Definitieve kaartenatlas plintenstrategie binnenstad Rotterdam
description
Transcript of Definitieve kaartenatlas plintenstrategie binnenstad Rotterdam
KAARTENATLAS
Voor de plintenstrategie “Rotterdam op ooghoogte”
OPBOUW EN GEBRUIK ATLAS
Ter onderbouwing van de Plintenstrategie Rotterdam op Ooghoogte is een aantal bouwstenen gemaakt:• het Inspiratieboek (plintenlessen, interviews met interne en externe experts)• het Analyseboek (inhoudelijk-strategische analyse)• en deze Kaartenatlas (ruimtelijke analyse).
De Kaartenatlas is in vijf lagen opgebouwd:1. De inkadering van de opdracht.2. Het gebruik centraal. Met deze laag wordt er een waarde toegekend aan het studiegebied.3. Initiatieven die mogelijk in de toekomst gaan spelen.4. Beoordeling van de plinten in het studiegebied op basis van (deels) nieuwe criteria. Deze criteria zijn gedestilleerd uit de sterke punten die uit het post moderne centrum kunnen worden gehaald.5. Prioritering van de plekken waar de plintenstrategie wordt ingezet.
Elke kaart is voorzien van de meest treffende conclusies. Het gaat niet om de precisie van de kaarten. Het gaat over een gesystematiseerde waarneming om strategische voorstellen te kunnen voor de uiteindelijke Plintenstrategie.
#FEITEN
Laag 1: het studiegebied van de plintenstrategie in de binnenstad...........................................................................4 a. Studiegebied plintenstrategie b. Tijdskaart: wanneer gebouwd c. Structuur binnenstad in lijn en aanhechting
Laag 2: de laag van het gebruik van de binnenstad....................................................................................................10a. Waardekaart: geliefde delen van de binnenstad, en delen in opkomst b. Spreiding van functies in de binnenstad c. Loopstromen op verschillende momenten van de dag d. Bezoekerskaart d. Bronpunten: waar komen voetgangers vandaan e. Activiteiten: wat zijn de belangrijkste motieven om de binnenstad te bezoeken
Laag 3: de laag van de nieuwe ontwikkelingen in de binnenstad...............................................................................28a. Buitenruimte projecten toekomst b. Bouwprojecten toekomst c. Leegstandskaart
# AANNAMES
Laag 4: de laag van de beoordeling van de plinten in de binnenstad........................................................................34a. Missing links, waardering van verbindingen b. Goede plekken met specifieke kwaliteit c. Brandpunten, city lounge d. Winkelgebieden
# PRIORITERING
Laag 5: prioriteitenkaart..................................................................................................................................................44a. De combinaties van de bovenstaande lagen leiden tot een indeling in prioriteiten van aan te pakken gebieden met de plintenstrategie
4
LAAG 1. STUDIEGEBIED
Voor de Plintenstrategie is het grootste deel van de binnenstad als studiegebied genomen. De uitsnede is ingegeven door de beloopbaarheid van de binnenstad. De doorgaande boulevards (Westzeedijk en ‘s-Gravendijkwal) en de centrumboulevards (Weena en Goudsesingel) zijn als grens van dat loopgebied genomenWel zijn de belangrijkste aanvoerroutes naar de stad betrokken. Deze routes bepalen qua sfeer en gebruik een belangrijke deel van de aantrekkelijkheid.
De binnenstraten van woonwijken zijn uit het te onderzoeken gebied gehaald. De nadruk ligt vooral op de kwartieroverstijgende straten en plekken, aangevuld met belangrijke verbindingsstraten.
De kaart van het studiegebied geeft geen waardeoordeel welke plekken er beter zijn en welke niet. De kaart omvat slechts het gebied waar onderzoek naar wordt gedaan en waar de uiteindelijke plintenstrategie uitspraken over zal doen.
Aangrenzende buitenruimte
Te onderzoeken plinten
5
6
Wederopbouw
Grote delen van de binnenstad zijn na de tweede wereldoorlog herbouwd. De oude karakteristiek van kleinschalige geschakelde panden met zadeldaken en trapgevels is alleen nog terug te vinden in de oostelijke delen van het centrum (Oude Westen, Baankwartier en Nieuwe Werk). Het overgrote deel van de binnenstad is een postmoderne verzameling van wederopbouwarchitectuur. Hierbinnen kan een onderscheid worden gemaakt tussen de echte wederopbouwarchitectuur (weefselgevels) en de bebouwing die later is neergezet (vanaf de ‘70). Het onderscheid tussen oude en nieuwe binnenstad is relevant, omdat de beoordeling van de kwaliteit van plinten in beide gebieden langs andere criteria verloopt. De wederopbouwarchitectuur is nu eenmaal niet te vergelijken met de fijnmazige historische pandstructuur.
• groot deel van de binnenstad is gebouwd in de afgelopen 60 jaar. Veel criteria die gebruikt worden voor het beoor delen van een plint zijn gestoeld op historische bebouwing. Hierdoor is zowel in de structuur van de stad als op pandsniveau een ander verhaal te vertellen voor Rotterdam.
Vooroorlogse bebouwing
Brandgrens
LAAG 1. TIJDSKAART
7
Wederopbouw
Vooroorlogse bebouwing
Brandgrens
8
De wederopbouwplannen van Witteveen en van Traa hebben een verandering teweeg gebracht in het weefsel van de (binnen)stad. De ordeningsprincipes van functiescheiding en infrastructurele ingrepen hebben gevolgen gehad voor de verbindingen tussen de binnenstad en de omliggende wijken. In het verleden liepen veel straten vanuit het omliggende gebied door de binnenstad naar de Maas. Nu is er een grotere scheiding, ontstaan doordat er nieuwe gebouwen op de oude structuur zijn geplaatst en doordat er anderzijds grote barrières (zoals de West-Blaak) zijn aangelegd. De meeste historische lijnen die oost-west lopen zijn nog steeds redelijk in tact. De noord-zuid routes zijn veelal doorbroken of lopen samen met de grote bundels waar de auto het domein bepaalt. De Provenierswijk, Zomerhofkwartier, Rubroek en in mindere mate Kralingen hebben maar 3 verbindingen van belang naar de binnenstad lopen. Alle andere lijnen lopen dood op na-oorlogse ingrepen.
Stadsstraten door binnenstad
Doorlopende assen
Weefsel van straten
Studiegebied
LAAG 1. STRUCTUUR
9
Stadsstraten door binnenstad
Doorlopende assen
Weefsel van straten
Studiegebied
10
De WOZ waarden van de afgelopen 10 jaar geven een goed beeld van de (woon)gebouwen en de waardering van een plek of gebied. Het werkt in feite heel simpel: hoe duurder het gebied, hoe geliefder het is. De stijging geeft aan welke gebieden in opkomst zijn. In de binnenstad zijn met name de plekken rond het Baankwartier en het Nieuwe Werk het sterkst gestegen in waarde. De andere plekken in de binnenstad scoren rond het Rotterdams gemiddelde.Vanuit een groter kader kan gesteld worden dat er een (groot) verschil zit in de waardeontwikkeling van de belangrijkste routes de binnenstad in. De routes aan de westzijde van de binnenstad scoren hier het hoogste. Dit is terug te zien aan de functies die zich langs de routes aan het vestigen zijn.
• Oude Westen zuid, Cool, Kralingen en Nieuwe Werk zijn de gentrification voorbij.
• Oude westen en City Oost zijn de meest veelbelovende buurten rond de binnenstad: nabijheid binnenstad en aanwezigheid van (historische) stadsstraten.
LAAG 2. WAARDEKAART
11
kleinste stijging
gemiddelde stijging
grootste stijging€525
€710
€818
€927
€1072
€1668
waardestijging (WOZ) per m² voor woningen binnenstad 99-07
buurten in opkomst(waardestijging (WOZ) laatste 10 jaar)
Botlekbrug
Botlektunnel
Aveling
Laning
Vondelingenweg
Waalhavenweg
Dorpsdijk
Waalhaven Z.z.
Waa
lhav
en O
.z.
Slinge
Dor
psw
eg
Posthumalaan
Dordtselaan
Brielselaan
Pleinweg
Maastunnel
Erasmusbrug
Strevelsweg
Spinozaweg
Zuiderpark
Bree
Willemsbrug
Stadionweg
Olym
piaweg
Van Brienenoordbrug
Benedenrijweg
Kilweg
2e Barendrechtsew
eg
Rijksstraatweg
Burg.Van Heusdenlaan
Holysingel
Lepelaarsingel
Zwal
uwla
an
Prinses Beatrixpark
's-Gravelandsew
eg
Tjalklaan
Schiedamseweg
Beukelsweg
Mathenesserweg
Vierhavensstraat
Doenkade
Westzeedijk
Park
Boompje
s
Coolsingel
Blaak
West-Blaak
Boez
emw
egBo
ezem
stra
at
Oostzeedijk
Statenweg
Gordelweg
Schieweg
Schiekade
Gordelweg
Berg
weg
Kralingseweg
Grin
dweg
Jaso
nweg
Molenlaan
Rin
gdijk
Rozen
laan
Boezemlaan
Kralingse Bos
Boszoom
Prinsenlaan
Prins Alexanderlaan
Hoofdweg
Capelseweg
John Mottw
eg
M.L.King w
eg
Capelsew
eg
Hoofdweg
Beneluxtunnel
Stadsdriehoek
OudeWesten Cool
C.S.Kwartier
Kop van Zuid
Nieuwe Werk
Dijkzigt
Bospolder
Tussen-
SpangenNieuweWesten
Middel-land
Oud-Mathenesse
Witte Dorp
Schiemond
dijken
Kleinpolder
Noord Kethel Zestienhoven
Overschie
Landzicht
Agniese-
buurt
Provenierswijk
Berg-polder
Blijdorp
Liskwartier
Oude Noorden
Blijdorpse-
Schiebroek
Hillegersberg-Noord
Hillegersberg-Zuid
Nieuw-Terbregge
Molenlaankwartier
Rubroek
Crooswijk
Crooswijk
Kralingen-West
Kralingen-Oost
Kralingse Bos
de Esch
Struisen-burg
Kralingse-
's-Gravenland
veer
Prinsenland
Het Lage Land
Ommoord
Zevenkamp
Oosterflank
Noorder-eiland
Feijenoord
Hillesluis
AfrikaanderwijkKatendrecht
Vreewijk
Bloemhof
Oud-IJsselmonde
Beverwaard
Lombardijen
Tarwewijk
Carnisse
Zuidwijk
Oud-Charlois
Wiele-
plein
Pendrecht
Zuiderpark
Zuid-
waal
Hoogvliet-Noord
Hoogvliet-Zuid
Eemhaven
Waalhaven
Waalhaven-Zuid
Nieuw Mathenesse
Spaanse Polder
BedrijvenparkRotterdam Noord-West
Groenewoud
Schenkel
's-Gravenland
's-Gravenland Oost
Zuid-West
Capelle West
Middelwatering
Schenkel
Indische
Buurt
Centrum
Vlaardinger-ambacht
Babbers-polder
OostwijkWiltonwijk
De Gorzen
Oost-
MathenesseCentrum
BrandersbuurtNieuwland
West-Franckeland
Harga
Woudhoek
Groenoord
Kethel's-Graveland
Oud
Eikenlaan
Kruisnetlaan
Herikw
eg
Billitonlaan
Kethelweg
Holyweg
Woudweg
Abtswoude
Zwaardijk
Kodd
eweg
Vondelingenweg
Reew
eg
Den Hamweg
Ring
Ring
Bunschoterweg
Eemhavenweg
Heyplaatweg
West-Frankelandsedijk
Nieuwe Haven
Franselaan
Industrie weg
Giessenweg
Hofweg
Vrijenburgweg
Maeterlinckweg
Oldegaarde
Schu
lpw
eg
Mijn
sher
enla
an
Molenvliet
Gro
ene
Hille
dijk
Randweg
Beukendaal
Colosseum weg
Hillevliet
Maask
ade
Delfshaven
Albrechtskade
Singel
Wester
Noordsingel
Verbindingsweg
Olympiaweg
Rhi
jnau
wen
sing
el
Koningslaan
polder
's-Gravenweg
Laan op Zuid
Nieuw
Terbregge
Matlinge weg
Holy-Noord
Holy-Zuid
Krimpen
Spaland
Kerkbuurt
Tuindorp
Bijdorp
Groot-IJsselmonde
Rivium Fascinatio
Kral
ings
e
Zoo
m
Schenkelweg
Maaswijkweg
DignaJohannaweg
Groene Kruisweg
Petroleumw
eg
Butaanweg
Dui
fhu
isw
eg
Albrandswaardseweg
Groene Kruisweg
Burg.v.Esstr.
Stationstraat
RijsdijkRijsdijk
Essendijk
Essendijk
Albert Plesmanweg
Charloisse Lagedijk
Sliedrechtsestraat
Groen
e
Kruisw
eg
Kromme Zandweg
Doklaan
Carnisse singel
Oldegaarde
Slinge
Vaanweg
Middeldijk
Voordijk
Pascal weg
Dordtsestraatweg
Bree weg
Stadionlaan
Putselaan
Rosestraat
Oranjeboomstraat
Adria
anVo
lker
laan
Groene TuinGroeninx van Zoelen laan
Reyerdijk
IJsselmondse
Randweg
Dierenstein weg
Binnenlandse baan
Middeldijk
Stationsweg
Noldijk
Industrieweg
Algeraweg
Schenkel
dreef
Burg. van Dijklaan
Zevenkampsering
Cole
Michelangelostr.
Nancy Zeelenbergsingel
Ringvaart weg
Kralingseweg
Burg
. Oud
laan
Hof
laan
Honinger dijk
Maas boulevard
KralingsePlaslaanOude Dijk
Bosdreef
Terbregseweg
Mozart laan
Berg
se
Linker Rotte kade
Schiedam
sedijk
Goudsesingel
Goudse Rijweg
Zwaa
nsha
ls
Berg
selaa
n
Stra
atwe
g
Meidoo
rnsin
gel
Ohrlaan
ParkkadeWestzeedijk
Rochussenstr
aat
Nwe Binnenweg
Weena
Beukelsdijk
Heem
raadssingel
Wilgenplaslaan
Bovendijk
Adrianalaan
V.d.Duyn v. Maasdamweg
Abts weg
Stad houders weg
Schiedamseweg
Havendijk
Marconistraat
Rotterdamsedijk
BuitenHavenweg
Broersvest
Horvathweg
Matlingew
eg
Delftweg
Harreweg
Churchillw
eg
Schiedamse
weg
Burg. Van Haarenlaan
Nwe.
Dam laan
Vlaardingerdijk
Burg. Knappert laan
VlaardingerdijkMr. L.A. Kesper
weg
Schiedamseweg
Westlandsedijk
VanHogendorplaan
Zwanensingel Laan van Bol'es
Mozart
laan
weg
Westlandse weg
weg
Slimm
e Watering
Smith
oeks
eBa
an
Portlandse Baan
Portlandse
Baan
Carnisser B
aan
CarnisserBaan
Sw
eelin
ckla
an
Henri Dunantlaan
Voordijk
Hoefslag
Leede weg
Boez
emweg
Veren Ambachtweg
Sibeliusweg
Pernis
Smitshoek
Rotterdamse Rijweg
Albrandswaardsedijk
Avel
ing
Olmendreef
Brederoweg
Kerk
weg
Kandelaarweg
Melanchton weg
Argonauten weg
Evena
ar
Zuid
erpa
rkw
eg
's-G
rave
ndi
jkw
al
Mathenesserlaan
Stol
kweg
Abr.v
.
Abram v.
Rijckevo
rselweg
Beverwaardse weg
Rottekade
W. Buyten wechstraat
Spijkenisserbrug
Francke-land
BedrijventerreinSchieveen
Kop van Zuid-Entrepot
Handels-
centrum ZHZ
Reyerswaard-Strevelshoek
Jacques Dutilhweg
G. K
. van
Hog
endo
rpw
eg
Pres. Wilsonweg
Pres. Rooseveltweg
Heijplaat
Ontwikkeling gemiddeldeWOZ-waarde 1995-2007
Bestaande situatie
0 1,000 2,000500Meter
€ 525€ 710€ 818€ 927€ 1.072€ 1.668onbekend
per m² per blok(met min. 10 woningen)
Bron: COSBewerking: dS+V/Verg/Geo-infoPeildatum: 1-1-2008november 2009
ref.: P109b ontwWOZ00_08_m2_min10Projectnr.: 502
Gemiddelde WOZ-waarde per 1-1-2000 isgebaseerd op taxatie per 1-1-1995
Gemiddelde WOZ-waarde per 1-1-2008 isgebaseerd op taxatie per 1-1-2007
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
Stad
woni
ngen
€ 525 € 710 € 818 € 927 € 1.072 € 1.668
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
Zuid Pact op Zuid
woni
ngen
€ 525 € 710 € 818 € 927 € 1.072 € 1.668
12
LAAG 2. FUNCTIEKAART
De functiekaart van de binnenstad toont negen soorten functies. Het kaart-beeld laat zien wat er gebeurt op de begane grond en zegt niets over het programma boven de plint. De kaart moet dat ook niet gelezen worden als de optelsom van alle functies in het centrum, maar laat alleen zien waar je als voetganger (of fietser) in de binnenstad mee in aanraking komt als je langs een gebouw loopt. De kaart laat de mate van concentratie en spreiding zien en het verschil van korrelgrootte van het vooroorlogse en naoorlogse deel van het centrum. De functiekaart, en de deelkaarten op de volgende bladzijden, laten zien hoezeer de Rotterdamse binnenstad op ooghoogte bestaat uit vaak door één functie gedomineerde ‘eilandjes’. In tegenstelling tot historische bin-nensteden is er weinig menging van functies in één straat, en de eilandjes zijn ook niet altijd even goed met elkaar verbonden. Tegelijkertijd laten de kaarten de gebieden zien die al veel kwaliteit hebben en die potentie in zich hebben om (o.a.) met een goede plintenstrategie te worden uitgebouwd.
bedrijfsruimtes
brandgrens
culturele voorzieningen
horeca
detailhandel
onderwijs
maatschappelijke voorzieningen
medische voorziengen
werken
wonen
13
14
wonen• Oude westen• Baankwartier• Laurenskwartier
concentratie in schil rond kernwinkelgebied in de 19e eeuwse wijken. Hier wordt vooral “op straat” gewoond. Veel van de woningen in het wederopbouw bevinden zich boven de plint.
maatschappelijke voorzieningen• versnipperd en gelijkmatig verdeeld
horeca• op het oog versnipperd in binnenstad• duidelijke clustering langs sommige straten en plekken
kantoren• Westersingel• Westblaak / blaak• Westzeedijk• rond Centraal Station
Volgt de lange lijnen van de belangrijkste infrabundels
culturele voorzieningen• Schouwburgplein e.o.• Witte de withstraat• Museumpark e.o.
Belangrijkste culturele voorzieningen geclusterd in drie gebieden. Bijna geen andere culturele functies in rest binnenstad
onderwijs• gekoppeld aan belangrijkste woongebieden
detailhandel• Lijnbaan• Binnenweg / Binnenwegplein• Hoogstraat• van Oldebarneveldstraat• Karel Doormanstraat• aanvoerroutes naar binnenstad
Oriëntatie detailhandel vooral oost-west
medische voorzieningen• rond Erasmus MC• Baankwartier
duidelijke zwaartepunten in binnenstad van medische voorzieningen
creatieve bedrijvigheid• gekoppeld aan belangrijkste woongebieden
15
wonen kantoren detailhandel
maatschappelijke voorzieningen culturele voorzieningen medische voorzieningen
horeca onderwijs creatieve bedrijvigheid
16
Veel passanten in een straat en een stedelijk georiënteerde doelgroep in de buurt betekent draagvlak en potentie om op begane grond, in de plinten, interessante stedelijke publieksfuncties te krijgen. Daarom is het cruciaal te begrijpen hoe op verschillende tijdstippen op de dag de loopstromen momen-teel door de binnenstad van Rotterdam gaan. De dikte op de kaarten geeft de hoeveelheid voetgangers aan.De loopstromenkaarten zijn gemaakt op basis van samengestelde cijfers van diverse andere onderzoeken. Als eerste zijn de cijfers van het buitenruimte onderzoek van Jan Gehl (2008) gebruikt. Deze dekken niet heel het centrum, maar spitsen zich vooral toe op het Lijnbaankwartier en het Laurenskwartier. Daarnaast zijn er in het kader van het CDR een aantal berekeningen gedaan die over loopstromen gaan (Goudappel en Coffeng, 2008). Hier is de huidige situatie en toekomstige situatie uitgedrukt in loopstromen vanuit het CS. Als laatste is het jaarlijkse passanten onderzoek van het OBR gebruikt. Deze fo-cust vooral op de detailhandel.De drie onderzoeken bij elkaar laten een algemeen beeld zien waar de mees-te mensen zich verplaatsen gedurende de dag. De kaarten laten ook de rela-tieve luwtegebieden zien. De belangrijkste conclusie op basis van de loopstromen is dat er een duide-lijke focus ligt op het kernwinkelgebied en de routes ernaar toe. Gedurende de avond en nacht zijn de belangrijkste loopstromen geclusterd aan plekken, niet aan routes.
GPS onderzoek als vervolg om data nauwkeu-riger te krijgen
LAAG 2. LOOPSTROMEN
17
avond18.00 tot 00.00
dag8.00 tot 18.00
de dunste lijnen zijn minimaal ca. 1.000 passantende dikste lijnen zijn ca. 30.000 passanten
• forensen• winkelen• ontmoeten• toerisme• cultuur
• uitgaan• toerisme• cultuur
18
Om een beeld te krijgen van Rotterdam en de manier waarop bezoekers door de binnenstad bewegen zijn vijf reisgidsen geanalyseerd die ieder een ander budget en/of doelgroep aantrekken:
• Lonely planet, the Netherlands • Thomas Cook, Rotterdam • Citytrip, Rotterdam • Wallpaper City Guide, Rotterdam • Little Black Book, Rotterdam
De uitkomst is dat bijna alle boekjes een overlap laten zien van de plekken waar volgens de gids overdag en ‘s avonds wat te doen is. Een enkele plek wordt alleen in één reisgids benoemd.
LAAG 2. BEZOEKERS
avond
dag
19
overdagavond
20
De bronpuntenkaart laat de bronnen van voetgangersstromen naar de bin-nenstad zien: de belangrijkste parkeergarages, treinstations, metrostations en tramstations. Vanuit deze plekken banen gebruikers zich een weg banen door het centrum.
metrohaltes
garages
treinstations
tramhaltes
LAAG 2. BRONPUNTEN
21
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
M
M
M
M
M
M
M
M
MM
MM
M
M
M
M
22
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
M
M
M
M
M
M
M
M
MM
MM
M
M
M
M
dag
BRONPUNTEN MET LOOPSTROMEN
23
T
T
T
T
T
T
T
T
T
M
M
MM
M
M
avond
24
Naast de functiekaart is er ook een kaart met activiteiten in de binnenstad. Deze activiteitenkaart is een afgeleide van de functiekaart en kan samen met de loopstromen gedurende de diverse dagdelen een betere uitdrukking geven wat er langs de belangrijkste loopstromen gebeurt. Het zijn als het ware de motieven om de binnenstad te bezoeken: om er te komen winkelen, werken, etc.Gekoppeld aan de loopstromen is er gedurende de dag een grote loopstroom langs de belangrijkste winkelgebieden en winkelstraten. De enige uitzondering hierop is de Coolsingel. In de avondsituatie verplaatsen de looproutes zich naar de gebieden waar een uitgaanscultuur heerst. De Karel Doormanstraat wordt de kapstok waaraan alle plekken zich hangen. De nachtsituatie heeft een focus op plekken i.p.v. lijnen.
overig
werken
winkelen
leren
wonen
uitgaan
LAAG 2. BRONPUNTEN
25
26
dag
BRONPUNTEN MET LOOPSTROMEN
27
avond
28
De projectenkaart maakt een onderscheid in projecten in aanbouw en projec-ten die in een studiefase zijn. Daarnaast staan de buitenruimteprojecten op de kaart waar klein/grootschalig onderhoud is gepland of er een inrichtingsplan klaar ligt om te worden uitgevoerd.
LAAG 3. BUITENRUIMTEPROJECTEN
buitenruimteprojecten tot 2011
buitenruimteprojecten tot 2011 tot 2014
buitenruimteprojecten na 2014
AANPAK NA 2014
VERKLARINGGEREED VOOR 2011
MEERJAREN PROGRAMMA BUITENRUIMTE 2011-2014
RESERVE PROJECTEN MEERJAREN PROGRAMMA
29
AANPAK NA 2014
VERKLARINGGEREED VOOR 2011
MEERJAREN PROGRAMMA BUITENRUIMTE 2011-2014
RESERVE PROJECTEN MEERJAREN PROGRAMMA
30
LAAG 3. BOUWPLANNEN
studie
in aanbouw
De projectenkaart maakt een onderscheid in bouwprojecten in aanbouw en projecten die in een studiefase zijn.
31
32
In november (2010) is er een inventarisatie geweest van de leegstand in de binnenstad. Deze informatie is snel verouderd en er zal altijd weer een betere kaart zijn die nieuwer is. De kaart geeft een momentopname, maar zegt natuurlijk wel iets over het gebruik en waardering van een plek. Bij volgende inventarisaties kan er wel een vergelijking worden gemaakt om eventuele trendste ontdekken.
LAAG 3. LEEGSTANDSKAART
faillissementsuitverkoop
dicht
leegstand
33
34
De missing links zijn de belangrijkste ruimtelijke koppelingen in de stad die op dit moment niet functioneren. Een groot deel van de missing links liggen daar waar werelden elkaar tegenkomen. De auto wereld met de wereld van de voetganger (voorbeeld is de Westblaak) of koppelingen tussen de diverse kwartieren.Daarnaast zijn er plekken in de stad te onderscheiden die al een city lounge kwaliteit hebben. Deze plekken zijn meestal gekoppeld aan de grootste loopstromen en hebben een specifiek karakter. Niet alle functioneren 24 uur per dag. Ook zijn er een aantal plekken te onderscheiden die in potentie city lounge kwaliteit hebben. Deze liggen meestal in de gebieden die grenzen aan de voornaamste loopstromen.
LAAG 4. MISSING LINKS
35
36
dag
MISSING LINKS MET LOOPSTROMEN
37
avond
38
De plekken met een specifieke kwaliteit zijn die plekken die gedurende (een deel van) de dag een magneet zijn voor bezoekers en passanten. Dit wil niet zeggen dat deze plekken alle voldoen aan de criteria zoals deze gesteld wor-den aan de city lounge, maar het zijn wel de plekken waarvoor mensen naar de binnenstad komen. Daarnaast is er een onderscheid tussen de plekken die overdag deze functie hebben en ‘s avonds.
LAAG 4. PLEKKEN met specifieke kwaliteit
39
westersingelkunst, verblijven, representatief
kruiskadeshoppen, multiculti
kruiskadeuitgaan, funshop, eten
museumparkmusea, rust, groen, cultuur
witte de withuitgaan, cultuur, eten, funshop
skate parkcultuur, beweging, jong
westersingelverblijven, representatief
kernwinkelgebiedmassa, shoppen, ketens
stadhuispleinuitgaan, verblijven
schouwburgpleincultuur, eten en drinken
kruiskadeexclusief, uitgaan
WTCbuissenis, leisure
Meentuitgaan, funshop, eten
Bibliotheekcultuur, ontmoeten
Pannekoek e.o.uitgaan, eten
oude havenuitgaan, eten
Marinierswegwinkelen, boulevard
40
LAAG 4. “Laten we afspreken bij...”
De plekken die een centrale plek hebben binnen de city lounge zijn die plekken waar mensen bijeenkomen, voor of na gebruik van de binnenstad. De meeste plekken liggen centraal rond de belangrijkste haltes van openbaar vervoer en bij uitvalswegen. Een opmerkelijk punt is dat verreweg de meeste van deze plekken zich langs de oost-west routes door de binnenstad bevinden.
De “lekkere plekken” op de belangijkste oost-west routes.
interessante plekken
interessante plinten
41
42
LAAG 4. WINKELGEBIEDEN
Laurenskwartier
Schouwburgplein
Kernwinkelgebied
Downtown
Markthal
CDR / Mixone
Karel Doormanstraat e.o.
De Rotterdamse binnenstad heeft een zeer uitgebreid winkelaanbod (180.000 m² winkelvloeroppervlakte). In de niet-dagelijkse artikelensector is er zelfs een bovengemiddeld winkelaanbod. Ook zitten er, ondanks de crisis, nog veel nieuwe winkelontwikkelingen in de planning. De binnenstad kent een stevige concurrentie van het Alexandrium en Zuidplein. In vergelijking met andere grote steden is de positie van de deze centra relatief sterk ten opzichte van de binnenstad. Er is relatief veel hoogwaardig aanbod in Rotterdam buiten de binnenstad gevestigd.Er is nog te weinig sprake van een logisch en sluitend loopcircuit. Er zijn er wel meerdere vertakkingen op de hoofdstructuur, maar een logische aaneengeschakelde hoofdroute ontbreekt. Een goede oost-west relatie wordt gemist. De Coolsingel fungeert nu als een soort grens. Hierdoor zijn de verder gelegen bijzondere winkelstraten moeilijk te vinden. Ook vanuit de stations-omgeving is het voor bezoekers niet helder hoe de binnenstad bereikt wordt. De bijdrage van de markante Coolsingel is nog te bescheiden en de Lijnbaan is niet up-to-date.
De diverse unieke winkelgebieden kunnen dus beter met elkaar verbonden worden. Het doel is een compacte en evenwichtige winkellooproute, waarbij de Coolsingel een centrale positie inneemt. Hierdoor worden ook de minder zichtbare, maar bijzondere, deelgebieden verbonden en is er voldoende kritische massa in het winkelhart om een gevoel van gezelligheid te krijgen. Belangrijk hierbij is een goede spreiding van (nieuwe) trekkers en het evenwichtig verdelen van de nieuw te ontwikkelen winkelmeters over de projecten in de binnenstad.
43
44
Wat zijn goede en slechte plinten in de binnenstad van Rotterdam? Deze vraag kan op twee manieren worden beantwoord: waar is de ruimtelijke ver-schijningsvorm goed, en waar is het programma goed? Vanuit een ruimtelijke optiek zijn er een paar plekken waar de verhouding bebouwing en openbare ruimte op orde is. De plekken karakteriseren zich door een eenduidige en hel-dere opbouw. Deze plekken staan op de kaart groen aangegeven.
LAAG 5. RUIMTE
45
46
LAAG 5. PROGRAMMA
Wat zijn goede en slechte plinten in de binnenstad van Rotterdam? Deze vraag kan op twee manieren worden beantwoord: waar is de ruimtelijke ver-schijningsvorm goed, en waar is het programma goed? In de binnenstad zijn er tal van plekken waarbij er een goede programmatische opbouw is in de straat, plein of plek. Veel van deze plekken zijn onderdeel van de route die de meeste mensen gebruiken. De plinten die programmatisch goed zijn staan groen aangegeven.
47
48
LAAG 5. DAG BESTAAND
De meeste mensen houden zich gedurende de dag op in het gebied waar de detailhandel sterk vertegenwoordigd is. . De kantoren hebben een duidelijke clustering langs de oost west lijnen in de binnenstad en positioneren zich om het kernwinkelgebied (CDR, (West)Blaak, Boompjes). De belangrijkste noord zuid lijnen gedurende de dag zijn de Westersingel, Lijnbaan en Coolsingel.
detailhandel
belangrijkste clusters
tijdelijke clusters
werken
werken
belangrijkste loopstromen dag
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
M
M
M
M
M
M
M
M
MM
MM
M
M
M
M
49
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
M
M
M
M
M
M
M
M
MM
MM
M
M
M
M
50
De belangrijkste clusters liggen versnipperd in de binnenstad. Rond het Schouwburgplein e.o. en de Witte de Withstraat is er een verknoping tussen de horeca en culturele voorzieningen. Deze hebben een duidelijke link door de Karel Doormanstraat. Daarnaast zijn er clusters in de avond die zich zowel in buitenruimte als in programma onderscheiden. Belangrijkste hier is de horeca, elk met zijn eigen signatuur. Het enige cluster dat niet in het netwerk van de binnenstad ligt is de Oude Haven.
horeca
belangrijkste clusters
cultuur (avond)
belangrijkste loopstromen avond
LAAG 5. AVOND BESTAAND
51
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
M
M
M
M
M
M
M
M
MM
MM
M
M
M
M
52
LAAG 5. PLEKKEN MET PRIORITEIT
programma
ruimte
prioriteit
programma en ruimte
Op basis van alle voorgaande kaarten, aangevuld met plekken die een kwaliteit hebben (ruimtelijk en/of programmatisch) zijn er tien plekken aan te wijzen in de binnenstad waar een ingreep voor de hand ligt, dan wel wenselijk is.
53
54
Korte termijnDit zijn plekken met een hoog strategische waarde voor het maken van de city lounge. Ze zijn onderdeel van een grotere ontwikkeling en plekken waar al het nodige gebeurt. Er is energie aanwezig van diverse partijen die bezig zijn om de plek of straat te transformeren. Deze plekken sluiten logisch aan op be-staande netwerken en loopstromen.
1. Central District Rotterdam - MixoneDit gebied wordt de internationale entree van de stad . Een ambitie die niet alleen gedragen dient te worden door een nieuw centraal station maar ook door een aanpalend district dat expliciet uitgaat van functiemenging en aansprekende uitstraling op ooghoogte, en goed is aangesloten op de rest van de binnenstad. Dit gebied is cruciaal voor de economie van de stad die hier gebaseerd is op de interactie. De kaders zijn op orde, de ambitie is vastge-steld, de opgave zit hier in de “orgware”. Hoe krijg je voor elkaar dat de ambitie en kaders ook een goed vervolg krijgen?
2. Aert van Nesstraat / MeentEen potentieel vitale verbinding tussen de wederom als collectief geheugen te ‘reanimeren’ Coolsingel en het steeds sterker opkomende Laurenskwartier aan de andere kant. De opgave ligt enigszins in het opschonen van overtollig materiaal en het als plint aantrekkelijk presenteren en openen van het oude postkantoor als nieuw icoon aan de zuidkant. Nu wordt deze straat door voet-gangers maar voor de helft gebruikt. De straat heeft de potentie om in de dag een toevoeging te zijn in de loopstromen en kan een tweede goede verbinding over de Coolsingel worden. Er is met de plintenpilot al begonnen met de aan-pak van de Aert van Nesstraat, de energie is er, maar ook de noodzaak dat dit een vervolg krijgt.
LAAG 5. PLEKKEN MET PRIORITEIT korte, middellange en lange termijn
55
3. EendrachtspleinEendrachtsplein is in potentie onderdeel van de culturele as, van het winkelmilieu van de (nieuwe) Binnenweg en entree naar het museumpark, maar nu nog vooral ruimte aan de autogedomineerde Westblaak. Het plein heeft nog geen duidelijk profiel. Met de verruiming van de horecamogelijkheden, kleinschalige leegstand en markante gebouwen die niet stroken met de programmatisch potentie ligt hier een opgave in programma en in ruimte. Het Eendrachtsplein heeft een potentie om diverse werelden met elkaar te verbinden.
4. Oversteek Karel Doormanstraat / HartmanstraatMet de ontwikkelingen rond de Karel Doormanstraat (verschuiving naar horeca, renovatie Ter Meulen, hoekpand Binnenweg en mogelijk het Wibrapand) is de straat in beweging. De Hartmanstraat heeft ook een eigen dynamiek. Kleinschalig nieuw programma rond het kruispunt, het vergroenen van de parkeergarage, etc brengen hier nieuwe energie. Daarnaast is de lijn in de stad belangrijk in het netwerk en kan hij in potentie uitgroeien als prominente lijn in het dagnetwerk. Een betere vormgeving van de overgang op de West Blaak zal voor beide zijden een grotere versnelling opleveren van de programmatische verandering die hier nu al speelt. Daarnaast kan het Skatepark en de hier gevestigde horeca ook meeprofiteren.
56
Middellange termijnDit zijn plekken die op de middellange termijn interessant worden als de ontwikkelingen meer zijn uitgewerkt. Alle hebben een potentie om het netwerk/loopstormen te vergroten.
5. Kruiskade tot aan CoolsingelDe Kruiskade is een straat in de binnenstad met een eigen signatuur, maar (nog) niet ingebed in loopstromen vanuit de omgeving. De westzijde wordt ge-kenmerkt door exclusieve detailhandel en is vooral over de dag een onderdeel van het netwerk van de stad. De oostzijde heeft een duidelijk avondprofiel en is onderdeel van de stedelijke voorzieningen voor uitgaan. De aansluiting op de Coolsingel is op zijn minst slordig te noemen. In het gebied speelt een aan-tal ontwikkelingen parallel aan elkaar. Bij deze ontwikkelingen is de kwaliteit van de plint al een nadrukkelijk onderdeel van het proces. De afgelopen pe-riode zijn met de plintenpilot punten aangepakt die op korte termijn waren op te lossen en de straat zelf krijgt een nieuwe inrichting. Niet wetende wanneer zich nieuwe ontwikkelingen zullen aandienen liggen er op pas weer expliciete extra acties op het moment dat zich nieuwe initiatieven zullen aandienen voor de gebouwen in het gedeelte richting Coolsingel.
57
6. Oversteek Jonker FransstraatProgrammatisch is de overgang van de Meent naar de Jonker Franstraat nu nog een grote verandering. De veelzijdigheid aan programma ontbreekt aan de zijde van de Jonker Fransstraat en er is sprake van leegstand. Dit wil niet zeggen dat er geen potentie is, integendeel. De potentie om de Meent op een goede manier te verknopen met het Noord plein (en verder) ligt voor de hand. Ook omdat dit één van de belangrijkste verbindingen is (en moet zijn) met grote delen van Rotterdam Noord en Oost. De ruimtelijke aanhechting is niet optimaal. Er moet een vanzelfsprekendheid zijn waarmee de oversteek over de Maniniersweg is vormgegeven. Hiermee is dit deel een strategische verbin-ding die in de toekomst in programmatische en ruimtelijke zin een andere rol van betekenis krijgt, vanaf het moment dat er vanuit de markt nieuwe initiatie-ven voor de Jonker Fransstraat op gang komen.
7. Laurenskerkplein: Grote KerkpleinEr is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in dit gebied en de directe om-geving. De opgave hierna is om niet alleen de kwaliteit en het gebruik door stedelingen en bezoekers van deze culturele ‘plek’ te stimuleren maar ook om betere relaties te leggen met het water (nu doods), de Hoogstraat en de Meent. Maar ook met de Binnenrotte (soms vol geprogrammeerd, soms leeg). In alle drukte van de verdichte binnenstad is dit gebied een oase van rust die beter kan worden benut dan nu het geval is. Ontwikkelingen in de omgeving (Club Heidegger, Hofdame en het programma dat hier komt, brug over het wa-ter, inrichting van de Binnenrotte, komst Markthal en nieuwbouw Hoogstraat) kunnen in de toekomst als een katalysator werken om de potentie van de plek te ontsluiten.
58
Lange termijnOp de lange termijn zijn er projecten die van de buitencategorie zijn. Belangrijk om aan te pakken voor de uitvoering van de citylounge, liefst zo snel mogelijk vanwege het strategische karakter van de plek, maar ook de realiteit dat hier weinig energie of mogelijkheden zijn om nu te transformeren. Daarnaast is op deze plekken een ingreep nodig om tot een meer heldere stedenbouwkundige structuur te komen, waarbij sloop/toevoegen van volume onderdeel is van de opgave. Mocht de markt in de toekomst gaan investeren dan zijn dit drie belangrijke plekken voor de citylounge om op in te haken.
8. HofpleinHofplein is het enige ‘echte’ plein in de binnenstad, alhoewel nu met een te grote autodominantie en te kleine voetgangerskwaliteit. Op termijn is het Hofplein het schakelstuk tussen de noordelijk wijken die in hun transformatie langzaam aan bevolkt zullen worden door meer mensen met een voorkeur voor de stedelijke leefstijl. Langs deze weg krijgt de binnenstad dan ook meer voeding en het (plinten) programma moet daar dan op aansluiten. De bin-nenstad wordt ‘groter’. Het is nu al de plek met de meeste fietsbewegingen per dag én is (zowel overdag als ’s avonds) een schakel in de belangrijkste loopstromen. De ontwikkelingen van het Central District Rotterdam, Pompen-burg, Zomerhofkwartier en de Coolsingel zijn echter van cruciaal belang bij de aanpak van het Hofplein. Hier ligt een zware fysieke opgave op zijn plaats om de plinten, Hofplein en loopstromen op een goede manier vorm te geven.
9. OostpleinRotterdam Oost komt via het Oostplein de binnenstad in. Het is een schakel van groot strategisch belang. Het is ook de plek waar de oude stad en de nieuwe binnenstad letterlijk op elkaar botsen, met als gevolg een ruimte zonder duidelijkheid en hiërarchie. Hierdoor is het mogelijk dat alle stromen de doorgaande route van de Burgermeester van Walsumweg worden opgeduwd. Langzaam verkeer met bestemming binnenstad zou hier juist naar de Hoogstraat en de Goudse Singel geleid moeten worden. Hier bevindt zich immers het interessante stedelijk programma. De Burgemeester van Walsumweg is meer een straat met (grootschalige) diensten en specifieke
59
doelgericht bezochte winkels. Als aanlooproute van het oostelijk deel van het centrum (en hiermee de vulling en kwaliteit van de plint) essentieel. Echter, de opgave vraagt om een zware fysieke ingreep om de grens die het nu is om te zetten naar een attractief stuk (binnen)stad.
10. ChurchillpleinDe plek die omschreven kan worden als navel van de Binnenstad. Hier komt zowat alles bij elkaar te maken heeft met stedelijk ge-bruik, betekenis, routing, verknoping etc. Deze ingrediënten die nu nog tame-lijk los van elkaar liggen, kunnen op termijn beter met elkaar verknoopt worden. Bestaande en nieuwe gebouwen moeten bijdragen aan het voetgan-gerscomfort, aan de oversteekbaarheid van de Blaak, aan de zichtbaarheid van programma in gebouwen, aan de verwijzing naar Waterstad en de rivier. In potentie kan dit een interessant interactiemilieu worden door de nabijheid van verschillende doelgroepen en bezoekmotieven. Onderdeel van de lange termijn aanpak van Blaak / West Blaak.
60
lange termijn
korte termijn
middellange termijn
PLEKKEN MET PRIORITEIT korte, middellange en lange termijn
61
Maart, 2011
Projectteam• Hans Karssenberg- Stipo.• Roel Esseboom- EDBR.• Jan van Teeffelen- dS+V, RO• Emiel Arends- dS+V ,Stedenbouw.• Matia Kosters- dS+V, Stedenbouw.• Renate Veerkamp- OBR, Economie.• Fred Barendse- OBR, Economie.•Tim van Oevelen- OBR, Economie.• Miranda Selter- OBR, Economie.• Esther Langendoen- OBR, economie