· Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar...

41
Thema Feminisme Leerkracht: Vak: Naam: ………………….………………………………… Klas: ………………………………………………………. Citaat: Feminisme aanvaarden is de fundamentele waarheid aanvaarden dat elke mens rechten heeft. Barbara Hannah Grufferman 2010

Transcript of  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar...

Page 1:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme

Leerkracht: Vak:

Naam: ………………….

………………………………… Klas:

……………………………………………………

….

Citaat:Feminisme aanvaarden is de fundamentele waarheidaanvaarden dat elke mens rechtenheeft.

Page 2:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme Pagina 1 van 23…– 3de jaar

Page 3:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 2 van 23

VOORAF:

I. Definieer wat “feminisme” voor jou betekent.

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

II. Heeft het woord “feminisme” voor jou een positieve of een negatieve connotatie? Verklaar je antwoord!

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

III. Heeft “feminisme” volgens jou een andere betekenis in een Afrikaanse context dan in die van onze Westerse context? Verklaar je antwoord.

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

Page 4:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 3 van 23

Enkele stellingen:A. Een wereldstad organiseert jaarlijks een marathonwedstrijd

waaraan massaal wordt deelgenomen. De winnende mannelijke atleet ontvangt 25 000 euro. De winnende atlete krijgt 7500 euro.

B. Mannen hebben de emancipatie toegelaten om economische redenen.

C. De emancipatie van de vrouw zal pas werkelijkheid zijn als we in de krant kunnen lezen dat een verstrooide vrouw haar man per ongeluk bij een benzinestation heeft laten staan.

D. Bij de aanwervingsexamens voor politieagent moeten de normen voor zowel de intellectuele als de fysieke proeven voor mannen en vrouwen gelijk zijn.

E. De emancipatie van de vrouw zal pas werkelijkheid zijn als er evenveel mannen als vrouwen van hun werk naar huis jachten om te gaan koken

F. Elke vrouw die de gelijke wil zijn van een man heeft gebrek aan ambitie.

G. Een onbeduidende man is niets, een onbeduidende vrouw is toch nog altijd een vrouw.

Opdracht:Met bovenstaande stellingen kan je akkoord zijn of niet.

• Bespreek één van de stellingen met je buur.• Herformuleer de stelling zodat jullie helemaal akkoord/niet akkoord zijn.

Herformulering:

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

Page 5:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 4 van 23

1. Begrippena. Emancipatie

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

b. Feminisme

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

c. Femalisme

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

d. Seksisme

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

e. Eerste feministische golf

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

f. Suffragettes

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

Page 6:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 5 van 23

g. Tweede feministische golf

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

h. Dolle mina’s

...............................................................................................

...............................................................................................

...............................................................................................

i. Simone de Beauvoire

..................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

j. Girlpower

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

k. Femme fatale

.................................................................................................................

.................................................................................................................

....................................................................

....................................................................

Page 7:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 6 van 23

l. Matriarchaat

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

m. Patriarchaat......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

......................................................................................

n. Vrouwenrechten & vrouwenstemrecht

................................................................................

...............................................................................

...............................................................................

…………………………………………………………………………………………..

o. Glazen plafond

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

……………………………………………………………………………………………..

Page 8:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 7 van 23

2. En toch zijn er verschillen, of niet?

Waarover klagen en zagen we dan … ?Waarover klagen meisjes vaak in verbond met jongens?

… volgens de meisjes … volgens de jongens

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

……………………………………………………………..

…………………………………………………………. Waarover klagen jongens vaak in

verbond met meisjes?

… volgens de meisjes … volgens de jongens

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

…………………………………………………………….. ………………………………………………………….

Page 9:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 8 van 23

Nature or nurture ?In heel de discussie over de verschillen tussen man en vrouw gaat het heel dikwijls over „nature of nurture‟.

Wat wordt hier mee bedoeld?

Kort gezegd gaat het over 2 verschillende visies in verband met de oorsprong van de verschillen tussen man en vrouw.De focus ligt niet (in de eerste plaats) op de puur fysieke verschillen, maar wel op de typische mannelijke of vrouwelijke eigenschappen waar het in het vorige punt over ging.De meest simplistische uitleg is dat „nature‟ vertrekt van de idee dat mannelijke of vrouwelijke eigenschappen aangeboren zijn en „nurture‟ van de idee dat deze eigenschappen aangeleerd worden via de opvoeding en de cultuur (door de eeuwen heen).

De Sociobiologische benadering: NATURE

Volgens de sociobiologische verklaring vinden bovengenoemde sekseverschillen hun oorsprong in genetische en hormonale verschillen tussen mannen en vrouwen.Sekseverschillen zijn statisch en berusten „op een biologische, wetenschappelijk te verifiëren grondslag‟. Aldus Moir en Jessel (van het boek Brain Sex): de samenleving versterkt alleen maar de natuurlijke verschillen.

De oorsprong van de verschillen zien sociobiologen in de honderdduizenden jaren die voorafgingen aan het Neolithicum. In deze tijd was de materiële reproductie van mensen gebaseerd op de jacht en het verzamelen van voedsel. Omdat vrouwen min of meer permanent zwanger waren, verrichtten zij het werk in de buurt van de verblijfplaats van de groep, terwijl de jacht op grote dieren en de oorlog aan de mannen was toebedeeld. Daarmee ontstond niet alleen de sekse- specifieke arbeidsdeling maar vormde zich ook de genetische code van vrouwelijkheid en mannelijkheid.

Volgens hen hebben de patriarchale verhoudingen en de taakverdeling op de arbeidsmarkt een biologische oorsprong.

It's all in the brainAlles ligt eigenlijk vast: de hersenen en de hormonen verklaren ons gedrag en de eigenschappen van mannelijkheid en vrouwelijkheid, de hormonen structuren de hersenen en de genen bepalen de samenstelling van onze hormonen. Wie in de sekseverschillen en de daruit voortvloeiende sociale verhoudingen verandering wil brengen zal dan ook „debiologische cocktail van de schepping opnieuw moeten mixen‟.

Page 10:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 9 van 23

Het is echter nauwelijks mogelijk om door middel van experimenten teachterhalen welk van deze twee complexen of welke combinatie ervan in welk oorzakelijk verband met de eigenschappen en gedragingen van mannen en vrouwen staat. Dit betekent dat men slechts kan proberen bepaalde verbanden aannemelijk te maken.

Toch is de vraag naar biologische oorzaken van de seksverschillen legitiem. Er zijn immers verschillen tussen de seksen, zoals de lichamelijke geslachtskenmerken, die onmogelijk veroorzaakt kunnen zijn door sociale factoren. Waarom zouden andere seksverschillen dan niet eveneens biologische oorzaken hebben?

Uit onderzoek tussen verschillende culturen en historische fasen is gebleken dat deels terug te vinden valt dat overal dezelfde verschillen voorkomen maar bijv. in Nieuw Guinea vond Margeret Mead juist dat vrouwen overwegend agressief waren en mannen zacht. In sommige stammen namen de vrouwen deel aan de grote jacht, de handel in bepaalde delen van Afrika was min of meer een exclusieve taak van de vrouwen en er zijn in alle streken van de wereld volkeren waar de verzorging va kleine kinderen niet door de moeders wordt gedaan, maar door de grotere kinderen en/of door ouderen.

Onderzoek over de hersenen van mannen en vrouwen

Hoewel nog omstreden, lijkt uit onderzoeken naar voren te komen dat mannelijke en vrouwelijke hersenen op bepaalde terreinen gemiddeld licht verschillen. Mannelijke hersenen lijken meer „gescheiden‟ (lateralized) danvrouwelijke: er is meer onderscheid en minder samenwerking tussen de linker en rechter hersenhelft. De linker hersenhelft (verantwoordelijk voor bijv. het spraakvermogen) is verhoudingsgewijs groter bij vrouwen dan bij mannen.Sommige delen van de hypothalamus (verantwoordelijk voor essentiële motieven zoals honger, dorst, agressie en seks) zijn groter bij mannen dan bij vrouwen.Verder zou een hoog testosteron (mannelijk geslachtshormoon) gehalte leiden tot agressie, het begaan van misdaden en het hebben van meer seksuele partners. Testosteron zou bovendien ruimtelijk inzicht bevorderen, hoewel een teveel aan testosteron weer averechts werkt.

Er lijkt een zekere samenhang te bestaan tussen geslacht, verschillen in hersenstructuren en hormoonhuishouding en verschillen in mannelijke en vrouwelijke eigenschappen en gedragingen.

Page 11:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme … – 3de jaar

Pagina 10 van 23

Rol van hormonenTestosteron is per definitie in grotere mate aanwezig bij mannen dan bij vrouwen (dit zorgt er namelijk voor dat een eicel een jongen wordt) en als er bepaalde eigenschappen of gedragingen duidelijk gerelateerd kunnen worden aan dit hormoon, lijkt een natuurlijk sekseverschil dus aannemelijk. Aan de andere kant zijn de verschillen in hormoonhuishoudingen van mannen en vrouwen vele maten groter dan verschillen in eigenschappen en gedragingen. Van een 1 op 1 relatie tussen aan het geslacht gerelateerde hormonen en eigenschappen kan dus geen sprake zijn.

Page 12:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

NCZ – 3de jaar

Het is essentieel om op te merken dat hormonen ook onderhevig zijn aan invloeden van sociale en andere omgevingsfactoren. Elke rechtlijnige determinatie van het gedrag door de genen via de hormonen en hersenen is daardoor uitgesloten. Bovendien wordt de ontwikkeling van hersenen direct beïnvloed door omgevingsfactoren. Hersenen vormen zich een heel leven lang. Ze zijn te trainen, maar kunnen ook functies verliezen als ze nooit gebruikt worden.

De Psychologische benadering:

NURTURE SocialisatieMensen vormen hun identiteit vanaf hun geboorte in processen van socialisatie. Dit is een proces waarin mensen tot leden van de maatschappij en ook tot leden van hun specifieke milieu in streek, buurt, beroep, sociale klasse en geslacht worden „gemaakt‟.

In dit proces leert een kind de taal, het gedrag en de sociale vaardigheden die gangbaar zijn in de samenleving en in het betreffende milieu en past het zich aan aan de daarin bestaande gedragsverwachting door het leren en overnemen van normen en overtuigingen.

Cognitieve factorenEen geslachtsidentiteit wordt al op zeer jonge leeftijd aangeleerd. Hierin spelen zowel sociale (omgevings) als cognitieve factoren een rol. De „social learning theory‟ benadrukt het leer- en socialisatieproces dat kinderen ondergaan: Doordat zij steeds te horen krijgen dat zij een jongen dan wel meisje zijn, en doordat zij beloond worden dan wel bestraft worden voor het zich gedragen in overeenstemming met of in afwijking van geldende normen voor jongens en meisjesgedrag, passen kinderen zich hieraan aan.

Aanleren van sekse-specifiek gedrag door de ouders en docenten

Ouders, in het bijzonder vaders, blijken sekse- specifiek speelgedrag aan te moedigen. Bovendien worden jongens ruwer behandeld, praten en lachen ouders meer naar hun dochters en worden jongens eerder terechtgewezen als zij zielig doen.

Veel ouders hebben bovendien bewust of onbewust nog altijd andere verwachtingspatronen van hun zonen dan van hun dochters, bijvoorbeeld op het gebied van exacte vakken.

Ook docenten, vrienden en kennissen spelen hun rol in het socialisatieproces. Zo moedigen met name jongens hun vriendjes aan zich mannelijk te gedragen. Zij staan afwijkend gedrag niet toe en er wordt in strikt gescheiden jongens- en meisjesgroepen gespeeld. Ook jongeren in depubertijd „onderwijzen‟ elkaar door middel van pesten en buitensluiten adequaat in normconform gedrag.

Thema Feminisme Pagina 12 van 23

Page 13:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Een geheel van fundamentele, politiek en maatschappelijk relevante denkbeelden en idealen, of in een engere betekenis als denkbeelden die bestaande verhoudingen, al dan niet met opzet, ten gunste van bepaalde belangen rechtvaardigen of verdoezelen. Voorbeelden: aspecten van de christelijke godsdienst en van de sociobiologische patriarchale ideologieën.

NCZ – 3de jaar

Cognitieve processenZijn individuen dan slechts meelopers die bijna willoos het voorbeeld van anderen opvolgen? Het blijkt dat ook cognitieve processen een rol spelen.Lawrence Kohlberg (1966): wijst er op dat kinderen zich al jong (vanaf zo‟n drie jaar) bewust worden van hun geslacht en vanaf dat moment de voorkeur geven aan hierbij passend gedrag: „Jongens in het algemeen lijken zich zo te gedragen, dus dan moet ik mij blijkbaar ook zo gedragen‟. Dit is een zelf-socialisatieproces: Een kind leert zichzelf te labelen als jongen of meisje en past vervolgens zijn of haar eigen gedrag aan dit label aan. Het kind probeert het begrip geslacht te begrijpen en zich te gedragen naar het stereotype beeld van zijn of haar geslacht. Dit beeld zal het kind weer afleiden uit zijn of haar omgeving maar ook uit bijvoorbeeld de media.

De Self-Fulfilling prophecyDe bewuste en onbewuste neiging tot aanpassing aan stereotypen kunnen leiden tot self- fulfilling prophecies.

Stereotype-threat: wanneer vrouwen uit onzekerheid in een omgeving met veel mannen slechter gaan presteren. Vrouwen die van zichzelf overtuigd, direct en assertief zijn worden door hun omgeving afgeremd omdat dit van hen als vrouw niet verwacht wordt. Terwijl dit juist benodigde factoren zijn om te slagen in een competitieve zakelijke of academische wereld. Op deze manieren houden bewuste en onbewuste socialisatie patriarchale verhoudingen in stand.

Ideologie als invloedsmiddelEen andere stabiliserende factor is ideologie:

Deze ideologieën worden grotendeels overgebracht in socialisatieprocessen. Zij kunnen alleen echt een rol van betekenis spelen als zij algemeen aanvaard worden. De laatste stabiliserende factor die genoemd moet worden is de macht van bepaalde groepen.

Voorbeeld: de regerende politieke partij die een traditionele samenleving nastreeft met voor vrouwen de taak van huisvrouw en moeder.Ander voorbeeld: een man die niet voelt voor een fundamentele verandering van de traditionele taakverdeling tussen de seksen kan deze trachten tegen te houden door er niet aan mee te werken. In indirecte zin is dit eveneens een uitoefening van macht.

Conclusie Bron: http://www.infonu.nl/

Thema Feminisme Pagina 13 van 23

Men zal het nooit weten: is het nu nature of nurture die sekseverschillen tussen mannen en vrouwen veroorzaakt.

Inmiddels zijn wetenschappers vaak van mening dat het een combinatie van beiden is.

Page 14:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 14 van 23

Project : The Happy Feminist

“We should all be feminists!” door Ngozi

Adichie

Het waarom van “Waarom we allemaal feministen moeten zijn”.

Van de gelijkwaardigheid tussen alle mensen is de gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen de hoeksteen.Deze uitspraak zou moeten klinken als een spreekwoordelijke „open deur‟. Helaas is deze „open deur‟ in onze door zware oorlogen verpeste westerse en oosterse wereld nog steeds met staal en beton afgesloten. Maar alle baten helpen en ook een kleine druppel water kan een akker helpen bevruchten.De Nigeriaanse schrijfster Chimamanda Ngozi Adichie maakte een korte tekst voor een TED-lezing in 2015 met de titel: “Why we all should be feminists”. In weinig maar eenvoudige en humorvolle woorden roept ze ons op om allemaal, vrouwen, mannen, meisjes en jongens te beseffen hoeveel we verliezen door de huidige ongelijkwaardigheid tussen vrouwen en mannen. En er dus iets aan te doen. Het werd zo populair dat zelfs Byoncé er fragmenten van meenam in haar song “Flawless”.

The Happy Feminist volgt een Zweeds voorafgaande: de Zweedse“Vrouwenlobby” in samenwerking met de grote Uitgeverij Albert Bonniers verdeelden het gratis tussen alle Zweeds 16-jarigen.The Happy Feminist wil eenzelfde doel bereiken, nl. zoveel mogelijk 15/16- jarigen bereiken met dit gratis boekje dat uiteindelijk niet alleen over feminisme maar ook over gender gaat!

Beantwoord na het lezen van het boekje de volgende vragen en deze kunnen waarschijnlijk leiden tot een verrassend debat.

A. Wanneer is de auteur zich voor het eerst bewust geworden van het feit dat meisjes en jongens niet dezelfde functies als jongens mogen vervullen?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

B. Welke definitie gaf een Nigeriaanse journaliste?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

Page 15:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 15 van 23

C. Een academisch geschoolde Nigeriaans e vrouw vindt feminisme niet Afrikaans. Waarom?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

D. “I amI am a feministI am a happy feministI am a happy African feministI am a happy African feminist who does not hate men…”

Waarom vult de auteur de inhoud van het begrip steeds verder aan? Waarop wijst dat volgens jou?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

E. Rollenpatronen worden aangeleerd en bijgestuurd in verschillende fases in je leven. Zoek voorbeelden in de tekst en vul ze aan met eigen ervaingen.

a. Van jongsaf in de opvoeding:

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

b. In relaties:

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

c. In een werkomgeving:

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

Page 16:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 16 van 23

F. Het genderprobleem is dat het voorschrijft hoe we moeten zijn, veel meer dan te erkennen wie we zijn.Becommentarieer deze uitspraak.

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

G. Gaan jullie ouders/leerkrachten genderbewust om met jullie?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

H. Leren jullie kritisch met genderverwachtingen om te gaan?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

I. Illustreer ongelijkheid tussen man en vrouw in de westerse wereld.

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

J. Is rolbevestigend denken ook nadelig voor mannen?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

K. Naast feminisme haalt de auteur ook het probleem van de zwarte vrouw aan. Welke reactie krijgt ze als ze met een blanke man een hotel binnengaat?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

Page 17:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 17 van 23

L. Welke passage heeft je het meest aangesproken? Leg uit waarom.

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

M. Definieer “feminisme” opnieuw. Is de betekenis voor jou veranderd / genuanceerder / positiever / … door de lectuur van dit essay?

.................................................................................................................

.................................................................................................................

.................................................................................................................

Mogelijke onderwerpen voor debat:Onderwijsmogelijkheden Glazen plafond Ongelijkheid in loon Verdeling van de zorgtaken Patriarchaal modelSeksueel geweld tegenover vrouwen EermoordenVrouwenhandel – slavernij…

Page 18:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 18 van 23

Bijlage

Geschiedenis van het feminisme in vogelvluchtHoewel er in de Peueraar regelmatig geschreven wordt over vrouwenstrijd, is het volgens ons toch nuttig om een terugblik te geven op de eerste en tweede feministische golf. Dit omdat het voor ons, en hopelijk voor alle vrouwen, belangrijk is om te weten welke geschiedenis onze strijd heeft. Zodat je je geen eilandje in de eeuwigheid voelt, maar gesterkt wordt en leert van de ervaringen, successen en ideeën van andere vrouwen. We realiseren ons dat het feminisme en de vrouwenstrijd veel gecompliceerder zijn dan we hier kunnen uitleggen.Daarom hebben we onder aan dit artikel een lijstje van boeken toegevoegd die gedetailleerder ingaan op bepaalde aspecten van het feminisme en de vrouwenstrijd.

De eerste feministische golf (l870 - l920)

Door de industrialisatie en de modernisering werd de huisindustrie vervangen door fabrieksmatige productie. Dit betekende voor vrouwen uit de burgerij dat zij geen geld meer konden verdienen voor het gezinsinkomen en alleen nog maar onbetaalde arbeid in het huis(houden) en het gezin kon verrichten.Fatsoensnormen verboden namelijk dat vrouwen uit de gegoede klassen buitenshuis werkten. Voor veel vrouwen leidde dit tot een eenzaam en saai huisbestaan. Voor ongehuwde vrouwen betekende dit verbod op betaalde arbeid dat ze voor hun levensonderhoud afhankelijk waren van de steun van de familie. Maar ook de positie van de gehuwde vrouwen was in veel opzichten niet prettig. Haar echtgenoot had de volledige zeggenschap over haar kinderen bezit en inkomen. Bovendien stond in de wet dat de vrouw gehoorzaamheid verschuldigd was aan haar man. Echtscheiding was voor een vrouw dan ook haast onmogelijk.

Voor alle vrouwen gold dat ze handelingsonbekwaam werden geacht. Dat wil zeggen dat ze geen contracten mochten ondertekenen en in juridische aangelegenheden werden ze als kinderen behandeld. Alle vrouwen waren uitgesloten van politieke rechten. Ze konden geen openbare functies vervullen. De basisopleidingen voor meisjes waren veelal van slechtere kwaliteit dan die voor jongens. En de vervolgopleidingen waren meestal alleen opengesteld voor jongens.

De eerste feministische golf die zo rond 1870 begon hield zich voornamelijk bezig met de volgende onderwerpen: het verkrijgen van meer (en goedbetaalde) arbeid voor vrouwen, beter onderwijs voor vrouwen, kiesrecht voor vrouwen, het bestrijden van de dubbele moraal op seksueel gebied die vrouwen benadeelde en de strijd om vaders verantwoordelijkheid te laten nemen voor hun kinderen (zoals erkenning van onwettige kinderen en financiële ondersteuning) want zij konden juridisch nergens op aangesproken worden. De vrouwen van de eerste feministische golf waren het uiteraard niet overal over eens. Zo was er een duidelijk verschil tussen vrouwen uit de burgerij en vrouwen uit de arbeidersklasse. De eerste groep vond lange tijd het kiesrecht voor de arbeidersklasse niet belangrijk. Ook wat betreft het recht op betaalde arbeid voor vrouwen namen de burgerlijke vrouwen een andere positie en standpunt in dan de arbeidsters. Voor de arbeidsters was betaalde arbeid een bittere noodzaak om

Page 19:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 19 van 23

het gezin van eten te voorzien, terwijl voor de burgervrouwen betaalde arbeid een uitweg uit het huisvrouwenbestaan was. De arbeidsters zagen het zogenaamde burgerlijke huwelijk dan ook als een ideaal.

De eerste golf feministes hebben zeker een groot deel bereikt van hetgeen ze voor ogen stond. Er is in 1919 actief kiesrecht gekomen voor vrouwen. Dit ging heel moeizaam omdat mannelijke partijleden en leiders het niet belangrijk vonden. Hierdoor ontstonden er ook verschillende aparte vrouwenorganisaties. Betaalde arbeid was nu niet langer onmogelijk, al vonden vrouwen met name werk op de traditionele terreinen van ziekenverpleging, nijverheid en kunst. En in de politiek waren er nauwelijks nog vrouwen actief.

Zo rond 1920 was het voor nagenoeg alle vrouwen gewoon om tot het huwelijk te werken. Daarna vond de vrouw haar "bestemming" in het gezin. Maar er was wel toegang tot het hoger onderwijs voor vrouwen gekomen. Mannen waren nu onderhoudsplichtig voor hun minderjarige kinderen. Het houden van een "huis van ontucht", een bordeel dus, werd strafbaar gesteld. Dit was een belangrijk streefpunt van de feministes geweest. Zij wilden dat mannen net zo zedelijk en moreel hoogstaand zouden worden als zij.Zelden pleitten deze feministes voor grotere seksuele vrijheiden voor vrouwen. Over het algemeen waren ze dan ook tegen voorbehoedsmiddelen.Uitzonderingen waren bijvoorbeeld Aletta Jacobs en Emma Goldman.

Na het behalen van het kiesrecht voor vrouwen dachten vele feministes dat de strijd wel gestreden was en dat het parlement met vrouwen overspoeld zou worden. De rest zou dan wel vanzelf gaan. Eind twintiger jaren brak de wereldwijde economische crisis uit. De meeste mensen (mannen?) vonden dat er belangrijker dingen waren dan de zogenaamde vrouwenpunten. Vrouwen moesten dan ook een flinke strijd leveren om te behouden wat ze verworven hadden.

De tweede feministische golf (1965 - halverwege de jaren 80)

De tweede feministische golf ontstond uit onvrede met de gang van zaken. De verworvenheden van de eerste feministische golf werden niet uitgebreid, zetten zich niet door op andere maatschappelijke terreinen en de druk op vrouwen om zich aan man en kinderen te wijden was enorm. Het recht van de vrouw was het aanrecht en daar moest zij al haar creativiteit in kwijt en aanzien aan ontlenen. De nieuwe feministische golf had weer de thema's arbeid, politiek, onderwijs hoog in het vaandel staan. Daarbij werden aan de onderwerpen seksualiteit, huwelijk en gezin nieuwe strijdpunten verbonden.

Arbeid was weer een thema omdat slechts 16 procent van de vrouwen een betaalde baan had. Het werken van vrouwen met jonge kinderen was nog steeds taboe. Er waren (en zijn) dan ook nauwelijks kinderopvang voorzieningen.Vrouwen kregen ook minder loon dan mannen voor hetzelfde werk en hun promotiekansen waren geringer. Toen en ook nu draaiden vrouwen alleen op voor het huishoudelijk werk, of ze nu betaalde arbeid hadden of niet. Een belangrijk strijdpunt van de tweede feministische golf was dan ook herverdeling van betaalde en onbetaalde arbeid, arbeidstijdverkorting en meer betaalbare crèches.

Page 20:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 20 van 23

Een ander strijdpunt was het onderwijs omdat meisjes het op school minder goed deden dan jongens. Dit door de boodschap dat vrouwen later toch als eindbestemming huwelijk en moederschap hadden en dus niet voor een carrière hoefden te werken. Ook in de politiek zag men nog maar weinig vrouwen.Hoogstens 15 procent van de Tweede Kamer-leden was vrouw. En vrouwelijke ministers waren helemaal een uitzondering. Op het gebied van de seksualiteit heerste er nog steeds een dubbele moraal. Een vrouw die seksueel actief was, was meteen een slet. Vrouwen hoorden fatsoenlijk en a-seksueel te zijn. Voor mannen gold een andere norm: mannen die veel ervaring hadden met verschillende vrouwen waren echte mannen. De feministes van de tweede golf stelden dit ter discussie. Ook voerden zij strijd voor het recht op abortus onder het motto "baas in eigen buik" en de anticonceptiepil.

Het stereotiepe rollenpatroon werd ook aan de kaak gesteld. Namelijk dat vrouwen werden geacht niets anders na te streven dan het reclame-beeld van mooie seksueel aantrekkelijke vrouw en tevens kuise, gelukkige huisvrouw en moeder. Daarbij werd ook de afhankelijke positie van de getrouwde vrouw ter discussie gesteld. In 1968 werd Man Vrouw Maatschappij opgericht, de eerste organisatie van de tweede golf in Nederland. Ook mannen mochten hier lid van zijn. Zij oefenden druk uit op politieke en maatschappelijke organisaties met betrekking tot rol doorbreking, gelijke ontplooiingsmogelijkheden en gelijk recht op betaalde arbeid.

In 1969 ontstond Dolle Mina, een spontane actie-groep waar met name linkse vrouwen al hun grieven en creativiteit in kwijt konden. Door hun speelse acties werden ze snel bekend in binnen- en buitenland. De Dolle Mina's kozen op een gegeven moment voor de klassenstrijd als belangrijkste fundamentele tegenstelling in de maatschappij.

Het radicaal-feminisme daarentegen gaat ervan uit dat mannen en vrouwen tegenover elkaar staan in een machtsrelatie. Zij werkte daarom niet met mannen in haar organisaties. In de radicaal-feministische praatgroepen bleek veel persoonlijke problematiek gemeenschappelijk te zijn, veroorzaakt door maatschappelijke machtsstructuren. De eerste radicaal-feministische actiegroep "Paarse September" viel de heteroseksualiteit aan. De heteronorm is een van de belangrijkste wapens bij het in stand houden van de ongelijke nachtsverhouding tussen de seksen, dus lesbianisme moet voor feministen een politieke keuze zijn. "Je gaat toch niet met je onderdrukker naar bed?", hoorde je veel in die tijd. Op dit punt konden de vrouwen- en homobeweging samen strijd voeren.

Na 1972 werd de zogenaamde autonome vrouwenbeweging erg populair. Zij werkte los van politieke partijen en volgens radicaal-feministische organisatieprincipes, zoals werken als collectief, op basis van gelijkwaardigheid. Ze opende vrouwenhuizen, begon met vrouwen-hulpverlening (Blijf-van-mijn- Lijf- huizen), maakte feministische bladen (Opzij) en opende vrouwenboekwinkels. Er kwamen ook femsoc- groepen (van feminisme en socialisme). Deze groepen waren, alleen met vrouwen, bezig met het feminisme, en met mannen werkten ze aan het realiseren van een socialistische maatschappij. De autonome vrouwenbeweging maakte het mogelijk dat veel vrouwen met verschillende politieke achtergronden met elkaar samen konden werken. Eind zeventiger jaren bereikte het radicaal-feminisme haar hoogtepunt

Page 21:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 21 van 23

en het politiek lesbianisme kreeg nu een bredere aanhang. De vrouwen van uitgeverij De Bonte Was vonden dat ware feministen niet met mannen hoorden samen te werken en zich niet moesten laten betalen voor hun feministische activiteiten. Terwijl de femsocgroepen juist een lange mars wilden door de bestaande manneninstituties en het voor de economische zelfstandigheid van vrouwen goed vonden om hun eigen geld te verdienen.

Nu, op dit moment, kunnen wij ons weinig voorstellen bij een levendige radicaal- feministische strijd. Het is ongelooflijk dat er nog maar tien jaar geleden zoveel meer bestond op dit gebied. Op dit moment heerst er stilte rondom de vrouwenbeweging, die doet vermoeden dat het goed gaat met de vrouwen in Nederland. Maar als we kijken naar de eisen die aan het begin van de tweede golf gesteld werden, dan geloven wij dat we nu dezelfde eisen opnieuw zouden kunnen formuleren. Er mag dan veel veranderd zijn, maar die zijn neer uiterlijke schijn. Rollenpatronen, het stereotiepe vrouwbeeld in de media, de seksuele beschikbaarheid van vrouwen (zich uitend in seksueel geweld), de verdeling betaalde en onbetaalde arbeid, de mannenmacht op bijna het gehele maatschappelijke terrein, deze feiten zijn nog steeds onderdrukkend voor vrouwen.

Emancipatie lijkt overal doorgedrongen te zijn. Zo behoort het tot het zogenaamde facetbeleid van de verschillende overheden, dat wil zeggen emancipatie, positieve actie, de positie van meiden en allochtone vrouwen, worden "haast automatisch" in eIk politiek beleid meegenomen. Daarom kunnen beleidsmakers zeggen dat het rechtvaardig is om te bezuinigen op het algemene emancipatiebeleid. Er werd door de vrouwenbeweging gedacht dat we het rustiger aan konden doen nu de trein op de rails was gezet. Maar het gevolg is dat de post-emancipatie afgekalfd dreigt te worden omdat niemand zich er meer specifiek mee bezig mag en kan houden in verband met financiële perikelen. Een mooi voorbeeld hoe een sociale tegenbeweging wordt ingekapseld, van haar politieke karakter wordt ontdaan en vervolgens machteloos wordt gemaakt!

Om verder te lezen (willekeurige lijst):

Betty Friedan: De mystieke vrouw. Simone de Beauvoir: De tweede sekse.Alice Schwarzer: Het kleine verschil en de grote gevolgen. idem: gesprekken met Simone de Beauvoir.Germaine Greer: De vrouw als eunuch.Marilyn French: Macht als onmacht (deel 1 + 2). Anja Meulenbelt: Brood en rozen, artikelen.Emma Brunt: Je zal je zuster bedoelen.Socialistisch-Feministische Teksten (reeks van boeken met artikelen over allerlei onderwerpen) Anneke Ribberink: Feminisme.Nawal El Saadawi: De gesluierde Eva.Barbara Ehrenreich, Deirdre English: Voor haar eigen bestwil.Er zijn diverse vrouwenbibliotheken in het land. De best gedocumenteerde is het IIAV: Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging in Amsterdam.

Page 22:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 22 van 23

Begrippen

1. EmancipatieHet streven naar en toestaan van gelijke rechten. Verkeerdelijk wordt gedacht dat dit enkel van toepassing is op man-vrouw verhoudingen.

2. FeminismeIs de stroming die de emancipatie van vrouwen (t.o.v. mannen) nastreeft. Feminisme is in de geschiedenis een zeer jong idee. Slechts in de 19de eeuw wordt er voor het eerst expliciet van gesproken.

3. FemalismeIs een wetenschappelijke stroming waarbij vanzelfsprekendheden binnen verschillende disciplines(biologie, antropologie, archeologie, …) herbekeken worden. Van oudsher vanzelfsprekende uitgangsideeën worden opnieuw in vraag gesteld. Bv.: De jagende vrouw heeft wel bestaan, ondanks de redenering dat in de oertijd de vrouw op de kinderen paste, …)

4. Eerste feministische golfGesitueerd tussen 1870 & 1920. Hoewel het eerste streven te maken had met rechten van gelijk bezit en zeggingsschap over de kinderen in gezinsverband, werd het als snel een streven voor STEMRECHT en toelating op UNIVERSITEITEN.

5. Tweede feministische golfVanaf 1960 tot eind jaren ‟70, begin jaren ‟80. Er werd vooral gestreden voor financiële/economischeonafhankelijkheid en seksuele bevrijding van vrouwen. De brave huisvrouw aan de haard is passé.

6. SeksismeDiscriminatie op basis van geslacht.

7. SuffragettesEen Britse stroming (wellicht de eerste vrouwenbeweging) die opkwam voor de rechten van de vrouw. “Suffrage” wil zeggen „het recht om te stemmen‟. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dit het eerste streefdoel is van de Suffragettes. (te situeren tijdens de 1ste fem. golf)

8. Dolle Mina’sVrouwenbeweging die ontstaat in de jaren 70 in Nederland (Amsterdam). De Dolle Mina‟s hebben uitdrukkelijk linken met linkse politieke ideeën zoals bv.:basisgroepen. Verder is „baas in eigen buik‟ één van de bekendste slogans van de DM‟s.

Page 23:  · Web viewNCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Pagina 23 van 23Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Thema Feminisme NCZ – 3de jaar Een

Thema Feminisme NCZ – 3de jaar

Pagina 23 van 23

9. Simone de BeauvoirFranse feministe, filosofe en schrijfster (1908-1986). Zij schreef het bekende boek „La deuxieme sexe‟ enwas getrouwd met Jean Paul Satre (eveneens een filosoof en schrijver).

10. GirlpowerStroming die ontstaat in de jaren ‟90 in de Verenigde Staten. Wordt ook wel de 3de feministische golf genoemd. Symbool voor deze stroming staat de popgroep de Spicegirls. Assertiviteit en individualisme zijn eigen aan girlpower.

11. Femme fataleTerm die staat voor onafhankelijke vrouw die mannen in hun ongeluk lokt. Deze vrouwen profileren zich als sterk, arrogant, laag beeld over mannen, stijlvol, seksueel onafhankelijk. Doorheen de geschiedenis zijn vele vrouwen als FF beschouwd: Cleopatra, Mata Hari, Sharon Stone in Basic Instinct,

12. MatriarchaatEen maatschappij waarin vrouwen een leiddinggevende rol op economisch, politiek en maatschappelijk gebied spelen. Dan is het woord gebruikt om een vergelijkbaar soort systeem aan te duiden als patriarchaat, waarbij slechts, of vooral, de centrale rol naar het vrouwelijk geslacht verlegd is.Een andere duiding van het woord verwijst naar een samenleving die juist gespeend is van macht, waarin vrouwen een centrale rol spelen.

13. PatriarchaatEen maatschappijvorm waarin vaders of meer algemeen de mannen een specifieke rol innemen. Deze rol kan worden uitgelegd als dominant, competitief dan wel als complementair.

14. Vrouwenrechten & vrouwenstemrechtHet Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women) is gebaseerd op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.Het verdrag werd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties aangenomen op 18 december 1979 en werd van kracht op 3 september 1981, toen het door twintig lidstaten was geratificeerd. België en Nederland ondertekenden het op 17 juli 1980 en ratificeerden respectievelijk op 10 juli 1985 en 23 juli 1991. Suriname trad toe tot het verdrag op 1 maart 1993. In 2012 hadden 189 landen het verdrag geratificeerd. Veel landen hebben bij bepaalde verdragsbepalingen voorbehouden gemaakt.

Stemrecht: belangrijkste eis van de eerste feministische golf. Werd in verschillende landen op zeer verschillende momenten ingevoerd : USA (1890), Nederland (1922), België (1948).

15. Glazen plafondEen begrip dat werd bedacht in de jaren '80 in de Verenigde Staten. Het duidt op onzichtbare barrières gebaseerd op vooroordelen (vaak door mannen), die vrouwen tegenhouden in het verkrijgen van topfuncties binnen bedrijven en overheidsdiensten. Er wordt gesproken over een glazen plafond, omdat het te onderscheiden valt van andere zichtbare barrières als ervaringseisen en opleidingseisen.