Burgerparticipatie - wat kan de Milieufederatie voor uw gemeente doen!

Van geschrokken naar betrokken

Versneller van duurzaamheid

2 - B u r g e r pa r t i c i pat i e

Milieufederatie: scharnierpunt tussen samenleving en politiek bestuur

Door burgers en bedrijven eerder bij de planvorming te betrekken, ontstaat meer draagvlak. De Milieufederatie Noord-Holland (MNH) kan u daarbij helpen. Wij hebben ervaring met het inventariseren en bundelen van kennis, inzichten, gevoe-lens en belangen van lokale groepen en met het omzetten daarvan in een vorm die bruikbaar is voor de planvorming. Wij helpen u om betrokken in plaats van geschrokken burgerschap te organiseren.

De MNH heeft een uitgebreid netwerk van 150 lokale lidorganisaties. Onze lokale groepen houden zich bezig met milieu, natuur, landschap, cultuurhistorie en ruimtelijke kwaliteit. Wij genieten het vertrouwen van onze lidorganisaties en

zijn voortdurend met hen in gesprek. tegelijkertijd zitten wij vaak met lokale en provinciale bestuurders en ambtenaren rond de tafel. Wij begrijpen de dynamiek van lokaal bestuur. De MNH begrijpt én spreekt de taal van zowel de lokale samenleving als het lokaal bestuur. Wij zijn als geen ander in staat daartussen een brug te slaan. Dat kan door “geluiden” op te halen, maar ook door mee te denken en te adviseren over een geschikte procesaanpak. is een kwestie al ontspoord? Wij beschikken over methodieken om partijen uit hun schuttersputjes te halen. Vaak blijken confrontaties hun oorsprong te hebben in onvoldoende begrip van elkaars wensen en standpunten. ▶

B u r g e r pa r t i c i pat i e - 3

U wilt een locatie ontwikkelen. U laat een plan maken.

Maar na de presentatie dienen geschrokken bewoners en

bedrijven bezwaarschriften in. Er treedt eindeloos vertraging op.

Binnen de gemeenteraad kalft de steun voor het plan af.

Uiteindelijk belandt het in de ijskast. Alle tijd en geld zijn voor

niets geweest. Kan het ook anders?

Wij werken al 40 jaar aan het

verbeteren van het milieu.

Ons doel is niet veranderd.

Wij streven naar een mooi en

duurzaam Noord-Holland.

Onze rol is wél veranderd. Vroeger stonden we op de barricade en voerden actie “tegen” iets. Nu geloven we dat vroegtijdig meepraten aan tafel vaak ook resultaat oplevert. Door de jaren heen hebben we hoogwaardige kennis over milieu en duurzaamheid opgebouwd en ons relatienetwerk verbreed. We werken ook regelmatig samen met bedrijven om duurzaamheid vorm te geven.

Hieronder enkele voorbeelden van onze manier van werken:

Vergroot je SpeelVeld

Samen met de Kamer van Koophandel Noord-West Holland en bureau c-realist werkt MNH aan het project ‘Vergroot je speelveld’. in dit project is een medi-ation- methodiek uitgewerkt rond

‘spanningsvolle’ duurzaamheidsissues. Vertegenwoordigers van partijen met (ogenschijnlijk) tegengestelde belangen worden onder begeleiding en in een prettige omgeving met elkaar in gesprek gebracht, met als doel om partijen

gezamenlijk een oplossing te laten vinden voor het issue. Daarbij gaat het o.a. om plannen voor gebiedsontwikkeling waarbij voor- en tegenstanders niet echt met elkaar in gesprek zijn. in dit project gebeurt dat wél en leren zij elkaars rol en manier van denken beter begrijpen, zodat zij met elkaar kunnen bedenken hoe zich steeds herhalende patronen kunnen worden doorbroken. Onder de gespreks-partners bevinden zich diverse wethou-ders en vertegenwoordigers van lokale burgergroeperingen, die zich enthousiast hebben getoond. De ervaring leert dat de methodiek breed inzetbaar is, tot zeer zinvolle gesprekken leidt, en tot meer vertrouwen in elkaar.

BeleVingSkaart windenergie

in weStfrieSland

Voor de provincie Noord-Holland ontwikkelde de Milieufederatie met lokale groene en bewonersorganisaties, een cultuurhistorische vereniging en betrokken experts een gedeelde ontwik-kelvisie voor windenergie. in een aantal

4 - 40 j a a r e r Va r i N g

Wij hebben een naam hoog te houden

ontwerpsessies is een gezamenlijke “belevingskaart” ontworpen met daarin de kwaliteiten van het landschap, kansrijke locaties voor windturbines, absolute vides en ook lokale wensen tot versterking van de landschapskwaliteiten. Opmerkelijke uitkomsten waren dat bewoners open Noord-Zuid kijklijnen van belang vonden vanwege de historie van het droogleggen van West-friesland. en dat ze onder bepaalde voorwaarden wel degelijk ruimte zagen voor windmolenopstellingen.

Voor een waterschap faciliteerden wij een gezamenlijke ontwerpsessie van lokale groepen en betrokken medewerkers.

workSHop natuurgeriCHt

SCHouwBeleid

Samen met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) orga-niseerde de Milieufederatie een werkbij-eenkomst ‘natuurgerichte schouw’, met medewerkers en schouwmeesters van HHNK en diverse (ervarings-)deskundigen uit de achterban van de Milieufederatie

en agrarische natuurverenigingen. Nadat de deelnemers waren geïnformeerd over het bestaande schouwbeleid en het voornemen om dat aan te passen, is gebrainstormd over de wensen van de deelnemers aan de hand van de vraag

‘zou het niet fantastisch zijn als ….’. Dit leverde een door de aanwezigen gewenst toekomstbeeld op. een excursie bij een boer die zijn sloten natuurvriendelijk onderhoudt, bracht de kansen en belem-meringen in beeld. De uitkomst was een lange lijst met opties, die door het water-schap is gebruikt bij het vormgeven van het nieuwe schouwbeleid.

Is de besluitvorming nog in een agende-rende fase, dan kan ook een werkvorm als de participerende excursie worden ingezet.

kuSteXCurSie

Samen met Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord constateerde de Milieufederatie dat de ruimtelijke kwaliteit in de binnenduinrand van de Kop van Noord-Holland te wensen over laat.

40 j a a r e r Va r i N g - 5

Wij hebben een naam hoog te houden

▶

● VLEERMUISROUTES

● Z ANGVOGELTREK

● KUST

● GROENE SCHEG

● KROMME LEEK

● LANDSCHAPPELIJKE EENHEID

KASCONCENTRATIE

Zo is er veel verrommeling en zijn er verouderde recreatieparken. Om beter zicht te krijgen op de problematiek en om te verkennen hoe de ruimtelijke kwali-teit versterkt kan worden, is in 2010 een fietsexcursie naar het gebied georgani-seerd. aanwezig waren bestuurders van gemeenten, provinciale staten, natuur- en landschapsorganisaties, (agrarische) recre-atiebedrijven, landschapsarchitecten en adviseurs ruimtelijke kwaliteit. Op diverse excursiepunten ontstond een levendige discussie over de waarde van het gebied, over (on-)gewenste ontwikkelingen en

de vraag hoe je ruimtelijke kwaliteit kunt sturen. De meerwaarde van de excursie lag vooral in de kruisbestuiving tussen mensen met heel verschillende invals-hoeken. als vervolg hierop wordt nu met een aantal partijen gewerkt aan een aanpak voor verouderde recreatieparken, waarbij ook de relatie met de kwaliteit van de omgeving wordt meegenomen.afhankelijk van het onderwerp kan er gewerkt worden met uitsluitend de

“groene” organisaties, of ook met bewo-nersorganisaties en betrokken experts.

6 - D e M i l i e u f e D e r at i e D ó e t

Burger

Ik maak samen met de gemeente en eventuele experts een plan .

Ik geef mijn advies door in een burgerpanel of expertgroep te gaan zitten. Ik geef mijn advies als de gemeente daarom vraagt.

Ik krijg van de gemeente een inhoudelijke reactie op mijn advies.

Ik kan op de inspraakavond laten weten wat ik ervan vind. De gemeente laat mij weten wat haar belangenafweging is geweest en waarom .

Ik ontvang informatie per brief of een uitnodiging voor een informatieavond.

Gemeente

Ik maak samen met burgers en even-tuele experts een plan.

Ik vraag burgers om, al dan niet in een panel, advies te

geven. Ik geef een inhoudelijke reactie op hun advies .

Ik nodig de buurt uit voor een inspraakavond of verspreid

een enquête. Ik laat dan weten wat mijn belangenafweging is

geweest en waarom.

Ik verstuur een brief of organiseer een informatie-

avond. Ik schrijf een stuk voor in de lokale /regionale krant.

Meebeslissen

Coproduceren

adviseren

raadplegen

informeren

Bron: Sherry r. ArnSttein: “A lAdder of citizen pArticipAtion “

de oMBudSMan Spreekt:

Burgerparticipatie kán plannen verbe-teren, het draagvlak vergroten, juridische procedures voorkomen en de doorlooptijd verkorten. Maar zowel burgers als ambte-naren zien dat in de praktijk niet gebeuren. Burgers klagen over te late inschakeling, voorgekookte besluitvorming en eenzij-dige informatievoorziening. Ambtenaren worstelen op hun beurt met bestuurders met eigen agenda’s, hoe de “juiste” insprekers te vinden en het ontwerpen van een proce-sarchitectuur die meer is dan een rituele inspraakdans.

Dat schreef de Nationale Ombudsman in 2009 na een uitgebreid onderzoek naar burgerparticipatie-zoals-het-echt-werkt. en voegde daar als dringend advies aan toe dat gemeentes vooraf duidelijk moeten maken op welke sport van de

“participatieladder” - van informeren, via raadplegen en adviseren tot meebeslissen

– de burger mag opstappen. De gemeente moet daar dan ook naar handelen via een procesarchitectuur op maat, door het zoeken van te betrekken partijen, passende informatieverstrekking en het afleggen van verantwoording.

de Milieufederatie dóet:

MNH neemt niet de regie van gemeenten over, maar adviseert hoe u dit proces kunt vormgeven zodat de inwoners en andere belanghebbenden optimaal gehoord worden en zich écht betrokken voelen bij de planontwikkeling.

MNH kan voordat het proces start voor u inzichtelijk maken welke gevoelens en zorgen er leven en u gedurende het proces helpen de geluiden van betrok-kenen op waarde te schatten en maximaal te benutten.

uitgangspunt is daarbij een bewuste keuze van het niveau op de participatie-ladder waarop wordt ingestoken.

BelangStelling?

Op onze website www.mnh.nl/gemeenten vindt u meer informatie over onze organisatie, ons netwerk en onze aanpak.

Voor een oriënterend gesprek kunt u contact opnemen met:Ernest Briët (directeur) of Erna Krommendijk. Telefoon 075 - 63 515 98

D e M i l i e u f e D e r at i e D ó e t - 7

De Milieufederatie Noord-Holland richt zich op het, in samenwerking met anderen, realiseren van een mooi en duurzaam Noord-Holland. Wij zien het als onze rol daarbij de inwoners van onze provincie te betrekken. al snel kom je dan uit bij het niveau van de gemeente: het schaalniveau dat mensen het beste kennen en zich mee verbonden voelen.

Deze brochure gaat in op de manier waarop de Milieu-federatie gemeenten kan ondersteunen bij burgerparti-cipatie. Naast burgerparticipatie adviseren wij gemeenten hoe abstracte of ambitieuze klimaat-ambities in de gemeentelijke praktijk handen en voeten te geven. Ook hier speelt het betrekken van de inwoners een cruciale rol. De Milieufederatie weet hoe de brug te slaan tussen klimaat-ambities en resultaten in de praktijk. graag vertellen wij u hier meer over!

ENER

GIE

EN K

LIM

AAT

Milieufederatie Noord-HolandStationsstraat 381506 DH Zaandam

075 63 515 98mnh@mnh.nlwww.mnh.nl