VOOR WIE PLANNEN VAN HET ZUIDEN STEUNT

SEPTEmbER · OkTObER · NOVEmbER 2015 { AfgIfTEkANTOOR bRUSSEL X · P3A9185 } nr. 24

www.broederlijkdelen.be

■ Burundi in crisis■ de zomer van Broederlijk delen■ molly in oeganda? die doet het goed!

2

Liefste bewuste lezer,

“Dit is ons moment. Het moment waarop we net genoeg tijd hebben om het onmogelijke te doen.”

Dat zei serge de gheldere, voorzitter van vzw de klimaatzaak, tijdens

een interview in De Standaard. Het vat perfect mijn motivatie en die van

miljoenen jongeren samen voor onze strijd voor een rechtvaardigere

wereld. Wij gaan voor niet minder dan een wereld waar iedereen de kans

krijgt zich te ontplooien.

Al een klein jaar ben ik betrokken bij Climate Express. Een piepjonge,

dynamische, ambitieuze en wereldverbeterende organisatie.

Het begon allemaal in 2013. Een handjevol twintigers haalde een zot idee in

hun hoofd: een trein inleggen naar Warschau om er te gaan demonstreren

in een klimaatmars. Op dat moment vond daar de 19de COP (‘Conference

of the Parties’) plaats. Dat is een jaarlijkse bijeenkomst van politici en

diplomaten van het hoogste niveau. Zij onderhandelen over de grootste

uitdagingen die gepaard gaan met de klimaatverandering.

Het kleine groepje twintigers slaagde erin een trein te vullen met inspiratie

en engagement. En maar liefst 800 burgers.

Dit jaar wordt de 21ste klimaattop georganiseerd in Parijs. Tegelijk vindt

er een klimaatmars plaats. Climate Express wil maar liefst 10.000 belgen

warm maken om op zondag 29 november mee te wandelen in die mars.

met een positieve boodschap in onze achterzak: we laten de politici aller

lande zien dat wij een solidaire en daadkrachtige aanpak van de klimaat-

uitdagingen willen.

EDITO

INHOUD

burundi in crisis: hoop op een betere toekomst? 4

De zomer van broederlijk Delen 8

Duurzaam duurt het langst, ook bij de bank 11

molly Ebang? Die stelt het goed! 13

Woordzoeker 14

Inspiratie 15

groeten uit Rome 16

Daarvoor moeten we met veel zijn.

Héél veel. Vandaar ook mijn oproep

aan jou, beste sympathisant van

broederlijk Delen. Er rest ons nog

een heel klein beetje tijd om de

klimaatverandering draaglijk te

houden voor mens en dier, fauna

en flora. We moeten nu de kans

grijpen om een duidelijk signaal

over te brengen aan de politici. Wij

willen nu en morgen een recht-

vaardige samenleving. binnen de

draagkracht van de aarde. Voor

iedereen. Voor toekomstige gene-

raties hier en elders in de wereld.

De bijeenkomsten van Climate

Express zijn een natuurlijke bron

van energie en enthousiasme. Die

willen we graag overdragen aan

die 9.900 andere belgen die ons,

de ondertussen 100 jongeren ach-

ter Climate Express, vervoegen op

29 november. Vandaar mijn oproep

vandaag aan jou: stap op zondag

29 november op een van de bus-

sen richting Parijs, moedig je hele

sociale netwerk aan om jou te ver-

voegen en werk zo mee aan een

andere wereld!

tot in Parijs?!

karen delvoyeVrijwilliger Climate Express

meer informatie en inschrijvingen

op www.broederlijkdelen.be

3

RUBRIEKNIEUWTjES

Campagne 2016met een leven speel je niet

Celia, fanny en Deyanira wonen op het Colombiaanse

platteland. De grond waarop ze wonen wordt bedreigd.

Door het gewapend conflict. Door illegale mijnbouw.

Door megaprojecten zoals suikerrietplantages of

stuwdammen. Zelfs door het landbouwbeleid van de

overheid.

Celia, fanny en Deyanira verzetten zich. Ze verdedigen

hun rechten en beschermen hun grond. Elk op hun eigen

manier. begeleid door lokale organisaties waarmee

broederlijk Delen samenwerkt. Want de grond behoort

toe aan de gemeenschappen die er wonen. Niet aan

de hoogste bieder of diegene met de meeste macht.

benieuwd naar meer? Lees het volledige campagne-

verhaal op www.broederlijkdelen.be.

de campagne 2016 van Broederlijk delen start op woensdag 10 februari en loopt tot zondag 27 maart.

www.broederlijkdelen.be

MET EEN LEVENSPEEL JE NIET

Steun de Colombiaanse boeren in hun strijd.Met jouw hulp nemen ze zelf de touwtjes in handen.

BE12 0000 0000 9292

saved By the Bell: schoolBellen luiden voor recht oP onderwijs

Leerlingen en leerkrachten zijn soms opgelucht als ’s avonds de bel klinkt.

maar miljoenen kinderen en jongeren op aarde horen de schoolbel zelden

of nooit rinkelen. Nochtans is onderwijs de hefboom voor ontwikkeling. Onderwijs maakt werk van gelijke

kansen. Overal ter wereld geven leerkrachten, vaak in moeilijke omstandigheden, het beste van zichzelf. maar ook

de miljoenen kinderen die geen toegang hebben tot basisonderwijs, verdienen onze aandacht. Daarom roepen

we scholen op om op maandag 5 oktober de schoolbel eens extra te laten luiden. Zo laten we de wereld horen

dat elk kind, elke jongere recht heeft op goed onderwijs.

meer info op www.savedbythebell.be.

EET MINDER VLEES ENMINDER DIERLIJKE

PRODUCTEN

kies voor een andere levensstijl

met de slogan change for the Planet, care for the People roepen broederlijk Delen en 16 andere ont-

wikkelingsorganisaties iedereen op om zijn levensstijl

te veranderen. Onze voedsel- en energieconsumptie

moet anders. met respect voor mens en milieu. Het

politieke beleid moet dat mee mogelijk maken.

Via #change4planet (twitter, pinterest) en www.

facebook.com/changeforplanet krijg je regelmatig tips

voor een duurzaam leven.

4

DOSSIER bURUNDI

FoCus

1993 2006 2008

Start van een bloederige bur-geroorlog. meer dan 250.000

mensen lieten gedurende deze

periode het leven, waaron-

der veel vooruitstrevende boerenleiders.

De extreme armoede en afhanke-

lijkheid van hulporganisaties op

het burundese platteland moti-

veert Déo Niyonkuru om adisco

op te richten.

Het concept haguruka is gebo-

ren en een pilootproject start met

twee groepen van een tiental

leden. Broederlijk delen beslist

om dat programma financieel te

ondersteunen.

ADISCO begeleidt ondertussen

een twintigtal coöperaties en

bijna 2.000 kerngroepen. In totaal

bereikt zij 200.000 mensen uit

35.000 families.

Burundi in Crisis: hoop op eenBetere toekomst?

De partnerorganisatie van broederlijk Delen motiveert

de boeren om zelf voedsel te telen in plaats van afhan-

kelijk te zijn van voedselhulp. Enerzijds voor eigen

gebruik, anderzijds om te verkopen op de markt. De

modelboeren en -boerinnen krijgen een driedaagse

opleiding in landbouwtechnieken en sociale vaardig-

heden. Vervolgens vormen zij met een tiental andere

boeren een Haguruka-groep. Zij zetten zelf economi-

sche en sociale activiteiten op. Samen investeren ze

in voedsel, zaaigoed, geiten, landbouwmateriaal en

opleidingen. De klemtoon ligt op het uitvoeren van

de eigen plannen op eigen kracht.

mijn erf, mijn trots

Het burundese volk is van nature een trots en moedig

volk. Opeenvolgende oorlogen hebben het land ech-

ter in diepe rouw geduwd. gronden en vee werden

vernietigd. boeren konden niet langer zelfvoorzienend

zijn. fierheid maakte plaats voor schaamte. “ADISCO

Na de verkiezingen in Burundi vrezen vele Burundezen voor een herhaling van de geschiedenis: tien jaar na de burger-oorlog hangt een nieuw gewapend con-flict in de lucht. Tienduizenden mensen zijn op de vlucht en de spanning is te snijden. Toch is er ook hoop. Ondanks de crisis vechten gewone Burundezen ver-der om samen een betere toekomst op te bouwen. Dankzij lokale initiatieven, zoals deze van ADISCO, boeken zij stap voor stap vooruitgang.

adisco: ondersteunen van lokaal talent

hagu-wat?

Haguruka betekent ‘Sta op’. En dat wordt heel letterlijk

genomen: sta op en neem je eigen leven in handen!

ADISCO vertrekt vanuit een geloof in de eigen capa-

citeiten van de bevolking. In tegenstelling tot vele

hulpprogramma’s die na de burgeroorlog in burundi

werden opgezet. ADISCO benadert boeren die zelf

ondernemingszin tonen en een rolmodel kunnen zijn

voor de eigen gemeenschap.

5

SAMEN INVESTEREN IN DE TOEKOMST VAN BURUNDI

10,8 miljoen inwoners

van de Burundese bevolking is afhankelijk van de landbouw.

van de Burundese bevolking leeft in armoede.

Aangezien bijna 90 % van de burundezen op het

platteland woont en werkt, is plattelandsontwik-

keling in burundi het belangrijkste thema voor

broederlijk Delen. Via partnerorganisaties werken

we aan toegang tot landbouwgrond, voedselze-

kerheid, productie en het op de markt brengen

van landbouwproducten.

Het succesverhaal van ADISCO is een mooi voor-

beeld van de visie van broederlijk Delen op ont-

wikkelingssamenwerking. jouw steun investeren

wij in lokaal talent en samenwerkingsverbanden

in burundi. Enkel zo zorgen we voor duurzame

veranderingen.

broederlijk Delen kiest bewust voor partnerorga-

nisaties die deze visie delen en de mensen op

het platteland steunen. Niet door hen de les te

spellen en alles in hun plaats te doen. Wel door

hen intensief met raad en daad bij te staan zodat

zij zelf voor hun belangen kunnen opkomen.

DOSSIER bURUNDI

vertrekt van het idee dat armoede stamt uit het ver-lies aan zelfvertrouwen. Dat zorgt voor een gevoel van fatalisme,” aldus Déo Niyonkuru, oprichter en

inspirator van de vereniging. Het grootste succes van

ADISCO is dan ook de verandering in attitude bij de

burundese boeren.

In plaats van de bevolking nieuwe technologieën op

te dringen, heeft ADISCO ervoor gekozen om samen

met hen na te denken over het verbeteren van hun

kennis. Onder de slogan Empowering Communities stimuleert ADISCO de lokale gemeenschappen om hun

toekomst in eigen handen te nemen. En dat werpt zijn

vruchten af. Dankzij hun intensieve begeleiding zijn de

opbrengsten van de belangrijkste teelten in minder

dan vijf jaar bijna verdrievoudigd.

burundese boeren geloven daardoor weer in hun

eigen kunnen en zijn niet langer afhankelijk van hulp-

organisaties. Zij kunnen eindelijk terug fier zijn op hun

eigen verwezenlijkingen.

“Zonder de steun van ADISCO en Broederlijk Delen zou ik nog steeds van dag tot dag leven. Vandaag ben ik trots op wat ik heb bereikt en hoop ik een voorbeeld te zijn voor anderen.” salvator, boer in burundi.

2014 2015

ADISCO begeleidt ondertussen

een twintigtal coöperaties en

bijna 2.000 kerngroepen. In totaal

bereikt zij 200.000 mensen uit

35.000 families.

ADISCO ontvangt de prestigieuze

koning Boudewijnprijs voor

Ontwikkeling in Afrika. Een mooie

beloning voor bijna een decen-

nium van hard werk.

89 %

66 %

“het zuiden moet inzien dat het geen bedelaar hoeft te zijn. als het zuiden zich mobiliseert, is het in staat om

zelf geniale ideeën te bedenken die hen kunnen helpen om zelf uit de armoede te geraken.”

déo niyonkuru, oprichter ADISCO.

6

DOSSIER bURUNDI

Eind april barstte een crisis los in Burundi. De aanleiding? De kandidaatstelling van president Pierre Nkurunziza om voor de derde keer verkozen te worden. Daarmee schendt hij de grondwet en het vredesakkoord van Arusha. Dat ak-koord uit 2000 stelde een einde aan de oorlog en vormde de voorbije 15 jaar de basis voor vrede.De schending van het akkoord stortte burundi in een

diepe crisis. Sinds april vielen al een honderdtal doden.

Wekenlang betoogden burundezen in de hoofdstad.

In mei mislukte een militaire staatsgreep. Het regime

nam het op tegen de oppositie, kritische media en

maatschappelijk middenveld. Radiostations werden

gesloten of afgebroken. Sleutelfiguren uit politiek,

media en het middenveld gingen in ballingschap.

meer dan 180.000 burundezen vluchtten weg van

het geweld. Deze desastreuze situatie weerhield de

regering niet om de verkiezingen te organiseren. Die

Nkurunziza deze zomer won.

wat brengt de toekomst?

Op 20 augustus legde Nkurunziza de eed af. De groot-

ste oppositiepartij kreeg postjes in het nieuwe parle-

ment en de regering. In een poging om de politieke

onrust te temperen. Toch wijzen bepaalde factoren

erop dat de machthebbers in moeilijke omstandighe-

den zullen besturen. Een deel van de politieke klasse

en het middenveld erkent Nkurunziza niet als pre-

sident. Het zou kunnen dat zij radicaliseren als het

regime niet naar hen luistert.

Voor Westerse partners, waaronder belgië, zijn de ver-

kiezingen ongeloofwaardig. Zij staan niet te springen

om de samenwerking met de regering van Nkurunziza

(zonder voorwaarden) verder te zetten. burundi is een

arm land en sterk afhankelijk van buitenlandse hulp.

Het ongenoegen bij de bevolking, vooral bij jongeren

zonder toekomstperspectief, dreigt toe te nemen. Dat

kan tot nieuw volksprotest leiden.

druk uitoefenen op de Belgische politiek

broederlijk Delen volgt de situatie in burundi op de voet.

beleidsmedewerker Nadia Nsayi dringt bij belgische

politici aan op een beleid dat inspraak en vrede in

burundi ondersteunt. Dat doet ze geregeld samen met

andere organisaties in belgië en Europa. Want samen

kunnen we meer wegen op het beleid. In januari

bezochten minister van buitenlandse Zaken Didier

Reynders en minister van Ontwikkelingssamenwerking

Alexander De Croo burundi. We bezorgden hen onze

analyse over de situatie en aanbevelingen voor hun

beleid.

broederlijk Delen zet ook in op het informeren van het

Vlaamse publiek. Om ook hen bewust te maken dat

het engagement van belgië onmisbaar is. Zo organi-

seerden we in mei het debat ‘burundezen op weg naar

de stembus’. We onderhouden ook nauwe contacten

met belgische journalisten.

De crisis tast de prille democratie, de fragiele vrede en

de moeizame ontwikkeling aan. Ook na de verkiezin-

gen blijft broederlijk Delen ijveren voor een dialoog

en respect voor mensenrechten.

politiek geweld in Burundi: hoe is het zover kunnen komen?

6

7

RUBRIEKDOSSIER bURUNDI

een BelgisChe student in Burundi

”je kan niet anders dan het land missen”

begin februari trokken elf rech-

ten- en criminologiestudenten

van de kULeuven op studiereis naar

Rwanda en burundi. Een van hen is

Lodewijk Van Dycke.

ls een kind in een snoepwinkel

“Op een avond werden we uitge-nodigd door de rechterhand van de belgische ambassadeur. Daar kwamen we in contact met de high society van burundi. Ik sprak met mensenrechtenactivisten en grote advocaten. In belgië kreeg ik die kans niet zomaar. Het mak-kelijke contact heeft uiteraard ook te maken met het feit dat belgië de grootste ontwikkelingspartner is van burundi. maar het gaf toch een speciaal gevoel.”

arm land waar het goed ging

“Net als Rwanda kende burundi in de jaren ’90 een genocide. Hoe langer ik in burundi was, hoe meer ik daarover hoorde. En hoe minder ik ze begreep. Dat donkere ver-leden staat in schril contrast met de gezellige sfeer die er heerst.

burundi is echt een heel aansteke-lijk land. De streek, de mensen, het klimaat: je mist dat gewoon direct als je thuiskomt,” aldus Lodewijk.

Het vredesakkoord van Arusha

maakte een einde aan de burger-

oorlog. Het land zette sindsdien

grote stappen vooruit. Lodewijk:

“De burundezen die ik sprak, gelo-ven sterk in het akkoord. ‘Als het akkoord van Arusha wordt gevolgd, kunnen we het ergste vermijden,’ hoorde ik wel vaker. Dat lijkt te kloppen. In februari ging het nog goed in burundi. We brachten toen een bezoek aan de sportfaculteit van de universiteit. Zij hebben een van de mooiste en grootste zwembaden van het land. Onze begeleidende professor gaf aan dat het zwembad de welvaart in burundi weergeeft: als het vol is, is er geld om het te vullen. In februari was het zwembad vol. Iets wat een andere belgische professor nog nooit meemaakte.”

het Burundi van morgen

“Ik denk wel dat het terug in orde kan komen met burundi. Het land is lid van de East African Community, een economische samenwerking met Rwanda, Oeganda, Tanzania en kenia. Een soort mini-EU. Dat biedt potentieel. En er is een sterk middenveld. bij de start van de conflicten dit jaar namen mijn burundese contacten onmiddellijk het initiatief om een open brief op te stellen met een aantal stand-punten. Op politiek vlak verwacht ik veel van het middenveld.”

Lodewijk, een rechtenstudent,

greep de studiereis aan om

enkele mensen te spreken

in het kader van zijn thesis.

“Burundi is een van de meest voedselonzekere landen ter wereld. het heeft een wet die het gebruik van zaaigoed regelt. ik ging na of die wet ervoor zorgt dat boe-ren hun eigen zaden niet mogen gebruiken omdat de kwaliteit niet voldoet. volgens mijn onderzoek is dat niet zo. “

8

RUBRIEK

’t is weer voorBijdie mooie zomer

NIEUWS UIT bELgIË

5 jaar dwars door België

Al voor het vijfde jaar op rij organiseerde broederlijk Delen de fiets- en mountainbiketocht ‘Dwars door belgië’.

Voor deze verjaardagseditie engageerden 140 sportievelingen zich om ons land te doorkruisen van noord naar

zuid. En om zich hiervoor te laten sponsoren. Samen zamelden ze 113.000 euro in. Een terugblik op deze feestelijke

en bijzonder geslaagde Dwars door belgië.

1. Onderweg genieten van de prachtige landschappen

2. Een lekker pistoletje om terug op krachten te komen

3. grenzeloze solidariteit, da’s ook: elkaar de berg op helpen

4. blije gezichten aan de finish

1

2 43

weg met Broederlijk delen!Solidair reizen en sporten.ga naar een reiscafé in jouw buurt en ontdek ons aanbod voor 2016.

www.broederlijkdelen.be/reiscafe8

RUBRIEK

inleefreis senegalIn juli trokken negen studenten van

de Associatie van de kU Leuven, in

gezelschap van onze eigen grafisch

vormgeefster marine, naar Senegal.

Daar bezochten ze verscheidene

projecten van broederlijk Delen,

dompelden zich onder in de lokale

cultuur, en namen af en toe de tijd

om te bekomen aan het strand…

Eten in Senegal, dat betekent: in

groepjes van vijf of zes rond één

schotel zitten en eten met de

handen!

Het vijfdaags verblijf bij een gast-

gezin op het platteland is altijd een

onvergetelijke ervaring.

marine

broederlijk Delen werkt onder meer samen met een organisatie die investeert

in de bouw van dijkjes. Die beschermen de grond tegen erosie. Aan het dijkje

op de foto heeft de groep twee uur gewerkt. best wel een zware job!

NIEUWS UIT bELgIË

9

10

RUBRIEK

wereldkamPHet Wereldkamp 2015? Dat was: Congo in de kempen, interessante sprekers

en debatten, zonovergoten tentenkamp, heerlijk vegetarisch eten, muziek

en véél samenhorigheid!

NIEUWS UIT bELgIË

10

11

duurzaam duurt het langst, ook Bij de Bank

vdk profileert zich als een duurzame bank. wat betekent dat precies?

geld heeft een grote impact op de samenleving. Het

is niet zomaar een slapend ruilmiddel. Zodra het bij de

bank op een spaarrekening of in een beleggingsfonds

belandt, gaat het de hele wereld rond. Want het wordt

door de banken geïnvesteerd in allerhande bedrijven

en sectoren.

banken kunnen daarbij kiezen hóe zij die spaarcenten

herbeleggen. Voor de ruim 3 miljard aan spaargeld

volgt VDk een interne policy. Zo geldt er een nultole-

rantie voor bedrijven die zich bezondigen aan corruptie

of aan schending van mensen- en arbeidsrechten. Ook

investeringen in de wapenindustrie, de tabakssector

of de gokindustrie worden uitgesloten.

met de spaarPlus rekening gaan jullie nog een stap verder.

Naast deze uitsluitingscriteria kan je als VDk-cliënt

kiezen voor de nóg straffere duurzaamheidsgaranties

van de SpaarPlus Rekening. Die spaarcenten worden

door VDk enkel aangewend voor financiering van

projecten die mens, milieu of maatschappij vooruit-

helpen. Ook in microkredietinstellingen in het Zuiden,

die ondernemende mensen een eerlijke kans geven.

Broederlijk delen is daarbij betrokken als een van de partnerorganisaties. hoe werkt dat?

Op het totale bedrag van alle SpaarPlus Rekeningen

(samen ruim 200 miljoen euro) betaalt VDk een pro-

centuele bijdrage aan zeven partnerorganisaties die

bijdragen aan een rechtvaardige en solidaire samen-

leving. broederlijk Delen is een bijna vanzelfsprekende

partner. VDk koestert immers dezelfde christelijke

waarden: rechtvaardigheid, solidariteit met sociaal

zwakkeren, respect voor mens en milieu.

vdk doet ook al jaren mee met de koffiestop. waarom?

De koffiestop is een laagdrempelig en origineel initi-

atief waarop we heel wat positieve reacties krijgen.

Zowel van medewerkers als van cliënten. Het is heel

toegankelijk en het bevordert de sociale contacten tus-

sen mensen. Zo’n actie sluit naadloos aan bij wat VDk

wil zijn: een duurzaam bankier van mens tot mens.

meer info op www.vdk.be

VDK Spaarbank timmert al van bij haar ontstaan in 1926 aan een duurzaam ethische weg. De bank met Gentse roots groeide de voorbije jaren sterk. Maar het sociaal en-gagement bleef onverminderd overeind. Met aandacht voor mensen die het minder breed hebben. Hier bij ons, maar ook in het Zuiden.

Sinds enkele jaren bestaat er een structurele samenwerking tussen Broederlijk Delen en VDK Spaarbank. Aanleiding voor een gesprek met Leen Van den Neste, directie-voorzitter van VDK.

12

Voor ¾ van de wereld is dit geen fi ctie

Iedereen heeft recht op sociale bescherming• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Ziek worden en je behandeling niet kunnen betalen. Je job of oogst verliezen en geen inkomen hebben. Heel je leven werken en geen pensioen krijgen. Voor 5 miljard mensen is dit de realiteit. Bij de minste tegenslag komen zij in de problemen. Supporter mee voor sociale bescherming voor iedereen.

www.socialebescherming.be BE30 0000 0000 11 11

Als lid van 11.11.11 steunt Broederlijk Delen de campagne

Ad_17x24cm_Broederlijk_Delen.indd 1 17/07/15 17:20

13

HOE ZOU HET NOg ZIjN mET mOLLy, CAmPAgNEgEZICHT VAN 2013?

De toen 32-jarige Molly Ebang was het gezicht van de campagne in 2013. Die focuste op hongerbestrijding in Noord-Oeganda.

Molly slaagde er niet in voldoende voedsel te produ-ceren voor haar kinderen. Hoe dat kwam? Molly woont in het noorden van Oeganda. Meer dan 20 jaar terrori-seerden de rebellen van het Lord’s Resistance Army van Joseph Kony deze streek. De bevolking vluchtte naar kampen. Wanneer ze jaren later terugkeerden naar hun dorpen en akkers, was alles vernield. Hun landbouw-kennis was verwaterd en geld om dieren of materiaal te kopen was er niet.

molly eBang?die stelt het goed!

Oeganda. Dat was de vakantiebe-

stemming van personeelsverant-

woordelijke Valerie De beuckelaer.

Om kennis te maken met de eigen-

heden van het land. En de part-

nerwerking van broederlijk Delen.

Op eigen initiatief trok ze naar

het dorp Amolator in het noorden

van Oeganda. De woonplaats van

molly, die in 2013 de campagneaf-

fiche van broederlijk Delen sierde.

En ze zag dat het goed was.

ecologisch duurt het langst

De voorbije twee jaar is er heel

wat veranderd in molly’s leven. In

positieve zin. In haar strijd tegen

honger kreeg, en krijgt, molly de

steun van fAPAD, een organisatie

waarmee broederlijk Delen samen-

werkt. Ze leerde heel wat nieuwe

landbouwtechnieken. Zoals het los-

harken van grond rond de gewas-

sen zonder deze aan te tasten. Of

werken met biologische pesticiden.

Sinds molly die technieken toe-

past, is haar oogst steevast een

succes. Ze kan hem verkopen tegen

een goede marktprijs. En heeft zo

een mooi aanvullend inkomen.

Daarmee kocht ze al een extra koe

en ander zaaigoed, zoals soja.

een eigen huis, een plek onder de zon

met de opbrengst van haar oogst

kocht molly ook cement. Ze is

nu een bakstenen huisje aan het

bouwen. Haar huidige woning telt

ondertussen zes kamers (hutten)

in plaats van drie.

fAPAD leerde molly ook om een

kleioven te maken. Daarmee kan

ze duurzamer en gezonder koken.

Er is zeer weinig hout nodig om

het vuur aan te wakkeren en vlam-

mende te houden. Het oventje

geeft geen rook in de hut en is dus

niet schadelijk voor de gezondheid.

dankzij uw steun

molly ziet er gelukkig en gezond

uit. Net als haar kinderen. Ze gaan

nu allemaal naar school. molly

bedankt met een warm gebaar

alle vrijwilligers en schenkers van

broederlijk Delen. Ze heeft plannen

voor de toekomst!

www.broederlijkdelen.beSteun op BE12 0000 0000 9292

Cam

pagn

e 20

13 -

Affi

che

vrij

van

zege

l - V

.U. L

ieve

Her

ijger

s, H

uide

vett

erss

traa

t 16

5, 1

000

Brus

sel -

Ged

rukt

op

Circ

le S

ilk F

SC-p

apie

r.

Valerie en molly

14

WOORDZOEkER

woordzoekerZoek onderstaande woorden in het diagram. De overgebleven letters vormen een zin.Stuur die zin vóór 31 oktober 2015 naar verdraaid@broederlijkdelen.be en maak kans op een potje honing.De honing is geproduceerd door imkers op het Oegandese platteland. Zij worden bijgestaan door

ICES, een organisatie waarmee broederlijk Delen samenwerkt. ICES geeft vorming aan de imkers:

over het houden van bijen en het verwerken van honing. ICES ondersteunt hen ook in het op de

markt brengen van de honing.

E O N D E S P I R I T U A L I T E I T R

E I T P m U S N O C L E S D E O V S R T

I E T g N S m E N S E N R E C H T E N U

T N N A O A E D R E T E N T E N k A m P

P N E g S L A j R P D E m O C R A T I E

m N D N H I R C k O X m O D E L b O E R

U I U I A S N O I j O E R W g N I N O H

S Z T N g E V A O T I k E O E g A N D A

N S S N U N A N g R A D k T L A A k O L

O g N I R E D N A R E V T A A m I L k L

C N E Z U g O k E m O g W S S m O L L y

E I T E k A A R S A L R R A m E I D T A

I m H b A L O D H O O P E U R O D L E L

g E C H C S I g O L O I b N b S k E C L

R N E D I E H g I D R A A V T H C E R E

E R R E L R E g I L L I W j I R V H O V

N E k E I N H C E T W U O b D N A L A T

E D b A S I S O N D E R W I j S N P T U

V N E g N I L E V E I T R O P S T O R T

H O N g E R Z E L f V E R T R O U W E N

bASISONDERWIjS · bELEIDSmEDEWERkER · bEZINNINg · bIOLOgISCH · bURgEROORLOg · CLImATEEXPRESS · DEmOCRATIE · DIjkjES · ENERgIECONSUmPTIE · EROSIE · HAgURUkA · HONgER · HONINg · HOOP · kLImAATVERANDERINg · LANDbOUWTECHNIEkEN · LOkAAL · mENSENRECHTEN · mODELbOER · mOLLy · OEgANDA · ONDERNEmINgSZIN · PARTNERORgANISATIE · RECHTENSTUDENT · RECHTVAARDIgHEID · ROLmODEL · SENEgAL · SPIRITUALITEIT · SPORTIEVELINgEN · TENTENkAmP · TOEkOmST · TROTS · VATICAAN · VDk · VOEDSELCONSUmPTIE · VREDESAkkOORD · VRIjWILLIgER · WARSCHAU · ZELfVERTROUWEN

15

INSPIRATIE

Broederlijk delen

broederlijk Delen laat groepen mensen in het Zuiden hun eigen plannen uitvoe-ren. Dat geeft de beste resultaten in de strijd tegen ongelijkheid. Want alleen de eigen plannen zijn aangepast aan de lokale situatie en worden gedragen door de plaatselijke bevolking.

steun Broederlijk delen met een gift op iBan Be12 0000 0000 9292. giften zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 40 euro per jaar. meer info op www.broederlijkdelen.be

Ben je verhuisd of wens je verdraaid elektronisch te ontvangen? mail dan naar verdraaid@broederlijkdelen.be

contact Huidevettersstraat 165, 1000 brusseltel. 02 502 57 00, fax. 02 502 81 01verdraaid@broederlijkdelen.be

werkten mee aan dit nummer Libère bukobero, muriel burgers, Valerie De beuckelaer, joyce Dehasque, Ann fransen, Terri grootjans, Lieve Herijgers, Peter ketelers, Na-dia Nsayi, Heleen Osaer, kristel Pellens, maaike Spanhove, Toon Vrelust, Leen Van den Neste en Lodewijk Van Dycke.

grafische vormgevingmarine De keyzer

wettelijk depotnummer D/2015/5.556/0

foto’sfotoarchief broederlijk Delen, Thomas De boever (3), Teddy mazina (1, 4, 5, 6), Daan meeuwissen (7), maccus Peeters (8), Leen Van den Neste (11), kris Van de Sande en kenny Vrancken (8).

verantwoordelijke uitgever Lieve HerijgersHuidevettersstraat 1651000 brussel

drukkerijImpressa, gedrukt op gerecycleerd fSC-papier. De folie is 100% biologisch afbreekbaar.

Maurits Latré is sinds het ontstaan van Broederlijk Delen, 55 jaar geleden, een trouwe vrijwilliger. In april 2015 legde hij zijn mandaat neer als voorzitter van de regionale Broederlijk Delenwerkgroep West-Vlaanderen. Maurits maakte er een erezaak van om elke ver-gadering te starten met een treffende en actuele bezinningstekst. Vaak schreef hij die tekst ook zelf, of gaf hij een eigen interpretatie aan een bestaande tekst. Hierbij een van de teksten die hij schreef.

Broederlijk Delen bedankt Maurits van harte voor zijn jarenlange inzet.

Elk het zijne, zegt het recht.Het mijne is het jouwe, zegt de liefde.

“Wat kan er van mij gevraagd worden?” vraagt het recht.“Wat kan ik doen?” vraagt de liefde.

“Wat moet ik afstaan?” vraagt het recht.“Wat kan ik geven?” vraagt de liefde.

Ik heb geen tijd, zegt het recht. Mijn werk gaat voor.Voor jou maak ik tijd, zegt de liefde.De rest kan wel wachten.

“Tel ik misschien niet mee?” vraagt het recht.“Hebben we niemand vergeten?” vraagt de liefde.

Tot hier en niet verder, bepaalt het recht.Grenzeloos en onbeperkt, beweert de liefde.

Straffen wat fout is, zegt het recht.Vergeven wat mis liep, zegt de liefde.

Dit is mijn eigendom, zegt het recht. Daar heb ik recht op.Ik wil broederlijk met je delen, zegt de liefde, zodat jegeen honger lijdt.

Je recht eisen, zegt het recht.Je liefde schenken, zegt de liefde.

Ik heb recht op liefde, zegt het recht.Ik hou van jou, herhaalt de liefde.

16

RUBRIEK

In juni stelde paus franciscus zijn encycliek “Laudato Sì”

voor. Deze encycliek schuift

klimaatverandering, armoede

en ongelijkheid naar voren

als de cruciale ethische uit-

dagingen van de 21ste eeuw.

klimaatwijziging treft vooral

de armen en het versterkt de

ongelijkheid in onze globale

samenleving. Daarom moeten

het armoedeprobleem en het

klimaatprobleem samen wor-

den aangepakt.

De paus roept op tot engage-

ment en actie. Niet morgen, wel

vandaag!

groeten uit romewie Lieve Herijgers

werkt als directeur van broederlijk Delen

verBleef 3 dagen in Rome

om deel te nemen aan een conferentie over een andere manier van

leven, met respect voor mens en natuur. Deze werd georganiseerd door

het Vaticaan en CIDSE, het internationale netwerk van broederlijk Delen.

“Paus franciscus roept ieder-een op tot ecologisch bur-gerschap”, aldus kardinaal turkson, voorzitter van

de Pauselijke Raad voor

Rechtvaardigheid en Vrede.

“Vrouwen worden disproporti-oneel hard getroffen door kli-maatsverandering”, getuigde

mary robinson, voormalig

president van Ierland én

voormalig Hoge Commissaris

voor de mensenrechten bij de

Verenigde Naties.

miranda de moema uit brazilië. Welke

toekomst voor het Zuiden? Prangende

vragen, en een sterke oproep om ook

mijn manier van leven onder de loep

te nemen.

Een unieke ervaring en paradigm shift. Samen eucharistie vieren. Niet in de

Sint-Pietersbasiliek in het hart van het

Vaticaan. Wel in een Romeinse buiten-

wijk, waar armoede en geweld het

dagelijkse leven van de buurt inkleu-

ren. kardinalen, bisschoppen, priesters,

wereldleiders en buurtbewoners samen

rond het altaar. In de sporen van (paus)

franciscus.

naomi klein was verrast om als leek,

feminist en joodse een uitnodiging

te krijgen van de Heilige Stoel. De

boodschap van haar nieuwste boek

’Verander, voor het klimaat alles ver-

andert’ kwam ze met verve verdedigen.

Daarbij pleitte ze vooral voor de vor-

ming van een wereldwijde beweging.

“We verliezen de strijd tegen klimaat-opwarming omdat de beweging niet sterk genoeg is.”