De identiteit van de school en het De identiteit van de school en het vak levensbeschouwingvak levensbeschouwing

Drs. J.L.C. MarechalDrs. J.L.C. Marechal

www.jurgenmarechal.nlwww.jurgenmarechal.nl

De maatschappij staat niet De maatschappij staat niet stilstil

Overgang van de mens als Overgang van de mens als zinontvanger - zinstichterzinontvanger - zinstichter

Machtige kerk, secularisatie, autonomie Machtige kerk, secularisatie, autonomie van de mens,…van de mens,…

Levensbeschouwelijke pluraliteit Levensbeschouwelijke pluraliteit Privatisering, individualisering Privatisering, individualisering taboe op levensbeschouwelijk terrein taboe op levensbeschouwelijk terrein

Scholen en de Scholen en de levensbeschouwelijke levensbeschouwelijke

identiteit identiteit Identiteit verwatert in het gevecht om de Identiteit verwatert in het gevecht om de

leerling en de leerkracht leerling en de leerkracht Enorme onderwijskundige vernieuwingen Enorme onderwijskundige vernieuwingen

slokken de tijd op slokken de tijd op De aard van de materie maakt het extra De aard van de materie maakt het extra

moeilijk. Het wordt ervaren als oeverloos moeilijk. Het wordt ervaren als oeverloos en uitzichtloos en uitzichtloos

Reacties op de huidige Reacties op de huidige situatiesituatie

Een reactie van afweer en de boot Een reactie van afweer en de boot afhouden (privatisering en afhouden (privatisering en individualisering)individualisering)

Pragmatische/tactische reactie. Een Pragmatische/tactische reactie. Een overlevingsstrategieoverlevingsstrategie

Traditionele reactie (erfgoed vasthouden)Traditionele reactie (erfgoed vasthouden)

Bij de vierde reactie wil men de uitdaging Bij de vierde reactie wil men de uitdaging van het secularisatieproces op een van het secularisatieproces op een positieve manier benaderenpositieve manier benaderen

Enkele uitgangspunten bij Enkele uitgangspunten bij de vierde reactiede vierde reactie

School staat los van de kerk (De school heeft primair School staat los van de kerk (De school heeft primair een onderwijskundige identiteit)een onderwijskundige identiteit)

Secundair kun je de onderwijskundige identiteit Secundair kun je de onderwijskundige identiteit levensbeschouwelijk duidenlevensbeschouwelijk duiden

Als je levensbeschouwelijk wilt duiden dan moet je Als je levensbeschouwelijk wilt duiden dan moet je levensbeschouwing uit de taboesfeer halen en er levensbeschouwing uit de taboesfeer halen en er regelmatig zorg voor dragenregelmatig zorg voor dragen

Maak duidelijk van wie de levensbeschouwelijke Maak duidelijk van wie de levensbeschouwelijke identiteit is. (Bestuur, personeel, ouders, leerlingen)…identiteit is. (Bestuur, personeel, ouders, leerlingen)…enz. enz.

Vernieuwingen in het vak Vernieuwingen in het vak levensbeschouwinglevensbeschouwing

Wat is Wat is levensbeschouwelijk levensbeschouwelijk

onderwijs?onderwijs?

Levensbeschouwelijk onderwijs is Levensbeschouwelijk onderwijs is al het onderwijs dat zich expliciet al het onderwijs dat zich expliciet bezighoudt met de vraag naar bezighoudt met de vraag naar uiteindelijke zin (zinvraag) en de uiteindelijke zin (zinvraag) en de vraag naar het juiste handelen vraag naar het juiste handelen (ethische vraag).(ethische vraag).

De lessen De lessen levensbeschouwing levensbeschouwing

Tijdens de lessen Tijdens de lessen levensbeschouwing wordt het levensbeschouwing wordt het seculariseringsproces serieus seculariseringsproces serieus genomen zonder onze joods-genomen zonder onze joods-christelijke traditie te christelijke traditie te verloochenen. verloochenen.

Een nieuwe tijd vraagt om Een nieuwe tijd vraagt om een nieuwe didactiek een nieuwe didactiek

Aansluiting zoeken bij de leefwereld van de Aansluiting zoeken bij de leefwereld van de leerlingen en hun levensvragenleerlingen en hun levensvragen

Daarnaast gaat het erom aan te sluiten bij Daarnaast gaat het erom aan te sluiten bij de manier waarop ze leren en al lerend hun de manier waarop ze leren en al lerend hun leefwereld opbouwen leefwereld opbouwen

De vernieuwing richt zich ook op de De vernieuwing richt zich ook op de verbetering van de toegang van leerlingen verbetering van de toegang van leerlingen tot levensbeschouwelijke en morele tot levensbeschouwelijke en morele gemeenschappen gemeenschappen

Uitgangspunten voor het Uitgangspunten voor het vakdidactisch kader vakdidactisch kader

Participatief lerenParticipatief leren Authentiek lerenAuthentiek leren Activerend lerenActiverend leren Hermeneutisch lerenHermeneutisch leren De katholieke schoolDe katholieke school

Levensbeschouwelijke en Levensbeschouwelijke en ethische basishandelingenethische basishandelingen

GevoeligheidGevoeligheid Persoonlijke waarden ontdekkenPersoonlijke waarden ontdekken Een ethische of Een ethische of

levensbeschouwelijke redenering levensbeschouwelijke redenering makenmaken

Consequenties trekkenConsequenties trekken

Drie dimensies van Drie dimensies van basishandelingenbasishandelingen

De cognitief inhoudelijke dimensieDe cognitief inhoudelijke dimensie De affectieve dimensieDe affectieve dimensie de sociaal communicatieve de sociaal communicatieve

dimensiedimensie

Christendom als Christendom als inhoudelijk kaderinhoudelijk kader

Het logisch kader van Het logisch kader van godsdienst/levensbeschouwing is godsdienst/levensbeschouwing is de zinvraag en de ethische vraag.de zinvraag en de ethische vraag.

Het inhoudelijk kader waarmee Het inhoudelijk kader waarmee deze vragen worden benaderd is deze vragen worden benaderd is het christelijk geloof.het christelijk geloof.

Een nieuwe inhoud van Een nieuwe inhoud van het vak het vak

levensbeschouwinglevensbeschouwing

Levensbeschouwing in de Levensbeschouwing in de eerste klas eerste klas

In de eerste klas leren de leerlingen wat de In de eerste klas leren de leerlingen wat de specifieke levensbeschouwelijke benadering specifieke levensbeschouwelijke benadering van de werkelijkheid inhoudt (o.a. zin- en van de werkelijkheid inhoudt (o.a. zin- en ethische vraag).ethische vraag).

De leerlingen krijgen een terminologisch kader De leerlingen krijgen een terminologisch kader aangereikt waarmee zij moeten gaan werken. aangereikt waarmee zij moeten gaan werken.

Daarnaast vertelt de docent in het kort het Daarnaast vertelt de docent in het kort het levensverhaal van Jezus aan de hand van 10 levensverhaal van Jezus aan de hand van 10 christelijke feestdagen.christelijke feestdagen.

Levensbeschouwing in de Levensbeschouwing in de tweede klas tweede klas

In de tweede klas worden het In de tweede klas worden het jodendom en de islam behandeld jodendom en de islam behandeld (in dialoog met onze christelijke (in dialoog met onze christelijke levensvisie).levensvisie).

Daarnaast vertelt de docent in het Daarnaast vertelt de docent in het kort het levensverhaal van Jezus kort het levensverhaal van Jezus aan de hand van 10 christelijke aan de hand van 10 christelijke feestdagen.feestdagen.

Levensbeschouwing in de Levensbeschouwing in de derde klas derde klas

In de derde klas wordt er In de derde klas wordt er thematisch gewerkt. De volgende thematisch gewerkt. De volgende thema’s komen zeker aan bod: thema’s komen zeker aan bod: relaties, dood en God.relaties, dood en God.

Daarnaast vertelt de docent in het Daarnaast vertelt de docent in het kort het levensverhaal van Jezus kort het levensverhaal van Jezus aan de hand van 10 christelijke aan de hand van 10 christelijke feestdagen. feestdagen.

Levensbeschouwing in vier Levensbeschouwing in vier Havo/Vwo Havo/Vwo

Aan de hand van een historisch overzicht Aan de hand van een historisch overzicht

worden de levensbeschouwelijke zin- en worden de levensbeschouwelijke zin- en

ethische vragen en voorlopige ethische vragen en voorlopige antwoorden in antwoorden in

een historische context geplaatst.een historische context geplaatst.

Levensbeschouwing in vijf Levensbeschouwing in vijf Vwo Vwo

In het eerste gedeelte van het schooljaar In het eerste gedeelte van het schooljaar staat de levensbeschouwelijke zinvraag staat de levensbeschouwelijke zinvraag en ethische vraag centraal.en ethische vraag centraal.

In het tweede gedeelte van het jaar komt In het tweede gedeelte van het jaar komt het Nationaalsocialisme als ideologie ter het Nationaalsocialisme als ideologie ter sprake (theorie en praktijk).sprake (theorie en praktijk).

www.jurgenmarechal.nlwww.jurgenmarechal.nl