Voeding bij maagdarm stoornissen in de diëtistenpraktijk

José Tiebie

Terugblik 2007

Inleiding

• Obstipatie

• Diarree (kinderen (sorbitol, fructose), IBD)

• Intolerantie ( lactose, coeliakie)

• IBS (casus, probiotica)

• Diëtistische diagnose

• Iets wat ik kwijt wil

ot

Tot slot

Obstipatie, wat is het? 

• Een stoelgang; van minder dan driemaal per week

• Kleine hoeveelheid ontlasting

• Onvolledige darmontlediging

• Harde en keutelige ontlasting

• Moeilijke en pijnlijke stoelgang 

Obstipatie, hoe komt het?• Te weinig vezelrijk voedsel en vocht

• Te weinig lichaamsbeweging

• Ophouden van de ontlasting

• Spanningen

• Geneesmiddelen

• Houding op toilet

• Zwangerschap

Obstipatie, hoe komt het?

• Antacida

• Anticholinergica

• Antidepressiva

• Anti epileptica

• Anti parkinson

• Anti psychotica

• Calciumantagonisten

• Diuretica

• Hypnotica

• NSAID’s

• Opiaten (codeïne)

• IJzerpreparaten

Obstipatie, wat doe je eraan?• Ontbijt

• Voldoende vezels (minimaal 30-40 gram per dag)

• Kinderen; minimaal: leeftijd + 5 g voedingsvezel per dag maximaal: leeftijd + 10 gvoedingsvezel per dag

• Variatie

• Balans koolhydraten en vetten

• Drink tenminste 2 liter vocht per dag

• Stel bij aandrang de stoelgang niet uit

• Voldoende lichaamsbeweging

 

Obstipatie en diëtist

• Berekenen hoeveelheid voedingsvezel in voeding • Balans tussen gefermenteerde en

ongefermenteerde vezels• Geleidelijke introductie • Advies preparaten• Bij opgeblazen gevoel; voedingsmiddelen

vermijden die klachten geven• Vraagbaak

 

Diarree, wat is het?

• Diarree; veelvuldig uitscheiden van dunne of waterige ontlasting soms ook pijn in de buik of buikkrampen optreden

• Het is geen ziekte, maar eerder een symptoom van een onderliggend probleem

• Diarree gaat meestal, met of zonder behandeling, binnen 48 uur over

Diarree, hoe komt het?• Acute diarree door bacteriële of virale infecties,

parasieten, voeding, geneesmiddelen

en stress• Chronische diarree langer dan

2 tot 3 weken• Secundair aan darmontsteking, IBS, hyperthyreoïdie,

intolerantie, IBD,

obstipatie(overloopdiarree),

antibiotica/geneesmiddelen

Diarree en kinderen

Sorbitol absorptie

• Osmotische diarree 20-50 gr

• Krampen en diarree 20 gr

• Gas, opgeblazen gevoel 10 gr

• Suikervrije kauwgum 1,3-2,2 gr

• Suikervrije mint 1,7-2,0 gr

Diarree en kinderen

Fructose absorptie• Concentratie en dosis afhankelijk• Maximale capaciteit 30-35 g• Appel/peer (100 g) 7 g• Dadels (100 g) 24 g• Rozijnen (100 g) 35 g• Druiven (100 g) 8 g

Diarree en kinderen

• Websites

• www.fructose.at

• www.food-info.net

Diarree, wat doe je eraan?• Voldoende vezels (minimaal 30-40 gram per dag) • Kinderen; minimaal: leeftijd + 5 g voedingsvezel per dag

maximaal: leeftijd + 10 g voedingsvezel per dag• Variatie• Balans koolhydraten en vetten• Drink tenminste 2 liter vocht per dag • Voldoende lichaamsbeweging• Denk aan verminderd bacteriedodend

effect van het maagdarm kanaal bij ouderen

 

Diarree en diëtist

• Berekenen hoeveelheid voedingsvezel in voeding • Balans tussen gefermenteerde en

ongefermenteerde vezels• Geleidelijke introductie • Advies preparaten• Bij opgeblazen gevoel; voedingsmiddelen

vermijden die klachten geven• Vraagbaak

 

Intolerantie

• Lactose is een suiker in melk en veel melkproducten

• Een te kort aan het enzym lactase• Klachten ontstaan zoals buikpijn, krampen,

diarree, winderigheid en een opgeblazen gevoel• De ontlasting is vaak dun, zurig, schuimend en

soms wat groenig van kleur

Tot slot

Intolerantie; wat doe je eraan ?

• Lactose beperkt dieet

• Geen of beperking van melk en melkproducten

• Wel soja melk en sojaproducten

• (Harde hollandse) kaas mag

• Probiotica

Casus

• Mw. X, 25 jaar , BMI 21

• Uit Hongarije, werkt 1 ½ jaar in Nederland

• Lactose intolerantie gediagnosticeerd

• Ontlasting is dun; frequentie 3-4x daags

• Altijd opgeblazen gevoel

• Voelt zich 5-

Casus

• Uit anamnese;• Nog steeds klachten als diarree en opgeblazen

gevoel• 7 jaar geen melk, wel zure room• Eet uit kantine op werk, kookt niet• Eet voornamelijk wit (stok)brood• Spreekt geen Nederlands, mist haar familie

Casus

• Advies; • Alle “verdachte” voedingsmiddelen elimineren• Inzicht geven in voedingsmiddelen die lactose

bevatten (brood) • Inzicht geven in wat ze wel kan eten• Voeding berekenen en voedingstoestand

beoordelen• Emoties

Casus

• Na twee maanden; • Alle klachten zijn weg• Gaat voedingsmiddelen die lactose bevatten

uitproberen volgens plan• Yoghurt om de dag gaat• Voelt zich 8+• Kookt warme maaltijden• Emoties

Intolerantie

• Coeliakie darmaandoening veroorzaakt door glutenintolerantie

• Gluten is de verzamelnaamvoor een groep eiwitten die voorkomen in diverse graansoorten

• Coeliakie komt voor bij tenminste één op de 200 personen

• Is in de westerse wereld een van de belangrijkste voedselintoleranties.

 

Tot slot

Intolerantie; wat doe je eraan?

• Gluten vrij dieet

Intolerantie en diëtist

• Diagnostiek• Uitleg van het dieet• Praktische adviezen; recepten, uit eten• Een wegwijs voor producten uit

supermarkt/website/natuurvoedingswinkels• Volwaardige voeding• Vraagbaak

IBS, wat is het?

• Buikpijn; daar waar het gas zit zit de pijn

• Wisselend defaecatie patroon ( obstipatie en diarree)

• Misselijkheid

• Slikklachten

IBS, hoe komt het?

• Afwezigheid van een organische pathologie

• Stress, weinig beweging, voedselintolerantie,

hormonale verandering,

inslikken van lucht

IBS, wat doe je eraan?• Ontbijt• Voldoende vezels (minimaal 30-40 gram per dag) • Hoe eet iemand?• Variatie en regelmaat• Balans in koolhydraten en vet• Drink tenminste 2 liter vocht per dag • Stel bij aandrang de stoelgang niet uit• Voldoende lichaamsbeweging

 

Pre- en probiotica

• Prebiotica zijn voedingsvezels; bijvoorbeeld in ontbijtdranken

• Probiotica zijn levende bacteriën; bijvoorbeeld in voedingsmiddelen, capsules en poeders

Wanneer probiotica?

• Antibiotica

• Diarree

• IBS

• ?

IBS en diëtist

• Berekenen voedingsvezel gehalte voeding • Balans tussen gefermenteerde en

ongefermenteerde vezels• Geleidelijke introductie • Advies preparaten/pre- en probiotica• Bij opgeblazen gevoel; voedingsmiddelen

vermijden die klachten geven• Vraagbaak

 

Casus

• Mw. X, 39 jaar vandaag, BMI 24

• IBS, braken, wisselende ontlasting

• Spanning op werk 2 jr. geleden

• Werkt in onderwijs, gezin, 2 kinderen

• Bang voor kanker

• Nu 2 jaar aanwezig

Casus

• Mw. X

• Uit anamnese vezelarm (19 gram vooral niet gefermenteerd), geen fruit, 1x melk

• Braken na koolsoorten, vlees, kruiden, paprika en specerijen

• Braken vooral buitenshuis

Casus

Advies;

• Vezelrijk en evenwichtige verdeling gefermenteerd en niet gefermenteerd

• Extra vocht in de vorm van o.a. melk

• Vermijden voedingsmiddelen die braken veroorzaken

• Starten met probiotica

Casus

• Alle klachten zijn weg

• Ook de angst voor kanker

• Gestopt met probiotica

• Weet wat ze wel en niet kan eten

• Weet ook dat als ze klachten krijgt waar het van komt

• 3 consulten en scoren als diëtist

Diëtistische diagnose

• Onderdeel van methodisch handelen

• Is medische diagnose + diagnose van menselijk functioneren (CMT + ICF)

• Kern van het vak

• Uniciteit van diëtist

• Internationaal erkend/onderzoek

• Scholing

• Iedere diëtist “moet” lid zijn van de NVD

• Iedere diëtist “moet” ambassadeur zijn van het beroep diëtist en de NVD

• De NVD zijn we allemaal

• De diëtist en de NVD zijn een setje

Iets wat ik kwijt wil

Tijd investeren in de NVD levert je iets op

Tijd

• Steek een tijdje je tijd in de NVD

• Tijd is ook “kwalitijd, prioritijd, positivitijd”, unicitijd, exclusivitijd, innovativitijd, proffesionalitijd, realitijd”

Tijd

Er zit vast wel een tijd bij die je aanspreekt om een tijdje je tijd in de NVD te steken

Tijd

Tot slot

Hoopvol reizen is beter dan arriveren en het werk

vormt het ware succes

Dank voor jullie aandacht