1 1Z AT E R D A G 2 0 A P R I L 2 0 1 3VEEHOUDERIJ

Als geen ander weet varkenshouder Mark Tijssen wat voor bloedbad bijten-de varkens kunnen aanrichten. Maar hij is er ook van overtuigd dat stan-daard couperen een aflopende zaak is.

‘Routinematig couperen wordt niet langer gedoogd en is maatschap-pelijk ook niet langer te verkopen’,

zegt Tijssen. De varkenshouderij moet met dit onderwerp aan de slag. ‘En daarbij kun-nen we het best zelf de regie voeren.’

Tijssen is lid van de werkgroep Krul-staart die vanaf de start in oktober eendi-mensionaal alle facetten die van invloed zijn op staartbijten heeft geïnventariseerd. ‘Staartbijten is multifactorieel. Mijn eigen ervaring is dat het iedere keer weer een zoektocht is naar hoe het probleem het best getackeld kan worden.’

WAARDEVOLDe afgelopen maanden kwalificeert Tijs-

sen als waardevol. De verkenning heeft veel aanknopingspunten opgeleverd om staart-bijten te verminderen, maar niet om eraf te komen. Op korte termijn stoppen met coupe-ren noemt Tijssen dan ook geen optie.

De huidige stallen en hokken staan er

gemiddeld nog een jaar of tien tot twintig. ‘Nieuwe stalconcepten zijn mooi, maar het gros van de varkenshouders kan daar op dit moment niet zoveel mee.’ Achteroverleunen is wat Tijssen betreft echter ook geen optie. ‘We moeten stappen zetten. Via de weg der geleidelijkheid en met een goede begelei-ding ben ik ervan overtuigd dat het kan.’

Tijssen vindt dat de varkenshouder met begeleiding van dierenarts en veevoerad-viseur aan de slag moet om te proberen varkensstaarten minder kort te couperen. ‘Varkenshouders lopen hierdoor een groter risico op staartbijten. Over de kosten daar-van moeten we met de retail om tafel.’

Mark Tijssen: stappen zetten

Mark Tijssen: ‘Op korte termijn stoppen met couperen is geen actie, maar we moeten er wel mee aan de slag.’F o t o : M a a r t j e v a n B e r k e l

Krul in de staart: haalbaar of nietAlle varkens een krul in de staart. Als het aan de werkgroep Krulstaart

ligt, zet de Nederlandse varkenshouderij daarop in. Begin april formu-

leerde de werkgroep haar eindrapportage en maakten zij een route-

plan hoe varkens in de toekomst een langere staart kunnen houden. De

intentie is om dat routeplan aan te bieden aan staatssecretaris Sharon

Dijksma van Economische Zaken. Een gewaagd plan, dat in de praktijk

stuit op verzet. Veel varkenshouders staan sceptisch tegenover de haal-

baarheid van het plan om staarten minder kort te couperen. Laat staan

om zelfs helemaal te stoppen met couperen. Ze hebben angst voor toe-

nemende problemen met staartbijten en extra kosten.

Van der Vegt uit het Overijsselse Dalfsen raakte in 2005 betrokken bij ‘Praktijk-

ontwikkeling W€lzwijn houderij’. Sindsdien is minder kort couperen een item op zijn bedrijf. In 2008 maakte hij een pas op de plaats. Het ging een tijd niet zoals Van der Vegt graag zou willen.

Na een time-out van een paar maanden pakte Van der Vegt het item weer op. Onder-tussen gaat er maximaal 1,5 centimeter van de staart; zo’n 80 procent van de staart blijft

intact. ‘Het heeft me vijf jaar gekost om bij dit huidig optimum te komen.’

Van der Vegt heeft ervaren dat het suc-ces van minder kort couperen afhankelijk is van een combinatie van de factoren. Hij noemt klimaat, voeding, basisgezondheid, hokbezetting en afleidingsmateriaal. ‘Hok-verrijking is niet het enige, maar wel een heel belangrijke’, benadrukt Van der Vegt.

In de loop der jaren heeft de onderne-mer veel geëxperimenteerd met hokverrij-king. Hij is onder andere de geestelijk vader van de knabbelpaal. ‘Bij ons uiten de var-kens hun bijtbehoefte daarop. Soms hoef ik een kwartaal lang de palen niet te vervan-gen, andere keren, wanneer er een griepje op de loer ligt of er sterke temperatuurswis-selingen zijn, eens in de twee weken.’

KIEZEN KRIJGENAls het mis gaat, gebeurt dat in de

zevende en achtste week, ervaart Van der Vegt. In die periode hangt er daarom bij de biggen een hooiruif waaruit ze naar hartenlust strootjes kunnen trekken om op te kauwen. ‘Wij denken dat staartbijten te maken heeft met het doorkomen van de kiezen. Kom je die periode goed door, dan gaat er daarna weinig meer mis.’

Als het onverhoopt toch voorkomt, gebruikt Van der Vegt jodiumspray (dip-middel uit de melkveehouderij) om het staartbijten te stoppen. Gedurende een week

besproeit hij de hele koppel met hulp van een rugspuit. ‘Het laatste half jaar hebben wij geen bijtproblemen gehad.’

Van der Vegt is ervan overtuigd dat min-der kort couperen kan wanneer varkens-houders de tijd krijgen om er op het eigen

bedrijf mee aan de slag te gaan. Geef een varkenshouder een jaar of drie tot vier jaar de tijd om zijn eigen optimum op te zoe-ken. ‘Ik geloof in het vakmanschap van de Nederlandse varkenshouder. Coach je hem goed, dan lukt het.’

‘Mijn big heeft krul in de staart’Onder het credo ‘durf ook eens wat; het

mag ook eens mis gaan’, experimenteert

varkenshouder Dick van der Vegt al acht

jaar met minder kort couperen.

Dick van der Vegt is er trots op dat zijn biggen een krul in hun staart hebben. F o t o : R u u d P l o e g

VARKENSHOUDERIJ

Praktiserende varkenshouders zijn dinsdag 14 mei van harte welkom bij de interactieve masterclass ‘Staartbijten in zicht’ bij VIC Sterksel. Vanuit het project Seeking sociable swine wordt stilgestaan gestaan bij het vroegtijdig signaleren van staartbijten in de stal. Tijdens masterclass gaan de deelne-mers aan de slag met handvatten om staartbijten te reduce-ren, maar ook wordt stil gestaan bij de benodigde bijdrage van overige partijen in de keten. De middag heeft een in-teractieve vorm; leren van elkaars (praktijk)ervaring is een belangrijk onderdeel. De middag begint om 13 uur en duurt tot 17 uur.

➢www.varkensnet.nl

Workshop

- Gesloten bedrijf met 300 zeugen (Topigs 40 en 50 x Pië-train) en 2.000 vleesvarkens

- Speenleeftijd: 28 dagen. Daarna komen ze uit welzijns-oogpunt in groepen van 60 tot 70 biggen

- 14 levend geboren- 1,0 doodgeboren- 28 big/zeug gespeend- na het spenen worden beren en zeugen gescheiden

Bedrijfsgegevens:

Tekst: Ilona Lesscher