Tannat en Sangiovese

Vlaamse WijngildeCommanderij Brussel

Vrijdag 25 november 2011

Sangiovese • Blauwe druif• Bijna zeker van Toscaanse origine (Misschien Emilia Romagna)• Meest geplante druif in Italië - met ongeveer 100.000 hectare

produceert ze 10% van alle wijn in het land• Overheersend zowel in Toscana als in Romagna• Grote aanwezigheid in Marche en Umbria• Iets kleinere, maar toch significante aanwezigheid in Latio,

Campania, Puglia, Sardegna en Sicilia• Geplant in 16 van de 20 verschillende streken• Eveneens in verschillende wijnregio's in de rest van de wereld, met

steeds betere resultaten in onder andere Californië en Australië• Sangiovese is, naast de Barbera, de soort die in Italië het meest als

nationale druivensoort kan aangeduid worden.• De Sangiovese is sterk beïnvloed door de “terroir”

Synoniemen (of klonen) van Sangiovese

Bruneletto, Calabrese, Cardisc, Chiantino, Cordisio, Cuocignola, Gabra Cani, Guarnacciola, Ingannacane, Lacrima, Lambrusco, Lambrusco Mendoza, Maglioppa, Montepulciano Primutico, Morellino, Morellino de Florence, Morellino di Scansano, Morellone, Moscatale, Negretta, Nerino, Niella, Nielluccia, Nielluccio, Niellucciu, Pigniuolo Rosso, Pignolo, Pignolo Rosso, Pignuolo, Plant Romain, Primaticcio, Prugnolino Dolce, Prugnolo, Prugnolo di Montepulciano, Prugnolo Dolce, Prugnolo Gentile, Prugnolo Gentile di Montepulciano , Prugnolo Rosso, San Gioveto Grosso, San Montanino, San Quiveto, San Roveto, San Zoveto, Sancivetro, Sangineto, Sangiogheto, Sangiovese dal Cannello Lungo, Sangiovese dal Cannello Lungo di Predappio, Sangiovese di Lamole, Sangiovese di Romagna, Sangiovese Dolce, Sangiovese Elba, Sangiovese Gentile, Sangiovese Grosso, Sangiovese Nostrano, Sangiovese Piccolo, Sangiovese Piccolo Precoce, Sangiovese Romagnolo, Sangiovese Toscano, Sangioveto Dell'Elba, Sangioveto Dolce, Sangioveto Grosso, Sangioveto Montanino, Sanvicetro, Sanzoveto, Tabernello, Tignolo, Tignolo Tipsa, Toustain, Uva Abruzzi,Uva Canina, Uvetta.

Naam

• Naam zou afgeleid zijn van het Toscaanse dialect sangiovannina = vroegkiemendof

• Meer poëtisch - maar niet noodzakelijk minder juist - afgeleid van het Latijnse Sanguis Jovis, wat bloed van Jupiter betekent

Twee subvariëteiten : Sangiovese Grosso en Sangiovese

Piccolo• De Grosso is paradoxaal genoeg klein, maar (wat kwaliteit betreft)

belangrijk, terwijl de Piccolo groot, maar het minst belangrijk is. • Tot de Sangiovese Grosso behoren de beste klonen, met name de

Brunello (die in Montalcino wordt gebruikt) en de Prugnole Gentile, die in de Vino Nobile di Montepulciano wordt gebruikt.

• Deze klonen geven een lage opbrengst en hebben kleinere bessen dan de grotere Sangiovese Piccolo, die veel wordt verbouwd in Lazio, de Marche en in Romagna.

• De Sangiovese Grosso heeft een dikke schil waarin de aromatische stoffen zitten die de wijn zijn karakteristieke aroma verlenen, en de tannines die hem zijn rijpingsvermogen geven.

Grosso

Kenmerken van de Sangiovese

• Vroegkiemende druif maar langrijpend

• Rijpt erg laat• Matig intense kleur van het sap• Donkerblauwe tot zwarte druiven

wat kleur van schillen betreft• Kleine bessen met dikke schil• Trossen compact en stevig• Houdt van warm overdag en fris

tijdens de nacht • Heel veel klonen met elk hun

eigenschappen en verschillen = vandaar meestal menging van klonen

• Oogst midden september tot eind oktober

Geur en smaakeigenschappen van de Sangiovese

• Zwarte kersen• Zwarte bosbes en Pruimen• Wilde specerijen• Hoge aciditeit• Stevige tannines • Gedroogde theebladeren

Ziektes

• Weinig gevoelig aan ziektes• Heel weinig grijsrot dankzij bijna permanente

aanwezigheid van wind

Voorwaarden om een goede wijn op basis van Sangiovese te maken

• Middelmatig warm klimaat• Absoluut geen regen tijdens de oogst • Galestrobodem : leisteenachtige klei die

vooral in Chiantia Classico te vinden isof

• Alberesebodem : kalksteen zoals in Montalcino

• Oogsten op optimale rijpheid en in perfecte sanitaire toestand

Tannat • Blauwe druif• Vermoedelijk afkomstig uit de Béarn• De term Tannat komt uit het Occitaans: Tanat, van tan

tanin = gebruind• Verwijst of naar de

-sterke concentratie tannines-of naar de donkere kleur van de druif-naar het bruinachtige aspect van de bladeren

• Houdt van grintachtige zandgrond

• Het druivenras is laat rijp

De Tannatdruif

bestaat uit -compacte trossen -cilinderachtig-bolvormige druiven van een gemiddelde grootte-blauw-zwart gekleurd met een dikke huid-druivenbladeren zijn pentagonaal, groot van afmeting en donker groen.

Eigenschappen van de Tannat

• Geeft zeer fruitige wijnen, rijk van contrasten, frambozen, exotisch hout, kaneel, tabak

• Tanninerijk• Na verblijf in

eikenhoutenvaten geeft de tannat een intens rode wijn van een grote complexiteit, die zeer goed oud wordt

• Bij oudere wijnen komen wild- en ledergeuren voor

Gebruik in Frankrijk • Dit druivenras wordt gebruikt voor de

volgende wijnen: – Cahors, – Côtes du Brulhois, – Madiran, Irouléguy, Tursan,

Côtes de Saint-Mont, Côtes de Gascogne,

– rode en rosés uit de Béarn etc.

Gebruik buiten Frankrijk• Dit druivenras wordt nu meer

in Uruguay verbouwd, waar hij in de XIXe eeuw werd geïntroduceerd, dan in het zuidwesten van Frankrijk (Sud-Ouest)

• In Uruguay wordt het ras Harriague genoemd (naar Pascual Harriague die hem in 1870 van uit het Baskenland meenam).

Ziektes

• Tannat is gevoelig voor

-mijt: pokkenmijt

-cicaden

-grijsrot (pourriture grise):

Foto van Olaf

Voorwaarden om een goede wijn op basis van Tannat te maken

• Oogsten op optimale rijpheid • Verantwoord gebruik van eikenhouten vaten• Lage rendementen!!!• Strenge selectie na de oogst• Bij voorkeur een klei-kalk grond

Petrole – Torrione 2008

• In de jaren 1940 werd het Petrolo-domein in de Colli Aretini eigendom van de Bazzocchi-familie

• Vandaag is het Lucia Bazzocchi Sanjust die samen met haar zoon Luca het bedrijf leidt

• 19 hectare olijfbomen en 31 hectare wijngaard.

• Sinds de jaren 1980 gaat alle aandacht naar de productie van hoogwaardige olijfolie en wijn.

Torrione 2008IGT Rosso di Toscana

• Oorsprong : Mercatale Valdamo• Ouderdom: wijngaarden aangeplant tussen 1970 en nu• Oogst: eind september, begin oktober• Vinificatie:

-fermentatie en maceratie 14 dagen in betonnen cuves-malolactaatgisting zowel in barriques als in 30 hl grote tonnen

• Rijping: 15 maanden in vaten (1/3 nieuwe)• Productie: 37 000 flessen• 100 % Sangiovese

• tussen

Brazilië & Argentinië

• tussen

30° en 35 ° ZB

• zelfde breedte als

o Z-Afrika

o Australië

Bodegas Hector Stagnari Tannat Viejo 2008 Uruguay

• Afkomstig uit Uruguay, appellatie Salto• Zoon Hector en zuster Virginia concentreren zich op

kwaliteitswijnen• Behoort tot de beste 6 wereldwijnen afkomstig van

Tannat , de meeste internationale onderscheidingen• Domein van 30 ha • Tannat Viejo : 18 maanden vatrijping • Minder tannines dan de Sud-Ouest • 13,5 % vol• Bewaartijd 3-4 j

Sangiovese di Romagna Superiore Riserva 2007 DOC

• =vaandeldrager van het huis: werd in de Gambero Rosso met ' 3 bicchieri' beloond.

• Oorsprong: Podere Monte di Sotto – Brisighella• Oogst: september• Vinificatie:

-fermentatie gedurende 18 à 20 dagen in inox cuves gevolgd door malolactaatgisting-14 maanden rijping in Franse houten vaten en foeders

• Productie : 15 000 flessen

Corallo Nero Sangiovese di Romagna• passie van de broers Antonio en Cesare Gallegati

• hebben in de jaren negentig de 'Azienda Agricola' of het wijnlandgoed van hun vader overgenomen om er een domein met kwaliteitswijnen van te maken.

• 'Cantina Emergente' (up-and -coming winery) in de editie 2010 van de alom bekende wijngids Gambero Rosso.

• 20 hectares

• bevindt zich in de provincie Ravenna in het hart van Emilia-Romagna

• bestaat uit twee delen : 10 ha fruitteelt en 10 ha olijfteelt en wijnbouw.

Don David Reserve Tannat 2009Michel Torino estate

• 1892• Cafayate Valley• Zeer warm – 345 zon dagen• Irrigatie • 1.700 meter hoogte• 12 mnd hout lagering

Altesino Rosso Di Montalcino 2009

• Het 15de-eeuwse Palazzo Altesi gelegen aan de Noordflank van Montalcino, is de thuisbasis van het wijndomein Altesino

• 27 hectare• De meeste wijngaarden zijn aangeplant met

sangiovese die gebruikt wordt voor de productie van DOC Rosso di Montalcino en DOCG Brunello di Montalcino

Altesino Rosso di Montalcino 2009 DOC

• Oorsprong: Montalcino, La Velona wijngaard met een bodem rijk aan kalk en klei

• Oogst: eind september• Vinificatie:

-fermentatie en maceratie gedurende 14 dagen met temperatuurscontrole tussen 28 en 30° C

• Rijping gedurende 7 maanden in Sloveens foeders en 3 maanden in inox cuves

• Narijping van minimaal 4 maanden op fles voor verkoop

Madiran

Alain Brumont - Madiran• Madiran-pionier Alain Brumont slaagde er als eerste in de rustieke, straffe

wijnen van de streek om te vormen tot toonbeelden van finesse. • Fabuleuze wijnen die de Madiran in één klap op de wereldkaart zetten en

daarmee de gehele Sud-Quest een grote stap vooruit hielpen. • Ondertussen klommen heel wat wijnboeren naar zijn niveau maar hij blijft

voorbeeldfunctie houden• Soms gekke experimenten: bijvoorbeeld wijnen rijpen op de zeebodem en

hoog in de bergen, om verschillen in ontwikkeling te onderzoeken. • Appellatie Madiran 1948 = een v.d. oudste appellaties van de Sud-Ouest. • Lang slechte reputatie door: te hoge rendementen, weinig selectieve

oogsten, gebruik van cabernet franc (oorspronkelijk diende men slechts min. 40 % tannat te gebruiken in assemblages)

• Wetgeving is niet veranderd maar goede wijnboeren gebruiken nu minimaal 65 tot 80 % Tannat in de assemblage

Alain Brumont: topwijnmaker in Madiran

Château Bouscassé Cuvée Argile Rouge 2002 Madiran

• Heel speciale cuvée waar weinig publiciteit rond gemaakt wordt

• Men streeft hier naar Tannat met minder tannine en minder kracht maar eerder naar fluweligheid en finesse

• Wijngaard gelegen tussen Montus en Bouscassé met een oppervlakte van 8 hectares

• Ondergrond met rode klei, die zeer zeldzaam is op Madiran • Nieuwe beplanting met een densiteit van 7500 stokken per

hectare • Alain Brumont produceerde zijn eerste cuvée Argile Rouge

in 2001

Ciacci Piccolomini d’Aragona

• In Castelnuovo dell'Abate staat het statige 17de-eeuwse palazzo

• Guiseppe Bianchini is de eigenaar van dit domein, vroeger succesvolle wielrenner

• Het is een erfgoed van zijn vader die al wijnmaker was

• Vandaag worden de wijnen geproduceerd en gebotteld in een gloednieuwe kelder net buiten het dorp

Brunello di Montalcino Pianrosso DOCG 2006

• Oorsprong: Castelnuovo dell’Abate, Pianrosso wijngaard op het zuiden van Montalcino

• Hoogte van 240-360 meter• 16 hectares• Superstrenge selectie voor de Brunello• Oogst: oktober• Vinificatie: fermentatie in inox tanks en cementen

cuves• Rijping : 36 maanden in Sloveense tonnen van 20 tot

85 hectoliter + 8 maanden narijping of flessen• Productie van 39 000 flessen

Domaine Laffont, Cuvée Hecate, 2003, Madiran

• Eigendom van Belg Pierre Speyer, mini-domein 3,13 hectares

• in 1993 was het totaal verkommerd • Sanering van de wijngaarden, vernieuwing van de

vinificatie-apparatuur en een aparte kelder voor de vaten te bouwen zorgden voor een klein mirakel

• Heel lage rendementen• Maakt wijnen met heel veel respect voor het terroir en

de typiciteit van de druif • Wordt algemeen (h)erkend als het allerbeste wat in de

streek gemaakt wordt

Domaine Laffont, Cuvée Hecate, 2003 Madiran

• Pure Tannat 100 % van de beste druiven• Mini-cuvée van 7 vaten = maximaal 2100

flessen• Zeer lage rendementen