April 2017 Jaargang 8, nr. 1

Voorwoord

Dat het landschap van de GGZ in volle beweging is, zal on-dertussen niemand ontgaan zijn. De grote hervorming bin-nen de GGZ voor volwassenen (gekend onder de naam ‘art. 107’) is reeds een aantal jaar lopende. In 2015 werd ook het startschot gegeven voor een grondige hervorming van de GGZ voor kinderen en jongeren. Indien u met deze doel-groep werkt of u hebt de term ‘WINGG’ al ergens horen klinken, lees dan zeker verder. Deze editie geeft u immers een overzicht van wat de hervorming precies inhoudt en hoe deze binnen West-Vlaanderen vorm krijgt. Daarbij wordt dieper ingegaan op zowel de werking van de mobiele teams en hun opstart, als het nieuwe beleid rond ADHD. Indien u liever prentjes verkiest boven tekst, bekijk dan ze-ker “Waanzinnige WINGG-man in actie!” Ter aanvulling vanuit de redactie: ook WINGG-woman is actief!

Alvast veel leesplezier.

Redactieleden

Olivier Peene |PZ H. Familie Kortrijk | olivier.peene@pzhfamilie.be Mia Ramboer | CGG Mandel en Leie Izegem | mia.ramboer@cggml.be | 056 23 00 21 Johan Vancoillie | Kliniek Sint-Jozef Pittem | johan./vancoillie@sjp.be | 051 46 70 41

Filip Vanneste | CGG Mandel en Leie Izegem | filip.vanneste@cggml.be | 056 23 00 21 Bregwin Vantieghem | PZ H. Hart Ieper | mta@ggz-ieperdiksmuide.be | 057 23 91 85 | 0471/34 07 96

Jozef Verbrugghe | jozef.verbrugghe@telenet.be

Vormgeving en administratie: Jacqueline Delodder | jacqueline.delodder@sjp.be

Mia Ramboer | mia.ramboer@cggml.be

2

De taak als verantwoordelijke arts

“Onze taak als verantwoorde-lijke arts is tweeledig. Op be-leidsvlak maken we actief deel uit van de werkgroepen die de verschillende zorgpro-gramma’s uitschrijven en vorm geven. De zorgprogram-ma’s Crisis, Care, Combi en Crosslink werden goedge-keurd en worden nu concreet uitgewerkt met het provincia-le netwerk. Vanuit de klini-sche praktijk in onze verschil-lende werksettings ervaren we zelf mee de noden en hia-ten en is er een blijvende klini-sche verbinding tussen beleid en praktijk.”

“Onze andere opdracht is de klinische supervisie van de mobiele teams crisiszorg en langdurige zorg. We gaan mee de baan op naar die kin-deren, jongeren en gezinnen die de weg niet vinden naar het reguliere hulpverlenings-netwerk en uit de boot drei-gen te vallen. Op die manier ervaren we zelf de noden en uitdagingen waar de mobiele teams en de gezinnen voor staan. Dit helpt om tijdens dit eerste werkjaar onze werking verder bij te sturen, work in progress…”

De mobiele teams:

Het mobiel team Crisiszorg wordt ingezet bij die kin-deren, jongeren en hun gezin-nen die zich in een acute psy-chiatrische crisissituatie be-vinden. De crisis kan zich si-tueren op school, thuis of bin-nen de voorziening. Een snel-le crisisinterventie aan huis leidt tot een eerste inventari-satie van de kwetsbaarheden, krachten en noden. Afhanke-lijk van de hulpvraag en het hulpaanbod kan crisisbehan-deling gestart worden op maat van de jongere en zijn context en dit gedurende 4 weken. Doelstellingen zijn het vermijden of voorbereiden van een opname, het vermin-deren van de stressoren die leiden tot de crisis, het vergro-ten van de draagkracht en het organiseren van een hulpver-leningsnetwerk.

Het mobiel team Langdurige zorg zet in op zorgcontinuïteit en biedt psychiatrische thuis-zorg voor die kinderen, jonge-ren en hun gezin met een complexe psychiatrische pro-blematiek bij wie outreachend werken noodzakelijk is. Kin-deren en jongeren blijven in hun vertrouwde omgeving. Samen met het kind, de jonge-re en zijn context worden be-handeldoelstellingen gefor-muleerd die op regelmatige

basis worden geëvalueerd. Jongeren met een justitieel statuut en infants kunnen eveneens beroep doen op het mobiel team Langdurige zorg, net bij deze doelgroepen is het mobiel werken een absolute meerwaarde.

2017 belooft een boeiend jaar te worden, wie weet kruisen onze wegen. We hopen dan ook op een uitgebreide sa-menwerking met het hele net-werk WINGG.

Dr. Sarah-Ann Van Lysebeth is als kinder- en jeugdpsychiater verbonden aan de Korbeel waar ze werkt als afdelingsarts van de leefgroep lagere school leeftijd. Daarnaast is ze verbonden aan AZ Groeninge als liaison kinder-psychiater op de afdeling kinder-geneeskunde en is ze werkzaam in een centrum voor ambulante revalidatie.

Dr. Marijke Vandepitte is als kinder- en jeugdpsychiater ver-bonden aan MFC de Berkjes voor de jongste leefgroep en de adoles-centenleefgroep en heeft een am-bulante praktijk in Brugge.

FLYING doctors zorg aan huis waarbij de meest kwetsbare kinderen en jongeren

onder de vleugels worden genomen

Dr. Sarah-Ann Van Lysebeth en Dr. Marijke Vandepitte, verantwoordelijke artsen WINGG

1. De tocht is lang maar “De Gids” is klaar…

Op 30 maart 2015 werd de Gids naar een nieuw geestelijk gezondheidsbeleid voor kin-deren en jongeren door de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid goedge-keurd. Daarin wordt de basis gelegd van een nieuw geeste-lijk gezondheidsbeleid (2015-2020) dat uitgaat van de no-den van kinderen en jongeren met psychische of psychiatri-sche problemen en hun con-text. U kan een integrale ver-sie van De Gids bekijken via deze link.

Het werken met programma’s gerealiseerd door provinciale netwerken staat hierbij cen-traal. Anders gezegd, een ge-heel van relevante partners, zorgaanbieders, instellingen en diensten die zich richten op kinderen, jongeren en hun context vervullen samen, van-

uit het netwerk, een aantal welomschreven kernopdrach-ten of functies. Deze functies vormen voor ieder netwerk de basisactiviteiten om het toe-komstig zorgaanbod in één of meerdere programma’s te ver-talen. De werkingsgebieden van de netwerken vallen sa-men met de provinciegrenzen. Het geheel van deze werkingsgebieden omvat op die manier het volledige Bel-gische grondgebied (10 pro-vinciale netwerken + Brussels Hoofdstedelijk Gewest).

2. Een netwerk GGZ voor kinderen en jongeren in West-Vlaanderen: WINGG

WINGG is een acroniem voor het West-Vlaams Integrerend Netwerk Geestelijke Gezond-heidszorg voor kinderen, jon-geren en hun context. In de loop van 2015 werd een net-werkstructuur uitgebouwd waarbij ‘het netwerkcomité’ als sturend orgaan optreedt,

naast een netwerkstuurgroep, een netwerkforum en ver-schillende werkgroepen. Het netwerkcomité is samenge-steld uit een vertegenwoordi-ging van zorgaanbieders die zich richten op kinderen, jon-geren en hun context. In de loop van 2017 sluiten we met heel wat netwerkpartners een netwerkovereenkomst om een aantal formele engagementen vast te leggen. De samenstel-ling van de bestuursorganen en het overzicht van de perso-nen die uw sector vertegen-woordigen vindt u binnenkort o p o n z e w e b s i t e (www.wingg.be). WINGG is een open netwerk en het is dan ook onze betrachting om op termijn alle mogelijke zorgaanbieders die zich inzet-ten voor de geestelijke ge-zondheid(zorg) van kinderen en jongeren te betrekken en op te nemen als partner.

3

WINGG, of de geboorte van een netwerk

Cedric Kemseke, netwerkcoördinator WINGG

4

3. Zorgprogramma’s

Aansluitend op de vorming van de netwerken staat bin-nen het nieuwe geestelijke ge-zondheidsbeleid de ontwikke-ling van een aantal zorgpro-gramma’s centraal. Zo kregen de netwerken als eerste op-dracht om een programma Crisiszorg en een programma Langdurige zorg uit te wer-ken. Voor WINGG werden deze zorgprogramma’s op 1 september 2016 opgestart. Op dit moment (voorjaar 2017) worden de programma’s In-tersectorale Consult en Liai-son en Dubbeldiagnose verder uitgewerkt, met de bedoeling om voor de zomer operatio-neel te zijn.

Indien u meer info wenst over WINGG als netwerk of over de ontwikkeling van de ver-schillende zorgprogramma’s, dan kan u terecht bij de net-w e r k c o ö r d i n a t o r o p cedric.kemseke@wingg.be

4. Gespecialiseerde en beter gedifferentieerde zorg in de thuisomgeving

Waar WINGG in de eerste plaats een netwerk vormt van zorgaanbieders die zich rich-ten op kinderen, jongeren en hun context, heeft de overheid ook voorzien om binnen ver-schillende zorgprogramma's mobiele hulpverlening te realise-ren. Naast additionele midde-len werden hiervoor de reeds bestaande mobiele teams – het mobiel K-team (AZ St Lucas) en het outreachteam van De Patio (PZ H Familie) – in hun bestaande vorm stopge-zet en vanaf 1 april 2016 geïn-

tegreerd binnen de mobiele teams WINGG. De mobiele hulpverlening is gericht op die kinderen en jongeren die geen aansluiting vinden bij het be-staande aanbod en waarvoor dus een andere aanpak vereist is. Een belangrijke aanbeve-ling binnen het nieuwe beleid is daarbij dat er voldoende o o g m o e t z i j n v o o r (verbinding met) de reeds aanwezige natuurlijke en hulpverlenende context, on-d e r m e e r d o o r h e t “Versterken van een globale, geïntegreerde en zorgnood-gestuurde geestelijke gezond-heids- en welzijnszorg voor kinderen en jongeren vanuit een samenlevingsgericht ka-der” (Gids, 2e strategische doelstelling Nationaal Plan 2015-2020, p. 7).

Indien u meer info wenst over de werking van de mobiele teams of indien u een aanmel-ding overweegt, dan kan u in eerste instantie terecht op de website www.wingg.be of bij een van de medewerkers van de mobiele teams.

Cedric Kemseke is een sociaal (ped)agoog. Hij werkte 5 jaar in De Kaap (PC Caritas) en 7 jaar in het Outreachteam van For K De Patio, waar hij het Casus-overleg Forensisch Zorgtraject opstartte. Bij de opstart van WINGG werd hij in november 2015 aangesteld als netwerkcoör-dinator.

5

Graag nemen we je mee in het WINGG-verhaal, met vleu-gels, vliegend, intuimelend en uiteindelijk ingekanteld … Outreachend vanuit Brugge en Kortrijk, gestrand in Roese-lare (Huis in de stad) en met aanlegsteigers in Kortrijk, Brugge, Ieper en Oostende…

Eind juni 2015 kregen we te horen dat de financiering voor het Outreachteam van For K De Patio binnen PZ H. Familie in Kortrijk eindig was. Ook het Mobiel K-team, verbon-den aan KAS Brugge, zat in h e t z e l f d e s c h u i t j e . Enige tijd later vernamen we dat er een nieuwe werking zou uitgewerkt worden waar-bij zowel de mensen van De Patio Outreach als het Mobiel K-team hun inbreng zouden hebben.

Concreet werd onze outreach-collega Cedric Kemseke in november 2015 netwerkcoör-

dinator en werd WINGG ge-boren. Ook onze kinder- en jeugdpsychiater, dr. Van Ly-sebeth, stapte mee in het ver-haal. Vervolgens kwam er nog een kinder- en jeugdpsychia-ter bij, dr. Vandepitte. Na enige spanning kregen we te horen dat wij ingekanteld zouden worden terwijl er ach-ter de schermen reeds inten-sief gewerkt werd aan de ver-schillende templates en het uitdokteren van de werking en visie.

In april was er het eerste con-tact tussen de beide teams en kon er uitgesproken worden waar de voorkeur naartoe ging: werken in het mobiel team langdurige zorg en/of in het mobiel team crisiszorg. We gingen van start met we-kelijkse teamvergaderingen, waarbij de aanmeldingen ge-zamenlijk werden bekeken en de werking meer vorm kreeg. Tegen september werd ons

team vervolledigd met een gans aantal nieuwe collega’s. Het werd een boeiende sa-mensmelting van ‘anciens’ en ‘jonge dynamische krachten’ met elk hun rugzak met erva-ringen en opleidingen, wat zorgt voor een boost van ener-gie en hopelijk een veilige vlucht.

Wat is er voor de Patio Out-reach-medewerkers voorna-melijk veranderd sinds de in-kanteling in de mobiele teams WINGG?

Voorheen werkten we altijd op vraag van de jeugdrecht-bank, was er enkel langdurige zorg en werkten we met een klein team voor de provincie West-Vlaanderen. De leeftijds-grens was toen vastgelegd op jongeren tussen 12 jaar tot 18 jaar. Nu werken we met een groter team van 17 verschillende personen dat opgesplitst is in

Vliegen met andere vleugels De opstart van het mobiel team WINGG vanuit het oogpunt van een medewerker

Ann Dhaenens, medewerker mobiel team langdurige zorg WINGG

6

een mobiel team crisiszorg en een mobiel team langdurige zorg, waarbij de medewerkers overal verspreid over West-Vlaanderen een standplaats hebben bij een K-dienst of een CGG. De aanmelders voor de mobiele teams zijn niet meer enkel de consulenten vanuit de jeugdrechtbank, maar ook CLB-medewerkers, kinder-psychiaters, MFC’s, … De kin-deren en jongeren die we be-geleiden hebben een leeftijd van 0 tot 18 (en uitzonderlijk zelfs tot 23) jaar. Daarnaast zijn er nog taken specifiek ver-

bonden aan bepaalde colle-ga’s: de infantwerking, het crisisoverleg, het zorgoverleg,…

Ondertussen zijn we reeds een tijdje uit de startblokken geschoten, krijgt WINGG meer en meer vorm, vindt ie-der zijn plaatsje in het team en stellen we ons ter beschikking voor patiënten, context en team. Een ander verhaal dan een goed jaar geleden, maar nog boeiender, leerrijker, uit-dagender, …

Ann Dhaenens begon haar carri-ère als psychiatrisch verpleeg-kundige in De Korbeel en stapte in 2008 over naar het Outreach-team van For K De Patio. Sedert de opstart van WINGG maakt ze nu deel uit van het mobiel team langdurige zorg, waar ze onder meer de ART (Agression Repla-cement Training) geeft.

In het kader van het nieuwe geestelijke gezondheidsbeleid voor kinderen en jongeren hebben de provinciale netwer-ken geestelijke gezondheids-zorg voor kinderen en jonge-ren o.a. als opdracht om een beleid rond ADHD uit te wer-ken. Hiervoor stelde de Fede-rale Overheidsdienst Volksge-zondheid per provincie een ADHD-expert aan. Dit project ging van start in mei 2016 en loopt tot eind 2017.

De doelstelling van het project is om de Europese richtlijnen voor diagnostiek en behande-ling (zoals geformuleerd door de Hoge Gezondheidsraad, 2013) specifiek binnen elke provincie uit te werken en te implementeren. Voor de pro-vincie West-Vlaanderen werd ik aangesteld als ADHD refe-rentiepersoon. Samen met Ce-dric Kemseke, Dr. Marijke Vandepitte, Dr. Sarah-Ann Van Lysebeth en een stuur-groep waarin alle partners b i n n e n o n z e A D H D -hulpverlening betrokken zijn, geven we dit project een zo concreet mogelijke vorm en volgen hierbij twee grote lij-nen:

- Op federaal niveau worden richtlijnen uitgewerkt om de verschillende provincies zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen omdat er nog te veel regionale verschillen zijn. Er

wordt o.a. gewerkt aan de ontwikkeling van een website met informatie rond behande-ling en diagnostiek voor ieder die betrokken is bij kinderen en jongeren met ADHD (ouders, leerkrachten, artsen, therapeuten…). Daarnaast wordt bekeken hoe de oplei-ding binnen verschillende dis-ciplines geoptimaliseerd kan worden. We denken hierbij aan de bijscholing van leer-krachten, huisartsen, CGG’s, CLB’s, ...

- Op provinciaal niveau dien ik als ADHD referent binnen WINGG de huidige hulpver-lening rond ADHD in kaart te brengen en waar nodig te op-timaliseren. Gezien het (te) grote gebruik van medicatie binnen West-Vlaanderen moet er binnen onze provincie ook extra aandacht gaan naar de niet-medische aanpak van ADHD. De (te grote?) presta-tiedruk en het te weinig voor handen zijn van betaalbare andere hulpverlening spelen hierin zeker een grote rol. Door middel van lezingen en bijscholingen zullen we de komende maanden proberen om zo veel mogelijk partners te bereiken zodat we binnen onze provincie met z’n allen een ‘nieuw’ beleid kunnen voeren.

Ilse Dewitte is orthopedagoog en kinder- en jongerentherapeut. Naast haar opdracht bij WINGG is zij deeltijds werkzaam op de ADHD-raadpleging van de dienst kinder- en jeugdpsychia-trie van UZ Leuven. Ze ontwik-kelde er samen met Prof. M. Danckaerts de ADHD-toolkit en leidt er al 20 jaar de ADHD-oudergroepen. Ze werkt daar-naast in een privépraktijk in Brugge (Assebroek) met kin-deren, jongeren én hun ouders rond gedrags- en emotionele pro-blemen. Ze geeft tal van opleidin-gen en voordrachten over het op-voeden van kinderen en jongeren, thuis en op school.

Ilse Dewitte is te bereiken op i l s e . d e w i t t e @ w i n g g . b e of 050/69 46 98.

7

Even ‘stilstaan’ bij ADHD

Ilse Dewitte, ADHD-referent

8