23Standby nr 2 2014 2

Wat zijn de negatieve effecten bij het geven van anesthesie bij kinderen en zwangeren?In het artikel ‘Wijze lessen over pijn en pijnbeheersing’ in Standby 4 van 2013 stond te lezen dat je op moet passen met het geven van anesthesie bij zwangere vrouwen en kinderen. Als preventieassistent heb ik hier regelmatig mee te maken (omdat ik zelf anesthesie geef) en vroeg me af of jullie hier dieper op in wilden gaan.Door Yvonne Maassen

Natuurlijk willen we hiermee aan de slag gaan, graag zelfs. In het voorjaar van 2013 was ik op het congres ‘Pijn en pijnbe-heersing’. Een van de sprekers aldaar was

Johan Aps. Johan is een Belgische hoogleraar en werkt als clinical associate professor aan de University of Washington (School of Dentis-try) in Seattle. Zijn specialismen zijn de lokale anesthesie en radiologie. Ik vraag Johan via de

mail om opheldering van dit vraagstuk. Johan staat op het punt om een bliksembezoek aan Nederland te brengen en vanuit de vertrekhal van Seat-tle (lang leve het world wide web!) krijg ik het volgende antwoord:

‘Dit is een erg interessante vraag, maar eigenlijk zijn er geen contra-indicaties om bij een zwangere vrouw een lokaal anestheticum toe te dienen voor een tandheelkun-

dige behandeling. Als je maar de juiste produc-ten gebruikt. Ik laat mijn studenten een simpel regeltje onthouden:

“MAL-ja, No-Pri en No-Feli”

Dit betekent dat mepivacaïne, articaïne en lidocaïne gebruikt kunnen worden als lokaal anestheticum, maar prilocaïne niet. Prilocaïne is geassocieerd met methemoglobinemie en kan zuurstofnood veroorzaken bij het ongeboren

kind. Het is ook beter felypressine als een vasoconstrictor te vermijden, omdat het chemisch erg lijkt op oxytocine. Oxytocine is het hormoon dat vrijkomt als de baby geboren moet worden (het versoepelt de bekkenbodem). Gelukkig wordt felypressine alleen gebruikt in combinatie met prilocaïne, zodat het makkelijk wordt om te kiezen. Adrenaline, soms ook wel epinefrine genoemd, wordt in combinatie met mepivacaïne, articaïne of lidocaïne gebruikt. Dus de tandarts die deze drie in huis heeft, is goed uitgerust om aan de slag te gaan. Wat de maximale dosis betreft, zou ik het om veiligheidsredenen willen houden op het halveren van de normale maximale dosis. Er zijn volgens mij geen wetenschappelijke artikelen bekend over de maximale dosis en zwangerschap, dus is het altijd beter om zo voorzichtig mogelijk te zijn.

Voor kinderen gelden dezelfde regels als voor zwangere vrouwen: MAL-ja No-Pri No-Feli. Allemaal omwille van dezelfde redenen.De maximale dosis is te berekenen op basis van het gewicht van de patiënt in kilogram. Voor wat articaïne betreft, kan je het gewicht in kilogram delen door 10 en krijg je het aantal carpules die je maximaal in één keer zou mogen injecteren. Voor lidocaïne en mepivacaïne moet je beginnen te rekenen (bij benadering zijn de maximale doses: articaïne ± 7 mg/kg; lidocaïne ± 4,4 mg/kg; en mepivacaïne ± 5 mg/kg).’

Met dank aan Johan Aps.

Voor lezersvragenkun je mailen naar redactiestandby@bsl.nl Lezersvraag

Als je maar de juiste

producten gebruikt,

zijn er geen contra-

indicaties