Jaarbericht 2016TasTMarina LamérisRoel van Norel

Beste relatie,Als altijd, als het einde van het jaar nadert, kijken we terug. 2016 was een mooi jaar voor ons. Deze jaarbrief bevat berichten over bijzondere projecten met als hoogtepunt een nieuw boek. We zijn blij dat we voor u en samen met u deze projecten konden realiseren!

Wij wensen u feestdagen waarin u de rust vindt om van een bijzondere boom of gebouw te genieten. Voor 2017 wensen we u volop momenten toe waarop u het leven kunt vieren!

Met hartelijke groet, Marina Laméris en Roel van Norel

Op de voorzijde en links. De Kroezeboom van Tubbergen. De holle eik staat als een markant beeldhouwwerk op de Fleringer es. IJzeren stangen voorkomen al 50 jaar dat de stamdelen uit elkaar breken. Daarnaast is de kroon ingenomen om de sterkte van de stam en de grootte en de vorm van de kruin op elkaar af te stemmen. Zo krijgt de (ongeveer) 500-jarige eik de kans om zich te herstellen en om nog tientallen, misschien wel honderden jaren mee te gaan. De eik had de functie van grensmarkering. Bovendien werden er al ten minste in de 16de eeuw oogstdankfeesten onder de boom gehouden en werd er ook rechtgesproken. De leeftijd van de boom wordt geschat op basis van de geschiedschrijving. De boom dankt zijn behoud door de eeuwen heen aan zijn cultuurhistorische betekenis. Deze eik is een van de vele boomveteranen die in het boek Het Groene Goud besproken worden.

Tolakkerweg 1143739 JS Hollandsche Rading035 5772741

www.tastbaarerfgoed.nlinfo@tastbaarerfgoed.nl

HET GROENE GOUD

Eind oktober 2016 presenteerden wij ons nieuwste boek: Het Groene Goud. 50 jaar boomverzorging in Nederland. Het is een lijvig, rijk geïllustreerd boek geworden boordevol bomeninformatie. Hoewel het boek natuurlijk het ‘hoe’ van boomverzorgen en de vakontwikkeling behandelt, gaat de meeste aandacht uit naar het ‘waarom’. Waarom moet je bomen verzorgen? En doen we dat voor de bomen of voor onszelf?

Marina’s conclusie na 2 jaar ‘in de bomen’ te zijn geweest: “Straat- en stadsbomen leiden structureel hongers- en watersnood en menig wortelstelsel heeft ook nog continu zuurstofgebrek. Ook in parken en particuliere tuinen kan er veel mis gaan, onder meer door bodemverdichting en voedselgebrek door het opruimen van blad.Het motto van J’ørn en Lia Copijn, de initiatiefnemers van dit boek, ‘Bomen geven leven als wij ze leven geven’, is mij helemaal duidelijk geworden. Wij vinden dat bomen goed moeten groeien en niet mogen omvallen, terwijl de randvoorwaarden om te overleven doorgaans abominabel zijn. Stadsbomen zijn de plofkippen onder de flora en daarom is het tijd voor een beter-leven-keurmerk. Heel praktisch gezien zou dit voor de bomen kunnen betekenen dat ze een beter leven hebben en ouder kunnen worden – en oudere bomen bieden op veel vlakken (klimaat, ecologie) meer opbrengst dan jonge. Dit keurmerk zal

Stadsbomen zijn de plofkippen onder de flora. Daarom is het tijd voor een beter-leven-keurmerk.

Enkele onderwerpen uit

HET GROENE GOUD• de cultuurhistorische betekenis van bomen• het regeneratievermogen van bomen: hoe worden ze oud?• geschiedschrijving van het vak boomverzorging, met een

uitstap naar de VS, Duitsland, België en Luxemburg• geschiedschrijving van boomverplanting, het nut van een

tweede bomenleven• ontstaan en ontwikkeling van de Bomenstichting en de

Kring Praktiserende Boomverzorgers• het nut en het rendement van bomen, met veel aandacht

voor hun rol in het stadsklimaat en de gezondheidsbaten (WUR- en VU-onderzoek)

• interviews met professoren, promovendi, professionals en liefhebbers

• en vele boomveteranen

Op onze site vindt u meer informatie en ook een inkijkexemplaar van het boek.

Bestel het boek nu nog snel voor de introductieprijs van € 29,95. Vanaf 1 januari 2017 kost het boek € 34,95.

Bestel via onze site of via marina@tastbaarerfgoed.nlOnze bestelervaring: zodra u dit boek gezien heeft, koopt u er nog een paar voor familie of vrienden. Het is al veel aangeschaft als Kerstgeschenk. Een leuke ervaring voor ons en een besteltip voor u!

320 pagina’s, kleur, hard cover, leeslintjes

kunnen bijdragen tot een groter bewustzijn van de betekenis van bomen en van de wijze waarop wij hun rendement kunnen verhogen.Niet alleen kan een boom veel betekenen voor de leefkwaliteit en het klimaat, maar daarnaast hebben veel bomen cultuurhistorische waarde. Dat mag naar mijn idee binnen de erfgoedzorg wel wat meer aandacht krijgen. Voor het tijdschrift Monumentaal (het decembernummer van 2016) schreef ik een column over bomen als levend erfgoed en hoe we er vanuit monumentenzorg mee omgaan. Mijn stelling: de middeleeuwse gerechtslinde van een dorp heeft net zoveel recht op bescherming vanuit de erfgoedwet als de middeleeuwse kerk die ernaast staat. Ik denk dat we én te weinig beseffen hoeveel cultuurhistorische waarde die boom heeft én onvoldoende beseffen dat die boom onvervangbaar is. Je kunt een waardevolle boom vermeerderen via enten of stekken, zodat je identiek genetisch materiaal verkrijgt, maar de kopie ziet er nooit precies uit als het origineel. Bovendien duurt het tientallen, zo niet honderden jaren voordat de ‘replica’ volgroeid is. En bovenal: de rijke geschiedenis die een boom in zich draagt, kan niet op een jonge boom overgedragen worden. Bij een historisch gebouw halen we het ook niet in ons hoofd om het origineel te slopen en door een replica te vervangen. Laat staan dat we de nieuwbouw dezelfde cultuurhistorische waarde toekennen als de oudbouw. Een boom met cultuurhistorische waarde is dus net zo onvervangbaar als een gebouwd monument.

Het draait allemaal om kennis. Mijn kennis groeit gelukkig nog iedere dag. Zo kijk ik iedere keer weer anders naar de wereld om mij heen. Ik beloof u, als u dit boek gelezen heeft, kijkt u anders naar bomen! U heeft dan zoveel begrip van bomen dat u, een volgende keer als het bekende geluid weer klinkt: ‘Deze boom is oud en ziek. Hij moet gekapt worden’, een stevig weerwoord heeft.”

Leefkwaliteit en erfgoed

We zijn hard op weg naar een kwaliteitseconomie. Kwaliteit wordt de komende jaren belangrijker dan kwantiteit en opbrengst in geld. Erfgoed speelt een grote rol in dit kwaliteitsverhaal. Het maakt onlosmakelijk deel uit van een hoogwaardige leefomgeving en is een belangrijk aspect van duurzaamheid. De omgevingswet met zijn focus op integrale zorg voor de leefkwaliteit is het antwoord van de overheid op deze ontwikkeling. Het is zaak om de rol die erfgoed en cultuurhistorie kan spelen in een kwaliteitseconomie zowel bij bestuur, als intern bij collega’s als onder burgers goed uit te dragen. Met kwaliteit als speerpunt liggen er mogelijkheden om erfgoedzorg (nog) beter te positioneren.

Eens over doorpraten? Maak een afspraak, dan denken we mee welke kansen er in uw organisatie op dit gebied liggen.

Werk voor gemeenten

Natuurlijk blijft het werk voor gemeenten onverminderd doorgaan. Na het inventariseren en aanwijzen van monumenten en het maken van erfgoedbeleid, is het nu in veel gemeenten tijd voor onderhoud en beheer én om voorbereidingen te treffen voor de omgevingswet. Een belangrijk aspect van onderhoud is communicatie. Vertel wat je doet en waarom. Laat zien dat erfgoed onderhouden loont. Wij dragen hieraan bij met teksten voor monumentennieuwsbrieven, voor Open Monumentendag en met brochures en andere uitgaven. We werkten bijvoorbeeld mee aan een tenderdocument voor de verkoop van een her te bestemmen monument en aan de teksten van een gemeente voor de verkiezing van de groenste gemeente van Nederland. Burgerparticipatie en educatie horen eveneens bij ‘onderhoud’. Kom met burgers in contact en hoor wat er leeft. Geef jongeren de kans om erfgoed te beleven. Via verbinding groeit het draagvlak voor het behoud van erfgoed. Wij helpen daar graag aan mee!

Monumentenwacht Utrecht

Afgelopen jaar hebben we ons ingezet voor Monumentenwacht Utrecht. Communicatie en strategie waren de kernwoorden.In november ging de nieuwe site www.monumentenwacht-utrecht.nl het web op. Daaraan gekoppeld komt er begin 2017 een Mijn Monumentenwacht-omgeving voor alle leden van de wacht. Het concept is uitgedacht in samenwerking met Fenicks. Ontwerp, teksten en foto’s zijn van TasT. De technische realisatie is verzorgd door Enixé. Dit heeft geleid tot een mooi eindresultaat. Sober en doelmatig, de kernwaarden van de wacht, maar wel van nu.

Neem een kijkje op www.monumentenwacht-utrecht.nl.

Aanbeveling Word donateur; de wacht is een culturele ANBI. U helpt de wacht dan met het realiseren van educatieprojecten, zoals het lesprogramma ‘wachters in de klas’. Belangrijk werk, want de kinderen van nu zijn de monumentenzorgers van straks.

FotografieHerkent u dit? U wilt uw huis verkopen of verhuren. De makelaar stuurt een fotograaf en die maakt nette foto’s, maar de sfeer van uw huis ontbreekt. Het is al moeilijk om afscheid te nemen en dan groeit ook nog het idee dat uw advertentie geen recht doet aan uw mooie bezit. Een bijzonder (monumentaal) object vergt toch net iets meer aandacht en een ander oog. Afgelopen jaren werd Roel regelmatig gevraagd om de verkoopfotografie van bijzondere projecten te verzorgen, en in een aantal gevallen ook de verkoopwebsite te ontwerpen.Roel fotografeert tevens in opdracht van architectenbureau’s en fabrikanten om hun projecten in beeld te brengen. Daarnaast werkt hij als productfotograaf. Neem een kijkje op www.roelvannorel.nl

Villa Maarheeze Een prachtig landhuis van architect Co Brandes in Wassenaar, beschreven door deskundige cultuur-, tuin-, en architectuurhistorici. Beoordeeld als ‘bijzonder informatief en uitstekende fotografie’.

hard cover 128 pagina’s, € 19,95.auteurs Eric Blok, Annette de Vries, Carla Scheffer, Marina Laméris, Robert van Litgrafisch ontwerp en fotografie Roel van Norel

Welgelegen Biografie van een Copijn-huisLangs een tijdlijn van 130 jaar – van 1881, het jaar van de bouw van het huis Welgelegen, tot aan nu – maakt de lezer een wandeling in en om het huis: langs de verbouwingen en de levens van verschillende generaties Copijnen.

hard cover 112 pagina’s, € 17,50.auteurs Lia Copijn-Schukking, Marina Lamérisgrafisch ontwerp en fotografie Roel van Norel

Rijk aan bodemvondsten De archeologie van WassenaarDat Wassenaar zeer rijk is aan bodemvondsten lijkt een goed bewaard geheim. Toch waren enkele opgravingen spraakmakend en haalden ze zelfs de landelijke pers, zoals het Bronstijdgraf in het Weteringpark met twaalf skeletten uit ca. 1700 voor Christus. hard cover 192 pagina’s, € 19,95.auteur Robert van Litgrafisch ontwerp Roel van Norel

Sociaal ondernemen in een kapitalistisch bolwerk

Dit boek brengt bijna 100 jaar woningbouwgeschiedenis in Wassenaar in beeld. 200 illustraties en vele interviews geven de geschiedenis een gezicht.Auteur is Robert van Lit, Wassenaar kenner bij uitstek, die bijgestaan werd door Gerard Bouwman, die tientallen jaren voor de Bouwstichting werkte en jarenlang foto’s en documenten verzamelde.

auteur Robert van Litgrafisch ontwerp Roel van Norelhard cover 167 pagina’s, € 22,50.

Met open mond door China Een Chinabeleving in 2010Hoewel inmiddels 6 jaar oud, worden de 17 verhalen over de Chinese cultuur in dit boek nog steeds door velen herkend. Over het verdwijnen van de traditionele fiets, de bouwwoede, de argwaan tegen moslims, de omgang met het cultureel erfgoed, met elkaar en met regels, en het dromen over blauwe luchten in een door smog omgeven leefomgeving.

hard cover 144 pagina’s, € 15,00.auteur Marina Lamérisgrafisch ontwerp en fotografie Roel van Norel

Parels van BaksteenMonumenten van Leidschendam-VoorburgDe gemeente Leidschendam-Voorburg telt ongeveer 400 monumenten: buitenplaatsen en herenhuizen in Voorburg, woon-winkelpanden en sluiswerken in Leidschendam, boerderijen, gemalen en molens in Stompwijk. Ook het bijzondere Neherlaboratorium, dat een van de Wederopbouwmonumenten van Nederland is, staat in deze gemeente. Met uitgebreide informatie over alle bouwstijlen, gebouwentype en archeologie. Inclusief een fietsroutekaart met een overzicht van alle monumenten op watervast en scheurvrij papier, om mee op pad te nemen.

hard cover 400 pagina’s, € 24,95.auteur Marina Lamérisgrafisch ontwerp en fotografie Roel van Norel

Boeken maken is één van onze passies. We geloven niet dat u rijk geïllustreerde boeken op uw tablet wilt bekijken. U wilt ze vastpakken, de foto’s goed kunnen bekijken en met een kleurrijk leeslintje markeren waar u bent. Kortom: u wilt genieten van een goed boek. Dat kan met onze uitgaven!

Boeken Een boek bestellen? Stuur een e-mail naar marina@tastbaarerfgoed.nl. Natuurlijk zijn alle boeken ook te verkrijgen in alle boekhandels.

het Oude Loo, het oude jachtslot in het park van paleis Het Loo, omringd door azalea’s, rododendrons en bijzondere boomsoorten.

Boek ons vakantiehuisje bij de kroondomeinen in Apeldoorn. Kijk op www.dehut.info.

De Hut is een recreatiewoning voor 4 personen, gelegen op bijna 2500 vierkante meter privé-grond. De Hut ligt te midden van weilanden, in het beschermde gezicht van Wenum-Wiesel en aan de rand van het koninklijke kroondomein Het Loo en het natuurgebied de Zandhegge.We verwelkomen u graag op deze geweldige plek die nog van Roels moeder en voorouders is geweest!

GENIETEN VAN RUST, NATUUR EN CULTUUR?

Alleen in april en mei te zien