Gezonde voeding & diabetes - BVVDV...Voedingssupplementen overbodig bij een gezonde voeding (alle...

Gezonde voeding & diabetes EVY CHRISTIAENS

INHOUD

• De nieuwe voedingsdriehoek in relatie tot diabetes

• Dieetmythes

• Suikerfabels

• Betaalbare, gezonde voeding

DE NIEUWE VOEDINGSDRIEHOEK

NIEUWE VOEDINGSDRIEHOEK

• Drastische herziening van de actieve voedingsdriehoek Bestaande driehoek op zijn kop gezet + door elkaar geschud

Communicatiemodel voor het algemeen publiek


• Uitgangspunten: Eet méér plantaardige voedingsmiddelen dan dierlijke

Vermijd zoveel mogelijk (ultra-)bewerkte voeding

Verspil geen voeding en zorg voor een matige consumptie


• Groepering en indeling: Op basis van hun bewezen effect op de gezondheid

De impact op het milieu

o Een opdeling tussen voedingsmiddelen van plantaardige en van dierlijke oorsprong waarbij de verhouding tussen beide belangrijk is.

De huidige consumptiegewoonten van de Belgen

o Eten we gemiddeld te veel / te weinig van bepaalde voedingsmiddelen?


• Voorstelling

De driehoek bestaat uit vijf gekleurde zones

Kleuren weerspiegelen het effect op de gezondheid


• Blauwe zone o = water

Vochtbalans in stand houden.

Kan afgewisseld worden met thee of koffie.

• Donkergroene zone o = voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong met gunstig effect op de

gezondheid:

Groenten en fruit

Volle graanproducten en aardappelen

Peulvruchten, noten en zaden

Plantaardige oliën

-> Kies zoveel mogelijk de niet bewerkte variant


• Lichtgroene zone o = voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong met een gunstig, neutraal of

onvoldoende bewezen effect op de gezondheid

Vis

Yoghurt, melk en kaas

Eieren

Gevogelte

-> Kies zoveel mogelijk de niet bewerkte variant


• Oranje zone o = voedingsmiddelen van dierlijke of plantaardige oorsprong met een mogelijk

ongunstig effect op de gezondheid bij hoge consumptie:

Rood vlees

Boter

Kokos- en palmolie

o Bevatten nog enkele nuttige voedingsstoffen zoals:

IJzer

Vitamine B12

Vetoplosbare vitamines


• Rode zone o = ultra-bewerkte producten van dierlijke of plantaardige oorsprong met een

ongunstig effect op de gezondheid bij hoge consumptie of zonder nutritionele meerwaarde

o Staat los van de driehoek (cfr. restgroep uit actieve voedingsdriehoek)

o = ultra-bewerkte voedingsmiddelen waaraan veel suiker, verzadigde vetten en/of zout werd toegevoegd


o Probeer ze te vermijden:

Frisdranken

Snoep, koeken en andere zoete snacks

Chips en andere zoutrijke snacks

Fastfood

Diverse bewerkte vleeswaren

Alcohol

…



• Aandachtspunten in relatie tot diabetes Groepering koolhydraten?

Eet méér fruit

o (-) Niet onbeperkt, afhankelijk van de behandeling

o (+) Vitaminen, mineralen en vezels

Eet méér volkoren graanproducten

o (-) Hogere aanbreng van koolhydraten en energie t.o.v. aardappelen

o (+) Lagere GI t.o.v. geraffineerde graanproducten

Gebruik méér plantaardige olie

o (-) 100 % vet = méér kcal

o (+) Betere vetzuursamenstelling: rijk aan onverzadigde vetten

“Koolhydraten kunnen weggelaten worden”

o (-) Verhoogd risico op hypo (insuline-SU)

o Te nuanceren tot “koolhydraatinname beperken”

Wat blijft nog over van vleeswaren?

BEWEGINGSDRIEHOEK

• Naast voedingsdriehoek nog een 2de driehoek: de bewegingsdriehoek

BEWEGINGSDRIEHOEK

• Bewegingsdriehoek: Nadruk: onderbreken van lang stilzitten (oranje)

o Sedentair gedrag elke 30 minuten onderbreken

Dagelijks in beweging blijven:

o Huishoudelijke taken

o Trappen lopen

o Boodschappen te voet/met de fiets

o Spelen met (klein-)kinderen

o …

o Tuinieren

o De hond uitlaten

o Met de fiets naar het werk

o …

Wekelijks enkele sportactiviteiten

o Zwemmen, fitness, balsport…

o Naar eigen kunnen

DIEETMYTHES

DIEETMYTHES

• Gedachte bij diëten = snel afvallen en drastisch minder eten.

DIEETMYTHES

• Crashdiëten (maaltijdvervangers, sapkuren…): Gewichtsverlies op korte tijd

Beperkte calorie-inname (500 kcal/d) behoefte man: 2500 kcal, vrouw: 2000 kcal

o Te lage vitamine-aanbreng

Ongezond en moeilijk vol te houden

Teleurstellend resultaat op langere termijn

o Jojo-effect (extra kilo’s nadien)

DIEETMYTHES

• Sommige diëten kennen tekortkomingen Pascale Naessens: weinig koolhydraten

o Aanvulling van brood, aardappelen, pasta, rijst…

Voedingszandloper: weinig koolhydraten

o Aanvulling van brood, aardappelen, pasta, rijst…

Paleodieet: te hoge vetinname, te weinig koolhydraten en calcium

…

DIEETMYTHES

• Sommige diëten hebben weinig nut Glutenvrij dieet weinig zin voor gezonde personen (zie verder)

Superfoods bieden geen extra voordelen

o Meestal gezond maar geen wondermiddel

o Verkooptruc: niet door de wet vastgelegd

o Opletten voor de tablet- of poedervorm: te veel is te veel

DIEETMYTHES

• Sommige diëten hebben weinig nut Voedingssupplementen overbodig bij een gezonde voeding (alle voedingsstoffen aanwezig) en soms gevaarlijk (vetoplosbare vitaminen).

o Supplementen aanbevolen bij

Zwangerschapswens: foliumzuur

Kinderen tot 6 jaar en ouderen: vitamine D

Vegetarisch/veganistisch: vitamine B12 en ijzer

Bewezen tekorten

DIEETMYTHES

• Doel gezonde diëten: Preventie van:

o gewichtstoename

o obesitas, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker

Traag & blijvend gewichtsverlies.

De algemene gezondheid bevorderen: je fysieke, mentale en sociale welbevinden.

DIEETMYTHES

• Gezond voedingspatroon: basisvoedingsmiddelen garanderen. Veel groenten en fruit, volkorenproducten, noten en peulvruchten, oliën rijk aan onverzadigde vetzuren, halfvolle en magere zuivel, gevogelte en vis.

Te beperken: rood en bewerkt vlees, volle zuivel, harde vetten, keukenzout en producten met toegevoegde suiker. Ook alcohol is maar beperkt aanwezig in een gezond voedingspatroon.

Voorbeelden van betrouwbare, gezonde diëten:

o DASH-dieet

o Het mediterraan dieet

o Scandinavisch dieet

o Volwaardig vegetarisch dieet

o …

DIEETMYTHES

• Koolhydraatarm dieet Belgische Hoge Gezondheidsraad:

o Inname van 50-55 En% koolhydraten waarvan max. 10 En% toegevoegde suikers

? Lage koolhydraatinname -> effect op glucoseparameters en gewicht bij T2 diabetes

o Gebrek aan eenduidigheid omtrent de hoeveelheid koolhydraten die via een koolhydraatarme voeding of dieet worden aangebracht.

Nood aan een definitie van een ‘koolhydraatarme voeding’

Referentie Indeling Koolhydraten (g/dag)

Koolhydraten (En%)

Feinman et al. 2015

Voeding zeer laag aan koolhydraten (ketogeen)

20 – 50 g ≤ 10 En%

Voeding laag aan koolhydraten 51 – 129 g 11 – 25 En%

Voeding gematigd aan koolhydraten 130 – 230 g 26 – 45 En%

Voeding rijk aan koolhydraten > 230 g > 45 En%

DIEETMYTHES

• Koolhydraatarm dieet Wat is het effect van een koolhydraatarme voeding op het glucosemetabolisme, lipidenprofiel en de bloeddruk bij patiënten met diabetes type 2?

o Uit analyse van tientallen reviews blijkt dat een koolhydraatarme voeding:

Een beperkt positief effect heeft op HbA1c (0,1 – 0,4%) Meta-analyse van Ajala et al. (2013) en systematische review van Emadian et al. (2015)

Een beperkt positief effect (0,08 mmol/L) heeft op HDL-cholesterol Meta-analyse van Ajala et al. (2013) en review van Wheeler et al. (2012)

In relatie tot de bloeddruk slechts in 2 systematische reviews werd bestudeerd, wat het onmogelijk maakt om conclusies te formuleren

• Koolhydraatarm dieet De kwaliteit van de systematische reviews wordt onvoldoende gegarandeerd

o Variabele inclusiecriteria (duur van de studie, karakteristieken van de proefpersonen, def. Kh-arme voeding…)

o Uiteenlopende geïncludeerde studies

o Al dan niet rekening houdend met de verschillende covariaten (medicatiegebruik/aanpassingen, verandering in het fysieke activiteitspatroon, macronutriënten verdeling…)

o Kortom: grote heterogeniteit in studieontwerp waardoor het moeilijk wordt om de resultaten van deze studies te vergelijken en conclusies naar de effecten op het glucosemetabolisme, lipidenprofiel en bloeddruk te formuleren.

DIEETMYTHES

DIEETMYTHES

• Koolhydraatarm dieet Wat is het effect van een koolhydraatarme voeding op het gewicht bij patiënten met diabetes type 2 en overgewicht of obesitas?

o Geen significante verschillen aangetoond in gewichtsverlies tussen een koolhydraatarme voeding en een controledieet.

DIEETMYTHES

• Koolhydraatarm dieet Nadelige effecten van koolhydraatarme diëten bij diabetes mellitus type 2:

o ? Langetermijneffect op de gezondheid (te weinig studies).

o Beperking van koolhydraten = verhoging van eiwit- en (verzadigd) vetinname.

Nodig voor verzadigend gevoel

Effect op nierfunctie en cardiovasculair risico???

o Verhoogd risico op hypoglycemie (insuline, SU en glinide).

Medicatie verlagen alvorens met het dieet van start te gaan

Frequente opvolging van de glycemie

o Mogelijks lage inname van belangrijke nutriënten die geleverd worden door koolhydraatbevattende voedingsmiddelen.

Vitaminen, mineralen, voedingsvezels en anti-oxidanten

DIEETMYTHES

• Koolhydraatarm dieet

Conclusie

o Niet aanzien als standaard voedingstherapie, maar evenzeer niet afgeraden

o Individualisering van de dieetaanpak

o Goede opvolging (glycemie, vitaminen en mineralen)

DIEETMYTHES

• Glutenvrij dieet Gluten = eiwitten in tarwe, gerst, rogge, spelt, kamut en durum (onzuivere haver)

o Brood, gebak, zoute snacks, pasta, paneermeel…

Gluten vermijden is een hype -> massale populariteit

o Celebrity’s: ‘gezonder en slanker’

o Aanbod glutenvrije producten neemt toe

Verband coeliakie (ernstige vorm van glutenovergevoeligheid)???

o Prevalentie in Europa niet hoger dan 1% van de bevolking

DIEETMYTHES

• Glutenvrij dieet Gezonde personen hebben weinig baat bij een glutenvrij dieet

o Geen rechtstreeks gezondheidsvoordeel. Gewichtsverlies door lagere energie-inname, bv. stuk fruit of yoghurt i.p.v. koek als tussendoortje.

o Verhoogde kans op tekorten van bepaalde nuttige voedingsstoffen. vezels, vitamine B1, vitamine B2 en andere vitamines en mineralen zoals ijzer, zink en magnesium.

o Glutenvrije alternatieven zijn duurder en niet noodzakelijk gezonder. Bevatten evenveel kcal en koolhydraten.

DIEETMYTHES

• Bioproducten hebben een gezonder imago, maar zijn ze ook echt gezonder?

Doel: producten garanderen die milieuvriendelijk zijn, met aandacht voor het welzijn van dier en mens.

Label Bio = houden aan strikte regels (geen chemische bestrijdingsstoffen, betere bodemkwaliteit, meer buitenlucht…) en gecontroleerd van boer tot winkel.

Verwerkte bioproducten bestaan voor minstens 95 % uit biologische ingrediënten. De resterende 5 % is een beperkte marge voor ingrediënten waarvan geen biologische varianten bestaan. (opgenomen in positieve lijsten)

DIEETMYTHES

• Bioproducten Gezonder?

o Tot op heden niet wetenschappelijk aangetoond. (te weinig relevante studies)

o Nagenoeg evenveel macro- en micronutriënten dan conventionele voeding.

Veiliger?

o Bevatten minder bestrijdingsmiddelen.

o Zijn nog steeds onderhevig aan nitraten, mycotoxinen, dioxines, zware metalen…

DIEETMYTHES

• Bioproducten Worden vaak als ‘gezond’ aanzien -> dus vrij te gebruiken?

o Kunnen tevens suiker en/of vet bevatten (bv. biokoekjes, biochocolade, biolimonade, biochips …)

Moraal van dit verhaal: koop biologische producten omwille van persoonlijke smaak, omdat ze het milieu (meestal) minder belasten, diervriendelijker zijn...

Voor de gezondheid maakt het waarschijnlijk weinig verschil. bv. appel = gezonder dan een biologisch koekje

DIEETMYTHES

• Wat je 's avonds eet, komt er dubbel bij. Ook al verbrand je 's avonds minder, toch tellen de calorieën 's avonds niet dubbel. Wat telt is de totale calorie-inname, opgeteld over een hele dag.

• Als je overdag weinig eet, mag je 's avonds aanvallen. Helemaal fout: als je de hele dag niets eet, gaat je lichaam in 'overlevingsmodus' waardoor het meer vetten en suikers gaat opslaan. Als je dan 's avonds veel eet, komen de kilo's er bij. Hanteer in plaats daarvan het oude principe 'Eet 's ochtends als een koning, 's middags als een prins en 's avonds als een bedelaar'.

SUIKERFABELS

SUIKERFABELS

• Koekjes met de vermelding ‘zonder (toegevoegde) suikers’ hebben geen invloed op de bloedsuikerspiegel.

SUIKERFABELS

• Koolhydraten = verzamelnaam voor suikers, zetmeel en vezels.

o Enkelvoudige koolhydraten (suikers):

Eén of 2 moleculen

Glucose Lactose (Melksuiker)

Fructose Sucrose (Tafelsuiker)

Galactose Maltose (Bier)

o Meervoudig koolhydraten (complexe koolhydraten):

Ketens van enkelvoudige koolhydraten: zetmeel en voedingsvezels (glycogeen)

SUIKERFABELS

Enkelvoudige koolhydraten en zetmeel hebben beide invloed op de bloedsuiker.

Koekjes zonder toegevoegde suikers bevatten koolhydraten van de grondstoffen bloem, melk en eventueel vruchten -> invloed op de bloedsuiker.

Kortom: niet vrij te gebruiken!

SUIKERFABELS

• Pure (zwarte) chocolade is gezond.

SUIKERFABELS

• Pure (zwarte) chocolade

Antioxidanten:

o Gunstig effect op de bloedcirculatie

o Verlagen het risico op hart- en vaatziekten

->Snoepen naar hartenlust?

o Vetrijk (geen negatieve invloed op het cholesterolgehalte)

o Suikerrijk: negatieve invloed op de bloedsuiker

o Calorierijk (+- 250 kcal per reep): negatieve invloed op G

SUIKERFABELS

• Bier bevat geen koolhydraten.

SUIKERFABELS

• Bier wordt bereid uit moutsuiker (maltose) dat gedeeltelijk wordt omgezet in alcohol. De resterende moutsuiker verschilt volgens merk en soort bier tussen 2 en 5 g koolhydraten per 100 ml.

• Abdijbier Orval bevat geen suiker? Fout! Tevens 5% suiker.

o Zetmeelbron: gerstenmout

(bleekmout en karamelmout)

o Vloeibare kandijsuiker

SUIKERFABELS

• Alcohol in relatie tot diabetes Alcohol levert veel energie (1 g alcohol = 7 kcal)

-> invloed op het gewicht door extra calorieën

Effect alcohol:

o Eigen suikeraanmaak valt stil

o Mogelijks hypoglycemie na enkele uren

+ verdoezelen van symptomen hypo

+ beïnvloeding beoordelingsvermogen

Alcoholinname versterkt de werking van bepaalde medicatie (SU).

Alcoholische dranken bevatten naast alcohol ook vaak suikers (likeuren, zoete aperitieven, bieren...).

o Eerst stijging bloedsuikergehalte (suiker)

o Daarna daling bloedsuikergehalte (alcohol)

SUIKERFABELS

• Alcoholvrije bieren en wijn Bevatten geen of minder alcohol (niet altijd volledig alcoholvrij)

Vrij hoog koolhydraatgehalte

-> Beter te vermijden!

SUIKERFABELS

• Alcohol en diabetes Hoeveelheid:

o Bij elk gerecht max. 1 glas alcoholische drank

Tijdstip:

o Onmiddellijk voor of samen met of onmiddellijk na de maaltijd

o Buiten de maaltijd: samen met Kh-houdende snack

Soort:

o Hoog gehalte aan alcohol en/of koolhydraten (zware bieren, zoete wijnen, cocktails, likeuren…) vermijden

SUIKERFABELS

• Alcohol Betere keuzes

o Suikerarm / alcoholvrij:

Tomatensap, groentesap (behalve rode bietensap en wortelsap), vers geperst citroensap, gearomatiseerd water, light/zero frisdrank, Ricard® Pacific of Bibor®

o Alcohol:

Champagne, cava, droge schuimwijn… (zonder cassis)

Droge witte wijn of rode wijn

Droge sherry

SUIKERFABELS

• Rijp fruit bevat meer suiker dan onrijpe soorten.

SUIKERFABELS

• Rijp en onrijp fruit bevatten evenveel koolhydraten.

Zetmeel wordt omgezet in sucrose

De smaak is niet altijd in verhouding tot het suikergehalte (rijp fruit smaakt zoeter)

SUIKERFABELS

• Fruit bevat suiker (fructose) dus niet vrij te gebruiken. 2-3 porties verspreiden over de dag.

Moment van inname afhankelijk van de behandeling.

• Groenten mogen niet vervangen worden door een ongesuikerde vruchtenmoes.

Vruchten en vruchtenmoes bevatten meer koolhydraten dan groenten:

-> grotere invloed op de bloedsuiker.

• (Vers geperst) vruchtensap te vermijden. Grotendeels verlies aan vezels tijdens het persen.

Bevat evenveel suiker als cola.

SUIKERFABELS

• Hoe donkerder het brood, hoe vezelrijker.

SUIKERFABELS

• Kleur zegt niets over het vezelgehalte. Soms toevoeging van kleurstoffen bv. gebrande mout, gekarameliseerde suiker…

• Het vezelgehalte wordt bepaald door de hoeveelheid en het soort vezelbevattende ingrediënten (Ongeraffineerde meelsoorten, zaden, noten, haver, pitten, maïs…)

SUIKERFABELS

• Daarnaast bevatten donkere (volkoren) graanproducten nagenoeg evenveel koolhydraten als witte varianten.

Een gemiddelde broodsoort bevat tussen de 40 en de 55 gram koolhydraten per 100 gram.

Verschil in glycemische index.

o De glycemische index (GI) is een maat om aan te geven hoe snel koolhydraten in de darm worden verteerd en als glucose in het bloed worden opgenomen.

o Wit brood (GI=70) Bruin brood (GI=65) / Volkoren brood (GI=60)

https://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiq29f28J_ZAhXjD8AKHSi7A4MQjRwIBw&url=https://hildevertommen.com/2015/11/25/over-de-glycemische-index/&psig=AOvVaw25Z4C4FlJ99bQ6fbLW-3h6&ust=1518507689791775

SUIKERFABELS

• Eet je beter speltbrood als je diabetes hebt? Speltbrood is vergelijkbaar met tarwebrood.

Evenveel koolhydraten + hetzelfde effect op je bloedsuikerspiegel (GI).

Kies wel steeds voor de volkorenversie van beide broodsoorten.

Speltbrood zou meer mineralen bevatten zoals zink, ijzer, magnesium en fosfor.

-> gezonder?

SUIKERFABELS

• Wat met ‘koolhydraatarm brood’? # koolhydraten: 15-30 gram/100gram

Overigens meer vetgebruik (zaden, pitten…) in de receptuur waardoor meestal meer calorieën -> gewicht!

De term koolhydraatarm brood is wettelijk niet toegestaan:

o 'brood met een verlaagd koolhydraatgehalte' of

o 'brood met minder koolhydraten'

SUIKERFABELS

• Aardappelen zijn dikmakers.

SUIKERFABELS

• Aardappelen = bron van zetmeel (complexe koolhydraten)

Bovendien belangrijke bron van vitaminen, mineralen en voedingsvezels.

-> Kortom: geen dikmaker

Maar:

o Bereidingswijze

o Portie

200 g gekookte / gestoomde aardappelen

200 g gekookte deegwaren of rijst

Energiewaarde 150 kcal 260 kcal

SUIKERFABELS

• Natuurlijke zoetstoffen zijn veiliger dan kunstmatige zoetstoffen.

SUIKERFABELS

• De herkomst van de zoetstof, of die nu natuurlijk of kunstmatig is, zegt absoluut niets over de veiligheid van de stof.

Zoetstof op de markt

= onschadelijkheid ervan wetenschappelijk bewezen

Een zoetstof van natuurlijke oorsprong (bv. steviolglycosiden) moet aan dezelfde veiligheidscriteria beantwoorden als een kunstmatige zoetstof (bv. aspartaam).

= evaluatieprocedure om veiligheid te garanderen

Kortom: Beide zoetstoffen zijn veilig indien de aanvaardbare dagelijkse inname niet overschreden wordt.

SUIKERFABELS

• Is stevia een natuurlijk suiker? Stevia = een plant waaruit een zoetstof van natuurlijke oorsprong wordt gewonnen.

Zoete smaak komt van de zogenaamde stevioglycosiden.

Die bestanddelen worden uit de plant gewonnen en verwerkt tot een zoetstof op basis van stevia.

-> Eindproduct niet meer natuurlijk

-> Suikers zijn allemaal van natuurlijke oorsprong, of ze nu afkomstig zijn uit suikerbiet, suikerriet of fruit, en of ze nu geraffineerd zijn of niet!

Daarnaast opletten bij producten met stevia:

o ADI= 4mg / kgLG / dag

o Soms in combinatie met suiker!

SUIKERFABELS

• Aspartaam, kankerverwekkend? Zoetstoffen mogen alleen in voedingsmiddelen worden gebruikt als duidelijk is dat ze veilig en dus niet kankerverwekkend zijn.

o Gebruik van zoetstoffen is strikt gereglementeerd en gecontroleerd

o Beoordeling veiligheid door JECFA en EFSA

o Goedgekeurde zoetstoffen komen op een positieve lijst

o Toelatingsnummer E, E-nummer verzekert de veiligheid

SUIKERFABELS

• Elke zoetstof krijgt ADI-waarde = Aanvaardbare Dagelijkse Inname

= de hoeveelheid zoetstof die een mens elke dag z’n hele leven lang kan gebruiken zonder dat dit tot gezondheidsrisico’s leidt + veiligheidsmarge (factor 100).

SUIKERFABELS

• Voorbeeldoefening: cola light -> Aspartaam en acesulfaam K Hoeveel mag je dagelijks maximum drinken?

o ADI aspartaam= max. 40 mg / kgLG

o ADI acesulfaam K= max. 9 mg / kgLG

Stel: volwassene, 70 kg

o Aanbeveling aspartaam: -> max. 11,7 liter cola light per dag

o Aanbeveling acesulfaam K: -> max. 3,9 liter cola light per dag

Conclusie: cola light max. 3,9 liter per dag = veilig volgens ADI

(voor zowel aspartaam als acesulfaam K)

Aanbeveling gezonde voeding: max. 0,5 liter per dag

SUIKERFABELS

• Light frisdrank doet de glycemie stijgen. In de meeste gevallen bevatten light/zero dranken geen suiker en dus ook geen calorieën.

GI = 0 en veroorzaken dus geen enkele stijging van het suikergehalte in het bloed

o De glycemische index drukt de snelheid uit waarmee het suikergehalte in het bloed stijgt na het eten of drinken van een voedingsproduct met koolhydraten (waartoe ook de suikers behoren).

Maar…

Juridisch gezien, kan de term “light” of “verlaagd gehalte aan suikers” worden gebruikt, wanneer de hoeveelheid suikers met minimum 30% is verlaagd.

http://www.zoetstoffen.eu/gezondheid/glycemische-index/http://www.zoetstoffen.eu/gezondheid/glycemische-index/http://www.zoetstoffen.eu/gezondheid/glycemische-index/

SUIKERFABELS

• ‘Trendy suikers’ zijn gezonder dan gewone suiker en daarnaast suikervrij.

SUIKERFABELS

• Hype van trendy suikers (populaire suikervervangers) o in recepten op het internet, in kookboeken, in gerechten in pop-up restaurants en

cafés…

Teruggevonden in zogenaamde ‘suikervrije’ bereidingen.

Maar… bevatten wel degelijk suikers!

Havermoutpap met Gekarameliseerde Peer & Speculaaskruiden

per persoon

voor de gekarameliseerde peer

•1 rijpe peer

•1 tl yaconsiroop of ahornsiroop

•snufje kardemom of speculaaskruiden

•1 el kokosolie

•2 el citroensap

voor de havermoutpap

•400 ml kokos-rijstmelk (of 200 ml kokosmelk en 200 ml water)

•50 g havermout

•1 el gebroken lijnzaad

•2 el moerbeien

•1/4 tl speculaaskruiden

http://www.deweegschaal.nl/gezond/?tt=3837_12_248511_&r=https://www.deweegschaal.nl/lima/rice-drink-coco-1000ml?sqr%3Dkokosmelk%26http://www.deweegschaal.nl/gezond/?tt=3837_12_248511_&r=https://www.deweegschaal.nl/lima/rice-drink-coco-1000ml?sqr%3Dkokosmelk%26http://www.deweegschaal.nl/gezond/?tt=3837_12_248511_&r=https://www.deweegschaal.nl/lima/rice-drink-coco-1000ml?sqr%3Dkokosmelk%26

SUIKERFABELS

SUIKERFABELS

• Trendy suikers Kokossuiker, agavesiroop, honing… Het zijn allemaal suikers bestaande uit dezelfde moleculen als toegevoegde suiker: mono- en/of disachariden. Per gram leveren ze eveneens 4 kcal.

ANDERE FABELS

• Hoe gezond is kokosolie echt? ‘Superfood’: ongekende gezondheidsvoordelen en heilzaam voor huid en haar.

Wondermiddel = marketing!

Grote misvatting:

o Dierlijke vetten zijn verzadigd en ongezond

o Plantaardige vetten zijn allemaal onverzadigd en gezond

Maar dat klopt niet:

Vis = dierlijk en onverzadigd

Kokosolie en palmolie = plantaardig en verzadigd

Studies laten zien dat kokosvet de slechte cholesterol meer doet stijgen dan andere oliën, en dus het risico op hart- en vaatziekten verhoogt.

ANDERE FABELS

• (Olijf-)olie mag je onbeperkt gebruiken.

ANDERE FABELS

• (Olijf-)olie is een belangrijke aanbrenger van onverzadigde vetten, maar bestaat voor 100% uit vet en levert dus veel energie.

• Met mate te gebruiken Max. 1 eetlepel bereidingsvet (olie) per persoon voor de warme maaltijd

BETAALBAAR EN GEZOND KOKEN


• 1 op 7 mensen in ons land moet rondkomen met een inkomen onder de armoedegrens o < € 1.115 voor een alleenstaande

o < € 2.341 voor een koppel met 2 jonge kinderen (kinderbijslagen inbegrepen)

Meer dan 1,7 miljoen mensen hebben elke maand te weinig inkomen om:

o Een menswaardig leven te leiden

o Hun vaste kosten te betalen

o Volwaardig deel uit te maken van onze samenleving

Onderzoekers berekenden dat iemand met een leefloon,

na het betalen van vaste kosten, gemiddeld €51 euro per maand

kan besteden aan voeding, kleding en ontspanning.


• Gevangen in armoedeweb Sociaal isolement

Minder jaren in goede gezondheid

Lagere levensverwachting


• Zorgverleners dienen de strijd mee aan te gaan tegen armoede: Opmerkzaamheid

Bespreekbaar maken

Signaalfunctie / doorverwijzen naar sociale diensten

In het advies rekening houden met de sociale situatie

Tips om te overleven


• Gezonde voeding = duurder?

4 foute portemonnee-excuses:

o Zolang we geen honger lijden, is het goed.

o Verse producten zijn duur.

o Huismerken en witte producten zijn minderwaardig.

o Ik compenseer met medicatie / voedingssupplementen.

Comfortfood (fastfood, koeken, frisdranken, snoeprepen, chips…) geassocieerd met:

o Goedkoop genot

o Gemak

o Smaakvol

Maar gezondheidsrisico’s


• Gezonde prijs-kwaliteitsverhouding: Veel voedingswaarde voor relatief weinig calorieën.

o Nood aan voldoende mineralen, vitamines, eiwitten en voedingsvezels.

Voorbewerkte, verwerkte en kant-en-klare producten zijn doorgaans duurder.

o Zelf aardappelen schillen i.p.v. pureepoeders / natuuryoghurt i.p.v. roomdessert / verse wortelen i.p.v. geraspte wortelen…

Merkproducten duurder door mooie verpakkingen, reclame en marketing. Kwaliteit =

Medicatie, verrijkte producten en voedingssupplementen maken een slecht samengestelde voeding niet goed.


Slim boodschappen doen, bereiden en bewaren.


• Plan je maaltijden / weekmenu: Boodschappenlijst

Koop enkel wat je nodig hebt

• Ga niet winkelen als je honger hebt, anders koop je gegarandeerd dingen die je niet nodig hebt.


• Bezoek goedkopere warenhuizen en verkies huismerken. Prijs merkproducten > prijs huismerken

o Merkproducten staan op ooghoogte -> kijken op de onderste rekken

• Verkies producten uit de voedingsdriehoek: Goedkoper (appel koek, chips / water frisdrank / brood ontbijtgranen of ontbijtkoeken…)

o Kraanwater goedkoper dan flessenwater

Minder vlees

o Gezond, goedkoop en duurzaam

• Prijsverschil tussen voorverpakte producten en producten in bulk: Vergelijk steeds de prijs per kilogram of per liter.


• Koop verse, onbewerkte en lokale seizoensproducten Seizoensproducten = scherpste prijs

o Vis

(www.lekkervanbijons.be/vis/seizoenskalender-vis)

o Fruit en groenten

Langst te bewaren

Markt: bij sluitingstijd extra korting

(www.lekkervanbijons.be/groenten/seizoenskalender-groenten)

(www.lekkervanbijons.be/fruit/seizoenskalender-fruit)

http://www.lekkervanbijons.be/vis/seizoenskalender-vishttp://www.lekkervanbijons.be/vis/seizoenskalender-vishttp://www.lekkervanbijons.be/vis/seizoenskalender-vishttp://www.lekkervanbijons.be/groenten/seizoenskalender-groentenhttp://www.lekkervanbijons.be/groenten/seizoenskalender-groentenhttp://www.lekkervanbijons.be/groenten/seizoenskalender-groentenhttp://www.lekkervanbijons.be/fruit/seizoenskalender-fruithttp://www.lekkervanbijons.be/fruit/seizoenskalender-fruithttp://www.lekkervanbijons.be/fruit/seizoenskalender-fruit


• Diepvriesproducten: o (!) Geen toevoeging van zout, suiker of vet

o Langer houdbaar

o Vaak goedkoper

o Niet-seizoensgebonden

o Minder verspilling

• Conserven: o (!) Geen (weinig) toevoeging van zout, suiker of vet

o Langer houdbaar

o Vaak goedkoper

o Niet-seizoensgebonden


• Promoties enkel aankopen indien nuttig: Aanleiding tot overmatig koopgedrag.

Meteen bruikbaar? Mogelijkheid tot bewaren? (invriezen?)

Passend in menu? (bv. prei in aanbieding en ham-witloofrolletjes op menu)

Vertrouwde producten? (lekker? handig?)

• Zelfgemaakte sauzen zijn goedkoper en ‘gezonder’.

• Beperk dieetproducten: Duurder

Vaak niet gezonder op vlak van samenstelling


• Beheer je voorraden in diepvries, koelkast en andere bergruimtes: Check regelmatig de houdbaarheidsdata

Label zelf-ingevroren voeding


• Wat met restjes?

Vermijd bederf:

o Bewaartips:

Groenten bewaren: https://www.lekkervanbijons.be/groenten/groenten-bewaren

Vlees bewaren: https://www.lekkervanbijons.be/vlees/vlees-bewaren

o Groenteafval (bv. schillen van asperges, bloemkool- of broccolistam…): ideale basis voor soepen en sauzen

o Overrijp fruit: (vruchtenmoes, milkshake, smoothie…) -> diabetes

o Oud brood: (wentelteefjes, broodpudding, paneermeel…) -> diabetes

o Overgebleven rijst: wokschotel, salade…

o Bereide kipfilet: broodbeleg, salade…

o Plan een ‘restjesdag’ (op het einde van de week)

https://www.lekkervanbijons.be/groenten/groenten-bewarenhttps://www.lekkervanbijons.be/groenten/groenten-bewarenhttps://www.lekkervanbijons.be/groenten/groenten-bewarenhttps://www.lekkervanbijons.be/groenten/groenten-bewarenhttps://www.lekkervanbijons.be/vlees/vlees-bewarenhttps://www.lekkervanbijons.be/vlees/vlees-bewarenhttps://www.lekkervanbijons.be/vlees/vlees-bewarenhttps://www.lekkervanbijons.be/vlees/vlees-bewaren


• Enkele nuttige sites met recepten: https://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budget

http://www.budgetkoken.be/

• Folder: Gezond eten hoeft niet duur te zijn. Nice To Know

• Boek: Lekker voor weinig. (Gezonde budgetrecepten voor €2,- per persoon.)

https://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttps://www.lekkervanbijons.be/gezond-koken-met-een-klein-budgethttp://www.budgetkoken.be/http://www.budgetkoken.be/

VRAGEN?

Gezonde voeding & diabetes - BVVDV...Voedingssupplementen overbodig bij een gezonde voeding (alle...

Documents

Transcript of Gezonde voeding & diabetes - BVVDV...Voedingssupplementen overbodig bij een gezonde voeding (alle...