Vaktechnische competenties Verzamelde voorzetten leerplan 2.0TIEN TECHNIEKENHet nieuwe leerplan vertrekt vanuit een ontwikkelingsgerichte insteek. Dit bekent dat het niet wenselijk is om voor bv L4,M3 en H3 uit te schrijven wat iemand dan moet kunnen. Met het concept tien technieken geven we richting aan kunstonderwijs én geven we ook speelruimte aan de leraar. Hij kan/ mag, afhankelijk van waar een leerling staat en zijn eigen voorkeuren, beslissen welke techniek wanneer aan bod komt en verder ontwikkeld wordt. Wel verwachten we dat al deze technieken in de loop van de opleiding aan bod gekomen zijn. Het is krachtig om een lijst uitgepuurd en kort te houden. Tien competenties, iets meer of minder mag ook, lijkt ons een goed streefcijfer.

VAKTEAMS AAN ZETWe raden aan om deze denkoefening op het niveau van vakteams te maken. Als je alleen bent voor je vak, is schooloverstijgend vakoverleg zinvol. De academies die mee het nieuwe leerplan ondersteunen zullen sowieso daartoe initiatieven nemen.

VLOEIBAAR HOUDENDaarnaast is het interessant om met vakteams na te denken over mogelijke volgende stappen die leerlingen kunnen zetten. Wat kan je eerst doen? Wat daarna? We raden echter aan om die oefeningen niet in beton te gieten. Zulke lijsten/ stappen/ stappenplannen moeten op de eerste plaats inspirerende denkoefeningen blijven die vloeibaar en flexibel blijven.

MOGELIJKE GEMEENSCHAPPELIJKE COMPETENTIESEen aantal vaktechnische competenties komen bij zoveel instrument voor dat het ons zinvol lijkt om een gemeenschappelijke formulering naar voor te schuiven. Laat je inspireren door deze lijst of haal er bruikbare elementen.

correcte houding hebben vingers en handen onafhankelijk van mekaar gebruiken aandacht voor klankvorming hebben vingerzetting kiezen en volgen intoneren vingervlugheid ontwikkelen instrument stemmen/ snaren vervangen aandacht voor ademhaling hebben muzikale componenten (hoogte, duur, sterkte, kleur, articulatie, tempo,

timing, legato …) technisch kunnen uitvoeren

ACTIEF FORMULERENOm actie in de omschrijving te krijgen, krijgen alle competenties een werkwoord.

VUL AAN

Heb je met je vakteam een nieuwe lijst gemaakt? Deel het met ons via erik.schrooten@ucll.be. Samen maken we het verschil.

Blazers Lier

ademhaling/ademsteun hebben aandacht voor klankvorming hebben juiste mondstand hebben correcte houding hebben intoneren articuleren vinger- en schuiftechniek beheersen muzikale componenten (hoogte, duur, sterkte, kleur, articulatie,

tempo, timing, legato …) technisch kunnen uitvoeren

Harp Lier

correcte houding hebben aandacht voor klankvorming hebben vingers en handen onafhankelijk van mekaar gebruiken vingerzetting kiezen en volgen (plaatsen en sluiten) instrument stemmen/ snaren vervangen arpeggio’s spelen bindingen spelen pedalen gebruiken speciale technieken beheersen (glissando, flagoletten…) muzikale componenten (hoogte, duur, sterkte, kleur, articulatie,

tempo, timing, legato …) technisch kunnen uitvoeren

Piano/ beiaard/ clavecimbel/ orgel Lier

correcte houding hebben kunnen oriënteren op het klavier vingers en handen onafhankelijk van mekaar gebruiken de pedalen juist gebruiken vingerzetting kiezen en volgen aandacht voor klankvorming hebben vinger- en vuistvlugheid ontwikkelen duimonderzetting, vingeroverzetting, dubbelgrepen, spreiding

vingers… beheersen muzikale componenten (hoogte, duur, sterkte, kleur, articulatie,

tempo, timing, legato …) technisch kunnen uitvoeren leesvaardigheid (dubbele notenbalk) ontwikkelen

Klavierinstrumenten Noord-Limburg

zich oriënteren op het klavier met een correcte en ontspannen houding (vingers, hand, schouders,

hele lichaam..) spelen duimonderzetting toepassen en vingers overzetten dubbelgrepen spelen en de vingers spreiden juiste vingerzettingen gebruiken vingers en handen onafhankelijk van mekaar gebruiken juiste pedaalwisselingen doen de handen in grote omvang verplaatsen tijdens het spelen

Gitaar Lier

met en zonder steun spelen in verschillend posities spelen aandacht voor klankvorming hebben harmonieken spelen barrés spelen bindingen spelen akkoorden en slagtechnieken beheersen dubbelgrepen spelen instrument stemmen/ snaren vervangen muzikale componenten (hoogte, duur, sterkte, kleur, articulatie,

tempo, timing, legato …) technisch kunnen uitvoeren

Strijkers Lier

instrument kunnen stemmen/ snaren kunnen vervangen correcte houding hebben vibrato kunnen spelen aandacht voor klankvorming hebben intoneren boogtechniek hebben positiespel beheersen onafhankelijkheid linker- en rechterhand ontwikkelen muzikale componenten (hoogte, duur, sterkte, kleur, articulatie,

tempo, timing, legato …) technisch kunnen uitvoeren

Zang Lier

correcte houding hebben aandacht voor ademhaling hebben intoneren aandacht voor gehoorvorming hebben (is dit zo juist?) aandacht voor resonantie hebben aandacht voor taal hebben muzikale componenten (hoogte, duur, sterkte, kleur, articulatie,

tempo, timing, legato …) technisch kunnen uitvoeren

Samenzang Lier

bewust intoneren met en zonder begeleiding basistechniek ademhaling beheersen melodische frases aanvoelen met goede mondstand zingen goed articuleren op gehoor reproduceren volledige tessituur benutten metrum voelen en beheersen dirigent volgen (meerstemmig zingen)

AMV Noord-Limburg

Maat en ritme een stevig maatgevoel hebben een ritme uitvoeren

Zingen op toon zingen met begeleiding op toon zingen

Lezen een notenreeks lezen

Luisteren een ritme herkennen en noteren

AMV Beveren

Maat en ritme- een stevig maatgevoel hebben- een ritme uitvoerenZingen- een toon overnemen- op toon zingenLezen- vlot noten lezen- de basisritmes in combinatie met noten zelfstandig uitvoeren(H)oren- een rimte herkennen en noteren- een melodie herkennen en noterenInzet- inzetten tijdens de les- regelmatig thuis oefenen- met zorg werken

Begeleidingspraktijk Noord-Limburg

akkoorden spelen akkoordverbindingen spelen verschillende begeleidingsvormen beheersen een praktische vingerzetting gebruiken een melodie ontwikkelen bij een begeleiding een begeleiding ontwikkelen bij een melodie een (uitgeschreven) begeleiding spelen, reduceren of verrijken. op het gehoor spelen je voorstellingsvermogen aanscherpen zonder partituur kunnen spelen op zicht lezen

Samenspel/ instr ensemble Noord-Limburg

luisteren, reageren en kijken naar de dirigent samen muziek inzetten, afronden en stoppen in de maat, het metrum synchroon spelen bij je spel de diverse parameters (klankkleur, tempo, frasering…)

aanpassen aan de groep je intonatie aanpassen volgen en leiden terug de draad oppakken vooruit lezen op zicht spelen

Dans Lier

lichaamsbewustzijn hebben correcte placement/houding hebben bewust werken met/in de ruimte tijdsbewustzijn tonen (duur, tempo, interval, gelijktijdigheid,

opeenvolging, ritme) dynamische kwaliteiten, muzikaliteit en kennis van muzikale

structuren gebruiken (frasering, tweeledigheid/drieledigheid, cadans en vorm)

fysieke paraatheid (kracht, lenigheid, uithoudingsvermogen, weerstand en coördinatie) ontwikkelen

bewegingen en structuren onthouden en uitvoeren lichaam efficiënt gebruiken, rekening houdend met mogelijkheden en

beperkingen

Woord/ literaire creatie Lier de taal beheersen vaardig lezen en interpreteren (zich) verdiepen in literatuur oog hebben voor structuur en samenhang beeldspraak gedoseerd gebruiken met klank en ritme spelen de bladspiegel consequent uitwerken vanuit grotere concepten de tekst uitdenken door verschillend versies een tekst laten groeien

Woord Noord-Limburg

lichaamsbewustzijn hebben een goede ademhaling hebben kunnen articuleren een juiste uitspraak hebben projectie ruimtebewustzijn hebben tekstinzicht hebben tekstkennis hebben timing hebben kunnen schakelen