Vr voor kerkbezoek onderzoeksrapport versie-2

ONDERZOEKSRAPPORT Virtual presence

Naam en studentnummer:

- Khalid Talhaoui (12047376)

- Clinton Rosina (12040894)

- Ibrahim Moumni (13103660)

Instituut: De Haagse Hogeschool

Opleiding: Business IT & Management

Begeleider: Roeland Loggen

Datum: 13 november 2015

1

Opdrachtgevers:

Ordina HOBZ Uitvoerders:

Khalid Talhaoui Clinton Rosina Ibrahim Moumni Begeleider:

Roeland Loggen

Uitgegeven door:

De VitalityLab aan de Haagse Hogeschool te Zoetermeer

Trefwoorden:

Virtual Reality, Ouderen, HOBZ, religieus, minder valide, VitalityLab, Ordina, Mandir,

kerkdienst, Hindoestaans, Oculus Rift, VR trends, 3D, wenselijkheid, haalbaarheid,

kwaliteit en leven.

2

Inhoudsopgave

1.Samenvatting .............................................................................................................................................................. 3

2.Introductie .......................................................................................................................................... 4

2.1 Aanleiding ................................................................................................................................................................. 4

2.2 Doelstelling .............................................................................................................................................................. 4

2.3 Aanpak ....................................................................................................................................................................... 4

2.4 Deliverables ............................................................................................................................................................. 6

2.5 Doelgroep ................................................................................................................................................................. 6

2.6 Achtergrond ............................................................................................................................................................. 9

2.7 Randvoorwaarden ............................................................................................................................................. 12

3. De Methodologie ........................................................................................................................ 13

3.1 Onderzoeksopzet ............................................................................................................................................... 13

3.2 Onderzoeksvormen ........................................................................................................................................... 13

3.3 Methode en techniek ........................................................................................................................................ 14

3.4 Centrale onderzoeksvraag ............................................................................................................................. 20

3.5 Procedure .............................................................................................................................................................. 21

3.6 Resultaten .............................................................................................................................................................. 21

3.6.1 Wat is Virtual Reality vanuit een functionele en technische perspectief? ............................ 21

3.6.2 Wat zijn de wensen van de doelgroep en zijn deze haalbaar? ................................................... 28

3.6.3 In welke mate kan een VR toepassing voor de Mandir als een alternatief vormen? ........ 29

3.6.4 Wat zijn de effecten van zo’n VR toepassing voor de ouderen? ................................................ 31

5 Conclusie .................................................................................................................................................................... 37

Bijlage .................................................................................................................................................... 38

Bijlage I Planning interviews ................................................................................................................................ 38

Bijlage II Vragenlijst interviews .......................................................................................................................... 39

Bijlage III Interviews ................................................................................................................................................ 40

Bijlage IIII Vragenlijst tevredenheidstest ....................................................................................................... 44

Bijlage V Tevredenheidstest ................................................................................................................................. 45

Bijlage VI Wervingsmail ......................................................................................................................................... 47

Bijlage VII Verslagen Mandir ................................................................................................................................ 50

Bronnenlijst .................................................................................................................................................................. 52

3

1.Samenvatting

In deze samenvatting worden de belangrijkste bevindingen omtrent het VR project

weergegeven. Het project heeft betrekking op de onderzoeksvraag ‘In hoeverre is een

VR toepassing die minder valide, hindoestaanse ouderen in staat stelt een kerkdienst bij

te wonen vanuit huis, haalbaar en wenselijk voor de doelgroep en kerk en levert dit een

bijdrage aan de kwaliteit van leven’.

Het onderzoek is namens de VitalityLab aan de Haagse Hogeschool in Zoetermeer

uitgevoerd. De interne organisatie van het project bestaat uit projectleider Roeland

Loggen en de onderzoekers Khalid Talhaoui, Clinton Rosina en Ibrahim Moumni.

De belangrijkste bevindingen omtrent het onderzoek is dat VR een nogal een onduidelijk

begrip is voor de direct betrokkenen bij het project. Dit is met name duidelijk naar voren

gekomen bij de doelgroep en de Mandirs. VR is een nogal nieuwe technologie die nog

volop in ontwikkeling is en vanaf voorjaar 2016 beschikbaar is voor de consument.

Uit het kwalitatieve onderzoek kun je concluderen dat alle betrokkenen uiterst positief

staan tegenover de VR toepassing. Door de mogelijkheid om een kerkdienst virtueel bij

te wonen, kan de spirituele en educatieve aspect in stand blijven. Bij het sociale aspect

is er echter sprake van een kanttekening. Virtual Reality is namelijk op dit moment

alleen beschikbaar voor eenrichtingsverkeer, terwijl voor het sociale aspect

tweerichtingsverkeer benodigd is.

Er dient namelijk interactie plaats te vinden, welke nog niet realiseerbaar is met de

huidige VR technologie. Voor de ouderen betekent het in dit geval dus dat ze geen

maatschappelijke activiteiten kunnen uitvoeren in de Mandir en geen gesprekken

onderling of met de dominee kunnen aangaan.

4

2.Introductie

In deze hoofdstuk worden de volgende punten toegelicht; aanleiding, doelstelling,

aanpak, deliverables, doelgroep, achtergrond en de randvoorwaarden.

2.1 Aanleiding

De VitalityLab binnen de Haagse Hogeschool wilt een onderzoek uitvoeren omtrent het

inzetten van een geavanceerde IT oplossing ten behoeve van ouderen die een

kerkdienst willen bijwonen. Alvorens dit onderzoek is uitgevoerd heeft er een meeting

plaats gevonden met de organisatie HOBZ om het gehele traject te doorlopen. Kortom,

dit onderzoekrapport vormt een afsluiting in het kader van onderzoek die wij namens de

VitalityLab aan de Haagse Hogeschool hebben uitgevoerd.

2.2 Doelstelling

Doelstelling van het project is dat onze doelgroep door middel van een geavanceerde IT

oplossing alsnog een kerkdienst vanuit huis kunnen beleven, ondanks het feit dat zij

minder valide zijn en in het hedendaagse leven niet in staat zijn om een kerkdienst te

kunnen bijwonen. Het eindproduct heeft veel potentie om een positieve bijdragen te

leveren op de kwaliteit van leven van de doelgroep.

2.3 Aanpak De aanpak van het project is op basis van de volgende acht fases beschreven. In ieder fase zijn de

meest relevante activiteiten geformuleerd voor de tot standkoming en het realiseren van het

project.

I. Fase 1

Vergadering met HOBZ, vertegenwoordigers waren; Aisah Manraj, Shakila

Gangabisoensingh, Sietaram Soeris en teamleider Roeland Loggen.

II. Fase 2

Onderzoeksvragen en hypotheses opstellen

Onderzoeksvragen en hypotheses opstellen aan de hand van het onderzoek, die wij als

projectgroep gaan uitvoeren.

Doelgroep specificeren

Doelstelling concretiseren

Wervingsmail opsturen

Wervingsmail opstellen en opsturen naar HOBZ leden.

Stakeholder analyse

Alle belanghebbende van het onderzoek/project in kaart brengen en analyseren

Literatuuronderzoek

Literatuuronderzoek uitvoeren voor de sociale als de technische aspect.

Kerken werven (Den Haag, Zoetermeer en Rotterdam)

5

III. Fase 3

Interview met minimaal zes leden van HOBZ

Onderzoekmethode(s) kiezen

Plan van aanpak starten

Beschikbare technologieën (Ordina)

IV. Fase 4

Onderzoeksrapport start en

Onderzoeksmethode(s) toepassen

Requirements opstellen en valideren

Prototype voorbereiden

V. Fase 5

Requirements opstellen en valideren

Prototype testen

Vragenlijst tevredenheidstesten voorbereiden

VI. Fase 6

Tevredenheidstesten afnemen en evalueren

Prototype afronden

Onderzoeksrapport afronden

VII. Fase 7

Eindproducten evalueren

VIII. Fase 8

Eindproducten opleveren (rapport, presentatie en video)

6

2.4 Deliverables

Gedurende het project zijn er verschillende producten opgeleverd. Wij hebben

afgelopen weken verschillende activiteiten uitgevoerd om tot dit eindproduct te komen.

Hieronder een overzicht van de producten die zijn opgeleverd.

Projectplan

Plan van aanpak gerealiseerd voor alle belanghebbende van het project.

Interviews

Met vijf verschillende respondenten uit de doelgroep. De vragenlijst en de

interviews zijn in de bijlage weergegeven.

Tevredenheidstest

Bij het testen zijn er tevredenheidstesten afgenomen, voornamelijk om de

respondenten nogmaals te interviewen met de focus op belevenis en

verwachtingen.

Prototype

Een prototype voor het daadwerkelijk testen bij de doelgroep van het

eindproduct.

Statusrapportages

Wekelijks opleveren van een Statusrapportages. Alle belangrijke punten

omtrent de status van huidige situatie/status worden hierin in kaart gebracht.

Onderzoeksrapport

Een rapport op basis van een centrale onderzoeksvraag omtrent het project.

2.5 Doelgroep

Het onderzoek heeft betrekking op minder valide,

Hindoestaanse, religieuze ouderen die niet in staat zijn

om de Mandir (Hindoestaanse kerk) te kunnen

bijwonen.

Hindoestaanse ouderen die betrokken zijn in dit project

zijn minder valide en hebben veelal uiteenlopende lichamelijke afwijkingen. Deze

lichamelijke afwijkingen zijn uiteenlopend, enkele voorbeelden die onder andere in de

interviews zijn geformuleerd; hartritmestoornissen, obesitas, versleten knieën en

heupen. Al deze afwijkingen belemmert de respondent om de Mandir te kunnen

bezoeken. De Mandir is een hindoeïstische tempel. Het is een plaats voor de aanbidding

van Brahma binnen de Hindoeïstische religie. Daarnaast worden er ook sociale

activiteiten in een Mandir georganiseerd (Mandir). Nederland telt op dit moment

ongeveer 39 Mandirs. De Mandirs zijn gevestigd in verschillende steden in heel

Nederland (Hindoeistische Mandirs, en tempels in Nederland , 2012).

7

In Nederland wonen er eind 2008 ongeveer 338 duizend Surinamers in Nederland. Dit

aantal is toegenomen tot 345 duizend, procentueel gezien een toename van 2.1%.

Binnen de groep Surinamers kan er onderscheid worden gemaakt naar verschillende

etnische achtergronden. De etnische achtergronden die in Nederland te onderscheiden

zijn als volgt opgesomd:

Hindoestanen

Javanen

Creolen

Marrons

Chinezen

Daarnaast zijn er nog enkele bevolkingsgroepen te onderscheiden zoals Libanezen,

Boeroes en Indianen. Uit tabel 1 blijkt dat de hindoestanen in Nederland ongeveer

13.15% van de gehele populatie Surinamers in Nederland vormen.

Hieronder tabel 1 met enkele feiten over de Hindoestanen in Nederland (Ko Oudhof 1))

8

Uit tabel 2 en 3 blijkt dat de meeste Hindoestanen in Nederland voornamelijk in Zuid-

Holland wonen waarbij in Den Haag relatief de meeste Hindoestanen wonen.

Zoetermeer volgt Den Haag op als gemeente met de meeste Hindoestanen in

Nederland.

Tabel 2:Hindoestanen per 1000 van de bevolking (Ko Oudhof 1)) Tabel 3:Surinaamse bevolkings groepen naar gemeenten met 100

duizend+ inwoners (Ko Oudhof 1))

Volgens de Hindoe Raad Nederland wonen er in

Nederland in totaal 215.000 hindoes waarvan

ongeveer 160.000 hindoes van Surinaamse afkomst

(Hindoeraad Nederland). In dit project hebben wij

ons voornamelijk gefocust op minder valide,

religieuze, Hindoestaanse ouderen die niet in staat

zijn om de Mandir te kunnen bezoeken.

9

2.6 Achtergrond

De studenten die dit onderzoek hebben uitgevoerd, zijn derdejaars studenten en

studeren allen Business IT & Management (voorheen bedrijfskundig informatica) aan de

Haagse Hogeschool in Den Haag. De uitvoerders van het onderzoek zijn; Khalid Talhaoui,

Clinton Rosina en Ibrahim Moumni.

In het kader van dit onderzoek hebben wij de afgelopen periode van ongeveer acht á

negen weken uiteenlopende activiteiten uitgevoerd om tot dit onderzoeksrapport te

komen.

Dit onderzoek is uitgevoerd namens de VitalityLab in opdracht van Ordina en HOBZ,

Hindoestaanse Ouderenbond Zoetermeer.

Ordina is een grote ICT-dienstverlener in de Benelux. Het doel van Ordina is om mensen

in de IT wereld te ondersteunen bij hun dagelijkse werkzaamheden. Dat doen zij door

samen met hun klanten duurzaam te innoveren. Tevens is Ordina ervan overtuigd dat

ICT een doorslaggevende rol kan spelen bij het oplossen van grote maatschappelijke

vraagstukken, zoals betaalbare zorg en mobiele oplossingen voor de industrie.

De eerste opdrachtgever is de Hindoestaanse ouderenbond Zoetermeer ook bekend als

HOBZ. Deze ouderenbond zorgt voor Hindoestaanse minder valide ouderen die nog

thuis wonen. Verder zorgt de ouderenbond voor de welzijn van de ouderen. Ook

plannen ze activiteiten en dergelijke, zodat de ouderen nog van een hoogwaardige

kwaliteit van leven kunnen genieten.

Daarnaast zijn er in dit project ook bedrijven die een ondersteunende rol hebben

gespeeld gedurende het project. Naast de opdrachtgevers zijn dat AskRoger en Dutch

VR.

AskRoger staat voor Robuust, Oplossingsgericht,

Gek op Techniek, Eigenzinnig en Realistisch.

AskRoger wil voor haar klanten de reismaat zijn in

het ontdekken, ontwikkelen en implementeren

van communicatiesystemen van Cisco en Microsoft (Ask Roger). AskRoger voegt

intelligentie toe aan standaardproducten, waardoor er oplossingen gecreëerd kunnen

worden waarmee bedrijven slimmer kunnen ondernemen. Tijdens het project heeft

AskRoger voornamelijk een rol gespeeld omtrent de (technische) specificaties die tijdens

dit project aanbod zijn gekomen zoals het streamen van de video etc. We kregen hierbij

duidelijke tips om via de Cloud ( Ustream, Vimeo en YouTube) te kunnen streamen.

10

Dutch VR is een bedrijf dat op een creatieve manier

innovatieve oplossingen wil aanbieden aan haar klanten. Het is

een bedrijf dat in het bijzonder gespecialiseerd is in het

opleveren van content ( o.a. 360 footage, video, 3 animaties)

omtrent Virtual Reality (Dutchvr). Tijdens het project hebben wij samen met Dutch VR

een kerkdienst opgenomen. Dit vond plaats op 20-10-2015 bij Shri Krishna Mandir in

Den Haag. De uitkomst hiervan is een 360 footage voor de Virtual Reality (prototype) die

wij gaan testen bij de respondenten.

Tijdens de kerkdienst hebben wij met twee types camera’s gefilmd namelijk de Bubl en

de GoPro. De Bubl is een 360 graden camera en is uitgevonden door Sean Ramsey. De

positionering van de camera’s zorgt voor een 360 graden beeld, zonder een blinde vlek.

Daarnaast heeft de Bubl aansluiting op een SD kaart en Wifi voor het realiseren van

bijvoorbeeld een livestream. (Bubl , 2015)

De opgenomen video’s zijn door Dutch VR getransporteerd naar ons middels de

applicatie WeTransfer. De WeTransfer is bedoeld om voornamelijk grote bestanden te

versturen naar een ontvanger. Het is een gratis dienst waarbij je dus grote bestanden

naar meerdere ontvangers kan versturen. (Riet). Na de verkregen bestanden hebben wij

de video’s upgeload via YouTube om deze later bij het testen van de prototype middels

een VR bril te laten zien aan de respondenten.

11

Enkele foto’ s bij de filmopnames van 20-10-2015 in samenwerking met Dutch VR

12

2.7 Randvoorwaarden

Voor het definiëren van een mogelijke oplossing, hebben wij als groep de volgende

randvoorwaarden gehanteerd:

De bronnen dienen traceerbaar te zijn middels de APA-Methode

De scope van het project omvat enkel de doelgroep en de daarbij aangesloten

belangenbehartigers

De oplossing moet aansluiten bij de wensen en behoeften van de doelgroep

De doelstelling van het project is niet gericht op de middel, maar op het

eindproduct

Het onderzoeksrapport moet voorzien zijn van een goede opbouw en een

duidelijke structuur

Het onderzoeksrapport dient in goed Nederlands te zijn beschreven

Om tot een goede oplossing te komen dient het probleem volledig omschreven

te worden

13

3. De Methodologie

In dit hoofdstuk worden de volgende punten toegelicht; de onderzoeksvraag, onderzoeksvormen, instrumentarium en procedure.

3.1 Onderzoeksopzet

Op basis van de doelstelling is de centrale onderzoeksvraag opgesteld. De

onderzoeksvraag wordt door middel van toelichtingen van de verschillende deelvragen

beantwoordt.

3.2 Onderzoeksvormen

Gedurende het project hebben wij verschillende onderzoeksvormen toegepast om tot

het eindproduct te komen.

Deskresearch: Door middel van deskresearch hebben wij literatuuronderzoek

uitgevoerd over het onderwerp van het project. Hierbij zijn verschillende

hulpbronnen gebruikt zoals; google scholar, Elsevier en verschillende andere

databases en tijdschriften om de theoretische achtergrond goed in kaart te

brengen.

Fieldresearch: Fieldresearch is het tegenovergestelde van deskresearch. Met

fieldresearch is het voornamelijk gegevens verzamelen vanuit nog niet

bestaande informatiebronnen en deze hierbij te verzamelen en te verwerken.

Tijdens dit project hebben wij een aantal interviews afgenomen en verwerkt tot

bruikbare informatie.

Kwalitatief onderzoek: Gedurende het onderzoek is vooral de focus gelegd op

de achterliggende gedachtes van de doelgroep. Het onderzoek is dus een

kwalitatief onderzoek omdat de focus wordt gelegd op achterliggende

gedachtes in plaats van het genereren van veelal cijfermatige informatie. In

week vier hebben wij als projectgroep een aantal interviews afgenomen

omtrent het onderzoek naar ‘Virtual Reality t.b.v. de kerkbezoeken. In de bijlage

wordt een planning van de interviews, de bijbehorende vragenlijst en de

interviews weergegeven.

Om dit in kaart te brengen hebben wij tijdens de interviews voornamelijk vragen

gesteld over de thuissituatie, de Mandir, de (fysieke) toestand en technologie.

De kern van dit interview is tevens in kaart brengen of het project die wij

momenteel voeren wel wenselijk en haalbaar is. Al het gegenereerde informatie

zullen wij verder gaan uitwerken in het onderzoeksrapport die wij als één van de

eindproducten zullen leveren.

14

3.3 Methode en techniek

Gedurende het project hebben wij op basis van verschillende technieken en methodes

naar de eindproducten gewerkt. In deze hoofdstuk wordt een aantal methodes en

technieken toegelicht die gedurende het project is toegepast

Om de wensen en eisen goed vast te leggen hebben wij gebruik gemaakt van de

methode interviewen. Bij de interviews hebben wij de vragenlijst volledig aangepast aan

de doelgroep. Zeker gezien het feit dat om Hindoestaanse ouderen hebben wij de

vragenlijst zo effectief en creatief opgesteld met oog op simpliciteit. Bij de interviews

hebben wij veelal de LSD-formule toegepast. LSD staat voor luisteren, samenvatten en

doorvragen.

Luisteren: oogcontact met de respondenten, gedurende interview

aantekeningen maken, opnemen en een openhouding.

Samenvatten: Nadat een respondent zijn antwoord op de vraag afrondt, dan

vatten wij zijn antwoord samen, veelal laat het non-verbale reactie zoals,

knikken zien dat wij zijn antwoord goed hebben begrepen.

Doorvragen: Op basis van de samenvatting van de respondenten stellen wij

concrete doorvragen op de vooraf gestelde vraag.

Group interview

De interviews hebben wij op basis van een ‘Group interview’ gehouden met

respondenten die hierbij volledig anoniem hebben deelgenomen. Er is op 21

september in Zoetermeer met drie respondenten een afspraak gepland om een

interview af te nemen. Door een 'group interview' af te nemen kan je gemakkelijker een

gemeenschap begrijpen op verschillende aspecten zoals; religie, cultuur, gemeenschap

etc. Door een ‘group interview’ kan men een betere beeld schetsen en de doelgroep

beter begrijpen. Op basis daarvan kan je de probleemstelling helder definiëren en

requirements opstellen omtrent het project.

15

Gegevensverzameling en gegevensanalyse

De respondenten zijn geïnterviewd door een drietal onderzoekers. Er is gekozen om de

respondenten in tweetal te interviewen om elkaar waar nodig te ondersteunen. Daarbij

is gekozen voor een notulist die alle vragen van de respondenten notuleert. Bij alle

geplande interviews gedurende het project is er op deze werkwijze geopereerd. Bij de

interviews is gebruik gemaakt van een taperecorder. Dit is voor ons als onderzoekers

belangrijk om het gehele interview nogmaals te analyseren voor het onderzoek. Dit is

daarnaast relevant om de kwaliteit en betrouwbaarheid te waarborgen van de

interviews door deze nogmaals te beluisteren.

Om alle informatie omtrent de interviews te verwerken voor de resultaten hebben wij

de interviews getranscribeerd. De interviewvragen zijn op basis van de strekking van

elke passage uitgewerkt. Hierbij is ook de LSD (luisteren, samenvatten en doorvragen)

formule toegepast om de samenvatting van het interview met de respondent uit te

wisselen. Op deze manier wordt de interpretatie gevalideerd met de respondent. Om de

interviews te coderen is allereerst alle gegeneerde informatie geordend. Dit als eerst tot

stand gekomen door alle trefwoorden, topics en thema’ s van de interviews te

formuleren. Bij het coderen is er gebruik gemaakt van getranscribeerde interviews. De

interviews zijn gefragmenteerd en zijn in codeerformat geplaatst.

Codeerformat

Bron Tekst Codering

X2 Ja, zolang het niet te snel moet en te lang duurt, zou ik gewoon bepaalde handelingen met mijn nek kunnen uitvoeren

Langzaam, nek en soepel

X3 ik ga niet zo vaak vanwege mijn knie (gezondheid). Wij lezen uit onze Bijbel elke zondag met minimaal 5 mensen en dat duurt ongeveer anderhalf uur. Zo’n bijeenkomst houden wij gewoon thuis maar de Mandir is wel heel erg belangrijk.

Zondag, gezondheid, niet vitaal, thuis en religieus

X2 Ja, dit zou zeker een bijdrage aan kwaliteit van leven kunnen opleveren. Het zou heel mooi zijn als ik vanuit huis de Mandir zou kunnen bijwonen.

Bijdrage, kwaliteit van leven en vanuit huis bijwonen

X1 Met technologie, wat ze nu hebben ben ik niet zo bekend. Ik ben bekend met tv, internetten en mobiel bellen kan ik het wel. Virtual Reality dat ken ik niet. Bellen en gebeld is op dit moment voldoende

Virtual Reality, technologie en basis behoeftes (TV en bellen)

X2 Toch nog hoor, ik moet namelijk alles nog zelf doen aangezien ik alleenstaand ben. De hulpdienst doet alleen maar het stofzuigen en het reinigen van het bad en de wc. Koken en opruimen doe ik momenteel ook helemaal zelf.

Vitaliteit, alleenstaand en hulpdienst

X3 Ik ben zoals eerder gezegd niet VR, enthousiast en begeleiding

16

bekend met VR, maar wel enthousiast er over. Ik ben redelijk bekend met technologie en met goede begeleiding zou ik het wel kunnen toepassen.

X3 Ik heb op dit moment een IPad, Internet en een Mobiel dus ik ben er wel ‘redelijk’ bekend mee.

IPad, technologie

X2 De Mandir is wel belangrijk in mijn leven, maar ik bid ook elke dag een uur thuis. Dit doe ik iedere ochtend, maar als ik in de Mandir zou kunnen bidden op z’n tijd zou dit uiteraard prettig zijn.

De Mandir, religie en prettig

X1 Zeer enthousiast ik vind het een eer om met een VR bril een dienst vanuit huis te kunnen beleven

Enthousiast, eer, VR bril en vanuit huis

X1 Lopen gaat heel moeilijk, want ik heb last van mijn knieën. Versleten knieën. Diabetes type 2, 3x insuline

spuiten.

Diabetes, moeilijk en versleten knieën

Op basis van het codeerformat zijn er labels geformuleerd waarin de patronen van de

respondenten zijn geïdentificeerd. Hieruit zijn in hoofdlijnen de conclusies getrokken. Bij

de antwoorden van de respondenten zijn duidelijke patronen herkenbaar.

Patronen

Topics Respondent X1 Respondent X2 Respondent X3 Conclusie

Virtual Reality Virtual Reality dat ken ik niet. Bellen en gebeld is op dit moment voldoende

Ja, dit zou zeker een bijdrage aan kwaliteit van leven kunnen opleveren

Ik ben zoals eerder gezegd niet bekend met VR, maar wel enthousiast er over

Voor de ouderen is Virtual Reality onbekend terrein, maar ze zijn er wel voorzichtig positief over.

Mandir Zeer enthousiast ik vind het een eer om met een VR bril een dienst vanuit huis te kunnen beleven

Het zou heel mooi zijn als ik vanuit huis de Mandir zou kunnen bijwonen.

Zo’n bijeenkomst houden wij gewoon thuis maar de Mandir is wel heel erg belangrijk.

De ouderen zien een dienst vanuit huis middels een VR bril, een mooie

gelegenheid.

Technologie Met technologie, wat ze nu hebben ben ik niet zo bekend. Ik ben bekend met tv, internetten en mobiel bellen kan ik het wel.

Ja, dit zou zeker een bijdrage aan kwaliteit van leven kunnen opleveren.

Ik heb op dit moment een IPad, Internet en een Mobiel dus ik ben er wel ‘redelijk’ bekend mee.

De respondenten zijn over het algemeen niet bekend met de allernieuwste technologie, maar zien er wel potentie in.

Emotie Zeer enthousiast ik vind het een eer om met een VR bril een dienst vanuit huis te kunnen beleven

Dit doe ik iedere ochtend, maar als ik in de Mandir zou kunnen bidden op z’n tijd zou dit uiteraard prettig zijn.

Ik ben zoals eerder gezegd niet bekend met VR, maar wel enthousiast er over

De ouderen zijn zeer enthousiast over de VR technologie en het zou voor hun prettig zijn om het gevoel te ervaren in de

17

Mandir aanwezig zijn.

Vitaliteit Lopen gaat heel moeilijk, want ik heb last van mijn knieën. Versleten knieën. Diabetes type 2, 3x

insuline spuiten.

Ja, zolang het niet te snel moet en te lang duurt, zou ik gewoon bepaalde handelingen met mijn nek kunnen uitvoeren

ik ga niet zo vaak vanwege mijn knie (gezondheid).

De respondenten zijn niet vitaal genoeg om de Mandir te kunnen bezoeken. Middels deze VR toepassing kan er vanuit huis toch een Mandir dienst worden beleefd.

Het codeerproces heeft geleidt tot de verschillende conclusies die zijn getrokken. Deze

conclusies zijn vervolgens verwerkt in de deelvragen, waarmee de centrale

onderzoeksvraag wordt beantwoord.

18

Moscow

Na het onderzoek en interviews hebben wij de Moscow methode gebruikt en toegepast.

Met de Moscow methode kan je op een overzichtelijke manier prioriteiten stellen

omtrent de VR toepassing. De Moscow methode bestaat uit de volgende punten:

Must have

Should have

Could have

Would have

Design thinking

Daarnaast hebben wij het project op basis van de ‘design thinking’ methodiek

uitgevoerd. ‘Design thinking’ is een stroming om op een creatieve manier innovatie

vorm te geven. De VR toepassing is tijdens dit project de innovatie, de nieuwe oplossing

zoals in de doelstelling staat vermeld. Design thinking bestaat uit de volgende vijf

stappen:

Empathize: In deze eerste fase hebben wij vooral de focus gelegd om het

probleem en doelgroep te begrijpen. Voorafgaand het project is er een meeting

gepland met HOBZ om de gehele traject te doorlopen. Later in het project

hebben wij dat voornamelijk door middel van interviews/gesprekken een nog

duidelijker beeld geprobeerd te schetsen van onze doelgroep.

Define: Na de eerste vergaderingen hebben wij interviews gepland met vijf

respondenten uit onze doelgroep. Het doel van de interviews is voornamelijk

om ‘requirements’ op stellen voor de geavanceerde IT-toepassing. De interviews

hebben wij uitgewerkt een vormen een belangrijke input voor het verder

definiëren van het prototype en het uiteindelijke eindproduct.

Ideate: Wij hebben verschillende ideeën en scenario’s aan de hand van

interviews opgesteld om zo’n goed mogelijk eindproduct op te leveren. Ook met

belangrijke stakeholders zoals; AskRoger, Ordina en Dutch VR vergaderd om

nieuwe input te vergaren om het eindproduct nog meer vorm te geven.

Prototype: We hebben tijdens dit project zowel met 180 als 360 graden

filmopnames gerealiseerd bij verschillende Mandirs. De prototype hebben wij

onder andere in de GameLab aan de HHS getest met verschillende technische

apparatuur.

Test: Nadat de prototype volledig is gebouwd, hebben wij dit getest bij onze

doelgroep (minder valide, religieuze, hindoestaanse ouderen). Daarnaast is

hierbij ook een tevredenheidstest afgenomen om te analyseren of de test wel of

niet aan de verwachtingen is voldaan. Dit is in de vorm van een interview

gegaan.

19

De Design thinking methodiek

20

3.4 Centrale onderzoeksvraag

Het onderzoeksrapport bestaat uit een onderzoeksvraag die wij in dit rapport zullen

beantwoorden met al onze bevindingen die wij in de afgelopen weken hebben

gegenereerd. De doelstelling van het onderzoek is om in kaart te brengen of VR

toepassing een toegevoegde waarde kan zijn voor minder valide, hindoestaanse

ouderen en of hiermee kwaliteit van leven wordt bevorderd. Op basis van de

doelstelling is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd;

De onderzoeksvraag luidt als volgt: In hoeverre is een VR toepassing die minder valide,

hindoestaanse ouderen in staat stelt een kerkdienst bij te wonen vanuit huis, haalbaar

en wenselijk voor de doelgroep en kerk en levert dit een bijdrage aan de kwaliteit van

leven.

Dit is een beschrijvend onderzoek omdat wij in kaart willen brengen of een

geavanceerde IT-toepassing een positieve bijdrage kan leveren voor minder valide

hindoestaanse, religieuze ouderen bij het bij het bijwonen van kerkdiensten.

De onderzoekvraag hebben wij geoperationaliseerd nadat wij door middel van een

mindmap een aantal trefwoorden hebben gebrainstormd die in een onderzoeksvraag

dienen terug te komen. Met de trefwoorden is de uiteindelijke centrale

onderzoeksvraag geformuleerd.

De Mindmap voor het operationaliseren van de centrale onderzoeksvraag

Onderzoekvraag

Wenselijkheid

kerkdienst

Kwaliteit van

leven

Haalbaar

VR

Doelgroep

21

3.5 Procedure

Voor de start van het onderzoek hebben wij een Wervingsmail opgesteld en opgestuurd

om respondenten te werven om deel te nemen aan dit onderzoek. In de brief wordt

duidelijk beschreven wat het onderzoek inhoudt, wie de betrokken zijn wat de de

eigenschappen van potentiele respondenten moeten zijn. De Wervingsmail is te vinden

in de bijlage.

Deze procedure heeft dus zoals eerder vermeld véél raakvlak met een kwalitatieve

onderzoek omdat de focus ligt op achterliggende gedachtes in de vorm van interviews.

Dit in tegenstelling tot een kwantitatief waar de focus meer ligt op het vergaren van

cijfermatige informatie. Een duidelijk voorbeeld van een kwantitatief onderzoek is een

enquête.

3.6 Resultaten

De centrale onderzoeksvraag wordt op basis van de verschillende deelvragen

beantwoordt.

De deelvragen die bij de centrale onderzoekvraag zijn als volgt geformuleerd:

Wat is VR vanuit een functionele en technische perspectief?

Wat zijn de wensen van de doelgroep en zijn deze haalbaar?

In welke mate kan een VR toepassing de Mandir vervangen?

Wat zijn de positieve effecten van een VR toepassing voor deze doelgroep?

3.6.1 Wat is Virtual Reality vanuit een functionele en technische perspectief?

In dit hoofdstuk wordt de term Virtual Reality toegelicht. Verder zullen wij zowel de

functionele als technische specificaties van de Virtual Reality Bril Oculus Rift in kaart

brengen. Verder wordt er een beschrijving gegeven van de volgende technische

begrippen namelijk Field of View(FoV), Frame per second(FPS) en resolutie. Ook

beschrijven wij een aantal mogelijke technologieën die de VitalityLab kan aanschaffen

voor het onderzoek naar VR t.b.v. kerkbezoek, zodat toepassing van VR gerealiseerd kan

worden. Op dit moment zijn er vier grote Virtual Reality brillen beschikbaar, namelijk de

Oculus Rift, HTC Vive, Sony Morpheus en Microsoft HoloLens.

Virtual Reality betekent letterlijk virtuele realiteit. Virtual Reality wordt gezien als een

vorm van technologie die een kunstmatige wereld oftewel een omgeving kan creëren

waarin men dingen kan ontdekken en er een interactie mee aan kan gaan. Het is als het

22

ware een andere werkelijkheid waarin je leeft of degene waarin je denkt te leven.

Virtual Reality wordt gekenmerkt op basis van de volgende aspecten.

Een driedimensionale omgeving

De bewegelijkheid zodat je de 360 graden ervaring kan beleven.

De interactie.

Op dit moment is Virtual Reality een van de belangrijkste technologie trends. Het is een

term die veelvuldig aandacht krijgt bij uiteenlopende nieuwssites.

Bij de werking van de geavanceerde VR toepassing krijgt de brildrager de getoonde

vrijwel direct op de netvlies. Je merkt vrij van weinig van wat er om je heen gebeurt,

waardoor de gebeurtenissen levensecht kunnen worden ervaren. Virtual Reality is een

relatief nieuw technologie dat zich op dit moment in de ontwikkel fase bevindt. Medio

2016 wordt de eerste VR brillen beschikbaar gesteld voor consumenten.

Zoals eerder aangegeven wordt bij Virtual Reality een kunstmatige omgeving gecreëerd

met een bepaalde software. Dit wordt door de gebruiker als levensecht ervaren. Op een

computer ervaart men de virtuele realiteit met twee van de 5 zintuigen namelijk je zicht

en geluid. Verder wordt door middel van speciale apparatuur drie dimensie foto’s en

video’s van 180 en 360 graden afgespeeld in de virtuele realiteit. (virtual reality, 2015)

Oculus Rift is een Virtual Reality Bril uitgevonden door VR liefhebber Palmer Luckey. Op

25 maart 2014 heeft Facebook Oculus Virtual Reality gekocht voor een som van 2

miljard dollar. Door de steun van Facebook wordt de Oculus Rift betaalbaarder voor de

consument. De Oculus Rift zal beschikbaar zijn in het eerste kwartaal van 2016. Kortom,

de Oculus Rift is een speciale bril met een ingebouwde Lcd-scherm. In de bril zitten twee

lenzen die je de illusie geeft dat er twee beelden in de screen zitten die onafhankelijk

van elkaar een ander beeld weergeeft. (Florian, 2013)

Hieronder volgt de technische specificaties van de Oculus Rift (Binstock, 2015)

Een videokaart namelijk

NVIDIA GTX 970, AMD 290 of

beter.

Een Intel i5-4590 processor of

krachtiger

Een memory van 8GB RAM of

meer

Een video output namelijk

HDMI 1.3 The Oculus Rift (Ohannessian, 2015)

Twee USB 3.0 poorten

Windows 7 of nieuwer

http://www.fastcompany.com/user/kevin-ohannessian

23

Daarnaast zijn de functionele aspecten van de Oculus Rift als volgt. Ten eerste heeft het

een Field of view van 90 graden horizontaal en 110 graden diagonaal. Ten tweede is de

resolutie van het scherm 1200x800(16:10 aspect ratio), omdat het beeld gesplitst wordt

krijg je een resolutie van 640x800 in stereoscopisch 3D. Ook heeft het Lcd-scherm een

kleurdiepte van 24 bits per pixel. Verder heeft de Oculus Rift een 1000Hz Adjacent

Reality Tracker, waardoor er bijna geen vertraging wordt ervaren bij de vertoonde

beelden. Verder heeft de Oculus Rift een gewicht van 380 gram(Florian, 2013). Ten

slotte eist Virtual Reality een minimaal hoeveelheid van 10 frames per seconden zodat

je een optimale beeld kan krijgen. Dit hangt echter van de applicatie af. (Virtual Reality:

Definition and Requirements)

Field of view

Het gezichtsveld is het beeld dat bekeken kan worden zonder het hoofd of de ogen te

bewegen. Het menselijke oog heeft een breed gezichtsveld. In een technische

perspectief kan een menselijk oog een gezichtsveld oftewel field of view(FoV) van 140°

horizontaal en 80° verticaal hebben zonder het bewegen van de oogballen. Als de ogen

volledig in beweging zijn kan de oog een blikveld van 270° graden zien. (Bibiana, 2014)

Deze feiten over de menselijke oog is een belangrijke factor voor de ontwikkeling van

VR-Headsets. Door het creëren van een breed field of view kunnen VR-brillen zorgen

voor grote onderdompeling en diepte van elke inhoud dat aangeboden wordt aan de

gebruikers. (Oscillada, 2015).De VR-headset met de beste FoV is de StarVR, deze heeft

een field of view van 210°. In vergelijking met de bekendste Vr-brillen zoals Oculus Rift

en HTC Vive die over een field of view van 110° beschikken, is het natuurlijk beter.

(Oscillada, 2015) Vervolgens beweert Professor Roy Kalawsky dat de minimum FoV een

VR display system een horizontale gezichtsveld moet hebben van 110° of beter en een

verticale gezichtsveld van 60° of beter. (VR Wiki)

Frames per second

Frames per second oftewel frame rate is het aantal frames of beelden die geprojecteerd

of weergegeven worden per seconde in bijvoorbeeld films, televisie en computer

schermen. Frame rate worden gebruikt bij het synchroniseren van audio en foto’s en

films, televisie of video. (Rouse, 2005)

Elk frame is een stil beeld, de weergave van deze beelden snel achter elkaar creëert de

illusie van een beweging. Hoe hoger de FPS hoe stabieler en vloeiender het beeld. (Beal)

De minimale frame rate voor een acceptabel afbeelding is 30fps net zoals televisie, maar

de meeste videospellen gebruiken 60 fps zodat de Visuals soepeler afgespeeld kunnen

worden. Echter beschikt de Oculus Rift een frame rate van 90fps. Hierdoor zou het

zonder moeite video’s kunnen afspelen. (Ohannessian, 2015)

24

Live streamen/bandbreedte

De belangrijkste element om te kunnen live streamen is de upload snelheid. De

minimale eisen zijn ongeveer 500 kbps upload snelheid zodat een 480p kwaliteit video

gestreamd kan worden. Om 720p te kunnen live streamen heb je minimaal en 1,5 Mbps

en voor 1080 heb je minimaal 3Mbps nodig. Hoewel wij van onze partners te horen

kregen dat de minimale bandbreedte voor HD kwaliteit live streaming 5mbps is. (Jones,

2015)

Resolutie

Resolutie is het aantal pixels(afzonderlijke punten van kleur) die op een computer

monitor uitgedrukt worden. Het aantal pixels wordt zowel op de horizontale als

verticale as uitgedrukt. De scherpte van het beeld is op een beeldscherm afhankelijk van

de resolutie en de grootte van de monitor. Dezelfde pixel resolutie zal scherper zijn op

een kleinere scherm en zal zijn scherpte verliezen op een grotere scherm. Een

computerbeeldscherm zal een maximale resolutie hebben dat afhankelijk is van de

fysieke vermogen om te focussen op lichtere en meestal lagere resolutie. (TechTarget)

Vervolgens gaan wij een aantal technologieën beschrijven die de VitalityLab zou kunnen

aanschaffen zodat de VR toepassing realiseerbaar kan worden voor de Mandirs.

1. Galaxy Gear VR-headset 99,00.- euro.

Samsung heeft een nieuwe Galaxy Gear VR-headset onthuld. Het kost 99,99

euro kosten en dient in samenwerking te gaan met bijvoorbeeld; de Samsung

Galaxy Note5, S6, S6 edge en S6 edge+. Het toestel is voor de helft goedkoper

dan de eerdere Innovator Edition van de Gear VR, en is ook 22% lichter.

Samsung Galaxy Note 4

De Samsung galaxy Note 4 gaat in combinatie met de Galaxy Gear-headset

werken. Een Samsung Note 4 kost ongeveer 520 euro en kan 360 beelden

middels een VR bril afspelen.

2. Virtual Reality Bril | Hema - 15,-

Er zijn verschillende pluspunten van deze bril namelijk de comfort

door de laagfoam en door de afstel mogelijkheden. Verder is de

bril erg licht waardoor je soms zelfs vergeet dat je een bril op

hebt. Deze bril is geschikt voor de meeste smartphones met een

scherm van 4-6 inch en die 360 beelden kunnen afspelen. Wij van

de VR-onderzoeksteam hebben deze bril aangeschaft als tijdelijke

25

oplossing voor dit project aangezien de Oculus Rift een krachtige bril is waardoor we de

prototype test niet konden afnemen met onze testers. Verder bleek het een goede

aankoop te zijn, want het gaf ons de kans om de prototype test alsnog af te nemen. De

specificaties van de Virtual Reality Bril staan hieronder weergegeven.

Specificaties Hema –VR-Bril

Hoogte: 12,5 cm

Lengte: 18,5 cm

Afmeting: 18,5 x 10,5 x 12,5 cm

Materiaal: kunststof

Diameter: cm

Breedte: 10,5 cm

26

360 camera’s

Giroptic 360 camera specificaties

Giroptic $499 - 445,- euro

4k voor foto’s en 2k voor

video’s hoger dan 1080p.

30 fps

128gb opslagruimte

Wifi mode

Removable and rechargable

battery

Bubl 360 camera specificaties

Wifi connect met BUBL cam

MP4 video, 14Mp foto, 5Mp focus (video)

Tot 32 GB opslag

Gewicht 28 G

Diameter 7,98cm

Ongeveer 2uur opladen

713 euro

Beiden camera’s kunnen live streamen en uiteraard ook lokaal opgeslagen worden. Als

het lokaal wordt opgeslagen moet er een SD card van minimaal 32GB aangeschaft

worden. De Bubl cam heeft een opslag capaciteit tot 32 gigabyte en de Giroptic 360

camera heeft een opslag capaciteit tot 128 gigabyte.

Om een live stream te realiseren dien je een krachtige router nodig te hebben die

aangesloten is met een internet verbinding. Daarnaast kan middels een krachtige router

de responsetijd verlaagt worden waardoor de ervaring beter wordt. Met de Bubl cam

kan je live streamen over een Wi-Fi connectie.

27

Aan de hand van de Moscow methoden zijn de aspecten van de VR toepassing

geprioriteerd. Het prioriteren is op basis van de volgende categorieën gegaan.

Must have: Eigenschappen/kenmerken/functies die de VR toepassing

ongetwijfeld moet hebben. In dit project dien je een smartphone te bezitten om

applicaties te downloaden om de 3D filmopnames te kunnen genereren.

Daarnaast heb je uiteraard een VR bril nodig om de beeldmateriaal af spelen om

zo een optimale belevenis te kunnen ervaren.

Should have: Fisheye op je smartphone aan te sluiten om zo 180 graden video

opnames te kunnen realiseren of een 360 camera zoals een Bubl cam.

Could have: Betere VR video player en scherpere 3D camera’s voor een nog

betere belevenis

Would have: Een router voor de livestream. Een virtual Reality toepassing in de

vorm van een statistische VR bril zoals een Oculus Rift waarbij je de volgende

specificaties nodig dient te hebben:

o Een videokaart namelijk NVIDIA GTX 970, AMD 290 of beter.

o Een Intel i5-4590 processor of krachtiger

o Een memory van 8GB RAM of meer

o Een video output namelijk HDMI 1.3

o Twee USB 3.0 poorten

o Windows 7 of nieuwer

28

3.6.2 Wat zijn de wensen van de doelgroep en zijn deze haalbaar?

De doelgroep omvat religieuze, minder valide, hindoestaanse ouderen. Deze ouderen

zouden wekelijks en dan met name op de zondag een Mandir willen bezoeken, maar

gezien zij beperkt kunnen bewegen en de Mandirs zich op lange afstanden bevinden is

dit heel lastig. De Mandir is voor de hindoestaanse ouderen een plaats voor aanbidding

en gebed (Wat is een Mandir?).

Naast deze aspecten vanuit religieus oogpunt is de Mandir ook vanuit educatief en

religieus perspectief enorm van belang. De Mandir is namelijk ook een actieve

gemeenschapsruimte waar veel maatschappelijke activiteiten worden uitgevoerd. Deze

Mandir is voor de hindoestaanse ouderen dus van fundamenteel belang.

Het spirituele aspect kan thuis nog worden ervaren, maar het educatieve en sociale

aspect ontbreken nog op dit moment voor deze hindoestaanse ouderen. Zoals bij de

vorige deelvraag aangegeven(3.5.1) kunnen de hindoestaanse ouderen middels ‘Virtual

Reality’ virtueel een kerkdienst bijwonen, waardoor de aspecten van de Mandir

gewaarborgd blijven.

Door de mogelijkheid om een kerkdienst virtueel bij te wonen, kan de spirituele en

educatieve aspect in stand blijven. Het technisch aspect is dus zeker haalbaar. Bij het

sociale aspect is er echter sprake van een kanttekening. Virtual Reality is namelijk op dit

moment alleen beschikbaar voor eenrichtingsverkeer, terwijl voor het sociale aspect

tweerichtingsverkeer benodigd is. Er dient namelijk interactie plaats te vinden, welke

nog niet realiseerbaar is met de huidige VR technologie. Voor de ouderen betekent het

in dit geval dus dat ze geen maatschappelijke activiteiten kunnen uitvoeren in de Mandir

en geen gesprekken onderling of met de dominee kunnen aangaan.

Voor het bestuur van de Mandir betekent dit dat ze minder bezoekers hebben en met

name minder ouderen. Middels Virtual Reality kan het bestuur van de Mandir de minder

valide hindoestaanse ouderen toch nog bereiken. De hindoestaanse ouderen kunnen op

hun beurt de kerkdiensten bijwonen en de openbare vertoningen volgen. Hierdoor is er

voor de hindoestaanse ouderen en het bestuur van de Mandir toch nog sprake van

interactie en saamhorigheid.

29

3.6.3 In welke mate kan een VR toepassing voor de Mandir als een alternatief vormen?

Voor de ouderen is de VR technologie onbekend terrein maar ze zijn er wel voorzichtig positief over. Ik citeer letterlijk “ hoe meer zielen, hoe meer vreugd”, de reden dat de hindoestaanse ouderen niet kunnen komen is namelijk dat ze minder valide zijn. Dit stemt mij zeer treurig, omdat deze ouderen niet actief kunnen deelnemen aan onze gemeenschappelijke activiteiten en er dus minder deelnemers in de zaal zijn. Het bestuur van de Mandir is zich bewust van de mogelijkheden die IT tegenwoordig kan bieden. Ze geloven ook in het feit dat de IT een uitkomst kan bieden voor de religieuze minder valide ouderen. Doordat ook zij op de hoogte zijn van bepaalde ontwikkelingen omtrent IT, staan ze er zeer positief tegenover en geloven ze dat IT op de lange termijn voor veel problemen een oplossing kan bieden. Het bestuur van de Mandirs stond zeer positief tegenover de VR technologie, omdat deze de minder valide ouderen de mogelijkheid biedt om toch aanwezig te zijn. De ouderen kunnen de lezingen, vertoningen op de voet volgen, waardoor ze niet in sociaal isolement raken aangezien de Mandir deze functie ook voor een groot deel vervult. Voor de ouderen en het bestuur van de Mandir moet een VR toepassing allereerst gebruiksvriendelijk zijn. De VR technologie is namelijk voor hen onbekend terrein dus ze moeten er gemakkelijk mee om kunnen gaan, zeker gezien het feit dat het ouderen zijn. De VR toepassing moet ook draagbaar kunnen zijn, zodat het op het hoofd licht aanvoelt. Verder moet het kwaliteit van het beeld en geluid goed zijn, zodat de ouderen een realistische kijk op de werkelijkheid te zien krijgen. De Virtual Reality toepassing moet zoals in de vorige deelvraag aangegeven over de

volgende eigenschappen beschikken.

Een 3 dimensionale omgeving

Bewegelijkheid

Interactie

Real- Time

Om een dienst van de Mandir te filmen is er een camera nodig die 360 graden kan

filmen, zodat de gehele omgeving driedimensionaal weergegeven kan worden in een

Virtual Reality Bril. Deze camera dient gekoppeld te worden aan een mobiele telefoon

die middels een app de camera kan besturen. De filmdienst kan vervolgens worden

afgespeeld door middel van een smartphone die gekoppeld is aan een Virtual Reality

bril.

30

Om een live stream te realiseren dien je een krachtige router nodig te hebben, die

voldoende frames per seconden kan bieden zodat je een optimale beeld kan krijgen.

Oftewel hoe lager de responstijd, hoe beter de ervaring. Zo een router dient gekoppeld

te worden aan een LAN-verbinding. De Mandir moet dus beschikken over een

breedband verbinding.

Om een live stream te realiseren en te bekijken kan er gebruik gemaakt worden van een

platform ( Ustream, Vimeo en YouTube). De Mandir kan in dit geval de filmdienst

streamen via een van de bovengenoemde platformen naar de ouderen. De ouderen

kunnen de live stream dan via de door de Mandir gekozen platform bekijken. Zowel het

bestuur van de Mandir als de ouderen dienen dus te beschikken over een internet

verbinding (Ask Roger).

Een live stream realiseren als alternatief is op

dit moment zeker haalbaar met de huidige

technologie. Ook is deze technologie

organisatorisch haalbaar aangezien de

Mandirs alleen over een internetverbinding

en een camera dienen te beschikken. De

ouderen dienen over een internetverbinding,

een smartphone en een virtual Reality bril te

beschikken. Op het gebied van Privacy zijn er geen problemen als de Mandirs en de

ouderen goed ingelicht worden over het project en er een goede privacy beleid word

gehanteerd. De ouderen en het bestuur van de Mandir zijn niet bepaald technisch

aangelegd, maar met de juiste begeleiding zullen zij zeker met een VR toepassing

overweg kunnen. Met de lichamelijke toestand van de ouderen is al aan het begin van

het project rekening gehouden, aangezien het project enkel gericht is op de ouderen die

probleemloos hun nek kunnen bewegen.

Zoals wij in het vorige deelvraag hebben aangegeven kan dankzij ‘Virtual Reality’ het

spirituele en educatieve aspect van de Mandir in stand blijven. Door dat de

hindoestaanse ouderen de mogelijkheid hebben om een kerkdienst virtueel bij te

wonen middels ‘Virtual Reality’, ervaren zij het gevoel in een Mandir aanwezig te zijn.

Dit gevoel is voor de hindoestaanse ouderen zeer prettig en doordat ze de vertoningen

kunnen volgen, blijft ook het educatieve aspect in stand. Ze kunnen namelijk alle

lezingen die gegeven worden zien en volgen. Bij het testen van de prototype was een

veel gehoorde reactie dat de dominee goed van de rest te onderscheiden was, waarmee

ze een realistisch beeld van de werkelijkheid zien.

Het sociale aspect is echter met de huidige VR technologie nog niet realiseerbaar, maar

daar kan in de toekomst snel verandering in komen. Een VR Bril kan de Mandir dus voor

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRxqFQoTCP_N44WU_MgCFUKRDwodyfoBfQ&url=http://christenenvoorisrael.nl/livestream-2/&psig=AFQjCNFOQoP4vPMe1c_UAYtioWtmvZed2Q&ust=1446911617145549

31

de hindoestaanse ouderen voor een groot deel vervangen, maar niet in zijn geheel. Toch

wordt de VR Technologie door de hindoestaanse ouderen als een geweldig alternatief

gezien. Sterker nog, de ouderen hopen dat deze alternatief ook voor andere doeleinden

in de toekomst gebruikt kan worden. Denk hierbij aan crematies, sociale bijeenkomsten,

feestdagen en museums.

3.6.4 Wat zijn de effecten van zo’n VR toepassing voor de ouderen?

Tijdens dit onderzoek hebben wij verschillende die respondenten geïnterviewd die wij

hebben geworven middels een Wervingsmail aan HOBZ. De Wervingsmail is in de bijlage

opgenomen. De meeste signalen hierbij hebben wij als positief ervaren. Zeker gezien het

feit dat zo’n nieuwe techniek een alternatief kan zijn om de Mandir te bezoeken werd

als uiterst positief ervaren. Dit kwam duidelijk uit de interviews naar voren, zij bijlage.

Dit werd versterkt met feit dat de respondenten minder valide zijn en nogal afhankelijk

zijn van de mantelzorgers en familie in de

directe omgeving. Dat een technologie hierin

uitkomst kan zijn is een uitstekende zaak.

De ouderen die wij hebben geïnterviewd zijn

niet bepaald technisch aangelegd. De

meeste respondenten maken voornamelijk

alleen gebruik van de basis behoeftes zoals;

TV en telefonie. Een respondent maakte

verrassend gebruik van een IPad voor allerlei

activiteiten. We zien de reden voor het

weinige gebruik van de nieuwste technologie

voornamelijk terug in de leeftijd. De interview had betrekking op veelal minder valide,

65 plussers waarvan sommige respondenten de Nederlandse taal niet heel machtig zijn.

Al deze factoren opgeteld kan leiden tot een gebrekkige kennis omtrent technologieën

die in hedendaagse samenleving een rol speelt.

Bij het testen van de prototype werd de VR-bril nogal als een vreemd object gezien

wanneer een respondent de VR-bril op had. Dit werd echter meteen weerlegd met het

feit wat de respondenten te zien kregen omtrent VR. De VR-Bril van de prototype staat

in deelvraag 3.6.1 beschreven. Veelal bij het beschrijven van de emoties door de

respondenten kregen wij als antwoord dat de sterke 3D effect van de VR-bril hun het

gevoel gaf daadwerkelijk bij een dienst van een Mandir te zijn. Dit is een zeer positief

punt omdat het een groot gedeelte van de doelstelling realiseert.

32

Als punt die werd genoemd dat voor verbetering vatbaar is het beeldkwaliteit. Het

beeldkwaliteit kan volgens verschillende meningen van de respondenten nogal

scherper. Wij hebben zoals eerder beschreven met twee type camera’s de kerkdienst

gefilmd. De camera’s die hierbij werden gebruikt zijn de Bubl en de GoPro. Uit

gesprekken met onze partner Dutch VR kwam naar voren dat volgend voorjaar

scherpere 3D camera’s op de consumentenmarkt komen die uitstekend kunnen worden

gebruikt voor VR toepassingen.

De kerkbestuur was ook zeer enthousiast over het project. Zeker gezien het feit dat onze

doelstelling is om de kwaliteit van leven van minder valide, hindoestaanse ouderen te

bevorderen. We hebben de kerkbestuur voornamelijk duidelijk gemaakt ons te richten

op deze doelgroep om misvattingen omtrent het project te voorkomen. Voor

kerkbestuur was het zeer aangenaam om op deze innovatieve manier toch deze

specifieke groep ouderen te bereiken en op deze manier kan je toch enigszins spreken

van samenhorigheid.

Tot slot zien de respondenten het prototype ook uiterst geschikt voor andere

doeleinden. Enkele voorbeelden die wij te horen kregen; een crematie van een

familielid in bijvoorbeeld Suriname, verjaardagen en sociale bijeenkomsten en of dit

middels een livestream realiseerbaar is. Al deze potentiele doeleinden kunnen door de

volgende projectgroepen worden onderzocht of deze haalbaar en toepasbaar zijn.

33

Enkele foto’s van de resultaten van de prototype

37

5 Conclusie

Uit het kwalitatieve methode kun je concluderen dat alle betrokkenen uiterst positief

staan tegenover de VR toepassing ondanks het feit dat de technologie gloednieuw is en

niet heel bekend is bij de doelgroep en de Mandirs. De ouderen en kerkbestuurders zijn

zich bewust van de potentiele mogelijkheden die IT tegenwoordig kan bieden. Ze

geloven ook in het feit dat de IT een uitkomst kan bieden voor de religieuze minder

valide ouderen. Doordat ook zij op de hoogte zijn van bepaalde ontwikkelingen omtrent

IT, staan ze er zeer positief tegenover en geloven ze dat IT op de lange termijn voor veel

problemen een oplossing kan bieden.

De Virtual Reality technologie kan voor de hindoestaanse ouderen een uitstekende

alternatief vormen. Ook zien ze de technologie uiterst geschikt voor andere doeleinden,

zoals feestdagen, musea, sociale bijeenkomsten en crematies. Zij zien dus zelf ook een

enorm potentieel in deze technologie die zeker nog niet optimaal is benut.

Uit de deelvraag 3.6.2 van het onderzoek kun je concluderen dat de mogelijkheid om

een kerkdienst virtueel bij te wonen, de spirituele en educatieve aspect in stand kan

blijven. Bij de haalbaarheid kan men bij het sociale aspect kanttekening plaatsen. Virtual

Reality is namelijk op dit moment alleen beschikbaar voor eenrichtingsverkeer, terwijl

voor het sociale aspect tweerichtingsverkeer benodigd is. Ook kan de kwaliteit van het

beeld en geluid nog stukken beter, maar aangezien de technologie nog volop in

ontwikkeling is zal er in de toekomst vrijwel zeker een oplossing hierin gevonden

worden.

Kortom, er liggen omtrent de Virtual Reality technologie nog enorme uitdagingen die

zeker de moeite waard zijn om aan te gaan. De toekomst zal uitwijzen hoe deze

innovatieve technologie zich verder zal ontwikkelen maar de potentie om het succesvol

te implementeren is in ieder geval zeker aanwezig.

38

Bijlage

De bijlage bestaat uit een vragenlijst interviews, planning interviews, de interviews en wervingsmail en de tevredenheidstest.

Bijlage I Planning interviews

39

Bijlage II Vragenlijst interviews

VITALITYLAB

Vragenlijst interview HOBZ

Het interview met de respondenten wordt volledig anoniem verwerkt

Uitvoerders: Khalid Talhaoui, Ibrahim Moumni en Clinton Rosina

Namens de VitalityLab aan de Haagse Hogeschool

Supervisor: Roeland Loggen

Datum:

Plaats:

Geïnterviewde:

1 Hoe is uw thuis situatie?

2 U bent minder valide, in welke maat bent u dat?

3 Bent u thuis nog veel in beweging?

4 Bent u in staat om bepaalde handelingen uitvoeren zoals met uw nek?

5 Hoe belangrijk is de Mandir voor u?

6 Bent u in staat om de Mandir te bezoeken?

7 Hoe vaak zou u de Mandir willen bezoeken?

8 Hoe bekend bent u met de nieuwste technologie?

9 Hebt u in uw dagelijkse activiteiten te maken met technologie, zo ja welke?

10 Komt de term ‘Virtual Reality’ u bekend voor?

11 Hoe kijkt u ernaar om een ‘VR’ bril op zetten om een kerkdienst thuis bij te kunnen wonen?

12 Zou dit een bijdrage leveren aan het kwaliteit van uw leven, ondanks het feit dat u minder valide bent?

13 In hoeverre bent u in staat om VR toe te kunnen passen?

14 Wat vond u van deze interview?

15 16

Open Open

40

Bijlage III Interviews

VITALITYLAB

Interview HOBZ Het interview met de respondent wordt volledig anoniem verwerkt Uitvoerders: Khalid Talhaoui, Ibrahim Moumni en Clinton Rosina



Datum: 21-09-2015 Plaats: Zoetermeer Geïnterviewde: X3

Hoe is uw thuis situatie? Ik heb momenteel een gezin.

2 U bent minder valide, in welke maat bent u dat? Ik heb een versleten rechter knie, kan wel lopen maar niet op lange afstanden voornamelijk alleen korte afstanden. Daarnaast heb ik een scootmobiel en een rollator.

3 Bent u thuis nog veel in beweging? Ik fiets wel, maar als er harde wind is doe ik het niet. Dus ik ben echt afhankelijk van het weer. Daarnaast heb ik geen scootermobiel. Ook ben 1 of 2 keer per dag actief op de loopband thuis.

4 Bent u in staat om bepaalde handelingen uitvoeren zoals met uw nek? Dat gaat makkelijk zolang het niet te snel en te lang duurt.

5 Hoe belangrijk is de Mandir voor u? Ik ga niet zo vaak vanwege mijn knie (gezondheid). Wij lezen uit onze Bijbel elke zondag met minimaal 5 mensen en dat duurt ongeveer anderhalf uur. Zo’n bijeenkomst houden wij gewoon thuis maar de Mandir is wel heel erg belangrijk.

6 Bent u in staat om de Mandir te bezoeken? Als een familielid een kerkdienst houdt in een Mandir dan gaan wij wel. Maar niet spontaan en dat komt vanwege mijn versleten rechter knie. Daarnaast is er geen Mandir in Zoetermeer en is de afstand groot.

7 Hoe vaak zou u de Mandir willen bezoeken? Ik zou het vaker willen bezoeken als het mogelijk zou zijn. Het liefst twee keer per maand op de zondagen.

8 Hoe bekend bent u met de nieuwste technologie? Ik heb op dit moment een IPad, Internet en een Mobiel dus ik ben er wel ‘redelijk’ bekend mee.

9 Hebt u in uw dagelijkse activiteiten te maken met technologie, zo ja welke? Ik maak gebruik van mijn iPad, heb een mobiele telefoon en daarnaast gewoon een televisie.

10 Komt de term ‘Virtual Reality’ u bekend voor? De term ‘Virtual Reality’ heb ik nog nooit eerder gehoord.

11 Hoe kijkt u ernaar om een ‘VR’ bril op zetten om een kerkdienst thuis bij te kunnen wonen? Ik ben zeer enthousiast om daadwerkelijk met zo’n ‘VR bril’ een kerkdienst vanuit huis te kunnen volgen.

12 Zou dit een bijdrage leveren aan het kwaliteit van uw leven, ondanks het feit dat u minder valide bent? Zeker weten, zeker gezien mijn gezondheid en dat ik minder valide ben natuurlijk.

13 In hoeverre bent u in staat om VR toe te kunnen passen? Ik ben zoals eerder gezegd niet bekend met VR, maar wel enthousiast er over. Ik ben redelijk bekend met technologie en met goede begeleiding zou ik het wel kunnen toepassen.

14 Wat vond u van deze interview? Ik vond het internview héél goed gaan.

15 Open

41

16 Open

VITALITYLAB

Interview HOBZ

Het interview met de respondent wordt volledig anoniem verwerkt



Supervisor: Roeland Loggen Datum: 21-06-2015 Plaats: Zoetermeer Geïnterviewd: X2

1 Hoe is uw thuis situatie? Ik ben op dit moment alleenstaand. Ik krijg op dit moment hulp van de gemeente (3 uur per week huishoudelijke hulp) en de WMO. WMO (Wet Maatschappelijk Ondersteuning)

2 U bent minder valide, in welke maat bent u dat? Ik heb last van mijn hart, ik ben een hartpatiënt. Ik ben ook een suikerpatiënt van de type 2. Ik moet hierbij 3x per dag insuline spuiten. Daarnaast heb ik een scootmobiel en een rollator

3 Bent u thuis nog veel in beweging? Toch nog hoor, ik moet namelijk alles nog zelf doen aangezien ik alleenstaand ben. De hulpdienst doet alleen maar het stofzuigen en het reinigen van het bad en de wc. Koken en opruimen doe ik momenteel ook helemaal zelf.

4 Bent u in staat om bepaalde handelingen uitvoeren zoals met uw nek? Ja, zolang het niet te snel moet en te lang duurt, zou ik gewoon bepaalde handelingen met mijn nek kunnen uitvoeren.

5 Hoe belangrijk is de Mandir voor u? De Mandir is wel belangrijk in mijn leven, maar ik bid ook elke dag een uur thuis. Dit doe ik iedere ochtend, maar als ik in de Mandir zou kunnen bidden op z’n tijd zou dit uiteraard prettig zijn.

6 Bent u in staat om de Mandir te bezoeken? Persoonlijk is het moeilijk om de Mandir te bezoeken in verband met mijn gezondheid en ik ben ook afhankelijk van mensen die wel naar Mandir gaan.

7 Hoe vaak zou u de Mandir willen bezoeken? Ik zou het liefst 1 a 2 keer per maand de Mandir willen bezoeken.

8 Hoe bekend bent u met de nieuwste technologie? Met de nieuwste technologie van dit moment ben ik niet zo bekend. In het dagelijkse leven bel ik met de mobiele telefoon en kijk ik alleen televisie. Ik maak geen gebruik van het internet, maar ik ben ook 82.

9 Hebt u in uw dagelijkse activiteiten te maken met technologie, zo ja welke? Alleen bellen, televisie en heb geen beschikking tot internet.

10 Komt de term ‘Virtual Reality’ u bekend voor? De term Virtual Reality heb ik nog nooit van gehoord.

11 Hoe kijkt u ernaar om een ‘VR’ bril op zetten om een kerkdienst thuis bij te kunnen wonen? Zeer enthousiast, ook een eer om een (prototype) met jullie te mogen gaan testen.

12 Zou dit een bijdrage leveren aan het kwaliteit van uw leven, ondanks het feit dat u minder valide bent? Ja, dit zou zeker een bijdrage aan kwaliteit van leven kunnen opleveren. Het zou heel mooi zijn als ik vanuit huis de Mandir zou kunnen bijwonen.

13 In hoeverre bent u in staat om VR toe te kunnen passen?

42

Ik ben zoals gezegd niet bekend met ‘Virtual Reality’ en ben zeer afhankelijk van mensen om mij heen. Ik heb dus de juiste begeleiding nodig.

14 Wat vond u van deze interview? Prima!

15 16

Open Open

Aantekening

43

VITALITYLAB

Interview HOBZ

Het interview met de respondent wordt volledig anoniem verwerkt



Supervisor: Roeland Loggen Datum: 21-06-2015 Plaats: Zoetermeer Geïnterviewd: X1

1 Hoe is uw thuis situatie? Ik ben op dit moment alleenstaand en krijg hulp van de gemeente via de instantie WMO.

2 U bent minder valide, in welke maat bent u dat? Ik ben inderdaad minder valide. Ik kan niet goed lopen omdat ik versleten knieën heb. Daarnaast heb ik diabetes van de type 2 en spuit twee keer per dag insuline.

3 Bent u thuis nog veel in beweging? Toch nog hoor, ik moet alles nog zelf doen. De hulpdienst doet alleen maar stofzuigen bad en wc. Ik doe alle overige zelf koken, opruimen. Huishouden dus.

4 Bent u in staat om bepaalde handelingen uitvoeren zoals met uw nek? Gaat makkelijk zolang het niet snel gaat, gaat het wel. Niet te snel en niet te lang maar rustig gaat het wel.

5 Hoe belangrijk is de Mandir voor u? Ik ga zelf niet vaak naar de Mandir, dit komt mede door mijn gezondheid.

6 Bent u in staat om de Mandir te bezoeken? Nee, helaas ben ik niet in staat om de Mandir te bezoeken, maar ik bid ook thuis.

7 Hoe vaak zou u de Mandir willen bezoeken? 1 a 2 keer per maand )zondagsdiensten’ zou ik wel de Mandir willen bezoeken. Maar nogmaals door mijn gezondheidstoestand onder ander diabetes ben ik niet toe in staat.

8 Hoe bekend bent u met de nieuwste technologie? Met de huidige technologie wat ze nu hebben ben ik niet zo bekend. Ik ben bekend met tv,internetten en mobiel bellen. Maar Virtual Reality ken ik niet. Op dit moment is bellen en gebeld worden voldoende.

9 Hebt u in uw dagelijkse activiteiten te maken met technologie, zo ja welke? JA, mobiel bellen, tv en internetten doe ik dagelijks.

10 Komt de term ‘Virtual Reality’ u bekend voor? Nee, virtual Reality komt mij niet bekend voor, heb het zelf persoonlijk nooit eerder gehoord.

11 Hoe kijkt u ernaar om een ‘VR’ bril op zetten om een kerkdienst thuis bij te kunnen wonen? Zeer enthousiast ik vind het een eer om met een VR bril een dienst vanuit huis te kunnen beleven.

12 Zou dit een bijdrage leveren aan het kwaliteit van uw leven, ondanks het feit dat u minder valide bent? Ja zeker, het kan persoonlijk voor mij van toegevoegde waarde zijn

13 In hoeverre bent u in staat om VR toe te kunnen passen? Met goede begeleiding ben ik misschien wel in staan om het toe te passen.

14 Wat vond u van deze interview? Ik vond persoonlijk het interview goed gaan.

15 16

Open Open

44

Bijlage IIII Vragenlijst tevredenheidstest VitalityLab

Interview Prototype





Datum: 26-10-2015

Plaats: Zoetermeer

Geïnterviewde: X1, X2, X3, X4, X5 en X6

1 Hoe ervaart u de prototype?

Wat is uw eerste indruk?

Is dit positief als negatief en kunt u dit onderbouwen?

2 Als u de prototype in een paar woorden kan beschrijven hoe zou u dat formuleren?

3 Welke emoties roept het prototype in u op?

Kunt u dat voor ons proberen te beschrijven?

4 Wat vindt u goed van de Virtual Reality Bril?

Wat kunt u opnoemen als verbeterpunt?

6 Hoe voelt u zich wanneer u de bril op moet doen om de kerkdienst te kunnen bijwonen?

Kunt u deze belevenis beschrijven?

Voldoet deze belevenis aan uw verwachtingen?

8 Wat is uw eerst indruk over de kwaliteit van de beelden?

45

Is dit een reële oplossing om toch de Mandir te kunnen bezoeken

Heeft u nog tips voor andere projectgroepen die misschien deze project verder uitwerken?

9 Hoe vond u deze interview gaan?

.

Aantekening

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bijlage V Tevredenheidstest

Interview Prototype





Datum: 26-10-2015

Plaats: Zoetermeer

Geïnterviewde: X1, X2, X3, X4, X5 en X6

1 Hoe ervaart u de prototype?

Wat is uw eerste indruk

Goede indruk, enthousiast, groot beeld, 360 graden,leuk.

Is dit positief als negatief en kunt u dit onderbouwen

Positief, alle hoeken kunnen bekeken worden, geluid is goed. De bril voelt niet zwaar aan en kan gemakkelijk met mijn nek draaien.

2 Als u de prototype in een paar woorden kan beschrijven hoe zou u dat formuleren?

Een geslaagd prototype, eerste instantie lijkt het een beetje vreemd, maar de uitkomst is zeer verrassend

46

3 Welke emoties roept het prototype in u op?

Als ik de beelden terug zie wordt ik er blij en een beetje emotioneel van.

Kunt u dat voor ons proberen te beschrijven

De beelden gaven het gevoel weer van een periode waarin ik de Mandir kon bezoeken en nu weer beetje hetzelfde gevoel en belevenis kan nastreven

4 Wat vindt u goed van de Virtual Reality Bril?

De mensen in de Mandir zijn te onderscheiden. het verschil tussen dominee en bezoekers is duidelijk wat dus zeer belangrijk is.

Wat kunt u opnoemen als verbeterpunt

Het beeld(verfijning), beeld kwaliteit kan scherper en geluid nog een stuk fijner.

6 Hoe voelt u zich wanneer u de bril op moet doen om de kerkdienst te kunnen bijwonen?

Kunt u deze belevenis beschrijven

Ik kreeg wel het gevoel dat ik echt zo’n dienst bijwoon. Daarnaast wordt dit versterkt door de VR bril en het 3D effect.

Voldoet deze belevenis aan uw verwachtingen

Ja zeker, maar andere dingen zouden we ook graag willen zien(bv crematie), museums in Paramaribo, feestdagen bijwonen.

8 Wat is uw eerst indruk over de kwaliteit van de beelden?

Is dit een reële oplossing om toch de Mandir te kunnen bezoeken

Ja zeker, ik heb van jullie waargenomen dat de technologie nog in ontwikkeling is, maar de eerste indruk is uitstekend.

Heeft u nog tips voor andere projectgroepen die misschien deze project verder uitwerken?

Zie hierboven

9 Hoe vond u deze interview gaan?

Goed, duidelijk en compleet, en een mooie en nieuwe ervaring.

Aantekening

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

47

Bijlage VI Wervingsmail

Datum: 9 september 2015 Betreft: Onderzoek IT-oplossing voor kerkbezoek ouderen

Geachte heer/mevrouw,

Het VitalityLab binnen de Haagse Hogeschool wil een onderzoek uitvoeren naar het

inzetten van een geavanceerde IT oplossing ten behoeve van ouderen die een

kerkdienst willen bijwonen, maar dit niet meer kunnen.

Dit onderzoeksidee is besproken met het bestuur van de organisatie HOBZ. Deze

organisatie stond zeer positief ten opzichte van dit onderzoek. Vandaar dat we u

benaderen via deze organisatie.

In dit onderzoek willen wij een experiment uitvoeren. De focus hierbij ligt op mensen

die hun kerk niet meer zelf kunnen bezoeken (bijvoorbeeld omdat ze minder valide zijn).

We willen, door middel van een IT-oplossing, deze mensen de mogelijkheid geven vanuit

huis toch hun kerkdiensten te kunnen bijwonen. We denken dat IT-oplossing een zeer

prettige ervaring voor de ouderen geeft en willen dit graag testen.

Wij zijn een projectgroep die bestaat uit drie Business IT & Management studenten van

de Haagse Hogeschool te Den Haag. Wij volgen op dit moment een onderzoeksvak

waarin er onderzoek wordt gedaan naar de manier waarop IT een oplossing kan bieden

voor verschillende vraagstukken. Om na te gaan of de IT-oplossing in dit geval een

goede oplossing kan bieden voor ouderen, voeren wij dit onderzoek uit.

In dit onderzoek willen we graag ouderen betrekken, omdat wij een goed en volledig

beeld van de wensen van de ouderen willen krijgen. Op deze manier kunnen we

namelijk zien of de IT oplossing aansluit bij de ouderen zodat er ook een goed en

betrouwbaar onderzoek kan worden uitgevoerd.

Wij zijn daarom op zoek naar ouderen die graag aan dit onderzoek willen deelnemen en

aan de volgende kenmerken voldoen:

65 jaar of ouder

Slecht ter been/minder valide (of andere reden dat bezoek aan de kerk niet

mogelijk is)

Religieus (Hindoestaans)

Nederlandse taal voldoende beheersen

Bereid zijn mee te werken aan dit onderzoek

48

Als u bereid bent om deel te nemen aan dit onderzoek, dan vraagt dit wel wat tijd van u.

Wij hebben hierbij het volgende tijdschema in gedachten. In het tijdschema ziet u welke

activiteiten op welke data zullen plaatsvinden.

Periode maandag 14 september – 15 september Periode maandag 28 september – vrijdag 2 oktober Periode maandag 19 oktober – vrijdag 23 oktober

Wij gaan samen met u een interview plannen die wij in deze week zullen afnemen, zodat wij een duidelijk beeld van u hebben. Dit duurt ongeveer 1-2 uur. Wij plannen samen met u 1 of 2 momenten waarbij wij langskomen met de IT-oplossing. Samen met u testen we dit prototype, waarbij u vanuit huis een kerkdienst kunt bijwonen. Hierbij zullen we ook vragen stellen, op basis van een vragenlijst. Dit duurt ongeveer 1 – 2 uur per keer. U wordt uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de eindpresentatie. U wordt dan verwacht bij de Zoetermeerse vestiging van de Haagse hogeschool. (Dit onderdeel is optioneel)

Wilt u een steentje bijdragen in dit onderzoek dat wij namens de Vitalitylab, in

samenwerking met HOBZ uitvoeren? Helpt u mee met het onderzoek? Meldt u zich dan

aan! Wij hopen wel dat u dit snel doet, zodat we u snel kunnen benaderen (uiterlijk 21

oktober).

Dan kunt u zich op de volgende manieren opgeven:

1. U kunt de opdrachtgever de heer Roeland Loggen een email sturen. Het

emailadres hierbij is [email protected]. Wilt u hierbij uw contactgegevens

(naam, telefoonnummer en adres) aangeven onder vermelding ‘deelname

onderzoek kerkbezoek ouderen’.

2. Daarnaast kunt u zich aanmelden via de receptie van de Haagse Hogeschool, op

de locatie Zoetermeer, telefonisch via de nummer 070 - 445 7200. Hierbij

worden uw contactgegevens (naam, telefoonnummer en adres) voor het

‘onderzoek kerkbezoek ouderen’ door een medewerker genoteerd.

Alle gegevens in het onderzoek worden volledig anoniem verwerkt. Het onderzoek is op

vrijwillige basis. Mocht u niet willen meedoen, dan hoeft u uiteraard helemaal niets te

doen.

Daarnaast kun u contact opnemen met de uitvoerders van dit onderzoek;

Khalid Talhaoui, email [email protected] of telefonisch via 06-34357806

Clinton Rosina, email [email protected] of telefonisch 06363445966

Ibrahim Moumni, email [email protected] of telefonisch 0631678382

mailto:[email protected]




49

Ook kunt u zich eventueel wenden tot de onderzoeksleider Roeland Loggen: email

[email protected] of telefonisch via 06-38057533

In afwachting van uw reactie,

Met vriendelijke groet,

Ibrahim Moumni, Clinton Rosina & Khalid Talhaoui

Namens het VitalityLab van de HHS


50

Bijlage VII Verslagen Mandir Naam: Shri Devrishi Vedmata Mandir te Rotterdam

Datum: 4 Oktober 2015

Introductie Wij zijn Business IT & Management studenten aan de Haagse Hogeschool. Namens de

VitalityLab gaan wij onderzoeken of het toepassen van Virtual Reality in Mandirs van

toegevoegde waarde kan zijn voor minder valide hindoestaanse ouderen.

Vragen & Antwoorden:

Bent u bekend met de term Virtual Reality?

Nee, daar heb ik nooit van gehoord eerlijk gezegd.

Bent u in het algemeen wel bekend met IT?

Ja, ik kijk regelmatig naar het nieuws en ik ben op de hoogte van de meeste

ontwikkelingen.

Hoe denkt u over het feit dat wij vandaag een van jullie Mandir diensten gaan

filmen?

Ik vind het hartstikke leuk, vooral omdat jullie dit project doen voor minder

valide hindoestaanse ouderen die geen Mandir kunnen bezoeken.

Als virtual reality uiteindelijk haalbaar is en geïmplementeerd kan worden in

elk Mandir zouden jullie dat ook willen?

Waarom niet, “ hoe meer zielen, hoe meer vreugd”, als men ook thuis kan

bidden en de dienst vanuit huis kan bijwonen staan wij er zeker voor open. De

ouderen kunnen op dit moment niet naar de Mandir komen. Dit stemt mij

zeer treurig, omdat deze ouderen niet actief kunnen deelnemen aan onze

gemeenschappelijke activiteiten en zo zijn er dus minder deelnemers in

de zaal zijn.

51

Naam: Shri Krishna Mandir te Den Haag

Datum: 20 Oktober 2015

Introductie

Wij zijn Business IT & Management studenten aan de Haagse Hogeschool. Namens de

VitalityLab gaan wij onderzoeken of het toepassen van Virtual Reality in Mandirs van

toegevoegde waarde kan zijn voor minder valide hindoestaanse ouderen.

Vragen & Antwoorden:

Heeft u wel eens gehoord van virtual reality?

Daar heb ik nog nooit van gehoord.

Hoe denkt u over het feit dat wij vandaag een filmdienst gaan opnemen zodat de

ouderen toch een Mandir kunnen bijwonen middels een Virtual Reality-Bril?

Niet zo positief. Ik heb namelijk liever dat zij hier naartoe komen.

Wij richten ons in dit project alleen op minder valide ouderen die de Mandir

niet kunnen bezoeken. Hoe denkt u over feit dat deze ouderen door middel van

een Virtual Reality bril vanuit huis toch een Mandir dienst kunnen beleven?

In dat geval ben ik er zeer over te spreken, het biedt de ouderen de gelegenheid

om toch de dienst te kunnen ervaren. Hierdoor raken ze ook niet in een sociaal

isolement, want dit neemt ook het gevoel van eenzaamheid weg.

Onze doelgroep bestaat uit minder valide hindoestaanse ouderen die niet in

staat zijn om de Mandir te bezoeken. Denkt u dat de Virtual Reality technologie

hierin een uitkomst kan bieden?

Ja, ik denk dat de Virtual Reality technologie een uitstekende oplossing kan

bieden voor de ouderen . Voor de ouderen is het een fantastisch gevoel om een

Mandir dienst vanuit huis te kunnen ervaren.

Waar kunnen wij onze camera’s opstellen?

Achterin de zaal heb ik een mooi plek voor jullie, zodat de priester en de

bezoekers er niet worden gehinderd.

Kunnen wij tijdens de dienst iemand aanstellen die de camera’s controleert?

Dat is geen enkel probleem, zolang de dienst niet wordt verstoord.

52

Bronnenlijst

Hindoeistische Mandirs, en tempels in Nederland . (2012, Januari 11). Opgehaald van

http://bhaktamagazijn.blogspot.nl/2012/01/hindoeistische-mandirs-en-tempels-

in.html

Bubl . (2015, maart 15). Opgehaald van http://www.vr-expert.nl/bulb/)

virtual reality. (2015, mei). Opgehaald van http://whatis.techtarget.com/definition/virtual-

reality

Ask Roger. (sd). Opgehaald van http://www.askroger.nl/

Askroger. (sd). Opgehaald van http://www.askroger.nl/

Beal, V. (sd). IT Business Edge. Opgehaald van Webopedia.

Bibiana. (2014, 03 06). InfoNu. Opgehaald van InfoNu.nl: http://mens-en-

gezondheid.infonu.nl/diversen/133746-gezichtsveld-en-blikveld.html

Binstock, A. (2015, mei 12). Powering the Rift . Opgehaald van https://www.oculus.com/en-

us/blog/powering-the-rift/

Dutchvr. (sd). Opgehaald van http://www.dutchvr.com/

Estes, A. C. (2014, augustus 27). The Bublcam: Live 360-Degree Video With No Blind Spots.

Opgehaald van vhttp://gizmodo.com/the-bublcam-live-360-degree-video-with-no-

blind-spots-1627041553?trending_test_b&utm_expid=66866090-

62._DVNDEZYQh2S4K00ZSnKcw.2&utm_referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.n

l%2F

Florian. (2013). Oculus Rift: Alle details op een rij. Opgehaald van

http://www.pu.nl/artikelen/feature/oculus-rift-alle-details-op-een-rij/

Hindoeraad Nederland. (sd). Opgehaald van www.hindoeraad.nl

Jones, K. (2015, Oktober 7). Live stream: Internet Connectivity Tips and Stream Hosting

Options. Opgehaald van http://www.jeadigitalmedia.org/2015/10/07/live-stream-

internet-connectivity-tips-and-stream-hosting-options/

Ko Oudhof 1), C. H. (sd). Omvang en spreiding van Surinaamse bevolkingsgroepen in

Nederland. Opgehaald van http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/E77E4C63-775E-

4708-B347-1D1DA392B119/0/2011k2b15p97art.pdf

Mandir. (sd). Opgehaald van Wikipedia:

link:https://nl.wikipedia.org/wiki/Hindoe%C3%AFstische_tempel

53

Ohannessian, K. (2015, May 18). FastCompany. Opgehaald van Techforecast:

http://www.fastcompany.com/3046376/tech-forecast/oculus-rifts-pc-

requirements-are-virtual-realitys-achilles-heel

Oscillada, J. M. (2015, 05 24). VR Times. Opgehaald van www.virtualrealitytimes.com:

http://www.virtualrealitytimes.com/2015/05/24/chart-fov-field-of-view-vr-

headsets/

Riet, G. v. (sd). WeTransfer: grote bestanden versturen in een oogwenk. Opgehaald van

http://wetransfer.nl.softonic.com/web)

Rouse, M. (2005, April). Tech Target. Opgehaald van

http://searchnetworking.techtarget.com/definition/frame-rate

TechTarget. (sd). Opgehaald van Whatis: http://whatis.techtarget.com/definition/resolution

Virtual Reality: Definition and Requirements. (sd). Opgehaald van

http://www.nas.nasa.gov/Software/VWT/vr.html

VR Wiki. (sd). Opgehaald van https://vrwiki.wikispaces.com/Field+of+view

Wat is een Mandir? (sd). Opgehaald van Kaylaash: http://www.kaylaash.com/wat-is-een-

mandir/

Vr voor kerkbezoek onderzoeksrapport versie-2

Government & Nonprofit

Transcript of Vr voor kerkbezoek onderzoeksrapport versie-2