VEERKRACHT, STRESS(BESTENDIGHEID) EN … · overmage stress, en dit om de he[ige werking van...
Click here to load reader
Transcript of VEERKRACHT, STRESS(BESTENDIGHEID) EN … · overmage stress, en dit om de he[ige werking van...
25/04/16
1
VEERKRACHT,STRESS(BESTENDIGHEID)ENPSYCHISCHEKWETSBAARHEIDMichaelPortzkyvoorBreinwijzer
Waarfocustdezelezingzichop?• EnkeleessenLëlebasisbegrippenomeenbeterinzichttekrijgenindefenomenenveerkracht,stress,burnout/psychischekwetsbaarheid
• Waarom:beterinzichtinzowelontstaanalsookvoorkomenindetoekomstvanpsychischeproblemen,inzienvoordelenveerkrachtmeLngenwerkenaanpalliaLevepalet
• (geletopdebeperkteLjdgeeninfoovercorrelaLesbijonderzoeken,infooverdegebruiktetesten,enzenz...!)
25/04/16
2
Veerkracht:debasics
• eenpersoonlijkheidskenmerkdatjeinstaatsteltomdenega2eveeffectenvanstresstemodereren,enjemogelijkhedentotadapta2evergroot.Hetbepaalthoegrootdeimpactopjezalzijnvanstressentegenslagen.
• eeneigenschapdiewordttoegekendaanpersonendie,wanneerzijgeconfronteerdwordenmeteenoverweldigendemateaantegenslagofuitdagingeninhetleven,ertochinslagenzichaantepassenaandenieuwesituaLe.Zevindeneneennieuwevenwicht,enslagenerindepotenLeelnegaLeveeffectenvanstresstevermijden
• Isnietgelijkaan‘coping’!• Isnietgelijkaan‘herstel’!
25/04/16
3
«Basis»vanresilience?• vijfkenmerkendieduidelijkmetresilienceverbondenblekentezijn.Dezevijf
kenmerkenwaren:• 1.‘Equanimity’(vrijvertaald:‘gebalanceerdheid’):dithoudtindatiemand
eengebalanceerdekijkophetlevenhee[.Menweetdaterzowelgoedealsslechtedagenzijn.Bijhetterugkijkennaardeeigenervaringenneemtmenbeideinbeschouwing.MenstaartzichnietblindopdenegaLeveervaringen.Equinamityzorgtookvooreenkalme,afwachtendhouding.Menreageertnietextreembijdeminsteonverwachtegebeurtenis.
• 2.‘Perserverance’(‘doorze^ngsvermogen’):dithoudtdoorze^ngsvermogenin,ookwanneermenmettegenslagenofgroteuitdagingengeconfronteerdwordt.Hetvereisteenbereidheidomdoorteze`enbijhetreconstruerenvanjeeigenlevennategenslag,eenbereidheidombetrokkenteblijven,enomzelfdisciplineteblijvenopbrengen.
• 3.‘Self-reliance’(‘zelfvertrouwen’):omvateenovertuigdgeloofinheteigenkunnen,metookeenrealisLschinzichtindeeigenbeperkingenenlimieten.Self-reliancemagzekernietgezienwordenalseen‘blindvertrouweninheteigenkunnen’.Hetnietherkennenvandeeigenbeperkingenzorgtervoordatmenaandingenbegintwaarinmengedoemdistefalen.
• 4.‘Meaningfulness’(‘zinvolheid’):omvatdeovertuigingdathetlevenzinvolis,waardoorookdeeigenbijdragenaanhetlevenzinvollerworden.Hetomvathetgevoelofdeovertuigingdaterinhetlevengenoegredenenzijndiehetdemoeitemakenom‘ervoortegaan’.
• 5.‘ExistenIalaloneness’(‘existenLëleeenzaamheid’):omvathetbesefdatiederslevenspaduniekis,datsommigeervaringengedeeldkunnenwordenmetanderen,maardatmenandereervaringenalleenmoetdoorstaan.Hethoudtindatmenookeeneigenverantwoordelijkheidhee[voorwatmenbereiktinhetleven.Hetverleenteengevoelvanvrijheidenvan‘uniekzijn’.
25/04/16
4
• ‘State’vs‘Trait’?• Isheteenfluctuerendementalestatus,ofeerdereen
stabielkenmerk?
• ‘Nature’vs‘Nurture’?• Ishetgeheelaangeboren,ofgeheelaanleerbaaropeenderwelkmomentinhetleven,ofeenmixvanbeidestellingen?
• Zijndeeffectenvantherapieblijvend??
Maarwathoudtditnuconcreetin?
• Veerkrachtvertaaltzichinderdaadookin‘mentaleaspecten’zoalshumor,relaLveren,copingsLjlen,enz,maar…
• InwatvertaaltzichditindeprakLjk?Watbetekentlageofhogeveerkrachtvoorhetlichaam?Watisdelinktussenpsycheenlichaam?
25/04/16
5
Uitgangsvraag:isstressperdefiniIenegaIef?
• Demeerderheidzal‘ja’antwoorden
• Begrijpelijk???Ishetechterookjuist??!!
• Latenweteruggaannaaronzeorigine…naarderolvanstressinonzeoverlevingalssoort,naarderolvan‘flightorfight’…
25/04/16
6
Rolvanadrenaline?
• LichaamvoorbereidenopbedreigendesituaLe(de‘fightorflight’-reacLe)
• Hethelelichaamondergaatveranderingen!!– Zichtverandert(tunnelvisie!)– Hartslagenademhaling– Meerkracht,meeruithouding(energievoorradenwordenmakkelijkeraangesproken!)
– Hersenwerkingverandert!Meeralertheid,emoLoneellerenomhoog(doormeerglucocorLcoïdeninlimbischgedeelte)
RolvancorLsol?
• HormoondataangemaaktwordtbijlangdurigeenovermaLgestress,enditomdehe[igewerkingvanadrenalinewatafteremmen(terugkerennaarevenwicht!)
• MAAR…langdurigehogeconcentraIesvancorLsolblijkenneurotoxischtezijn:zetastendeneuronaledendrietenaan(veroorzakenatrofieinlimbischgedeelte)GEVOLG?Eventueelzelfsdepressie!!
BevatveelcorLsolreceptoren!!!
25/04/16
7
Watzijndegevolgenvandetehoge/telangeblootstellingaancorLsol?
!
25/04/16
8
Waaromisditvanbelang?• Kanmeerinzichtbiedeninhetontstaanvaneendepressie??!!
• Verklaartveelvandegeheugen-enconcentraLeklachtenbijdergelijkeaandoeningen
• Kanverklarenwaaromerbijeenechteklinischedepressiezoveelverschillendesymptomenzijn,nietenkeloplouteremoLoneelvlak,maarookoptalvananderesomaLsche/psycho-somaLschedomeinen?
• (verklaartditookdeelsdeopkomstvande‘somato-psychologie’?)
MAAR…DITISGEENDEFINITIEVESITUATIE!!!!!!!
• SLmulaLe!!!(delathoogleggen;‘doublespeed’cfrNASA,MAAR…beginrealisLsch!J)
• Onthoudingvanmiddelenmisbruik!!!• Stressbeperking…indematevanhetmogelijkeuiteraard…
• werkenaan‘palliaLevepallet’• CombinaLeintellectuelebezighedenmetsporten?!RolvanIGF-1hormoonsteedsmeergekend!
• EchterindeprakLjktragischevaststelling:zijdiedezesLmulaLe/’revalidaLe’hetmeestnodighebben,hebbenvaak…
25/04/16
9