Wijkgroenplan Binnenstad
Agenda voor groen in de wijk Juni 2014w
ww
.utr
echt.
nl
2 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
Bestuurlijk opdrachtgeverKees Geldof
Ambtelijk opdrachtgeverRob Hendriks, Realisatie groenprogramma M&M
ProjectmanagementSabine Hol, projectmanager Projectmanagement Bureau, IB
ProjectteamLuc Eerden, wijkadviseur, Wijkbureau Binnenstad
Werner de Feijter, adviseur Stedelijke Ontwikkeling
Wilco Stoopendaal, planner/werkvoorbereider Binnenstad
Cisca Hoogkamp, adviseur natuur en milieucommunicatie, SW
Edsard Kylstra, senior adviseur Erfgoed, REO
Elke Bon, projectassistent Projectmanagement Bureau, IB
Met medewerking van Jeroen Schenkels, programmamanager Meerjarengroenprogramma, M&M
Grafische realisatieCAD-unit Stedenbouw & Planologie, REO
BeeldmateriaalCU2030, Cyclorama, Globespotter, Google, Gemeente Utrecht, Utrechts Archief
Versiedatum23 juni 2014
Colofon
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 3
11: Vervangen Plantenbakken Reguliersteeg 34
12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat 36
13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade 38
14: Planten lindes Lucasbolwerk 40
15: Eligenhof herinrichten 42
16: Bij (her)planten kiezen voor geurende planten 44
17: Bij planten van bomen, kiezen voor notenbomen 45
Ideeen buiten het wijkgroenplan 46
Leefbaarheidsbudget 46
Wijkwaterplan 46
Andere ideeen 46
Financieel overzicht 47
Doorlopen proces 48
Vervolg 49
Bijlagen 50
Ontwikkelingen binnenstad 50
Groenstructuur Binnenstad 51
Bomenbeleid Binnenstad 52
Leefbaarheidsprojecten 53
Inleiding 5
Het groen in de Binnenstad 7
Grachten 7
Singel 8
Pleinen 9
Hoven 9
Lanen 10
Moreelsepark en Park Nieuwenoord 11
Geveltuinen 11
Waardering 11
Projectenkaart 12
Het wijkgroenplan Binnenstad 13
1: Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom 14
2: Vervangen bloembakken Wolvenstraat 16
3: Plantvak bij Het Rechthuys 18
4: Vervangen beplanting Karmelietenhof 20
5: Vergroenen Pastoor Nuenenstraat 22
6: Vervangen bloembakken Willemsstraat 24
7: Buurttuin Wijk C herinrichten 26
8: Herbeplanten Abraham Dolehof 28
9: Groene gevel steeg Eligenhof 30
10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof 32
Inhoudsopgave
4 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 5
InleidingGroen in de stad
Het college (2010 – 2014) heeft voor iedere wijk middelen beschikbaar ge-
steld voor het uitvoeren van ideeën uit het wijkgroenplan.
In het wijkgroenplan worden projecten beschreven om het groen op
wijkniveau te ontwikkelen aan de hand van bewonerswensen. Per plan is
er € 500.000 beschikbaar, waarvan minimaal 420.000 besteedt wordt aan
de uitvoering. Met wijkgroenplannen zoeken we aansluiting bij andere
initiatieven in de wijk en bij cofinanciering, zodat er een nog grotere impuls
aan het groen en de openbare ruimte gegeven wordt.
Wijkgroenplannen zijn ter aanvulling op het Meerjarengroenprogramma.
Het uitvoeringsprogramma bij het Groenstructuurplan (2007) waarin
projecten worden uitgevoerd die bijdragen aan de realisatie van
de stedelijke groenstructuur. De wenselijke stedelijke groenstructuur in
2030 is een robuuste structuur met ruimte voor ecologie, landschap en
cultuurhistorie. Om deze te realiseren is het groenstructuurplan uitgewerkt
in vervolgplannen, zoals het bomenbeleid (2009) en Visie Vechtoevers e.d.
De betrokkenheid van bewoners bij projecten is een belangrijk punt van
de wijkgroenplannen: datgene wat met en door de samenleving kan
gebeuren, wordt niet alleen door de gemeente gedaan, maar juist
gezamenlijk. Dit betekent dat de bewoners de belangrijkste stem krijgen
bij de invulling van het wijkgroenplan: een gezamenlijke agenda voor het
groen.
Wijkgroenplan Binnenstad
In 2014 heeft de gemeente samen met wijkbewoners een wijkgroenplan voor
de wijk Binnenstad gemaakt. Het wijkgroenplan bestaat voornamelijk uit
een lijst met uitvoeringsprojecten, aangedragen door bewoners, en in dit
document verder zijn uitgewerkt om in uitvoering te kunnen nemen in
de komende jaren (2014 – 2016).
Het wijkgroenplan heeft als doel: meer, beter en toegankelijk groen in
de wijk. Met de verschillende projecten in dit wijkgroenplan wordt er aan dit
doel gewerkt. De projecten zijn verschillend van aard en omvang. Er worden
straten, hoven en binnentuinen groener gemaakt en een kwaliteitsimpuls
gegeven voor het groen. De bewoners worden betrokken bij de uitvoering
van deze ambities.
Niet alle projecten zijn even ver uitgewerkt. De mogelijkheid bestaat dat
na verdere verkenning projecten niet haalbaar zijn. Bijvoorbeeld door
alsnog ontbreken van technische mogelijkheden of als een groot deel van
de omwonenden het niet eens blijkt te zijn met het idee. Hoe het staat met
de uitvoering van de ideeën is te volgen op de website: www.utrecht.nl/
wijkgroenplannen. De ideeën van bewoners en ondernemers, ingediend via
de gemeentelijke website en rechtstreeks via het ideeënformulier
op bewonersavonden, zijn uitgangspunt voor de vulling van het wijkgroen-
plan. Een beschrijving van het proces is te lezen op pagina 48.
6 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
Domtoren
NS Utrecht CS
Stationsgebied: in ontwikkeling
Malieba
an
Parken
Grachten
Hoven/binnenterreinen
(bomen)Plein
Bomenrijen
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 7
Het groen in de binnenstadDe Utrechtse binnenstad kent een lange historie waarin de Romeinen, de
geestelijken en handelslieden een prominente rol hebben gespeeld. De
historie is nog steeds herkenbaar in de huidige hoofdstructuur van de bin-
nenstad. Het stelsel van grachten met werven, de singel en pleinen en hoven
zijn belangrijke identiteitsdragers. Het groen heeft hier een belangrijke rol
in. Het draagt daarnaast sterk bij aan de leefkwaliteit en het microklimaat
van de binnenstad.
Grachten
De Utrechtse grachten met werven en werfbomen zijn uniek in de wereld.
De bomen op het werfniveau geven een bijzondere beleving vanuit verschil-
lende perspectieven. Vanaf het straatniveau geeft het een unieke beleving
van boomkronen. De bloemen van kastanjes zijn nergens van zo dicht bij te
zien. Vanaf de werven en het water geeft het een serene sfeer in de drukke
stad. Het spel van licht en schaduw, de seizoenen, de beslotenheid van een
bladerdak maken mede dat mensen graag de grachten bezoeken en er wil-
len wonen en werken.
De grachten hebben zich in de loop van honderden jaren ontwikkeld. Ver-
schillende ontstaanswijzen en perioden zijn zichtbaar in het grachtbeeld.
Ook de boombeplanting heeft per periode gevarieerd, maar zeker vanaf
de 17e eeuw vormt de (vanouds particuliere) boombeplanting een integraal
onderdeel van het grachtbeeld. De bomen zijn functioneel aangeplant voor
beschutting en natuurlijke zonwering, maar ook als decoratie en om stede-
lijke allure te krijgen. In principe ging het altijd om grote stadsbomen, die
volledig mochten uitgroeien. Ze werden met zorg geplant, zoals blijkt uit be-
schermende maatregelen sinds de 18e eeuw (en waarschijnlijk reeds eerder)
Er is al lang verschil tussen de Oude- en Nieuwegracht. De Oudegracht
heeft een gevarieerde boombeplanting van voornamelijk linde, iep, es, eik,
esdoorn, plataan, paardenkastanje. Enkele uitzonderingen zijn abeel en
treurwilg. De Nieuwegracht is meer een statige laan van voornamelijk linde.
Totaal staan er ongeveer 430 bomen op de werven. In de 17e en 18e eeuw
stonden er ook bomen op de Kromme Nieuwegracht, Drift en Plompetoren-
gracht.
De gracht- en werfmuren vormen een bijzondere stadsbiotoop. Ze zijn
Nieuwegracht
(rechts)
8 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
de groeiplaats van typische muurplanten als varens en gele helmbloem.
Ook tussen de bestrating komen op sommige plekken bijzondere en/of
beschermde planten voor zoals ruig klokje en wolfskers.
Singel*
De Utrechtse singel heeft een indrukwekkende geschiedenis. Van een
verdedigingsstelsel dat vaak werd aangepast is het één van de top 5
monumentale parken van Nederland met een zeldzame verzameling, vaak
indrukwekkende bomen geworden. De singel kent plantsoenstructuren en
lineaire structuren met begeleidende bomenrijen zowel aan de binnen en
buitenzijde.
Begin 19e eeuw is in opdracht van de toenmalige burgemeester door David
Jan Zocher een plan gemaakt om de geslechte stadswallen te vervangen
door plantsoenen en kades. Zocher was volgeling van de Engelse land-
schapsstijl. Hij ontwierp ‘ruimtelijke wandelingen’ met bomen en vijvers.
In zijn ontwerpen nam hij allerlei decoratieve elementen op, gebouwen
hoorden daar ook bij. In de oude en nogal vervallen verdedigingsgordel
rond Utrecht vond hij veel van zijn gading. Hij zorgde ervoor dat het park
met het water, de bruggen en bebouwing een grote eenheid ging vormen.
De belangrijkste contrasten waar hij graag mee werkte waren: open-
gesloten, licht-donker, ver-nabij, groep-solitair, gebouw-natuurlijk element,
beeld-spiegelbeeld. De wandelaar moest telkens verrast worden door
nieuwe beelden. Nadrukkelijk was het water van de stadsbuitengracht en
het talud aan de overzijde onderdeel van het park. De bijbehorende bruggen
waren niet alleen verbinding van de binnenstad met het buitengebied, maar
ook de verbinding van parkdelen. De Maliebaan werd aan het Zocherparkt
verbonden door het Malieblad. Na 150 jaar zijn veel van de uitgangspunten
van Zocher nog goed te zien. Het Zocherpark is nog altijd een prachtig 19de
eeuws stadspark. Nog circa 140 bomen uit de periode van de eerste aanleg
zijn aanwezig. Wel is door de toenemende claim van autoverkeer een
barrièrewerking op de buitenste oever van de stadsbuitengracht
ontstaan.
Zocherpark en singel
(rechts)
Impressie nieuwe
Catharijnesingel
(rechts)
voetnoot: 1)
bron: De Singel van Utrecht, Angeliek de Jonge, Kees Visser
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 9
Het park bevat een grote rijkdom aan bomen. Zocher plantte groepen
van eiken, beuken, iepen, linden en kleinere groepen van kastanjes, valse
acacia’s en esdoorns. Platanen werden als groepen en lanen geplant. Zo-
cher zorgde ook voor een ruime sortering aan alleenstaande en bloeiende
bomen. Italiaanse populieren, treur-essen, -beuken en pluim-essen werden
vanwege hun bijzondere vorm geplant. Kleur kwam in het park door abelen,
bonte esdoorns, rode kastanjes en berken. Balsempopulieren, esdoorns en
acacia’s zorgen voor bijzondere geuren. Ook naaldbomen werden toegepast.
Op markante plekken liet Zocher bloeiende heesters neerzetten. Doordat
juist die heesters het uitzicht plaatselijk belemmerden werd de wandeling
verrassend. Grasvelden zorgen voor ritme van open en gesloten ruimten.
Er komen ook 30 tot 40 soorten stinsenplanten, waardevolle grasland-
vegetaties en veel verschillende paddenstoelen voor, sommige zeer
zeldzaam. Met het herstel van de singel in het Stationsgebied, zal
de Utrechtse binnenstad weer omsingeld zijn.
Pleinen
De pleinachtige ruimtes in de binnenstad zijn bijzonder. Het zijn geen
‘klassieke’ pleinen, maar zijn het resultaat van een aantal toevallige om-
standigheden: een tornado, de reformatie of onbebouwbaar terrein. Er is
een samenstelling van verschillende pleinachtige ruimtes ontstaan op korte
afstand van elkaar. De meeste pleinen in de binnenstad zijn onderdeel van
voormalige immuniteitsgebieden (kerkelijk terrein). Ze zijn het restant van
de kerkhoven. De stad en de immuniteiten ontwikkelden zich onafhankelijk
van elkaar. In de stad ontstonden zo grote open ruimtes. Deze ontwikkeling
wijkt sterk af van steden uit dezelfde tijd. Die kregen vaak hun plattegrond
rond een centraal stadsplein. Na de reformatie werden in Utrecht de kerk-
hoven onderdeel van het stedelijk weefsel, het werden pleinen. Daarnaast
zijn in Utrecht ook pleinen voortgekomen uit de plek waar markten werden
gehouden. Van oudsher hebben de kerkelijke pleinen boombeplanting.
Vaak is dat een omkadering, zoals dat geldt voor bijna alle ‘kerkpleinen’.
Het Janskerkhof is het meest in het oog springend plein als het gaat om
boombeplanting. Van oudsher bestond het uit een boomgaard met lanen,
nu is het een bomenplein van linden. Bijna alle andere pleinen hebben ook
boombeplantingen, soms met solitairen, in een patroon of langs de randen.
Meest voorkomende soorten zijn linde en plataan, soms iep of kastanje.
Janskerkhof
(rechts)
10 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
Hoven
De binnenstad is rijk aan binnenterreinen, of hoven. Sommige zijn openbaar.
Het zijn vaak stille, groene oases temidden van stedelijke drukte. De hoven
zijn veelal ontstaan doordat de bebouwing zich van oudsher heeft ontwik-
keld op langgerekte percelen met voor- en achterbebouwing. Sommige zijn
ook het restant van kloosterterreinen, zoals het Begijnenhof. De tuin van het
Duitse huis, een voormalig klooster/hospitaal is nu een openbare stadstuin.
De Pandhoven van de Domkerk en St. Marie zijn fraaie Middeleeuwse kloos-
tertuinen die te bezoeken zijn. Flora’s hof aan de voet van de Dom is een
restant van een voormalige kwekerij. Ondanks toenemende bebouwing in
de afgelopen eeuwen zijn er nog steeds binnenterreinen aanwezig. De open
binnenterreinen zijn vaak groen ingevuld. Vaak zijn het (stads)tuinen, soms
ook speelterreinen of moestuinen.
In de periode van de stadsvernieuwing in de jaren ‘70 van de vorige eeuw
zijn verschillende binnenterreinen in de binnenstad ontdaan van allerlei,
vaak bedrijfsmatige bebouwing. Hierdoor ontstonden toevoegingen waar
het goed toeven is voor omwonenden, maar ook voor rustzoekende wande-
laars. Voorbeelden zijn de Andreashof, Dorstige Harthof en Vrouwjuttenhof.
De groene binnenterreinen dragen in hoge mate bij aan de leefkwaliteit van
de binnenstad, vooral in de buurten waar veel gewoond wordt.
Lanen
De binnenstad kent op de Breedstraat, Prederikherenkerkhof en bomenrijen
langs de Singel na, geen lanen. Vaak zijn de straten te smal, zowel boven als
ondergronds. In Middeleeuwse (binnen)steden was er nooit sprake van la-
nen. Ze werden in latere stedelijke ontwikkelingen toegepast. Wel zijn er her
en der solitaire bomen in straten te vinden, zoals op de ‘overhoeken’ aan de
Lange Nieuwstraat. Bij recente (geplande) herinrichtingen worden in straten
bomen toegevoegd (St. Jacobsstaat en Vredenburg). In Hoogh Boulandt, de
buurt tussen de Singel en sporen, vormen enkele langgerekte lanen, parallel
aan de singel de basisstructuur van dit herontwikkeld gebied. Ze zijn geïn-
spireerd op het uitbreidingsplan ‘Plan Moreelse’, 1664. Ook tussenstaatjes
hebben boombeplanting.
Net buiten de binnenstad ligt de Maliebaan. Het was een ruimte bedoeld
voor vertier en om er te flaneren. De Maliebaan was met het Malieblad ver-
bonden met het Zocherpark (Lepelenburg) en dus ook met de binnenstad.
Pandhof St. Marie
(rechts)
Hoven en binnenterreinen
(rechts)
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 11
Door toegenomen autoverkeer is de Maliebaan meer ingericht voor rijdende
en geparkeerde auto’s, maar de laanstuctuur is nog goed herkenbaar. De
Maliebaan is ook los komen te liggen van het Zocherpark doordat het ge-
bruik van Malieblad door autoverkeer gedomineerd wordt.
Moreelsepark en Park Nieuweroord
Naast het Zocherpark is het Moreelsepark en Park Nieuweroord (in potentie)
een stadspark in de binnenstad. Vroeger was het landbouwgebied dat buiten
de stadmuur lag en later een bolwerk als onderdeel van de stadmuur. Met
het uitbreidingsplan ‘Plan Moreelse’ is het bolwerk gesloopt en zijn binnen
de orthogonale structuur van het plan ter hoogte van het huidige Moreel-
separk en Park Nieuweroord landgoederen aangelegd. Voor het landgoed
t.h.v. Moreelsepark is gebruik gemaakt van reliëf. Er ontstond een enigszins
glooiend landschappelijke inrichting met vijvers en groenpartijen. Dit kon
gemaakt worden door het uitvlakken van het bolwerk. Nu is nog steeds
reliëf waar te nemen en zijn er nog enkele bomen uit die tijd te vinden. Met
de komst van de spoorwegen zijn binnen het orthogonale grid van Plan
Moreelse de verschillende gebouwen zoals de Inktpot gebouwd.
De groene ruimte tussen de gebouwen is in de loop der tijd versnipperd,
vooral door aanleg van infrastructuur ten behoeve van het naastgelegen
station en parkeerruimte voor de gebouwen. Door de ontwikkeling van
het stationsgebied, o.a. met herstel van de Catharijnesingel en komst van
Stationsplein Oost en Rabobrug kunnen het Moreelsepark en Park Nieuwer-
oord een waardevol stadspark worden.
Geveltuinen
De binnenstad is rijk aan geveltuinen. Het zijn smalle stoken beplanting
langs de gevels, onderhouden door bewoners. Soms is het alleen een klim-
plant of een stokroos, maar ook vaak uitbundig bloeiende vaste planten en
bloembollen en ook bloeiende heesters. Ze zijn vooral te vinden in de smalle
straten en stegen in de buurten buiten het winkelwandelgebied.
Waardering
De binnenstad is rijk aan verschillende soorten groen, zowel in gebruik
als ruimtelijke, historische, ecologische en klimatologische betekenis. In
de binnenstad, waar de bebouwingsdichtheid hoog is, is er toch een groot
aandeel groen te vinden, maar niet altijd zichtbaar. Veel groen ligt achter de
gebouwen in (stads)tuinen, hoven en binnenterreinen. Samen met de boom-
structuren van de Oude- en Nieuwegracht en het Zocherpark vormen zij de
belangrijkste groenstucturen van de binnenstad. Alle zijn ze zeer beeldbepa-
lend en soms zelfs uniek. Ook zijn het de belangrijkste ecologische groene
structuren en beïnvloeden het klimaat in de binnenstad positief. Ze zijn
het koesteren waard. Maar ook een enkele boom op een plein of een reeks
geveltuinen in een straat zijn zeer waardevol. Ook zij dragen in positieve zin
bij aan het straatbeeld en ook de ecologische kwaliteit en het klimaat, maar
dan op het niveau van de plek.
Geveltuinen
(rechts)
12 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
1 Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom
2 Vervangen bakken Wolvenstraat
3 Plantvak bij Het Rechthuys
4 Vervangen beplanting Karmelietenhof
5 Vergroenen Pastoor Nuenenstraat
6 Vervangen Bloembakken Willemstraat
7 Buurttuin Wijk C herinrichten
8 Herbeplanten Abraham Dolehof
9 Groene gevel steeg Eligenhof
10 Bamboe als geveltuin Eligenhof/
Vrouwjuttenhof
11 Plantenbakken Reguliersteeg vervangen
door geveltuinen en halfverdiepte
boombakken
12 Bijdrage boombak hoek Domstraat/
Korte Jansstraat
13 Vervangen beplanting deel
Wittevrouwenkade
14 Planten lindes Lucasbolwerk
15 Eligenhof herinrichten
16 Bij herplanten kiezen voor geurende
nectarplanten (wijkbreed)
17 Bij planten van bomen kiezen voor
notenbomen (wijkbreed)
Projecten wijkgroenplan Binnenstad
14
13
2
12
1510
1
8 11
17
3
16
67
5
4
9
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 13
Selectie van de projecten
Een belangrijke voorwaarde voor het wijkgroenplan is dat de inhoud zo
veel mogelijk is aangedragen door bewoners van de wijk zelf. Er zijn twee
bewonersbijeenkomsten geweest waar men informatie kreeg over het
Wijkgroenplan en men eigen ideeën kon doorspreken met deskundigen van
de gemeente. Via de website van de gemeente hadden wijkbewoners de
gelegenheid om met behulp van een formulier ideeën in te dienen. Dit was
mogelijk gedurende een periode van twee en halve maand. Via meerdere
kanalen zijn wijkbewoners geattendeerd op het bestaan van de website en
de mogelijkheid om groene ideeën aan te dragen. Er zijn in totaal 34 ideeën
ingediend. Al deze ideeën zijn door de gemeente getoetst op haalbaarheid
(o.a. financieel, technisch, beleidsmatig, eigendomssituatie, realisatie-
termijn). Er is een lijst van 17 ideeën over die voldoen aan de toetsingscrite-
ria. Van de overgebleven ideeën worden 7 ideeën gerealiseerd via
het Leefbaarheidsbudget en het Wijkwaterplan. Tien ideeën kunnen niet
worden gerealiseerd vanwege verschillende redenen. Zo kan het zijn dat de
grond of de bebouwing geen openbaar terrein is of niet in eigendom van de
gemeente; vanwege de monumentstatus van de ingediende locatie of omdat
het idee in strijd is met vastgesteld beleid.
Vervolgens is de volgorde van uitvoering bepaald op basis van de capaciteit
van de uitvoeringsorganisatie. Hierbij is geprobeerd om zoveel mogelijk
projecten al in 2014 te starten. Wanneer de schop de grond in kan verschilt
per project omdat de voorbereidingstijd verschilt. De voorbereiding wordt
samen met bewoners gedaan en indien noodzakelijk zal een gemeente-
lijke toets plaats vinden, bijvoorbeeld op beheer of verkeersveiligheid. De
mogelijkheid bestaat dat na verdere verkenning projecten niet haalbaar zijn.
Bijvoorbeeld door alsnog ontbreken van technische mogelijkheden of als
een groot deel van de omwonenden het niet eens blijkt te zijn met het idee.
Betekenis van de geselecteerde projecten in de wijk
De geselecteerde projecten dragen bij aan het verbeteren en verder
ontwikkelen van het groen op buurt- en/of wijkniveau en dragen bij aan
meer, beter en bruikbaar groen in de buurten.
De projecten hebben betrekking op de fysieke openbare ruimte en hebben
(deels) ook een sociale betekenis. Bewoners komen met elkaar in contact,
leren van elkaar en hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Elk
project zorgt voor een versterking van de groene buurtidentiteit. Er wordt
voortgeborduurd op het bestaande en ontbrekende groen en kwalitatief
minder goede groene delen worden in de geest van de buurt ontwikkeld.
Bij de projectbeschrijvingen op de pagina’s hierna zijn impressies
opgenomen van de toekomstige situatie. Deze beelden zijn een mogelijke
ruimtelijke vertaling van de ingediende ideeën en zijn ter inspiratie bij de
verdere uitwerking.
Het wijkgroenplan Binnenstad
14 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
Plangebied
Ligging in de wijk
1: Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom1: Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom
Beschrijving De huidige bomen die weinig blad dragen vervangen door bladhoudende bomen. In de zomer bieden deze bomen schaduw en een lagere temperatuur voor spelende kinderen en de omgeving en in de winter hebben de bomen een windbrekend effect.Op enkele plekken langs de muur kan ook nog gevelgroen of struiken worden toegevoegd.
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de betrokkenen de definitieve keuze van de soort bomen bepalen. De buurt staat positief tegenover het samenstellen van een tuin-groep voor het lage (gevel) groen
Buurt Omgeving Lange Nieuwstraat
Budget €35.000,- , inclusief beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht
Planning Start project september 2014
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 15
Impressie toekomstig beeld
(rechts)
Huidige situatie (onder)
16 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
2: Vervangen bloembakken Wolvenstraat
Beschrijving De huidige bloembakken zijn aan vervanging toe en worden vervangen worden door nieuwe bakken. De bakken worden opnieuw ingeplant.
Relatie met
ander (groen)
beleid
Herbestemming gevangenis Wolvenplein
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de bewoners worden de planten-soorten afgestemd. De bewoners gaan het zelf-beheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten.
Buurt Breedstraat, Plompentorengracht e.o.
Budget €5.000,-
Planning Start project oktober 2014
Plangebied
Ligging in de wijk
2: Vervangen bloembakken Wolvenstraat
2
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 17
Referentie bloembak
(rechts)
Huidige situatie (onder)
18 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
3: Plantvak bij Het Rechthuys
Beschrijving Bij de entree van appartementencomplex Het Recht-huys, is een ruimte begrensd door bruine paaltjes. De paaltjes worden verwijderd en vervangen door een plantvak, met een paar doorsteekjes. Hierdoor krijgt het een groener aanzicht. Het soort groen sluit aan bij het al bestaande groen in de wijk.
Betrokkenheid
bewoners
De bewoners gaan het zelfbeheer van de haag verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheer-overeenkomst afgesloten.
Buurt Hoogh Boulandt
Budget €17.000,- inclusief beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht
Planning Start project november 2014
3: Plantvak bij Het Rechthuys
Plangebied
Ligging in de wijk
3
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 19
Referentie plantvak
(rechts)
Huidige situatie (onder)
Referentie bloeiende heester
in plantvak
20 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
4: Vervangen beplanting Karmelietenhof
Beschrijving Het groen op de Karmelietenhof wordt verbeterd en aangevuld. De border kan worden vergroot en het gras kan worden vernieuwd en er kan des-gewenst een pad worden aangelegd. Er wordt een natuurlijke zit/speelplek toegevoegd. De structuur van het hof blijft ongewijzigd.
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de betrokkenen een beplantingsplan maken en afstemmen wat zij in het beheer kunnen betekenen.
Buurt Springweg e.o., Geertebuurt
Budget €66.000,- Incl. budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond, Incl. 1e jaar beheer door Gemeente UtrechtIncl. bijdrage €3.000,- vanuit Leefbaarheidsbudget voor speel/zit element
Planning Start project september 2014
4: Vervangen beplanting Karmelietenhof
Plangebied
Ligging in de wijk
4
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 21
Impressie toekomstig beeld
(rechts)
Huidige situatie (onder)
Referentie speelobject (onder)
22 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
5: Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat
BeschrijvingIn de Pastoor van Nuenenstraat extra groen aan-brengen bijvoorbeeld in de vorm van geveltuinen en klimplanten in verband met de beperkte ruimte. Bij voorkeur ook hoger groen. Bestaande kleine bomen vervangen door groter wordende bomen
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de betrokkenen een beplantingsplan maken en afstemmen wat zij in het beheer kunnen betekenen.
Buurt Wijk C
Budget €14.000,-
Planning Start project oktober 2014
5: Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat
Plangebied
Ligging in de wijk
5
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 23
Impressie toekomstig beeld
(rechts)
Huidige situatie (onder)
Referentie gevelgroen (onder)
24 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
6: Vervangen bloembakken Willemstraat
Beschrijving De huidige bloembakken worden vervangen door nieuwe bloembakken met nieuwe beplanting en eventueel kleine boompjes geschikt voor bakken.
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de bewoners worden de plantensoor-ten afgestemd. De bewoners gaan het zelfbeheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten. De gemeente geeft informatie over de wijze van beheer.
Buurt Wijk C
Budget €40.000,- Incl. beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht Incl. bijdrage €5.000,- vanuit Leefbaarheidsbudget voor plantenbakken
Planning Start project oktober 2014
6: Vervangen bloembakken Willemstraat
Plangebied
Ligging in de wijk
6
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 25
Referentie plantenbakken
(rechts)
Huidige situatie (onder)
26 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
7: Buurttuin Wijk C herinrichten
Beschrijving De binnenplaats tussen de Willemstraat, Bergstraat en Dirck van Zuylenstraat gelegen wordt heringe-richt tot binnentuin. De tuin krijgt een duidelijke in-richting met een groenere beleving. Waar mogelijk worden de lage hekjes verwijderd en wordt groen in de vorm van struiken, bloemen en bijvoorbeeld gevelgroen toegevoegd. De bestrating wordt aan-gepast en een (natuurlijk) speel, zitelement wordt toegevoegd.
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de bewoners een ontwerp enbeplantingsplan maken. De bewoners hebben aan-gegeven met klein onderhoud van de binnentuin te gaan doen zoals onkruid wieden en vegen.
Buurt Wijk C
Budget €115.000,- Incl budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond,Incl. 1e jaar beheer door Gemeente Utrecht
Planning Start project september 2014Plangebied
Ligging in de wijk
7: Buurttuin Wijk C herinrichten
7
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 27
Impressie toekomstig beeld
(rechts)
Huidige situatie (onder)
28 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
8: Herbeplanten Abraham Dolehof
Beschrijving In het Abraham Dolehof wordt enkele beplanting vervangen of toegevoegd. Tevens wordt een kraan aangebracht en op het bestaande waterpunt op de Lutherse kerk.
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de bewoners wordt een beplantings-plan gemaakt. Het Hof is al in zelfbeheer van de bewoners.
Buurt Lange Nieuwstraat e.o.,
Budget €6.000,-
Planning Start project november 2014
8: Herbeplanten Abraham Dolehof
Plangebied
Ligging in de wijk
8
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 29
Impressie toekomstig beeld
(rechts)
Huidige situatie (onder)
30 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
9: Groene gevel steeg Eligenhof
Beschrijving De recent aangebrachte bakken en rekken worden aangevuld met extra groen in de steeg Eligenhof.
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de betrokkenen worden de planten-soorten afgestemd.
Buurt Lange Nieuwstraat e.o.
Budget €2000,-
Planning Start project najaar 2014
9: Groene gevel steeg Eligenhof
Plangebied
Ligging in de wijk
9
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 31
Impressie toekomstig beeld
(rechts)
Huidige situatie (onder)
32 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof
Beschrijving Er worden twee geveltuintjes aangelegd met wortel-doek. De aanwezige bamboe wordt gesplitst en in de twee geveltuintjes geplant.
Betrokkenheid
bewoners
De geveltuintjes worden in zelfbeheer door de bewoner(s) onderhouden.
Buurt Lange Nieuwstraat e.o.
Budget € 1000,-
Planning Project in april 2014 uitgevoerd
10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof
Plangebied
Ligging in de wijk
10
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 33
Gerealiseerde situatie
Oude situatie (onder)
34 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
11: Vervangen plantenbakken Reguliersteeg door geveltuinen en halfverdiepte boombakken
Beschrijving In plaats van de huidige plantenbakken worden geveltuinen en (half verdiepte) boombak(ken) aan-gebracht geschikt voor kleine boompjes.
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de betrokken bewoners wordt een beplantingsplan gemaakt. De bewoners gaan het zelfbeheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten.
Buurt Lange Nieuwstraat e.o.,
Budget € 14.000,-
Planning Start project oktober 2014
11: Vervangen plantenbakken Reguliersteeg
Plangebied
Ligging in de wijk
11
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 35
Impressie toekomstig beeld
(rechts)
Huidige situatie (onder)
36 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat
Beschrijving Op de hoek van de Domstraat wordt een boom geplaatst.
Relatie met
ander (groen)
beleid
Herinrichting Domstraat / Korte Jansstraat
Buurt Domplein, Neude, Janskerkhof
Budget € 5000,- co-financiering MGP, WGP en project
Planning Start project najaar 2014
12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat
Plangebied
Ligging in de wijk
12
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 37
Impressie toekomstig beeld
(rechts)
Huidige situatie (onder)
38 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade
Beschrijving De groenstrook wordt schoongemaakt en opnieuw beplant. De huidige beplanting wordt vervangen voor lagere beplanting i.v.m. veiligheid en het tegengaan van zwerfvuil.
Relatie met
ander (groen)
beleid
Zocherpark, GroenstructuurplanBomenbeleid
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de bewoners wordt een beplantings-plan gemaakt. De bewoners hebben aangegeven het beheer te willen verzorgen en zwerfvuil en bladeren op te ruimen.
Buurt Breedstraat en Plompetorengracht en omgeving,Groenstrook tegenover Wittevrouwenkade 10 tegen de stenen muur van de achtertuin van Wolvenplein 24
Budget €15.000
Planning Start project voorjaar 2015
13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade
Plangebied
Ligging in de wijk
13
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 39
Referentie lage beplanting
langs singel
(rechts)
Huidige situatie (onder)
40 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
14: Planten lindes Lucasbolwerk
Beschrijving Aan de rij linden die in 2011 geplant is, worden twee linden toegevoegd. Of de linden daadwerkelijk geplant kunnen worden is afhankelijk van kabels en leidingen in de ondergrond. Dit wordt onderzocht tijdens de uitvoering van het project.
Relatie met
ander (groen)
beleid
Zocherpark, GroenstructuurplanBomenbeleid
Betrokkenheid
bewoners
Met de Vereniging Comité Behoud Lucasbolwerk wordt de plaatsing van de linden afgestemd.
Buurt Nobelstraat e.o.
Budget €3000,-
Planning Start project najaar/winter 2014
14: Planten lindes Lucasbolwerk
Plangebied
Ligging in de wijk
14
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 41
Historisch beeld lindes
(rechts)
Huidige situatie (onder)
42 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
15. Eligenhof herinrichten
Beschrijving Het Eligenhof wordt heringericht o.a. met fruit-bomen een moestuinbak, wilde bloemen en planten.
Betrokkenheid
bewoners
Samen met de bewoners een ontwerp enbeplantingsplan maken. Met de bewoners wordt afgestemd wat zij in het beheer kunnen betekenen en wordt een beheerovereenkomstafgesloten.
Buurt Lange Nieuwstraat e.o.
Budget €90.0000,- Incl budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond,Incl. 1e jaar beheer door Gemeente Utrecht
Planning Start project oktober 2014
15. Eligenhof herinrichten
Plangebied
Ligging in de wijk
15
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 43
Ontwerp door bewoners
Huidige situatie (onder)
44 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
16. Bij (her)planten in de Binnenstad kiezen voorgeurende nectarplanten.
Beschrijving De gemeente houdt tegenwoordig al rekening bij (her)planten dat geurende nectarplanten gebruikt worden. Bij de uitwerking van diverse wijkgroen-ideeën wordt dit ook meegenomen in het gesprek met de bewoners over het ontwerp.
Betrokkenheid
bewoners
nvt
Buurt diverse buurten in de Binnenstad
Budget nvt
Planning nvt
16. Bij (her)planten kiezen voor geurende nectarplantenVlinderstruik
(rechts)
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 45
17. Bij planten van bomen kiezen voor notenbomen
Beschrijving Bij de herinrichting van binnentuinen en hofjes bespreken we de mogelijkheid van notembomen met de omwonenden. Ook bij nieuwe projecten wordt het planten van notenbomen meegenomen.
Betrokkenheid
bewoners
nvt
Buurt diverse buurten in de Binnenstad
Budget nvt
Planning nvt
17. Bij planten van bomen kiezen voor notenbomenWalnoot
(rechts)
46 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
Ideeën die buiten het wijkgroenplan worden uitgevoerdIn totaal zijn 34 ideeën ingediend voor het wijkgroenplan Binnenstad.
Een paar projecten waren niet mogelijk. Verder bleken een aantal ideeën
beter op hun plek bij een ander programma, waarna ze daar zijn onder-
gebracht.
De ideeën die formeel niet binnen het wijkgroenplan vallen, maar wel door
de gemeente Utrecht worden opgepakt zijn hieronder puntsgewijs weerge-
geven. Bij de uitwerking wordt in afstemming met de bewoners onderzocht
welke maatregelen er bij betreffende ideeën mogelijk zijn, passend binnen
het budget.
Leefbaarheidsbudget
Project Planning Budget Extra bij-drage
1. Vervangen beplanting rozenperk Sterrenhof
uitgevoerd 420
2. Vergroenen ABC straat zomer/ najaar 2014
n.t.b.
3. Kraantje en drinkfontein Andreashof
najaar 2014 500 15.000 gemeentelijk water-programma
WijkwaterplanOnderstaande projecten passen in het Wijkwater plan en worden daarin
meegenomen.
Project Planning Budget
1. Drijfwaterplanten in Singel
Najaar 2014 30.000 (bij succes pilot, extra budget 120.000)
2. Eendentrappetjes in Singel
Uitgevoerd -
Andere projectenDoorverwijzing naar andere projecten voor mogelijke realisering
Project Planning
1. Boom op hoek Catharijnesteeg/Catharijnekerk
n.t.b.
2. Amfitheater als kade van nieuwe Singel n.t.b.
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 47
Voor het opstellen en uitvoeren van het wijkgroenplan is een budget van €500.000 euro beschikbaar. Van het totaalbudget van €500.000 per wijkgroenplan is
maximaal €80.000 gereserveerd voor de analysefase, participatiefase, proceskosten en het maken van het plan. Voor de realisatie van de projectideeën in de
Binnenstad blijft dan €420.000 over. Dit is inclusief de kosten voor de voorbereidende werkzaamheden zoals overleg met bewoners, grondwerk en ontwerp e.d
Financiën Wijkgroenplan Binnenstad
Project Planning Budget Extra bijdrage
1 Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom 2014 35.000
2 Vervangen bloembakken Wolvenstraat 2014 5.000
3 Haag planten bij Het Rechthuys 2014 17.000
4 Vervangen beplanting Karmelietenhof 2014 63.000 3.000 Leefbaarheidsbudget
5 Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat 2014 14.000
6 Vervangen bloembakken Willemstraat 2014 35.000 5.000 Leefbaarheidsbudget
7 Buurttuin Wijk C herinrichten 2014 115.000
8 Herbeplanten Abraham Dolehof 2014 6.000
9 Groene gevel steeg Eligenhof 2014 2.000
10 Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof 2014 1.000
11Plantenbakken Reguliersteeg vervangen door gevel-tuinen en halfverdiepte boombakken
2014 14.000
12 Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat 2014 5.000
13 Vervangen beplanting deel Wittevrouwenkade 2015 15.000
14 Planten lindes Lucasbolwerk 2014 3.000
15 Eligenhof herinrichten 2014 90.000
16 Bij (her)planten kiezen voor geurende nectarplanten doorlopend n.v.t.
17 Bij planten van bomen kiezen voor notenbomen doorlopend n.v.t.
Totaal 420.000
Financieel overzicht
48 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
het verzoek de poster op een centrale plek op te hangen;
• Er zijn twee informatie- participatieavonden geweest.
December 2013 – maart 2014: Beoordeling ingediende ideeënVan december tot en met maart 2014 zijn de ingediende ideeën verhelderd,
getoetst en is er een financiële raming gemaakt. Hiertoe heeft het project-
team in afstemming met afdeling Milieu & Mobiliteit en afdeling Erfgoed
alle ideeën getoetst aan gemeentelijk beleid, eigendomssituatie, technische
uitvoerbaarheid (kabels&leidingen), kosten en voorziene planontwikkelingen
en overige toetsingscriteria. Tevens zijn de meeste locaties van ingediende
ideeën ter plaatse bekeken. Er is gekeken naar aansluiting bij lopende
initiatieven in het uitvoeringsprogramma van de gemeente. Ook is gezocht
naar aanvullende budgetten om alle uitvoerbare ideeën daadwerkelijk in
de komende jaren te kunnen realiseren. In deze periode is ook de verant-
woordelijk wethouder in de staf groen gevraagd om in te stemmen met de
uitkomst van de toetsing.
April –mei 2014: Uitkomst toetsing terug melden aan indienersIn april 2014 hebben alle indieners een bericht ontvangen over de uitkomst
van de toetsing. Hierin stond aangegeven of een idee kan worden opgepakt
door de gemeente of niet, dat de vergroeningsmogelijkheden samen met
de bewoners verder worden onderzocht en wanneer de uitwerking en
uitvoering ongeveer plaats gaat vinden.
Mei – juli 2014: Opstellen rapportage en besluitvormingIn deze periode is de rapportage opgesteld, in de vorm van een
wijkgroenplanboekje, en samen met het collegeadvies verzonden aan het
college van B&W ter besluitvorming.
Juli 2013In juli 2013 is gestart met de voorbereidingen van het Wijkgroenplan
Binnenstad. De gemeentelijke projectgroep is samengesteld bestaande uit
de wijkadviseur Binnenstad, een landschapsarchitect (Ruimtelijke &
Economische Ontwikkeling), de planner/werkvoorbereider (Stadswerken),
de wijkconsulent Natuur- en Milieu Communicatie en een projectleider van
de gemeente. De projectgroep heeft alle benodigde informatie verzameld
en samengesteld. Er is een eerste contact geweest met de Wijkraad Binnen-
stad. Zij zijn geïnformeerd en met hen is afgestemd hoe zij betrokken willen
worden bij het proces. Afgesproken is dat zij geïnformeerd worden ten tijde
van de participatie en over de uitkomst van de participatie.
Augustus – september 2013: Voorbereiden participatieDe projectgroep heeft in de maanden augustus en september de wijk-
participatie voorbereid. Er is nagedacht over de wijze waarop de bewoners
het beste konden worden benaderd, de aankondigingen in de verschillende
media en de website en communicatiematerialen zijn voorbereid. Ook is
er een analyse gemaakt van de bestaande situatie, inclusief voorziene
ontwikkelingen.
Oktober – november 2013: Verzamelen van ideeënEind september 2013 is gestart met communicatie over het Wijkgroenplan
in de wijk Binnenstad. In de periode van oktober tot en met november 2013
konden bewoners ideeën indienen via het ideeënformulier op de website van
de gemeente Utrecht of in de folder verkrijgbaar bij het wijkbureau.
De bewoners zijn op verschillende manieren op deze mogelijkheid
geattendeerd:
• Er is een oproep geplaatst op de wijksite van wijkbureau Binnenstad
en in de digitale nieuwsbrief van het wijkbureau Binnenstad;
- Er is een artikel geplaatst in de Binnenstadskrant;
• Er zijn posters en folders geplaatst op het wijkbureau Binnenstad
en andere centrale plekken in de wijk;
• Er is een persbericht uitgezonden;
• Er is een brief verstuurd naar belangenorganisaties, scholen,
zelfbeheerders, etc met daarbij een folder en een poster met
Doorlopen proces
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 49
Het wijkgroenplan is de agenda voor het groen in de wijk. Na vaststelling
start de uitvoering en publicatie van de resultaten van het wijkgroenplan
op de website van de gemeente Utrecht (www.utrecht.nl/wijkgroenplannen).
Alvorens een groen idee wordt uitgevoerd wordt er een wijkbericht in de
directe omgeving verspreid. De gemeente spant zich in om de uitvoering
zoveel mogelijk binnen deze collegeperiode gerealiseerd te krijgen en
uiterlijk binnen twee jaar (2016). De direct omwonenden van de projecten
krijgen tegen de tijd dat een project verder in uitvoering gaat hierover
bericht. Binnen een paar jaar zal er veel groen aan de wijk zijn toegevoegd
en bestaand groen verbeterd.
Vervolg
50 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
Bijlage 1: Ontwikkelingen BinnenstadBijlage ontwikkelingen
Binnenstad
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 51
Bijlage 2: Groenstructuurplan BinnenstadVisie stedelijke
groenstructuur
52 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014
Bijlage 3: Bomenbeleid BinnenstadBijlage bomenbeleid
Binnenstad
Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 53
Bijlage 4: Leefbaarheidsprojecten 2013Bijlage leefbaarheids-
projecten
ww
w.u
trec
ht.
nl
Bezoekadres Ravellaan 1, 3533 JE Utrecht
Postadres Postbus 8406, 3503 RK Utrecht
Telefoon 030 - 286 00 00
Mail [email protected]
Top Related