Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

-Voorwoord-ZZP; de theorie-Praktische invulling met Zorgscorekaart-De geest in het hokje-Knelpunten bij werken met ZZP in de praktijk

Inhoud:

-Zorg om de zorg;undercover in de bejaardenzorg-Betere ouderenzorg;branche moet het nog zien-Redactioneel

Cliënt-en-Raad voor de Menselijke Maat!

ZZP Special april 2011

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

Voorwoord

Op 11 april jl. organiseerde het NCZ een symposium overde z.g. zorgzwaartepakketten (ZZP). Een volledig verslagvan deze dag van de hand van Jan Jurriëns (bestuur NCZ)kunt u lezen op de homepage van onze website; www.ncz.nl. Van twee van de sprekers mochten wij een bij-drage ontvangen voor deze nieuwsbrief: Drs. Ria vanHaren sprak over ‘’ZZP, de theorie’’ en Vincent Arentzen Marcel Halff, van Care Visual, spraken over ‘’Prakti-sche ervaringen en de invoering van de Zorgscorekaartbij zorginstellingen en de betrokkenheid van cliëntenra-den daarbij’’. Het blijkt dat veel cliëntenraden van het systeem vanhet werken met ZZP weinig of onvoldoende op dehoogte zijn. Kennis van zaken rond het thema ZZP is voorcliëntenraden uitermate relevant. Zo kan een cliënten-raad beter bekijken waarop cliënten feitelijk rechthebben. Verder is er weinig kennis omtrent de moge-lijkheden van de wettelijk geregelde inspraakmogelijk-heden rond het zorg(leef)plan van de cliënt. Ook de overige artikelen in deze special zijn gericht opZZP. Zelf ben ik op zoek gegaan naar knelpunten bij hetwerken met ZZP. Van de hand van Petra Teunissen-Nijs-se vindt u een boekbespreking van het recent versche-nen boek van Ivo van Woerden “Undercover in de be-jaardenzorg” en Harriët Messing schrijft over hoe er inde branche zoal gedacht wordt over het werken metZZP. Sjon Onnekink.

ZZP; de theorie

De kern van de zorgzwaartefinanciering is dat nietmeer de plaats maar de zorgzwaarte voor een cliëntin een verzorgings- of verpleeghuis wordt bekostigd.

De zorgzwaarte wordt geïndiceerd door het CIZ. Deze nieuwe wijze van bekostiging is onderdeel van demodernisering van de AWBZ, die als doel het centraalstellen van de cliënt heeft. Voor de presentatie van 11april is ingezoomd op cliënten die zijn opgenomen in eenverpleeg- of verzorgingshuis, dus het intramurale deelvan de AWBZ. Voor het indelen van de zorgzwaarte zijnvoor elke sector zorgzwaartepakketten (ZZP) ontwik-keld. Voor de sector verpleging en verzorging zijn er 10ZZP met een opklimmend aantal uren voor zorg en (in-dien van toepassing) behandeling. In de omschrijvingvan een zorgzwaartepakket staat voor welke cliënten-groep het pakket is bedoeld, het aantal uren zorg enbehandeling wat daarbij hoort en de kenmerken voorhet verblijven (wonen) waaraan desbetreffende organi-satie moet voldoen bij het verstrekken van dat ZZP. IederZZP is opgebouwd uit een combinatie van de functies

persoonlijke verzorging, begeleiding, verpleging en in-dien van toepassing behandeling. De functie huishou-delijke verzorging zit in het onderdeel verblijf.Voor de zorgzwaartefinanciering gelden een aantalspelregels:-Het vastgestelde ZZP wordt vergoed - Teveel geleverde zorg wordt niet betaald; overigenswordt er ook van uitgegaan dat er niet te weinig wordtgeleverd-Het is verplicht voor iedere cliënt een zorgplan op testellen waarin wordt vastgelegd welke zorg is afgespro-ken met de cliëntDeze nieuwe financiering heeft veel gevolgen voor dewijze waarop de organisatie de zorg aan cliënten opzeten invult. Van organisaties kan niet verwacht wordendat ze gelijk in de pas lopen met de nieuwe opzet. Zemoeten zich echter wel realiseren wat de verschillenvoor hun betekenen en hoe ze naar de nieuwe situatiekunnen toegroeien. Daarvoor moeten veel beleidsvra-gen worden beantwoord. Deze vragen bevinden zichniet alleen op het gebied van de zorg en behandeling,maar ook op dat van het wonen in een instelling. Voorde kosten die hiermee gemoeid zijn, wordt per ZZP eenvast bedrag per dag vergoed. Hieruit moeten kosten ophet gebied van maaltijden, schoonmaak, receptie, acti-viteiten, geestelijke verzorging, etc. worden vergoed.Beslist geen sinecure aangezien het bedrag dat voor2011 is vastgesteld op 32,69 euro per cliënt per dag! Bijhet opstellen van het beleid inzake de nieuwe financie-ring speelt de cliëntenraad gezien haar bevoegdhedenop diverse terreinen een belangrijke rol.

Praktische invulling met de Zorgscorekaart

Tijdens de CR-bijeenkomst van 11 april werd door vanhet bedrijf Care Visual een boeiende presentatie gege-ven over de Zorgscorekaart. Dit is een praktische ICT-oplossing die met en voor verzorgenden en teamlei-ders en is ontwikkeld om het werken met zorgzwaar-tepakketten hanteerbaar te maken. De ‘geboorte’ bij Stichting Eckmunde (Egmond aan Zee)De Zorgscorekaart is in 2008 ‘geboren’ bij de StichtingEckmunde in Egmond aan Zee. Daar had de organisatieeen grote behoefte om de enorme werkdruk, de finan-ciële problemen en de lage kwaliteit van zorgleveringsnel weer op de rails te krijgen. Daarbij werd ook directnaar de op handen zijnde invoering van de zorgzwaar-tebekostiging gekeken, omdat de verwachting was datdit grote effecten op de organisatie kon hebben.

Een beknopte versie naar de PowerPoint presentatievan Ria vindt u onderaan op de homepage van; www.isfetadvies.nl Drs. Ria van Haren, Isfet

pagina 2

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

De experts van Care Visual werden ingeschakeld omsamen met het zorgpersoneel het werkproces te analy-seren en de bronoorzaken van de problemen te identi-ficeren. De belangrijkste knelpunten waren:-Te veel schakels in het werkproces waardoor foutenontstonden en bureaucratie was ontstaan-Geen goede informatie om cliënten de juiste zorg televeren en goed te informeren over ZZP-Geen zicht op de financiële en personele effecten(formatie) van de levering van zorg-Onduidelijkheid of de indicatie wel aansloot bij hetactuele cliëntbeeld Samenvattend: de medewerkers ontbrak het aan ‘knop-pen’ om het eigen werk beter te organiseren en daar-mee betere zorg te leveren. De juiste informatie in één overzichtVervolgens is Care Visual aan de slag gegaan met alscentrale vraag aan de organisatie: “welke informatie iswanneer nodig en in wat voor een vorm, zodanig datiedereen meteen begrijpt wat de bedoeling is en dejuiste zorg in 1 keer goed wordt geleverd”. Samen met medewerkers en management is de Zorg-scorekaart ontwikkeld als antwoord op de knelpunten.De cliëntkaarten zijn sterk visueel en goed te begrijpen,niet alleen voor de medewerkers maar ook voor cliëntenen hun familie.

Door het verkregen inzicht konden snel maatregelenworden genomen om weer balans te krijgen in de zorg,de werkbelasting en het budget. Het doorvoeren van verbeteringen wordt ondersteunddoor opleiding, training en coaching. Communicatie meto.a. cliëntenraden en familie is een belangrijk onderdeeltijdens het verbeteringstraject. Het doel is om verliezenin de processen te elimineren (wachten, zoeken, foutencorrigeren etc.) waardoor betere zorg wordt geleverd.

ErvaringenAnno 2011 wordt de Zorgscorekaart toegepast bij zo’n10 zorginstellingen (V&V en GGZ) en zijn er cliëntkaartenvan circa 5.000 cliënten beschikbaar. Enkele ervaringenwerden met de aanwezigen gedeeld. Voor cliënten encliëntenraden zijn belangrijke aandachtspunten:-Het besef ontstaat dat de zorglevering is begrensd.-10-15% van indicaties zijn onjuist! Dit kan een locatietot € 100.000 op jaarbasis schelen door te lage inkom-sten en (daardoor) een niet passende formatie.-Betere bejegening door zorgpersoneel omdat er meerrust in de organisatie is.-Onjuiste indicaties veel sneller in beeld zodat snellerkan worden bijgestuurd.-Inzicht in de verhouding budget voor zorg versus budgetvoor ‘overhead’ (“waar gaat het geld nu eigenlijk heen”).-Het is een zeer goed communicatiemiddel: begrip ‘ZZP’nu concreet en begrijpelijk.-Verwachtingen vanaf intake helder over te ontvangenzorg.-Familieparticipatie of inkoop extra zorg beter be-spreekbaar. Vooral het onderwerp ‘transparantie door bestuurders’leidde tot de nodige discussies! Al met al kon wordengesproken van een levendige en tot de verbeeldingsprekende presentatie. Jammer dat er geen bestuurderswaren om dit te ervaren……. Meer weten?Informatie over de Zorgscorekaart aanpak is te vindenop de website www.zorgscorekaart.nl. Voor een vrijblijvende presentatie kunt u contact opne-men met Vincent Arentz: v.arentz@carevisual.nl of bel:06-21 24 35 76.

De geest in het hokje

Knelpunten bij werken met ZZP in de praktijk Met veel elan werd in 2009 het zorgzwaarte-pakketgeïntroduceerd (ZZP). Wat is dat en (hoe) werkt dit inde praktijk? Als iemand is aangewezen op behandelingin een zorginstelling moet uiteraard worden vastge-steld welke zorg nodig is en hoeveel (tijds)investeringdit van de zorginstelling vergt. Feitelijk is het ZZP eenbepaalde schaal waarop bepaalde zorgvragen wordenbeoordeeld. Als bijvoorbeeld een zorgaanvrager lijdt aan alzheimeren hierbij nog suikerziekte heeft zou deze persoon zoongeveer op schaal 6 van ZZP-ouderenzorg wordengeïndexeerd. In dit systeem (zorgzwaartebekostiginggenoemd) krijgen instellingen geen geld voor de be-schikbare capaciteit, maar voor de geleverde zorg per

pagina 3

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

cliënt. Het zorgzwaartepakket beschrijft het aantal urenen het soort zorg dat de cliënt nodig heeft in een zorg-instelling. Het pakket kan verzorging, verpleging, bege-leiding, woonfaciliteiten, dagbesteding en eventueelaanvullende diensten omvatten. Waarom ZZP? Als reden voor het invoeren van de ZZP wordt aange-voerd dat de budgetten voor zorg en ondersteuningbeter verdeeld kunnen worden onder de instellingen diedeze verlenen. Verder is bij wetgeving vastgelegd dat navaststelling van het ZZP een verplicht zorgplan opgesteldmoet worden. Dit zou het makkelijker maken voor eencliënt om afspraken te maken over de zorg die hij of zijkrijgt. Tot slot “vereenvoudigt het systeem van zorg--zwaartebekostiging de zorgketen.” Betere verdeling van budgetten onder zorginstellingenlijkt mij redelijk. Als bij de ene instelling lege kamers zijnen bij de ander een wachtlijst is dit een verkeerde om-gang met zorgcapaciteit. Verder lijkt het geen gek ideeom voor een zorgaanvrager eerst een globale indicatiete stellen, die na verloop van tijd middels een zorgplanbijgesteld kan worden. Hierbij wordt een termijn van zesweken genoemd. Vereenvoudiging van de zorgketenklinkt ook goed. En nu de praktijk In de praktijk echter hoor ik andere geluiden. Eenmaalgeïndexeerd in een bepaalde ZZP classificatie blijkt hierniet meer aan te tornen. Zorgbegeleiders en unit-mana-gers moeten hemel en aarde bewegen om mevrouw xvan ZZP 6 naar 7 te krijgen als dat nodig blijkt. Inderdaadeen vereenvoudiging van de zorgketen, maar bij mijkomt het over als hokjesgeest.Een instelling zal uiteraard een zorgvuldig zorgplan op-stellen. Van de beoogde inspraak van cliënten of hunvertegenwoordigers komt in de praktijk echter maar alte vaak weinig van terecht, hetzij uit onwetendheid datdie optie er is, hetzij uit angst om lastig gevonden teworden. Hoe moet het dan wel? Er zijn dus m.i. twee belangrijke bezwaren aan te voerentegen het systeem van de ZZP. Op zich is het systeemvan zorgzwaartepakketten niet direct verkeerd. Wezullen het er bovendien voorlopig mee moeten doen,maar het is te statisch. Als een instelling uit observatiemet omkleding van redenen een verzoek indient vooreen herindexering moet dit niet zo ingewikkeld gemaaktworden. Bij twijfel lijkt het mij niet bijzonder ingewikkeldom hier een systeem van second opinion of een anderevorm van controle op te zetten. Een beetje vertrouwenin zorgmanagers lijkt mij ook niet verkeerd.Het tweede punt is die van de mondigheid van de cliëntdie zich kan uiten in het meedenken over het zorgplan.

Deze, hun vertegenwoordigers of derden (zoals vrijwil-ligers) moeten beter voorgelicht worden omtrent hunmondigheid en keuzemogelijkheden. Op de informatie-site van de rijksoverheid staat over het op te stellenzorgplan na een intake in een zorginstelling het volgen-de: U (of uw vertegenwoordiger) en uw zorgverlener bepa-len samen hoe de uren zorg en ondersteuning uit uwzorgzwaartepakket verdeeld worden. U legt dit vast ineen zorgplan, waarin duidelijk is omschreven welke zorgu krijgt, wanneer en met welk doel. U doet dit binnen 6weken nadat u als cliënt bij een instelling binnenkomt.Tijdens uw verblijf in de instelling kunt u uw zorgplan inoverleg anders invullen. De wet bepaalt dus dat de zorgaanvrager in goed over-leg met de zorgverlener veel zeggenschap heeft over zijnof haar eigen zorgplan, (aanstaande) cliënten moetenbeter voorgelicht worden over deze optie. Praktijkvoorbeelden Hoe moeilijk het is om een eenmaal geïndiceerde ZZP--cliënt omhoog te indiceren blijkt wel uit het volgendevoorbeeld: Op 11 november (2010) oordeelde de rechter in DenBosch in een zaak van een vrouw met dementie. Devrouw werd geïndiceerd op zorgzwaartepakket: zzp 5.Het aantal uren zorg dat bij zzp 5 hoort, was volgens devrouw en haar zorginstelling BrabantZorg niet voldoen-de om haar goed te verzorgen. Het CIZ vond echter datde vrouw het beste paste in het cliëntprofiel van zzp 5.De cliënt bracht, met steun van BrabantZorg, de zaakvoor de rechter. Deze stelde de cliënt in het gelijk. ‘Daar-mee onderschrijft de rechter dat de individuele zorg-vraag en de zorgbehoefte van de cliënt het uitgangspuntmoeten zijn voor de indicatie. Indicatiestelling op basisvan cliëntprofielen in de zzp is in strijd met de zorg-op-maat gedachte en individuele zorgzwaarte-bekosti-ging.’[1] Ook het andere knelpunt m.b.t. de praktijk, de inspraakvan de cliënt voor wat betreft het zorgplan, blijkt in depraktijk weinig of niet te werken. Veel bewoners blijkenuit onderzoek niet eens te weten dat ze zelf kunnenkiezen. In het ene tehuis hebben bewoners bovendienveel meer keus dan in het andere. Verder blijkt dat: “…cliënten en familie bij het kiezen van een zorgaanbie-der vooraf niet vergelijken wat ze precies voor hetzorgzwaartepakket kunnen krijgen. Veel cliënten wetenniet eens in welk zorgzwaartepakket zij geïndiceerd zijn.“Wat een zorgzwaartepakket is? “Ja dat weet ik wel, dezorg is hier erg zwaar” (cliënt). Familieleden zijn vakerop de hoogte, maar zij weten vaak niet hoe zij hetzorgzwaartepakket kunnen betrekken bij de invullingvan het zorg(leef)plan. “Ik weet niet waar we recht ophebben en wat ik mag verwachten” (ouder). Ook de

pagina 4

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

zorgaanbieders blijken vaak nog te zoeken naar eenmanier om dit met de cliënten te bespreken en hen meerregie te geven.”[2] Verder blijkt dat: “…cliënten en familie bij het kiezen van een zorgaanbie-der vooraf niet vergelijken wat ze precies voor hetzorgzwaartepakket kunnen krijgen. Veel cliënten wetenniet eens in welk zorgzwaartepakket zij geïndiceerd zijn.“Wat een zorgzwaartepakket is? “Ja dat weet ik wel, dezorg is hier erg zwaar” (cliënt). Familieleden zijn vakerop de hoogte, maar zij weten vaak niet hoe zij hetzorgzwaartepakket kunnen betrekken bij de invullingvan het zorg(leef)plan. “Ik weet niet waar we recht ophebben en wat ik mag verwachten” (ouder). Ook dezorgaanbieders blijken vaak nog te zoeken naar eenmanier om dit met de cliënten te bespreken en hen meerregie te geven.”[3] Conclusie: 1. In zorginstellingen werkt men op dit moment methet systeem van ZZP. De pre-indicatie moet echter doorde CIZ minder statisch worden gehanteerd. Er moetsoepeler worden omgesprongen met bijstellingen vande zorgindicatie.2. Cliënten en aanstaande hulpaanvragers moetenbeter voorgelicht worden over de mogelijkheden vanzeggenschap over hun eigen zorgplan. Sjon Onnekink. Bronnen: www.rijksoverheid.nl; Zorgvisie magazine1 april 2011;ANP; MEE veluwe. [1] ‘Niet zzp, maar zorgbehoefte moet basis voor indi-catie zijn’, Carolien Stam, 10-12 2010.[2] “Zorgzwaartepakketten geven cliënten niet meerregie”, Platvorm VG, 1-4-2011.[3] ANP.

Zorg om de Zorg

Undercover in de bejaardenzorg Dat ‘het rommelt in de zorg’ staat voor veel mensenals een paal boven water. Er komen steeds meer ou-deren die hulp nodig hebben. Steeds minder jongerenwillen in de zorg werken. Hoe gaat het er echt aan toein de ouderenzorg en hoe komt dat? Om die vragen te beantwoorden onderzocht HP/De Tijd-journalist Ivo van Woerden de ouderenzorg van binnen-uit. Hij wilde met open vizier de instellingen bezoeken,maar kreeg nul op rekest. Daarom werkte hij ‘underco-

Tehuisbewoner’, zo heten de circa 1.580.000 ouderenin verzorgings- en verpleegtehuizen. Het zijn groten-deels alleenstaande vrouwen van 70 jaar of ouder. Doorhun afnemende gezondheid kunnen ze niet meer thuisblijven wonen. Velen zijn dement. Zij brengen hun dagengrotendeels door tussen de vier muren van hun tehuis.‘Undercover in de ouderenzorg’ toont de praktijk vanalledag in deze tehuizen. Het overheersende beeld vande personeelstaken: wassen, begeleiden van toiletbe-zoek, eten geven en medicijnen toedienen. Voor échtcontact met de bewoners is weinig tijd. En dat is ook devoornaamste klacht van het personeel. In de tweemaanden dat Ivo van Woerden undercover werkte,haakten minstens twee collega’s van hem af. Ivo laat niet alleen zien waar het fout gaat in de oude-renzorg. Hij uit vooral zijn verbazing over de grote ver-schillen. Waarom loopt de ene afdeling wel op rolletjesen de andere niet? Een goed voorbeeld is het veelge-roemde ‘kleinschalig wonen’. De overheid investeertveel in deze huiselijke zorg voor kleine groepen. Ivo geefteen ontluisterend beeld van zo’n project in Rotterdam:“Ik heb vandaag iets te vaak ‘komt goed’ gehoord. Wasdit het revolutionaire kleinschalig wonen? Het was nietrustig en gemoedelijk, we hebben niet samen gekooktof gewassen, en in feite had ik nog minder tijd en aan-dacht per bewoner dan in de instellingen waar nog nietkleinschalig wordt verzorgd”. Hij laat ook zien hoe hetwél kan in ‘De Herbergier’. Daar zijn twee keer zoveelzorguren per bewoner als in de reguliere zorg en die zorgkost een kwart minder. De oplossing lijkt te liggen bij het personeel. Er is teweinig menskracht, maar er is vooral te weinig vástpersoneel op de werkvloer. De ‘oningevulde diensten’kosten de roostermakers uren die ze liever aan patiën-tenzorg besteden. Ze plannen ‘vanuit onderbezetting’.Flexwerkers en uitzendkrachten zijn een dure én matigeoplossing. Flexwerkers moeten telkens wennen aan depatiënten en de werkzaamheden. Ze bouwen geenroutine op en zo kost basiszorg nodeloos veel tijd. Ook

School voor Journalistiek te Utrecht en werd daarnaaangenomen bij DAG. In 2008 koos hij voor het freelan-cebestaan en schreef sindsdien voor onder andere Revu, deVolkskrant, AD, Viva, HP/De Tijd, Vrij Nederland, DeMorgen en Humo. Van Woerden is ook gediplomeerdverpleegkundige. Sinds juni 2010 werkt hij voor HP/DeTijd. Voor zijn undercoveronderzoek is hij genomineerdvoor De Tegel 2011, een journalistieke prijs. Voor meerinformatie kijk op www.ivovanwoerden.com Het boek kunt u bestellen via onderstaand webadres: www.bol.com/nl/p/nederlandse-boeken/undercover-in-de-ouderenzorg

ver’ in zijn oude beroep als verpleegkundige in diverseRotterdamse verzorgingshuizen. Hij publiceerde zijnervaringen in: Undercover in de bejaardenzorg. Dagboekvan een bejaardenbroeder.

pagina 5

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

Ivo ging aan de slag via het interne Flex bureau van deZorggroep Rijnmond. Hoewel hij is opgeleid als ver-pleegkundige, werkte hij op eigen verzoek als verzor-gende. Voortdurend werd hij ingeschakeld voor demedicijnenverdeling, omdat hij daarvoor bevoegd is. Alsnel werd hij gevraagd te solliciteren naar een functieals EEV’er, eerst verantwoordelijke verzorgende. Daaris ook een groot tekort aan. Hij citeert onderzoeksjour-naliste Stella Braam: “Het verschil zit hem volgens mij inde eerste plaats in goed geschoold personeel. De zorg-opleidingen schieten zwaar tekort. De (aspirant)verzor-gende leert feitelijk niets anders dan basiszorg verlenenen heeft nog veel te weinig kennis over het ingewikkel-de ziektebeeld dat bij dementie hoort.” Zo is er nogweinig bekend over de gestoorde pijnbeleving bij de-mentiepatiënten. Bij sommigen doet iedere aanrakingpijn. Wassen en verplaatsen zijn dan heel stressvol voorhen. Als je dat weet, kun je anders met deze moeilijkebewoners omgaan. In zijn boek doet Ivo van Woerden afwisselend verslagvan zijn belevenissen en van zijn eigen gevoelens bij zijnundercover werk. Hij geeft ook rekenschap van zijn(voor)oordelen en gewoontes. Dat is even sympathiekals verfrissend. Bovendien voorkomt hij door deze opzetsensatiezucht. Het boek geeft waarschijnlijk een genu-anceerder beeld dan de voorpublicaties van zijn notitiesin HP/De Tijd. Het tweede deel van het boek reserveerthij namelijk voor de reacties op de voorpublicaties.Volgens het journalistieke principe van hoor en weder-hoor interviewde hij onder andere van de directeur vande Zorggroep Rijnmond. En passant lees je veel over definanciering van de zorg met de zorgzwaartepakketten(ZZP), wat de voor- en nadelen van het ElektronischCliënten Dossier zijn en hoe de kwaliteit van de zorgwordt getoetst. Hoewel dat beslist niet de opzet is,maken deze bijlagen het boek ook geschikt als eerstekennismaking met de ouderenzorg. Wie overweegt eenpartner / ouder naar een verpleegtehuis te brengen,vindt hierin aandachtspunten om een tehuis te selecte-ren. Terecht is Ivo van Woerdens allereerste zin “De zorgvoor ouderen gaat iedereen aan”. In soms ontluisteren-de, soms ontroerende verhalen geeft hij voorbeeldenvan de betrokkenheid van de familieleden of het gebrekdaaraan. Zo kweekt hij begrip. Niet alleen voor de zwaarbelaste medewerkers, maar ook voor de organisatie, defamilieleden en vooral voor de bewoners. Want datkunnen we allemaal worden… Undercover in de bejaardenzorg. Dagboek van een be-jaardenbroeder, Uitgeverij Maarten Muntinga, € 9,95,ISBN 9789058315427

Petra Teunissen-NijsseIn Orde Tekst & Advieswww.inordeteksten Ivo van Woerden (1979) studeerde in 2007 af aan deSchool voor Journalistiek te Utrecht en werd daarnaaangenomen bij DAG. In 2008 koos hij voor het freelan-cebestaan en schreef sindsdien voor onder andere Revu, deVolkskrant, AD, Viva, HP/De Tijd, Vrij Nederland, DeMorgen en Humo. Van Woerden is ook gediplomeerdverpleegkundige. Sinds juni 2010 werkt hij voor HP/DeTijd. Voor zijn undercoveronderzoek is hij genomineerdvoor De Tegel 2011, een journalistieke prijs. Voor meerinformatie kijk op www.ivovanwoerden.com Het boek kunt u bestellen via onderstaand webadres: www.bol.com/nl/p/nederlandse-boeken/undercover-in-de-ouderenzorg

Workshop ZZP

Drs. Ria van Haren verzorgt in overleg met het NCZ op16 mei a.s. van 19.30 tot 21.30 uur een workshop overZZP ergens in Utrecht. In deze workshop wordt eenuitgebreide presentatie over ZZP gegeven en zal er ruimvoldoende aandacht aan uw vragen worden besteed.De kosten voor de workshop bedragen € 25,- voor ledenen € 45,- voor niet-leden van het NCZ. Een uitnodigingmet nadere informatie over de locatie en de inhoud vanhet programma volgt spoedig. Als u op de hoogte wiltworden gehouden over deze workshop dan kunt u eenemail sturen naar info@ncz.nl.

Cursussen

Het NCZ verzorgt ook 'op maat gesneden cursussen'eventueel op locatie over verschillende onderwerpen. Van te voren gaat de trainer met de cliëntenraad ingesprek waarna de cursus in overleg wordt uitgewerkt.In de cursus wordt dieper ingegaan op de vragen metbetrekking tot de situatie op lokatie. Ook over het on-derwerp ZZP kunnen wij een cursus verzorgen. Wijhanteren gereduceerde tarieven voor leden van hetNCZ. Voor informatie over cursussen kunt u contactopnemen met Marika Biacsics; 0651222505

pagina 6

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

Betere Ouderenzorg

branche moet het nog zien De nieuwe coalitie zet in op het verbeteren van de ou-derenzorg volgens het concept regeerakkoord. Voor delangdurige zorg trekt het aanstaande kabinet 750 mil-joen euro uit. Ook moeten er 12.000 extra medewerkersbij. Werkgevers verenigd in ActiZ en werknemers vere-nigd in V&VN zijn op hoofdlijnen tevreden met het ak-koord. Hoe dat extra personeel er moet komen daaroververschillen ze van mening. Ik sprak over de plannen metMarco Wisse, directeur van Expertisecentrum Naarder-heem in Naarden, onderdeel van de Gooise ViviumZorggroep. ActiZ is vooral tevreden over de keuzes voor scheidingvan wonen en zorg en voor vermindering van de admi-nistratieve lasten. “Ik ben blij dat na al die jaren vantariefskortingen, politici nu tot het inzicht zijn gekomendat kaasschaven niet ten goede komt aan de kwaliteitvan de zorg,” zegt ActiZ directeur Aad Koster over hetextra budget op de eigen website. “Met dat geld kunnende zorgzwaartepakketten (ZZP’s) op een ruimere manierworden ingevuld. Met meer handen aan het bed.” Vol-gens woordvoerder Pauline Fuhri van ActiZ op Zorg +Welzijn moet een belangrijk deel van die 750 miljoeneuro worden besteed aan preventie. “Dat betekent:investeren in technologie, innovatie, en mantelzorg.”Achterban kritischerHet extra budget weegt niet op tegen de bezuinigingenen maatregelen die voor dit jaar zijn aangekondigd, isde reactie die je overal in het land van branchegenotenvan Wisse hoort. Meer handen aan het bed gaat hetvolgens hen niet opleveren. “Door dit akkoord komt erniet meer tijd per patiënt beschikbaar”, zegt Wisse. Hetgeld onder de streep voor elk zorgzwaartepakket blijftonder druk staan. En wat het gaat betekenen dat deuitvoering van de AWBZ naar de zorgverzekeraars gaat,en of dat meer geld per ZZP gaat opleveren, is een helegrote vraag. Even de huidige praktijk. Stel je hebt alspatiënt 18 uur zorg per week in je pakket. Daar gaat danal zoveel af door wettelijke eisen voor personele bezet-ting en door steeds weer nieuwe eisen van de inspectie,dat er maar 45 minuten overblijven voor de echte ver-zorging: verplegen, wassen, aankleden, praatje makenet cetera.”

Micromanagement overheidWisse: “Er wordt zoveel van bovenaf opgelegd en gere-geld dat we aan ons echte werk nauwelijks meer toeko-men. Ook in andere branches zijn beloftes over minderregeldruk gedaan en nooit waargemaakt. Ik moet hetnog zien of Den Haag op kan houden met micromana-gen. Een goed voorbeeld is ondervoeding. Een tijd gele-den heeft iemand gepubliceerd dat ondervoeding een

groot probleem is in verpleeghuizen. Het verhaal wastotaal niet wetenschappelijk onderbouwd. Maar van deinspectie moeten we sindsdien elke maand elke bewo-ner wegen. Dat betekent dus dat je mensen die al heelerg in de war zijn, in een soort grote hangmat moetleggen en optakelen. Daarvan zijn ze verder de hele dagvan slag. En het komt bovenop de werkdruk die er al is.Dus gaat het ten koste van de tijd die je hebt voor per-soonlijke aandacht.”

Voor elk wat wils, ook in het restaurant

Overheid stelt klant niet centraal“Waarom ik daar zo somber over ben is omdat ze minderregeldruk beloven en dan tegelijkertijd komen met hetplan voor een wet op douchebeurten en buitenlucht”,vervolgt Wisse. “De politiek bepaalt ook straks weer vanbovenaf wat goed is. Wat de patiënt wil, doet er weerniet toe. Wij maken met patiënten zorgleefplannen.Daarin mogen ze zelf kiezen hoe vaak ze willen douchenen naar buiten willen. Want elke patiënt is anders. Deoverheid propageert dat klanten keus moeten hebben,maar beperkt vervolgens zelf die keus op microniveau.Die bemoeizucht is wat het werk zo zwaar maakt vooronze medewerkers. Bij elke nieuwe regel moeten wijvan andere taken weer tijd afsnoepen. Stopwatch erbij.En dan krijg je dus toestanden zoals laatst in Amsterdam.Ik snap heel goed dat personeel daar aan de bel trekt.Dat had bij ons ook kunnen gebeuren. Alleen hebbenwij hier beter kunnen uitleggen dat het managementdat ook niet wil, dat er gewoon weer door maatregelenvan de overheid minder geld beschikbaar is. Maar datmaakt het niet leuker voor het personeel.”Zorgen over vinden personeelWisse komt uit een lange lijn van verpleegkundigen. “-Mijn opa was verpleegkundige, mijn vader was ver-pleegkundige en ik ben ook als verpleegkundige in dezorg gestart. Ik heb dus zicht op een hele lange periodeen heb het vak steeds professioneler zien worden. Alsik minister van VWS zou zijn, dan zou ik vooral heel veelaandacht hebben voor het personeel in de zorg. Vroegerwas je er trots op om in de zorg te werken. Nu is hetbijna zo ver dat ons personeel op feestjes maar niet meervertelt waar het werkt. Hoe moet je dan nog 12.000

pagina 7

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

Indien onbestelbaar retour: Postbus 82, 6930 AB Westervoort

Deze nieuwsbrief van het NCZ is gemaaktmet behulp van SMIC.

Wilt u voor uw cliënten/patiëntenraadof vereniging ook zo’n mooie nieuwsbrief?Kijk dan op www.smic.nlof vraag naar Riëtte van Rooij,085 - 773 774 2, riette@smic.nl.

www.smic.nl

mensen extra gaan krijgen. We hebben nu al personeels-tekorten door het imago van de zorg en de werkdruk.We doen hier heel erg ons best om ook de jonge gene-ratie te interesseren voor dit werk. Die hebben eenspeciale aanpak nodig, want ze hebben een hele anderekijk op leren en werken. We doen momenteel een pilot-project met een leerafdeling. Daar mogen studentenonder begeleiding van ervaren verpleegkundigen metveel eigen verantwoordelijkheid zelf een afdelingdraaien. De nieuwe generatie ‘screenagers’ wil nietmeer leren in de opzet van meester-gezel. Zij willenmeteen verantwoordelijkheid en ‘just-in-time learning’.Ook onderzoeken we nu al hoe deze mensen kijken naararbeid en arbeidsvoorwaarden. Daar gaat mijn MBA--thesis over.”

Aan informatie en adviezen in deze nieuwsbrief kunnengeen rechten worden ontleend. Het NCZ staat te allentijde open voor suggesties ter verbetering van dezenieuwsbrief.

Reacties op deze nieuwsbrief graag aan:

Stichting NCZPostbus 826930 AB WestervoortTelefoon: 0651222505E-mailadres: redactie@ncz.nl

ImagoMaar alles staat en valt bij dat werk in de zorg weergewaardeerd moet worden” vindt Wisse. Door overheiden door de maatschappij. De mensen die wij in onzebranche verzorgen en verplegen waarderen ons in delaatste benchmark van Actiz met een 8. Toch is dat niethet beeld van de gemiddelde Nederlander Het is zuurdat er in de media alleen over je gepraat wordt op hetniveau van negatieve incidenten, zonder enige diepgangen achtergrond. Dat draagt ook heel erg bij aan eenonterecht negatief imago. Het overgrote deel van deinstellingen in Nederland doet het gewoon goed.”

Boven minimum zelf betalen Wisse is heel duidelijk als het gaat om het toekomstper-spectief van de zorg: “De politiek moet gewoon eenseerlijk en duidelijk gaan zeggen dat de tijden van Vader-tje Drees echt voorbij zijn. De staat kan niet meer onzezorg van geboorte tot graf betalen. De koek is op. Ze kandoor de vergrijzing straks alleen nog maar een minimumzorgkwaliteit garanderen voor iedereen. Wie zelf(spaar)geld heeft zal ook echt zelf moeten gaan betalen.Sparen voor de erfenis van de kinderen is voorbij.” © 2010 Harriët Messing Voor de links in het artikel van Harriet verwijzen wij naaronze digitale special; deze kunt u bekijken op onze site;www.ncz.nl/nieuwsbrieven. Als u al onze digitalenieuwsbrieven vrijblijvend wilt ontvangen kunt u zichaanmelden door een mail te sturen naar redactie@ncz.nl

Redactie:

Drs. Sjon OnnekinkMevr. Marika BiacsicsMevr. Drs. Danielle Budel