TOETSBELEID

FACULTEIT DER BÈTAWETENSCHAPPEN BACHELOR- EN MASTEROPLEIDINGEN

Versiebeheer

Versie Datum Verantwoordelijke Actie 0.1 25 Januari 2018 Beleidsmedewerkers en

Onderwijsdirecteuren Opstellen facultaire toetsbeleid

0.2 Februari 2018 Examencommissies (inclusief Toetscommissie)

Eerste inhoudelijke afstemming met de Examencommissies

0.3 Februari 2018 Hoofd Onderwijsbureau en Beleidsmedewerkers

Inhoudelijke aanvulling op praktische uitvoering

0.4 Februari 2018 Opleidingsdirecteuren Inhoudelijke aanvullingen, tekstuele aanpassingen 0.5 Maart 2018 Beleidsmedewerkers Inhoudelijke aanpassingen nav commentaar beraad, 0.5 Maart 2018 Examencommissies

(inclusief Toetscommissie) Tekst van dit Toetsbeleid controleren en toetsen op feitelijke onjuistheden

0.5 Juni 2018 Onderwijsdirecteuren NSM/IS

Ter advisering. Ter plaatse commentaar gegeven en de mogelijkheid om tot 24 juni commentaar te leveren via de e-mail.

0.6 Juni 2018 VU OKZ (Onderwijs Kwaliteitszorg)

Daniel Dritij. (DD) Leest het beleid met aandacht voor de aansluiting op het VU Toetskader

0.7 November 2018 Beleidsmedewerker / Onderwijsdirecteuren

Inhoudelijke aanvullingen, tekstuele aanpassingen, eindredactie

0.8 Januari 2019 Onderwijsdirecteuren / Hoofd Onderwijsbureau / Portefeuillehouder Onderwijs

Discussiepunten doorgenomen en verwerkt

0.9 Februari Portefeuillehouder Onderwijs

Eindredactie | Ter vaststelling

1.0 Februari 2019 Faculteitsbestuur Vaststellen

Vrije Universiteit Amsterdam, 15 februari 2019, Faculteitsbestuur de Bètawetenschappen.

Gebruikte termen

Docent Inhoudelijk en organisatorisch verantwoordelijk voor het verzorgen van het onderwijs in

de opleiding. En in dit kader tevens bevoegd tot het afnemen van toetsen. Zie ook:

Examinator.

Examencommissie De examencommissie heeft een taak in de kwaliteitsborging van de toetsing, de

organisatie en de procedures rondom tentamens. De examencommissie heeft voor alle

opleidingen of clusters van opleidingen, deelcommissies ingesteld en voor een aantal

opleidingen ook een aparte toetscommissie. Algemene VU – informatie is hier te vinden.

Examinator De examinator, zowel eerste als tweede, is de eindverantwoordelijke voor de kwaliteit

van de toets; met inbegrip: het tentamen, de toetsmatrijs, het antwoordmodel en de

beoordeling. Algemene VU – informatie is hier te vinden.

Facultair toetsbeleid Facultaire uitwerking van het VU - Toetskader dat kaderstellend is voor de toetsplannen

van de opleidingen op de faculteit der Bètawetenschappen.

Handboek Onderwijskwaliteit Handboek Onderwijskwaliteit.

Onderwijsonderdeel Een onderwijseenheid van de opleiding als bedoeld in artikel 7.3, leden 2 en 3 van de

WHW.

Opleidingscoördinator Ondersteunt de opleidingsdirecteur in coördinatie en managementtaken van de

opleiding, en fungeert als contactpersoon voor de onderwijsorganisatie.

Opleidingsdirecteur Verantwoordelijke voor de inhoud, de coördinatie en de uitvoering van een bepaalde

opleiding.

Toetscommissie De examencommissie heeft voor een aantal opleidingen een toetscommissie ingesteld

om de kwaliteitsborgingstaken deels uit te voeren. Daar waar geen

opleidingstoetscommissie is ingesteld fungeert de Examencommissie als toetscommissie.

Algemene VU – informatie is hier te vinden.

Toetsdossier Verzameling documenten m.b.t. de toetsing van een vak. De toetsdossiers maken deel uit

van het digitale onderwijs dossier (DOD) ter verantwoording van de kwaliteit.

Toetsmatrijs Specificatietabel: In deze tabel zijn de inhoud van de te toetsen leerstof en het

beheersingsniveau tegen elkaar afgezet. De tabel kan zowel gebruikt worden bij het

samenstellen van de toets, als bij de controle of de eenmaal samengestelde toets

evenwichtig is.

Toetsplan Het toetsbeleid van de opleiding, gebaseerd op de eindtermen van de opleiding, de

onderwijsvisie van de opleiding en het toetskader van de VU (bijlageset 1.3: raamwerk

toetsplan, vanaf p32)

Toets(vorm) Elke vorm van toetsing waarmee een studieonderdeel kan worden afgesloten: een

schriftelijk tentamen, een mondeling tentamen, een presentatie, een verslag of werkstuk,

een practicum, veldwerk en een thesis of stage.

VU-Toetskader Het CvB heeft het kader voor het toetsbeleid in mei 2018 vastgesteld.

Inhoudsopgave

Voorwoord 5

Toetsbeleid Bèta VU | Samenvatting 6

Facultaire verantwoordelijken: Toetsbeleid 7

1 Uitgangspunten facultair toetsbeleid 9 1.1 VU visie op toetsen 9 1.2 Eindtermen van de verschillende opleidingen 9 1.3 Visie vertaald naar toetsbeleid 9

2 Toetsing 10 2.1 Toetsplan en toetsdossier 10

3 Beoordeling 11 3.1 Gebruik van beoordelingsformulieren 11 3.2 Evaluatie en nabespreking 11

4 Kwaliteitszorg en -bewaking 13 4.1 Het vier-ogenprincipe 13 4.2 Opleidingsdirecteur 13 4.3 De examinator 13 4.4 De examencommissie 13 4.5 Professionalisering 14

5 Organisatie rondom toetsing 15 5.1 Informatievoorziening 15 5.2 Roostering & organisatie 15 5.3 Archivering 15

5

Voorwoord Dit document beschrijft het toetsbeleid van de Faculteit der Bètawetenschappen. Op basis van de visie

op onderwijs en toetsing beschrijft dit document de eisen die gesteld worden aan de toetsen, de

informatievoorziening en de kwaliteitsborging, met inbegrip van de archivering. Tevens zijn de taken

en verantwoordelijkheden van de actoren die bij toetsing en beoordeling zijn betrokken beschreven.

Het hier beschreven facultaire toetsbeleid is gebaseerd op het VU Toetskader1 zoals deze is vastgesteld

in mei 2018 door het CvB. In dit facultaire beleidsstuk is beschreven welke keuzes zijn gemaakt en hoe

het VU Toetskader meer specifiek invulling krijgt binnen de faculteit.

Vastgesteld door het Faculteitsbestuur van de Faculteit der Bètawetenschappen op xx februari 2019.

1 Te vinden op VUnet, als onderdeel van het Handboek Toetskwaliteit.

6

Toetsbeleid Bèta VU | Samenvatting

Het toetsbeleid van de Vrije Universiteit (VU) is geformuleerd in het Handboek Onderwijskwaliteit2

(hoofdstuk 11) en is uitgewerkt tot het Toetskader van de Vrije Universiteit, mei 2018.

Het facultaire toetsbeleid is afgeleid van dit VU Toetskader. Het beschrijft de facultaire uitwerking en de

gemaakte keuzes ten aanzien van de implementatie van het toetsbeleid. De uitgangspunten daarbij zijn

dat:

De gang van zaken rond toetsing expliciet beschreven wordt op facultair-, opleidings- en

cursusniveau;

Toetsing onlosmakelijk onderdeel van de inhoud van het onderwijs vormt en dus duidelijk

gekoppeld moet worden aan de leerdoelen van een vak/cursus en de eindtermen van de opleiding;

De toetsing in de praktijk de taak van de examinator is. Deze draagt samen met de tweede

examinator de directe verantwoordelijkheid voor de toetsing.

De implementatie van dit beleid betekent onder andere dat iedere opleiding beschikt over een toetsplan

waarin duidelijk inzichtelijk is gemaakt hoe de toetsen in de opleiding in relatie staan tot de

eindtermen. Ook is voor ieder vak inzichtelijk gemaakt hoe de toetsing samenhangt met de leerdoelen

van het vak middels een toetsmatrijs. Tenslotte is de verantwoordelijkheid voor het ontwikkelen van

iedere toets neergelegd bij twee examinatoren.

De examencommissie is onder meer verantwoordelijk voor het borgen van de kwaliteit; de organisatie

en procedures rondom tentamens en examens; het vaststellen van richtlijnen en aanwijzingen; het

verlenen van vrijstellingen voor het afleggen van een of meer tentamens; het verlenen van een

toestemming voor een afwijkend programma (in gevallen voorzien door de wet), en het aanwijzen en

benoemen van de examinatoren, zoals geregeld door de wet3. De examencommissie stelt jaarlijks een

verslag op van haar werkzaamheden. Het jaarverslag omvat alle (eind)verslagen van de

(deel)examencommissie(s) en toetscommissie(s), alsmede een overzicht van fraudezaken waarbij de

examencommissie betrokken is geweest.

2 Te vinden op VUnet. 3 Artikelen 7.12 b en 7.12c Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek.

7

Facultaire verantwoordelijken: Toetsbeleid

Faculteitsbestuur Eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleidingen, met inbegrip van toetskwaliteit;

Stelt de opleidingscommissie en de examencommissie aan en ziet toe op deskundigheid en onafhankelijkheid; met inbegrip van het kunnen aanspreken op het niet naleven van de kwaliteitszorgcyclus, en het aanbieden van scholingsmogelijkheden;

Stuurt het toetsbeleid aan; Monitort een efficiënte en effectieve toetsorganisatie; Verantwoordelijk voor de facilitering van de archivering van het

toetsdossier. Portefeuillehouder onderwijs (PO)

Heeft naar aanleiding van het jaarverslag van de examencommissie jaarlijks een gesprek met de voorzitter van de examencommissie

Onderwijsdirecteur Vertegenwoordigt het faculteitsbestuur als directeur van een Bachelor College en/of Graduate School;

Heeft een maandelijks Bachelor College en/of Graduate School –overleg4 met de opleidingsdirecteuren en -coördinatoren, waar kwaliteitszorg (inclusief toetsbeleid) een vast agendapunt is.

Heeft jaarlijks een gesprek met de opleidingsdirecteur naar aanleiding van het jaarverslag van de opleiding en de examencommissie;

Krijgt alle rapportages van de midtermreviews en accreditaties; Ziet toe op de implementatie van het facultaire toetsbeleid; Draagt zorg voor communicatie van het facultaire toetsbeleid.

Opleidingsdirecteur Eindverantwoordelijk voor kwaliteit en kwaliteitszorg van toetsing, waaronder het opstellen van een opleidingstoetsplan, inclusief controle op naleving van de toetsplan;

Verantwoordelijk voor coherentie tussen afzonderlijke studieonderdelen opdat de eindtermen in voldoende mate worden getoetst, en waar nodig: monitort dit proces o.a. met behulp van toetsmatrijzen;

Ziet toe op en faciliteert professionalisering op het gebied van toetsbekwaamheid bij examinatoren, examen-, toets- en opleidingscommissieleden en opleidingsmanagement.

Opleidingscommissie Voert een controlerende rol uit in het hele proces van onderwijs, waaronder: evaluatie op het gebied van toetsing; signaleren knelpunten bij toetsing, en adviseren bij opstellen toetsbeleid / toetsplan.

Examencommissie Adviseert over opleidingstoetsplan; Stelt eisen aan examinatoren vast; Borgt kwaliteit van toetsen en examens, inclusief het recht op

inzage in toetsdossiers; Stelt richtlijnen en aanwijzingen vast t.a.v. het beoordelen en

vaststellen van uitslagen en examens binnen het kader van het Onderwijs en Examenreglement (OER);

In het geval van een gezamenlijke examencommissie las onderdeel van een Joint Degree staat de examencommissie garant voor het behaalde eindniveau van de gediplom.

4 Bekend als de Onderwijsberaden voor de Bachelor Colleges & Graduate Schools: Health and Life Sciences (HLS); Ecological and Environmental Sciences (EEE); Natural Sciences & Mathematics (NSM), en Information Sciences (IS

8

Examinator Is primair verantwoordelijk voor de inhoud van de toets; de toetsvorm, en de kwaliteit van de toets. De toets sluit aan op de leerdoelen en is valide, betrouwbaar en transparant. De examinator is tevens verantwoordelijk voor heldere communicatie naar studenten inzake toetsing, en het beschikbaar stellen van alle relevante toetsinformatie;

Verzorgt onderwijs en toetsing5 als onderdeel van een opleiding binnen de kaders van het toetsplan van de opleiding;

Stelt, mede aan de hand van de tussentijdse evaluatie van toetsen, het onderwijs bij;

Stelt het behaalde resultaat van het gemaakte werk vast, met inbegrip van: het ontwikkelen van antwoordmodel; de afstemming tussen meerdere beoordelaars; de naleving van het vier-ogen principe bij de beoordeling, en het bieden van inzage in het gemaakte werk en de beoordeling.

(Hoofd) Onderwijsbureau Verantwoordelijk voor de logistiek rondom tentamens en examens; Faciliteert ondersteuning rondom tentamens en examens; Verantwoordelijk voor de archivering van resultaten in het

StudentInformatieSysteem (SIS); Verantwoordelijk voor de ondersteunende IT-systemen; Draagt zorg voor de informatievoorziening rondom tentamens en

examens. (Facultaire) beleidsmedewerker

Draagt zorg voor de monitoring van de kwaliteitszorg; Medeverantwoordelijk voor de signalering van de stand van zaken

met betrekking tot de implementatie van het toetsbeleid; Verantwoordelijk voor het aanpassen en bijstellen van beleid.

5 En is hiermee ook: docent.

9

1 Uitgangspunten facultair toetsbeleid

1.1 VU visie op toetsen

Een VU-opleiding bestaat uit een coherent pakket van studieonderdelen waarbinnen het onderwijs is

vormgegeven volgens de principes van constructive alignment6, vastgelegd in het toetsplan7. Ter

bewaking en optimalisatie van de kwaliteit beschikt de opleiding over adequate instrumenten,

waaronder: het bepalen van eigen toetsbeleid; het beheersen van een breed repertoire van werk- en

toetsvormen; het werken met onafhankelijke reviewers of een toetscommissie, en het inrichten van een

kwaliteits(zorg)cultuur.8

Het algemene uitgangspunt is dat aandacht voor toetsing als instrument tot sturing van studeergedrag

en ter beoordeling van de geleverde leerprestaties centraal staat in de opleiding. De Faculteit der

Bètawetenschappen sluit daarbij aan bij de VU-visie door in haar opleidingen invulling te geven aan de

onderwijsvisie van het verzorgen van inspirerend, innovatief en activerend onderwijs.

1.2 Eindtermen van de verschillende opleidingen Alle opleidingen van de faculteit hebben de eindkwalificaties van de opleiding beschreven in relatie tot de vijf, internationaal erkende, Dublin Descriptoren:

Kennis en inzicht;

Toepassing van kennis en inzicht;

Oordeelsvorming;

Communicatie;

Leervaardigheden.

In de OER van de opleidingen is de uitwerking van deze Dublin Descriptoren opgenomen.

1.3 Visie vertaald naar toetsbeleid Iedere opleiding heeft de opleidingseindkwalificaties uitgewerkt in leerdoelen per onderwijsonderdeel

Deze leerdoelen, inclusief de wijze van toetsing, zijn opgenomen in de VU - Studiegids. Het

opleidingsmanagement is verantwoordelijk voor een duidelijke formulering van de eindtermen van de

opleiding en waarborgt dat de eindtermen van de opleiding als geheel worden gedekt door de toetsen

die worden afgenomen.

De faculteit hecht belang aan actieve werkvormen waarbij studenten gestimuleerd worden om vanaf de

start van de cursus aan het werk te gaan. Een belangrijke plaats is ingeruimd voor activerend onderwijs

dat de cyclus van het wetenschappelijk proces volgt: theorie, hypothese, toetsing, terugkoppeling.

6 John B. Biggs & Catherine Tang, 2011: oa beschreven op: VUnet: Wat Toetsen? 7 VU Toetskader 2018, bijlageset 1.3: raamwerk toetsplan (vanaf p32). 8 VU-Toetskader 2018, p. 12, hoofdstuk 3: VU-Visie op toetsen.

10

Voor het toetsbeleid van de faculteit betekent dit, dat:

het totale pakket aan toetsvormen aansluit bij het beoogde leergedrag van de studenten in de

opeenvolgende fasen van het curriculum;

de studenten tijdens een cursus regelmatig formatief getoetst worden en naar aanleiding daarvan

feedback ontvangen. Dat kan individuele of plenaire feedback zijn van de docent of feedback van

een of meer peers;

een schriftelijke toets bestaat uit kennis- begrips- en toepassingsvragen9;

de student inzicht moet kunnen krijgen of hij/zij op het niveau dat aansluit bij de eisen die de

docent stelt. Bijvoorbeeld door een oefentoets of andere vormen van formatieve toetsing;

vaardigheden als presenteren en schrijven expliciet worden geoefend, worden beoordeeld en van

feedback worden voorzien. De toetsing van deze vaardigheden is expliciet opgenomen in het

toetsplan van de opleiding;

de toetsvorm past bij de te toetsen eindtermen van het onderwijsonderdeel;

er per onderwijsonderdeel één herkansing per collegejaar is.10

2 Toetsing Toetsing heeft tot doel na te gaan of de studenten aan de doelstellingen van een bepaald

onderwijsonderdeel voldoen. Een adequate toetsing garandeert dat studenten die met een diploma de

faculteit verlaten over het juiste academische niveau beschikken. Daarnaast heeft de mate waarin de

toetsing valide, transparant en betrouwbaar is, gevolgen voor het individuele studiesucces van

studenten en voor het studierendement van de opleiding. Tot slot wordt het studiegedrag van

studenten in hoge mate bepaald door de door hen verwachte vorm en inhoud van de toets en door het

moment waarop de toetsing plaatsvindt.

Het doel van de toetsing heeft de volgende uitgangspunten:

De toetsing sluit aan op vorm, inhoud en karakter van het onderwijs, d.w.z.: vooraf vastgesteld en

ingegeven door de eindtermen;

De toetsing is valide, betrouwbaar en transparant, d.w.z.: gebaseerd op voorafgaand opgesteld

toetsmatrijs, en met voldoende – voorafgaande – informatievoorziening;

De toetsing stuurt op een positieve manier het leergedrag van studenten;

De toetsing is bruikbaar, d.w.z.: rekening houdend met de efficiëntie, eerlijkheid en beschikbare

tijd voor de toets, met inbegrip van een vergelijkbare moeilijkheidsgraad bij de verschillende

tentamengelegenheden;

De taal van de toets is de taal waarin het onderwijs is geboden11.

2.1 Toetsplan en toetsdossier

Iedere opleiding beschikt over een toetsplan waarin per onderwijsonderdeel is aangegeven op welke

wijze toetsing plaatsvindt. Het toetsplan wordt opgesteld door de opleidingsdirecteur. Een toetsplan

bevat minimaal de volgende onderdelen:

beschrijving van het eindniveau;

constructive alignment12;

kwaliteitsverbetering;

leerlijnen;

opleidingspecifiek toetsbeleid.

9 Zie Gebruikte termen: Toetsmatrijs, VUnet, en het VU Toetskader 2018, bijlageset 1.2: raamwerk toetsmatrijs (vanaf p30). 10 In paragraaf 5.2. wordt hier nader op ingegaan. 11 Onder bepaalde voorwaarden mag hiervan worden afgeweken, bijvoorbeeld wanneer al het gebruikte lesmateriaal een andere taal heeft. Echter, dit moet vóór de start van het onderwijsonderdeel gecommuniceerd zijn, bijvoorbeeld: via geëigende kanalen als: studiegids; syllabus; digitale leeromgeving; etc.. 12 John B. Biggs & Catherine Tang, 2011: Het principe van constructive alignment houdt in om bij curriculum- of cursusontwikkeling uit te gaan van de leerdoelen die bereikt moeten worden en daarop afgestemd het onderwijs in te richten. Op opleidingsniveau is dit uitgedrukt in een samenhangend geheel van onderwijsvormen en toetsen dat wordt toegewerkt naar de realisatie van de eindtermen. (Zie VU Toetskader 2018.)

11

Het toetsdossier verschaft inzicht in (de kwaliteit van) de toets en beoordeling in een studieonderdeel.

Elk toetsdossier omvat tenminste

Studiegidstekst;

Het complete tentamen en het hertentamen inclusief voorblad;

Antwoordmodel met puntenwaardering voor het tentamen en het hertentamen;

Toetsmatrijs en/of specificatietabel voor tentamen en hertentamen;

Cijferlijst (anoniem, en indien aanwezig:), met weergave van deelcijfers per toetsmoment van de

betreffende cursus;

Formulieren gebruikt voor de beoordeling van opdrachten, essays en presentaties, indien deze

toetsvormen worden gebruikt;

Ondertekend formulieren intercollegiale toetsing (tentamen en hertentamen);

Proeftentamen met antwoordmodel of oefenopdrachten;

Statistische analyse van de tentamenresultaten13;

Studentenevaluatie;

Studiehandleiding;

Toetsverslag van tentamen en hertentamen.

De toegang tot het toetsdossier wordt in ieder geval verleend aan de volgende actoren:

De opleidingsdirecteur: vanuit verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van toetsing, en het kunnen

bijsturen van kwaliteitszorgprocessen rondom toetsing;

De examencommissie: voor het kunnen vervullen van haar toezichthoudende en borgende taak

van de toetsen;

De twee betrokken examinatoren: ter verantwoording van (de totstandkoming van) een

scoreresultaat van een toetsing.

3 Beoordeling

3.1 Gebruik van beoordelingsformulieren Voor het beoordelen van schriftelijke toetsen wordt gebruik gemaakt van een goed, vooraf uitgewerkt,

antwoordmodel, met bijbehorende puntenwaardering. Beoordeling van vaardigheden zoals een

mondelinge presentatie, verslagen, ook bij stages en scripties, geschiedt conform goed passende, en

vooraf opgestelde, beoordelingsformulieren.

3.2 Evaluatie en nabespreking Naar aanleiding van een toets krijgen studenten tijdig feedback. Dat kan individuele of plenaire

feedback zijn van de docent/examinator, of feedback van één of meer peers.

De examinator evalueert de toetsing van zijn/haar studieonderdeel, aan de hand van de resultaten;

evaluatieresultaten van het onderwijs; en/of eventuele panelgesprekken met studenten (bijvoorbeeld

via de jaarvertegenwoordiging); de feedback van andere betrokkenen bij de toetsing, en de informatie

van een eventuele itemanalyse.

Voor wat betreft de meerkeuzevragen (MC) via (statistische) analyses kan achteraf worden nagegaan in

hoeverre een MC-toets betrouwbaar is. De uitkomst van een dergelijke analyse geeft ook informatie

over de validiteit (onderscheidend vermogen) van de afzonderlijke items. Dit wordt voor

meerkeuzevragen standaard geleverd door de Tentamenservice van de VU – afdeling: SOZ/OKP. Voor

open vragen kan een dergelijke analyse eveneens uitgevoerd worden, maar dan op aanvraag. Het wordt

aangeraden om deze analyses door deze ondersteunende dienst te laten uit voeren.

13 In paragraaf 3.2. wordt hier nader op ingegaan.

12

13

De examinator reflecteert evaluatieresultaten, en past zo nodig de toetsvorm; de aanpak bij de

constructie; de afname, en/of het beoordelen van de toets aan. Indien er aanleiding is voor de

aanpassingen van de toets (bijvoorbeeld n.a.v. de evaluatie, dan wel betere aansluiting bij het toetsplan

van de opleiding) wordt door de examinator een verbeterplan opgesteld dat wordt voorgelegd aan de

opleidingsdirecteur.

De toetsevaluaties worden opgenomen in het jaarverslag van de examencommissie en de opleiding.

4 Kwaliteitszorg en -bewaking

4.1 Het vier-ogenprincipe De faculteit der Bètawetenschappen hanteert het vier-ogenprincipe, hetgeen betekent de toets te laten

bekijken door een collega (of meerdere collega’s). Het moet gaan om een collega die op de hoogte is van

de inhoud van de cursus en bij voorkeur ook iemand die het niveau en tempo van de studenten goed

kan inschatten. Op VUnet zijn, als handreiking bij het Onderwijstoetsbeleid, informatiepagina’s

gepubliceerd die de docent (examinator) kan raadplegen om bijvoorbeeld te bezien aan welke eisen

goede vragen moeten voldoen.

De aangestelde examinator(en) is verantwoordelijk voor de beoordeling van het uiteindelijke resultaat

(weging met andere toetsen/deeltoetsen), en dient(en) zelf te bepalen of een tentamen voldoende (6 of

hoger) of onvoldoende (5 of lager) is. In de handreiking voor examinatoren14 staat uitgelegd hoe het

vier-ogenprincipe15 het best kan worden toegepast.

4.2 Opleidingsdirecteur De opleidingsdirecteur is eindverantwoordelijk voor kwaliteit en kwaliteitszorg van toetsing.

Hieronder valt het opstellen van een opleidingstoetsplan en de controle op naleving ervan. Daarnaast

ziet hij toe op coherentie tussen afzonderlijke studieonderdelen, opdat de eindtermen in voldoende

mate worden getoetst, en waar nodig, monitort hij/zij dit proces (o.a. met behulp van toetsmatrijzen).

Als laatste ziet de opleidingsdirecteur toe (op) en faciliteert professionalisering op het gebied van

toetsbekwaamheid bij examinatoren, examen-, toets- en opleidingscommissieleden en

opleidingsmanagement.

In het opleidingsjaarverslag geeft de opleidingsdirecteur een rapportage van zijn/haar uitgevoerde

taken en eventuele plannen tot verbetering.

4.3 De examinator De examinator is primair verantwoordelijk voor de inhoud van de toets, de toetsvorm en de kwaliteit

van de toets. Wanneer de toetsevaluatie daar aanleiding toe geeft, past de examinator de toets aan.

Daarbij worden aanwijzingen van de opleidingsdirecteur en/of examencommissie opgevolgd.

4.4 De examencommissie Zoals bepaald in de Wet op het Hoger onderwijs en het Wetenschappelijk onderzoek (WHW) stelt de

examencommissie op objectieve en deskundige wijze vast of een student aan de voorwaarden voldoet

die de onderwijs- en examenregeling ten aanzien van kennis, inzicht en vaardigheden stelt, nodig zijn

voor het verkrijgen van een graad. Daarnaast heeft de examencommissie als taak het borgen van de

kwaliteit van de tentamens en examens, met inbegrip van de organisatie en procedures rondom

tentamen en examens, het vaststellen van richtlijnen en aanwijzingen, en het verlenen van

vrijstellingen.

14 VU Toetskader 2018, bijlageset 2.5: Handreiking voor examinatoren (vanaf p41) 15 VU Toetskader 2018, bijlageset 2.5.4.1: Handreiking voor examinatoren (vanaf p46)

14

Formele regels met betrekking tot tentamens en examens zijn vastgelegd in de Onderwijs en

Examenregelingen (OER) van de opleidingen. Deze regels hebben onder meer betrekking op de vorm

van de tentamens, toelatingseisen, de frequentie en mogelijkheden tot het afleggen van tentamens,

correctietermijn, vaststelling en bekendmaking van de tentamenuitslag, inzagerecht, geldigheidsduur

van tentamens en vrijstelling.

In haar Regels & Richtlijnen van de Examencommissie (R&R) is de werkwijze van de examencommissie

vastgelegd met betrekking tot tentamen- en examen- aangelegenheden. De inhoud van de R&R behoort

volgens de wet tot de bevoegdheid van de examencommissie.

Voor de borging van de toetskwaliteit heeft de examencommissie procedures ontwikkeld, onder meer

voor de evaluatie van toetsen. De examencommissie heeft voor een aantal opleidingen een

toetscommissie ingesteld die de taak van kwaliteitsborging heeft overgenomen. Daar waar geen

opleidingstoetscommissie is ingesteld fungeert de Examencommissie als toetscommissie. In het

jaarlijkse verslag zal de examencommissie ook moeten nagaan (en uitspreken) of op basis van de

jaarlijkse evaluatie in het geheel van toetsen, beoordelingen en tentamens in voldoende mate de

beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn gerealiseerd (dus niet per studieonderdeel, maar als

conclusie over de beoordeling van alle gecontroleerde studieonderdelen). Aangegeven zal worden in

welke mate de toetsevaluatie is uitgevoerd: willekeurig, via cursusevaluaties, via klachten of door

gedane opmerkingen uit de opleidingscommissie.16

4.5 Professionalisering

De opleidingsdirecteur heeft vanuit zijn/haar positie de taak om toe te zien op de wenselijkheid van

professionalisering van examinatoren. Dit kan worden gerealiseerd door het initiëren en faciliteren van

de uitwisseling van toetsen en toetskwaliteit, het uitwisselen van good practices, het organiseren van

informatiesessies over nieuwe ontwikkelingen in toetsing en het samenstellen en/of updaten van

handleidingen.

Om de programma’s te kunnen realiseren wordt het onderwijs gegeven door capabele en academisch

geschoolde docenten. De meetbare kwaliteitscriteria die de faculteit hiervoor hanteert zijn:

Voor bacheloropleidingen: minimaal 75% van de docenten in de bacheloropleiding is

gepromoveerd;

Voor masteropleidingen: minimaal 90% van de docenten in de masteropleiding is

gepromoveerd17;

Binnen de faculteit heeft minimaal 80% van het wetenschappelijk onderwijzend18 personeel de

basiskwalificatie onderwijs voor universitaire docenten (BKO);

Alle docenten beheersen minimaal competentieniveau C1 van het Europees Referentiekader Talen

in de voertaal van het onderwijs dat zij in het Engels of in het Nederlands19 verzorgen.

De onderwijsevaluaties van docenten en hun wensen ten aanzien van professionalisering vormen een

vast onderwerp in de jaargesprekken. Wanneer blijkt dat docenten behoefte hebben aan aanvullende

scholing of coaching, biedt de leidinggevende daartoe de gelegenheid.

Naast de BKO wordt voor de verdere ontwikkeling op het gebied van coördinerende en/of

managementtaken, (vak)didactiek en onderwijskunde de seniorkwalificatie onderwijs (SKO20)

aangeboden.

16 Zie ook Handreiking voor Examencommissie, Vrije Universiteit 24 april 2018. 17 Een Universitair docent (UD) is bevoegd om examens af te nemen en is inhoudelijk en organisatorisch betrokken bij het onderwijs én onderzoek. Daarom streeft Bèta VU zogenaamde tweebenigheid na. Dit houdt in dat elke docent ook betrokken is bij onderzoek. 18 Onder onderwijzend personeel wordt bedoeld een persoon met een UFO - profielaanstelling van >=0,4fte als Docent 3 of hoger. 19 Bijv. zoals aangeboden door: http://cnavt.org/ 20 Zie Handboek onderwijskwaliteit | Personeelsbeleid in het kader van onderwijs, hoofdstuk 1.2, p5 (versie 2017).

15

5 Organisatie rondom toetsing

5.1 Informatievoorziening Bij een schriftelijk tentamen is goede informatievoorziening een vereiste. Binnen de faculteit wordt de

inhoudelijke informatie gepubliceerd in de digitale leeromgeving (CANVAS), en de studiegids. Voor wat

betreft toetsing wordt er op de informatiepagina’s van de vakken in ieder geval gecommuniceerd over:

de toetsvorm; duur van het tentamen; toegestane hulpmiddelen; cesuur en compensatiemogelijkheden.

5.2 Roostering & organisatie De onderwijslogistieke organisatie van de centraal te roosteren schriftelijke en digitale

toetsen/studieonderdelen wordt door het Onderwijsbureau BETA VU in samenspraak met de centrale

onderwijsplanners voor rekening genomen.

Bij de roostering wordt uitgegaan van het jaarlijks vast te stellen Jaarschema Onderwijs- en

(her)Tentamenperiodes. Dit jaarschema wordt jaarlijks vastgesteld door de onderwijsdirecteur(en) na

consultering van de onderwijsberaden. Bij het vaststellen van het jaarschema wordt uitgegaan van een

optimale studeerbaarheid. Voor de roostering van hertentamens gelden daarbij de volgende extra

uitgangspunten:

Hertentamens worden zo spoedig mogelijk na de eerste kans geroosterd, doch met in achtneming

van de wet- en regelgeving, c.q. omtrent de nakijk- en bekendmakingstermijnen, zoals neergelegd

in de facultair Onderwijs- en Examenregeling (deel A), alsook de BSA-regeling;

Er is per jaar één herkansingsmogelijkheid per vak21;

De onderwijslogistiek organisatie van de schriftelijke en digitale toetsing is vastgelegd in het

Tentamenprotocol.

5.3 Archivering Conform het VU Toetskader22 dienen de tentamenopgaven en uitwerkingen, met inbegrip van

werkstukken en andere schriftelijke materialen waarvoor een (deel)cijfer is toegekend en

tentamenuitslagen, ten minste twee jaar worden bewaard; al dan niet als onderdeel van het

toetsdossier. Eindwerken, zoals bachelor- en masterscripties, worden met de beoordelingscriteria, de

bijbehorende onafhankelijke beoordelingen en de eindbeoordeling ten minste 7 jaar bewaard.

Formeel is de opleidingsdirecteur is eindverantwoordelijk voor de archivering van opgaven,

uitwerkingen en uitslagen van tentamens, en de archivering van eindwerken, inclusief ondertekende

beoordelingsformulieren (conform de wettelijke bewaartermijnen zoals gegeven in het overzicht van

VU bewaartermijnen). De uitvoerende verantwoordelijkheid is gemandateerd aan het Onderwijsbureau

BETA VU.

De archivering van het schriftelijk en digitaal gemaakte tentamenwerk is vastgelegd in het

Tentamenprotocol. Binnen het protocol aanvragen afstuderen is de archivering van het eindwerk

belegd: het eindwerk moet ingeleverd (en gearchiveerd) worden bij de invoering van het

corresponderende resultaat in het studentinformatiesysteem.

21 Voor de eventuele uitzonderingen zie Regels en Richtlijnen Examencommissie en Onderwijs- en Examenregeling. 22 VU Toetskader 2018, Bijlageset 2.7.2.2.: Handreiking Faculteitsbestuur (vanaf p63)