VERSTERK JEZELF Wapen je tegen stress en bouw aan je leven

SESSIE 1: WAT IS STRESS?

Inleiding

Opzet

• Doel: informatie geven en nieuwe vaardigheden aanleren

• Geen groepstherapie • Lessen a.d.h.v. powerpoint en individueel

werkboekje • Belangrijk om alle sessies te volgen • Oefeningen voor thuis • “Kleine veranderingen leiden tot grote

veranderingen ”

Praktisch

• 3 sessies in totaal; telkens 1,5 uur • Pauze: ongeveer 15 minuten • Je kan de sessie steeds verlaten bij een

dringende telefoon of om naar het toilet te gaan

Sessie overzicht

1. Wat is stress? 2. Waarom krijg ik stress? Hoe ga ik ermee om? 3. Stress aanpakken: stappenplan.

Sessie 1

• Inleiding • Opzet van sessies • Praktisch • Fabels over stress • Stresskwetsbaarheidsmodel • Wat is stress voor jou? • Doe de test • Oefening voor thuis

EN…

Stress is alleen maar negatief.

Stress kan iedereen overkomen.

Stress is een teken van mentale zwakte.

Iedereen ervaart stress op dezelfde manier.

Geen symptomen, geen stress.

Alleen ernstige symptomen verdienen aandacht.

Ook positieve gebeurtenissen kunnen stress veroorzaken.

Medicatie is de enige manier om stress te bestrijden.

Stress is overal, maar je kan ermee leren omgaan.

Het volstaat om de oorzaak van de stress weg te nemen

Wat is stress dan wel?

- Een onvermijdelijk deel van het leven - Fysieke en mentale spanning - Niet enkel negatief!

Hoe werkt stress?

• Stress-kwetsbaarheidsmodel: • Stressweerbaarheidsgrens • Dagelijkse stress • Acute stress • Totale stress • Valkuil

Stress-kwetsbaarheidsmodel: Stressweerbaarheidsgrens

Stressweerbaarheidsgrens

• Grens aan de stress die je aankan • Verschilt van persoon tot persoon • Afhankelijk van vele factoren -> iedereen heeft een grens: als je er genoeg lasten op stapelt, kan je elke boot doen zinken…

Stress-kwetsbaarheidsmodel: Dagelijkse stress

Dagelijkse stress

• Terugkerende vorm van stress • Vaak gerelateerd met:

– Gezin – Werk – Financieel

• Vaak onopgemerkt, niet te onderschatten!

Stress-kwetsbaarheidsmodel: Acute stress

Acute stress

• Stress door plotse gebeurtenissen • Vaak gerelateerd met:

– Ziekte/verlies – Ongeluk – Crisis

• Veel meer pieken en dalen

Stress-kwetsbaarheidsmodel: Totale stress

Totale stress

• Optelsom van de dagelijkse en de acute stress. • Je merkt stress op wanneer stress boven de

stressweerbaarheidsgrens komt. -> hoe ziet stress er bij jou uit?

Wat is stress voor jou?

Stress = • wat je voelt • wat je doet • wat je denkt • hoe je lichaam reageert => Wat zijn jouw stress-signalen?

Stress-thermometer Stresssignalen

Lage stress

Hoge stress

Gemiddelde stress

Stress-thermometer

– Hoever sta je?

• Groen: tot enkels • Oranje: tot aan middel

• Rood: bijna kopje onder

Stress-thermometer

• Een aantal keer per dag jezelf observeren.

• Niet leren zwemmen, als je al aan het verdrinken bent.

• Filmpje: stressmannetje van de lijn https://www.youtube.com/watch?v=BMkDipnA37U

Opdracht werkboekje

– Hoe ziet ‘groen’ er bij jou uit? – Hoe ziet ‘oranje’ er bij jou uit: waaraan ga je merken

dat je in oranje zit? – Hoe ziet ‘rood’ er bij jou uit: waaraan ga je merken dat

je in rood zit? Hoe krijg je je stressniveau naar beneden?

Wat zijn jouw rode stress-signalen?

Gedachten

• Ik ben niks waard. • Wat gaat er nog allemaal gebeuren? • Het gaat van kwaad naar erger. • Waarom maak ik me toch zorgen over

zaken waarover ik me eigenlijk geen zorgen hoef te maken?

• Ik ben anders dan de anderen. • Ik ben op, ik kan niet meer. • Ik kan me moeilijk concentreren. • Ik ga dat nooit kunnen. • …

Gevoelens • Leeg • Moe • Prikkelbaar • Snel emotioneel • Schuldig • Beschaamd • Kwaad • Verdrietig • Down • Onzeker • Hopeloos • Angstig • Bitter • …

Lichamelijke signalen • Pijn • Gespannen spieren vb. stijve

nek • Grieperig • Futloos • Gewichtsverlies of -toename • Hoofdpijn • Ademhalingsmoeilijkheden • Slaapproblemen • Darm- of maagklachten • Hartkloppingen • Vapeurs • …

Gedrag • Sneller kwaad reageren • Plaatsen of zaken vermijden • Meer fouten maken • Meer drinken, meer roken, meer drugs

gebruiken • Meer gamen • Meer of minder eten • Meer in de zetel blijven ‘hangen’ • Niet meer afspreken met vrienden of

familie • Het huishouden verwaarlozen of

zichzelf erin verliezen • Hobby’s laten vallen • Afspraken niet meer nakomen • …

Doe de test voor jezelf (zie werkboek)

• Geef voor ieder van onderstaande uitspraken aan in hoeverre de uitspraak de afgelopen week voor u van toepassing was door een nummer te omcirkelen.

• Geen foute of juiste antwoorden. • Besteed niet teveel tijd aan iedere uitspraak (eerste

indruk).

• Ik vond het moeilijk om mezelf te kalmeren 0 1 2 3 • Ik had de neiging om overdreven te reageren op situaties 0 1 2 3 • Ik was erg opgefokt 0 1 2 3 • Ik merkte dat ik erg onrustig was 0 1 2 3 • Ik vond het moeilijk om me te ontspannen 0 1 2 3 • Ik had volstrekt geen geduld met dingen die me

hinderden bij iets dat ik wilde doen 0 1 2 3 • Ik merkte dat ik nogal licht geraakt was 0 1 2 3

Score

• Tel de omcirkelde nummers op. • Interpretatie van de score:

Normaal niveau van stress : 0-7 Mild niveau van stress : 8-9 Matig niveau van stress : 10-12 Ernstig niveau van stress: 13-16 Zeer ernstig niveau van stress: 17+

Effecten van langdurige hoge stress

Lange periodes van stress kunnen je denken, voelen

en doen veranderen. Deze veranderingen hebben vaak niets te maken

met de oorspronkelijke oorzaken van de stress. Ze kunnen een eigen leven beginnen leiden en een

vicieuze cirkel vormen

Gevolgen op denken/voelen/doen

• Denken: – Meer negatief – Meer doemdenken op voorhand – Meer zelfkritiek

• Doen: – Meer vermijden, uitstellen, vluchten, terugtrekken – Meer drinken, drugs gebruiken, eten, risicovol gedrag

stellen, agressief zijn – Extra tandje bijsteken – minder slapen

• Voelen: – Lusteloos, onzeker, prikkelbaar, angstig…

Dit is wat langdurige stress zo gevaarlijk maakt!

-> als je het ‘rood licht’ blijft negeren, gaat het van kwaad naar erger!! Negeer hoge stress niet! Doe er iets mee!

Negeer hoge stress niet! Doe er iets mee!

Te onthouden

• Stress is normaal en menselijk. • Dagelijkse stress + acute stress = totale stress • Lange periode van meer stress dan

stressweerbaarheidsgrens = problematisch – een voorbode van ergere problemen als je er niets

aan doet – leer je eigen stresssignalen herkennen! – KEN JEZELF!

Oefening voor thuis

• Denk na over eigen bronnen van stress. • Opletten: hoe ziet ‘stress’ er bij mij uit? • Kijk er naar en word je er bewust van. • Vul het mannetje in je werkboek aan.