Wijkgroenplan binnenstad Utrecht

Wijkgroenplan Binnenstad

Agenda voor groen in de wijk Juni 2014w

ww

.utr

echt.

nl

2 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014

Bestuurlijk opdrachtgeverKees Geldof

Ambtelijk opdrachtgeverRob Hendriks, Realisatie groenprogramma M&M

ProjectmanagementSabine Hol, projectmanager Projectmanagement Bureau, IB

ProjectteamLuc Eerden, wijkadviseur, Wijkbureau Binnenstad

Werner de Feijter, adviseur Stedelijke Ontwikkeling

Wilco Stoopendaal, planner/werkvoorbereider Binnenstad

Cisca Hoogkamp, adviseur natuur en milieucommunicatie, SW

Edsard Kylstra, senior adviseur Erfgoed, REO

Elke Bon, projectassistent Projectmanagement Bureau, IB

Met medewerking van Jeroen Schenkels, programmamanager Meerjarengroenprogramma, M&M

Grafische realisatieCAD-unit Stedenbouw & Planologie, REO

BeeldmateriaalCU2030, Cyclorama, Globespotter, Google, Gemeente Utrecht, Utrechts Archief

Versiedatum23 juni 2014

Colofon

Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 3

11: Vervangen Plantenbakken Reguliersteeg 34

12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat 36

13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade 38

14: Planten lindes Lucasbolwerk 40

15: Eligenhof herinrichten 42

16: Bij (her)planten kiezen voor geurende planten 44

17: Bij planten van bomen, kiezen voor notenbomen 45

Ideeen buiten het wijkgroenplan 46

Leefbaarheidsbudget 46

Wijkwaterplan 46

Andere ideeen 46

Financieel overzicht 47

Doorlopen proces 48

Vervolg 49

Bijlagen 50

Ontwikkelingen binnenstad 50

Groenstructuur Binnenstad 51

Bomenbeleid Binnenstad 52

Leefbaarheidsprojecten 53

Inleiding 5

Het groen in de Binnenstad 7

Grachten 7

Singel 8

Pleinen 9

Hoven 9

Lanen 10

Moreelsepark en Park Nieuwenoord 11

Geveltuinen 11

Waardering 11

Projectenkaart 12

Het wijkgroenplan Binnenstad 13

1: Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom 14

2: Vervangen bloembakken Wolvenstraat 16

3: Plantvak bij Het Rechthuys 18

4: Vervangen beplanting Karmelietenhof 20

5: Vergroenen Pastoor Nuenenstraat 22

6: Vervangen bloembakken Willemsstraat 24

7: Buurttuin Wijk C herinrichten 26

8: Herbeplanten Abraham Dolehof 28

9: Groene gevel steeg Eligenhof 30

10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof 32

Inhoudsopgave


InleidingGroen in de stad

Het college (2010 – 2014) heeft voor iedere wijk middelen beschikbaar ge-

steld voor het uitvoeren van ideeën uit het wijkgroenplan.

In het wijkgroenplan worden projecten beschreven om het groen op

wijkniveau te ontwikkelen aan de hand van bewonerswensen. Per plan is

er € 500.000 beschikbaar, waarvan minimaal 420.000 besteedt wordt aan

de uitvoering. Met wijkgroenplannen zoeken we aansluiting bij andere

initiatieven in de wijk en bij cofinanciering, zodat er een nog grotere impuls

aan het groen en de openbare ruimte gegeven wordt.

Wijkgroenplannen zijn ter aanvulling op het Meerjarengroenprogramma.

Het uitvoeringsprogramma bij het Groenstructuurplan (2007) waarin

projecten worden uitgevoerd die bijdragen aan de realisatie van

de stedelijke groenstructuur. De wenselijke stedelijke groenstructuur in

2030 is een robuuste structuur met ruimte voor ecologie, landschap en

cultuurhistorie. Om deze te realiseren is het groenstructuurplan uitgewerkt

in vervolgplannen, zoals het bomenbeleid (2009) en Visie Vechtoevers e.d.

De betrokkenheid van bewoners bij projecten is een belangrijk punt van

de wijkgroenplannen: datgene wat met en door de samenleving kan

gebeuren, wordt niet alleen door de gemeente gedaan, maar juist

gezamenlijk. Dit betekent dat de bewoners de belangrijkste stem krijgen

bij de invulling van het wijkgroenplan: een gezamenlijke agenda voor het

groen.

Wijkgroenplan Binnenstad

In 2014 heeft de gemeente samen met wijkbewoners een wijkgroenplan voor

de wijk Binnenstad gemaakt. Het wijkgroenplan bestaat voornamelijk uit

een lijst met uitvoeringsprojecten, aangedragen door bewoners, en in dit

document verder zijn uitgewerkt om in uitvoering te kunnen nemen in

de komende jaren (2014 – 2016).

Het wijkgroenplan heeft als doel: meer, beter en toegankelijk groen in

de wijk. Met de verschillende projecten in dit wijkgroenplan wordt er aan dit

doel gewerkt. De projecten zijn verschillend van aard en omvang. Er worden

straten, hoven en binnentuinen groener gemaakt en een kwaliteitsimpuls

gegeven voor het groen. De bewoners worden betrokken bij de uitvoering

van deze ambities.

Niet alle projecten zijn even ver uitgewerkt. De mogelijkheid bestaat dat

na verdere verkenning projecten niet haalbaar zijn. Bijvoorbeeld door

alsnog ontbreken van technische mogelijkheden of als een groot deel van

de omwonenden het niet eens blijkt te zijn met het idee. Hoe het staat met

de uitvoering van de ideeën is te volgen op de website: www.utrecht.nl/

wijkgroenplannen. De ideeën van bewoners en ondernemers, ingediend via

de gemeentelijke website en rechtstreeks via het ideeënformulier

op bewonersavonden, zijn uitgangspunt voor de vulling van het wijkgroen-

plan. Een beschrijving van het proces is te lezen op pagina 48.


Domtoren

NS Utrecht CS

Stationsgebied: in ontwikkeling

Malieba

an

Parken

Grachten

Hoven/binnenterreinen

(bomen)Plein

Bomenrijen


Het groen in de binnenstadDe Utrechtse binnenstad kent een lange historie waarin de Romeinen, de

geestelijken en handelslieden een prominente rol hebben gespeeld. De

historie is nog steeds herkenbaar in de huidige hoofdstructuur van de bin-

nenstad. Het stelsel van grachten met werven, de singel en pleinen en hoven

zijn belangrijke identiteitsdragers. Het groen heeft hier een belangrijke rol

in. Het draagt daarnaast sterk bij aan de leefkwaliteit en het microklimaat

van de binnenstad.

Grachten

De Utrechtse grachten met werven en werfbomen zijn uniek in de wereld.

De bomen op het werfniveau geven een bijzondere beleving vanuit verschil-

lende perspectieven. Vanaf het straatniveau geeft het een unieke beleving

van boomkronen. De bloemen van kastanjes zijn nergens van zo dicht bij te

zien. Vanaf de werven en het water geeft het een serene sfeer in de drukke

stad. Het spel van licht en schaduw, de seizoenen, de beslotenheid van een

bladerdak maken mede dat mensen graag de grachten bezoeken en er wil-

len wonen en werken.

De grachten hebben zich in de loop van honderden jaren ontwikkeld. Ver-

schillende ontstaanswijzen en perioden zijn zichtbaar in het grachtbeeld.

Ook de boombeplanting heeft per periode gevarieerd, maar zeker vanaf

de 17e eeuw vormt de (vanouds particuliere) boombeplanting een integraal

onderdeel van het grachtbeeld. De bomen zijn functioneel aangeplant voor

beschutting en natuurlijke zonwering, maar ook als decoratie en om stede-

lijke allure te krijgen. In principe ging het altijd om grote stadsbomen, die

volledig mochten uitgroeien. Ze werden met zorg geplant, zoals blijkt uit be-

schermende maatregelen sinds de 18e eeuw (en waarschijnlijk reeds eerder)

Er is al lang verschil tussen de Oude- en Nieuwegracht. De Oudegracht

heeft een gevarieerde boombeplanting van voornamelijk linde, iep, es, eik,

esdoorn, plataan, paardenkastanje. Enkele uitzonderingen zijn abeel en

treurwilg. De Nieuwegracht is meer een statige laan van voornamelijk linde.

Totaal staan er ongeveer 430 bomen op de werven. In de 17e en 18e eeuw

stonden er ook bomen op de Kromme Nieuwegracht, Drift en Plompetoren-

gracht.

De grachten werfmuren vormen een bijzondere stadsbiotoop. Ze zijn

Nieuwegracht

(rechts)


de groeiplaats van typische muurplanten als varens en gele helmbloem.

Ook tussen de bestrating komen op sommige plekken bijzondere en/of

beschermde planten voor zoals ruig klokje en wolfskers.

Singel*

De Utrechtse singel heeft een indrukwekkende geschiedenis. Van een

verdedigingsstelsel dat vaak werd aangepast is het één van de top 5

monumentale parken van Nederland met een zeldzame verzameling, vaak

indrukwekkende bomen geworden. De singel kent plantsoenstructuren en

lineaire structuren met begeleidende bomenrijen zowel aan de binnen en

buitenzijde.

Begin 19e eeuw is in opdracht van de toenmalige burgemeester door David

Jan Zocher een plan gemaakt om de geslechte stadswallen te vervangen

door plantsoenen en kades. Zocher was volgeling van de Engelse land-

schapsstijl. Hij ontwierp ‘ruimtelijke wandelingen’ met bomen en vijvers.

In zijn ontwerpen nam hij allerlei decoratieve elementen op, gebouwen

hoorden daar ook bij. In de oude en nogal vervallen verdedigingsgordel

rond Utrecht vond hij veel van zijn gading. Hij zorgde ervoor dat het park

met het water, de bruggen en bebouwing een grote eenheid ging vormen.

De belangrijkste contrasten waar hij graag mee werkte waren: open-

gesloten, licht-donker, ver-nabij, groep-solitair, gebouw-natuurlijk element,

beeld-spiegelbeeld. De wandelaar moest telkens verrast worden door

nieuwe beelden. Nadrukkelijk was het water van de stadsbuitengracht en

het talud aan de overzijde onderdeel van het park. De bijbehorende bruggen

waren niet alleen verbinding van de binnenstad met het buitengebied, maar

ook de verbinding van parkdelen. De Maliebaan werd aan het Zocherparkt

verbonden door het Malieblad. Na 150 jaar zijn veel van de uitgangspunten

van Zocher nog goed te zien. Het Zocherpark is nog altijd een prachtig 19de

eeuws stadspark. Nog circa 140 bomen uit de periode van de eerste aanleg

zijn aanwezig. Wel is door de toenemende claim van autoverkeer een

barrièrewerking op de buitenste oever van de stadsbuitengracht

ontstaan.

Zocherpark en singel

(rechts)

Impressie nieuwe

Catharijnesingel

(rechts)

voetnoot: 1)

bron: De Singel van Utrecht, Angeliek de Jonge, Kees Visser


Het park bevat een grote rijkdom aan bomen. Zocher plantte groepen

van eiken, beuken, iepen, linden en kleinere groepen van kastanjes, valse

acacia’s en esdoorns. Platanen werden als groepen en lanen geplant. Zo-

cher zorgde ook voor een ruime sortering aan alleenstaande en bloeiende

bomen. Italiaanse populieren, treur-essen, -beuken en pluim-essen werden

vanwege hun bijzondere vorm geplant. Kleur kwam in het park door abelen,

bonte esdoorns, rode kastanjes en berken. Balsempopulieren, esdoorns en

acacia’s zorgen voor bijzondere geuren. Ook naaldbomen werden toegepast.

Op markante plekken liet Zocher bloeiende heesters neerzetten. Doordat

juist die heesters het uitzicht plaatselijk belemmerden werd de wandeling

verrassend. Grasvelden zorgen voor ritme van open en gesloten ruimten.

Er komen ook 30 tot 40 soorten stinsenplanten, waardevolle grasland-

vegetaties en veel verschillende paddenstoelen voor, sommige zeer

zeldzaam. Met het herstel van de singel in het Stationsgebied, zal

de Utrechtse binnenstad weer omsingeld zijn.

Pleinen

De pleinachtige ruimtes in de binnenstad zijn bijzonder. Het zijn geen

‘klassieke’ pleinen, maar zijn het resultaat van een aantal toevallige om-

standigheden: een tornado, de reformatie of onbebouwbaar terrein. Er is

een samenstelling van verschillende pleinachtige ruimtes ontstaan op korte

afstand van elkaar. De meeste pleinen in de binnenstad zijn onderdeel van

voormalige immuniteitsgebieden (kerkelijk terrein). Ze zijn het restant van

de kerkhoven. De stad en de immuniteiten ontwikkelden zich onafhankelijk

van elkaar. In de stad ontstonden zo grote open ruimtes. Deze ontwikkeling

wijkt sterk af van steden uit dezelfde tijd. Die kregen vaak hun plattegrond

rond een centraal stadsplein. Na de reformatie werden in Utrecht de kerk-

hoven onderdeel van het stedelijk weefsel, het werden pleinen. Daarnaast

zijn in Utrecht ook pleinen voortgekomen uit de plek waar markten werden

gehouden. Van oudsher hebben de kerkelijke pleinen boombeplanting.

Vaak is dat een omkadering, zoals dat geldt voor bijna alle ‘kerkpleinen’.

Het Janskerkhof is het meest in het oog springend plein als het gaat om

boombeplanting. Van oudsher bestond het uit een boomgaard met lanen,

nu is het een bomenplein van linden. Bijna alle andere pleinen hebben ook

boombeplantingen, soms met solitairen, in een patroon of langs de randen.

Meest voorkomende soorten zijn linde en plataan, soms iep of kastanje.

Janskerkhof

(rechts)


Hoven

De binnenstad is rijk aan binnenterreinen, of hoven. Sommige zijn openbaar.

Het zijn vaak stille, groene oases temidden van stedelijke drukte. De hoven

zijn veelal ontstaan doordat de bebouwing zich van oudsher heeft ontwik-

keld op langgerekte percelen met voor- en achterbebouwing. Sommige zijn

ook het restant van kloosterterreinen, zoals het Begijnenhof. De tuin van het

Duitse huis, een voormalig klooster/hospitaal is nu een openbare stadstuin.

De Pandhoven van de Domkerk en St. Marie zijn fraaie Middeleeuwse kloos-

tertuinen die te bezoeken zijn. Flora’s hof aan de voet van de Dom is een

restant van een voormalige kwekerij. Ondanks toenemende bebouwing in

de afgelopen eeuwen zijn er nog steeds binnenterreinen aanwezig. De open

binnenterreinen zijn vaak groen ingevuld. Vaak zijn het (stads)tuinen, soms

ook speelterreinen of moestuinen.

In de periode van de stadsvernieuwing in de jaren ‘70 van de vorige eeuw

zijn verschillende binnenterreinen in de binnenstad ontdaan van allerlei,

vaak bedrijfsmatige bebouwing. Hierdoor ontstonden toevoegingen waar

het goed toeven is voor omwonenden, maar ook voor rustzoekende wande-

laars. Voorbeelden zijn de Andreashof, Dorstige Harthof en Vrouwjuttenhof.

De groene binnenterreinen dragen in hoge mate bij aan de leefkwaliteit van

de binnenstad, vooral in de buurten waar veel gewoond wordt.

Lanen

De binnenstad kent op de Breedstraat, Prederikherenkerkhof en bomenrijen

langs de Singel na, geen lanen. Vaak zijn de straten te smal, zowel boven als

ondergronds. In Middeleeuwse (binnen)steden was er nooit sprake van la-

nen. Ze werden in latere stedelijke ontwikkelingen toegepast. Wel zijn er her

en der solitaire bomen in straten te vinden, zoals op de ‘overhoeken’ aan de

Lange Nieuwstraat. Bij recente (geplande) herinrichtingen worden in straten

bomen toegevoegd (St. Jacobsstaat en Vredenburg). In Hoogh Boulandt, de

buurt tussen de Singel en sporen, vormen enkele langgerekte lanen, parallel

aan de singel de basisstructuur van dit herontwikkeld gebied. Ze zijn geïn-

spireerd op het uitbreidingsplan ‘Plan Moreelse’, 1664. Ook tussenstaatjes

hebben boombeplanting.

Net buiten de binnenstad ligt de Maliebaan. Het was een ruimte bedoeld

voor vertier en om er te flaneren. De Maliebaan was met het Malieblad ver-

bonden met het Zocherpark (Lepelenburg) en dus ook met de binnenstad.

Pandhof St. Marie

(rechts)

Hoven en binnenterreinen

(rechts)


Door toegenomen autoverkeer is de Maliebaan meer ingericht voor rijdende

en geparkeerde auto’s, maar de laanstuctuur is nog goed herkenbaar. De

Maliebaan is ook los komen te liggen van het Zocherpark doordat het ge-

bruik van Malieblad door autoverkeer gedomineerd wordt.

Moreelsepark en Park Nieuweroord

Naast het Zocherpark is het Moreelsepark en Park Nieuweroord (in potentie)

een stadspark in de binnenstad. Vroeger was het landbouwgebied dat buiten

de stadmuur lag en later een bolwerk als onderdeel van de stadmuur. Met

het uitbreidingsplan ‘Plan Moreelse’ is het bolwerk gesloopt en zijn binnen

de orthogonale structuur van het plan ter hoogte van het huidige Moreel-

separk en Park Nieuweroord landgoederen aangelegd. Voor het landgoed

t.h.v. Moreelsepark is gebruik gemaakt van reliëf. Er ontstond een enigszins

glooiend landschappelijke inrichting met vijvers en groenpartijen. Dit kon

gemaakt worden door het uitvlakken van het bolwerk. Nu is nog steeds

reliëf waar te nemen en zijn er nog enkele bomen uit die tijd te vinden. Met

de komst van de spoorwegen zijn binnen het orthogonale grid van Plan

Moreelse de verschillende gebouwen zoals de Inktpot gebouwd.

De groene ruimte tussen de gebouwen is in de loop der tijd versnipperd,

vooral door aanleg van infrastructuur ten behoeve van het naastgelegen

station en parkeerruimte voor de gebouwen. Door de ontwikkeling van

het stationsgebied, o.a. met herstel van de Catharijnesingel en komst van

Stationsplein Oost en Rabobrug kunnen het Moreelsepark en Park Nieuwer-

oord een waardevol stadspark worden.

Geveltuinen

De binnenstad is rijk aan geveltuinen. Het zijn smalle stoken beplanting

langs de gevels, onderhouden door bewoners. Soms is het alleen een klim-

plant of een stokroos, maar ook vaak uitbundig bloeiende vaste planten en

bloembollen en ook bloeiende heesters. Ze zijn vooral te vinden in de smalle

straten en stegen in de buurten buiten het winkelwandelgebied.

Waardering

De binnenstad is rijk aan verschillende soorten groen, zowel in gebruik

als ruimtelijke, historische, ecologische en klimatologische betekenis. In

de binnenstad, waar de bebouwingsdichtheid hoog is, is er toch een groot

aandeel groen te vinden, maar niet altijd zichtbaar. Veel groen ligt achter de

gebouwen in (stads)tuinen, hoven en binnenterreinen. Samen met de boom-

structuren van de Oude- en Nieuwegracht en het Zocherpark vormen zij de

belangrijkste groenstucturen van de binnenstad. Alle zijn ze zeer beeldbepa-

lend en soms zelfs uniek. Ook zijn het de belangrijkste ecologische groene

structuren en beïnvloeden het klimaat in de binnenstad positief. Ze zijn

het koesteren waard. Maar ook een enkele boom op een plein of een reeks

geveltuinen in een straat zijn zeer waardevol. Ook zij dragen in positieve zin

bij aan het straatbeeld en ook de ecologische kwaliteit en het klimaat, maar

dan op het niveau van de plek.

Geveltuinen

(rechts)


1 Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom

2 Vervangen bakken Wolvenstraat

3 Plantvak bij Het Rechthuys

4 Vervangen beplanting Karmelietenhof

5 Vergroenen Pastoor Nuenenstraat

6 Vervangen Bloembakken Willemstraat

7 Buurttuin Wijk C herinrichten

8 Herbeplanten Abraham Dolehof

9 Groene gevel steeg Eligenhof

10 Bamboe als geveltuin Eligenhof/

Vrouwjuttenhof

11 Plantenbakken Reguliersteeg vervangen

door geveltuinen en halfverdiepte

boombakken

12 Bijdrage boombak hoek Domstraat/

Korte Jansstraat

13 Vervangen beplanting deel

Wittevrouwenkade

14 Planten lindes Lucasbolwerk

15 Eligenhof herinrichten

16 Bij herplanten kiezen voor geurende

nectarplanten (wijkbreed)

17 Bij planten van bomen kiezen voor

notenbomen (wijkbreed)

Projecten wijkgroenplan Binnenstad

14

13

2

12

1510

1

8 11

17

3

16

67

5

4

9


Selectie van de projecten

Een belangrijke voorwaarde voor het wijkgroenplan is dat de inhoud zo

veel mogelijk is aangedragen door bewoners van de wijk zelf. Er zijn twee

bewonersbijeenkomsten geweest waar men informatie kreeg over het

Wijkgroenplan en men eigen ideeën kon doorspreken met deskundigen van

de gemeente. Via de website van de gemeente hadden wijkbewoners de

gelegenheid om met behulp van een formulier ideeën in te dienen. Dit was

mogelijk gedurende een periode van twee en halve maand. Via meerdere

kanalen zijn wijkbewoners geattendeerd op het bestaan van de website en

de mogelijkheid om groene ideeën aan te dragen. Er zijn in totaal 34 ideeën

ingediend. Al deze ideeën zijn door de gemeente getoetst op haalbaarheid

(o.a. financieel, technisch, beleidsmatig, eigendomssituatie, realisatie-

termijn). Er is een lijst van 17 ideeën over die voldoen aan de toetsingscrite-

ria. Van de overgebleven ideeën worden 7 ideeën gerealiseerd via

het Leefbaarheidsbudget en het Wijkwaterplan. Tien ideeën kunnen niet

worden gerealiseerd vanwege verschillende redenen. Zo kan het zijn dat de

grond of de bebouwing geen openbaar terrein is of niet in eigendom van de

gemeente; vanwege de monumentstatus van de ingediende locatie of omdat

het idee in strijd is met vastgesteld beleid.

Vervolgens is de volgorde van uitvoering bepaald op basis van de capaciteit

van de uitvoeringsorganisatie. Hierbij is geprobeerd om zoveel mogelijk

projecten al in 2014 te starten. Wanneer de schop de grond in kan verschilt

per project omdat de voorbereidingstijd verschilt. De voorbereiding wordt

samen met bewoners gedaan en indien noodzakelijk zal een gemeente-

lijke toets plaats vinden, bijvoorbeeld op beheer of verkeersveiligheid. De

mogelijkheid bestaat dat na verdere verkenning projecten niet haalbaar zijn.

Bijvoorbeeld door alsnog ontbreken van technische mogelijkheden of als

een groot deel van de omwonenden het niet eens blijkt te zijn met het idee.

Betekenis van de geselecteerde projecten in de wijk

De geselecteerde projecten dragen bij aan het verbeteren en verder

ontwikkelen van het groen op buurten/of wijkniveau en dragen bij aan

meer, beter en bruikbaar groen in de buurten.

De projecten hebben betrekking op de fysieke openbare ruimte en hebben

(deels) ook een sociale betekenis. Bewoners komen met elkaar in contact,

leren van elkaar en hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Elk

project zorgt voor een versterking van de groene buurtidentiteit. Er wordt

voortgeborduurd op het bestaande en ontbrekende groen en kwalitatief

minder goede groene delen worden in de geest van de buurt ontwikkeld.

Bij de projectbeschrijvingen op de pagina’s hierna zijn impressies

opgenomen van de toekomstige situatie. Deze beelden zijn een mogelijke

ruimtelijke vertaling van de ingediende ideeën en zijn ter inspiratie bij de

verdere uitwerking.

Het wijkgroenplan Binnenstad


Plangebied

Ligging in de wijk

1: Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom1: Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom

Beschrijving De huidige bomen die weinig blad dragen vervangen door bladhoudende bomen. In de zomer bieden deze bomen schaduw en een lagere temperatuur voor spelende kinderen en de omgeving en in de winter hebben de bomen een windbrekend effect.Op enkele plekken langs de muur kan ook nog gevelgroen of struiken worden toegevoegd.

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de betrokkenen de definitieve keuze van de soort bomen bepalen. De buurt staat positief tegenover het samenstellen van een tuin-groep voor het lage (gevel) groen

Buurt Omgeving Lange Nieuwstraat

Budget €35.000,- , inclusief beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht

Planning Start project september 2014


Impressie toekomstig beeld

(rechts)

Huidige situatie (onder)


2: Vervangen bloembakken Wolvenstraat

Beschrijving De huidige bloembakken zijn aan vervanging toe en worden vervangen worden door nieuwe bakken. De bakken worden opnieuw ingeplant.

Relatie met

ander (groen)

beleid

Herbestemming gevangenis Wolvenplein

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de bewoners worden de planten-soorten afgestemd. De bewoners gaan het zelf-beheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten.

Buurt Breedstraat, Plompentorengracht e.o.

Budget €5.000,-

Planning Start project oktober 2014

Plangebied

Ligging in de wijk

2: Vervangen bloembakken Wolvenstraat

2


Referentie bloembak

(rechts)



3: Plantvak bij Het Rechthuys

Beschrijving Bij de entree van appartementencomplex Het Recht-huys, is een ruimte begrensd door bruine paaltjes. De paaltjes worden verwijderd en vervangen door een plantvak, met een paar doorsteekjes. Hierdoor krijgt het een groener aanzicht. Het soort groen sluit aan bij het al bestaande groen in de wijk.

Betrokkenheid

bewoners

De bewoners gaan het zelfbeheer van de haag verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheer-overeenkomst afgesloten.

Buurt Hoogh Boulandt

Budget €17.000,- inclusief beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht

Planning Start project november 2014

3: Plantvak bij Het Rechthuys

Plangebied

Ligging in de wijk

3


Referentie plantvak

(rechts)


Referentie bloeiende heester

in plantvak


4: Vervangen beplanting Karmelietenhof

Beschrijving Het groen op de Karmelietenhof wordt verbeterd en aangevuld. De border kan worden vergroot en het gras kan worden vernieuwd en er kan des-gewenst een pad worden aangelegd. Er wordt een natuurlijke zit/speelplek toegevoegd. De structuur van het hof blijft ongewijzigd.

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de betrokkenen een beplantingsplan maken en afstemmen wat zij in het beheer kunnen betekenen.

Buurt Springweg e.o., Geertebuurt

Budget €66.000,- Incl. budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond, Incl. 1e jaar beheer door Gemeente UtrechtIncl. bijdrage €3.000,- vanuit Leefbaarheidsbudget voor speel/zit element

Planning Start project september 2014

4: Vervangen beplanting Karmelietenhof

Plangebied

Ligging in de wijk

4



(rechts)


Referentie speelobject (onder)


5: Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat

BeschrijvingIn de Pastoor van Nuenenstraat extra groen aan-brengen bijvoorbeeld in de vorm van geveltuinen en klimplanten in verband met de beperkte ruimte. Bij voorkeur ook hoger groen. Bestaande kleine bomen vervangen door groter wordende bomen

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de betrokkenen een beplantingsplan maken en afstemmen wat zij in het beheer kunnen betekenen.

Buurt Wijk C

Budget €14.000,-


5: Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat

Plangebied

Ligging in de wijk

5



(rechts)


Referentie gevelgroen (onder)


6: Vervangen bloembakken Willemstraat

Beschrijving De huidige bloembakken worden vervangen door nieuwe bloembakken met nieuwe beplanting en eventueel kleine boompjes geschikt voor bakken.

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de bewoners worden de plantensoor-ten afgestemd. De bewoners gaan het zelfbeheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten. De gemeente geeft informatie over de wijze van beheer.

Buurt Wijk C

Budget €40.000,- Incl. beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht Incl. bijdrage €5.000,- vanuit Leefbaarheidsbudget voor plantenbakken


6: Vervangen bloembakken Willemstraat

Plangebied

Ligging in de wijk

6


Referentie plantenbakken

(rechts)



7: Buurttuin Wijk C herinrichten

Beschrijving De binnenplaats tussen de Willemstraat, Bergstraat en Dirck van Zuylenstraat gelegen wordt heringe-richt tot binnentuin. De tuin krijgt een duidelijke in-richting met een groenere beleving. Waar mogelijk worden de lage hekjes verwijderd en wordt groen in de vorm van struiken, bloemen en bijvoorbeeld gevelgroen toegevoegd. De bestrating wordt aan-gepast en een (natuurlijk) speel, zitelement wordt toegevoegd.

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de bewoners een ontwerp enbeplantingsplan maken. De bewoners hebben aan-gegeven met klein onderhoud van de binnentuin te gaan doen zoals onkruid wieden en vegen.

Buurt Wijk C

Budget €115.000,- Incl budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond,Incl. 1e jaar beheer door Gemeente Utrecht

Planning Start project september 2014Plangebied

Ligging in de wijk

7: Buurttuin Wijk C herinrichten

7



(rechts)



8: Herbeplanten Abraham Dolehof

Beschrijving In het Abraham Dolehof wordt enkele beplanting vervangen of toegevoegd. Tevens wordt een kraan aangebracht en op het bestaande waterpunt op de Lutherse kerk.

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de bewoners wordt een beplantings-plan gemaakt. Het Hof is al in zelfbeheer van de bewoners.

Buurt Lange Nieuwstraat e.o.,

Budget €6.000,-

Planning Start project november 2014

8: Herbeplanten Abraham Dolehof

Plangebied

Ligging in de wijk

8



(rechts)



9: Groene gevel steeg Eligenhof

Beschrijving De recent aangebrachte bakken en rekken worden aangevuld met extra groen in de steeg Eligenhof.

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de betrokkenen worden de planten-soorten afgestemd.

Buurt Lange Nieuwstraat e.o.

Budget €2000,-

Planning Start project najaar 2014

9: Groene gevel steeg Eligenhof

Plangebied

Ligging in de wijk

9



(rechts)



10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof

Beschrijving Er worden twee geveltuintjes aangelegd met wortel-doek. De aanwezige bamboe wordt gesplitst en in de twee geveltuintjes geplant.

Betrokkenheid

bewoners

De geveltuintjes worden in zelfbeheer door de bewoner(s) onderhouden.


Budget € 1000,-

Planning Project in april 2014 uitgevoerd

10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof

Plangebied

Ligging in de wijk

10


Gerealiseerde situatie

Oude situatie (onder)


11: Vervangen plantenbakken Reguliersteeg door geveltuinen en halfverdiepte boombakken

Beschrijving In plaats van de huidige plantenbakken worden geveltuinen en (half verdiepte) boombak(ken) aan-gebracht geschikt voor kleine boompjes.

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de betrokken bewoners wordt een beplantingsplan gemaakt. De bewoners gaan het zelfbeheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten.

Buurt Lange Nieuwstraat e.o.,

Budget € 14.000,-


11: Vervangen plantenbakken Reguliersteeg

Plangebied

Ligging in de wijk

11



(rechts)



12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat

Beschrijving Op de hoek van de Domstraat wordt een boom geplaatst.

Relatie met

ander (groen)

beleid

Herinrichting Domstraat / Korte Jansstraat

Buurt Domplein, Neude, Janskerkhof

Budget € 5000,- co-financiering MGP, WGP en project

Planning Start project najaar 2014

12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat

Plangebied

Ligging in de wijk

12



(rechts)



13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade

Beschrijving De groenstrook wordt schoongemaakt en opnieuw beplant. De huidige beplanting wordt vervangen voor lagere beplanting i.v.m. veiligheid en het tegengaan van zwerfvuil.

Relatie met

ander (groen)

beleid

Zocherpark, GroenstructuurplanBomenbeleid

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de bewoners wordt een beplantings-plan gemaakt. De bewoners hebben aangegeven het beheer te willen verzorgen en zwerfvuil en bladeren op te ruimen.

Buurt Breedstraat en Plompetorengracht en omgeving,Groenstrook tegenover Wittevrouwenkade 10 tegen de stenen muur van de achtertuin van Wolvenplein 24

Budget €15.000

Planning Start project voorjaar 2015

13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade

Plangebied

Ligging in de wijk

13


Referentie lage beplanting

langs singel

(rechts)



14: Planten lindes Lucasbolwerk

Beschrijving Aan de rij linden die in 2011 geplant is, worden twee linden toegevoegd. Of de linden daadwerkelijk geplant kunnen worden is afhankelijk van kabels en leidingen in de ondergrond. Dit wordt onderzocht tijdens de uitvoering van het project.

Relatie met

ander (groen)

beleid

Zocherpark, GroenstructuurplanBomenbeleid

Betrokkenheid

bewoners

Met de Vereniging Comité Behoud Lucasbolwerk wordt de plaatsing van de linden afgestemd.

Buurt Nobelstraat e.o.

Budget €3000,-

Planning Start project najaar/winter 2014

14: Planten lindes Lucasbolwerk

Plangebied

Ligging in de wijk

14


Historisch beeld lindes

(rechts)



15. Eligenhof herinrichten

Beschrijving Het Eligenhof wordt heringericht o.a. met fruit-bomen een moestuinbak, wilde bloemen en planten.

Betrokkenheid

bewoners

Samen met de bewoners een ontwerp enbeplantingsplan maken. Met de bewoners wordt afgestemd wat zij in het beheer kunnen betekenen en wordt een beheerovereenkomstafgesloten.


Budget €90.0000,- Incl budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond,Incl. 1e jaar beheer door Gemeente Utrecht


15. Eligenhof herinrichten

Plangebied

Ligging in de wijk

15


Ontwerp door bewoners



16. Bij (her)planten in de Binnenstad kiezen voorgeurende nectarplanten.

Beschrijving De gemeente houdt tegenwoordig al rekening bij (her)planten dat geurende nectarplanten gebruikt worden. Bij de uitwerking van diverse wijkgroen-ideeën wordt dit ook meegenomen in het gesprek met de bewoners over het ontwerp.

Betrokkenheid

bewoners

nvt

Buurt diverse buurten in de Binnenstad

Budget nvt

Planning nvt

16. Bij (her)planten kiezen voor geurende nectarplantenVlinderstruik

(rechts)


17. Bij planten van bomen kiezen voor notenbomen

Beschrijving Bij de herinrichting van binnentuinen en hofjes bespreken we de mogelijkheid van notembomen met de omwonenden. Ook bij nieuwe projecten wordt het planten van notenbomen meegenomen.

Betrokkenheid

bewoners

nvt

Buurt diverse buurten in de Binnenstad

Budget nvt

Planning nvt

17. Bij planten van bomen kiezen voor notenbomenWalnoot

(rechts)


Ideeën die buiten het wijkgroenplan worden uitgevoerdIn totaal zijn 34 ideeën ingediend voor het wijkgroenplan Binnenstad.

Een paar projecten waren niet mogelijk. Verder bleken een aantal ideeën

beter op hun plek bij een ander programma, waarna ze daar zijn onder-

gebracht.

De ideeën die formeel niet binnen het wijkgroenplan vallen, maar wel door

de gemeente Utrecht worden opgepakt zijn hieronder puntsgewijs weerge-

geven. Bij de uitwerking wordt in afstemming met de bewoners onderzocht

welke maatregelen er bij betreffende ideeën mogelijk zijn, passend binnen

het budget.

Leefbaarheidsbudget

Project Planning Budget Extra bij-drage

1. Vervangen beplanting rozenperk Sterrenhof

uitgevoerd 420

2. Vergroenen ABC straat zomer/ najaar 2014

n.t.b.

3. Kraantje en drinkfontein Andreashof

najaar 2014 500 15.000 gemeentelijk water-programma

WijkwaterplanOnderstaande projecten passen in het Wijkwater plan en worden daarin

meegenomen.

Project Planning Budget

1. Drijfwaterplanten in Singel

Najaar 2014 30.000 (bij succes pilot, extra budget 120.000)

2. Eendentrappetjes in Singel

Uitgevoerd -

Andere projectenDoorverwijzing naar andere projecten voor mogelijke realisering

Project Planning

1. Boom op hoek Catharijnesteeg/Catharijnekerk

n.t.b.

2. Amfitheater als kade van nieuwe Singel n.t.b.


Voor het opstellen en uitvoeren van het wijkgroenplan is een budget van €500.000 euro beschikbaar. Van het totaalbudget van €500.000 per wijkgroenplan is

maximaal €80.000 gereserveerd voor de analysefase, participatiefase, proceskosten en het maken van het plan. Voor de realisatie van de projectideeën in de

Binnenstad blijft dan €420.000 over. Dit is inclusief de kosten voor de voorbereidende werkzaamheden zoals overleg met bewoners, grondwerk en ontwerp e.d

Financiën Wijkgroenplan Binnenstad

Project Planning Budget Extra bijdrage

1 Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom 2014 35.000

2 Vervangen bloembakken Wolvenstraat 2014 5.000

3 Haag planten bij Het Rechthuys 2014 17.000

4 Vervangen beplanting Karmelietenhof 2014 63.000 3.000 Leefbaarheidsbudget

5 Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat 2014 14.000

6 Vervangen bloembakken Willemstraat 2014 35.000 5.000 Leefbaarheidsbudget

7 Buurttuin Wijk C herinrichten 2014 115.000

8 Herbeplanten Abraham Dolehof 2014 6.000

9 Groene gevel steeg Eligenhof 2014 2.000

10 Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof 2014 1.000

11Plantenbakken Reguliersteeg vervangen door gevel-tuinen en halfverdiepte boombakken

2014 14.000

12 Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat 2014 5.000

13 Vervangen beplanting deel Wittevrouwenkade 2015 15.000

14 Planten lindes Lucasbolwerk 2014 3.000

15 Eligenhof herinrichten 2014 90.000

16 Bij (her)planten kiezen voor geurende nectarplanten doorlopend n.v.t.

17 Bij planten van bomen kiezen voor notenbomen doorlopend n.v.t.

Totaal 420.000

Financieel overzicht


het verzoek de poster op een centrale plek op te hangen;

• Er zijn twee informatie- participatieavonden geweest.

December 2013 – maart 2014: Beoordeling ingediende ideeënVan december tot en met maart 2014 zijn de ingediende ideeën verhelderd,

getoetst en is er een financiële raming gemaakt. Hiertoe heeft het project-

team in afstemming met afdeling Milieu & Mobiliteit en afdeling Erfgoed

alle ideeën getoetst aan gemeentelijk beleid, eigendomssituatie, technische

uitvoerbaarheid (kabels&leidingen), kosten en voorziene planontwikkelingen

en overige toetsingscriteria. Tevens zijn de meeste locaties van ingediende

ideeën ter plaatse bekeken. Er is gekeken naar aansluiting bij lopende

initiatieven in het uitvoeringsprogramma van de gemeente. Ook is gezocht

naar aanvullende budgetten om alle uitvoerbare ideeën daadwerkelijk in

de komende jaren te kunnen realiseren. In deze periode is ook de verant-

woordelijk wethouder in de staf groen gevraagd om in te stemmen met de

uitkomst van de toetsing.

April –mei 2014: Uitkomst toetsing terug melden aan indienersIn april 2014 hebben alle indieners een bericht ontvangen over de uitkomst

van de toetsing. Hierin stond aangegeven of een idee kan worden opgepakt

door de gemeente of niet, dat de vergroeningsmogelijkheden samen met

de bewoners verder worden onderzocht en wanneer de uitwerking en

uitvoering ongeveer plaats gaat vinden.

Mei – juli 2014: Opstellen rapportage en besluitvormingIn deze periode is de rapportage opgesteld, in de vorm van een

wijkgroenplanboekje, en samen met het collegeadvies verzonden aan het

college van B&W ter besluitvorming.

Juli 2013In juli 2013 is gestart met de voorbereidingen van het Wijkgroenplan

Binnenstad. De gemeentelijke projectgroep is samengesteld bestaande uit

de wijkadviseur Binnenstad, een landschapsarchitect (Ruimtelijke &

Economische Ontwikkeling), de planner/werkvoorbereider (Stadswerken),

de wijkconsulent Natuur- en Milieu Communicatie en een projectleider van

de gemeente. De projectgroep heeft alle benodigde informatie verzameld

en samengesteld. Er is een eerste contact geweest met de Wijkraad Binnen-

stad. Zij zijn geïnformeerd en met hen is afgestemd hoe zij betrokken willen

worden bij het proces. Afgesproken is dat zij geïnformeerd worden ten tijde

van de participatie en over de uitkomst van de participatie.

Augustus – september 2013: Voorbereiden participatieDe projectgroep heeft in de maanden augustus en september de wijk-

participatie voorbereid. Er is nagedacht over de wijze waarop de bewoners

het beste konden worden benaderd, de aankondigingen in de verschillende

media en de website en communicatiematerialen zijn voorbereid. Ook is

er een analyse gemaakt van de bestaande situatie, inclusief voorziene

ontwikkelingen.

Oktober – november 2013: Verzamelen van ideeënEind september 2013 is gestart met communicatie over het Wijkgroenplan

in de wijk Binnenstad. In de periode van oktober tot en met november 2013

konden bewoners ideeën indienen via het ideeënformulier op de website van

de gemeente Utrecht of in de folder verkrijgbaar bij het wijkbureau.

De bewoners zijn op verschillende manieren op deze mogelijkheid

geattendeerd:

• Er is een oproep geplaatst op de wijksite van wijkbureau Binnenstad

en in de digitale nieuwsbrief van het wijkbureau Binnenstad;

- Er is een artikel geplaatst in de Binnenstadskrant;

• Er zijn posters en folders geplaatst op het wijkbureau Binnenstad

en andere centrale plekken in de wijk;

• Er is een persbericht uitgezonden;

• Er is een brief verstuurd naar belangenorganisaties, scholen,

zelfbeheerders, etc met daarbij een folder en een poster met

Doorlopen proces


Het wijkgroenplan is de agenda voor het groen in de wijk. Na vaststelling

start de uitvoering en publicatie van de resultaten van het wijkgroenplan

op de website van de gemeente Utrecht (www.utrecht.nl/wijkgroenplannen).

Alvorens een groen idee wordt uitgevoerd wordt er een wijkbericht in de

directe omgeving verspreid. De gemeente spant zich in om de uitvoering

zoveel mogelijk binnen deze collegeperiode gerealiseerd te krijgen en

uiterlijk binnen twee jaar (2016). De direct omwonenden van de projecten

krijgen tegen de tijd dat een project verder in uitvoering gaat hierover

bericht. Binnen een paar jaar zal er veel groen aan de wijk zijn toegevoegd

en bestaand groen verbeterd.

Vervolg


Bijlage 1: Ontwikkelingen BinnenstadBijlage ontwikkelingen

Binnenstad


Bijlage 2: Groenstructuurplan BinnenstadVisie stedelijke

groenstructuur


Bijlage 3: Bomenbeleid BinnenstadBijlage bomenbeleid

Binnenstad


Bijlage 4: Leefbaarheidsprojecten 2013Bijlage leefbaarheids-

projecten

ww

w.u

trec

ht.

nl

Bezoekadres Ravellaan 1, 3533 JE Utrecht

Postadres Postbus 8406, 3503 RK Utrecht

Telefoon 030 - 286 00 00

Mail [email protected]

Wijkgroenplan binnenstad Utrecht

Documents

Transcript of Wijkgroenplan binnenstad Utrecht