Kansspelcommissie

ACTIVITEITENVERSLAG 2005

.be

2

3

Hanengevecht in Vlaanderen Rémy Cooghe (1854– 935)

Dit verslag werd opgesteld overeenkomstig artikel 16 van de wet van 7 mei 1999 en bestrijkt de periode van 1 januari tot 31 december 2005. Het geeft een samenvatting weer van de gegeven adviezen en de gepubliceerde Koninklijke Besluiten, alsook een overzicht van de werkzaamheden van de Kansspelcommissie en haar secretariaat. Het verslag werd door de Kansspelcommissie goedgekeurd tijdens haar vergadering van 3 mei 2006.

Het is beschikbaar op de site: http//www.gamingcommission.fgov.be

4

INHOUDSOPGAVE

Inleiding 5 Hoofdstuk I: Samenstelling van de Commissie 6 Hoofdstuk II: Situatie van de wereld van het kansspel in België 9 Hoofdstuk III: Voornaamste verwezenlijkingen op het gebied van kansspelen 14 3.1: Vergunningen van klasse A – casino’s 14 3.2: Vergunningen van klasse B – speelautomatenhallen 17 3.3: Vergunningen van klasse C – drankgelegenheden 24 3.4: Vergunningen van klasse D – personeel 28 3.5: Vergunningen van klasse E – plaatsers 30 Hoofdstuk IV: Bescherming van de spelers 32 4.1: Algemeen kader 32 4.2: De registratie van de spelers van inrichtingen van klassen I en II 33 4.3: Het EPIS-systeem 34 Hoofdstuk V: Controle en sancties 37 5.1: Controles 37 5.2: Witwassen van geld 41 5.3: Sancties 45 Hoofdstuk VI: De inbreng van de Dienst Kansspelen van de FOD Economie 46 Hoofdstuk VII: Andere initiatieven van de Commissie 50 7.1: Europees Forum 50 7.2: De werkgroepen van het Gaming Regulators European Forum 50 7.3: Staten-Generaal 51 7.4: Wetenschappelijke studie K.U. Leuven 52 7.5: Deelneming aan ontmoetingen en colloquia 56 7.6: Het fiscaal stelsel van de casino’s en speelautomatenhallen 57 Hoofdstuk VIII: Reglementaire ontwikkelingen en Rechtspraak 59 8.1: Advies aan de regering – spelen op televisie 59 8.2: Rechtspraak 59 8.2.1.: Europees Hof 59 8.2.2.: Arbitragehof 60 8.2.3.: Raad van State 61 8.2.4.: Hof van Beroep 62 8.2.5.: Rechtbanken 64 8.2.6.: Buitenlandse rechtbanken 66 8.2.7.: Parket 67 8.2.8.: Commissie 68 Hoofdstuk IX: Werking 72 9.1.: Het secretariaat 72 9.2.: De informatica 72 9.3.: Het budget 75 10. Conclusies 76 11. Zusammenfassung auf Deutsch 77 12. Summary in English 80

Bijlagen

1. Lijst van de parlementaire vragen in 2005 83 2. Organogram van het secretariaat 86

5

INLEIDING

In de loop van 2005 heeft de Kansspelcommissie een deel van haar werk gewijd aan het opstellen van adviezen voor wetswijzigingen en reglementen. Ze heeft haar opmerkingen aan mevrouw de vice-premier, tevens minister van Justitie, overgemaakt. In dit verslag wordt een gedetailleerd rapport van het beheer van de vergunningen voorgesteld. Het accent wordt gelegd op de bijzonderheden die zich in de loop van 2005 voordeden ; in de mate van het mogelijke zijn vergelijkingen met de resultaten van de vorige boekjaren uitgevoerd. Dit jaar bevat het verslag cijfergegevens van de resultaten die door elk van de kansspelsectoren voor de vergunninghouders van klassen A, B en E werden geboekt, alsook het tewerkstellingsvolume. De Commissie heeft zich toegelegd op het uitvoeren van haar essentiële taken in verband met het beheer van de vergunningen (toekenningen, weigeringen, stopzettingen, intrekkingen, schorsingen, waarschuwingen) en met het steeds grondiger controleren van kansspelinrichtingen met een vergunning, met name door gezamenlijke controles met de FOD Financiën. De commissie heeft het accent gelegd op de controles in clandestiene inrichtingen en heeft haar aandacht toegespitst op de invoering van een strafbeleid dat beter op de realiteit van de kansspelen is afgestemd. De parketten werden gesensibiliseerd door een in het kader van de Hoge Raad voor Justitie georganiseerde opleidingsdag. In dit document vindt de lezer ook een overzicht van de activiteiten van de Dienst Kansspelen van de FOD Economie. In 2005 vond in het Justitiepaleis van Brussel een Staten-Generaal met alle betrokkenen uit de kansspelsector plaats. Hierover wordt eveneens verslag uitgebracht. Zoals ieder jaar vormt de evolutie van de rechtspraak van het Arbitragehof, de Raad van State, de hoven en rechtbanken en de Kansspelcommissie het voorwerp van een analyse in het kader van dit jaarverslag. De wetenschappelijke studie “Kansspel: Juridisch gedefinieerd – Beleidsmatig geoperationaliseerd” die bij de K.U.L. werd besteld, is aan de commanditaris overhandigd en maakt het voorwerp uit van een commentaar in dit verslag.

6

HOOFDSTUK I - SAMENSTELLING VAN DE COMMISSIE

VOORZITTER MARIQUE Etienne (F) Raadsheer bij het Hof van beroep van Brussel Kantersteen 47 1000 Brussel Tel.: 02 / 504.00.40 Fax: 02 / 504.00.66 e-mail: etienne.marique@just.fgov.be PLAATSVERVANGEND VOORZITTER COPPENS Jean-Marie Procureur des Konings Rechtbank van eerste aanleg – Parket Grote Markt 1 8900 Ieper

VERTEGENWOORDIGERS VAN MEVROUW ONKELINX, MINISTER VAN JUSTITIE

WERKENDE LEDEN NUCHELMANS Didier (F), sinds 7 januari 2005 Lid van de Strategische cel van de Vice-Eerste Minister en Minister van Justitie DE SMET Marc (N) Adjunct-directeur Strategische cel van de Vice-Eerste Minister en Minister van Justitie PLAATSVERVANGERS GILLARD Claude (F) Adviseur Directoraat-generaal Strafwetgeving en de Rechten van de mens GALLE Nina (N) Attaché Directoraat-generaal Strafwetgeving en de Rechten van de mens

VERTEGENWOORDIGERS VAN DE HEER REYNDERS, MINISTER VAN FINANCIËN

WERKENDE LEDEN

FONTINOY Jean-Claude (F) Expert Strategische cel van de Minister van Financiën

7

SIX Carlos (N) Bestuurder Fiscale administratie van de Kleine & Middelgrote Ondernemingen PLAATSVERVANGERS PREVOST Jean-Marie (F) Directeur Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit VANDEVELDE Ludo (N) Expert Beheerscel van de FOD Financiën

VERTEGENWOORDIGERS VAN DE HEER VERWILGHEN, MINISTER VAN ECONOMIE WERKENDE LEDEN GALLOY Geneviève (F) DELEU Frans (N) Adviseur Dienst Metrologie – FOD Economie PLAATSVERVANGERS PONCIN Jean-Marie (F) Directeur-adviseur Dienst Metrologie – FOD Economie DERYCKERE Francis-Jean (N) Directeur-adviseur FOD Economie VERTEGENWOORDIGERS VAN DE HEER DEWAEL, MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN WERKENDE LEDEN DENIS Pierre (F) Adviseur-generaal Algemene directie van de wetgeving en van de nationale instellingen MERCKX Lutgardis (N) Adviseur Strategische cel van de Vice-Eerste Minister en Minister van Binnenlandse Zaken

8

PLAATSVERVANGERS FRERE René (F) Adviseur van de Vice-Eerste Minister en Minister van Binnenlandse Zaken

PANNEELS Laurent (N) Adviseur van de Vice-Eerste Minister en Minister van Binnenlandse Zaken VERTEGENWOORDIGERS VAN DE HEER DEMOTTE, MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID WERKENDE LEDEN

BELOT Michèle (F) Inspecteur Fiscaal bestuur

BOERS Kris (N) Adviseur Stafdienst P&O van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu

PLAATSVERVANGERS

DU VILLE Pierre (F) Lid van de Strategische cel van de Minister van Volksgezondheid

MENU Peter (N) Adjunct-chef van de Strategische cel van de Minister van Volksgezondheid Sinds 18.10.2005 vervangen door VAN VLAENDEREN Ilse (N) Lid van de Strategische cel van de Minister van Volksgezondheid VERTEGENWOORDIGERS VAN DE HEREN MINISTERS VAN DE LANOTTE (MEVROUW VAN DEN BOSSCHE SINDS 16.10.2005) EN REYNDERS, DIE DE NATIONALE LOTERIJ ONDER HUN BEVOEGDHEID HEBBEN WERKENDE LEDEN

JACQUIJ Philippe (F) Administrateur Grote Ondernemingen

DEMEYERE Frank (N) Adviseur bij de Strategische cel van de Vice-Eerste Minister en Minister van Begroting en Overheidsbedrijven, Wetenschapsbeleid, Economische Zaken en Middenstand, Energie, Mobiliteit en Volksgezondheid

PLAATSVERVANGERS

DEROUBAIX Anne-Noëlle (F) Attaché Verzorgingsbeleid

LOQUET Koen (N) Expert bij de Strategische cel voor duurzame ontwikkeling

9

HOOFDSTUK II – SITUATIE VAN DE WERELD VAN HET KANSSPEL IN BELGIE 2.1. Reglementaire situatie

In vergelijking met het jaar 2004 bleven de toegestane gemiddelde uurverliezen en de minimale speelduur ongewijzigd, evenals het toegestane aantal automaten. Ter herinnering: Tabel nr. 1 van de gemiddelde uurverliezen volgens het soort van kansspelinrichting

Soort van inrichting Gemiddelde uurverliezen

Drankgelegenheden 12,5€

Speelautomatenhallen 25 €

Casino's 70 €

Tabel nr. 2 van de toegestane speelduur volgens het soort van inrichting

Soort van inrichting Minimumspeelduur Drankgelegenheden Gemiddeld enkele minuten

Speelautomatenhallen 3 à 6 seconden

Casino's 3 seconden

Tabel nr.3 van het toegestane aantal automaten volgens het soort van inrichting

Soort van inrichting Aantal toegestane automaten

Drankgelegenheden 2 eenheden

Speelautomatenhallen 45 terminals 30 automaten waarvan 3 toegestaan met 6 terminals

Casino's Het aantal is niet bepaald maar is gebonden aan het aantal geopende speeltafels*: een tafel die gedurende 5 uur geopend is, staat toe dat 15 automaten in werking zijn.

* Onder geopende tafel verstaat men een tafel die voor de speler onmiddellijk toegankelijk is en waar een croupier aanwezig is die er jetons ter beschikking stelt.

10

2.2. Situatie op het terrein Het jaar 2005 was een vrij stabiel jaar, dat toeliet de talrijke wijzigingen die in de voorgaande jaren aangebracht werden aan de reglementering beter toe te passen.Deze pauze gaf de gelegenheid aan de Commissie om de noden op het vlak van de bescherming van de speler beter in te schatten en op de leefbaarheid van de sector te letten. Het aantal licentiehouders is licht gewijzigd, maar niet in belangrijke mate. Tabel nr.4 van het aantal toegestane inrichtingen waarin kansspelen mogen worden geïnstalleerd (situatie op 31.12.2005):

Soort van inrichting Aantal inrichtingen Drankgelegenheden 7546 (27 minder dan in 2004

Speelautomatenhallen 176 (4 minder dan in 2004)

Casino's 9 (één meer dan in 2004)

De tabel op pagina 11 vermeldt per klasse het aantal in 2005 toegekende licenties per inwoner, en dit voor het Rijk, per gewest en per provincie. De tweede tabel, op pagina 13, vermeldt de “weerslag van het kansspelmilieu in de arrondissementen” in 2005. Deze cijfers zijn niet absoluut, maar per aantal inwoners. Door de verhouding te berekenen tussen de algemene bevolking en de verschillende klassen van vergunningen per gemeente en per arrondissement kan men enkele verduidelijkingen aanbrengen. Het aanbod van de vergunningen klasse A (casino’s) staat los van de bevolking. Dit valt te verklaren door het feit dat de exploitatieplaatsen van de vergunningen klasse A strikt bij wet zijn bepaald.

Het gemiddelde voor het Rijk is 0,87 casino’s voor 1.000.000 inwoners. De hoogste verhouding vindt men in de provincie Namen, met 4,47 casino’s voor 1.000.000 inwoners (er zijn twee casino’s, maar relatief weinig inwoners).

Het aanbod van de vergunningen klasse B (speelautomatenhallen) is gespreid volgens de bevolking, met uitzondering van de arrondissementen Aarlen en Veurne. Dit valt te verklaren door het feit dat de grensbevolking van Frankrijk en Luxemburg in het zuiden van de provincie wordt aangetrokken en dat de bevolking in de zomer wordt aangetrokken naar de kust.

Het gemiddelde voor het Rijk is 1,72 speelautomatenhallen voor 100.000 inwoners. De hoogste verhouding treft men aan in het arrondissement Aarlen, dat 13,3 speelautomatenhallen telt voor 100.000 inwoners. Bepaalde arrondissementen komen hierbij niet aan bod, omdat er geen speelautomatenhallen zijn op hun grondgebied.

11

TOEGEKENDE VERGUNNINGEN PER KLASSE EN PER INWONER * = buiten België

Gegevens 2005 Administratieve eenheden Inwoners 2002 Licentie A Licentie B Licentie C Licentie E Licentie D Vrijwillige uitsluitingen

/ 1.000.000 inw / 100.000 inw / 10.000 inw / 100.000 inw / 100.000 inw / 100.000 inw

HET RIJK 10.309.725 9 0,87 177 1,72 7546 7,32 195 + 6* 1,89 3325 + 140* 32,25 2965 + 144* 28,76

BRUSSEL (1) 978.384 1 1,02 12 1,23 867 8,86 45 4,60 343 35,06 544 55,60

VLAAMS GEWEST 5.972.781 4 0,67 80 1,34 3818 6,39 77 1,29 1394 23,34 1128 18,89

Provincie Antwerpen 1.652.450 18 1,09 1196 7,24 19 1,15 209 12,65 369 22,33

Provincie Vlaams-Brabant 1.022.821 13 1,27 545 5,33 13 1,27 138 13,49 149 14,57

Provincie Limburg 798.583 13 1,63 498 6,24 11 1,38 107 13,40 187 23,42

Provincie Oost-Vlaanderen 1.366.652 11 0,80 1062 7,77 24 1,76 156 11,41 240 17,56

Provincie West-Vlaanderen 1.132.275 4 3,53 25 2,21 517 4,57 10 0,88 784 69,24 183 16,16

WAALS GEWEST 3.358.560 4 1,19 85 2,53 2861 8,52 73 2,17 1588 47,28 1293 38,50

Provincie Waals-Brabant 355.207 5 1,41 156 4,39 5 1,41 75 21,11 54 15,20

Provincie Henegouwen 1.281.042 40 3,12 1270 9,91 28 2,19 534 41,68 558 43,56

Provincie Luik 1.024.130 2 1,95 27 2,64 863 8,43 29 2,83 560 54,68 535 52,24

Provincie Luxemburg 250.406 8 3,19 222 8,87 4 1,60 49 19,57 46 18,37

Provincie Namen 447.775 2 4,47 5 1,12 350 7,82 7 1,56 370 82,63 100 22,33 (1) BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

12

Het aanbod van de vergunningen klasse C (drankgelegenheden) is gespreid volgens de bevolking.

Het gemiddelde voor het Rijk is 7,32 drankgelegenheden die kansspelen exploiteren voor 10.000 inwoners. De hoogste verhouding vindt men in het arrondissement Moeskroen, met 15 drankgelegenheden die kansspelen exploiteren voor 10.000 inwoners. De laagste verhouding treft men aan in het arrondissement Diksmuide, met 2,5 drankgelegenheden die kansspelen exploiteren voor 10.000 inwoners.

De vergunningen klasse D (personeel van de casino’s en de speelautomatenhallen) worden mee beïnvloed door de aanwezigheid van casino’s, met het voorbehoud dat er geen enkele zekerheid bestaat tussen het feit houder te zijn van een vergunning klasse D en werkelijk te werken in een inrichting klasse I of II.

Het gemiddelde voor het Rijk is 32,25 personen die in de kansspelensector werken voor 100.000 inwoners. De hoogste verhouding vindt men in het arrondissement Oostende, met 225 personen voor 100.000 inwoners. De laagste verhouding treft men aan in het arrondissement Eeklo, met 1,26 personen voor 100.000 inwoners.

Het aanbod van de vergunningen klasse E (fabrikanten en installateurs van automaten) is gespreid volgens de bevolking.

Het gemiddelde voor het Rijk is 1,89 houders van een vergunning klasse E voor 100.000 inwoners. De hoogste verhouding vindt men in het arrondissement Brussel met 4,60 houders van een vergunning klasse E voor 100.000 inwoners.

Betreffende aanvragen om vrijwillige uitsluiting, is het gemiddelde voor het Rijk 28,76 personen voor 100.000 inwoners.

Het hoogste gemiddelde vindt men in het arrondissement Brussel, met 35,06 personen voor 100.000 inwoners. Het laagste gemiddelde treft men aan in het arrondissement Tielt, met 3 personen voor 100.000 inwoners.

13

Weerslag van het kansspelmilieu in de arrondissementen in 2005

10

1

4

4

2

7

14

4

4

7

4

4

21

10

19

5

14

18

26

20

13

24

15

21

27

17

29

10

12

21

30

22

27

48

22

29

71

122

133

42

14

13

12

18

5

13

14

15

9

13

19

8

16

10

18

18

17

9

9

12

10

14

15

20

14

21

17

17

16

18

19

17

13

15

19

18

9

30

23

8

22

12

7

8

7

12

10

14

11

14

11

13

21

12

20

14

15

24

14

21

28

29

31

24

35

32

12

48

54

43

28

59

54

24

42

55

44

38

16

6

5

8

21

7

9

18

11

6

6

15

10

22

21

17

17

16

16

15

17

23

46

73

35

42

31

58

101

59

121

99

67

65

47

225

3

5

7

3

14

10

6

11

14

9

25

10

10

17

12

10

10

16

11

15

21

18

14

13

19

18

14

21

23

17

39

30

37

32

33

39

20

39

27

46

4

32

43

14

7

56

22

14

11

23

35

9

20

19

14

20

46

5Tielt

Neufchâteau

Tongeren

Leuven

M arche-en-Famenne

Diksmuide

Sint-Niklaas

Turnhout

Gent

Kortrijk

Eeklo

Philippeville

Roeselare

M echelen

Ieper

Dendermonde

Virton

Ath

Nijvel

M aaseik

Oudenaarde

Halle-Vilvoorde

Antwerpen

Bastenaken

Aalst

Hasselt

Thuin

Zinnik

Borgloon

Dinant

Brussel-Hoofdstad

Charlero i

Hoei

Verviers

Namen

Luik

Bergen

Brugge

M oeskroen

Doornik

Veurne

Aarlen

Oostende

Vergunning A /1.000.000 inw

Vergunning E /100.000 inw

Vergunning B /1.000.000 inw

Vergunning C /20.000 inw

Uitsluiting /100.000 inw

Vergunning D /100.000 inw

Meer dan 2004

14

HOOFDSTUK III – VOORNAAMSTE VERWEZENLIJKINGEN OP HET GEBIED VAN KANSSPELEN

3.1. VERGUNNINGEN KLASSE A – CASINO’S 3.1.1. Algemene situatie

In 2005 werd aan het casino van Brussel een nieuwe vergunning toegewezen. De negen door de wetgever bepaalde vergunningen zijn dus toegekend. De commissie heeft deze vergunning op 5 oktober 2005 aan de vennootschap naar Oostenrijks recht, Casino Austria International Holding GMBH, afgeleverd. Deze aanvraag, die in januari 2005 werd ingediend, vormde het voorwerp van een onderzoek door de commissie. Er werd een solvabiliteitsverslag opgesteld door een bureau van bedrijfsrevisoren. De criteria ‘transparantie van het aandeelhouderschap’ en ‘gedrag dat beantwoordt aan de eisen van de functie’ werden ter beoordeling aan de commissie voorgelegd. Er werd echter een beroep tot nietigverklaring ingediend bij de Raad van State tegen de beslissing om de vergunning aan het Casino Austria International toe te kennen, door een concurrerende firma. Het aantal speeltafels bedraagt 21, het aantal toestellen 206 op 31.12.2005. De exploitant heeft 260 personen in dienst genomen, waarvan 160 nationale onderdanen. Het betreft de eerste ontwikkelingsfase, in de Magdalenazaal. Daarna is een tweede fase gepland in het Anspach Center. Op 17 en 28 december organiseerden de casino’s van Namen en Spa de eerste officiële pokertornooien in België. De Commissie had hen daartoe de toelating gegeven, na een grondig onderzoek van het reglement. Elke inrichting van klasse I heeft de mogelijkheid om één keer per jaar een pokertornooi te organiseren mits goedkeuring van de Commissie. De tornooien waren georganiseerd volgens de regels van het pokerspel ‘Texas Hold ‘Em’. Het aantal automaten dat in de casino’s wordt geëxploiteerd, is van 356 in 2004 tot 697 in 2005 gestegen. Dit kan veel lijken, maar rekening houdend met de machines van het casino van Brussel (206) blijft de toename bescheiden. Er kan ook verwezen worden naar een grotere keuze uit toegelaten toestellen. 3.1.2. Lijst van de kansspelen waarvan de exploitatie is toegelaten Het Koninklijk Besluit van 17 september 20051 wijzigt de lijst van de kansspelen waarvan de exploitatie is toegelaten in de kansspelinrichtingen van klasse I, zoals die was vastgesteld in het KB van 21 juli 2001, gewijzigd door het KB van 24 november 2004. Het gaat daarbij meerbepaald om de lijst van de automatische spelen toegelaten in de Belgische casino’s. Dit Koninklijk Besluit voegt er video-poker, video-blackjack en video-roulette aan toe. Deze toestellen zullen echter slechts kunnen worden uitgebaat nadat het KB van 10 maart 2003 betreffende de werkingsregels en de nadere regels inzake de boekhouding en de controle van de kansspelen waarvan de exploitatie is toegestaan in de kansspelinrichtingen klasse I, eveneens is gewijzigd. De werkingsregels van deze toestellen moeten immers nader worden bepaald.

1 B.S. 28.09.2005

15

Poker, blackjack en roulette behoren tot de traditionele tafelspelen in de casino’s. Deze spelen zijn reeds aanwezig in de kansspelinrichtingen klasse I en vormen dus geen nieuwe spelvorm. Bovendien zijn er in de kansspelsector, door nieuwe technologische ontwikkelingen, reeds hybride tussenvormen op de markt. Deze vormen, waarvoor de Belgische casino’s vragende partij waren om deze te kunnen uitbaten, gaven moeilijkheden in het bepalen of die nu al dan niet automatische kansspelen waren.

De automatische kansspelen poker, blackjack en roulette zijn reeds toegelaten in de kansspelinrichtingen klasse II. Het aantal plaatsen waar deze automatische kansspelen extra kunnen worden uitgebaat (9 casino’s ten opzichte van 180 speelhallen) is bijgevolg zeer beperkt.

Daarnaast is het zo dat roulette, poker en blackjack spelen zijn die een langere speelduur hebben dan de klassieke slotmachines. De spelers hebben immers een eigen inbreng in deze spelen, in tegenstelling tot de slots. In het kader van de bescherming van de spelers is dit argument van groot belang, aangezien de bijkomende toestelvormen geen significante stijgende invloed hebben op het spelgedrag van de aanwezige spelers.

Verder blijkt uit de praktijk dat de invoering van de slotmachines in de Belgische casino’s niet voor de rentabiliteit heeft gezorgd die werd verwacht. Eén van de voornaamste redenen die hiervoor kan worden aangehaald is de beperkte keuze van toestellen die een casino kan aanbieden. Het Koninklijk Besluit van 24 november 2004 heeft het aantal automatische kansspelen dat is toegelaten in een casino verhoogd van 10 naar 15. Het plaatsen van enkel extra slotmachines draagt niet bij tot het aantrekkelijker maken van het casino. Naast het aanbieden van kansspelen heeft het casino nog een andere taak, met name het promoten van de Horeca en het aanbieden van socio-culturele activiteiten. Hiervoor is het noodzakelijk om een zo aangenaam mogelijk kader te creëren.

Door de kleine oppervlakte van België en de nabijheid van casino’s net over de grenzen met Frankrijk, Nederland en Duitsland, is het van het grootste belang dat de Belgische casino’s kunnen wedijveren met hun buitenlandse concurrenten. Het verbod op bepaalde spelen, die echter bijna overal ter wereld worden aangeboden in de casino’s, heeft een negatieve invloed op de concurrentiekracht van de Belgische kansspelinrichtingen klasse I.

3.1.3. Cijfergegevens

Dankzij de inzameling van gegevens over het door de casino’s geboekte resultaat is het mogelijk om het precieze belang van deze sector in de wereld van het kansspel te situeren. De Commissie heeft ook aandacht besteed aan het belang van het personeel dat met een arbeidscontract is aangeworven, met uitsluiting van het tijdelijke personeel of studenten.

De tabel op bladzijde 16 bevat voor 2004 – aangezien de cijfers van 2005 nog niet beschikbaar zijn – de toegevoegde waarde en het aantal tewerkgestelde personen. Het gemiddeld personeelsbestand (voltijds, halftijds, enz.….) is berekend in voltijdse equivalenten.

De toegevoegde waarde meet de aanwinst die door de onderneming is gerealiseerd en die is verdeeld tussen de loontrekkenden, de kapitaalinbrengers (schuldeisers en aandeelhouders) en de Staat (belastingen). Zij wordt in dit geval gedefinieerd als het verschil tussen de omzet en de waarde van de aangekochte goederen en diensten.

16

De vennootschap Expansa heeft haar vergunning in het casino van Namen in december 2004 verloren. De financiële cijfers van Expansa werden niet weergegeven, aangezien er een vermoeden van fraude is. Het casino van Oostende was in 2004 gedurende 4 maanden gesloten als gevolg van sociale acties.

3.1.4. Personeel Wat het personeel betreft, is er een collectieve overeenkomst geweest voor de casinobedienden (op basis van het K.B. van 10.08.20052). De werkgevers zijn verplicht om voor 2003 en 2004 een bijzondere bijdrage te storten die overeenkomt met 0,10 % en die berekend wordt op basis van het globale loon van de door hen tewerkgestelde werknemers. Het “Sociaal Vormingsfonds voor de casinobedienden” ontvangt deze bijdrage, die wordt besteed aan de opleiding en de tewerkstelling van personen die tot risicogroepen behoren.

2 B.S. 13.10.2005

LIJST VAN DE CASINO’S 2004

���������������� ��� �

Oostende CASINO KURSAAL 4.082.000,00 98 Namur EXPANSA 116 Spa CASINO DE SPA 2.613.000,00 47 Middelkerke CASINO KURSAAL 8.012.000,00 111 Blankenberge BLANCAS 6.891.000,00 97 Knokke-Heist E.C.K. 4.378.000,00 103 Dinant SOCIETE D'ANIMATION 2.380.000,00 66 Chaudfontaine CHAUDFONTAINE LOISIR 4.650.000,00 70 TOTAL 33.006.000,00 708

17

3.2. VERGUNNINGEN KLASSE B – SPEELAUTOMATENHALLEN 3.2.1. Evolutie van de toekenning van vergunningen Op 31.12.2005 waren 176 vergunningen klasse B van de 180 mogelijke vergunningen toegekend. Het betreft hier een tijdelijke verschuiving van het aantal vergunningen, die aan verschillende factoren te wijten is. Op 31.12.2005 stonden 10 toekenningsdossiers op de gewone wachtlijst. Het maximale aantal van 180 inrichtingen zal dus zonder problemen opnieuw kunnen gehaald worden. De stopzettingen blijven evenwel constant.

2001 2002 2003 2004 2005

Totaal

Toegekende en actieve vergunningen

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Evolutie van de vergunningen klasse B

Intrekkingen vande vergunning

Afstanden natoekenning vande vergunning

Toegekende eningetrokken ofafgestanevergunningenToegekende enactievevergunningen

Totaal

18

Op onderstaande kaart wordt de geografische spreiding van de inrichtingen met vergunning klasse B weergegeven. De arrondissementen die een inrichting ‘verloren’ of ‘wonnen’, staan erop aangeduid.

Sinds 2001 ontving de Kansspelcommissie 579 aanvragen voor vergunningen klasse B. Onderstaande grafiek toont de evolutie van de dossiers. Eind 2005 waren er tien aanvragen in afwachting.

3.2.2. Wachtlijsten

��

�

��

��

�

�

�

�

��

�

�

�

�

�

�

�

��

�� �

��

�

�

�

� �

�

�

�

per gerechtelijk arrondissement Gegevens 2005 (+/-2004)

32

2 13

211

3

4

6

3

5

3 4

41 1

3

7

129

16

1211

12

7

6

4

38

1

6

10

-1

-1 -1

-2

+1 +1

+1

2 -1

�Vergunning klasse B

Beslissingen van de Kansspelcommissie voor de 578 vergunningsaanvragen klasse B - Speelzalen

30

4436

68

13

11

4

1

2

4

2 2 2 2

188

27 25

70

910 9

10

74

10

1

10

100

1000

2001 2002 2003 2004 2005

Toegekende enactieve vergunningen

Toegekende eningetrokken ofafgestanevergunningenAfstanden voortoekenning van devergunning

Afstanden natoekenning van devergunning

Intrekkingen van devergunning

Weigering vanvergunning

19

Aangezien het maximumaantal van 180 toegestane vergunningen in de loop van het jaar meestal benaderd werd, bleef het in 2004 ingevoerde systeem van wachtlijsten behouden. Er bestaan twee wachtlijsten: - de prioritaire lijst: Deze lijst is voorbehouden aan de inrichtingen die nog altijd kunnen genieten van de overgangsperiode zoals bepaald door artikel 19 van het Koninklijk Besluit van 22 december 2000 met betrekking tot de werking en het beheer van de kansspelinrichtingen klasse II, tot de modaliteiten van de aanvragen en tot de vorm van de vergunning klasse II. -de gewone lijst: Deze lijst bevat de inrichtingen die kandidaat zijn voor een vergunning en die deze nog niet exploiteren. Voor elk van deze lijsten wordt de volgorde van behandeling bepaald door de datum waarop het dossier volledig is. Een plaats op een wachtlijst betekent echter niet dat de vergunning automatisch zal worden toegekend als de aanvraag voor behandeling in aanmerking komt. Alle wettelijke voorwaarden zullen opnieuw worden onderzocht op het ogenblik van het onderzoek door de Commissie met het oog op een eventuele toekenning. Er is echter een uitzondering mogelijk voor de inrichtingen die op verzoek van een derde verhuizen binnen dezelfde gemeente (het bewijs daarvan moet door de exploitant worden geleverd). In dit laatste geval betreft het een omwisseling van vergunningen en dit heeft geen invloed op de wachtlijst. Aangezien het om een nieuwe vergunning gaat, zal de bijdrage aan het werkingsfonds van de Commissie voor elk van deze dossiers toch verschuldigd zijn. Met het oog op transparantie worden de wachtlijsten via de internetsite van de Commissie verspreid. 3.2.3. Cijfergegevens Reeds vele jaren voelt de commissie de behoefte om statistische gegevens te verzamelen die de financiële gezondheidstoestand en het tewerkstellingsvolume van de operatoren weergeven. Er is dus een inspanning gedaan om deze gegevens voor 2004 te verkrijgen. Aangezien de vennootschappen, zoals bij de casino’s, niet verplicht zijn hun omzet te publiceren, is de toegevoegde waarde (definitie zie p. 15) een eenvoudiger terug te vinden gegeven. De financiële inlichtingen komen uit de gezamenlijke jaarrekeningen die worden gepubliceerd bij de Nationale Bank. Een zaak kan verschillende uitbatingen hebben. Sommige onder hen hebben ook andere activiteiten dan een kansspeluitbating. Deze gevallen zijn echter beperkt, zodat er geen uitgesproken invloed is op de verkregen cijfers. De doelstelling is om in de toekomst een duidelijker onderscheid in de analyse van de sector te bekomen. Sommige vennootschappen hebben hun balansen niet gepubliceerd, omdat ze te recent zijn of omdat het zelfstandigen in natuurlijke persoon betreft. De natuurlijke personen moeten hun jaarrekeningen nooit indienen.

20

Het totale bedrag aan toegevoegde waarde van de vennootschappen die deze gegevens publiceerden is 53.903.909 € voor het jaar 2004. Het gemiddelde personeelsbestand (voltijds, halftijds, enz.) werd berekend in voltijdse equivalenten. Het totaal aantal door de vennootschappen tewerkgestelde personen bedroeg 760 in 2004. 3.2.4. Analyse van de spelresultaten in kansspelinrichtingen klasse II Met het oog op een globale evaluatie van het zakencijfer van deze kansspelinrichtingen, besloot het secretariaat van de Kansspelcommissie eind 2005 over te gaan tot een gerichte steekproef, voor de periode 1 tot 31 december. De doelstelling van de analyse was dus na te gaan welke inkomsten de kansspelsector haalt uit de exploitatie van speelautomatenhallen. Om dit te achterhalen, maakte het secretariaat gebruik van de dagelijkse F1-lijsten. Hierin worden per geëxploiteerd spel het totaal van de inzetten en het nettoresultaat van de machine gegeven. In het kader van dit onderzoek waren enkel de laatste gegevens van belang. Zij vertegenwoordigen immers de netto bedragen die de uitbaters genereren uit de exploitatie van de spelen, of nog, de bedragen die de spelers verliezen door deelname aan het spel. Dit is dus een andere benadering van de omzetcijfers dan die waarbij de toegevoegde waarde wordt opgevraagd. Gelet op de grootte van de informatiestroom was het onmogelijk voor elk van de kansspelinrichtingen het cijfermateriaal te gaan controleren. Daarom werd geopteerd om een representatieve steekproef te maken. Om hiertoe te komen werd in eerste instantie geopteerd om een onderscheid te maken tussen kleine, middelgrote en grote speelautomatenhallen. Als basis voor dit onderscheid werd dan ook het aantal bezoekers genomen, een heel eenvoudige en stabiele maatstaf. Om een eerste idee te krijgen van de te maken keuzen, werden de F5-files (die de klantenlijsten bevatten) van alle speelautomatenhallen onderzocht en dit voor een periode van 10 dagen (van 1 tot en met 10 december 2005). Voor 155 speelautomatenhallen leverde dit bruikbare informatie op. Op basis van de bekomen cijfers werd dan een rangschikking gemaakt van de kleinste tot de grootste speelautomatenhal. Uit deze rangschikking werd vervolgens een steekproef gemaakt, waarbij rekening gehouden werd met een correcte verhouding tussen kleine, middelgrote en grote speelhallen met een zo groot mogelijke geografische spreiding. Bovendien werd ernaar gestreefd het gemiddelde aantal bezoekers per speelhal van de steekproef zo nauw mogelijk te laten aanleunen bij het gemiddelde aantal bezoekers per speelhal voor het geheel van de kansspelinrichtingen. Op die basis werd een tenslotte voor een steekproef in 20 zalen gekozen.

Steekproef analyse Vlaams Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waals Gewest Totaal

8 3 9 20

Voor elk dossier in de steekproef werden de resultaten machine per machine, dag na dag opgetekend en dit voor de periode van 1 december 2005 tot en met 31 december 2005.

21

Een eenvoudige verrekening van de gemiddelde inkomsten uit spelactiviteiten per speelhal, leert dat door de 158 kansspelinrichtingen klasse B die in 2005 in exploitatie waren een netto spelresultaat gerealiseerd zou moeten zijn van 168.515.016 € (of 6.797.878.893 Bef).

3.2.5. Studie over de bezettingsgraad van de toestellen in de inrichtingen klasse II

Er is overgegaan tot een studie van de bezettingsgraad van de machines in de inrichtingen klasse II. Sommige inrichtingen en installateurs vroegen immers de mogelijkheid te evalueren om de quota’s van exploiteerbare toestellen per zaal te verhogen. De Commissie heeft de volgende inlichtingen verzameld op basis van een onderzoek op 19 november 2005:

Plaatsbeschrijving slots/hallen op 19/11/2005

Aantal speelhallen 155

Aantal posten 5865

Gemiddeld aantal posten per hal 37,84

Bezettingsgraad 84 %

Aantal hallen die de limiet bereikt hebben 49

De studie is gebaseerd op de situatie die werd aangegeven in 155 zalen, met name die zalen die hun F1-bestanden toezonden, bestanden waarmee de Commissie de situatie van de toestellen online kan volgen. Bij de 25 niet in de boeken opgenomen zalen waren er 4 hallen die niet geantwoord hebben, 10 waren die dag gesloten, 6 waren nog niet in exploitatie en 5 hadden hun vergunning verloren. Uit deze statistieken blijkt dat bijna een derde van de hallen de opgelegde limiet van 45 posten heeft bereikt. Met een bezettingsgraad van ongeveer 84 % heeft de sector dus nog een marge voordat ze de opgelegde limiet bereikt. Deze marge vertegenwoordigt ongeveer 1100 posten. Dit maakt het evenwel niet mogelijk te besluiten dat er nog een marge is in alle hallen. Sommige zijn bijvoorbeeld te klein om nog toestellen toe te voegen. De Commissie was derhalve van mening dat haar standpunt ter zake niet diende te worden herzien.

3.2.6. Voorbeeld van het praktische gebruik van de door de speelautomatenhallen verzonden gegevens over het financieel verslag van de toestellen Er werd bij de leden van de controlecel aangifte gedaan van een methode van vals spelen op een specifiek type automaat, waarna werd nagegaan hoeveel van deze toestellen in gebruik waren. Als gevolg daarvan werden in het hele land gedetailleerde analyses van het herverdelingspercentage van deze toestellen gemaakt. De eerste analyse werd uitgevoerd op één dag (19/11/2005).

22

Aantal hallen die gegevens verzonden 155 Aantal hallen met dit type toestel 132 Totaal aantal van deze toestellen 522 Aantal van deze toestellen per hal 3,95 Totale inzet 471663 Totaal resultaat 29129 Gemiddeld herverdelingspercentage 94 %

Een analyse van de F1-bestanden (financiële gegevens van de toestellen die dagelijks naar de Commissie worden gezonden) van de 132 inrichtingen klasse B die met dit type toestel uitgerust zijn, maakt duidelijk dat van de 522 toestellen:

• 139 meer dan 100 % van de inzetten hebben herverdeeld • 126 tussen 84 en 100 % hebben herverdeeld • 226 minder dan 84 % hebben herverdeeld

Op basis van deze eerste analyse konden een tiental speelhallen met een hoger herverdelingspercentage dan het gemiddelde worden geïdentificeerd. De analyse van de resultaten van een exploitatiedag maakt het evenwel niet mogelijk een advies uit te brengen. Een onderzoek van de resultaten van de toestellen van deze hallen gedurende 10 dagen (van 10/11/2005 tot 19/11/2005) is veelzeggender.

Algemene analyse:

Gespeelde bedragen en resultaten van 10/11/2005 tot 19/11/2005

11149

41315

1360218070

25578

134463232

140830

141173856

94003067 2208 2897 1269 72

-1251 -507

-20000

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

Zaal

Bed

rage

n in

eur

o

Gespeelde bedragen

Résultaten

De resultaten brachten een toestelprofiel aan het licht. Door de resultaten van de verschillende toestellen per hal op te tellen, kwam immers slechts één inrichting duidelijk in het negatief, terwijl de inzetten er nochtans het hoogst waren. Deze inrichting bezit nochtans verschillende toestellen van het type dat het voorwerp van het onderzoek uitmaakte, wat de resultaten dichter bij het gemiddelde had moeten brengen.

23

Na een controle ter plaatse bleek dat deze hal het slachtoffer was geweest van valsspelers. De hal had al een nieuwe softwareversie geïnstalleerd om te voorkomen dat de fraude kon worden voortgezet. Dit toont aan dat het mogelijk is om dankzij de analyse van de gegevens die naar de commissie zijn gestuurd, de toestellen op te sporen die een abnormaal gedrag vertonen. Dit opent interessante toekomstperspectieven (automatisering van de verwerking van deze gegevens) en toont het nut aan van het regelmatig verzenden van gegevens over de automaten. 3.2.7. Betaling van de winsten De Kansspelcommissie heeft eraan herinnerd dat de betaling van de winsten aan de spelers onmiddellijk moet gebeuren. Elke overtreding betreffende de niet-onmiddellijke betaling of de weigering van een betaling in een normale context (als er geen technisch defect en/of bewezen manipulaties zijn) kan tot strafrechtelijke vervolging leiden. De speler moet zijn winst op elk moment kunnen innen. Schuldbekentenissen, andere bons of het herladen van speelkaarten met het verschuldigde bedrag zijn verboden praktijken, ook in de inrichtingen van klasse III.

24

3.3 VERGUNNINGEN KLASSE C – DRANKGELEGENHEDEN 3.3.1. Algemene situatie In 2005 is het aantal vergunningen klasse C stabiel gebleven in vergelijking met 2004. In onderstaande tabel merken we dat het aantal stopzettingen (de zwarte lijn) afneemt in vergelijking met 2004. Deze stopzettingen zijn te verklaren door het feit dat in 2004 de Commissie is overgegaan tot het verhalen van de achterstallige waarborgen en bijdragen. Vele exploitanten zijn er zich toen bewust van geworden dat hun vergunningen nog altijd toegekend waren, terwijl zij de activiteit al hadden stopgezet. Zij hebben dan de stopzetting van hun activiteiten doen registreren. Begin 2005 werd dit proces voortgezet, maar tegen het einde van het jaar doofde deze tendens uit en stabiliseerde het aantal vergunningen, zodat het overeenkwam met de werkelijke situatie in de inrichtingen.

Sinds 2001 heeft de Commissie 19.045 dossiers met aanvragen voor een vergunning klasse C behandeld. Onderstaande tabel toont dat er in 2005 een daling van de stopzettingen vóór toekenning was (gele lijn), wat het resultaat kan zijn van een betere sensibiliseringscampagne in verband met de wettelijke vereisten die beschreven zijn in de uitvoeringsbesluiten van de wet van 1999. Er was ook een daling van de weigeringen van een vergunning (rode lijn). De toekenningen bleven stabiel.

2001 2002 2003 2004 2005

Totaal

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

Evolutie van de vergunningen klasse C

Intrekkingen van devergunning

Afstanden natoekenning van devergunning

Toegekende eningetrokken ofafgestanevergunningenToegekende enactieve vergunningen

Totaal

25

Onderstaande tabel toont de verdeling van de vergunningen C op basis van de postcodes.

Beslissingen van de Kansspelcommissie voor de 19045 vergunningsaanvragen klasse C

1220

2327

510

203261

13087

268

132 131

402

2433 21961593

1614 2208

6

1006

299338

3691

2245

366

232

67

568

1

10

100

1000

10000

2001 2002 2003 2004 2005

Toegekende enactievevergunningen

Toegekende eningetrokken ofafgestanevergunningenAfstanden voortoekenning van devergunning

Afstanden natoekenning van devergunning

Intrekkingen vande vergunning

Weigering vanvergunning

�

�

��

�

�

�

��

��

��

��

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Gegevens 2005 (+/-2004)

-14

-14 -7660

291 +6

+10101 +5271

+5126

+64

+647

-332

-5104

-5

-3 +6

402 +20

150

226 +4

+3124

-10 -5

-17 +2

-34 -19

+1

-19

+5

+39

+7 -6

-2

25769

68

867

143

per gerechtelijk arrondissement

372

550

35

53

56

89

32

50

128

105165

154

58

210

156278

267

245171

58

87

168

39

82

�Vergunning klasse C

26

3.3.2. Elektronische identiteitskaart Een project voor het gebruik van de elektronische identiteitskaart in kansspelen wordt bestudeerd. Het zou mogelijk zijn om, mits bijvoorbeeld een elektronische kaartlezer in te bouwen in een Bingomachine, het gebruik van deze toestellen door minderjarigen onmogelijk te maken. Enkel de geboortedatum zou nagegaan worden, zodat er zich geen probleem zou stellen van bescherming van de privacy. Deze kaartlezers kosten tussen 4 en 10 €. 3.3.3. Bankkosten en achterstallige bijdragen Als de vergunninghouder de jaarlijkse bijdrage na aftrek van de bankkosten betaalt, stelt de Commissie dat de bij Koninklijk Besluit bepaalde bijdrage niet volledig is betaald en dat derhalve deze bankkosten moeten worden betaald en bij gebrek verhaald op de bij de Deposito- en Consignatiekas gestorte waarborg. Anderzijds hebben een groot aantal exploitanten die hun activiteit hadden stopgezet, niet alle verschuldigde bijdragen betaald. De bij de Deposito- en Consignatiekas gestorte waarborgen werden ook volledig of gedeeltelijk gebruikt om de achterstallen te dekken. De aandacht van de voormalige vergunninghouders werd gevestigd op het feit dat op termijn het niet-gebruikte deel ten bate van de Schatkist zou komen als ze geen stappen ondernamen om zich te laten terugbetalen. 3.3.4. Loket C Van de 2196 vergunningen klasse C die in 2005 zijn toegekend, werden er 399 via het loket toegekend. Dankzij deze versnelde procedure krijgen de belangstellenden binnen een week een vergunning toegekend, in de mate dat alle vereiste stukken ingediend worden. Onderstaande tabel toont het succes van de formule aan. Het zijn niet alleen de grote installateurs die vertegenwoordigd zijn en de dossiers zijn gelijk verdeeld over het Belgische grondgebied.

Verdeling van de 399 vergunningen C toegekend via het loket in 2005in functie van de postcodes van de installateurs

0

10

2030

40

50

6070

80

90

1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000

27

In onderstaande grafiek merken we dat het aantal aanvragen van vergunningen via de post geleidelijk afneemt (behalve in de vakantieperiode).

De ervaring met het loket werd dus verlengd en uitgebreid: - het loket was elke maandag open (behalve de maandag voor de vergadering van de

Kansspelcommissie en sommige uitzonderlijke gevallen) van 8.30 tot 11.00 uur (d.w.z. een verlenging met een half uur t.o.v. 2004);

- het is voortaan mogelijk om aan het loket een heropening van het dossier te doen nadat de aanvraag als niet-ontvankelijk werd erkend;

- het is mogelijk om een dossier in te dienen via de website van de Commissie voordat men zich aan het loket aanbiedt. Deze praktijk zou het mogelijk moeten maken de wachttijd te beperken;

- er wordt niet meer aan de installateurs gevraagd een mandaat voor te leggen dat hen toestaat de betalingen van de waarborg en van de jaarlijkse bijdrage in plaats van de exploitant te verrichten.

De volgende vormen van het advies van de Burgemeester, dat nodig is voor het verkrijgen van de vergunning “C”, worden door de Kansspelcommissie aanvaard:

- het door de Burgemeester ondertekende advies; - het document dat is ondertekend door de schepen die de wettelijk verhinderde

burgemeester vervangt, in toepassing van artikel 146 van de gemeentewet; - een document ondertekend door het plaatselijke politiehoofd, in toepassing van artikel

133 van de gemeentewet (zie ook artikel 4 van de wet op de politiewerking). Deze documenten moeten duidelijk vermelden welk artikel ingeroepen wordt voor de delegering, alsook de naam en de precieze functie van de ambtenaar die het attest heeft uitgereikt. 3.3.5. Ondernemingenloket, kruispuntbank Als het voorwerp in de statuten niet de exploitatie van een drankgelegenheid is, is het niet mogelijk een vergunning klasse C te verkrijgen. De vergunningaanvrager moet erop letten dat zowel bij de Kruispuntbank als bij de ondernemingenloketten de code NACEBEL 55401 (handelsonderneming) staat en dat een kopie van de statuten bij de aanvraag wordt gevoegd.

Verdeling van de 2196 vergunningen C toegekend in 2005 in functie van het type van procedure (brief of loket)

0

50

100

150

200

250

jan/

05

feb/

05

mrt/

05

apr/0

5

mei

/05

jun/

05

jul/0

5

aug/

05

sep/

05

okt/0

5

nov/

05

dec/

05

Brief

Loket

28

3.4. VERGUNNINGEN KLASSE D – PERSONEEL Het aantal vergunningen klasse D is in 2005 merkelijk toegenomen: het totaal is 3.324 op 31.12.05. Totaal aantal nieuwe aanvragen: 882 Totaal aantal toegekende vergunningen in 2005: 593, waarvan 51 in 2004 aangevraagd Van de 882 in 2005 aangevraagde vergunningen zullen er 340 in 2006 worden afgeleverd, voornamelijk aan de personeelsleden van het casino van Brussel.

Voor de dossiers D moet verduidelijkt worden dat er heel veel verschuivingen plaatsvinden. Meestal is de tewerkstellingsperiode in de sector van korte duur. Dit wordt vaak in de hand gewerkt door het feit dat veel beroep gedaan wordt op jobstudenten en interims. Na afloop van de tewerkstelling wordt de vergunning gewoon behouden en niet ingeleverd. Na vijf jaar worden de houders uitgenodigd voor een bijkomende opleiding. Op dat ogenblik zullen we zien welk percentage van hen nog in de sector werkt. Bovendien moet ook rekening gehouden worden met het verschil tussen “toekenning vergunning” en “deelname aan de opleiding”. In elk geval resulteert een afwezigheid tijdens de opleiding automatisch in een sanctieprocedure, met de intrekking van de vergunning tot gevolg.

��

�

��

��

�

�

�� �

�

�

�

�

��

�

�

�

�

�

�

�

�

�

��

��

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�Gegevens 2005 (+/- 2004)

per gerechtelijk arrondissement

330

47

16

16

1942

20

9415

11575

25 4

6

31

32

12

58

37

38

152

19

23

324

343

28917641

+62 +8

+3 +3 +2

+13 +31

+21

+5

+17

+6

+4

+2

+1

+10

+6

+10

+4 8 4

55 +1269

+9

+26

+27

+3114

+13

+21 +46

+148 +17

-1

14

+2445

+6343 +72

154 +33

7 +3

+9

74

36

+38 +67

�Vergunning klasse D

29

De leeftijdspiramide van de vergunninghouders klasse D toont de geringe vertegenwoordiging van jonge werknemers (tussen 18 en 21 jaar), ondanks het feit dat deze laatsten aangeworven kunnen worden. Het feit dat het publiek van de casino’s en de speelautomatenhallen ouder is (wegens het toegangsverbod voor min-21-jarigen) is een verklaring voor deze situatie.

De nieuwe formule van vormingen, met kleinere deelnemersgroepen en regelmatiger georganiseerd, werd bijzonder op prijs gesteld. De deelnemers zijn gemotiveerder en geïnteresseerder. In totaal werden er in 2005 636 personen gevormd tijdens 8 vormingssessies (in het FR en in het NL). In december werden 2 bijkomende vormingen georganiseerd voor de personeelsleden van het casino van Brussel. Uitzonderlijk werd in een simultane vertaling in het Engels voorzien. In een eerste fase – ook als testfase beschouwd – kregen de leden van het managementteam een vorming (35 deelnemers). In de tweede fase kregen de andere personeelsleden een vorming (155 deelnemers).

Leeftijdspiramide van de houders van vergunningen klasse D in 2005

-100 -50 0 50 100 1501934

1945

1960

1975

Mannen

Vrouwen

100 50 0 50 100

30

3.5. VERGUNNINGEN KLASSE E : FABRIKANTEN, INSTALLATEURS , LEVERANCIERS 3.5.1. Algemene situatie Net als voor de vergunningen klasse II moet de commissie statistische gegevens verzamelen om de financiële gezondheidstoestand van de operatoren, alsook het aantal personen die door hen zijn tewerkgesteld, beter te leren kennen. Er werd dan ook hier een inspanning gedaan om deze gegevens voor 2004 te verkrijgen. Aangezien de vennootschappen, net als voor klassen A en B, niet verplicht zijn hun omzet te publiceren, is de toegevoegde waarde (definitie zie p. 15) als referentie genomen. Sommige vennootschappen hebben hun balansen niet gepubliceerd omdat zij te recent zijn of omdat het gaat om zelfstandigen in natuurlijke persoon. Het totale bedrag aan toegevoegde waarde van de vennootschappen die deze gegevens publiceerden is 102.239.923 € voor het jaar 2004. Het gemiddelde personeelsbestand (voltijds, halftijds, enz….) werd berekend in voltijdse equivalenten. Het totaal aantal door de vennootschappen tewerkgestelde personen bedroeg 752 in 2004. De Commissie heeft aan een bureau van bedrijfsrevisoren gevraagd de solvabiliteit van 3 groepen installateurs te onderzoeken. De resultaten van dit onderzoek zullen in 2006 gekend zijn. Het aantal toestellen dat in de loop van 2005 is geïnstalleerd door de houders van vergunningen klasse E bedraagt 14.724. In dit aantal is geen onderscheid gemaakt tussen de toestellen in de inrichtingen van klasse II en/of III. Op onderstaande kaart staat het aantal houders van een vergunning klasse E per arrondissement voor 2005. We stellen een terugloop van het aantal aanvragen vast in vergelijking met 2004. Totaal aantal : 222

��

�

�

�

�

�

��

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

Gegevens 2005 (+/- 2004)

per gerechtelijk arrondissement

45

5

5

2

9

221 6

3

21 2

3104

9

26

5 5

4

3912

4

11

-2

+1

10 -3

-182 -1

2

+1

1

-1

-1

�Vergunning klasse E

31

De vergunninghouders klasse E die enkel het onderhoud, de plaatsing of de terbeschikkingstelling van kansspelen uitoefenen, betalen hun jaarlijkse bijdrage in het desbetreffende jaar, op basis van de toestand op 1 januari van dat jaar. Diegenen die toestellen fabriceren of verkopen, betalen de jaarlijkse bijdrage hierop slechts het volgende jaar, nadat is geweten hoeveel machines zijn geproduceerd of verkocht. 3.5.2. Cumulatie van de vergunningen klasse E met de vergunningen van de andere klassen De Kansspelcommissie heeft de kwestie behandeld van het verbod op cumulatie tussen de vergunninghouders klasse E en C, rekening houdend met de afwijkende analyse van de parketten en de Kansspelcommissie. Artikel 27, §1 van de wet bepaalt: Het is een zelfde natuurlijke of rechtspersoon verboden de vergunningen klasse A, B, C en D enerzijds en de vergunning klasse E anderzijds rechtstreeks of onrechtstreeks, persoonlijk of door bemiddeling van een natuurlijke of rechtspersoon, te cumuleren. De bedoeling van het cumulatieverbod is de transparantie te verzekeren in de verhoudingen tussen de houders van vergunningen klasse E en de andere houders, teneinde een controle van eerstgenoemden op laatstgenoemden, door een participatie in het kapitaal of in het beheer, te vermijden. Het Arbitragehof is het hiermee eens. Het feit dat de niet-inachtneming van dit verbod strafrechtelijk zou worden gestraft, toont het belang aan dat de wetgever aan dit verbod hecht. De Kansspelcommissie ziet geen inbreuk op het cumulatieverbod in de hypothese van een participatie in het kapitaal van een andere vergunninghouder, voor zover die niet meer dan 20 % bedraagt. Het is immers vanaf dit percentage dat beslissingen door een blokkeringsminderheid kunnen worden tegengehouden. De terbeschikkingstelling van materiaal is beschreven in de wet als een contract tussen twee vergunninghouders, de ene van klasse E en de andere van klasse A, B of C, om gezamenlijk de exploitatie van speelautomaten te verzekeren. De houder van de vergunning klasse E verbindt zich tot de levering van de speelautomaat, de overname van de reparatie- en onderhoudskosten en het leveren van administratieve steun. De houder van een vergunning klasse C verbindt zich ertoe de toestellen op de juiste manier te exploiteren door ervoor te zorgen dat minderjarigen het toestel niet kunnen gebruiken. Administratieve steun moet niet worden beschouwd als een controle op de klant, rekening houdend met het feit dat de exploitanten uit de horecasector niet altijd als eerste bekommernis het goede administratieve beheer van hun handelsactiviteit hebben. Het is evenwel belangrijk dat de boekhoudingen apart worden gehouden en dat de eventuele financiële leningen de solvabiliteit van de vergunninghouder klasse E niet bezwaren. Als de vennootschapshandelingen vals zijn en stromannen van E bevatten in de ondernemingen van klasse A, B of C, dan is er cumulatie van vergunningen.

32

HOOFDSTUK IV – BESCHERMING VAN DE SPELERS

4.1. Algemeen kader Sinds de publicatie van de wet van 7 mei 1999 is de Commissie verantwoordelijk voor de bescherming van de speler, een taak die fundamenteel blijft. De directe bescherming gebeurt door de vrijwillige uitsluiting van problematische spelers in de casino’s en speelautomaathallen. Deze uitsluiting gebeurt via de ‘lijst van uitgesloten personen’ die bij elke registratie aan het onthaal van de zaal door de exploitant moet worden geraadpleegd. Deze lijst, die thans ongeveer 3000 namen bevat (naast de uitgeslotenen bedoeld in artikel 54, §2 van de wet van 07.05.99, zie punt 4.3.), wordt tot hun beschikking gesteld door een onlinesysteem dat het verbod om deze personen binnen te laten, onmiddellijk meldt. De toegangsregisters worden door de Commissie gecontroleerd en de sancties voor de exploitanten die verboden personen binnenlieten, kunnen gaan van een tijdelijke sluiting van hun inrichting tot de volledige intrekking van hun vergunning. De vrijwillige uitsluiting kan door de betrokkene worden herroepen, maar uitsluitend per aangetekende brief en mits een bedenktijd van drie maanden. De typeformulieren die door de exploitanten worden uitgedeeld om zich van de lijst van vrijwillige uitsluitingen te laten schrappen, worden door de Commissie niet in aanmerking genomen. De 3000 namen vertegenwoordigen natuurlijk alleen het zichtbare deel, aangezien het alleen die personen zijn die zich bewust geworden zijn van hun verslavingsprobleem en die daar vanaf willen. Het gebeurt dat bepaalde personen om diverse redenen bij de Commissie een attest van het verbod vragen. Steeds meer attesten van uitsluiting worden aangevraagd in het kader van strafrechtelijke procedures (voornamelijk bij het bepalen van de strafmaat) en de strafuitvoering (voorwaardelijke invrijheidstelling). Andere beschermingsmaatregelen zijn het verbod van toegang tot casino’s en speelautomatenhallen voor personen jonger dan 21 jaar, het verbod om alcoholische dranken te serveren en een kredietkaart te gebruiken in de speelautomatenhallen en het verbod minderjarigen (-18 jaar) te laten spelen in cafés. Er zijn ook beperkingen inzake de types toestellen die toegelaten zijn en inzake het aantal toestellen per inrichting. De Commissie beschikt over financiële gegevens van de speelautomaten, die haar dagelijks online worden overgemaakt door de inrichtingen van klassen I en II. Dit systeem stelt de Commissie in staat de exploitatie van de toestellen te controleren. Ter preventie heeft de Commissie in alle (verplichte) vormingen voor het personeel dat in casino’s of speelautomatenhallen werkt, een sensibiliseringsmodule voor gokverslavingsproblemen opgenomen. Sinds deze vormingen worden georganiseerd in kleine groepen van een twintigtal personen merkt de Commissie een veel grotere impact op dan vroeger. Bovendien moeten in alle inrichtingen, met inbegrip van de drankgelegenheden die kansspelen aanbieden, informatiefolders over gokverslaving beschikbaar zijn. Deze folders bevatten ook een lijst van hulporganisaties. In 2005 heeft de Commissie ook een sensibiliseringscampagne gelanceerd bij de huisartsen (via een artikel in hun maandblad en de verdeling van de informatiefolders) en bij de OCMW’s.

33

4.2. Spelersregistratie in de kansspelinrichtingen klassen I et II Op 6 juli 2005 stelde de Commissie een informatieve nota op aangaande de spelersregistratie. Naar aanleiding van controles op het terrein was immers gebleken dat de bestaande reglementering voor interpretatie vatbaar was en dat dit leidde tot verscheidenheid van werkwijzen, elk met zijn voor- en nadelen. Teneinde misverstanden en misbruiken te vermijden, besliste de Commissie een duidelijk kader te creëren waarbinnen de registratie dient te gebeuren. Samengevat komt het erop neer dat er twee mogelijke registratiewijzen bestaan, een computergestuurde registratie en één op papieren drager. Beide registers dienen gedurende 10 jaar bijgehouden te worden Bij de computergestuurde registratie dient een spelersfiche opgemaakt te worden, die door de speler dient ondertekend te worden, al of niet begeleid van een duidelijke foto, gedateerd en met uur van opname. Bij elke registratie dient een nieuwe foto te worden genomen. De papieren drager bestaat uit een schrift, waarvan de bladen gedateerd, genummerd en samengebonden zijn. Telkens zich een speler aanbiedt, dient de exploitant of de zaalverantwoordelijke de persoonsgegevens van de speler te noteren, waarna deze het blad ondertekent voor akkoord. Wanneer een klant de spelinrichting voor de eerste maal betreedt, dient een kopie te worden genomen van zijn identiteitspapieren. Deze kopie dient door de speler te worden ondertekend en moet tot 10 jaar na de laatste deelneming van de speler aan een kansspel te worden bijgehouden. Voordat een speler kan worden ingeschreven in het spelersregister, moet de exploitant of de door hem aangewezen persoon nagaan of deze niet op de lijst van uitgesloten spelers (EPIS) staat. Ook een gewone bezoeker is een speler en dient geregistreerd te worden.

34

4.3. EPIS (Excluded persons information system) In het kader van de bescherming van de speler voorziet de wet van 7 mei 1999, in artikel 54 §2, dat :

- de toegang tot de speelzalen van kansspelinrichtingen klasse I en II is verboden voor magistraten, notarissen, deurwaarders en leden van de politiediensten buiten het kader van de uitoefening van hun functies.

- de commissie de toegang tot de speelzalen van kansspelinrichtingen klasse I en II ontzegt aan : personen die daarom zelf hebben verzocht; personen die in staat van verlengde minderjarigheid zijn verklaard; onbekwaamverklaarden op verzoek van hun wettelijke vertegenwoordiger of van hun gerechtelijk raadsman; personen aan wie krachtens het koninklijk besluit nr. 22 van 24 oktober 1934 een verbod is opgelegd bepaalde ambten, beroepen of werkzaamheden uit te oefenen, na kennisgeving door het openbaar ministerie.

- de commissie preventief de toegang tot de kansspelinrichtingen klasse I en II ontzegt aan : de te beschermen persoon voor wie een verzoekschrift is ingediend overeenkomstig artikel 487ter van het Burgerlijk Wetboek; de te beschermen persoon voor wie een verzoekschrift is ingediend overeenkomstig artikel 488bis, b) van het Burgerlijk Wetboek; de te beschermen persoon voor wie een verzoekschrift is ingediend overeenkomstig artikel 5 van de wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke.

Daarnaast bepaalt het artikel 55 dat :

“Bij het ministerie van Justitie een systeem van informatieverwerking betreffende de personen bedoeld in artikel 54 wordt ingesteld. De doelstellingen van dit systeem zijn : 1° de kansspelcommissie in staat te stellen de bij deze wet toegekende opdrachten uit te oefenen; 2° de exploitanten en het personeel van de kansspelinrichtingen in staat te stellen de naleving te controleren van de ontzegging van toegang bedoeld in artikel 54.”

Daarom heeft de Commissie een database aangelegd met de identiteit van deze verschillende categorieën van uitgesloten personen. Deze lijst draagt de naam EPIS (Excluded Persons Information System) en stelt de exploitanten van speelzalen en casino’s in staat na te gaan of een persoon mag toegelaten worden tot de inrichting. Deze database kan “online” worden geraadpleegd. De exploitant brengen de naam, de voornaam en de geboortedatum van een persoon in en ontvangt meteen een bericht waarin wordt gemeld of deze persoon al dan niet de zaal mag betreden. De EPIS-database kan ook via een webservice worden geraadpleegd die kan worden verbonden met de elektronische identiteitskaart. Deze werkwijze voorkomt inbrengfouten.

35

Het totaal aantal vrijwillig uitgeslotenen op 31.12.2005 bedraagt 2.965. Het aantal uitgesloten personen wegens beroepsactiviteiten bedraagt ongeveer 45.000. Het aantal gedwongen uitsluitingen op basis van gerechtelijke beslissingen (geesteszieken, verlengde meerderjarigen, faillietverklaarden,…) bedraagt 7.938 in 2005. Dit cijfer komt echter niet overeen met de werkelijke omvang van het fenomeen. Het overmaken van deze gegevens en het encoderen ervan startte pas in april 2005. De dossiers behandeld door de vredegerechten tijdens de eerste drie maanden van het jaar werden dus niet verwerkt. Bovendien was een inloopperiode nodig, zodat de Commissie zeker niet alle beslissingen die vanaf april genomen werden doorgestuurd gekregen heeft. In de jaarlijkse statistieken van de hoven en rechtbanken (gegevens van 2004) in verband met verzoekschriften in het kader van een gerechtsprocedure maken gewag van 48.000 dossiers per jaar3. Voor het jaar 2006 kan de Commissie dus een sterke verhoging in werkvolume verwachten op dit vlak. Een gedwongen uitsluiting kan te maken hebben met een gokverslavingsprobleem. Het betreft een categorie van mensen waarvan de wetgever van mening is dat zij extra beschermd dienen te worden tegen de risico’s van een gokverslaving. In totaal kan het aantal uitgesloten personen in België dus geraamd worden op ongeveer 56.000 voor het jaar 2005.

3 Deze cijfers groeperen de gegevens aangaande de wet van 26 juni 1990, de wet van 18 juli 1991, de summiere rechtspleging, de aanduiding van experts, de verzoeken om verzegeling/ontzegeling en “andere”.

����

����

����������������

����

��������

����

�������� ����

����

��������

����

����

����

����

����

������������

����

����

����

����

����

����

����

��������

����

����

����

����

��������

����

����

Vrijwillige uitsluitingen per gerechtelijk arrondissement

Gegevens 2005 (+/-2004)

114

202

35 7 12

27

344

55

15

44

703166

30

123 16

31

7718

2975

37

31

118

64

261

54

6213581

544

54

118

+54 +142

+33 +31

+4 +4

+13

+3

+2

+14

+84

+24

+40 +13

+7

+19 +10

+8 +13

+1

+48 +11

+16 +7

+18 +103

+38

+24

+26

+43 +8 +12

+229

+55 +23

18

23 +36

+56

+73

22

4

6 +8

9

+10

+11

11

����

36

In verband met de vrijwillige uitsluitingen kan men het volgende opmerken : • een constante stijging van de aanvragen van het geboortejaar 1925 tot het

geboortejaar 1980, gevolgd door een daling tussen 1980 en 1985 ; • geen aanvragen van personen geboren vóór 1925 ; • een groot aantal aanvragen voor de personen geboren tussen 1965 en 1980.

De groep met de grootste risicofactor zou zich dus situeren in de 25 tot 40-jarigen. In verband met de gerechtelijke uitsluitingen kan men het volgende opmerken :

• een relatief gelijkmatige verdeling van de dossiers ; • een belangrijk aantal dossiers voor personen die vóór 1930 geboren zijn.

Leeftijdspiramide van de uitgesloten personen in 2005

-1000 -800 -600 -400 -200 0 200 400 600 800

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

1970

1980

1990

Gerechtelijke uitsluitingen

Vrijwillige uitsluitingen

0 200200 4001000 800 600 400 800600

37

HOOFDSTUK V – CONTROLE EN SANCTIES

5.1. Controles 5.1.1. Algemeen kader De kansspelcommissie heeft naast zijn opdracht van het verlenen van vergunningen en adviezen ook het toezicht op de naleving van de wet van 7/5/99 (wet op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de speler) en haar uitvoeringsbesluiten als taak. Daartoe beschikt het secretariaat van de kansspelcommissie over zes attachés, begeleid door drie gedetacheerde leden van de Federale Politie. Het geheel wordt ondersteund door een administratief bediende. De controlecel voert controles uit na klachten, bezwaren, meldingen of ook nog bij mogelijke inbreuken vastgesteld door het online systeem. Het kan ook op eigen initiatief gebeuren, of in steun bij politionele acties (ondermeer bij illegale kansspeluitbatingen). Het dient gesteld dat de attachés daarnaast nog talrijke taken hebben, voornamelijk in de procedures van het verlenen van vergunningen en dat ook de deskundigen, leden van de Federale Politie, taken hebben in het verlenen van adviezen en ‘coaching’. In 2005 werden 272 controles uitgevoerd in de diverse inrichtingen, hierover werden 308 rapporten opgesteld, 113 processen-verbaal, 34 toestellen in beslag genomen en er waren zeven tussenkomsten in illegale gokhuizen. Het spreekt vanzelf dat ook meerdere controles ter plaatse werden uitgevoerd door de plaatselijke politiediensten op aansturen van de dienst controle, voornamelijk in het domein van toestellen opgesteld in drankgelegenheden. Er waren iets minder controles dan vorig jaar (413 in 2004) doch dit heeft voornamelijk te maken met het aansturen van plaatselijke politiediensten in plaats van zelf tijdrovende verplaatsingen te doen voor het al of niet constateren van toestellen in drankgelegenheden. Het aantal processen-verbaal nam toe (86 in 2004), dit is vooral te wijten aan het strikte toepassen van de wet en haar uitvoeringsbesluiten, die duidelijk zijn en geen aanleiding meer kunnen geven voor discussies, en het verlenen van bijkomende informatie (zie verder). Het groot aantal rapporten is in verband te brengen met de impact van sancties. De vermindering van in beslag genomen toestellen (34 in 2005 en nog 86 in 2004) is te wijten aan de regularisatie van de toestellen op de kansspelmarkt door het nauwe toezicht maar ook door de regelmatig aangepaste richtlijnen uitgaande van de Commissie en de Dienst Metrologie, maar ook door het feit dat de plaatselijke politiediensten meer in beslag gaan nemen op eigen initiatief. De meest voorkomende problematieken waren :

- voor de kansspelinrichtingen klasse I : de online problemen; - voor de inrichtingen klasse II : de registratie bij het binnentreden van de zaal; - voor de inrichtingen klasse III : het ontbreken van vergunningen of het reeds opstellen van toestellen terwijl de aanvraag voor vergunning nog hangende was; - voor de vergunningen D, zijnde voor het personeel van klasse I en II : een inbreuk op de vereisten van de functie vooral dan in de registratieplicht; - voor de vergunningshouder E : het reeds plaatsen van toestellen hoewel deze nog geen toelating hadden.

38

Bovendien werd, gezien de uitgestrektheid van het nationale werkterrein en de complexiteit van het kansspelthema, ook een bijzonder accent gelegd op de vorming van parketmagistraten en politiemensen tijdens informatiesessies en opleidingen in de politieschool. Teneinde de controles ook effectiever te houden werd er samengewerkt met de dienst informatica, die het online systeem beheert, en dat om gerichter controles te houden, en met de dienst Metrologie van de FOD Economische Zaken en de inspectiediensten van de FOD Financiën. Zo werden gemeenschappelijke en strikte controles gehouden in de casino’s van Spa en Blankenberge. Een opmerkelijke stijging is er ook te melden van het aantal contacten met uitbaters, die mogelijke afwijkingen of inbreuken signaleren bij de concurrentie, of van het personeel (al of niet ontslagen) die zaken aanbrengen over het reilen en zeilen in de instelling. Ook veel spelers gaan de controlecel contacteren, meestal om hun ongenoegen te uiten over weinig uitbetalende toestellen en over het feit dat zij op de lijst van uitgesloten spelers staan en toch binnengeraakten. Het blijkt eveneens dat veel burgers de weg naar de kansspelcommissie vinden en dan vragen hebben of informatie doorgeven, in het bijzonder over verboden loterijen of internetcasino’s. Al deze zaken maken het voorwerp uit van een dossier, bij vaststelling van een strafrechterlijke inbreuk wordt ook proces-verbaal opgemaakt ter bestemming van de Procureur des Konings (in totaal 97 specifieke dossiers, gelinkt aan voorgaande feiten en opgestart in 2005). Parketten en politiediensten (en andere controlediensten) Onverminderd de vorige opmerkingen van meer doorgedreven vormingen naar Parket en politiediensten toe, werd er ook aandacht besteed aan de op puntstelling van het vademecum, een draaiboek voor politiemensen inzake kansspelproblematiek. De vaststelling is ook dat meer en meer diensten van het Parket en de politie, maar ook de C.F.I. (Cel voor financiële informatieverwerking), de Directie van de bestrijding van de economische en financiële criminaliteit van de Federale Politie, het Bestuur E7 – controle en bemiddeling van de FOD Economie, Douane en Accijnzen en diverse administratieve diensten van steden en gemeenten de weg hebben gevonden naar de controledienst van de Commissie om zich te informeren of om melding te maken van onregelmatigheden. Er werd ook diverse malen gesproken met het crimineel beleid, onder leiding van Procureur-Generaal Visart de Bocarmé, over de verbetering van samenwerking tussen de kansspelcommissie enerzijds en de parketten en politieoverheden anderzijds. Een bijzonder interessante samenwerking werd opgezet met de GDA Tongeren in verband met het manipuleren van goktoestellen. Een tussenkomst in samenwerking met deze dienst in twee automatenhallen in Genk leverde niet alleen dossiers ten laste van deze inrichtingen op, vermits er serieuze aanwijzingen van fraude gevonden werden, maar liet ook toe van bepaalde openingen in het controlesysteem te dichten. Illegale spelen Er waren 7 tussenkomsten in illegale speelholen, de meeste waren gesitueerd in achterplaatsen van herbergen (Anderlecht, St.-Jans-Molenbeek) en er werd voornamelijk barbouth, een teerlingspel, uitgebaat. In Antwerpen werd er een illegaal casino uitgebaat en er waren ook tussenkomsten bij het kansspel “banken” in Scherpenheuvel en Emblem. Meerdere dossiers werden geopend voor illegale kansspelen via informatiedragermaatschappij -instrumenten (voornamelijk internet). Een vergadering met de dienst FCCU (Federal

39

Computer Crime Unit) leidde er toe om efficiënter te kunnen optreden wanneer de aanbieder zich op Belgisch grondgebied bevindt. Het blijft nodig de aandacht te vestigen op deze illegale uitbatingen, die de geloofwaardigheid ondergraven van de kansspelcommissie, die een coherent kansspelbeleid wil voeren. Voornamelijk de plaatselijke politiediensten dienen nog meer geïnformeerd, gevormd en gemotiveerd te worden voor het optreden tegen illegale kansspelinrichtingen. 5.1.2. Controles in kansspelinrichtingen klasse II Bij controles in speelautomatenhallen wordt de nadruk gelegd op:

1) een correcte spelersregistratie met daaraan gekoppeld het gebruik van EPIS, vergelijking van de spelerslijsten ter plaatse met de opgestuurde F5-files, bijgehouden spelersfiches 2) het correct functioneren van de machines (Dienst Metrologie) 3) de personeelsleden en het feit of ze voldoen aan de geldende reglementeringen 4) maatregelen tegen gokverslaving 5) cadeaus en gratis drank en of maaltijden

5.1.3. Controles van machines in kansspelinrichtingen klasse I en II De methode van de Dienst Metrologie om de speelautomaten te controleren werd verfijnd. Een technicus van de zaal moet in de inrichting aanwezig zijn om de technische tool “Eprom” aan de controle te onderwerpen en daarna opnieuw in werking te stellen. De handeling valt zodoende onder de verantwoordelijkheid van de inrichting. De exploitanten moeten de toegangssleutels tot de toestellen ter beschikking van de Commissie kunnen stellen. Er werden overigens verschillende klachten ingediend met betrekking tot de regelmatigheid van de werking van bepaalde toestellen in de inrichtingen klasse I, II en III. Om aan deze situatie te verhelpen, heeft de commissie de operatoren eraan herinnerd dat:

- alle spelen die defect zijn en/of het voorwerp vormen van een klacht vanwege een klant, binnen de kortste tijd door de technische dienst moeten worden hersteld. Indien het toestel niet onmiddellijk (binnen een termijn van maximaal 24 uur) ter plaatse kan worden hersteld, moet de Kansspelcommissie per fax op de hoogte worden gebracht en moet het betrokken toestel “buiten dienst” worden gesteld;

- het buiten de openingsuren strikt verboden is op de toestellen te spelen, zowel voor derden als voor de exploitanten. Elke manipulatie die door de diensten van de Commissie wordt vastgesteld, zal het voorwerp uitmaken van een sanctieprocedure alsook van strafrechtelijke vervolgingen.

40

5.1.4. Samenwerking van de diensten van de Kansspelcommissie met de FOD Financiën De controles die samen met de FOD Financiën in 2005 werden uitgevoerd, hadden voornamelijk tot doel over te gaan tot een volledige controle van inrichtingen klasse I en II, met als hoofddoel:

- een controle van de automaten uit te voeren; - de naleving van de wet van 7.05.1999, voornamelijk voor wat de registratie van de

klanten aan de ingang van de speelzaal betreft, na te gaan; - de mogelijke oplossingen te bestuderen van de problemen die zich stellen bij de

controles van de speelinrichtingen, met het accent op de praktische problemen en op de lijst van gegevens die in de automaten weergegeven zijn;

- de middelen te bepalen die nodig zijn voor de verificatie van de informatie die door de exploitanten aan de Kansspelcommissie wordt overgemaakt.

Het controleteam, samengesteld uit leden van het secretariaat van de Kansspelcommissie, de FOD Financiën en de diensten van “Metrologie”, hebben deze nieuwe aanpak ingevoerd om:

- een precies beeld te krijgen van het door de andere departementen gedane werk en de door hen verzamelde gegevens;

- doeltreffende en efficiënte controles uit te voeren; - de naleving te verifiëren, te evalueren en eventueel de computerprotocols van de

Kansspelcommissie en van Metrologie aan te passen; - in geval van fraude: strafdossiers aan te leggen en de aangiften aan de FOD Financiën

op te stellen. “Gerichte” controles vonden plaats op 26.04.2005 en 23.05.2005. Na een voorbereidende vergadering op 19.04.2005 werd een planning opgesteld van de verschillende te controleren parameters. Er was ook overgegaan tot het onderzoek van de “cash in” en van het resultaat van de automaten. Op basis van de gedane vaststellingen werden vijf toestellen uitgekozen voor een grondig onderzoek. Na de twee controles legde elke dienst zijn conclusies voor: de FOD Financiën, de Dienst Metrologie, de IT-diensten en de controlecel van de Kansspelcommissie.

De algemene conclusies waren de volgende:

A. Wat de samenwerking tussen de diensten betreft De controles waren een première inzake het aantal bevoegde diensten die deelnamen aan het bezoek. Elk van hen kon zich op die manier vertrouwd maken met de methodes van de andere diensten, maar ook het belang van de door de verschillende deelnemers verzamelde gegevens voor zijn eigen onderzoeken beter begrijpen. Dit soort van controle, dat in de toekomst meer zou moeten gebeuren, zowel in de inrichtingen klasse I als in die van klasse II, zou het mogelijk moeten maken een ‘checklist’op

41

te stellen. Op termijn zal die checklist het mogelijk maken om over te gaan tot meer doeltreffende en efficiëntere controles, om signalen uit te werken die de aandacht van de controleurs kunnen vestigen op administratieve tekortkomingen of, in voorkomend geval, strafrechtelijke overtredingen. B. Wat de gedane vaststellingen betreft Aan de hand van de verschillende parameters die werden gecontroleerd, kon worden vastgesteld dat de grote meerderheid van de gevraagde inlichtingen werd verstrekt en dat de verantwoordelijken met wie de controleurs contact hadden, zo precies mogelijk hebben geantwoord. Het was wel de eerste keer dat ze geconfronteerd werden met een gecoördineerde actie van de verschillende controlediensten. Het opgestelde verslag schetst dan ook een consequent aantal kleine tekortkomingen, waaruit de diensten van de Commissie kunnen concluderen dat de exploitatie van de casino’s nog niet altijd op een professionele manier gebeurt. Op IT-gebied, bijvoorbeeld, valt soms de afwezigheid van een verantwoordelijke die de vragen kan beantwoorden te betreuren. Andere problemen blijven terugkeren, zoals bijvoorbeeld de bewaking door het videosysteem en de registratie van de klanten. 5.2 Witwassen van geld De Kansspelcommissie is belast met het toezicht en de controle op de casino’s op het stuk van het witwassen van geld. Zij vormt immers de controlerende en toezichthoudende instantie in de zin van artikelen 21 en 22 van de wet van 11 januari 1993 met betrekking tot het voorkomen van het gebruik van het financiële systeem voor het witwassen van kapitalen. De financiële transacties die in de casino’s worden uitgevoerd volgens de criteria die vastgesteld zijn in het Koninklijk Besluit van 6 mei 1999 houdende uitvoering van artikel 14bis, §2, lid 2 van de wet van 11 januari 1993, of die volgens de subjectieve beoordeling van de casino-exploitant verdachte transacties zouden kunnen vormen, moeten echter worden aangegeven bij de CFI (Cel voor Financiële Informatieverwerking, info: www.ctif-cfi.be).

42

Hierna volgt het aantal aangiften, gerangschikt per criterium, dat in 2005 door de casino’s naar de CFI werd gestuurd.

Criterium Verrichtingen Bedragen

in EUR

1 Aan- of verkoop van speelpenningen door een cliënt gepaard gaande met of voorafgegaan door het gebruik van valse identiteitsstukken, van een alias of van eender welk middel waardoor zijn identificatie bemoeilijkt wordt ;

6 156.300

2 Verkoop of omruiling door een cliënt van speelpenningen, afkomstig van andere casino's

2 17.705

3 Aankoop van speelpenningen door een cliënt voor een bedrag van 10.000 EUR of méér tegen betaling in speciën of door middel van een bank-of kredietcard

620 11.738.616

4 Aankoop van speelpenningen door een cliënt voor een bedrag van 2.500 EUR of méér tegen buitenlandse deviezen

26 149.203

5 Verkoop van speelpenningen door een cliënt voor een bedrag van 2.500 EUR of méér tegen één of méér cheques of overschrijvingen

5 120.100

6 Aankoop van speelpenningen door een cliënt voor een bedrag dat buiten verhouding staat met zijn bekende financiële toestand

1 16.000

7 Verkoop van speelpenningen door een cliënt, wanneer het spelgedrag van deze cliënt niet in overeenstemming te brengen is met een normaal spelpatroon en het winstoogmerk blijkbaar afwezig of ondergeschikt is

1 4.500

8 Inbewaargeving door de klant 0 09 Uitbetaling van een jeton aan een derde 0 0

10 Uitbetaling van speelpenningen waarbij de cliënt om een betalingsbewijs verzoekt

0 0

11 Aan- of verkoop van jetons voor een bedrag lager dan de meldingsdrempel

0 0

Subtotaal van de objectieve criteria 661 12.202.42512 Verrichtingen, gemeld aan de Cel op basis van

subjectieve criteria 0 0

Algemeen totaal 661 12.202.425

De CFI maakte in totaal 12 dossiers afkomstig van aangiften van de casino’s over aan de bevoegde Parketten, voor een bedrag van 24,6 miljoen euro. Dit bedrag ligt beduidend hoger dan in de voorgaande jaren.

43

Deze gegevens werden verstrekt door de CFI en zijn gehaald uit haar activiteitenverslag 2005.

In januari 2005 heeft de FAG (Financiële Actiegroep, info: www.fatf-gafi.org) een bezoek gebracht aan de Cel Financiële Informatieverwerking, om volgens een strikte methodologie tot een evaluatie over te gaan. De Commissie werd verzocht te antwoorden op talloze vragen over haar tussenkomst in de strijd tegen het witwassen van geld. De Kansspelcommissie zelf werd uitgenodigd op de vergadering van de Werkgroep ‘Evaluaties en Implementaties’ van de FAG, die deze laatste op 10 en 11 oktober 2005 in Parijs organiseerde in het kader van de derde wederzijdse evaluatie van België. Zij moest verscheidene horizontale vragen beantwoorden over de casino’s op het internet en hun onderwerping aan het mechanisme voor de strijd tegen het witwassen en tegen de financiering van terrorisme. In het document Evaluatiemethodologie is immers het volgende opgenomen: “De landen zouden regels moeten definiëren die het mogelijk maken de voorwaarden vast te stellen waaronder de internet casino’s onderworpen worden aan de nationale verplichtingen inzake de bestrijding van het witwassen van kapitalen en de financiering van terrorisme. Dit veronderstelt dat het land voorwaarden definieert of factoren formuleert op basis waarvan het zal beslissen of er een voldoende band of samenhang bestaat tussen het casino op het internet en het land. Voorbeelden van deze factoren zijn de inschrijving of de oprichting onder het rechtsstelsel van het land of de effectieve directiezetel in het land.” In dit kader heeft de Commissie de CFI ervan in kennis gebracht dat de maatregelen voor de strijd tegen het witwassen en tegen de financiering van terrorisme van het land van toepassing zijn als een server die een onlinecasino host, op het Belgische grondgebied gelegen is. De Commissie heeft aan de FOD Financiën gevraagd of de eigenaars van onlinecasino’s onderworpen waren aan de voorwaarden die in België van toepassing zijn als ze op het Belgische grondgebied gevestigd zijn.

Een andere vraag betrof de wijze waarop de naleving van het verbod op de exploitatie van een casino via het internet, zoals bepaald in artikel 4 van de wet op de kansspelen, kan gecontroleerd worden. De Commissie heeft in samenwerking met andere ministeries verschillende procedures onderzocht die in geval van overtreding van toepassing zijn. De FCCU (Federal Computer Crime Unit) van de federale politie is bevoegd voor de overtredingen die zijn begaan op het Belgische grondgebied. De gerechtelijke autoriteiten worden ingelicht over alle overtredingen en op verzoek van de procureur worden de sites geblokkeerd. Een schema van proces-verbaal, dat alle nuttige gegevens voor de voortzetting van het onderzoek bevat, werd opgesteld. Wat de in andere landen van de Europese Unie ingeleide overtredingen betreft, ligt de bevoegdheid bij de Cel Toezicht op Internet, die afhangt van de FOD Economie. Deze laatste kan aan een ander Europees land vragen de site op zijn grondgebied te laten blokkeren. De doeltreffendheid van deze procedure moet nog worden geëvalueerd. Het invoeren van een procedure lijkt moeilijk als het gaat om sites die gebaseerd zijn in andere delen van de wereld, daarvoor is nog geen doeltreffende oplossing gevonden. Er zijn echter wel vergaderingen doorgegaan met een organisatie die ISOC Belgium (Internet Society

44

Belgium) heet. Deze organisatie zou op het niveau van de servers kunnen optreden. Het aanbod van internetdiensten kan immers via de internet-providers worden geblokkeerd. Deze piste ligt thans ter studie, maar er blijven vragen over de doeltreffendheid van dit systeem. Als de exploitant zich in een land buiten de Europese Unie bevindt, lijkt het sluiten van bilaterale akkoorden aanbevolen. De laatste vraag tenslotte had betrekking op de ontwerpen van reglementering van de online casino’s in België. De Commissie heeft uitgelegd dat de wet gewijzigd moet worden. Tijdens de vergadering van de Werkgroep ‘Evaluaties en Implementaties’ van de FAG werd eraan herinnerd dat er een risico op het witwassen van geld is op het ogenblik dat een transactie plaatsvindt. Als een klant wil spelen voor een som boven een bepaalde limiet, moet die klant worden geïdentificeerd. De Commissie liet ter zake opmerken dat de € 3.000 waarvan sprake in de aanbevelingen van de FAG niet toereikend en niet realistisch genoeg zijn om deze procedure telkens te kunnen toepassen. Het thans in België toegepaste systeem is het volgende: telkens als iemand een transactie van minstens € 10.000 uitvoert, moet dit worden gemeld en moet de transactie verplicht via een kredietkaart plaatsvinden. Volgens de Belgische wetgeving is het duidelijk dat de exploitatie van kansspelen op het internet of via mobiele telefoons (sms, mms) in strijd is met artikel 4 van de wet op de kansspelen van 7 mei 1999. De kansspelen die worden aangeboden met behulp van de diensten van de informatiemaatschappij vormen echter een welbekend verschijnsel in België. Het aantal spelers dat zijn hart ophaalt aan kansspelen op het internet wordt bijvoorbeeld op 90.000 geraamd en dit cijfer blijft maar stijgen. De omzet van deze markt wordt op 90 miljoen euro geraamd. De Commissie heeft verschillende processen verbaal aangaande internetsites opgesteld, die aan de Parketten zijn doorgegeven. De Commissie werkt samen met het Federaal Parket, de FCCU (Federal Computer Crime Unit) en de Cel Toezicht op Internet aan de bestrijding van dit zich steeds uitbreidend, verontrustend verschijnsel. Op 3 november 2005 richtte de CFI een informatienota aan de exploitanten van casino’s in België. Hierin wordt herinnerd aan de regels zoals die zijn vastgelegd in de wet van 12 januari 20044 en die van kracht zijn geworden op 2 februari 2004, en worden de procedures en modaliteiten voorgesteld die door de personen die in de inrichtingen verantwoordelijk zijn voor de bestrijding van het witwassen moeten worden gevolgd bij het informeren van de CFI over verdachte transacties. Zo is de vertrouwelijkheid van de overgemaakte gegevens volledig, alsook de immuniteit van de persoon die ze doorgeeft. Op 12 december 2005 werd naar de Belgische casino’s een informatieve nota gestuurd over het gebruik van ‘cashless’ systemen, die het mogelijk maken speelkaarten te kopen met cash geld, èn met krediet- of debetkaarten. De verplichting om de CFI op de hoogte te brengen van elke aankoop van speelfiches of speelkaarten voor meer dan € 10.000 maakt de identificatie van de spelers op elk ogenblik noodzakelijk en vereist de volgende concrete maatregelen inzake het gebruik van ‘cashless’ systemen:

4 B.S. 23.01.2004

45

- een speelkaart mag niet anoniem zijn, maar moet rechtstreeks verbonden zijn met een specifieke speler of via een nummer dat verwijst naar de speler;

- elke speler heeft maar recht op één speelkaart per casino. Zo kunnen de casino’s de door elke speler gebruikte bedragen controleren. 5.2. Sancties Het aantal geopende en uitgevoerde sanctieprocedures steeg opvallend in vergelijking met 2004. De reden daarvoor is tweeledig: enerzijds is het personeel dat zich in het secretariaat met deze dossiers bezighoudt, uitgebreid; anderzijds werden de uitvoeringsbesluiten van de wet van 1999 in 2004 gepubliceerd en konden dus in 2005 worden toegepast. 31 sanctieprocedures werden begonnen tegen speelautomatenhallen, voornamelijk wegens de niet-naleving van de verplichting om de bezoekers te registreren. Hun vergunning werd voor een beperkte periode opgeschort. Een vergunning klasse B werd ingetrokken wegens ernstige fout. 23 procedures werden begonnen tegen drankgelegenheden, voornamelijk wegens twee problemen: enerzijds kan de Commissie geen vergunning afleveren aan een vzw noch aan personen die een café beheren voor rekening van een vzw; anderzijds werden bepaalde vergunningen opgeschort wegens de voorafgaandelijke uitbating van speelautomaten in de drankgelegenheid. Het grootste deel van de sancties werd echter uitgesproken tegen houders van een vergunning klasse D. Als deze personen de vereiste vorming niet volgen, wordt hun vergunning ingetrokken. 423 van deze procedures werden geopend. De meeste betrokkenen hebben hun vergunning zelf ingeleverd, aangezien ze niet meer in de sector werkten. In 87 gevallen moest de vergunning effectief worden ingetrokken. 30 procedures werden begonnen tegen houders van vergunningen klasse E (de constructeurs of installateurs van toestellen). Het hoofdmotief was de installatie van toestellen in drankgelegenheden die niet over een vergunning klasse C beschikken. De Commissie heeft zich in de meeste gevallen beperkt tot het geven van waarschuwingen, maar in geval van recidive moesten zwaardere sancties worden overwogen.

46

HOOFDSTUK VI – DE INBRENG VAN DE DIENST KANSSPELEN

VAN DE F.O.D. ECONOMIE

6.1. Situering van de Dienst Kansspelen De Afdeling Metrologie ressorteert onder de Algemene Directie Kwaliteit en Veiligheid van de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. De Dienst Kansspelen werd opgericht einde 2001 onder de Afdeling Metrologie. 6.2 Opdrachten van de Dienst Kansspelen Deze opdrachten zijn terug te vinden in de artikelen 52 en 53 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers. Ze bestaan hoofdzakelijk in het afleveren van modelgoedkeuringen en het uitvoeren van de eerste ijk, de periodieke ijk en de technische controle. De modelgoedkeuring omvat een administratief en technisch onderzoek, alsook het uitvoeren van uitgebreide testen in het labo. Hierbij wordt nauwgezet het betrokken keuringsprotocol gevolgd dat interpretatie en uitleg geeft van de geldende voorschriften. Het protocol bevat ook een beschrijving van de wijze waarop de testen moeten uitgevoerd worden. De eerste ijk omvat een onderzoek op iedere nieuwe kansspelautomaat, voorafgaand aan het eerste gebruik, teneinde vast te stellen of die conform is met het goedgekeurde model. Het accent ligt daarbij op de controle van de ingebouwde software om vast te stellen of die overeenstemt met deze die oorspronkelijk werd goedgekeurd. De periodieke ijk heeft hetzelfde doel als de eerste ijk en gebeurt op geregelde tijdstippen op de in dienst zijnde automaten. De huidige reglementering voorziet tot nu toe enkel in een jaarlijkse periodieke ijk voor de automaten opgesteld in de kansspelinrichtingen van klasse I. 6.3. Modelgoedkeuringen De volgende aantallen van modelgoedkeuringen werden afgeleverd, dit zowel voor nieuwe modellen als voor varianten:

klasse nieuwe aanvragen aanvullingen aan bestaande

dossiers (varianten, gewijzigde software …)

I 57 21 II 9 46 III 2 37

totaal 68 104

Voor klasse I dienden een groot aantal nieuwe modellen van automaten goedgekeurd te worden omwille van de opening van het nieuwe casino te Brussel.

47

De aanvullingen aan bestaande modelgoedkeuringen zijn eerder beperkt gebleven omwille van het feit dat heel weinig aanpassingen werden aangebracht aan de keuringsprotocollen.

Voor sommige modellen werden de testen uitgevoerd door geaccrediteerde labo’s.

6.4. Controles 6.4.1. Eerste ijken

klasse automaten of ombouwkits I 202 (automaten)

III 3560

Nieuw is dat gestart werd met de uitvoering van de eerste ijk op de automaten bestemd voor de kansspelinrichtingen van klasse I. Het grote aantal is terug te verklaren door de opening van het nieuwe casino van Brussel. Daarenboven werden die eerste ijken uitgevoerd onder grote tijdsdruk in een korte periode.

6.4.2. Periodieke ijken

klasse automaten I 474

Voor de eerste maal werd overgegaan tot de periodieke ijk van de automaten in de kansspelinrichtingen van klasse I.

6.4.3. Bezoeken aan kansspelinrichtingen

24 maal werden bezoeken uitgevoerd aan casino’s en speelhallen, meestal in samenwerking met het secretariaat van de Kansspelcommissie, en dit soms ook op onmogelijke uren.

6.4.4. Elektronische handtekening

Zoals voor 2004 kan bij de controles van de software voor de speelautomaten van klasse II en III de test gebaseerd op de elektronische handtekening overal toegepast worden. Enkel bij de klasse I is deze test niet algemeen toepasbaar en moet de software op een meer gecompliceerde wijze gecontroleerd worden.

6.5. Keuringsprotocollen

De keuringsprotocollen, 1 voor iedere klasse, bevatten alle technische voorschriften, de uniforme interpretatie ervan en de beschrijving van de uit te voeren testen. Naar aanleiding van het verschijnen van nieuwe koninklijke besluiten en als gevolg van wijzigingen in de interpretatie van de voorschriften, worden de protocollen ook gewijzigd. Bij kleinere wijzigingen gebeurt dit aan de hand van bijkomende nota’s. Na meerdere bijkomende nota’s of bij grote wijzigingen wordt een nieuwe versie uitgegeven. De tabel hieronder geeft de geringe evolutie weer voor 2005.

klasse I klasse II klasse III bijkom. nota

III/2.0/2 15.09.2005

De bijkomende nota voorziet in een beperking van het gemiddeld uurverlies wanneer het berekend wordt zonder rusttijd.

48

Alle aanpassingen zijn het resultaat van besprekingen in de technische subcommissie van de kansspelcommissie en worden voor de publicatie goedgekeurd door de kansspelcommissie. 6.6. Testtoestellen Zoals vorig jaar bestond de mogelijkheid voor het toepassen van de procedure van het opstellen van testtoestellen op het terrein. Een klein aantal toestellen van hetzelfde model staan gedurende een beperkte periode in reële omstandigheden en onder strenge voorwaarden onder toezicht van de Dienst Kansspelen die regelmatig via controle van de interne statistiek van die spelen het gemiddeld uurverlies controleert en de opvolging verzekert. Hiervoor zijn meerdere redenen: de toekomstige labotesten en berekeningen, die slechts van een gemiddelde speelwijze kunnen vertrekken, kunnen op basis van de bekomen informatie verfijnd worden, problemen en kinderziektes kunnen snel door de fabrikant opgelost worden. Meerdere fabrikanten hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. 6.7. Lijst van de toegelaten spelen voor de inrichtingen klasse I, II en III Iedere maand werd op basis van de afgeleverde modelgoedkeuringen een lijst overgemaakt aan de Kansspelcommissie, teneinde haar toe te laten officieel de toelating te verlenen voor de betrokken spelen. Via de maandelijkse informatieve nota’s wordt de sector op de hoogte gehouden. 6.8. Opleiding kandidaat licentiehouders klasse D De Dienst heeft zes maal de opleiding gegeven op het vlak van metrologische aspecten van de reglementering op de kansspelen aan de kandidaat licentiehouders klasse D. 6.9. Labo Het labo in de hoofdzetel te Brussel en het bijkomend labo te Luik werden verder uitgerust. 6.10. Vergaderingen De Dienst Kansspelen heeft deelgenomen aan 13 vergaderingen met de technische subgroep van de Kansspelcommissie, al of niet in aanwezigheid van fabrikanten of van de sector. Het betrof telkens technische aspecten van de werkingsregels met het oog op het toekennen van de modelgoedkeuringen. De evolutie van de keuringsprotocollen en de bijkomende nota’s zijn daar het gevolg van. Verder zijn er ontelbare vergaderingen geweest met de fabrikanten die een modelgoedkeuringsaanvraag ingediend hadden. De Dienst Kansspelen is ook werkzaam in de technische subgroep van de GREF (Gaming Regulators European Forum). 6.11. Personeel Het totaal aantal personeelsleden is onveranderd gebleven: 5 ingenieurs, 1 technisch assistent en 1 administratieve medewerkster

49

Er werd een dossier opgesteld voor de in dienst neming van een nieuwe ingenieur gespecialiseerd in de analyse van de broncodes van de automaten. De procedure werd voor het grootste deel ook afgehandeld. 6.12. Zendingen Er werd een bezoek gebracht aan de jaarlijkse expo ICE/ATEI in Londen. De Dienst heeft verder zijn medewerking verleend bij het uitvoeren van de overeenkomst tussen de FOD Financiën van België en het Ministerie van Financiën van Albanië bij het op punt stellen van een nieuwe reglementering voor en het controleren van de kansspelen in Albanië. 6.13. Website van de Dienst Kansspelen Op de website van de Afdeling Metrologie is de volgende informatie voorhanden: adres, e-mail adres, reglementering, keuringsprotocollen en informatieve nota’s. Het adres is als volgt: http://www.mineco.fgov.be/organization_market/metrology/games_of_chance/

50

HOOFDSTUK VII – ANDERE INITIATIEVEN VAN DE COMMISSIE

7.1. Europees Forum Van 11 tot 13 mei organiseerde de Commissie in Brussel het Gaming Regulators European Forum (GREF). De datum van de conferentie kwam overeen met de vijfde verjaardag van de installatie van de Commissie in België en het was dus een uitstekende gelegenheid om de balans van deze eerste periode van vijf jaar op te stellen. Op 11 mei werden de 83 deelnemers uitgenodigd op de openingsreceptie in het stadhuis van Brussel in aanwezigheid van Z.K.H. Prins Laurent en zijn echtgenote Prinses Claire, alsook van de Burgemeester van Brussel, de heer Thielemans. De volgende dag begon de conferentie met een toespraak van de minister van Financiën, de heer Reynders, die het belang onderstreepte van de coherentie van het kansspelbeleid ten opzichte van de operatoren. Daarna gaven de verschillende landen een korte samenvatting van de grootste wijzigingen en uitdagingen van het afgelopen jaar en namen ze deel aan de algemene bespreking van de behandelde thema’s. Op 13 mei besprak een panel van deskundigen de Europese ontwikkelingen. Professoren van de Sorbonne, van de universiteit van Gent en van het Zwitsers instituut voor vergelijkend recht bespraken supranationale aspecten in het kansspelenbeleid. Het Zwitserse instituut werd overigens door de Europese Commissie aangesteld om een studie uit te voeren om de opportuniteit van een harmonisering van de regels met betrekking tot kansspelen op Europees niveau te beoordelen, in samenwerking met de universiteit van Salford (bij Manchester). Deze studie zal in 2006 worden gepubliceerd. Het GREF brengt de regulatoren van kansspelen uit 27 Europese landen bijeen. Elk jaar is een van de leden gastheer van het Forum. Tijdens deze zitting werd de heer Marc Callu, deskundige bij de Commissie, tot vice-voorzitter van het GREF verkozen. Hij maakte sinds 2003 deel uit van de assemblee. 7.2. De werkgroepen van het Gaming Regulators European Forum In het kader van het GREF bestaan er verschillende werkgroepen die tot doel hebben om tussen de lidstaten het uitwisselen van informatie op specifieke domeinen te vergemakkelijken, op basis van jaarlijkse projecten. Verscheidene leden van het secretariaat van de Commissie zijn betrokken bij de werkgroep verslaving aan kansspelen, alsook bij de werkgroep technische normen, waaraan ook een lid van de Dienst Metrologie deelneemt. Dhr. Callu werd in 2003 benoemd tot co-voorzitter van de werkgroep verslaving aan kansspelen. Deze groep heeft als doel de regulatoren te sensibiliseren voor het probleem van de verslaving aan kansspelen, een psychologische stoornis waaraan volgens over de hele wereld uitgevoerde studies bijna 1 % van de bevolking lijdt. De werkgroep technische normen wil informatie uitwisselen over de technische specificiteiten die opgelegd zijn aan de operatoren van traditionele en onlinespelen of zelfs van kansspelen op afstand in de lidstaten van het GREF maar ook elders in de wereld.

51

7.3 Staten-Generaal De “Staten-Generaal” maakt de ontmoeting mogelijk tussen de leden van de Commissie en van haar secretariaat en de verschillende operatoren uit de sector. Deze ontmoeting bestaat uit twee delen: een uiteenzetting over de actualiteit op het stuk van kansspelen en een vraag- en antwoordsessie. Dit jaar vond de Staten-Generaal plaats op 24 november in het Justitiepaleis van Brussel. Deze vergadering viel samen met de 100e vergadering van de Kansspelcommissie sinds haar oprichting in januari 2000. De vorige Staten-Generaal vonden plaats in december 2002 en in maart 2004, met een interval van 18 maanden dus. Een honderdtal deelnemers uit alle betrokken sectoren luisterden eerst naar de inleiding. Daarin werd de situatie in België uitgelegd en uitte de Minister van Justitie de wens dat de sector van de weddenschappen en die van de kansspelen op het internet gereglementeerd zou worden. Daarna stelden de onderzoekers van de K.U.Leuven, onder leiding van de professoren Tilleman en Verbeke, de studie “Kansspel: juridisch gedefinieerd – beleidsmatig geoperationaliseerd” voor. Daarin geven zij, na een grondige juridische analyse van de wet van 7 mei 1999, overwegingen voor de toepassing ervan en voor de uitbreiding van de activiteiten van de Commissie als regulator op Belgisch niveau. Uit de studie blijkt onder meer dat ondanks de bestaande wet de controle op de exploitatie van kansspelen te gefragmenteerd en ondoorzichtig blijft. Sommige domeinen vallen immers niet onder de bevoegdheid van de Kansspelcommissie, met name voor wat de weddenschappen en spelen op het internet betreft. De Commissie zou de enige bevoegde instantie moeten worden om vergunningen af te leveren en om de exploitatie te controleren. Daaruit vloeit voort dat, enerzijds, de wet van 1963 op de sportieve weddenschappen in de wet van 1999 zou moeten worden geïntegreerd en dat, anderzijds, het toepassingsgebied van de wet van 1999 duidelijk uitgebreid zou moeten worden tot elke exploitatievorm, daarbij inbegrepen op het internet. Aan het einde van de ochtend evalueerden verscheidene sprekers de situatie inzake de kansspelen in België vanuit hun oogpunt. De heer Laes, vertegenwoordiger van de minister van Financiën, vroeg aan de Commissie om voorstellen te doen aan de minister om de weddenschappen en spelen op internet in de bestaande wetgeving op te nemen. Met betrekking tot de Nationale Loterij meende hij dat de rol van de Commissie in de controle op de naleving van bepaalde ethische principes minstens overwogen diende te worden. De heer Vervaeke, lid van de Hoge Raad van Justitie, was ook voorstander van een onafhankelijk centraal controleorgaan, met een geprivatiseerde maar door de Staat gecontroleerde loterij. De heer Visart de Bocarmé, Procureur-generaal belast met de problematiek van de kansspelen, sprak zich uit voor een uniformisering van de wetgeving, gelet op de Europese context, gespecialiseerde vormingen voor de magistraten en meer controles op het niveau van de plaatselijke politie. De heer Roosen, psychiater aan het Institut Matt Talbot, sprak over het toenemende probleem van de verslaving aan kansspelen, de slachtofferhulpgroepen en de noodzaak de controles in de speelzalen te vermeerderen. Aan het eind van de vergadering kregen alle vertegenwoordigers van de sector de gelegenheid hun standpunten te uiten en hun vragen om wijzigingen van de wetgeving over te brengen. Zo

52

namen de casino’s, de speelautomatenhallen, de vakbondsafgevaardigden van de personeelsleden van de speelinrichtingen, de Belgische Federatie van Paardenwedrennen, de hulpgroepen voor slachtoffers van gokverslaving, de producenten van speelautomaten, de organisatoren van weddenschappen en vele anderen het woord. Aan het eind van de dag was iedereen overtuigd van de belangrijke rol die de Commissie speelt in de evolutie van de sector naar een markt die volledig in overeenstemming is met de eisen van de huidige maatschappij. 7.4 Wetenschappelijke studie K.U. Leuven De studie, die in 2004 door Minister Onkelinx op voorstel van de Kansspelcommissie werd besteld en die onder leiding van de professoren B. Tilleman en A. Verbeke door N. Hoekx, K. Andries en N. Carette van de K.U. Leuven werd uitgevoerd, heeft als titel: “Kansspel: juridisch gedefinieerd – beleidsmatig geoperationaliseerd”. Deze studie vormt een eerste stap naar een coherenter en constructiever kansspelbeleid. Daartoe heeft ze eerst de diversiteit van de wetten betreffende kansspelen onder de loep genomen en het precieze toepassingsgebied van de wet op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers bepaald. Immers, buiten de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, die een ruime en algemene juridische definitie van het kansspel introduceert en die de Kansspelcommissie invoert, bestaan er een hele reeks andere regels met betrekking tot de sportieve weddenschappen en de Nationale Loterij. Bepaalde spelen ontsnappen nog aan deze veelheid van wetten, onder andere wegens de talloze uitzonderingen die in de wet van 7 mei 1999 zijn bepaald. De studie betekent een eerste stap. Daarna zal een multidisciplinaire aanpak nodig zijn om de vastgestelde problemen aan te pakken. Dankzij de analyse van de huidige definitie van het kansspel, is het doel van de studie het identificeren van de leemten in deze juridische structuur en die trachten te verhelpen. Het doel van deze studie is ook : - het werkinstrument van de rechter en van de Kansspelcommissie aan te scherpen; - te komen tot een beoordeling van de doeltreffendheid van de definitie in het licht van het gevoerde kansspelbeleid en gelet op de wensen van de wetgever. De begrippen “spel”, “weddenschap”, “inzet”, “winst”, “verlies” en “kans” dienden te worden verduidelijkt, om een correcte wettelijke interpretatie te kunnen geven van de definitie van “kansspel”. Deze interpretatie werd vervolgens geconfronteerd met de bestaande wetten en spelen. Het spel en de weddenschap worden in deze studie apart onderzocht, hoewel de weddenschap niet meer dan een soort spel is. Die opdeling is ingegeven vanuit de overweging dat de weddenschap heel wat aparte wettelijke regelingen kent. In de wettelijke definitie moet het spel worden begrepen als een spelcontract in de burgerrechtelijke zin: een consensueel kanscontract waarbij de onzekere gebeurtenis die bepaalt welke partij moet presteren, een spelactiviteit is, waaraan minstens één contractpartij deelneemt. Onder spelactiviteit dient te worden begrepen: een menselijke, gereglementeerde activiteit waarbij een eindresultaat bereikt wordt dat toelaat van winnaars en verliezers te spreken. Dat de activiteit gereglementeerd moet zijn, is onlosmakelijk verbonden met het feit dat er een verifieerbare einduitslag dient te zijn. Het medium of de drager van de spelactiviteit is onbelangrijk, wat impliceert dat onder de notie “spel” ook spelen via internet, sms en digitale televisie vallen.

53

Om een spelcontract te erkennen, komt een centrale plaats toe aan de spelactiviteit. Of een spelactiviteit voorligt, is een feitenkwestie, die door de rechter soeverein beoordeeld wordt. Richtlijnen voor herkenning zijn: menselijke deelname, de aanwezigheid van spelregels en vooral het competitieve karakter of het nastreven van een vooraf bepaald resultaat. Toch volstaat dat niet om een contract te hebben. Er dienen immers ook contractuele prestaties aan die activiteit vastgeknoopt te worden. Het spelcontract impliceert diverse verplichtingen voor de contracterende partijen. Het contract van weddenschap is “een spelcontract, waarbij de spelactiviteit het verschillen van mening is, het strijden met tegengestelde opvattingen. De activiteit kent geen andere spelregels en onderscheidt zich in haar eenvoud van andere spelactiviteiten”. De onzekere gebeurtenis, de spelactiviteit, waarrond het contract van weddenschap is opgebouwd, moet slechts subjectief onzeker zijn. Verschillende wetten nemen weddenschappen in hun toepassingsgebied op. Zij staan in een verhouding van uitzondering tegenover de Kansspelwet, die het gemeen recht op strafrechtelijk vlak uitmaakt. De FOD Financiën is bevoegd voor weddenschappen op paardenwedrennen en de wet van 26 juni 1963 voorziet in een vergunningsysteem voor weddenschappen op sportuitslagen. Een analyse van de door deze verschillende wetten gedekte domeinen laat zien dat er een totaal verbod bestaat om weddenschappen op evenementen te organiseren, die onder de toepassing van de wet van 7 mei 1999 vallen. Vervolgens werd het begrip inzet geanalyseerd. Volgens de wet bestaat een ‘inzet’ uit een vermogenswaarde die voor overdracht vatbaar is. De concrete verschijningsvorm van de inzet is van geen belang en moet in geld waardeerbaar zijn. De wetgever viseert immers niet het spelen of wedden als (ontspannings)activiteit, maar het koppelen van vermogensrechtelijke aanspraken op het resultaat daarvan. Het sociale gevaar van het spel schuilt met andere woorden niet in het spelen, maar in de mogelijkheid tot speculatie met een spelactiviteit als onzekere gebeurtenis. De inbreng van de inzet moet ook in aanmerking worden genomen, evenals de ware aard van de verrichting (eventuele tussenkomst van tussenpersonen). Niet elke vermogenswaarde die betrokken raakt bij het spel hoeft immers ipso facto een inzet te zijn. Er werden twee benaderingswijzen uitgewerkt. De meest genuanceerde en correcte opvatting is die welke stelt dat er geen inzet is indien de deelname aanleiding geeft tot een uitgave (aankoopverplichting, communicatiekosten, entreegeld) tegen “normale” prijs of aan het normale tarief. In deze hypothese riskeert de speler geen vermogenswaarde in ruil voor de winstmogelijkheid. Elke kost vertegenwoordigt immers geen inzet. Vergoedingen die aan derden worden betaald, bijvoorbeeld voor verleende communicatiediensten, zijn geen inzet, behalve als deze betaling een aan de tegenpartij gestorte meerkost bevat. Wat het kwantitatieve aspect van de inzet betreft, moet een, indien mogelijk, objectieve maatstaf worden gekozen. Die laat toe om een eenduidige, voorzienbare en transparante drempel in te voeren. Immers, de eis van inzet mag niet betekenen dat elke inzet juridisch pertinent is. De meest geschikte maatstaf bestaat uit zowel een beperking van de inzet per speelkans als een verliesdrempel per speelduur. Op die manier kunnen de beperkingen per speelkans niet uitgehold worden via herhaalde inzetten. De studie meent dat de uitzondering in artikel 3.3 een bron van rechtsonzekerheid is, omdat de bagatelgrens niet uitdrukkelijk werd vastgelegd. Vervolgens werden de begrippen winst en verlies geanalyseerd. De wet op de kansspelen vereist “de inbreng van een inzet van eender welke aard die hetzij verlies van deze inzet voor minstens één der spelers of wedders, hetzij een winst van eender welke aard voor minstens één der spelers, wedders of inrichters tot gevolg heeft”. Deze zinsnede kan op twee manieren

54

worden begrepen. Ofwel betekent ze dat het kansspel voor elke speler zowel een kans op winst als op verlies moet opleveren, ofwel dat een kans op hetzij verlies, hetzij winst volstaat. Gezien echter het gevaar van speculatie is het bestaan van minstens één winstmogelijkheid vereist. De invoering van de inzetvereiste wijst erop dat er nu ook steeds een kans op verlies van de inzet moet zijn. De uitzonderingen met betrekking tot winst en verlies werden vervolgens geanalyseerd.

De noodzaak van de aanwezigheid van het element toeval blijft over als laatste constitutief element. Artikel 2.1 van de wet op de kansspelen bepaalt dat het volstaat dat het toeval, zelfs bijkomstig, aanwezig is in het spelverloop, de aanduiding van de winnaar of de bepaling van de winstgrootte. Onder toeval moet worden verstaan het tot stand komen van een indeterministische gebeurtenis, toestand of uitkomst, of nog: indien de kans verschillend is van één. De studie stelt vervolgens verschillende manieren voor om de mogelijke aanwezigheid van toeval vast te stellen. Volgens artikel 3.1 dat de spelen betreffende sportbeoefening uitsluit, vallen behendigheidsspelen waarbij het toeval niet de belangrijkste bepalende factor is, buiten het toepassingsgebied van de wet. De concrete interpretatie van dit artikel is zeer moeilijk. Als men het nieuwe systeem van de wet op de kansspelen wil behouden, dringt een juridische definitie van het concept sportbeoefening zich op.

Na de analyse van alle begrippen uit de definitie gaat de studie na in hoeverre de huidige definitie tegemoetkomt aan de doelstellingen van de wetgever. Het doel was een einde te stellen aan het inconsistente gedoogbeleid. Verschillende problemen in de definitie werden geïdentificeerd. Onder de oude wet stelde het begrip toeval een probleem, maar het is de inzetvereiste die het nieuwe omstreden element van de nieuwe wet is geworden. In het algemeen kan worden gesteld dat de definitie haar doel heeft bereikt, maar de onduidelijke formulering ervan kan aanleiding geven tot rechtsonzekerheid en verwarring. Mits consequente interpretatie van de constitutieve elementen van de definitie bevat de algemene definitie geen intrinsieke tekortkomingen. Een ander probleem dat werd geopperd, is het verschil in betekenis tussen de weddenschappen op spelen “betreffende sportbeoefening” en de weddenschappen op “sportuitslagen”, en de onduidelijke verhouding tussen de notie “sportbeoefening” en het element toeval.

De exploitatiehandeling werd ook gedetailleerd en is gedefinieerd als betrekking hebbend op het in werking stellen of houden, installeren of in stand houden van de mogelijkheid om spelovereenkomsten te sluiten. Het stellen van een materiële handeling volstaat.

De studie eindigt met enkele praktische suggesties. Om te beginnen stelt ze dat het toezicht op de exploitatie van kansspelen veel te versnipperd blijft. De historisch-opportunistische redenen om vergunningen door verschillende ministeries te laten toekennen, dienen opzij te worden geschoven. Volgens de studie is een toezichthoudende instantie onontbeerlijk om de gezonde exploitatie van de kansspelen en de bescherming van de speler te verzekeren. Zij stelt voor dat de Kansspelcommissie, die de enige instantie is die werd opgericht met het doel toezicht te houden op de exploitatie van kansspelen en die bovendien een specifieke expertise bezit, bevoegd zou zijn om de nieuwe vergunningen af te leveren.

De studie onderstreept ook het feit dat vooral met betrekking tot weddenschappen nieuwe opvattingen gehuldigd moeten worden: coherentie en transparantie. De wet van 26 juni 1963 zou bijvoorbeeld moeten worden geïntegreerd in de wet van 7 mei 1999. De studie stelt ook voor om te voorzien in een vergunning voor de exploitatie van niet-sportieve weddenschappen. Als de bevoegdheid om vergunningen af te leveren aan één enkele instantie wordt toevertrouwd, zou men tegelijk kunnen voorzien in een wenselijke beperking van de gespeelde sommen. Zij merkt bovendien op dat de weddenschappen die slechts een inzet van

55

lage waarde vragen of waarbij men gratis kan blijven spelen, niet genieten van de uitzonderingen in de artikelen 3.2 en 3.3 van de wet van 07.05.1999.

De studie merkt ook op dat het kansspelbeleid gebaseerd is op een kanalisatiegedachte en dat de wetgever zich niet mag laten leiden door fiscale motieven. Vervolgens worden de kansspelen via internet en andere moderne communicatietechnieken besproken. Om dit vraagstuk op te lossen heeft de Kansspelcommissie een uitgebreider wettelijk kader nodig. De samenwerking met andere landen is ook noodzakelijk. De erkenning van bepaalde goksites die aan strenge voorwaarden, opgesteld door de wetgever, voldoen, lijkt bijvoorbeeld een eerste stap in de bescherming van de speler. Wat de weddenschappen en wedstrijden via de “informatiemaatschappijinstrumenten” betreft, die de Nationale Loterij organiseert, onderstreept de studie dat een steeds ruimer publiek wordt aangesproken en dat de Nationale Loterij erover moet waken de bescherming van de speler niet uit het oog te verliezen. Bovendien moet de Nationale Loterij het advies van de Kansspelcommissie inwinnen als het om kansspelen gaat. Volgens deze studie zijn loterijen ook kansspelen en moeten dan ook expliciet uitgezonderd worden door de Kansspelwet, wil hun exploitatie niet verboden zijn. De studie stelt voor om een onafhankelijke instantie te laten controleren of het aanbod van de Nationale Loterij in overeenstemming is met het kanalisatiebeleid.

Zij suggereert ook enkele verduidelijkingen over bepaalde begrippen. Het begrip “sportbeoefening” dient wettelijk te worden gedefinieerd en de studie stelt verscheidene pistes voor: ofwel een exacte definitie geven van de uitdrukking ofwel een limitatieve lijst maken van de spelen betreffende sportbeoefening, of zelfs de huidige definitie van kansspel veranderen. Bovendien is deze terminologie veel ruimer dan die van de andere regels in verband met weddenschappen. Het begrip inzet zou ook kunnen worden verduidelijkt en men zou kunnen preciseren waarnaar het verwijst. Beperkingen wat betreft de grootte van de inzet en van de winst zouden door de Koning moeten kunnen worden vastgesteld, ten einde de rechtsonzekerheid op te heffen.

Ten slotte, indien de wetgever het verbod op promotionele spelen met aankoopverplichting wenst op te heffen, zou het nuttig zijn om beperkingen daarop te voorzien, ten einde de mogelijke invloed van de speelzucht op het koopgedrag van het publiek te minimaliseren en misbruiken vanwege de handelaars te ontmoedigen.

De studie besluit met suggesties voor verder juridisch onderzoek, zoals de kansspelwetgeving in het Europese recht, de manier om te onderhandelen en samen te werken met andere landen voor wat de spelen via internet en moderne communicatiemiddelen betreft, het effect van de bevoegdheidsverdeling tussen het federale niveau en de deelstaten op de coherentie van het kansspelbeleid, of de grenzen van een restrictief vergunningsbeleid in het licht van de vrije keuze van beroepsarbeid en de vrijheid van nijverheid en handel. Verder niet-juridisch onderzoek zou kunnen gaan over: de promotionele spelen met aankoopverplichting en hun potentieel sociaal gevaar, het onderscheid op basis van praktische criteria tussen een maatschappelijk aanvaardbaar ontspanningsspel en een sociaal gevaarlijk (kans)spel, een criminologische studie naar de implementatie en impact van de Kansspelwet op het terrein. Een volledige wetsevaluatie moet immers niet alleen de juridische kwaliteit van de wet nagaan, maar ook haar effecten.

56

7.5 Deelname aan ontmoetingen en colloquia De commissie heeft op nationaal niveau deelgenomen aan:

- Het colloquium over identiteitsfraude “De misdaad van de toekomst?”, op 9 juni 2005 in de CDGEFID;

- “Bokrijk, gokrijk!” thema van 2005: “Kansen, gokken en spelen” – ontdekking van de kansspelen en weddenschappen van onze voorouders;

- De vorming van de magistraten die op 21 september 2005 door de Hoge Raad voor de Justitie werd georganiseerd in samenwerking met de heren Etienne Marique, Guy Rapaille, Guy Billiouw, magistraten, Serge Minet, klinisch therapeut, en Christophe Swolfs, jurist bij de kansspelcommissie, die respectievelijk het algemeen juridisch kader van deze materie, het strafbeleid, praktische gevallen, speelzucht, en ten slotte de administratieve sancties hebben besproken

en organiseerde op 24 november in Brussel haar Staten-Generaal. Op internationaal vlak heeft de Commissie deelgenomen aan de volgende manifestaties:

- Ontmoetingen met het FAG te Brussel (januari) en te Parijs (oktober) - Bezoek aan de beurs ATE/ICE in Londen (januari) - Internationale Conferentie Stichting RODIN “on (Problem) gambling” te Brussel

(april) - De European Gambling Briefing ATE te Brussel (april) - Het GREF te Brussel (mei) - IMGL – International Masters of Gaming Law te Parijs (oktober)

Een nauwe samenwerking werd aangegaan met diverse instellingen tijdens:

- Ontmoetingen in Brussel en Den Haag met ‘het ministerie van Justitie’ (Nederland) en

Verispect: de mededeling van de namen van vrijwillig uitgeslotenen van spelen aan de Nederlandse instanties en vice versa wordt ernstig onderzocht. De commissie ontving ook de ambtenaren van het Nederlandse ministerie van Justitie en van Verispect, om hen in te lichten over het systeem dat in België is geïnstalleerd.

De Nederlandse regering wenst de casino’s en de speelautomatenhallen op dezelfde voet te behandelen. De regering is ook voornemens verbeteringen aan de wetgeving aan te brengen om een betere bescherming van de Nederlandse spelers mogelijk te maken, maar ook bijgevolg van de spelers die in België wonen.

- Ontmoeting te Brussel met de onderdirectie Wedrennen en Spelen van het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken, die de toegangscontrole in de Franse casino’s wenst in te voeren.

- Ontmoeting met de ambassade van Frankrijk die handelt voor rekening van de minister van Binnenlandse Zaken, belast met de directie Wedrennen en Spelen.

- Ontmoeting in het Europees Parlement in het kader van de European Internet Foundation “Online Gambling and the service Directive”.

- Ontmoeting met Dhr .Bergevin, Head of Unit, Internal Market E.U., in verband met de regulering van kansspelen.

57

De Commissie heeft artikels laten publiceren in de volgende tijdschriften:

- Horeca (februari): “Wettelijke bepalingen omtrent kansspelen” (vergunningen C) - Just News (juli): artikel over het Europees Forum te Brussel - De Huisarts (25 augustus): “Verdoken verslaving” - CSA (Conseil supérieur de l’audiovisuel), tijdschrift “Régulation” nr. 25 van

september: artikel over de televisiespelen - Fedra (oktober): “Bingo voor de zwarte lijst” (lijst van uitgesloten spelers)

7.6. Het fiscaal stelsel van de casino’s en speelautomatenhallen Op initiatief van het Controlecentrum van de Administratie voor Financiën van Namen, en in samenwerking met diverse leden van het secretariaat van de Commissie en van de Dienst Metrologie van de FOD Economie werd een grondige studie over de fiscale situatie van de casino’s en speelautomatenhallen in België uitgevoerd. De volledige resultaten van deze studie zullen pas in 2006 gekend zijn, aangezien de enquête betrekking heeft op de in 2005 geboekte winsten. Deze studie maakt het evenwel mogelijk om op een duidelijke en heldere manier alle nuances van het fiscaal stelsel van deze inrichtingen samen te vatten. 7.6.1. De casino’s De casino’s zijn onderworpen aan de belasting op spelen en weddenschappen, zowel voor hun speeltafels als voor de gokautomaten. De door het personeel aan de speeltafels verzamelde fooien zijn niet onderworpen aan deze belasting, maar dragen wel bij in de resultaten van de vennootschap. De winsten van de speeltafels zijn onderworpen aan een belasting op spelen en weddenschappen van 33 % tot € 865.000 en van 44 % voor het saldo. De winsten van de speelautomaten zijn onderworpen aan een belasting van 20 % tot € 1.200.000. Vervolgens zijn de percentages progressief tot 50 % boven € 12.350.000. De tarieven worden bepaald door de Gewesten, die bevoegd zijn op het stuk van de belasting op spelen en weddenschappen. Tot op vandaag hebben de drie gewesten hetzelfde tarief gehandhaafd. De FOD Financiën verzekert het toezicht op de casino’s en de inning van de belastingen ten gunste van de Gewesten. De aangiften voor de belasting op spelen en weddenschappen gebeuren om de veertien dagen aan de ontvanger van de belastingen van het ambtsgebied van het casino. Op de winsten die overblijven na de inning van de belastingen en de overneming van de werkingskosten wordt vennootschapsbelasting geheven. Voor het boekjaar 2004 waren er slechts 3 casino’s van de bestaande 8 die effectief een belasting hebben betaald. De casino’s brengen de federale Staat bijgevolg weinig op, gelet op de inspanningen die worden geleverd voor het dagelijkse toezicht.

58

Anderzijds bepaalt het ministeriële uitvoeringsbesluit van de Wet op de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen van 17.07.1970 dat een waarborg moet worden verstrekt door de belastingplichtigen van belasting op spelen en weddenschappen die betrekking hebben op de casinospelen. Het bedrag van de waarborg is vastgesteld op het vijfvoudige van de belasting op weddenschappen en spelen die betrekking hebben op de verrichtingen van één maand. De casino’s zijn niet onderworpen aan de BTW voor de inkomsten van de speeltafels en de speelautomaten. Zij blijven er wel aan onderworpen voor de bijkomstige activiteiten, zoals de bar, het restaurant, het hotel, de organisatie van manifestaties, enz… 7.6.2. De speelautomatenhallen De speelautomaten zijn onderworpen aan een gewestelijke belasting die schommelt tussen € 100 en 1.365 in Wallonië, afhankelijk van de categorie van het toestel. In Vlaanderen en in Brussel schommelt de belasting tussen € 150 en 3.570. Bijvoorbeeld een roulette met 6 speelposten (of satellieten) zal aan de exploitant 6 x 3.570 = € 21.420 te Brussel en te Antwerpen kosten, en 6 x 1.365 = € 8.190 te Namen. Vanzelfsprekend zijn de exploitanten, natuurlijke personen of vennootschappen, onderworpen aan de inkomstenbelasting. De inkomsten van de kansspelen in de speelautomatenhallen zijn ook niet aan de BTW onderworpen, maar deze laatste is wel verschuldigd voor de door de ontspanningstoestellen gegenereerde inkomsten.

59

HOOFDSTUK VIII – REGLEMENTAIRE ONTWIKKELINGEN EN RECHTSPRAAK

8.1. Advies aan de regering – spelen op televisie In 2005 waren er om zo te zeggen geen ontwikkelingen in de wetgeving.

Uitgezonderd de wijziging van de lijst van automatische kansspelen die in de casino’s toegelaten zijn (zie bladzijde 13), het Koninklijk Besluit van 21 december met betrekking tot de bijdrage die verschuldigd is door de houders van een vergunning klasse A, B, C en E voor 2006 en het advies “in verband met de werkingsregels, de boekhoudkundige modaliteiten en de modaliteiten van de controle op de kansspelen in de casino’s”, dat op 5 januari werd verleend maar nog altijd niet in een Koninklijk Besluit is gegoten, heeft de Commissie in 2005 één belangrijk initiatief genomen: de aanneming van een advies aan de regering op 6 juni, dat moet leiden tot de publicatie van een Koninklijk besluit over de spelen via telefoon of SMS op televisie. Het betreft hier uitsluitend de uitzendingen die een volledig spelprogramma vormen, waarin een prijs in geld of in speciën kan worden gewonnen.

De reglementering wil de bescherming van de spelers en de goede organisatie van deze spelen verzekeren, volgens de bepalingen van de programmawet van 27 december 2004, die hen inschreef als in de Kansspelwet van 7 mei 1999 toegelaten uitzonderingen. De parketten, die regelmatig klachten tegen de organisatoren van deze spelen ontvangen, kunnen niet optreden wegens de afwezigheid van uitvoeringsbesluiten bij deze wet.

De ingediende teksten voorzien in beschermingsmaatregelen, met name door te eisen dat de speler op elk moment ingelicht wordt over de precieze kenmerken van het spel en over het spelreglement. Door het gebruik van een specifiek kengetal zou voor de problematische spelers en de minderjarigen de toegang tot het spel geweigerd kunnen worden. De presentatoren zouden het verbod krijgen het publiek aan te sporen tot spelen, en er zouden maximumprijzen voor de telefoongesprekken worden uitgevaardigd. Er zouden ook maximumwaarden zijn voor de aangeboden beloningen.

Ten slotte zou een ethische commissie moeten waken over de naleving van deze voorwaarden. 8.2 RECHTSPRAAK 8.2.1 EUROPEES HOF VAN LUXEMBURG

8.2.1.1. Voorafgaande aanmelding In zaak E-4/03 van de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA tegen het Koninkrijk Noorwegen, met betrekking tot het beroep om te laten vaststellen dat door een reglement aan te nemen in verband met de homologatie van gokautomaten zonder dit project vooraf aan de toezichthoudende autoriteit van de EVA te melden, het Koninkrijk Noorwegen de verplichtingen die het heeft krachtens artikel 8 van richtlijn 98/34/EG van het Europees Parlement en van de Raad van 22 juni 1998, dat voorziet in een informatieprocedure op het gebied van de technische normen en reglementeringen, niet is nagekomen5. 5 EG 5 mei 2004 2005/C103/14, PbEU 28.04.2005 c 103/28

60

8.2.2. ARBITRAGEHOF 8.2.2.1. Weddenschappen op de paardenrennen – bescherming van de speler Zonder dat het zich hoeft uit te spreken over de vraag of de respectieve bevoegdheden inzake sport, landbouw en economie van de gemeenschappen en gewesten hen toestaan maatregelen te nemen met betrekking tot de paardenrennen, stelt het Hof6 vast dat in casu de bepalingen van het Vlaamse decreet van 26 maart 2004 “houdende regeling van herstelmaatregelen voor de Vlaamse paardenwedrennen, houdende machtiging aan de Vlaamse overheid om mee te werken aan de oprichting van een vzw en houdende wijziging en opheffing van sommige bepalingen van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen” betrekking hebben op de machtiging van weddenschappen op de paardenrennen en niet op de machtiging van de paardenrennen zelf. Deze maatregelen behoren niet tot de beroepssport noch tot de amateursport in de zin van artikel 4.9° van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen. Zij zijn vreemd aan het landbouwbeleid. De betwiste bepalingen leggen zich daarentegen wel toe op “het vaststellen van grenzen voor de beoordeling van de federale minister van Financiën in een materie die onder de bevoegdheid van de federale overheid valt. Het is immers deze laatste die bevoegd is voor het regelen van spelen en weddenschappen, voor het vaststellen van de voorwaarden waaronder de door haar gedoogde activiteiten kunnen worden uitgeoefend en voor het organiseren van de door het gevaarlijke karakter van deze activiteiten vereiste controles. De gewestelijke wetgever kan weliswaar fiscale maatregelen nemen die van aard zouden zijn het gedrag van de belastingplichtigen te beïnvloeden, aangezien dit een mogelijk neveneffect vormt van elke maatregel van deze aard; aldus zou hij echter de uitoefening van de federale bevoegdheid niet kunnen verhinderen noch overdreven moeilijk kunnen maken”. Gegeven het feit dat de decretale wetgever maatregelen heeft genomen die betrekking hebben op het gevaar dat weddenschappen op paardenwedrennen vormen, overtreden de betwiste bepalingen de regels in verband met de bevoegdheidsverdeling. Het maakt niet veel uit of de wetgever die deze bepaling in een van zijn vroegere reacties goedkeurde, dit doel al dan niet nastreefde. De incidentie van de betrokken bepalingen kan niet als marginaal worden gekwalificeerd aangezien weddenschappen op paardenwedrennen een belangrijk onderdeel vormen van de federale bevoegdheid inzake spelen en weddenschappen.

6 Arbitragehof 30 juni 2005 nr. 114/2005 B.S.

61

8.2.3. RAAD VAN STATE 8.2.3.1. Moeilijk herstelbare schade De Raad van State7 heeft een uiterst dringend beroep tot opschorting, dat was ingediend tegen een gemotiveerde weigering van vergunning wegens de afwezigheid van een overeenkomst met de stad, verworpen en baseerde zich daarbij op het feit dat de verzoeker, hoewel hij van een overgangsperiode genoot, zijn activiteit had stopgezet, op grond van het feit dat een weigering van vergunning ipso facto geen moeilijk herstelbare schade veroorzaakt. Uit de omstandigheden van de zaak blijkt dat de verzoeker geen gebruik had gemaakt van de overgangsperiode en zijn activiteit kort na 31 januari 2001 had stopgezet. Bovendien bleek dat het maatschappelijke doel van de verzoeker niet uitsluitend voorbehouden was aan de exploitatie van kansspelen en veel ruimer was. Derhalve kon de verzoeker een activiteit blijven hebben en zich van financiële middelen blijven verzekeren. 8.2.3.2. Solvabiliteit De Raad van State8 heeft in het kader van een opschortingsprocedure gemeend dat de solvabiliteit wordt beoordeeld met het criterium dat de onderneming werkt en niet dat ze in liquidatie is. 8.2.3.3. Gebrek aan belangstelling De verzoekende vennootschap heeft geen belangstelling meer in het voortzetten van de opschorting van uitvoering van de betwiste beslissing, gegeven het feit dat de enige exploitant van de inrichting definitief aangesteld is.9 8.2.3.4. Aantasting van de reputatie Een aantasting van de reputatie vormt een onvoldoende belang om de voortzetting te rechtvaardigen van de opschorting die niet tot gevolg zou kunnen hebben dat een vergunning wordt toegekend.10 8.2.3.5. Ontslag van een bestuurder die aandeelhouder blijft Gegeven het feit dat de kansspelcommissie het ontslag van de bestuurders in aanmerking heeft genomen en de haar door de wet toevertrouwde controle op de transparantie van de exploitatie en de identificatie van het aandeelhouderschap heeft uitgeoefend, heeft zij de ontslagen en benoemingen die tussen de indiening van de aanvraag en haar beslissing tot weigering hebben voorgedaan niet genegeerd. 11 8.2.3.6. Sociale fraude De kansspelcommissie heeft geen inbreuk gemaakt op de bevoegdheden van de Arbeidsinspectie of van het Arbeidsauditoraat, noch geprobeerd strafrechtelijke overtredingen vast te stellen, gegeven het feit dat zij zich ertoe heeft beperkt om in het kader van de 7 EG nr. 138.945 van 6 januari 2005 A 158.778/XII-4342 8 EG nr. 139.934 van 28 januari 2005 A.152.703/XII-4162 9 EG nr. 142.473 van 23 maart 2005 A 156.146/XI- 15.993 10 EG nr. 142.473 van 23 maart 2005 A 156.416/XI-15.993 11 EG nr. 142.472 van 23 maart 2005 A.154.517/XI-15.975

62

toepassing van de bepalingen van de wet van 7 mei 1999, meer bepaald van haar artikel 36, de conclusies te trekken die voortvloeien uit getuigenissen die verzameld zijn in de processen-verbaal waarvan zij wettelijk kennis had.12 8.2.3.7. Gelijkheid van behandeling Het principe van de gelijkheid is nagekomen als de kansspelcommissie een vergunning weigert aan een inrichting klasse B waaraan de gemeente de overeenkomst heeft geweigerd, terwijl in dezelfde gemeente een andere inrichting die geen aanspraak kan maken op het voordeel van een overeenkomst, verder wordt geëxploiteerd, als de gemeenteraad zich daarover later heeft uitgesproken.13 8.2.3.8. Verworven rechten Voor het verkrijgen van de vergunning maakt de wet geen onderscheid tussen een bestaande inrichting of een nieuwe inrichting. De inrichting die bestond voor de wet kan niet inroepen dat ze economische rechten had verworven.14 8.2.3.9. Procedure Om een uitspraak te doen, moet de Kansspelcommissie niet wachten tot de opschortings- en annuleringsprocedure die tegen de beslissing van de gemeente is geopend, beëindigd is.15 8.2.3.10. Advies van de burgemeester voor de drankgelegenheden De Raad van State preciseert dat het geenszins onredelijk is dat de kansspelcommissie zich verzekert van de moraliteit van de aanvrager van een vergunning door te eisen dat deze laatste bij de exploitatie van een inrichting de toepasselijke bepalingen inzake veiligheid, gezondheid, brand of stedenbouwkundige bepalingen naleeft. Het getuigt van goed bestuur en is conform het principe van rationeel gebruik van de middelen van de administratie dat men voordat men de procedure opent voor toekenning van een vergunning, zich ervan vergewist dat een inrichting aan de eisen van bijzondere regelgevingen beantwoordt.16 8.2.4. HOF VAN BEROEP 8.2.4.1. Vzw’s Krachtens artikel 1 van de wet van 27 juni 1921 dat de burgerlijke persoonlijkheid toekent aan de vzw’s en aan de inrichtingen van openbaar nut, zoals het van kracht was op het ogenblik van de feiten, is de vzw een vereniging die zich niet begeeft aan industriële of commerciële activiteiten of die er niet naar streeft aan haar leden een materieel voordeel te verschaffen. Het gaat om cumulatieve voorwaarden.

12 EG nr. 142.472 van 23 maart 2005 A 154.517/XI-15.975 13 EG nr. 139.742 van 25 januari 2005 A 153.051/XII-4175 14 EG nr. 139.742 van 25 januari 2005 A 153.051/XII-4175 15 EG nr. 139.742 van 25 januari 2005 A 153.051/XII-4175 16 EG nr. 143.578 van 22 april 2005 C/E.B. A 99.960/XI-15.824

63

Als blijkt dat de activiteiten van een geldig opgerichte vzw in werkelijkheid handelsactiviteiten zijn, kan deze omstandigheid de ontbinding van genoemde vereniging met zich meebrengen en haar leden persoonlijk aansprakelijk stellen, maar staat dit niet toe haar te diskwalificeren en te kwalificeren als een handelsvennootschap.17 8.2.4.2. Kosten Het Hof van Beroep van Brussel18 heeft gesteld dat er geen hinderlijk appel was, gegeven het feit dat de appellant kon vrezen dat door de van kracht wording van de besluiten

- tot vaststelling van de lijst van de automatische kansspelen waarvan de exploitatie gemachtigd is in de kansspelinrichtingen klasse II;

- met betrekking tot de werkingsregels van de automatische kansspelen waarvan de exploitatie gemachtigd is in de kansspelinrichtingen klasse II

ambtshalve maatregelen tegen hem zouden worden genomen. Het beroep is ook niet hinderlijk als de appellant, voordat hij zijn appel indient, de moeite heeft gedaan om de toepasselijke wetgeving te onderzoeken en er een interpretatie aan heeft gegeven die niet overduidelijk onjuist is. De appellant wordt echter veroordeeld in de kosten van de twee gedingen. 8.2.4.3. Bevoegdheid van de kortgedingrechter Het Hof van Beroep van Brussel19 meent dat de aan de Raad van State toegekende bevoegdheid om de opschorting te gelasten van de uitvoering van een administratieve akte geen enkele beperking inhoudt van de bevoegdheid van de hoven en rechtbanken en, meer bepaald, van die van de voorzitter die uitspraak doet in kortgeding, als blijkt dat deze akte een subjectief recht zou kunnen aantasten, zelfs al gaat het om de herhaling van een objectief rechtsmiddel (controle van wettigheid van een administratieve akte) dat al werd ingesteld voor de bevoegde administratieve rechtbank (die het heeft verworpen). 8.2.4.4. Afwezigheid van ernstige rechtswaarschijnlijkheid Er mag niet uit het oog worden verloren dat de exploitatie van een kansspelzaal in principe verboden is. Zij kan enkel worden gemachtigd bij uitzondering en onder de strikte voorwaarden gedefinieerd door de wet van 7 mei 1999 waarvan het doel duidelijk werd herhaald tijdens de voorbereidende werkzaamheden: het kwam erop aan “een wettelijke basis te geven aan de kansspelen, om een einde te stellen aan de misbruiken en toleranties die vandaag legio zijn. Het doel is een kader te scheppen dat de operatoren van spelen aan strikte exploitatieregels zou onderwerpen in ruil voor beroepszekerheid en de zekerheid van een redelijke winst. Het wetsvoorstel berust op het volgende dubbele principe: de exploitatie van kansspelen blijft a priori verboden, een exploitatievergunning moet worden beschouwd als een privilege dat onmiddellijk moet worden opgeheven in geval van overtredingen van de opgelegde regels of van schendingen van deze regels”20 . Het Hof ziet niet waarin deze gemotiveerde weigeringen verkeerd of in strijd met de wetsbepalingen zouden zijn, gegeven het feit dat de beslissingen tot weigering prima facie op een perfect regelmatige wijze gemotiveerd zijn, met name door de nabijheid van

17 AH Brus. (9e kamer), 23 december 2004 R.G.: 1998/AR/2331 18 Beroep Brussel( 2e kamer) R.G. 2001/KR/436 R nr.2005/3560 19 Beroep Brussel (2e kamer), 23.06.2005 nr.2005/4458. 20 Sén-session 1998-1999, Rapport au nom de la commission des finances et des affaires économiques, n°1-419/17,p .4

64

schoolinrichtingen, plaatsen waar erediensten worden gehouden of plaatsen die bezocht worden door jongeren. Het Hof van Beroep stelt vast dat de appellant niet het recht heeft de exploitatie van zijn zaal voort te zetten en dat hij derhalve geen vermoedelijk subjectief recht kan doen gelden dat zou kunnen rechtvaardigen dat hij van de rechter in kortgeding om een bescherming verzoekt die hij niet van de administratieve rechter kon verkrijgen. De appellant toont bovendien niet aan dat hij zich zou kunnen beroepen op de ernstige waarschijnlijkheid van een dergelijk subjectief recht. Geen enkel element van de dossiers laat toe te beweren dat de appellant zich in de wettelijke voorwaarden zou bevinden om de documenten te verkrijgen die hem zouden machtigen een speelzaal te exploiteren. 8.2.5. RECHTBANKEN 8.2.5.1. Verbod van cumulatie De burgerlijke rechtbank van Kortrijk 21 heeft onderzocht of de samenwerkingsovereenkomst die is gesloten tussen een installateur en een vergunninghouder klasse E effectief onder het verbod van cumulatie viel zoals bepaald door artikel 27. De rechtbank heeft gemeend dat er geen cumulatie bestond wanneer in een samenwerkingsakkoord is voorzien volgens dewelke een onderneming zich ertoe verbindt toestellen te leveren en te onderhouden, en een andere vennootschap waakt over een goede exploitatie en zich ertoe verbindt alleen gokautomaten te plaatsen die aan eerstgenoemde toebehoren, waarbij de winst in twee wordt gedeeld. 8.2.5.2. Aansprakelijkheid De stad Antwerpen werd door de rechtbank veroordeeld een voorlopige schadevergoeding te betalen omdat zij had geweigerd een overeenkomst te sluiten. De rechtbank heeft een accountant aangesteld. Tegen het vonnis is beroep aangetekend.22 De stad betwistte niet haar aansprakelijkheid maar alleen het causaal verband tussen de schuld en de schade. De vergunning klasse II wordt niet automatisch toegekend als er een overeenkomst is gesloten tussen de stad en de inrichting. De commissie controleert of de andere voorwaarden zijn nagekomen. De rechtbank meent dat de kansspelcommissie niet schuldig is omdat zij niet bevoegd is om een overeenkomst te sluiten, maar de inrichting heeft een kans verloren om een vergunning te krijgen door de weigering van de stad om een overeenkomst toe te kennen. Het vonnis preciseert dat het met reden is dat de kansspelcommissie de vergunning heeft geweigerd, gegeven het feit dat de stad geen overeenkomst heeft afgeleverd, zelfs niet toen een beroep hangende was voor de Raad van State. 8.2.5.3. Eerlijke handelspraktijken Het feit geld aan te bieden, alle gerechtelijke kosten op zich te nemen, aan te bieden de vergoeding wegens contractbreuk op zich te nemen en ermee te dreigen de exploitatievergunning verloren te laten gaan, vormen geen eerlijke handelspraktijken wanneer deze feiten tot doel hebben vergunninghouders klasse C van de ene installateur naar de andere te doen overschakelen23. In deze hypothese kan een dwangsom worden opgelegd.

21 3e kamer Kortrijk 04.01.2005 R.G.02/1550/A en 02/1650/A 22 Eerste aanleg Antwerpen 13B 16.11.2004 DEP/A 23 Ref . handelsrechtb. Gent, 28 .02.2005 A/05/00221

65

8.2.5.4. Exclusiviteitscontract – derdemedeplichtigheid

Wanneer de overdrager zich schuldig heeft gemaakt aan een contractuele niet-uitvoering door zijn handelszaak over te dragen aan de overnemers zonder hem de voortzetting van de exclusiviteit op te leggen, en als een derde aan de schending door de contractuele overnemer heeft meegewerkt door wetens en willens toestellen te installeren in de handelszaak, kent de rechtbank de winst van de zaak toe aan de eerste installateur van spelen en veroordeelt de derdemedeplichtige in solidum met de overdrager tot het betalen van een belangrijke schadevergoeding aan de eerste installateur .24 Er is geen schuld noch misbruik van recht noch tegenspraak vanwege de eerste installateur wanneer hij van de overdrager aanvankelijk eist dat hij het contract in natura uitvoert door de overdracht van zijn handelszaak te verbinden met de verplichting van de overnemer om het contract met hem voort te zetten, en daarna vaststelt dat de uitvoering niet meer mogelijk was vanwege de aanwezigheid van concurrerende toestellen in de plaats, wat tot zijn uitzetting leidt, en dan bijgevolg een beroep doet op de ontbinding van rechtswege die is bepaald in het contract ten nadele van de exploitant die in dit geval gehouden is tot de overeengekomen forfaitaire vergoeding.

“Aangezien het bestaan van een contract inroepbaar is tegen derden en zij er rekening moeten mee houden wanneer zij hun eigen gedrag bepalen, is het onmiskenbaar dat het sluiten van een contract een verandering teweegbrengt in de rechtssfeer van de derden. De contracten die zijn gesloten buiten de derden vallen, zoals zovele andere feiten, binnen hun rechtsomgeving en beperken hun vrijheid van handelen en hun vrijheid van contracteren. Inderdaad, de derden moeten de realiteit van de feiten erkennen maar zij moeten zich er ook van onthouden afbreuk te doen aan deze realiteit”. 25 8.2.5.5. Hanengevechten

De correctionele rechtbank26 van Leuven veroordeelt de organisatoren van hanengevechten maar vindt deze laatste niet sociaal immoreel. De rechtbank hekelt echter de hoge inzetten bij deze weddenschappen, die er het dwangmatige karakter van aantonen. Er werd beroep aangetekend.

8.2.5.6. Uitzondering: het recht om het spel maximaal vijf keer gratis voort te zetten

De rechtzoekende heeft recht op een coherente houding vanwege de overheid. De Belgische staat, vertegenwoordigd door de minister van Justitie, heeft zijn plicht tot correcte voorlichting verzuimd en heeft het vertrouwensbeginsel geschonken ondanks het duidelijke standpunt van de Kansspelcommissie, die had gemeld dat het spel ‘Symbolix’ een uitzondering was op de Kansspelwet, aangezien het alleen het recht gaf om het spel maximaal vijf keer kosteloos voort te zetten, krachtens artikel 3.2° van de wet van 7 mei 1999. De schuld van de Belgische Staat staat dus vast en de rechtbank27 stelt een deskundige aan om de schade te ramen. Vanaf 22 maart 2001 echter had de kamer van inbeschuldigingstelling van Gent28 de opheffing van de inbeslagneming van de machines bevolen op basis van het door de spelcommissie opgestelde verslag dat aan de procureur des Konings was gestuurd. 24 AH Luik (7e kamer) 21 april 2005 2003/RG/435 Com. Luik, (2e kamer) 24 januari 2003, R.G. 2657/01 AH Bergen, 9 oktober 2000 en 29 april 2002 (1e kamer) 1998/613 25 STIJNS(S.)Les contrats et les tiers, in op.cit, La Charte, 2004,blz.213 tot 218 26 Rechter ziet geen graten in hanengevechten, Het laatste Nieuws , 16.03.05 Leuvense rechter vindt hanengevechten niet immoreel , De Standaard online 15.03.2005 27 Brussel; (26e kamer), 1 juni 2005, R.G.: 01/6877/A, 221/26/05 CLC /E.B. 28 Kamer van inbeschuldigingstelling van Gent, 22 maart 2001 KI 230/01, GC 667/01, N. / E.B.

66

8.2.5.7. Exploitatie van een spel door een installateur zonder dat de exploitant van de drankgelegenheid een vergunning heeft De rechtbank van Gent29 heeft een vennootschap die houder is van een vergunning klasse E en die bingotoestellen had geïnstalleerd en geëxploiteerd ondanks het feit dat de caféhouder nog niet over een vergunning klasse C beschikte, veroordeeld tot een boete van € 3000 met drie jaar opschorting voor een deel van het bedrag. Ze beveelt ook de verbeurdverklaring van de financiële voordelen die voortvloeien uit de overtreding en die van de speeltoestellen. De installateur kan niet inroepen dat hij niet op de hoogte was van het feit dat de kansspelcommissie geen vergunning had toegekend.

8.2.6. BUITENLANDSE RECHTBANKEN 8.2.6.1. Verenigbaarheid van het vergunningsysteem met artikel 49 van het Europees Verdrag De rechtbank van Arnhem30 heeft een Engelse operator veroordeeld tot het betalen van een dwangsom van € 10.000 per overtredingsdag, terwijl deze laatste meende dat hij zijn spelen in Nederland kon exploiteren. De rechtbank oordeelt dat de minister van Justitie heeft aangetoond dat het restrictieve beleid coherent en systematisch was en dat het verenigbaar was met het Europese Verdrag wanneer onder meer,

- een beperking van de reclame is georganiseerd door een gedragscode die kan worden vervangen door richtlijnen van de minister als de code niet wordt nageleefd;

- in een uniformisering van de vergunningvoorwaarden en in een ontwikkeling van het herverdelingssysteem is voorzien;

- een intensivering en een modernisering van de controle op de agenda staan; - een beperking van het aantal vergunningen wordt toegepast.

8.2.6.2. Een Maltese firma dient een klacht in tegen Frankrijk met steun van de EU Zeturf Ltd, een Maltese firma die weddenschappen op het internet aanbiedt, heeft beroep aangetekend tegen de beslissing van een Franse rechtbank van eerste aanleg waarin van haar wordt geëist geen weddenschappen op de in Frankrijk gelopen paardenrennen meer aan te nemen. De vennootschap heeft ook een klacht ingediend bij de Europese Commissie. De Maltese regering heeft op de Franse beslissing geantwoord omdat ze dit dossier als prioritair beschouwt. De Malta Lotteries and Gaming Authority (LGA), de autoriteit die belast is met het afleveren van vergunningen voor het aanbieden van spelen “op afstand” in Malta, heeft zich er ook toe verbonden Zeturf te steunen. De firma Zeturf beweert dat de beslissing van de Franse rechtbank niet conform de Europese wetten op het vrije verkeer van goederen en diensten in de EU is. “Er bestaat een belangrijke en zeer duidelijke rechtspraak binnen de EU over dit onderwerp” legt een vertegenwoordiger van Zeturf uit. De heer Axisa, directeur bij het LGA, deelt deze mening. “De Maltese

29 Gent( 21k.), 20 september 2005/2947 n GE58.L4.109446/04 SW2. Er werd beroep aangetekend 30 Arnhem (civ.) 31 augustus 2005 R.G . 98631

67

wetgeving komt het beginsel van de vrije dienstverlening, dat bevestigd is door het EG-verdrag, perfect na.” De klacht van Zeturf komt bij zeven andere klachten in afwachting van vonnis bij de Europese Commissie tegen lidstaten die buitenlandse operatoren de toegang tot hun markten verbieden. Een gebrek aan consensus tussen de Europese commissarissen vertraagt momenteel het openen van inbreukprocedures tegen deze staten. De Maltese regering heeft ondertussen beloofd om al het mogelijke te doen om Zeturf en de belangen van haar 97 andere exploitanten die gemachtigd zijn om spelen “op afstand” aan te bieden, te verdedigen. 8.2.7. PARKET 8.2.7.1. Privé-clubs

Het parket-generaal heeft herinnerd aan de essentie van de omzendbrief. Men moet niet stil blijven staan bij uiterlijkheden of bij de statuten van de privéclubs die het openbaar karakter proberen te camoufleren31 door toegangsvoorwaarden te stellen of door bepaalde spelers te weren. 8.2.7.2. Huiszoeking - verbeurdverklaring

Inzake huiszoeking en huisbezoek is het decreet van 10 en 21 juli 1791 betreffende de organisatie van een gemeentelijke en correctionele politie nog altijd van kracht, zodanig dat de agenten van de gerechtelijke politie altijd kunnen binnenkomen, met andere woorden, op alle uren van de dag en van de nacht, in de huizen waar men gewoonlijk kansspelen laat spelen op aanwijzing van gedomicilieerde burgers. De herkomst van de in beslag genomen sommen kan worden gecontroleerd en zij kunnen in beslag worden genomen met het oog op verbeurdverklaring in toepassing van de artikelen 42, 43 en 43bis in het kader van een andere overtreding waarvoor een apart dossier is geopend (drugs, souteneurschap en andere zwendel…)

In de gevallen van overtreding in artikel 305 van het Strafwetboek vormt de verbeurdverklaring van fondsen of effecten die in het spel zijn gebracht, meubels, instrumenten, benodigdheden en toestellen gebruikt of bestemd voor de spelen een veiligheidsmaatregel en geen straf; zij wordt zelfs uitgesproken in geval van kwijting of van verwijzing van de vervolgingen wegens de verjaring van de strafvordering.32

De verbeurdverklaring moet worden uitgesproken los van elke vroegere inbeslagneming.33

De verbeurdverklaring moet worden uitgesproken ongeacht wie de eigenaar is.34 De derde-eigenaar kan zich voegen35, zelfs voor de eerste keer, in beroep.36 De houders van een vergunning E moeten regresactie indienen tegen de veroordeelde exploitanten.37 31 omzendbrief C .19/98 van 1 april 1998 van het parket 32 Cass. 23.12.1986,Pas., 1987, I, 517.,R.W,1987-88,944 note MERCKX,D. De verbeurdverklaring inzake kansspelen 33 Cass., 29 januari 1973, Pas., 1973,I, 518, Arr.Cass. 1973,543. 34 Hof Antwerpen,11 februari 2003; Corr.Leuven, 9 november 2001 35 Corr. Hasselt, 11 mei 2004 36 Antwerpen , 11 februari 2003. 37 Corr. Leuven 9 november 2001.

68

8.2.8. UITSPRAKEN COMMISSIE 8.2.8.1. Retributies

Veertien inrichtingen van klasse B werden opgeroepen voor de heffing van de waarborg wegens de afwezigheid van betaling van de retributies. Vier van hen voerden aan dat zij te goeder trouw waren en vroegen om in schijven te kunnen betalen. De commissie heeft deze vergunninghouders gemachtigd het financieel achterstal in drie maandelijkse afbetalingen te regulariseren. Bij ontstentenis van stipte naleving van dit aanzuiveringsplan was de hele som onmiddellijk invorderbaar en kon het verschuldigde saldo worden afgehouden van de in de deposito- en consignatiekas neergelegde waarborg. Bij niet-aanvulling van de waarborg binnen vijf dagen wordt de vergunning krachtens de wet opgeschort.

Een ervan voerde aan dat de exploiterende vennootschap gestopt was met de exploitatie van een inrichting in dezelfde gemeente en dat derhalve de retributie niet verschuldigd was. In overeenstemming met haar rechtspraak heeft de Commissie geoordeeld dat het een andere vergunning betrof dan de vergunning van de inrichting die haar activiteit, weliswaar in dezelfde gemeente, had stopgezet, maar die het voorwerp had gevormd van een nieuwe overeenkomst met de stad en van een apart onderzoek inzake de toekenningsvoorwaarden. Een beroep voor de Raad van State is nog altijd hangende in dit dossier.

De commissie meent dat het zich onthouden van betaling van de jaarlijkse retributie binnen de vastgestelde termijnen een beslissend signaal vormt voor een onderzoek naar de solvabiliteit van de onderneming. Opdat een vergunning behouden kan blijven, moet de inrichting solvabel blijven.

8.2.8.2. Vereisten van de functie

De commissie stelt vast dat steeds minder aanvragen worden ingediend waarbij de vergunning moet worden geweigerd wegens het niet voldoen aan de vereisten van de functie. Om aan die vereisten te voldoen, oordeelt de commissie dat de aanvrager niet mag zijn veroordeeld tot een gevangenisstraf van 6 maanden tijdens de laatste drie jaar, noch mag zijn veroordeeld wegens een misdrijf inzake kansspelen. De leveranciers zijn op de hoogte van deze regel. Aanvragen die zullen worden geweigerd omwille van het strafregister, worden dan ook niet meer opgestuurd. 8.2.8.3. Maximum aantal vergunningen klasse B

Het maximum aantal van 180 vergunningen werd door de wetgever vastgesteld. Het Arbitragehof heeft gemeend dat dit aantal redelijk was. De beperking tot 180 is bedoeld om op een redelijke manier in verhouding tot de grootte van de nationale bevolking het sociaal gevaar te kunnen inperken dat de kansspelinrichtingen kunnen vormen. Het uitstellen van een uitspraak over een beslissing voor een inrichting die van een overgangsperiode geniet terwijl er geen enkele overeenkomst is gesloten met de gemeente heeft als concreet gevolg dat de oneerlijke concurrentie wordt gestimuleerd tegenover de vergunninghouders die per exploitatie een bedrag van € 75.000 moesten in bewaring geven en die jaarlijks retributies ten belope van € 7.500 moeten betalen.

69

8.2.8.4. Heffing van de retributies op de waarborg na faillissement of gerechtelijke schuldenregeling

De tekst van de wet preciseert niet de modaliteiten, het moment en de vorm waarin de waarborg wordt opgeroepen. De wet bepaalt alleen dat bij ontstentenis van betaling van de kosten, dit wil zeggen van de retributies, de verschuldigde sommen van de waarborg kunnen worden afgenomen. Deze borgsom kan worden beschouwd als een op eerste aanvraag oproepbare waarborg. Zodra de retributie opeisbaar is en niet wordt uitgevoerd, kan de Kansspelcommissie de waarborg gebruiken zonder voorafgaande machtiging van de vergunninghouder die de waarborg heeft gevormd. Het behoort tot de bevoegdheid van de Commissie om van de borgsom het bedrag van de onbetaalde retributiesommen af te nemen.

De kansspelcommissie eist dat de Deposito- en Consignatiekas haar betaalt.

Als de vergunninghouder zijn exploitatie stopzet of failliet wordt verklaard, wordt een aanvraag om terugbetaling van het niet-verbruikte deel van de waarborg door de vergunninghouder of de curator bij de Deposito- en Consignatiekas ingediend.

Er is geen mogelijke compensatie tussen de kansspelcommissie en de vergunninghouder aangezien er geen overeenkomst van lopende rekening bestaat tussen schuldeisers en schuldenaars. Als artikel 71 anders zou worden begrepen, zou het van zijn essentie worden ontdaan. Dat is de reden waarom artikel 71 het reële karakter van de waarborg beklemtoont. Deze specificiteit heeft als gevolg dat de borgsom buiten het vermogen van de vergunninghouder valt, die dus ontsnapt aan het gemeenschappelijke verhaalsobject van de schuldeisers. De schuld van de commissie ontsnapt derhalve aan de samenloop van de schuldeisers op de waarborg. In de hypothese van een faillissement of van een gerechtelijke schuldvereffening moet de Commissie alleen een schuldaangifte inbrengen in de gevallen waarin de retributies niet betaald zijn en de waarborg niet gevormd is. Alleen de inrichtingen die op 1 januari 2001 bestonden, zijn hierbij betrokken. 8.2.8.5. Ongunstig advies van de burgemeester

Als een burgemeester een ongunstig advies geeft jegens een drankgelegenheid zonder dat dit advies wordt gemotiveerd, kent de commissie de vergunning klasse C toe. 8.2.8.6. Exploitant van drankgelegenheid – antecedenten wegens het exploiteren van een illegaal speelhuis

De vergunning klasse C wordt niet afgeleverd als bij de gerechtelijke antecedenten er een veroordeling is wegens het illegaal exploiteren van een speelhuis. In die hypothese is het belangrijk een aanvraag tot gerechtelijke rehabilitatie in te dienen vooraleer een vergunning aan te vragen. 8.2.8.7. Burgerlijke en politieke rechten

De commissie heeft geoordeeld een vergunning klasse C te moeten weigeren aan een aanvrager die in 1999 door het Hof van Assisen was veroordeeld tot een gevangenisstraf en tot een verbod van de rechten bepaald in artikel 31 van het strafwetboek, dat de burgerlijke en politieke rechten bepaalt die vereist zijn door artikel 41 van de wet op de kansspelen om een vergunning te kunnen verkrijgen.

70

8.2.8.8. Derdemedeplichtigheid en vereisten van de functie Een exploitant, houder van een vergunning klasse E, vermeldt twee processen tussen hem en een concurrent nadat deze laatste de eerste had uitgewonnen voor de handelszaak waarin hij spelen exploiteerde. Een arrest van het Hof van Beroep veroordeelt de concurrent wegens derdemedeplichtigheid en schending van een contractuele verplichting; dit arrest werd uitgevoerd en er was geen voorziening in Cassatie. De door de hoven en rechtbanken veroordeelde concurrent voert aan dat de installateurs niet altijd correct geïnformeerd worden door de exploitanten van drankgelegenheden over de wijzigingen of de exclusiviteitsovereenkomsten met andere installateurs en dat er daardoor conflicten ontstaan. Hij voert ook aan dat het geschillen van contractuele en of burgerlijke en/of commerciële orde zijn die niet in aanmerking moeten worden genomen in het kader van het onderzoek van de naleving van de normen die zijn opgelegd door de wet van 07.05.1999 betreffende de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers. In zijn arrest van 21.04.2005 oordeelde het Hof van Beroep van Luik: “X heeft zich schuldig gemaakt aan een contractuele niet-uitvoering door zijn handelszaak over te dragen aan Y zonder hem de continuïteit van de exclusiviteit met Z op te leggen, en D. heeft meegewerkt aan de schending door X van zijn contractuele verplichtingen door haar toestellen willens en wetens in de handelszaak te installeren”; “D heeft snel een contract afgesloten met de overnemer en heeft snel haar toestellen in de plaats geïnstalleerd, terwijl zij er behoorlijk van in kennis was gesteld door haar concurrent dat deze laatste een exclusiviteit genoot op de inrichting en dat zij die niet kon negeren zonder zich medeplichtig te maken aan een schending van het lopende contract i”; “Z had haar aandacht ook getrokken op de aanwezigheid van spelen ter plaatse; het is niet belangrijk dat het D is die genoemde spelen heeft opgeborgen in een zaal achter het café op het ogenblik dat haar toestellen werden geïnstalleerd of dat dit al gedane feiten waren op dat moment; zelfs in dat geval, wat de deurwaarder van Z zonder grote onderzoeksinspanningen heeft kunnen vaststellen, heeft D dit ook moeten vaststellen omdat zij verwittigd was door de raadsman van Z”; “het is dus met volledige kennis van zaken dat zij toch beslist de plaats in te nemen”; en “in casu motiveert D geen enkele wetsbepaling die X het recht zou hebben gegeven om uit eigen wil de overeenkomst van onbepaalde duur op te zeggen”; In hetzelfde arrest vervolgt het Hof van Beroep van Luik: “Aangezien het bestaan van een contract inroepbaar is tegen derden en zij er rekening moeten mee houden wanneer zij hun eigen gedrag bepalen, is het onmiskenbaar dat het sluiten van een contract een verandering teweegbrengt in de rechtssfeer van de derden. De contracten die zijn gesloten buiten de derden vallen, zoals zovele andere feiten, binnen hun rechtsomgeving en beperken hun vrijheid van handelen en hun vrijheid van contracteren. Inderdaad, de derden moeten de realiteit van de feiten erkennen maar zij moeten zich er ook van onthouden afbreuk te doen aan deze realiteit. (…). Om de schuld van de derde vast te stellen, moeten de volgende elementen bewezen worden: (1) een contractuele verplichting, die vooraf geldig bestond, tussen A en B; (2) de contractuele verplichting is niet uitgevoerd door de contractuele debiteur C overeenkomstig wat was overeengekomen (voorwaarde van schuldige niet-uitvoering van een contractuele verplichting door een contractant); (3) de derde kent de

71

contractuele situatie tussen de partijen A en B of moet ze kennen; (4) de derde heeft zich schuldig “medeplichtig” gemaakt aan de niet-uitvoering, in die zin dat hij een gedrag heeft gesteld dat een normaal en redelijk persoon, geplaatst in dezelfde feitelijke omstandigheden als die van onderhavig geval, niet zou hebben gesteld. Er zal schuldige medeplichtigheid zijn op voorwaarde dat er wetens en willens is deelgenomen aan de schending van het contract, of gehandeld is met de bedoeling de schuldeiser A schade toe te brengen (S. STIJNS, Les contrats et les tiers, in op. cit., La Charte, 2004, blz.. 213, 217 en 218 )”; “geen enkel van deze argumenten is bestand tegen de vaststelling dat zij een gedrag heeft gesteld dat een normaal en redelijk vakman van de installaties van spelen niet zou hebben gesteld, terwijl zij, gewend aan de exclusiviteitsclausules die gewoonlijk de installatiecontracten vergrendelen, zij door een van haar concurrenten behoorlijk verwittigd was dat dit wel degelijk het geval was met de inrichting waarvoor zij zich interesseerde”; “D heeft niet te goeder trouw kunnen geloven dat … zich neerlegde bij de opzegging van haar contract”. 8.2.8.9. Eisen van de functie Een van de kenmerken van de eisen van de functie bestaat erin te goeder trouw te handelen. De commissie heeft gemeend de vergunning klasse B te moeten intrekken van een exploitant die cumulatief:

- spelers had binnengelaten die verbod tot toegang van speelzalen opgelegd hadden gekregen;

- automatische spelen had geëxploiteerd zonder het computerprotocol volledig in acht te nemen;

- een deel van de in het computerprotocol bedoelde gegevens via een vergunninghouder klasse E had verzonden;

- fictieve winsten had gecreëerd die betaald zouden zijn geweest aan de klanten om de belastbare basis voor de inkomstenbelastingen te verlagen en derhalve de belasting te verminderen;

- spelen in exploitatie heeft gebracht die niet voldeden aan het goedkeuringsmodel, aangezien het mogelijk was speelmogelijkheden te geven door het gebruik van een wachtsleutel zonder gebruik van muntstukken of fiches;

- een personeelslid in de inrichting heeft gelaten dat niet in het bezit van een vergunning klasse D was.

De vergunninghouder klasse E heeft ook zijn vergunning verloren.

72

HOOFDSTUK IX – WERKING

9.1. HET SECRETARIAAT Op 31.12.2005 waren er 25 personen werkzaam bij het secretariaat, plus drie deskundigen (gedetacheerde politiemensen). Dit is een verhoging van vijf personen sedert 1 januari 2005: een niveau A (administrateur), 2 niveau’s B (financiële deskundigen) en twee administratieve krachten (niveau C). Op een totaal van 28 personen waren er 14 Franstaligen en 14 Nederlandstaligen. De meerwaarde van de nieuwe medewerkers situeert zich vooral in het behandelen van dossiers op financieel gebied, en het beter zicht krijgen op het financiële reilen en zeilen binnen de commissie inzake terugbetalingen, inningen en faillissementen. Er werd heel wat geïnvesteerd in opleidingen voor de medewerkers, voor de niveaus A vooral inzake ontwikkelingscirkels en talencursussen, voor de administratieve medewerkers meer op het vlak van de informatica-tools. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aanwezige personeel van 1.01.2005 tot 31.12.2005.

D stat. D cont. C stat. C cont. B stat. B cont. A stat. A expert A cont.

Op 1/01/2005 2 2 6 2 7 3 1 Aanwerving 2 2 1

Ontslag Op 31/12/2005 1N/1F 2N/2F 3N/3F 1N/3F 5N/3F 2N/1F 1F

Het organogram van het personeel van het secretariaat wordt weergegeven in bijlage 2, op pagina 86.

9.2. INFORMATICA 9.2.1. Het web De officiële website van de Kansspelcommissie (www.gamingcommission.fgov.be) kwam in oktober 2004 online. Volgende grafiek en tabel geven een overzicht van het aantal bezoekers voor de periode van 15 maart tot en met 24 december 2005. We merken duidelijk een explosieve toename van de consultaties vanaf november 2005. Aangezien de eindejaarsperiode niet is inbegrepen, mag worden gesteld dat de cijfers voor de maand december deze van november evenaren, zoniet overtreffen. Het dagelijks gemiddeld aantal consultaties steeg van 1501 tot ruim 5600 per dag eind december 2005.

73

Summary by Month

Daily Avg Monthly Totals Month

Hits Files Pages Visits Sites KBytes Visits Pages Files Hits

Dec 2005 5631 3187 1825 9 5 968674 229 41978 73314 129530 Nov 2005 5157 2255 613 9 7 1289237 285 17784 65408 149565 Oct 2005 2882 1401 409 12 6 1024925 395 12684 43449 89359 Sep 2005 2631 1419 357 13 2 1302706 394 10718 42575 78951 Aug 2005 1664 937 234 11 4 1056551 360 7280 29058 51590 Jul 2005 1949 1091 263 13 3 1187450 407 8157 33847 60425 Jun 2005 2243 1219 287 12 4 1234325 384 8627 36579 67314 May 2005 2216 1387 291 13 5 1226261 413 9048 43016 68719 Apr 2005 2260 1383 280 11 10 581635 336 8403 41490 67820 Mar 2005 1501 929 191 11 3 181703 173 2876 13943 22529

Totals 10053467 3376 127555 422679 785802

De steeds groter wordende naambekendheid en de toenemende omvang van de inhoud van de website in combinatie met een gebruiksvriendelijke organisatie van de site zijn zeker niet vreemd aan dit succes. Door het toevoegen van beschermde zones (enkel toegankelijk via authentificatie) is de kansspelcommissie erin geslaagd een efficiënt communicatiekanaal ter beschikking te stellen van de diverse sectoren die een rol spelen in het Belgische kansspellandschap.

74

9.2.2. Protocol De dagdagelijks ontvangen financiële en technische informatie vanuit de kansspelinrichtingen klasse I en II worden intensief gebruikt bij de voorbereiding van controles op het terrein. Dit heeft het mogelijk gemaakt de controles efficiënter en meer doelgericht te maken. Analyse van alle bestanden over een bepaalde periode – een arbeidsintensief gebeuren – maakte het mogelijk sanctieprocedures op te starten tegen kansspelinrichtingen die een duidelijke onwil vertoonden om het informaticaprotocol te respecteren. Dit beleid zal zeker worden voortgezet in 2006. Verdere automatisering en informatisering is aangewezen. De noodzaak tot het ontwikkelen van bijkomende software en de aanmaak van een statistische databank dringt zich op. Inzake klasse III werd een proefperiode gestart op 1 januari 2005. Analyse van de ontvangen gegevens zal moeten leiden tot een aangepaste versie van het protocol. Deze zaak zal nauwgezet worden opgevolgd in 2006. 9.2.3. De middelen Toepassingssoftware De web-based applicatie die integraal gebruik maakt van Oracle-software (applicatie- en database server), aangevuld met maatsoftware (Java2) werd verder uitgebreid teneinde een versnelde procedure voor aanvraag en toekenning van een vergunning klasse C mogelijk te maken. Het “loket C” kent een steeds groeiend succes. De toevoeging van de nodige functionaliteiten om de dossiers van uitgesloten personen te behandelen (uitsluitingen op vrijwillige basis en ingevolge een gerechtelijk bevel), de integratie van de EPIS-databank en de synchronisatie van deze laatste met de databank van de kansspelcommissie hebben een efficiënt beheer mogelijk gemaakt en dragen zeker bij tot de bescherming van de speler. Hardware Het bleek noodzakelijk om over te gaan tot de vervanging van de servers en de pc’s. Na een grondige studie van de behoeften van de dienst werden de nodige bestellingen gedaan. De apparatuur is sinds medio januari 2005 in gebruik genomen. Tevens werd eind november een bestelling geplaatst ter vervanging van de draagbare computers. Dit materiaal zal in gebruik worden genomen in 2006.

75

9.3. HET BUDGET Het Koninklijk Besluit van 21 december 200538 betreffende de bijdrage in de werkings-, personeels- en oprichtingskosten van de Kansspelcommissie, verschuldigd door de houders van de vergunningen klasse A, B, C en E bepaalt deze bijdrage voor het kalenderjaar 2006. Voor het kalenderjaar werden de bijdragen voor de verschillende vergunninghouders geïndexeerd met 1,5%. De enige uitzondering op deze regel is de minimumbijdrage die de houder van een vergunning klasse A moet betalen indien hij speelautomaten exploiteert. Die bijdrage wordt berekend op basis van een minimum van 30 toestellen. Bijdragen, bepaald door de koninklijke besluiten:

Klasse Bijdrage 2005 Bijdrage 2006 Verschil A algemene bijdrage 15.685 € 16.118 € 433 €A per speelautomaat 508 € 522 € 14 €A minimum speelautomaten 15.240 € 15.660 € 420 €B 7.843 € 8.059 € 216 €C 106 € 109 € 3 €E plaatsers 1.308 € 1.344 € 36 €E herstellers 2.616 € 2.687 € 71 €

De inkomsten van de Kansspelcommissie voor het jaar 2006 worden als volgt geraamd :

9 casino’s x 16.118 € (algemene bijdrage) 145.062,00 € 9 casino’s (bijdrage speelautomaten) 385.246,00 € 180 speelautomatenhallen x 8.059 € 1.450.620,00 € 7300 drankgelegenheden x 109 € 795.700,00 € Klasse E 692.228,00 €

TOTAAL 2006

3.468.856,00 €

9.4. DANKWOORD De leden van de Kansspelcommissie danken het personeel van het secretariaat voor zijn efficiënte en professionele hulp.

38 B.S. 28-12-2005

76

10. CONCLUSIES 2005 was een zeer vruchtbaar jaar. De commissie heeft zich toegelegd op een theoretische reflectie, naast de tastbare verwezenlijkingen. Op Europees vlak is de uitstraling van de Kansspelcommissie toegenomen door de organisatie in Brussel van de jaarlijkse vergadering (11-15 mei) van het Gaming Regulators European Forum onder auspiciën van de hoogste autoriteiten. Er waren 80 mensen uit 23 verschillende landen aanwezig. De gegevens die werden verzameld voor een betere bescherming van de speler, alsook de juridische ontwikkelingen in de verschillende landen, zullen de kansspelcommissie in staat stellen een gefundeerd advies te geven als ze door het Parlement of de regering geraadpleegd zou worden om de grote lijnen voor een openbaar kansspelbeleid uiteen te zetten. Frankrijk heeft aangekondigd dat vanaf de herfst 2006 er aan de ingang van de casino’s waarschijnlijk een controle op de identiteit van de klanten zou worden georganiseerd, wat het tastbare bewijs is van de aandacht die onze buren besteden aan ons concept “bescherming van de spelers”. Op nationaal vlak werd de Staten-Generaal van de spelsector georganiseerd. Het sluitstuk van deze ontmoeting was het wetenschappelijke werk van de KUL met de definities van de kansspelen. De vertegenwoordigers van de ministers van Justitie en van Financiën deden een opmerkelijke oproep tot de kansspelcommissie om een ontwerp van regelgeving voor de weddenschappen en spelen via elektronische weg ter bespreking voor te stellen. Een onlinesysteem voor het doorzenden van gegevens over de automatische spelen, de klantenlist, etc. werd ingevoerd in de inrichtingen van klasse I en II en heeft zijn voordelen bewezen in de uitvoering van efficiëntere en gerichtere controles. De Kansspelcommissie en het secretariaat zijn ook aandacht blijven besteden aan de realisatie van concrete projecten en hebben de procedure voor de behandeling van de dossiers van klasse A, B, C, D en E geperfectioneerd, ten einde een betere openbare dienst te verzekeren, vooral via het loket C. De inwerkingstelling van het EPIS-systeem voor de registratie in klasse I en II vormt een ultramodern instrument voor de bescherming van de spelers en beantwoordt aan de wensen van de wetgever van de wet van 1999. Om de geloofwaardigheid te verzekeren van een systeem waarin het verbod op kansspelen het principe is en de toekenning van een vergunning een uitzondering, is het essentieel dat het principe van het verbod wordt nageleefd. Dat is de reden waarom de commissie doorgedreven aandacht blijft besteden aan de strijd tegen clandestiene inrichtingen.

77

11. JAHRESBERICHT : ZUSAMMENFASSUNG Das Jahr 2005 war für die Spielekommission sehr erfolgreich, die sich neben ihren Routineaufgaben, das heißt Beratung, Kontrolle der Lizenzvergabe und Schutz der Spieler, auch die Zeit für grundlegende Überlegungen genommen und andere greifbare Ziele wie die Behandlung der verschiedene Lizenzanfrage, die Verbesserung der Kooperation mit anderen Diensten oder Einweisung in die Problematik der Glücksspiele erreicht hat.

Situation des Glücksspielgeschäfts in Belgien

Casinos Die letzte freie Casinolizenz wurde im Oktober 2005 an die Casino Austria International Holding GmbH für den Betrieb des Grand Casino in Brüssel vergeben. Das Casino öffnete unter der strengen Aufsicht der Spielekommission im Dezember 2005 und ist das größte Casino in Belgien mit 206 Spielautomaten. Die Liste der Spielautomaten, die in Casinos zugelassen sind, wurde durch Königliches Dekret auf Video-Poker, Video-Blackjack und Video-Roulette-Spielautomaten erweitert. Außerdem wurde die Verwendung eines bargeldlosen Systems im Dezember 2005 unter Vorbehalt zugelassen. Die Zahlkarte darf nicht anonym sein und jeder Spieler darf nur eine Zahlkarte besitzen. Außerdem wurde eine Studie des Finanzministeriums zu den Casinos begonnen, deren Ergebnisse 2006 zur Verfügung stehen sollen.

Spielbetriebe der Klasse II Bei Spielbetrieben der Klasse II wurde eine Untersuchung zur Nutzungsrate der Spielautomaten bei 155 von 176 Spielbetrieben durchgeführt. Es ergab sich eine Nutzungsrate von 84 %, sodass wir schlussfolgern können, dass dieser Wert realistisch ist, wenn auch nicht für alle Spielbetriebe.

Spielbetriebe der Klasse III Bei Spielbetrieben der Klasse III bzw. Gaststätten war die Eröffnung eines Betreuungsdienstes sehr erfolgreich und beschleunigte die Abwicklung der Anträge für diese Lizenz.

Der „Zusatznutzen“, das heißt der Profit, den das Unternehmen macht, geteilt durch die Summe der Gehälter, die Aufwendungen der Kapitalanleger und den Anteil des Staates, betrug im Jahre 2004 42,5 Millionen Euro bei Spielbetrieben der Klasse I, 53,9 Millionen Euro bei Spielbetrieben der Klasse II und 102,2 Millionen Euro bei Spielbetrieben der Klasse V (bzw. für Anlagen und Wartungsdienste). Für Spielautomaten in Gaststätten wurde kein Wert berechnet. Die Anzahl der Personen, die in den Casinos vollzeitbeschäftigt sind, entspricht bei Spielbetrieben der Klasse I 708 Vollzeitstellen, bei Spielbetrieben der Klasse II 809,2 Vollzeitstellen und bei Spielbetrieben der Klasse V 751,7 Vollzeitstellen. Kontrollen Kontrollen wurden nach Anzeigen und Beschwerden sowie mithilfe eines Onlinesystems durchgeführt, das elektronische Dateien mit Finanzberichten aller Spielautomaten täglich an die Kommission sendet. So ist es beispielsweise möglich, die Ausschüttungsrate sowie den Umsatz für jeden Spielautomaten zu berechnen.

Obgleich im Jahre 2005 im Vergleich zu 2004 weniger Kontrollen durchgeführt wurden, hat die Zahl der Sanktionsverfahren zugenommen. Begründet ist dies durch die strengere Anwendung des geltenden Rechts sowie der Durchführungsbestimmungen, aber auch durch die höhere Anzahl der Mitarbeiter in dem Sekretariat, dem diese Aufgabe obliegt. Sechs Mitglieder der Spielekommission wurden zum Offizier der Kriminalpolizei befördert,

78

so dass sie bei Verletzungen des geltenden Rechts tätig werden können. Die Durchführungsbestimmungen aus dem Jahr 2004 trugen ebenfalls dazu bei, dass die Kontrollen verschärft wurden.

Im Jahr 2005 lag das besondere Augenmerk auf der ganzheitlichen Anwendung aller Kontrollen, um deren Umfang und Effektivität zu erhöhen. Die Kontrollteams setzten sich in der Regel aus Mitgliedern des Eichamts sowie Inspektoren des Finanzministeriums zusammen.

Die meisten Verfahren wurden eröffnet, weil die Verpflichtung zur Registrierung der Besucher nicht eingehalten wurde, weil in Gaststätten illegale Glücksspiele durchgeführt wurden und weil einige Beschäftigte in den Spielhallen nicht an den von der Kommission angebotenen obligatorischen Kursen teilgenommen hatten. Außerdem erhielt die Kommission eine Reihe von Beschwerden über Glücksspiel im Internet und in TV-Sendungen, bei denen SMS genutzt wurden.

Im Jahre 2005 widmete sich die Kommission insbesondere der Information der Staatsanwälte sowie der Polizeimitarbeiter in den Polizeiakademien, für die Informationsveranstaltungen durchgeführt wurden. Außerdem arbeitete man eng mit der Kriminalpolizei zusammen und die Zusammenarbeit zwischen der Kommission und den Staatsanwälten wurde verbessert. Bei bestimmten Lizenzinhabern wurden Finanzbuchprüfungen durchgeführt, insbesondere bei Inhabern von Lizenzen der Klasse E (Hersteller) aber auch bei Inhabern von Lizenzen der Klasse A (Casinos) und B (Spielbetriebe). Bei einigen illegalen Spielbetrieben, in denen verbotenerweise Poker gespielt wurde, wurden Kontrollen durchgeführt.

Kontrolle der Spielautomaten Die Kommission arbeitet weiter eng mit dem Eichamt zusammen, wenn es um die Zulassung von Spielautomaten sowie um Kontrollen geht.

Die Computerprotokolle für die Lizenzen A und B wurden verändert, um die Finanzdaten und technischen Daten der Spielautomaten über ein Onlinesystem an die Kommission zu senden, sodass die Kontrollen erleichtert werden. Es wurde die Verwendung einer spezifischen Software gefordert, das System muss jedoch in Zukunft noch weiter verbessert werden. Die Onlinesysteme für Bingo (Spielautomaten in Gaststätten) wurde ebenfalls im Jahr 2005 getestet. Schutz der Spieler Die Liste der freiwilligen Ausschlüsse aus Spielbetrieben und Casinos umfasst etwa 3000 Personen. Im Jahr 2005 wurde diese Liste online auf den Server des Justizministeriums gestellt. Dieses Onlinesystem läuft unter dem Namen EPIS. Dieses System meldet sofort, ob eine Person einen Spielbetrieb betreten darf. Diese Liste wird alle zwei Wochen aktualisiert. Diese Liste enthält auch die Namen der Personen, die grundsätzlich keinen Zutritt zu Spielbetrieben haben, beispielsweise Gerichtsvollzieher, Inspektoren, Gerichtsdiener, öffentliche Notare und Mitglieder der Polizei außerhalb ihrer dienstlichen Aufgaben, aber auch unmündige Personen, sofern es der Vormund verlangt bzw. Personen, die als schuldunfähig befunden wurden bzw. denen entsprechend dem Strafrecht der Zutritt verweigert wird.

Neben den üblichen Maßnahmen, beispielsweise der Verteilung von Informationsmappen in den Spielbetrieben, die Besucher auf die Gefahren des Glücksspiels hinweisen, hat die Kommission auch eine wichtige Kampagne zur Sensibilisierung unter den praktischen Ärzten (Versand von Informationsmappen und eine medizinische Studie) sowie unter den Sozialdiensten durchgeführt.

79

Belgien ist Mitglied des Gaming Regulators European Forum (GREF), in dem 27 europäische Länder vertreten sind, die sich jährlich zum Informationsaustausch über aktuelle internationale und nationale Entwicklungen treffen. Im Jahre 2005 oblag Belgien die Aufgabe, die Besprechung in Brüssel zu organisieren. Das Finanzministerium überließ uns die Ehre, die Konferenz zu eröffnen. Dabei ging es insbesondere um den Schutz der Spieler und neue Entwicklungen auf der Ebene der Europäischen Union.

Im November organisierte die Kommission die dritte Konferenz, die mit der 100. Besprechung der Spielekommission zusammenfiel. Auf dieser Konferenz hatten die verschiedenen Casinobetreiber, Wettspielbetriebe und selbst die Medien die Chance, Politiker und Vertreter der Justiz zu treffen. Während dieser Konferenz verwiesen mehrere Redner, beispielsweise Herr Laes als Vertreter des Finanzministeriums, Herr Vervaeke, Mitglied des oberen Justizkomitees und Herr Jacobs als Vertreter des Justizministeriums sowie Herr Visart de Bocarmé als zuständiger Generalstaatsanwalt für Glücksspiele auf die Notwendigkeit, das Recht zu standardisieren und im Bereich der Glücksspiele zentrale Kontrollen einzuführen. Auf dieser Konferenz hatte zudem die KUL-Universität Gelegenheit, die Ergebnisse ihrer Studie zu präsentieren: „Glücksspiel: Juristische Definition und Implementierung“. In dieser Studie wurde ebenfalls empfohlen, die Lücken zu schließen, die durch die Vielzahl gesetzlicher Vorschriften zu Glücksspielen bestehen. Dazu gehört u.a. eine Neudefinition des Begriffs Glücksspiel einschließlich der Wetten, eine einheitliche Gesetzgebung und die Genehmigung der verschiedenen Glücksspielformen durch die Spielekommission als zuständige Stelle. Die Kommission beteiligte sich auch an anderen Besprechungen.

Juristische Entwicklungen Am 6. Juni empfahl die Kommission die Annahme eines Königlichen Dekrets, mit dem die Beteiligung an TV-Spielen mit SMS oder Telefonanrufen geregelt werden sollte. Die Staatsanwälte erhalten laufend Beschwerden über TV-Gesellschaften, können aber keine Maßnahmen ergreifen, da es in diesem Bereich an Durchführungsbestimmungen mangelt. Als Präzedenzfall bestätigte das Schiedsgericht in einem Beschluss die Zuständigkeit der Bundesregierung für den Schutz der Spieler und Fragen des Wettbetriebs. Der Staatsrat fasste Entschlüsse zu folgenden Angelegenheiten: Bonität, fehlendes öffentliches Interesse, Imageschäden, Rücktritt vom Amt des Verwalters, der gleichzeitig noch Gesellschafter/Aktionär ist, Sozialbetrug, Gleichbehandlung, verbrieftes Recht, Verfahren und Genehmigung des Bürgermeisters für Gaststätten. Das Berufungsgericht gab Erklärungen zu gemeinnützigen Unternehmen, Gerichtskosten, Zuständigkeiten des Richters bei beschleunigtem Verfahren, Nichtvorhandensein hinreichender Indizien. Die Gerichte prüften Fälle mit einer Kombination von Lizenzen, die lokale Verantwortlichkeit, die Einhaltung der kaufmännischen Praxis, Exklusivverträge und die Ausnahmeregelung, dass ein Spiel kostenfrei maximal fünfmal fortgesetzt werden darf, sowie das Angebot von Glücksspielen in Gaststätten ohne Lizenz. Auch die Staatsanwälte hatten eine Reihe von Problemen zu klären, beispielsweise die Zahlung von Beiträgen, Sonderbegünstigungen, private Spielgemeinschaften, die Genehmigung des Bürgermeisters, vorherige Verwicklungen in die Organisation illegaler Glücksspiele, politische Rechte und Bürgerrechte sowie Anforderungen an die Position.

Das Sekretariat Im Jahr 2005 wurden 5 Mitarbeiter eingestellt. Damit arbeiten im Sekretariat jetzt 28 Mitarbeiter. Unsere Onlineseite wird ebenfalls immer öfter aufgerufen. Alle geltenden Vorschriften sowie Gesetze zu Glücksspielen sind online einsehbar. Unsere Webadresse lautet: http://www.gamingcommission.fgov.be.

80

12. ANNUAL REPORT : SUMMARY The year 2005 has been fruitful for the Gaming commission which, next to its everyday missions of advice, control, granting of licences and protection of gamblers, has dedicated itself to background reflections and carried out other tangible achievements such as improving the processing of the different licences, the cooperation with other services or training to games of chance. 12.1 Situation of games of chance in Belgium Casinos The last available casino licence was granted in October 2005 to Casino Austria International Holding GMBH for the operation of the Brussels Grand Casino. The casino opened under the close supervision of the Gaming commission in December 2005 and is the largest casino in Belgium with 206 machines. As regards the list of machines that are authorised in casinos, a Royal Decree was passed extending it to video-poker, video-blackjack and video-roulette machines. Moreover, the use of a cashless system has been authorised in December 2005 subject to conditions. The card cannot be anonymous and a player is allowed to hold a single card only. Moreover, a fiscal study has been launched with regard to casinos, the results of which will be made available in 2006. Class II establishments As regards class II establishments, a study has been carried out on the occupational rate of machines on some 155 establishment over 176. The result was of 84% allowing us to conclude that an interval still exists, even though this may not be the case for all establishments. Class III establishments As regards class III establishments or pubs, the opening of the counter service encountered great success and accelerated the treatment of the demands for this licence. The “added value”, which represents the enrichment achieved by the company, to be divided between the salaries, the capital investors and the state, was in 2004 of 42,5 million euros for class I establishments, 53,9 million euros for class II establishments, 102,2 million euros for class V establishments (or equipment and maintenance services). This value hasn’t been calculated for machines in pubs. The number of persons employed in casinos calculated in full-time equivalents is 708 persons for class I establishments, 809,2 for class II establishments and 751,7 for class V establishments. 12.2 Controls Controls have been carried out on the basis of complaints and denunciations but also on the basis of the online system which sends electronic files giving a financial report of all machines to the commission on a daily basis. This allows for instance to calculate the redistribution rate of each machine, as well as details of turnovers. Even though there have been less controls in 2005 in comparison with 2006, the number of sanction procedures has increased. This is due to a stricter application of the law and its

81

implementing decrees but also to the increase in the personnel of the secretariat dedicated to this mission. In fact, 6 members of the Gaming commission have been granted the quality of Officer of judicial police, enabling them to establish statements in case of infringements. The execution decrees adopted in 2004 also contributed to carrying out the controls. In 2005, a special emphasis was put on the multidisciplinary aspect of the controls to increase their efficiency and their scope. The control teams were generally composed of members of the Metrology service as well as inspectors of the Ministry for Finance. The majority of procedures concerned the non respect of the obligation to register visitors, the presence of illegal games in pubs, and the fact that some persons working in gambling halls didn’t follow the compulsory courses provided by the Commission. The Commission also received a number of complaints concerning Internet gambling and TV games utilising SMSs. Particular emphasis has been given in 2005 to the information of prosecutors and police agents in police schools through information sessions. The emphasis was also put on the criminal policy and the improvement of the collaboration between the Commission and the prosecutors. Financial audits were carried out against certain licence holders, notably class E licences (manufacturers), but also class A (casinos) and B (gaming establishments). A number of controls were made in illegal establishments concerning illegal poker gambling. Machine control The Commission continued to work in close collaboration with the Metrology Service for the approval of gaming machines as well as for controls. Computer protocols for licences A and B have also been modified in order to improve the machine financial and technical data receipt by the Commission via an online system to facilitate controls. The use of specific software has been required but the system will require further modifications in the future. The online system for bingos (machines located in pubs) has also been tested in 2005. 12.3. Protection of players The list of voluntary exclusions to casinos and gaming establishments consists of about 3000 persons. In 2005, this list has been put on line via the server of the Justice Department, this online system was called EPIS. This system instantly signals if a person is allowed to enter the premises or not. This list is updated every 2 weeks. This list also comprises the names of the persons who are automatically excluded from gambling premises such as judicial officers, notaries public, bailiffs, court ushers and members of the police service outside the exercise of their duties but also incapax, on the request of their legal representative, or persons who have been sectioned as being under extended minority, or persons who have been excluded under articles of the Penal Code. Next to the habitual actions such as the distribution of folders in gambling premises to inform people of the dangers of gambling, the Commission has launched an important awareness-raising campaign directed towards general practitioners (through a medical review and the sending of folders) and social services. 12.4. Other initiatives Belgium is part of the Gaming Regulators European Forum (GREF), which is composed of 27 European countries and meets annually to exchange information on recent international and national developments. In 2005, it was the turn of Belgium to organise the meeting in

82

Brussels. The Ministre for Finance made us the honour to open the meeting. A special emphasis was put on the protection of gamblers and the new developments at the European Union level. In November, the Commission organised its third Etats-Généraux, which coincided with the 100th meeting of the Gaming commission. This meeting gave the opportunity to the different sector operators active in the casino, betting and even the media sectors to meet policy actors and members of the judicial sector. During this meeting, a number of speakers, such as Mr. Laes, who represented the Ministry for Finance, Mr. Vervaeke, member of the Superior Committee for Justice, Mr. Jacobs who represented the Minister of Justice, and Mr. Visart de Bocarmé, General prosecutor in charge of games of chance, expressed the need for a standardization of the law and central control in the area of games of chance. This was also the occasion for the KUL university to present the results of its study called: “Games of chance : legal definition and implementation” which also recommended to fill the gaps due to the multitude of legal provisions concerning games of chance. This includes redefining games of chances, including betting, providing a coherent legislation and submitting the different forms of games of chance to the Gaming commission for its competence. The Commission also participated in other meetings. 12.5. Legal developments On 6 June, the Commission gave an advice in favour of the adoption of a Royal decree to regulate participation to TV games through SMS or phone calls. In fact, prosecutors who receive regularly complaints against TV operators cannot take action due to the lack of execution decrees in the field. As regards case law, the Arbitration court rendered a decision confirming the competence of the federal government in terms of betting and protection of gamblers. The State council took decisions concerning solvability, absence of legal interest, damage to the reputation, resignation from the post of administrator while still shareholder, social fraud, equality of treatment, vested right, procedures, the major’s approval for pubs. The Court of appeal has stated on non-profit making companies, judicial costs, competence of the summary judge, absence of serious appearance of right. The Courts examined issues related to licences combination, local responsibility issues, honest practices in commercial matters, exclusivity contracts and third complicity, cockfighting, the exception stating the right to continue the game free of charge up to a maximum of five times, the operation of games of chance in pubs without a licence. Prosecutors were also seized for a number of problems concerning the payment of contributions, perquisitions, private circles, majors’ approvals, previous implication in the organisation of illegal games, civil and political rights, third complicity and the requirements of the position. 12.6. The Secretariat 5 persons have been hired in 2005. This increased the number of persons working in the secretariat to 28 persons. Our online site is also more and more consulted. All of the gaming legislation and applicable rules is available on line for consultation. Our web address is : http://www.gamingcommission.fgov.be.

BIJLAGE 1

LIJST MET PARLEMENTAIRE VRAGEN 2005

Parlementaire Vragen 2005 Datum Verzender Bestemmeling Nr. Vraag

10/01 Guido De Padt L. Onkelinx K 493 Gokken op het internet.

11/01 S. Verherstraeten L. Onkelinx K 4890 De afwezigheid van reglementering voor het internetgokken.

11/01 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 4919 Het internetgokken.

11/01 Roel Deseyn L. Onkelinx K 495 Alarmerende groei van het internetgokken.

26/01 Geert Lambert Minister van Financiën K 620 Vervanging BTW-nummer door KBO-nummer - Relaties met buitenlandse klanten.

26/01 Geert Lambert Minister van Financiën K 621 Vervanging BTW-nummer door KBO-nummer: informatica-problemen.

31/01 Alexandra Colen Minister van Economie K 219 Distributie van Lotto-producten in de krantenwinkels.

,,/02 Erika Thijs Minister van Werk S 3-591 De gedragscode van de mobiele telecomoperatoren.

16/02 David Geerts L. Onkelinx K 534 Kansspelcommissie :werking.

01/03 Claude Marinower L. Onkelinx K 5764 De werking van de kansspelcommissie.

03/03 Yolande Avontroodt L. Onkelinx K 560 Gokverslaving - Wetenschappelijk onderzoek.

21/03 Mevrouw Hermans L. Onkelinx S 3-2370 Identiteitsfraude statistieken - onderzoek preventiecampagne.

31/03 Roel Deseyn Minister van Economie K 253 Pestsites.

11/04 Trees Pieters L. Onkelinx K 685 Fiscale controles en toezicht. Nemen van foto's en ander al dan niet digitaal beeldmateriaal.

22/04 Yolande Avontroodt L. Onkelinx K 640 Gokverslaving - Wetenschappelijk onderzoek.

27/04 Roel Deseyn Min. Binnenlandse Zak. K 603 Criminaliteit op het internet.

29/04 M. Willems Minister van Economie S 3-2560 Sportweddenschappen. Voetbalwedstrijden. Gebrek aan controle. Aanpassing van de wetgeving.

02/05 M. Wathelet Minister van Financiën K 766 Hervormingsvoorstellen van de kansspel- en de goksector.

03/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 655 Kansspelen. Valsspelen en kraken van toestellen.

84

03/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 656 Kansspelcommissie Staten-generaal. Onduidelijke reglementering inzake weddenschappen.

04/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 661 Kansspelinrichtingen klasse C. Onontvankelijke dossiers. Niet betalen van een waarborg. Loket.

09/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 663 Kansspelinrichtingen klasse I. Aanpassing koninklijk besluit inzake werkingsregels.

09/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 664 Kansspelcommissie. Opsporen van fraudeurs. Gespecialiseerd team.

09/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 665 Kansspelen. Overlegcomité.

09/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 668 Kansspelinrichtingen klasse I. Valsspelers. Wereldboek.

09/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 669 Kansspelinrichtingen Klasse C. Steekproefgewijze controles.

09/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 670 Kansspelen. Vergunningen klasse D. Verplichte opleidingen.

09/05 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 671 Drankgelegenheden. Toezicht op kansspelen. Lokale Politie.

18/05 Melchior Wathelet Minister van Economie K 284 Metrologieheffing.

26/05 Roel Deseyn L. Onkelinx K 289 Stagnering van de Belgische internetmarkt.

15/06 Roel Deseyn Sec. Etat Informat. K 62 Elektronische identiteitskaarten. Toepassingen.

16/07 Dirk Claes Min. Binnenlandse Zak. K 688 Elektronische identiteitskaarten. Loskomen van de chip.

08/08 Roel Deseyn Minister van Economie K 329 Diefstal van kredietkaartgegevens via het internet.

19/09 Jan Mortelmans L. Onkelinx K 8097 Over internetgokken.

21/09 Koen T'Sijen L. Onkelinx K 7988 On-line casino's met activiteiten in ons land.

21/09 François Bellot Min. Binnenlandse Zak. K 7900 De elecktronische identiteitskaart.

13/10 Guido De Padt Johan Vande Lanotte K 7993 Het aangekondigde nieuwe caféspel Rapido van de Nationale Loterij.

13/10 Valérie Déom Johan Vande Lanotte K 671 De lancering van de Rapido-Loterij door de Nationale Loterij.

13/10 Melchior Wathelet Johan Vande Lanotte K 8163 De plannen van de Nationale Loterij om een nieuw kansspel te verkopen in de drankgelegenheden.

13/10 Melchior Wathelet Johan Vande Lanotte K 8250 De lancering van door de Nationale Loterij van een nieuw kansspel te verkopen in de drankgelegenheden.

13/10 Jan Mortelmans Johan Vande Lanotte K 8442 De plannen van de Nationale Loterij inzake nieuwe caféspelen.

20/10 Hugo Vandenberghe Minister van begroting S 3-1022 Nieuwe gokinitiativen van de Nationale Loterij.

09/11 Jean-Claude Maene Patrick Dewael K 8773 Het betrekken van de privé-sector bij het veralgemeende gebruik van de elektronische identiteitskaart.

09/11 Dirk Claes Patrick Dewael K 8793 Het uitlezen van de informatie op de e-lD.

10/11 Guy D'Haeseleer Justitie K 832 Regeringscommissarissen en andere vertegenwoordigers van de regering.

85

16/11 David Geerts L. Onkelinx K 8925 Het gokken op sportwedstrijden.

28/11 Patrick De Groote Bruno Tuybens K 8984 De klacht tegen het monopolie der Belgische Nationale Loterij.

28/11 Karine Lalieux Bruno Tuybens K 716 Het monopolie van de Nationale Loterij.

28/11 Guido De Padt Bruno Tuybens K 9011 Een klacht tegen het monopolie van de Nationale Loterij.

28/11 Marie Nagy Bruno Tuybens K 9125 De agressieve marketing van de Nationale Loterij.

28/11 Guido De Padt Bruno Tuybens K 9140 De plannen van de Nationale Loterij om voetbalweddenschappen te organiseren.

28/11 Melchior Wathelet Bruno Tuybens K 9156 Het voornemen van de Nationale Loterij om sportweddenschappen aan te bieden.

28/11 Jef Van den Bergh Bruno Tuybens K 9203 Het organiseren van voetbalweddenschappen door de Nationale Loterij.

01/12 Hugo Vandenberghe Minister van Economie S 3 -1173 De advertenties voor consumptiekredieten.

01/12 Hugo Vandenberghe L. Onkelinx S 3 -1178 De infiltratie van de Chinese maffia in het Belgische Voetbal.

15/12 Hugo Vandenberghe Minister van Sociale Z. S 3 -1205 De opmars van cyberverslaving.

86

ORGANOGRAM SECRETARIAAT COMMISSIE (V. 24/04/2006)

Etienne Marique, Voorzitter X,Y , Vice-voorzitter. Communicatie

d.d. Administrateur Kansspelen Hubert Meeus (NL) d.d. Adjunct-administrateur Kansspelen Sirinella Contri (FR) CEL Algemene leiding van het secretariaat KSC+ contact P&O

Christophe Swolfs (NL) - Verg. A - Legistiek - Parl. Vragen - Juridische Proc. - Witwassen - Sancties niveau A + 1 Attaché (FR) AAN TE WERVEN (Jurist) niveau A

David Matthys (NL) Frédéric Dulière (FR) - Verg. B en D - Dossiers X - Bescherming spelers - Technische Aspecten niveau A

Sirinella Contri (FR) Dietlinde Mulier (NL) - Verg. C en E - CCP - Weddenschappen - kansspelen via internet + 1 attaché (NL) AAN TE WERVEN niveau A

Hubert Meeus (NL) - Informatica - SAGB - Website niveau A

Barbara Masquelier (FR) - PV Commissieverg. - Vertalingen - Archief - Secr. GREF/Stat.Gen. niveau A

Stefaan Beerens (NL) - Controle - Analyses - Faillissementen - Domeinen niveau B

Inge Van Mieghem (NL) - Secr. A - Juridisch secr - Encodage C - Stopzettingen C niveau C

Christian Rapaille (FR) - Beheer centrale doc. - Secr. Sancties - Secr. Controle - Personeelsbeheer - Administratie van de voertuigen niveau C

Didier Alsteen Archief Secr. Communicatie Secr. Vertalingen voorbereiden van de fardes en de verzending naar de leden Aanmaken content van de website (geen publishing) niveau C

Etienne Blouard - Inkomende Post - Uitgaande Post - Niet Bestelde Post - uitvoering beheer van de voertuigen - aanmaak kopiën ten behoeve van secr. vertalingen en communicatie. niveau C

Ann Thierie - Secr. B, D en X - Codering B, D,X niveau C

Anne-Marie De Crem - Encodage D en X niveau C

Yvonne Kalinda - Controle - Analyses - Faillissementen - Domeinen niveau B

Nancy Cossalter - Onthaal - Telefoon - Keuken - Fotocopie - Codering D en X niveau D

Liliane Van Der Cammen - Keuken - Telefoon - Onthaal - Fotocopie niveau D

NIVEAU B (informatica) AAN TE WERVEN (FR) niveau B

Ilse Rauwoens - Secr. Inform - Secr. Budget - Behandeling bestanden protocols - support Com. niveau C

Marc Callu (NL), Henri Dupont (NL), Christophe Widar (FR)

- Experten (detachering federale politie)

Kathleen Dalle - Secr. C en E - Afsluiten agenda + opsturen beslissingen - Secr. Informatica niveau C

Niveau C (FR) AAN TE WERVEN (VERVANGING) niveau C

Danielle Colin - Budget - Facturen - Zendingen niveau B

Aleth Gros - CCP - Dep. & Cons. Kas - Secr. Voorzitter niveau B

Fabien De Ro - CCP - Dep. & Cons. Kas - Strookjes niveau C

Daniël Verheyden (NL) - PV Commissieverg. - Communicatie - Jaarverslag - Vergaderingen - uitvoerende taken P&O niveau A

Relatiebeheerder Voorzitter-Secretariaat Voorzitter-Cel Federale Politie Cel Fed. Pol. - Secretariaat Contacten met metrologie Marc Callu (expert)

De Kansspelcommissie Etienne Marique, Voorzitter De leden en plaatsvervangende leden van de kansspelcommissie.

+ 1 niveau C (NL) + 1 niveau C (NL) AAN TE WERVEN

+ 1 ATTACHE (FR) AAN TE WERVEN (in afwachting onder controle van S. C. en D.M.) niveau A

AAN TE WERVEN FR niveau C

AAN TE WERVEN FR niveau C

NIVEAU B Secretariaat Vice-Voorzitter AAN TE WERVEN (NL) niveau B

NIVEAU B (FR) AAN TE WERVEN niveau B

+ 1 niveau C AAN TE WERVEN

Niveau D Contractueel bediende Aan te werven.

Lijst telefoonnummers

Etienne Marique, Voorzitter 02/504.00.42

Marc Callu (NL) 02/504.00.60 Rik Dupont (NL) 02/504.00.57 Christophe Widar (FR) 02/504.00.59

Hubert Meeus (NL) 02/504.00.47 Sirinella Contri (FR) 02/504.00.50

Christophe Swolfs (NL) 02/504.00.55 Inge Van Mieghem (NL) 02/213.42.72 Christian Rapaille (FR) 02/213.42.77

David Matthys (NL) 02/504.00.49 Frédéric Dulière (FR) 02/504.00.46 Ann Thierie (NL) 02/213.42.73 Anne-Marie De Crem (NL) 02/213.42.70

Dietlinde Mulier (NL) 02/504.00.45 Kathleen Dalle (NL) 02/504.00.56 Aleth Gros (FR) 02/504.00.44 Fabien De Ro (FR) 02/504.00.53 Danielle Colin (FR) 02/504.00.51 Ilse Rauwoens (NL) 02/213.42.76 Stefaan Beerens (NL) 02/213.42.71 Yvonne Kalinda (FR) 02/504.00.62

Daniël Verheyden (NL) 02/504.00.61 Barbara Masquelier (FR) 02/213.42.75 Didier Alsteen (FR) 02/504.00.52 Etienne Blouard (FR) 02/213.42.74 Liliane Van Der Cammen (NL) 02/504.00.40 Nancy Cossalter (FR) 02/504.00.43

88

KANSSPELCOMMISSIE

Kantersteen 47, 1000 Brussel

Telefoon: 02/504.00.42 – Fax.: 02/504.00.66 E.mail: etienne.marique@just.fgov.be

Internet: http://www.gamingcommission.fgov.be

Verantwoordelijke uitgever: Etienne Marique Kantersteen 47 1000 Brussel

89