JUNI 1983 - nummer 22

Eijsdens Verledengn1ichttgave Van de Sti

êøawbšmå,

U

Inhoudsopgave

Van de redaktie ......................... 3

Een huisinventaris uit deachttiende eeuw

door: Hans van Hall ..................... 4

Scouting St.-Pau1usgroep Eijsden50 jaar

door: B. Philippens ...................... ll

Iets meer over de afstammingvan Eugène Dubois

door: M.Th.L.W. Boersma ................ 14

Uit oude registers ........................ 16

Kroniek, Eijsden 1973

door: H.J.G. Wijnands ................... 19

Kent U ze nog? .......................... 24

Van de redaktie

Dit nummer Uit Eijsdens Verleden wordt vooreen belangrijk deel gevuld door een artikel vanHans van Hall over een huisinventaris uit deachttiende eeuw. De voorwerpen die zich in eenEijsdense woning bevonden hebben, wordenvoor U weer tot leven geroepen in dit artikel.Het feit dat deze maand Scouting Sint-Paulushaar vijftig jarig bestaan viert, vonden we dus-danig belangrijk dat we besloten een beknoptegeschiedenis te plaatsen, geschreven door deheer Bert Philippens.Van de heer M.Th.L.W. Boersma uit Valkenburgontvingen we een reaktie op het artikel over pro-fessor Dubois. Het vormt een leuke aanvullingop het verhaal in nummer 21, die we U niet wil-len onthouden.Ook in dit nummer treft U de verleden keer ge-starte rubriek "Uit oude registers” aan. Daar-naast vindt U een kroniek van Eijsden over hetjaar 1973, samengesteld door oud-burgemeesterB. Wijnands en natuurlijk de vaste rubriek ',KentU ze nog?”.Naar we hopen is ook dit weer een nummer UitEijsdens Verleden dat U met plezier zult lezen.

VoorpaginaUit Eijsdens Verleden nr. 20

De oproep om de naam van de voerman op defoto bekend te maken heeft succes gehad! Het isnamelijk de in 1921 te Eijsden geboren FritsRompelberg. Zijn kinderjaren bracht hij door inBreust en hij verhuisde in 1932 naar de Putstraatin Oost. Na de tweede wereldoorlog trok hij naarMaastricht en begon een levensmiddelenzaak inde Brusselsestraat.De vader van Frits Rompelberg kocht het afge-beelde paard voor f. 400,- van de heer Hertog aande Scharnerweg in Heer. Het was een "brujn-grijs maer” en deze trok ,t "zèèkvao'étiïDe foto in de Trichterweg is waarschijnlijk in1938 of 1939 gemaakt.

Gezocht.

Tijdens een onlangs gehouden bijeenkomst vooralle medewerkers van de Stichting Eijsdens Ver-leden kwam naar voren dat in de omgeving vanHakkeknoep (zie situatieschets) een grafsteen isverdwenen. Voor zover het geheugen niet be-driegt, gaat het om een steen met het opschrift:NICOLAAS HAENEN 17??. Deze was langs deopenbare weg gesitueerd. Naar nu blijkt wordtde steen al ongeveer zes jaar gemist op deze plek.Kunt U zich meer van de grafsteen herinneren,heeft U een afbeelding ervan, weet U waar desteen gebleven is, of kunt U ons andere bijzon-derheden ervan mededelen?

Eijsden, juni 1983.

H uekkakNospflfr

„__/fo'

51

Vboom Ms? wiakmfs

/

' VEILOWINEHJTEHEH

giomkkauís

'L9ßTi1w1,

6V

m 1.1200

Een huisinventaris uitde achttiende eeuw

Enkele eeuwen terug, met name vóór de komstvan de Fransen in onze streken in het jaar 1794,kenden veel dorpen een schepenbank. De zevenschepenen van dit lichaam, ook wel dingbankgeheten, spraken recht in geschillen tussendorpsbewoners, maar ook bij lichtere en zwaar-dere vergrijpen. Deze schepenbanken

IWaren

zelfs Vaak gerechtigd de doodstraf uit te sprekenen dat terwijl de meeste schepenen niet eenskonden lezen of schrijven. Ook allerlei zakenWaarvoor men tegenwoordig bij de notaris te-recht moet, werden vroeger door de schepenenbekrachtigd. Daarnaast oefenden zij bestuur-lijke taken uit, enigzins te vergelijken met dievan het moderne gemeentebestuur. Binnen dehuidige gemeente Eijsden bestonden dergelijkeschepenbanken in Eijsden, Breust, Mesch, Oost,Gronsveld en Rijckholt. Elke schepenbankkende een secretaris die de handelingen van deschepenbank vastlegde. De zo gevormde archie-ven zijn merendeels goed bewaard tot ons ge-komen. 1.Tussen de stukken van de schepenbank Eijsdentroffen we een huisinventaris aan die we hieraan een nader onderzoek willen onderwerpen.Zo,n inventaris of boedellijst komen we vrij

„proceleyne drinkkannen met tinne decksels”

vaak tegen bij verdeling van erfenissen of open-bare verkopingen ter betaling van schulden. Ookvandaag de dag eist een kantonrechter nog weleens een boedelbeschrijving wanneer minder-jarigen in een erfenis gerechtigd zijn.Wat een boedelbeschrijving van enige eeuwenher voor ons nu interessant maakt, laat zichraden. We komen er immers nauwkeurig meeaan de weet met welk huisraad onze vooroudershun woning inrichtten. En dat geeft weer eenbeetje meer inzicht in het dagelijkse leven vandeze mensen.

„tinne lepelen”

Op 5 juli 1720 gaan de schepenen G. Franssen enW. Pietermans van de Eijsdense schepenbank opbevel van Mouwen, de schout, die voorzitter vande schepenbank is, de inventaris opnemen vanhet huis van Geurt Geurten. Een en ander ge-schiedt met het oog op de openbare verkoop vande goederen van Geurt Geurten op 16 juli daarop-volgend in de gerechtskamer van de Eijsdenseschepenbank.2

„1 houte eyke kist”

Wie was Geurt Geurten en Waarom vondopenbare verkoop plaats van diens huisraad?Om met de eerste vraag te beginnen: Er is eenlijst van namen van inwoners van Eijsden uit1720 bewaard gebleven. Hierin vinden we twee-maal de naam Geurt Geurten vermeld. De éénwas woonachtig in Caestert en de ander inEijsden.3 Hoewel niet expliciet vermeld in de in-ventaris, is aannemelijk dat het de goederen vanGeurt Geurten uit Eijsden betreft. Het ligt voorde hand dat, terwijl het dorp Eijsden de kernvormt binnen het ressort van de Eijsdense sche-penbank, alleen de inwoners van de omringendegehuchten nader omschreven werden met denaam van het gehucht waaruit ze afkomstigwaren. Met andere Woorden: als Geurt Geurtenwiens inventaris opgenomen werd, in CaestertWoonachtig was geweest zou er gestaan hebben:“Geurt Geurten uit Caestert”. Enkele biografi-sche gegevens van Geurt Geurten uit Eijsdenlaten we hier volgen. Geurt, die ook wel Gode-fridus werd genoemd, huwde op 12 februari 1708met Joanna Meertens ook al afkomstig uitEijsden. Op 18 november 1715 kocht hij van Jan

„1 haute stoel”

Louis „sijn huys en moeshof” gelegen binnen devrijheid Eijsden, met aan de oostkant de Knop-pensteeg, aan de westkant de vertegenwoordi-gers van Jan Jegers, aan de zuidkant LeonardPetermans en aan de noordkant de weduwe vanLeben Jack Jegers. De Knoppensteeg was eenzijstraatje van de Diepstraat (in zuidelijke rich-ting, ongeveer bij de huidige nummers 7-9). Hethuis van Geurt lag dus aan de Maaskant vandeze steeg. Geurt stierf, ongeveer tachtig jaaroud, op 12 juni 1763.4Waarom vond nu de openbare verkoop plaats?We vonden een aanwijzing in een aantal stukkenuit de jaren 1718 en 1719 waaruit blijkt dat deEijsdense brouwer Jan Jeukens een procesvoerde in die jaren tegen Geurt Geurten. Geurthad namelijk in 1715 liefst 140 gulden van hemgeleend en dat bedrag nooit terugbetaald. Dezelening was mogelijk noodzakelijk geweest voorde aankoop van het huis aan de Knoppensteeg.Geurt stond bovendien nog in het krijt voor eenton goed bier ter waarde van vier gulden doorJeukens geleverd in 1715. De boeken van debrouwer spraken duidelijke taal en de schepen-

bank oordeelde Geurt schuldig. Hij werd ver-oordeeld in de betaling van de 144 gulden Bra-bants Maastrichter koers, alsmede in de betalingvan de proceskosten.5 Het Was uiteraard geenteken van luxe dat Geurt Geurten vier jaar langniet betaald had. Zeker weten doen we het niet,maar we hebben het sterke vermoeden dat definanciële problemen uitmondend in een veroor-deling, rechtstreeks de oorzaak zijn geweest vande openbare verkoop in 1720. Het verhaal doorJan Jeukens op het huisraad van Geurt Geurtenis er Wel de oorzaak van dat we ons nu een beeldkunnen vormen van diens huisinrichting des-tijds.

v

.uw

š „1 ijseren haal met de kettel”

Nu we enigzins bekend zijn met de persoon GeurtGeurten geven we eerst de huisinventaris letter-lijk weer, waarna een uitleg volgt.

In de keuken

1 vat ontrent 1/2 vol asijn1 vat ontrent 1 ton dito11/2 leege aam1 houte eyke kist, verzegelt1 slegt betje met een hooftpuly en een slegte wittedeken en een gestreepte kleetje1 kleen eetenskassie, waarin 1 kan en kleen pen-tje en erde telleurke5 ijsere pothingelsl ijsere schuymspaan1 ijsere lepel10 tinne lepelen4 proceleyne schootelenl kleen dito komke5 proceleyne drinkkannen met tinne decksels4 porceleyne telleuren voor de schouw met eendito mosterpotl strijkijser met eenen boute1 vierijser met eenen esel1 ijseren haal met de kettel1 tangel ijsere kettel2 ijsere lampe1 ydem ruesterop de schouw eenig vlas en gaaren1 rietstok met een yvore knop2 ijsere keteltjes (l hooge en 1 platte)1 souttrompl slegten emer1 ijsere groote ketel8 slegte erde schootels1 sifte1 olykan1 blike sijbaar2 houte stoelen1 houte bankjel eyke vierkante taeffeltje

In ”t kleen kamertje

1 groote hooge kuyp1 dito kleender1 ijsere koekepaneenige mandelen met eenige wissen1 slaapkorff

Op den solder

Ontrent 13 hoopjes kleen kurffhout13 à 14 ouwe witte mandelen

l oude wieg1 idem sluytmand

In den kelder

Niets gevonden als eenen viskorff begort

In den voorsten stal

4 à 5 hantvollen kleen kurffhoute

In den agtersten stal

Niets gevonden (behalve) 1 backmoulie6

Uit bovenstaande op het eerste gezicht wat een-tonige opsomming kunnen we heel wat aardigezaken afleiden.De woning van Geurt Geurten bestond kenne-lijk op de begane grond uit een grotere ruimte (de„keuken”) waar gestookt, gekookt en gegetenwerd. Vermoedelijk werd er, in elk geval ,s win-ters, ook geslapen. In deze ruimte werd immersvuur gemaakt. Daarnaast was er een kleinereruimte. Op de tweede verdieping (”den solder”)konden voorraden worden bewaard evenals inde kelder. De beide stallen kunnen een aparteeenheid hebben gevormd of waren wellicht aanhet huis vastgebouwd.Wanneer we de inventaris van deze eenvoudigewoning nader beschouwen, blijkt dat hetmerendeel van de voorwerpen rechtstreeks metde haard te maken heeft en met de voedselberei-ding die in deze haard plaatsvindt. In de keukenbevindt zich een wandhaard: tegen een stenen

„1 Uierijser met eenen esel”

wand wordt vuur gemaakt en de rook verdwijntin de schoorsteenboezem of rookvang die kegel-vormig aansluit op de schoorsteen.7 In onze in-ventaris wordt van schouw gesproken. Tegen-woordig zouden we dit een open haard noemen.Alle warmte moest er vandaan komen. In de tijdwaaroverl we schrijven bestonden er nognauwelijks kachels, zeker op het platteland niet.Deze maakten pas een eeuw later werkelijk op-gang. De plattebuiskachel is een bekend voor-beeld. Overigens is de wandhaard zoals we diehier tegenkomen niet oudste vorm. Zij werd ophaar beurt voorafgegaan door de vrijliggendehaard zonder schoorsteen waarbij de rook zichdoor spleten in het dak en/of door een rookgatmet een valluik een weg zocht. In de huisvormenvan Nederlands Limburg komt dit open vuurzonder schoorsteen waarschijnlijk sinds de latemiddeleeuwen niet of nauwelijks meer voor.8

„1 ijsere groote ketel”

De wandhaard in het huis van Geurt Geurtenwas voorzien van een „vierijser met eenen ese1”.Een vuurijzer, ook wel brandijzer of haardijzergenoemd, stond rechtstreeks op de stookvloer endiende om de luchttoevoer te bevorderen. Voor demogelijke vorm van dit vuurijzer is de tekeningillustratief. Wat met de ezel bedoeld wordt is nietgeheel duidelijk. Misschien wordt er de af en toevoorkomende verhoging van het vuurijzer mee

bedoeld. In elk geval komt de naam in Limburgmeer voor.9 Vervolgend met de overige voor-werpen die rechtstreeks met de haard te makenhebben, komen we de “tange” tegen. Dat is devuurtang welks gebruik voor de hand ligt. Vangrote betekenis en oeroud is de haal. Haard enhaal vormen hét symbool van huis eh huisge-meenschap. Dit blijkt bijvoorbeeld uit hetvroeger ook in Zuid-Limburg bestaan hebbendehaalleiden, waarbij een nieuwe bewoner of eennieuwe dienstmeid om de haal werden geleid.Het voorwerp dat bedoeld is om ketels ofpannen op verschillende hoogte boven het vuurte kunnen hangen, wordt reeds ten tijde vanKarel de Grote vermeld onder de naam cramacu-los. In het huis van Geurt Geurten is sprake van”ijseren haal met kettel”. Bij deze kettinghaalzijn een aantal schakels aan de bovenkantverbonden met een ophanghaak en beneden meteen ketelhaak die S-vormig is. Het bovendeel vandeze S-vormige ketelhaak kan hoger of lager ineen van de schakels worden gehaakt waardoorde haal op de gewenste lengte komt.10 Zie verderde bijbehorende tekening. De haal, die ook inandere vormen voorkomt, zoals de zaaghaal metals voornaamste kenmerk de lange getandestrook ijzer, heet in het Frans ',crémaillière”. InLuik wordt de ketting van de haal soms ook “cra-mignon” genoemd. En daarmee is dan tevens deoorsprong aangegeven van de benaming vanonze beroemde Eijsdense kettingdans, de ”cra-mignon”.11Het lijkt overbodig verder alle voorwerpen teverklaren die in de inventaris genoemd worden.Vele voorwerpen die met de voedselbereiding temaken hebben spreken voor zich. Maar sommige

„1 ijsere pothingel”

„1 strijkijser”

kunnen nog wel een toelichting gebruiken. "Pot-hingels” dienden om de ”ijsere keteltjes” aan dehaal boven het vuur te hangen. De scharnieren-de “pothingel” haakt in de twee oren van deketel. Verder vinden we ”ruester”, dat is roosternatuurlijk. Er zijn echter ook twee soorten roos-ters, brandroosters en braadroosters. Brand-rooster is een ander, Limburgs, woord voor vuur-ijzer en dat voorwerp kwamen we al eerder tegen.We nemen daarom aan dat hier braadrooster isbedoeld, temeer daar een braadrooster in de in-ventarissen meestal kortweg als rooster wordtaangeduid. Deze roosters die dikwijls prachtigestukjes smeedkunst vertegenwoordigen, werdengebruikt om worst, vis, appels enzovoorts te roos-teren, terwijl ze ook wel werden gebruikt om pot-ten op te zetten.In sneltreinvaart geven we nog de verklaringvan enkele voorwerpen die als kookgereedschapzijn te beschouwen: een ”sifte” is een zeef, een“blike sijbaar” is een blikken vergiet, een “sout-tromp” is een houten vat om zout in te bewarenen een ,'aam”is een houten vat of ton van 140 à150 liter inhoud.12 Onze lang niet volledige rond-gang in en rond de schouw sluiten we af met deconstatering dat de boezem van de schouw meteen lijst betimmerd moet zijn geweest waarop "4porceleyne telleuren met een dito mosterpot” tekijk stonden. De schouw zal zeker voor de mooi-ste voorwerpen in huis bestemd zijn geweest,hoewel ,'porceleyn” ook kan staan voor gewoonaardewerk. Merkwaardig is het ontbreken vaneen kruisbeeld, maar we zijn dan ook in hetStaatse Eijsden, waar dergelijke Paapse ken-merken wellicht bewust achtergehouden werden.

Als We het keukengerei op een rijtje zetten dan isde hoeveelheid en samenstelling niet indrukwek-kend. Het hoogst noodzakelijke is aanwezig,maar beslist ook niet meer. Eenvoud is troef enGeurt Geurten had het niet breed. Opvallend isook het totaal ontbreken van koperen voor-werpen. Zelfs de schuimspaan, toch meestal vankoper, is hier van ijzer.13Soberheid is ook het kenmerk bij het meubilair,want Wat treffen we aan? Een verzegelde eikenkist, een klein etenskastje, een eiken vierkanttafeltje met twee houten stoelen, een houtenbankje en op de zolder nog een sluitmand. Wat deslaapmeubelen betreft is er nog een ”slegt” bed-je, een slaapkorf en een oude wieg. Dat was alles.

Bij enkele voorwerpen staan we even stil. Op deeerste plaats is de "houte eyke kist” een zeer oudmeubel dat in vrijwel geen enkel huis ontbreekt.Andere namen zijn ook wel koffer of kom(p). Dekist werd voornamelijk gebruikt voor het bergenvan kleren en linnen. Meestal zat er nog eenklein laatje in voor het opbergen van de kost-baarheden. De kist was ook vrijwel altijd voor-zien van een stevig slot (soms ook meer sloten) en

„ijsere ruesters ”

vaak ook van twee handvatten aan de zijkanten.Dat was niet voor de sier, want in moeilijketijden (oorlogl) bracht vrijwel elke dorpeling zijnkist naar de parochiekerk. Dat was een gewijdeplaats en vaak ook het enige stenen bouwwerkbuiten het kasteel en daarmee het minst brand-gevaarlijk. Deze praktijken hebben zeker ook inEijsden gegolden, al kunnen we dat (nog) nietbewijzen. In Moelingen stond het koor van dekerk op een moment zo vol kisten dat verzochtwerd ze allemaal te verwijderen. Uit een Eckel-raadse inventaris uit de tijd van de Tachtigj ari-ge Oorlog blijkt dat Jan Terff aldaar zowel in dekerk van Sint-Geertruid als in de kerk van Eckel-rade een kist had staan.14 Deze voorbeelden uitomringende dorpen tonen aan dat het gebruikom waardevolle voorwerpen in de kist op te ber-gen en vervolgens naar de kerk te transporteren,in geval van nood heel normaal was. Dat de kisteen zeer belangrijk bergmeubel was, blijkt ookuit het totaal ontbreken van een kleerkast inonze inventaris.Ook een ander meubel, de sluitmand vraagt omuitleg. Het is een monumentale, rechthoekige -bij uitzondering ook ronde - mand, een weinig

verbredend naar boven toe, gemaakt van wilgenwissen of tenen, met een scharnierend deksel,dat over de boord van de mand heenstulpt envoorzien is van een slot: vandaarde naam sluit-mand.15 De mand diende tot het bewaren van hetvuile linnengoed. Verder is er nog de “slaap-korffï Dit kan niet anders dan een bed zijn datvan vlechtwerk is vervaardigd. Vergelijk degevlochten wieg die iedereen bekend voorkomt.Ook de slaapplaats was dus eenvoudig van aard.Overigens kan het zijn dat er in het huis nog eeningebouwde bedstee is geweest. Deze werd dan

Noten:

1 Hoe een schepenbank in onze streken functioneerde komtuitgebreid aan de orde in J.M. van de Venne, Geschiedenisvan Heer, Heer 1957.

2 Rijksarchief in Limburg (R.A.L.), Archieven Landen vanOvermaas (L.V.O.), Schepenbank Eijsden, inv. nr. 5286.

1* R.A.L., L.V.O., inv. nr. 5571, Inwonerslijst 9 september1720.

4 R.A.L., Doop-, huwelijks- en overlijdensregisters van deparochie H. Martinus te Breust-Eijsden. R.A.L., L.V.O.,inv. nr. 5336 folio 125 dorso, akte van overdracht 18 no-vember 1 715. A. Beijer, Oude namen in Eijsden begin acht-tiende eeuw, in: Uit Eijsdens Verleden, nr. 16, december1981, p. 24.

5 R.A.L., L.V.O., inv. nr. 5285, o.a. processtuk 10 januari1719. R.A.L., L.V.O., inv. nr. 5235, vonnis 7 februari 1719.

6 Het origineel (R.A.L., L.V.O., inv. nr. 5286) geeft ook nogalle kopers en de betaalde prijzen voor de voorwerpen. Bo-vendien worden enige opmerkingen gemaakt oververmiste stukken. Het woord “behalve” in de laatste re-gel is door ons toegevoegd.

7 Bij de toelichting op de inventaris is voortdurend gebruikgemaakt van J. Weyns, Volkshuisraad in Vlaanderen, 4dl., Beerzel 1974. Naar dit standaardwerk, ook voor onzestreken, wordt niet telkens opnieuw verwezen. Uit de vol-

10

als onroerend beschouwd en behoefde daaromniet in de inventaris te worden opgenomen.Voordat we ons verhaal afsluiten, lopen we nogeven zolder, kelder en de beide stallen door. De„backmoulie” is de baktrog of molt waarin hetdeeg bereid werd.16 De “mandelen”, de “Wissen”en vooral het „kurffhout” dat gebruikt werd ommanden en korven te maken, duiden er mis-schien op dat Geurt Geurten als (neven)beroephet ambacht van mandenmaker heeft uitge-oefend.

Hans van Hall

NB. Meent U dat een van de beschreven ofande-re voorwerpen nog in Uw familie bewaard geble-ven zijn, dan zouden we graag een foto komenmaken. Ook informatie over andere namen,gebruikswijzen e.d. is altijd welkom. Contact-adressen vindt U zoals gebruikelijk op de laatstebladzijde van dit tijdschrift.

De illustraties bij dit artikel zijn ontleend aan:J. Weyns, Volkshuisraad in Vlaanderen, 4 dl.,Beerzel 1974.J. Weyns, Bokrijk, Tuin van de Vlaamse volks-kultuur, Haaselt 1961.A. van Oirschot, Antiek kopen, de deeltjes "Meu-bels”, "Koper en Tin” en “IJzeren Voorwerpen”,Helmond 1967 en z.j.

gende paginas zijn gegevens geput: p. 32-35, 51, 92, 105-107, 125-129, 233-252, 335, 349, 437, 440, 459, 463-468, 689,869-870, 959.

R HL. Cox, Het haalleiden of halen, in: Neerlands Volks-leven XXI nr. 1, Wassenaar 1971, p. 74.

9 Met name in Rekem “een vuurezeltje”. Zie J. Weyns, a.w.,p. 52 e.v. Aldaar wordt ook uitvoerig verhaald over de driehoofdvormen van vuurijzers.

1° H.L. Cox, a.w., p. 60-84.11 R. Pinon, De “cramignon” in het "land zonder grenzen",

in Neerlands Volksleven XX nr. 1, Wassenaar 1970, p. 9.12 Van Dales Groot woordenboek der Nederlandse Taal, 10e'

druk, 's-Gravenhage 1976. Peter Nissen, Een 18e eeuwsepastorie-inventaris, in: Roerstreek 6 (1974), p. 138. R. Phi-lips, De wijnhandel te Maastricht en het verbruik van wijnin de zeventiende en achttiende eeuw, in: Campus Liber,Maastricht 1982, p. 312. De inhoud van de aam verschildeenigszins van plaats tot plaats. In Maastricht was 1 aam±143 à 144 liter.

13 J. Weyns, a.w., p. 445. Schuimlepel en visspaan zijn ande-re woorden voor schuimspaan.

14 R.A.L., L.V.O., inv. nr. 5315, inventaris inboedel Jan Terffte Eckelrade opgenomen 18 december 1620.

*5 J. Weyns, a.w., p. 233, letterlijke omschrijving.16 Zie ook de fotoreportage: 't Bakkes ien Eèsjde, in: Uit Eij s-

dens Verleden , december 1981, nummer 16.

Scouting St.-PaulusEijsden 50 jaar

De St.-Paulusgroep van Eijsden bestaat een hal-ve eeuw en behoort daarmee tot de oudste scou-tinggroepen van Nederland. Reden genoeg omenkele hoofdpunten uit de geschiedenis van degroep hier te beschrijven.

Begonnen is het allemaal in 1933 in het patro-naat aan de Breusterstraat. Samen met 16 jon-gens nam J. van Tiel het initiatief tot het vormenvan een verkennersgroep. Men sloot zich aan bijde landelijke vereniging De Katholieke Verken-ners. De oprichting van de groep kwam tot standin een tijd dat er veel mensen waren die erg scep-tisch tegenover de uit Engeland afkomstige pad-vinderij stonden. Zij bestempelden het hele sys-

šië .

St.-Paulusgroep op de “Zieëve huëvele” in 1946.

teem van Baden Powell, de stichter van de ver-kennersbeweging, als te militaristisch. Met hul-de aan de pioniers mag worden gezegd dat er inhet begin van de jaren dertig zeker enige moedwas vereist om als volwassene in een verken-nersuniform met korte broek, opgerolde mouwenen een grote hoed te verschijnen.

Een steeds terugkerend probleem voor de St.-Paulusgroep was het vinden van geschikte huis-vesting. De groep heeft sedert de oprichting totin 1969 een zwervend bestaan geleid. Het patro-naat aan de Breusterstraat bleek al vlug te kleinen de groep was genoodzaakt om naar een zaalin het Ursulinenklooster te verhuizen.

Mt v ','JSWAAY \

. „ A É:If* *-F* Q/Nifm... fr? _

Het Heksewejke was een stukje grond, begroeidmet ruw gras en enkele bomen. Er kwamen vijfwegen en paden op uit en het was gelegen op deplaats van de tegenwoordige Verdistraat, tussende hoek met de Basterdikkestraat en de J.P.Sweelinckstraat.

Verkenners houden van het buitenleven en vankamperen en daarom werd besloten om een eigenblokhut te bouwen. Op het voormalig Heksen-wejke, een eind buiten het dorp, richtten de ver-kenners eigenhandig een pracht van een blokhutop. De vreugde hierover was echter van korteduur, want twee jaar later brandde het eigenhome geheel af.Noodgedwongen betrokken ze een oud gebouwaan het Bat bij de Maas en later een zolder bij hetWithuis. Het waren slechts noodoplossingen, hethuisvestingsprobleem bleef bestaan.Een groter probleem diende zich aan. In 1941verbood de Duitse bezetter de padvinders- enverkennersbeweging in Nederland. De St.-Pau-lusgroep moest officieel worden opgeheven. On-danks het verbod werden tijdens de oorlogsjaren,meestal in het bos of op de Zeven Heuvelen, on-der leiding van Alex Theunissen illegale bijeen-komsten gehouden.

Na de bevrijding kwam men weer openlijk bijelkaar, nu in de voormalige stallen van het kas-teel Eijsden. In deze jaren kende de St.-Paulus-groep zijn grootste bloei. Weldra telde de groep150 leden. Naast 3 welpenhordes en 2 verken-

12

Henri Taeijmans in uerkennersuniform in 1934.

nersgroepen kwam er ook een voortrekkersstam.De stam was een soort voorbereiding tot het lei-derschap en met zo een groot ledental was hiernatuurlijk veel behoefte aan.

Het was ook in de jaren vlak na de oorlog, dat deEijsdense verkennersgroep in groter verband be-kend werd. In 1945 al nam men deel aan de dis-trictspatrouillewedstrijden te Maastricht en deEijsdenaren werden zeer eervol tweede. Een jaarlater organiseerde de St.-Paulusgroep deze wed-strijden in Eijsden. In eigen huis won de groepglorieus! De beloning voor dit schitterend resul-taat was de afvaardiging door het district naarde landelijk patrouillewedstrijden in Lunteren,len recht op een afvaardiging naar de wereldj am-boree in 1947 te Moisson in Frankrijk.In 1947 kreeg de groep het heuglijke bericht dathet schoolbestuur van de Martinusschool toe-stemming gaf om op de zolder van de school eeneigen H.K. (hoofdkwartier) in te richten. Eenen-twintig onvergetelijke jaren huisden de verken-ners en welpen op deze zolder.Toch was deze huisvesting voor de stafbron vanheel wat zorgen. Het brandgevaar op zo een zol-der is natuurlijk groot en bovendien was het H.K.

Alex Theunissen die tijdens detweede wereldoorlog de illegalebijeenkomsten van de verken-ners leidde.

alleen maar te bereiken via een houten trap. In1968 moest de groep het prachtig ingerichtegroepslokaal op staande voet verlaten. De brand-veiligheid was zo slecht, dat men het onverant-woord vond om daar nog kinderen te laten spelen.

Leiden was in last. De St.-Paulusgroep stondweer op straat. Op een zeer druk bezochte ouder-avond gingen enkele ouders rond de tafel zitten.Het toen ontstane oudercomité dacht meteenaan een eigen gebouw. We schrijven 15 novem-ber 1968. Het oudercomité moest voor het beheervan een eigen gebouw een stichting worden endeze stichting kon op 11 oktober 1969 het nu nogin gebruik zijnde gebouw bij het voetbalterreinofficieel laten openen.

Maar ook dit nieuwe H.K. was al vlug te klein enin 1976 werd een blokhut bijgebouwd als basisvoor de Rowans, de leden van de groep van 14 tot17 jaar.

13

A Het op 11 oktober 1969 door deSt.-Paulusgroep in gebruik ge-nomen gebouw.De foto werd gemaakt bij gele-genkeid van het 40-jarig be-staansfeest van de groep in 1973door Jean Warnier.

De St.-Paulusgroep in de Sint-Martinusschool aan de Breuster-straat.

De laatste wensen op het gebied van de huisves-ting gingen in 1981 in vervulling, toen de St.-Paulusgroep de beschikking kreeg over eenspeelterrein rondom het H.K. en de gemeenteEijsden de helpende hand bood aan de vele vrij-willigers die zo in staat waren het geheel nogeens extra op te knappen.

J. van Tiel en de zestien jongens van 1933 kon-den niet vermoeden dat er een zo bloeiende ver-eniging uit hun vekennersgroep zou groeien. Hoeklein en moeilijk het begin ook geweest mag zijn,feit is, dat er sedert 1933 honderden jongens alswelp, verkenner of voortrekker en tientallen jon-ge vrouwen en mannen als leidster en leider lidvan de St.-Paulusgroep zijn geweest. Zij allenbewaren de beste herinneringen aan de vriend-schap, het enthousiasme, de gezelligheid tijdensde groepsfeesten en aan de romantiek van zomer-kampen, kampvuren en spannende avondspelen.

B. Philippens

Noot:De gegevens voor dit artikel zijn verzameld in de logboeken

van de St.-Paulusgroep.

Iets meer over de af-stamming van EugèneDubois

In Uit Eijsdens Verleden nummer 21 wordt onsiets verteld over Eugène Dubois, de vermaardeontdekker van de Pithecanthropus Erectus, derechtop staande aapmens.Eugène Dubois was meer geworteld in het Eijs-dense, dan wij uit deze beschrijving kunnen op-maken.De grootmoeder van moeders zijde heette MariaAnna Helena RUTH. Lezing van het familie-blad Rutten, Marutgen, leert ons veel over deachtergronden van Eugène,s grootmoeder.

Maria Anna Helena Ruth werd geboren op 6 ok-tober 1803 te Moelingen als dochter van GerardRuth, die later burgemeester van Cadier en Keerwerd, en Maria Agnes Brouwers)Zij trouwde met Frans Willem Roebroeck, gebo-ren te Heer, die echter al in 1842 op 38-jarigeleeftijd te Eckelrade overleed) In 1845 hertrouw-de zij met Mathieu Thomassen, geboortig vanGronsveld)Wat is nu zo bijzonder aan dit alles?In Uit Eijsdens Verleden 2e jaargang nummer 3van december 1978 kon men lezen over de hek-senprocessen in Eijsden van het jaar 1613. Daar-in werd verteld, hoe de vrouw van Jan Ruth werdbeschuldigd van hekserij.Maria Anna Helena Ruth was een afstamme-linge van deze Jan Ruth en van de van hekserijbeschuldigde Sophia Mieckens (Meykens).

Het eerste kind uit het huwelijk van Jan Ruth enSophia Meykens heette evenals zijn vader, Janen werd ca. 1584 te Eijsden geboren.2Deze Jan Ruth ging een grote carrière tegemoet.Hij wordt in acten en verslagen vermeld als no-taris en procureur te Eijsden, als schepen vanEijsden, Mesch en Oost en als schout van Moe-lingen en Oost.2Hij trouwde met Margaretha Lamberts (Lam-biers).3Hun derde kind, Anna, werd in Eijsden geborenin 1614.4 Het Vierde kind, eveneens te Eijsdengeboren in 1616, heette Toussaint.5 Anna Ruthtrouwde met Jan Schaffsß, Toussaint Ruth met

14

Portret van Prof. E. Dubois naar schilderij doorFr. Oerder.

Maria Lambiers.7 -Toussaint Ruth trad in de voetsporen van zijnvader, door notaris te worden. Daarnaast staathij vermeld als secretaris van Oost en als schoutvan Moelingen.6Het negende* kind van Toussaint Ruth heetteHenricus en werd omstreeks 1649 geboren.8 DezeHenricus trouwde, met dispensatie, op 8 juli 1680te St.-Pieter met zijn nichtje, Sophia Schaffs.8Hun tweede kind werd naar de grootvader Tous-saint genoemd.9 Ook Henricus Ruth was schoutvan Moelingen.8

De Jonge Toussaint Ruth trouwde met Margué-rite d'Ardenne.9 Hij leefde van 1681-1765 enwordt als schepen van Moelingen vermeld.Het echtpaar Ruth-d”Ardenne kreeg in 1710 eentweede kind, dat Franciscus werd genoemd.9

Dit brengt ons tot de volgende afstammingsreeks:

Franciscus was een laatbloeier. Hij trouwde pasop zijn 45e in 1755 met Helena Jansen, die acht-tien jaar jonger was dan hij.10 Er ontstond echtertoch nog een groot gezin. De vijfde telg was Ge-rard Ruth, die in 1767 in Moelingen is geboren.10

I JAN RUTH X SOPHIA MEYKENSII JAN RUTH X MARGARETHA LAMBIERSIII TOUSSAINT RUTH X MARIA LAMBIERS ANNA RUTH X JAN SCHAFFSIV HENRICUS RUTH X SOPHIA SCHAFFSV TOUSSAINT RUTH X MARGUERITE D'ARDENNEVI FRANCISCUS RUTH X HELENA JANSENVII GERARD RUTH X MARIA AGNES BROUWERS1VIII MARIA ANNA HELENA RUTH X FRANS WILLEM ROEBROECKIX JEAN JOSEPH BALTHASAR DUBOIS X MA. CATH. FLOR. AGNES ROEBROECKX MARIA EUGENE FRANCOIS THOMAS DUBOIS

Hieruit blijkt, dat wij met enig graven in het ver-leden weliswaar niet allen bij de Pithecanthro-pus Erectus terecht komen, zoals Eugène Dubois,maar dat wij toch heel wat over ons voorgeslachtaan de weet kunnen komen.

M.Th.L.W. Boersma

* Volgens niet gepubliceerde bronnen het negende kind.

Bronnen:

1 MARUTGEN (Familieblad Rutten): Jrg. VII, no.2 (no.XXVI) blz. 215.

2 MARUTGEN Jrg. IV, no. 1, blz. 3.3 RAL (Rijksarchief Limburg); Register 1489, Gichtregister

Eijsden 1601-1614; 11-07-1610, 14-06-1611, 05-06-1613.

15

4 RAL; Doopregister St. Martinus Breust: 19-12-1614.5 RAL; Doopregister St. Martinus Breust: 14-02-1616.6 MARUTGEN: Jrg. IV, no. 1, blz. 4.7 RAL; Huwelijksregister St. Martinus Breust: 13-03-1639.8 MARUTGEN: Jrg. VII, no. 1 (no. XXV), blz. 192.9 MARUTGEN: Jrg. VII, no. 1 (no. XXV), blz. 193.

1° MARUTGEN: Jrg. VII, no. 2 (no. XXVI), blz. 214.

Uit oude registers

Reinigingsvoorschriften

Nadat we verleden keer aandacht hebben ge-schonken aan de maatregelen tegen geluidsover-last zoin 150 jaar geleden, is nu als onderwerpgekozen de richtlijnen ten aanzien van de rein-heid van de openbare weg.Dat de plaatselijke overheid zich hier nogal drukover maakte, moge blijke uit een ,'plakschrift”van 7 december 1824, dat werd teruggevonden inhet "Régistre aux déclarations, procès-verbeauxet affiches de la commune d,Eysden” onder num-mer 500. (G.A. Eijsden S-ll-l)

v ' /

39W 4cp mßëïšåføv,/

/,

16

De schout van de gemeente Eijsden deed op ge-noemde datum een verordening openbaar ma-ken, bestaande uit maar liefst veertien artikelen,waarin de inwoners werden gewezen op hunplichten betreffende het schoonhouden van destraat. Uit dit „plakschriffi' valt op te maken datde Eijsdenaren werden verplicht om maar liefsttwee maal per week op bepaalde uren reinigings-activiteiten te ontplooien en nog wel op een voor-geschreven manier! Ook kan gelezen worden dater toen reeds een vuilophaaldienst was die, vol-gens de letter van de tekst, goed funktioneerde.Een ander opvallend feit is, dat de verplichting

„Deze keering of Ueeging zal op gemelde woens-en saterdagen plaats hebben, van twee tot drieuren des namiddags...”

om de straten schoon te houden van sneeuw enijs ook reeds vervat is in deze verordening. Ten-slotte werd de bevolking er op gewezen dat erstreng toezicht gehouden zou worden op de nale-ving van de genoemde artikelen.Voor wie graag de sfeer proeft van de ambtelijketaal uit die tijd, volgt hier de volledige tekst.

No 500

PlakschriftDe schout der gemeente Eijsden, kanton Maas-tricht Noord, Provincie Limburg, gezien hebben-de de art: 8, 10, 11, 12 en 13, der ordonnantie1 vanpolitie dato 28 januarij 1786, de ordonnantie vanden prefekt van Parijs, de dato 20 Brumaire jaar122, en de art: 471 & 474 van het wetboek vanstraffen; willende op de gezonde hoedanigheidvan de inwooners dezer gemeente waken en op dereinigheid in de straten en op de steenwegen de-zer gemeente bezorgd zijn, heeft besloten:

Artikel 1

Alle eigenaars of huurders, zijn gehouden, ge-woonelijk twee maal 's weeks, des woensdagsen saterdags voor hunne huizen, winkels, mist-hovenß, tuinen, muren of andere gebouwen ofliggingen, in het inwendig der gemeente gelegen,te doen keeren of vegen.

Artikel 2

Deze keering ofveeging zal op gemelde woens- ensaterdagen plaats hebben, van twee tot drie urendes namiddags en van in het midden der straat;een belder4 op zijne personele verantwoordelijk-heid moet deze uur van aanvang bekend maken.

Artikel 3

Niemand vermag de slijk of vuilligheid, voor deerven van zijnen buurman aandrijven, en denslijk, modder of vuilnis, moeten op hoopen in hetmidden der straat, voor een ieders erf gesteldworden.

Artikel 4

Door de zorg van den ondergeteekende schout,zullen drekkarren of karren van zuivering aan-gesteld worden, welke de hoopen slijk naar dehierboven bepaalde uren zullen opladen.

17

Artikel 5

Dadelijk nae deszelfs passagies, zullen de eige-naars of pachters, eene genoegsaame hoeveel-heid water gieten, om de plaats der weggenome-ne hoopen slijk af te spoelen.

Artikel 6

Niemand zal op de straten of wegen geen vuilnisnoch onreinigheden mogen dragen of neerleg-gen, uit het binnendste hunner huizen of gebou-wen voortkomende tenzij zij dezelve voor hunnedeuren in manden of bakken stellen, op de hierboven bepaalde dagen en tijdens het voorbij-varen der drekkarren.

Artikel 7

Overeenkomstig de oude ordonnantien van poli-tie, is het verboden op de straten vuilnis of drekneder te leggen, anders dan diegene, welke doorde zuiveringskarren moeten opgeladen worden.

Artikel 8

Gebrokene glazen, flesschen, porcelein of aarde-werk zullen langs de huizen in manden of bak-ken gelegd worden.

Artikel 9

Uitdrukkelijk is het verboden, van iets uit de ven-sters of ramen op de straat te werpen.

Artikel 10

Ten tijde van sneeuw, ijs en vorst, zijn de huur-ders en verhuurders verplicht, een ieder voor zijnhuis, winkel, misthof, tuin en verdere erven en inde goten, den sneeuw weg te keeren en het ijs tebreeken.Zij zullen den sneeuw en het ijs eenieder voorzijn erf op de hierboven bepaalde dagen op hoo-pen stellen.

Artikel 11

Zij zullen niet op de straten den sneeuw of ijs uithet binnendste hunner gebouwen voortkomendemogen nederleggen, dan op de bij art. 6 der tegen-woordige, aangeduide wijze voor de vuilnis enonreinigheid voortskomende uit het inwendighunner gebouwen.

Artikel 12

De eigenaars en huurders, zijn personelijk ver-antwoordelijk, voor de uitvoering der hierbovenvervatte dispositien.6

Artikel 13

Er zullen tegen de overtreders van de tegenwoor-dige dusdanige maatregelen van administrativepolitie genomen worden als zal behooren; zonderbenadeeling der vervolgingen tegen hun in tespannen bij de regtbanken, overeenkomstig dewetten en reglementen.

18

Artikel 14

De heeren schepenen, veldwachters en andereagenten van de openbare macht, zijn wel uit-drukkelijk gelast, van de hand te houden aan denaauwe uitvoering der tegenwoordige.

Eijsden, den 7 december 1824.

Noten:

1 Ordonnantie: verordening2 20 Brumaire Jaar 12: 12 november 1803.

Datumaanduiding volgens de Franse republikeinse kalen-der, welke gebruikt werd tussen 22 september 1792 en 1 ja-nuari 1806.

3 Misthoven: groentetuinen.4 Belder: persoon die met de bel rondgaat.5 Passagie: het voorbijtrekken.6 Dispositien: beschikkingen.

KroniekEijsden 1973

16 februari

Viering van het elfjarig bestaansfeest van dejeugdcarnavalsvereniging de Krub te Oost-Maarland.

17 februari

Tijdens de prinsenzitting van de carnavalsver-eniging de Klèèflep in de zaal van de KoninklijkeOude Harmonie van Eijsden wordt de GoudenCramignon 1973 uitgereikt aan de heer TheoKoomen, bekend van radio en televisie.

22 februari

In het klooster van de zusters van Liefde te Rijck-holt vindt een gezamenlijke vergadering plaatsvan de raden der gemeenten Gronsveld en Eijs-den, waarin in principe besloten wordt om tot ge-zamenlijke Vaststelling te komen van een struc-tuurplan voor de beide gemeenten; op 7 juni 1973zullen beide raden opnieuw in een gezamenlijkevergadering bijeen komen, waarin het ontwerpvan een zodanig gemeenschappelijk structuur-plan aan de orde zal worden gesteld.

18 maart

Gouden priesterfeest van de Zeereerwaarde HeerF.J.W. Lanckohr te Mesch. Hij neemt met ditfeest afscheid als pastoor van Mesch.

24 maart

Gezamenlijk concert van de Koninklijke OudeHarmonie van Eijsden en de Koninklijke Har-monie Ste-Cécile in de zaal van laatstgenoemde.

19

26 maart

Het nieuwe schoolgebouw aan de M.L. King-straat 4 wordt door de Serviam-Mavoschooldaadwerkelijk in gebruik genomen.

12 april

In het Groene Kruisgebouw te Eijsden vindt eengezamenlijke vergadering plaats van de raden dergemeenten Eijsden en Gronsveld, die gewijd isaan de bespreking van het voorontwerp voor eenstreekplan Zuid-Limburg.

21 april

Om 19.00 uur stort de monumentale schuur in,behorende bij de op de monumentenlijst staandeboerderij van de heer J.J.M. Dassen-Franssen,Op den Dries 3 te Mesch.

23 april

Paasmaandag. De Zeereer-waarde Heer J .H. Habetsneemt afscheid als pastoorvan de parochie Breust-Eijsden in verband metzijn benoeming tot pastoorvan de parochie van de H.Petrus Canisius te Puth-Schinnen.

27 april

De heer A.H. Vranken, Diepstraat 59, wordt inverband met zijn 50-jarig lidmaatschap van deKoninklijke Harmonie Ste-Cêcile, bij gelegen-heid van Koninginnedag 1973, onderscheidenmet de eremedaille in zilver, verbonden aan deOrde van Oranje-Nassau. Door de burgemeesterworden hem de versierselen, behorende bij dieonderscheiding uitgereikt.

28 april

In clublokaal Vranken-Straet, Kerkstraat 4,wordt het 80-jarig bestaansfeest gevierd van deHandboogschutterij "Les Disciples de Saint Hu-bert”.

29 april

Viering van het 25-jarig priesterfeest van deZeereerwaarde Heer pastoor P.H. van der Zan-der van de parochie Mariadorp-Eijsden.Viering van het 50-jarig huwelijksfeest van hetechtpaar J .J . Pinckaers-Custers, Graaf de Lie-dekerkestraat 1.

20 mei

Viering van het 25-jarig bestaansfeest van deEerste Eijsdense Biljartclub E.E.B.C.

27 mei

Installatie van Pater C. Baesjou MSC als pas-toor van de parochie van de H. Pancratius teMesch.

1 tot en met 3juni

In café La Meuse, Diepstraat 44, wordt door debiljartclub Krijt op Tijd de finale van het Kam-pioenschap van Nederland 1972/1973 Libre-klein hoofdklasse KNBB georganiseerd. Kam-pioen wordt de heer E. Geurtsen uit Leeuwarden,lid van de biljartvereniging De Friesche Club.

20

2 juni

Viering van het 40-jarig bestaansfeest van deVerkenners- en Welpengroep Sint-Paulus.

6 juni

Officiële opening van het nieuwe schoolgebouwvan de Serviam-Mavo aan de M.L. Kingstraatdoor de burgemeester.

11 juni

Pinkstermaandag. Bij het tweejaarlijks Konings-vogelschieten van de Schutterij Sint-Sebastia-nus van Oost-Maarland in de weide van de ge-broeders Rompelberg aan de Kasteellaan wordtde vogel geschoten door burgemeester H.J.G.Wijnands. Het Koningmeisteken (de huldigingvan de koning door de bevolking van Oost-Maar-land) heeft plaats op zondag 22 juli 1973 op debinnenplaats van de monumentale boerderij vande gebroeders Rompelberg, ”Sint-Agatha”, Ca-tharinastraat 16, en wordt opgeluisterd door deKoninklijke Harmonie Ste-Cécile van Eijsden.

16 juni

Installatie van de Zeereerwaarde Heer P.M.Slangen als pastoor van de parochie van de H.Martinus te Breust-Eijsden.

Jaarlijks personeelsfeest van de KoninklijkeMaastrichtse Zinkwit Maatschappij met eenrobijnen jubilaris en 15 zilveren jubilarissen. Derobijnen jubilaris, de heer L.H. Pinckaers, ge-boren op 21 januari 1909 en wonende School-straat 9, die reeds meer dan 50 jaar werkend lidvan de Koninklijke Oude Harmonie van Eijsdenis en van 1937 tot 1967 lid is geweest van de ge-meentelijke vrijwillige brandweer van Eijsden,werd onderscheiden met de eremedaille in brons,verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau. Deburgemeester reikt hem de versierselen, beho-rende bij die onderscheiding, uit.

27 juni

Bij besluit van Burgemeester en Wethouders van8 maart 1973 werd mejuffrouw J.M.C. Theunis-sen, geboren op 25 juni 1908 en wonende Emma-straat 34, ingaande 1 juli 1973 eervol ontslagenals onderwijzeres aan de openbare G.L.O.-schoolte Mesch, zulks in verband met het feit, dat zij op25 juni 1973 de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt.Mejuffrouw Theunissen was sinds 1 november1943 in dienst. Op 27 juni 1973 hebben Burge-meester en Wethouders in gezelschap van deleerkrachten der openbare G.L.O.-school tenhuize van mejuffrouw Theunissen officieel af-scheid van haar genomen.

29 juni

In de hal van de RK. G.L.O-school “Maria” aande Breusterstraat wordt op massale wijze af-scheid genomen van de zusters Marie-Sophie(hoofd van genoemde school), Leocadie (onder-wijzeres aan genoemde school) en Margriet(hoofdleidster van de R.K. Kleuterschool”María”aan het Von Geusauplein), aan wie op hun ver-zoek in verband met de opheffing van het Eijs-dense Ursulinenklooster per l augustus 1973 eer-vol ontslag werd verleend.

30 juni

Start en aankomst in de Diepstraat van de inter-nationale wielerwedstrijd voor jonge amateurs,genaamd De Hel van het Mergelland, georgani-seerd door de supportersclub van Jo Maas insamenwerking met de Tour- en Wielerclub Heer.

28 juli

De Handboogschutterij ”Les Disciples de SaintHubert” organiseert op de voetbalvelden van deR.K.V.V. Eijsden in het Gemeentelijk Sportpark”Ir. Mirland” de wedstrijden om de persoonlijkekampioenschappen handboogschieten 3e en 5eklasse van de Nederlandse Handboogbond.

5 augustus

21

Viering van het 2 >< elf-jarig bestaansfeest vande carnavalsvereniging de Druugsjliepers.

25 augustus

Viering van het 50-jarig huwelijksfeest van hetechtpaar A.J. Warnier-Schroen, Wilhelmina-straat 39.

5 september

Viering van het 25-jarig regeringsjubileum vanKoningin Juliana. In de morgenuren zijn erhoogmissen vanwege het gemeentebestuur in devier R.K. Kerken van Eijsden. In de loop van dedag worden kinderspelen georganiseerd op hetVeldje en op de speelweiden van Oost-Maarlanden Mesch. In de avonduren brengen de beideEijsdense Koninklijke harmonieën de burge-meester aan het gemeentehuis een serenade. Inhet park van Kasteel Eijsden geeft de Konink-lijke Harmonie Ste-Cécile een avondconcert.De Koninklijke Oude Harmonie van Eijsdenmaakt in de avonduren een muzikale rondgangdoor het dorp. Op uitnodiging van Burgemees-ter en Wethouders hebben de leden van de Ver-kennersgroep Sint-Paulus in de avonduren vanmaandag 3 september 1973 een huis-aan-huiscollecte verzorgd voor de actie ”Kind in Nood”,zijnde het geschenk van het Nederlandse volkaan de jublilerende vorstin.

15 september

Tijdens een feestelijke bijeenkomst van bestuuren personeel van de Rabobank Eijsden, in tegen-woordigheid van Burgemeester en Wethouders,heeft de burgemeester de eremedaille in goud,verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau, uit-gereikt aan de heer J .B. Janssen, Kapelkes-straat 32a, bij gelegenheid van diens afscheidals voorzitter van het bestuur van de RabobankEijsden, waarvan hij vanaf 1940 bestuurslid envanaf 1965 voorzitter is geweest.

20 september

Gezamenlijke excursie van de leden van de ge-meenteraden van Eijsden en Gronsveld naar hetWatersportcentrum „Midden-Limburg'ï De dagwordt afgesloten met een gezamenlijke maaltijd(met de dames van de raadsleden) in bistro deKeizer te Gronsveld.

23 september

De Koninklijke Oude Harmonie van Eijsden be-haalt op het bondsconcours te Ittervoort in desuperieure afdeling een eerste prijs met 313punten.

24 september

In verband met het behalen van die eerste prijswordt de Koninklijke Oude Harmonie van Eijs-den door het gemeentebestuur ten gemeente-huize ontvangen.

28 september

Het Actiecomité Schone Maasvallei organiseertin samenwerking met Burgemeester en Wethou-ders een druk bezochte hoorzitting in de zaal vande Koninklijke Oude Harmonie van Eijsden overde voorgenomen vestiging van een olieraffina-derij in Ternaaien.

4 oktober

Ingebruikneming van het met subsidie der ge-meente vergrote kleedgebouw met kantine op debij de R.K.V.V. Eijsden in gebruik zijnde voet-balvelden in het Gemeentelijk Sportpark “Ir.Mirland”.

6 oktober

22

Bij de jaarlijkse jubilarissenhuldiging van deN.V. Koninklijke Sphinx te Maastricht reikt deburgemeester van Eijsden de volgende onder-scheidingen uit:-aan de heer M.H. Spons, Grijzegraaf 11, de ere-medaille in zilver, verbonden aan de Orde vanOranje-Nassau, zulks in verband met zijn 40-jarig dienstjubileum.-aan de heer J.H.A. Partouns, Diepstraat 18, deeremedaille in brons, verbonden aan de Ordevan Oranje-Nassau, zulks in verband met zijn40-jarig dienstjubileum.

In de Maastrichtse binnenstad wordt een massa-le protestmars gehouden tegen de voorgenomenvestiging van een olieraffinaderij in Ternaaien,waaraan door nagenoeg de voltallige gemeente-raad van Eijsden wordt deelgenomen.

13 oktober

Overlijden van de heer A.H. Claessens, beter be-kend als d,r Jung, Julianastraat 25, die van 1939tot 1970 lid van de raad der gemeente Eijsden isgeweest.

20 oktober

50-jarig huwelijksfeest van het echtpaar A.H.Gorissen-Klippert, Diepstraat 2.

4 november

Officiële aanbieding door de burgemeester van90 nieuwe uniformen aan de leden van de Konink-lijke Oude Harmonie van Eijsden, inclusief dedrumband, 21 nieuwe dieptetrommen en éénoverslagtrom aan de leden van de drumband en22 uniformen aan het pas opgerichte majoret-tenkorps van deze harmonie.

17 november

50-jarig huwelijksfeest van het echtpaar H.E.Tossings-Lebon, Breusterstraat 9.

2 december

De drumband van de Koninklijke Oude Harmo-nie van Eijsden behaalt in de Rodahal te Kerk-rade met 192 punten het Limburgs kampioen-schap in de hoogste afdeling (ere-divisie) van deLimburgse Bond van Tamboerkorpsen.

7 december

Officiële ontvangst ten gemeentehuize van dedrumband van de Koninklijke Oude Harmonievan Eijsden in verband met het door die drum-band behaalde Limburgs Kampioenschap 1973.

10 december

Het Aannemersbedrijf Gebrs. Cremers B.V. te

23

Maastricht maakt een aanvang met de verwe-zenlijking van het bij raadsbesluit van 4 decem-ber 1973 vastgestelde bestemmingsplan “Julia-nastraat” (30 woningwet-woningen, 60 premie-woningen en 7 woningen in de vrije sector), la-ter genoemd de Beezepool.

21 december

Jaarlijkse feestavond van het personeel van devrijwillige brandweer, waarbij officieel afscheidwordt genomen van de per 1 januari 1974 eervolontslagen brandweerlieden G.H. Rozenhout (inverband met het bereiken van de 55-jarige leef-tijd) en H. Wolfs (om gezondheidsredenen).Eerstgenoemde wordt op die avond onderschei-den met het verzilverd brandweerkruis (dienst-tijd van ten minste 25 jaar) en laatstgenoemdemet het bronzen brandweerkruis (diensttijd vanten minste 121/2 jaar). Het bronzen brandweer-kruis wordt eveneens uitgereikt aan de volgendebrandweerlieden: J. Rethero (17-jarige dienst-tijd), H.E.P. Peerboom (16-jarige diensttijd),H.J.A. Philippens (16-jarige diensttijd), E.J.M.Warnier (16-jarige diensttijd), G.L.J. Waterval(13-jarige diensttijd) en J.M.C. Huijnen (121/2-jarige diensttijd).

H.J.G. Wijnands

Kent U ze nog?

De één jaar oude St.-Paulusgroep op de foto met de K.J.M.(Katholieke JongeMeisjes).De foto werd gemaakt op 17 mei 1935 in het Parochíehuis, thans Breusterstraat 23.

Zittend op de grond v.1.n.r.: Pierre Lousberg; Lex Theunissen; Door Beijers; Mathieu Stevens; Henri Par-touns; Mathieu Theunissen; Zjeng Janssen; Piet Mertens; Zjif Wolfs; Henri Taeijmans; Zjif Stevens;Pierre Theunissen; Jo Meertens; Jean Arpotz; Zjif Reintjens.

24

STICHTING EIJSDENS VERLEDENOpgericht 15 oktober 1975

Sekretariaat: Kerkstraat 13, Eijsden (tel. 04409-2324)

Redactie: J. Warnier-HenquetR. BoersmaH. van HallR. l-luijnenW. Jeukens

Bankrelatie: Rabobank - Eijsden, nr. 11.50.96.59OPostgiro van de bank 10 455 91

Amrobank - Eijsden, nr. 45.29.76.022postgiro van de bank 10 500 85

A.B.N. Bank - Eijsden nr. 57.62.18.952Postgiro van de bank: 10.333.60

Spaarbank Limburg - Eijsden

` nr._87.90.l4.369Postgiro van de bank: 1058180

Wilt U het werk van de stichting financieel steunen,dan kunt U dit doen door een bedrag te storten ofover te schrijven op een van bovenstaande rekenin-gen, onder vermelding van naam en adres.Bij een minimale bijdrage van f 25,- (voor studeren-den f 12,50) per kalenderjaar ontvangt U de uitgaven„Uit Eijsdens Verleden” gratis.

Overname van artikelen of afbeeldingen is niet toege-staan zonder schriftelijke toestemming van de redactie.