Van Stress overbelasting naar Burn-out

Erik van Tol ervaringsdeskundige

Fred Koster POH-ggz

Het verhaal van Erik van Tol

Overbelasting

Hoe vaak komt het voor

Wat gebeurt er in het lichaam

Oplopende stress 3 fases actie

Pauze

Burn-out

Behandeling burn-out

Discussie vragen

Programma

2

Geen modewoord

Een uitputtingsreactie met veelal vage klachten, zowel lichamelijk als psychisch

De balans tussen belasting en belastbaarheid is chronisch verstoord

Overbelasting

5

6

7

Problemen op verschillende gebieden

9

• 36 % werk gerelateerd ziekte verzuim door werkstress

• 7.555.000 verzuimdagen bijna 21.000fte

• Verzuimkosten 1,8 miljard euro

• Toenemend aantal jongeren 17% (25-35)

• 3 miljoen werknemers willen maatregelen tegen werkstress

Publicatie rijksoverheid 16-11-2015

Nationale enquête arbeidsomstandigheden 2014 TNO

Werkstress, Burnout & verzuim in cijfers

10

Belastende factoren

11

Risico groepen

12

15

Huidige stress factoren

• 9-5 mentaliteit, een Schande! Tempo hoog

• Tekort autonomie 44%

• Te hoge taakeisen 38%

• Multitasken

• Mobiel laptop altijd mee (overal bereikbaar)

• Geluk moet

• Alles moet goed

• Pesten

• https://www.youtube.com/watch?v=c9rob1RdOsk

• https://www.youtube.com/watch?v=VcNDqIivefg

16

Lichaam reageert op stress

Adrenaline stijgt

• Versnelde hartslag

• Snellere ademhaling

• Bloeddruk omhoog

• Transpireren

• Grotere pupillen

• Spierspanning

17

Gevaar!

Wat gebeurt er in het lichaam

Gezonde stress

• Je ervaart druk spanning (moeilijke taak)

• Adrenaline

• Periode hard werken

• Klus volbracht

• Voldaan gevoel

Ongezonde stress

• Drukte moeilijke taak• Adrenaline• Hard werken• Onvoldoende resultaat• Harder werken• Onvoldoende rust• Switch hormoonketens• Verhoogde/verlaagde cortisol spiegel• Klachten schade

18

Frontaalkwab bij stress onderuit

21

3 fases ongezonde stress

1. De risicofase accu raakt leeg

2. Chronisch oververmoeid

De energiereserves raken op

3. Ziek worden instorten

22

Fase 1 Riscofae

Signalen

• Sneller moe zijn

• Niet uitgeslapen zijn

• Tegen zaken op zien

• Uitstellen

• Doen lijst langer

• Naar vakantie verlangen

Actie

Baas over gedachten, stop met piekeren

Neem rust

Gezonde leefstijl

Bewegen

Ken uw stressfactoren

Energievreters

Zoek en accepteer hulp

23

24

Tips om energie op te laden

• Minder haasten

• Houd alles kort

• Vertraag je tempo

• Siësta houden

• ‘s avonds opslomen

• Neem ‘s morgens de tijd

• Doe alleen dingen waar je zin in hebt

• Geef toe aan moeheid

Reserveer een piekeruurtje, schrijf gedachten op

Veel lummelen

Goede voeding

Bewegen

Dingen vaste plek geven

Lijstje maken

Fase 2 chronisch oververmoeid

Signalen

• Chronisch moe

• Slapproblemen

• Nooit meer echt uitgerust

• Prikkelbaar kort lontje

• Dingen door elkaar doen

• Concentratieproblemen

• Productiviteit neemt af

• Meer uren maken

Actie

Zoek hulp Zorg voor rust en ontspanning Prikkels vermijden Zorg voor lichaam Let op voeding Pas op met alcohol Voldoende vitaminen Zorg ontspanning

Fysio mindfulness

25

26

Aanpak risicofactoren

• Breng energie vreters en energiegevers in kaart, bijvoorbeeld door een dagboek.

• Op het werk en privé

• Maak een lijst met leuke activiteiten

Aanpak stress

Verander uw visie

Luister naar signalen van anderen

Stel rotklussen niet uit

Denk na voor ja te zeggen (pauze inlassen)

Laat telefoon/laptop op werk

Durf voor fouten uit te komen

Wek geen verwachtingen die je niet na kunt komen

27

In 10 stappen stress beheersen

In 10 stappen je stress beheersen

David H. Barlow Ronald M. Rapee & Sarah Perini

Nieuwezijds

ISBN: 9789057124235

1. Begrijp je stress

2. Ontspan je lichaam

3. Denk realistisch

Gebeurtenis gedachten overtuigingen emotionele reactie

4. Evalueer de gevolgen

5. Toets voorspellingen

6. Blijf in het nu

Mindfulness

7. Neem het heft in handen

8. Wees assertief

9. Manage je tijd

10. Los problemen op

28

Fase 3 ziek Burn-out

Signalen

• Licht gaat uit

• Radeloos hulpeloos voelen

• Emotioneel

• Stemmingswisselingen

• Geladen

• Geen rust meer kunnen vinden

• Slaapstoornissen

Actie

• Rust nemen (even) afstand van werk• Naar de huisarts• Behandeling

29

Welke hulp bij Burn-out?

• Bespreek het op het werk/thuis

• Maak afspraken over werkzaamheden

• Neem de tijd voor herstel

• Wacht niet te lang met aangepast! werk

• Educatie over burn- out

30

Huisarts

POH-ggz

GB-ggz

Professionals werken vaak met een burn-out protocol

Alert op psychische ziektebeelden

Werk en thuis Professionele hulp

• Zoek professionele hulp

• Intakegesprek

• Klachten in kaart brengen, diagnose bijv. D.m.v. Klachtenlijst

• Wat zijn de mogelijke oorzaken

• Belastende omstandigheden in kaart brengen

• Wat zijn de persoonlijke stijlen het “IK”

Behandeling Burn-Out

31

Mogelijke oorzaken Burn-out

• Machteloosheid, klem zitten

• Inadequate info, Onduidelijkheid

• Conflict

• Overbelasting

• Ondermijnende collegiale verhoudingen

• Verveling

• Slechte feedback

• Te kritische staf onderwaardering

• Vervreemding

32

• Perfectionistisch

• Hardwerkend toegewijd

• Ambitieus

• Behoefte zich te bewijzen

• Zorgzaam toedekken

• Moeilijk nee zeggen

• Niet kunnen delegeren

• Introvert zijn

• (te) doelgericht

• Zelfoverschatting

Omstandigheden Persoonlijke stijlen

33

Klachten = Omstandigheden x Pers. stijl

Klachten: symptomen

Omstandigheden: welke belasting speelt er, mogelijke aanleidingen, steunende factoren

Persoonlijke stijl: hoe ga je om met problemen? Wat kenmerkt je persoonlijkheid?

Wat kan je aan als persoon.

• Samenhang bespreken Klachten belastende omstandigheden en persoonlijke stijlen

• De ene persoon krijgt wel klachten, de ander niet

• Kan ik schuiven met mijn persoonlijke stijlen?

• Wat kan ik van een ander overnemen die het wel lukt

Herstel Overzicht

34

35

Persoonlijke stijlen x omstandigheden = klachten

• Ik begrijp de samenhang K-O-P

• Plan van aanpak (protocol)

• Niet te lang wachten met herstel werk

• Herstel energiebalans

• Therapie op maat

• Bijv: Mindfulness - Fysiotherapie

Stoppen met piekeren – assertiviteit- bewegen

• Schuiven met persoonlijke stijl

• Terugval voorkomen

In Balans komen door

36

37

Professionele hulp nodig?

• Bedrijfsarts (in geval van ziekmelding of oorzaak op de werkvloer)

• Huisarts/POH GGZ > B-GGZ > S-GGZ

• Afhankelijk van de ernst wordt het POH GGZB-GGZ = psycholoog, bij matige ernstS-GGZ = bij ernstige, gecompliceerde problematiek

Vragen discussie

38