Activiteitenverslag 2014

Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid

2

De V V GG voor verbinding en voor een geestelijk gezond V laanderen

De VVGG ijvert voor een geestelijk gezond Vlaanderen waar goede, menselijke zorg wordt aangeboden en waar mensen met een psychische kwetsbaarheid, zonder stigma of discriminatie, ten volle kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven.

1

De VVGG

De VVGG, een hoogst unieke vereniging in Vlaan-

deren, brengt de zorgverstrekkers, de patiën-

ten(organisaties) en de familie (mantelzorgorgani-

saties) samen, gesteund door een breed maat-

schappelijk draagvlak. Deze vereniging vertrekt van

de gelijkwaardigheid van elke partner en benadert

de geestelijke gezondheid vanuit een onafhankelij-

ke invalshoek.

Deze verenging, die aan de basis ligt van de am-

bulante zorg in België, van patiëntenverenigingen

en –vertegenwoordiging, van de wet op de patiën-

tenrechten, van de aandacht voor beeldvorming

in Vlaanderen en van tal van andere realisaties,

ijvert voor een geestelijk gezond Vlaanderen, waar

goede, menselijke zorg wordt aangeboden en

waar mensen met een psychische kwetsbaarheid,

zonder stigma of discriminatie, ten volle kunnen

deelnemen aan het maatschappelijke leven. Deze

missie stuurde de acties van de vereniging in 2014.

2014

in 2014 werden de grote acties van de vereniging

verder gezet en verder uitgebouwd: beeldvorming

2

en kennis in actie. We bereikten onze gestelde

doelen en slaagden er in om nog meer te doen. De

resultaten van deze inspanningen kan je in dit ver-

slag lezen.

2015

In 2015 treft het sarcasme deze vereniging. Waar

de VVGG beleidsmakers opriep om geestelijke

gezondheidsproblemen ernstig te nemen en bijge-

volge het budget voor de geestelijke gezondheids-

zorg op te trekken (hoger dan de huidige 0,6% van

het BNP), wordt de VVGG nu zelf getroffen door

een besparingsronde en wordt 5% van onze midde-

len weggeschaafd…

Dit houdt ons echter niet tegen om onze ambities

hoog te houden en nieuwe acties op te zetten om

hogervermelde missie te na te streven en Vlaande-

ren te verenigen. Tijd dus om normaal te doen over

psychische problemen.

Dank

Dank aan de VVGG-medewerkers Marlien, Karina,

Nadine, Nejla, Mireille, Mira, Zehra, Rik, Karin, Bjorn

en Koen en alle mensen en organisaties die de

acties van de VVGG hielpen realiseren.

3

BEELDV ORMING

Beeldv orming gaat over mens-beeld, over hoe w e naar ander s-

z ijn k ijken.

1

Mensen met psychische problemen lopen daar zelden mee te koop. Om velerlei redenen spreken ze niet over hun problemen, zelfs niet tegen hun nabije omgeving. Slechts 1 op drie van deze men-sen zoekt professionele hulp. Terecht groeit in de geestelijke gezondheidszorg de aandacht voor de sociale component van het psychisch ziek zijn en focussen campagnes zich op het bestrijden van uitsluiting en discriminatie. Stig-ma en discriminatie, houden mensen bijna als een tweede ziekte, vaak tegen een behandeling op te starten, verlagen de kans op slagen van een toe-komstige behandeling, verminderen de effecten van lopende behandelingen en zorgen ervoor dat mensen niet de kansen krijgen waar ze recht op hebben.

In associatie met Te Gek!? zet de VVGG acties op om het stigma en het taboe te verminderen. De projecten binnen deze associatie, waar de VVGG trekker van is:

Project Geestelijk Gezond Vlaan-deren

Website

Onze publiekswebsite www.geestelijkgezondvlaanderen.be reikt be-trouwbare info aan en is tevens bedoeld om de vooroordelen te kunnen counteren en de gezond-heidswijsheid te kunnen verhogen. Zie de infoblok.

Campagnes

Via campagnes als de charter voor een warmere wereld zonder taboe verduidelijken we de baseli-ne van de website: ‘Tijd om normaal te doen over psychische problemen’. Info op http://www.ooitalzogereageerd.be. Voor deze laatste lanceerde de VVGG acht promo-filmpjes, die via het vvgg-youtube kanaal meer dan 500.000 viewers bereikte en het aantal sitebe-zoeken verdrievoudigde.

2

Levende bibliotheek

De meest efficiënte strategie om vooroordelen aan te pakken is de contactstrategie. Laat men-sen met elkaar praten. Het Levende Bibliotheek project (Human Library) is hierop gebaseerd. Daarbij wordt de bibliotheek als metafoor gebruikt. Patiënten en hulpverleners werden telkens voor een half uur “uitgeleend” voor een gesprek.

Na positieve resultaten in meer dan 30 landen en na een try-out in Vlaanderen bereidt de VVGG Levende bibliotheken voor in Sint-Niklaas, Menen, Beernem en Vilvoorde. De uitvoering ervan is voor-zien in 2015.

Er werd geïnvesteerd in het zoeken en coachen van “boeken”, het stroomlijnen van de aanpak via een draaiboek, en in promomateriaal (logo, beeldmateriaal, rolbanner, leeslampen, tafel en stoelen).

www.geestelijkgezondvlaanderen.be:

de cijfers op 31/12/14

• In totaal bezochten meer dan 206.000 mensen de website. In 2014 kwamen tweemaal zoveel bezoekers als in 2013.

• Meer dan 500 sites hebben ondertussen een verwijzing of een link opgenomen. De meeste bezoekers (85%) vonden de weg naar de site via Google.

• Ze brachten bijna 250.000 bezoekjes en bezochten bijna 500.000 pagina’s.

• De meest bezochte pagina’s: “borderline”, “stress, overspannenheid en burn-out”, “bipolaire stoornis” en “hulp zoeken”. Voor deze pagina’s scoort de site erg hoog op Google Search.

• 1 op 5 keerde nog een of meerdere keren terug.

• meer dan 3.100 mensen ondertekenden de charter voor een warmere wereld.

4

E E N O P E N B O E K O V E R H E T L E V E N

In de Levende Bibliotheek vind je geen papieren boeken. Je ontmoet er mensen van vlees en bloed. Mensen met een inspirerend verhaal. Over verlies, over geluk, over ziekte, over hoop, over herstel … Elk verhaal is het begin van een goed en persoonlijk gesprek. Eén op één. Van mens tot mens. Blader mee door een open boek over het leven.

WIL JIJ GRAAG EEN LEVEND BOEK ONTMOETEN?

ALS JE MENSEN LEEST, LEER JE MEER OVER HET LEVEN.

KOM DAN NAAR DE LEVENDE BIBLIOTHEEK.

KOM JIJ LANGS

VOOR EEN VERRASSEND

GESPREK?

In elke mens schuilt een verhaal

VVGG_levendebib_affiche.indd 1 03-02-15 23:53

3

Project Iedereen Geestelijk Gezond

Onder “vermaatschappelijking van de zorg” bedoelen we niet enkel dat de zorg naar de maatschappij gebracht wordt (waarbij de taak van beeld-vormingsacties bestaat in het creëren van een correct en genuanceerd beeld over psychische problemen en mensen die onder deze problemen lijden en waardoor de zorg meer ontvankelijk en acceptabel wordt voor die maatschappij), maar ook dat de samenleving een taak en zelfs de op-dracht heeft om mee zorg te dragen voor wie psychisch lijdt. Zorg mag niet enkel naar professionelen toegeschoven worden. Ieder heeft hierin een rol op te nemen.

Dit project, aangekondigd als “Anders is mijn Buur heel Gewoon”, richtte zich in 2014 naar de doelgroep “lokale besturen” en schrijft zich met zijn acties in onder Gezonde Gemeente.

4

Resultaten Ons aanbod, beschreven op www.iedereengeestelijkgezond.be, werd voor-gesteld op de Trefdag van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) (16/10/14) en op onze eigen studiedag “Samen Geestelijk Gezond” (18/12/14) • Steden hebben de mogelijkheid tot een eigen publiekswebsite:

www.geestelijkgezondvlaanderen.be/[uwgemeente]. • Er is een ruim aanbod van communicatie- en promotietools. • Willen gemeenten een eigen “geestelijk gezondheidsbeleid” opmaken,

dan kunnen ze op onze ondersteuning beroep doen. • Een aanbod van workshops t.a.v. brede bevolking en gemeentepersoneel

om om te gaan met stigma en vooroordelen. • De VVGG verzamelde good practices in een inspiratiegids.

Plannen Voor 2015 zijn ook acties t.a.v. de doelgroep “arbeid en tewerkstelling” ge-pland.

5

K ENNIS IN ACTIE:

Her stel en par t icipat ie

Feedbackger icht handelen en uit k omstenmet ing

1

Participatie Steeds meer onderzoek toont aan dat het betrek-ken van patiënten (en hun omgeving) bij de zorg voor de geestelijke gezondheid en de organisatie

ervan de kwaliteit van die zorg aanzienlijk ver-hoogt. De VVGG organiseerde daarom op 05/06/14 een inspiratiedag rond dit thema: “Parti-cipatie als hernieuwbare energiebron. Extra ener-gie voor uw organisatie”. De VVGG verspreidde een “inspiratiedossier” en het participatiecharter:

een oproep om patiënten en hun omgeving meer en meer in de zorg te betrekken, op de verschil-lende niveaus van de zorgorganisatie.

Vlaams Herstelplatform Het Vlaams Herstelplatform, een verzameling van ‘friskijkers’ en innovators in de ggz, verenigt sinds

2012 wie begaan is met het herstel van mensen met een psychische kwetsbaarheid. Nemen deel aan dit platform: vertegenwoordigers van diverse zorgvoorzieningen en -koepels, net-werken ggz, overlegplatforms ggz, patiëntenor-ganisaties en –groeperingen, familieorganisaties,

Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie, geïnteres-seerden vanuit thuiszorg organisaties, onderwijs…

Resultaten Naast de inspirerende voorbeelden in de verga-deringen van het platform investeert het platform in werkgroepen. Vier werkgroepen binnen het

Herstelplatform zijn actief en verenigen geïnteres-seerden rond specifieke thema’s.

1. De werkgroep herstelondersteunende zorg

buigt zich over de mogelijkheden om opleidingen herstelondersteunende zorg aan redelijke tarieven aan te bieden aan Vlaamse ggz-voorzieningen en onderhandelt daarover met Nederlandse aan-bieders.

2. De werkgroep basistraject ervaringsdeskundig-heid heeft een curriculum ontwikkeld voor een

2

basisopleiding voor ervaringsdeskundigen. Een samenwerking met de hogescholen Vives en Hogeschool Gent is daarvoor opgezet. De op-leiding, bestaande uit dertig opleidingsdag, wordt gerealiseerd met de steun van de provin-cies Oost- en West-Vlaanderen en van OPGanG.

Op 26 januari 2015 is deze opleiding met 19 deelnemers en twee ervaringsdeskundi-gen/coaches van start gegaan.

3. De werkgroep “blijvende zorg en ondersteu-ning” organiseert intervisie over de herstelzorg voor langdurig chronisch psychisch zieke perso-nen.

4. Het succes van de eerste Vlaamse Hersteldag (december 2013) en de positieve evaluatie er-van deden smaken naar een vervolg. Ter voor-bereiding van de tweede Hersteldag – gepland in november 2015 – werd opnieuw een organi-satiecomité opgericht die vorm en inhoud uit-werkt.

Plannen Nieuwe werkgroepen zijn gepland of staan in de startblokken:

• Werkgroep kwartiermaken • Werkgroep herstel en meten • Werkgroep website herstelplatform • Werkgroep W.R.A.P. • Werkgroep Herstelacademie

We plannen tevens een nieuwe afname van de

Vlaamse Herstelenquête, zoals reeds afgeno-men in 2013 en in Psyche gepresenteerd in 2014.

QIP-GGZ De VVGG neemt deel aan het Quality Indicators Project van de Vlaamse overheid. De VVGG werkte daarvoor, met de werkgroep participa-

tie, de indicator ervaringsdeskundigheid uit.

6

1

Feedbackgericht behande-

len en uitkomstenmeting

Participatie op microniveau (in de bete-

kenis van een partnerschap tussen zorg-

verstrekker en zorgvrager zowel bij voorbe-

reiding, uitvoering als evaluatie van de

zorg) draagt bij tot een verhoging van de

efficiëntie en effectiviteit van de behan-

deling, tot de verhoging van de werkalli-

antie met de patiënt en tot de verlaging

van het aantal mensen die in de behan-

deling afhaken. Deze vorm van participa-

tie wordt gepromoot via het model van

Feedbackgerichte Behandeling.

Wat?

In dit model wordt o.a. voorgesteld om op

een regelmatige en formele manier (bv.

via het gebruik van vragenlijsten) met de

patiënt die relevante topics te bespreken

en te evalueren, die in de behandeling

het verschil kunnen maken. Niet het cijfer

2

uit de uitkomstenmeting is het belang-

rijkste resultaat, wel het gesprek over

dit cijfer om zo het partnerschap te

versterken. Het eerste doel van het

model van Feedbackgericht behan-

delen is dat de methodiek uit dit mo-

del een concrete ondersteuning

biedt voor de behandeling en dus

mee leidt tot betere zorg.

Resultaten en acties

Sinds de lancering van het online

instrument Tool voor Uitkomstenme-

ting (TUM 2.0) in 2011 zijn 524 dossiers

aangemaakt en 1080 sessies inge-

bracht. Dit is twee maal een toename

met 48% t.o.v. 2013. 14 ggz-

voorzieningen (PZ, PAAZ, IBW, CGG)

en 2 zelfstandige therapeuten maken

gebruik van de TUM.

De VVGG organiseerde op het ggz-

congres in september ’14 het sympo-

3

sium “Feedbackgericht behandelen vanuit een

voortdurend streven naar kwaliteit”. Via publi-

caties, lezingen, nieuwsbrieven en de LinkedIn-

groep “Feedback in de ggz” worden de geïnte-

resseerden op de hoogte gehouden van de

VVGG-acties, interessante events en literatuur.

Verschillende organisaties ontvingen de geag-

gregeerde data van de door hen ingevulde

TUM’s.

Plannen

Samen met het PC Sint-Camillus bereidt de

VVGG educatieve films voor die in de opleidin-

gen zullen worden ingezet. De publicatie van

twee wegwijzers hoe feedbackgericht behan-

delen en uitkomstenmeting naar de praktijk te

vertalen is gepland begin 2015. Ook de intervi-

siemomenten en workshops in 2015 beogen

hetzelfde doel. De link met het herstelgerichte

werken zal gelegd worden via de hoger be-

schreven werkgroep “herstel en meten”.

7

1

VVGG als Congresbureau Op 17 en 18 september 2014 had het zevende Vlaams geestelijke gezondheidscongres plaats in Wilrijk - Antwerpen. Het thema was “Wie ben ik voor u? Mensbeelden in de geestelijke gezondheids-zorg”. Over de therapeutische relatie in al zijn as-pecten, en de wisselwerkingen ervan met de brede samenleving.

Het congres ontving 1.079 deelnemers, waarvan 234 sprekers. In 16 parallelzalen werden 242 bijdragen gepresenteerd. Het ggz-congres is een initiatief van de VVP. Zie ook www.ggzcongres.be

Samen met het PC Gent-Sleidingen organiseerde de VVGG de studiedag “DSM-5: bedreiging of mo-gelijkheid? Over de spanning tussen classificatie en praktijk” op 8 april 2014.

VVGG als informatiecentrum Het tijdschrift Psyche, in 2014 aan zijn 26ste jaargang toe, is een kwartaalblad dat bericht over ontwikke-lingen in de Vlaamse geestelijke gezondheidszorg. Met artikels en rubrieken wordt een brede waaier aan thema’s bestreken. Psyche wordt gedrukt op ruim drieduizend exemplaren. Een greep uit wat in Psyche verscheen:

• Van persoonlijke diagnostiek tot zorgstandaard. Ge-sprek met Jim van Os

• Goede zorg voor kwetsbare mensen. Een gesprek met Hans Meganck

• Online (drug) hulpverlening. De onverkende tak aan de boom, Herwig Claeys

• De attitude van politie tegenover mensen met een psychiatrische stoornis. Nood aan opleiding, Veerle Van Gampelaere & Freya Vander Laenen

Zie ook www.vvgg.be/psyche

In onze 22 publieksbrochures die we samen met Fonds Psychische Gezondheid (Nl.) uitbrengen, krijg je bevattelijke info over de besproken psychische problemen. Jaarlijks worden zo’n 30.000 exempla-ren verspreid (23.000 in publicatie en 7.000 online). Zie ook www.vvgg.be/brochures

2

Met meer dan 50.000 titels van boeken, tijdschriften, naslagwerken, jaarverslagen, rapporten van studie-dagen, brochures en andere bronnen wil ons do-cumentatiecentrum een bijdrage leveren aan een degelijke informatieverspreiding waardoor een stigmavrij geestelijk gezond Vlaanderen een stapje naderbij komt. Zie ook www.vvgg.be/doc

Blik op het beleid De memoranda van de Associatie tussen de VVGG en Te Gek!? en van de VVGG t.a.v. minister Van-deurzen gaven aan waar we in de nieuwe legisla-tuur de klemtonen wilden gelegd zien.

De VVGG bereidt opnieuw de kennismaking voor van de Vlaamse politieke partijen en hun leden in de Vlaamse commissie voor welzijn met de “ggz-werkvloer”.

De visietekst van de VVGG over de forensisch psy-chiatrische zorg in Vlaanderen werd overhandigd aan de minister van Justitie en aan de Vlaamse en federale ministers van Volksgezondheid.

Blik op Vlaanderen en België Deelname aan congressen en studiedagen, aan maatschappelijke dialogen en klankbordgroepen, aan werkgroepen van de Vlaamse werkgroep Su-icidepreventie en van de Hoge Gezondheidsraad, samenwerkingen met universiteiten en hogescho-len, deelname aan het fonds Koningin Fabiola voor de geestelijke gezondheid, VLESP, enz. Dit alles helpt ons om onze blik op onze omgeving breed te hou-den, om voeling te houden met wat leeft in de geestelijke gezondheid(szorg) en om daaraan zelf een bijdrage te kunnen leveren.

Blik op Europa Via haar lidmaatschap van Mental Health Europe en CARe Europe (een Europees Herstelplatform) is de VVGG zelf een inspiratiebron voor Europa en een doorgeefluik voor Europese innovatieve of cor-rigerende impulsen.

Eigen V V GG-act ies

Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid Tenderstraat 14, Gent,

www.vvgg.be