Taalcompetent voor de (meertalige) klas
27
Elke leraar taalcompetent in de (meertalige) klas Heidi Depraetere
Transcript of Taalcompetent voor de (meertalige) klas
Elke leraar taalcompetent
in de (meertalige) klas
Heidi Depraetere
Inhoud 1. Speeddaten
2. Over welke taalcompeten5es moet ik als leraar beschikken? -‐ Wat zijn taalcompeten0es voor de meertalige klas? -‐ Wat is het belang van taalcompeten0es? -‐ Wat zegt het beroepsprofiel over taalcompeten0es?
3. Hoe kan ik mijn taalcompeten5es versterken?
Kennismaking
Post-its -‐ Link/vraag m.b.t. taalcompeten0es
(voorkant)
-‐ Naam, func0e en onderwijsinstelling (achterkant)
Speeddaten
STAP 1
• Bekijk de vraagkaart
STAP 2
• Zoek een A of B partner om een AB-‐duo mee te vormen
• Interview en noteer
STAP 3
• Ontmoet je A-‐ of B-‐collega’s
• Bespreek resultaten interview
• Vat samen op flap
Over welke taalcompetenties moet ik als leraar beschikken?
Donderdag, 5 maart 2015 De bel gaat. In de gangen naar het leslokaal vraag ik aan Dris hoe zijn voetbaltraining gisterenmiddag is geweest. Eens in de klas gaat de les van start met een klasgesprek over het lesonderwerp. Een oefening volgt waarbij ik de verschillende stappen uitleg. Tijdens het lesuur geef ik extra uitleg aan Ani en Hajar en spoor ik Julian en Sabri aan om verder te werken. Op het einde van de les vraagt Nassim feedback over zijn laatste toets. Tijdens de middagpauze overleg ik met twee collega’s over de eindejaarsreis voor de zesdes. Na de lesuren praat ik met enkele ouders om hen te overtuigen hun dochters mee te laten gaan op schoolreis en schrijf ik een infobrief voor voor mijn collega’s.
Wat zijn taalcompetenties …
Definitie -‐ Cluster van vaardigheden, aZtudes en kennis -‐ Gericht op mondelinge en schri\elijke communica0e
-‐ Taalbeheersing leraar
Wat zijn taalcompetenties …
Voorbeeld: gesprek voeren -‐ Kennis: taalregisters, hoe argumenta0e opbouwen, syntac0sche kennis, …
-‐ Vaardigheden: kan inspelen op non-‐verbale signalen, kan rekening houden met publiek en doel, …
-‐ ACtude: bereid om te luisteren, taalgebruik aan te passen, correct te spreken, …
… in de meertalige klas? Uitgangspunten
1. Meertaligheid is een realiteit in de sociale ruimte – Globalisering – Groeiend gebruik Engels – Ontwikkeling taalvarianten (in steden)
… in de meertalige klas? Uitgangspunten
2. Meertaligheid is een realiteit in elke persoon – Eentalig à meertalig binnen gezin – Taalvariëteiten (binnen één taal) – Verschillende sociale func0es – Posi0eve waardering essen0eel voor goede ontwikkeling
… in de meertalige klas? Uitgangspunten
3. Meertaligheid is contextgebonden georganiseerd – Sociale func0e in verschillende contexten – De taalvariant die niemand thuis leert: schooltaal – Specifieke kenmerken
bijv. aangeven >< “Geef mij de (stellen, zeggen, boter eens aan” aantonen)
… in de meertalige klas? “Taalvaardigheidsdoelen gelden in gelijk welke onderwijs-‐ en klascontext, bij het onderwijs aan alle leerlingen. Voor de leraar die lesgee\ aan een klas met veel anderstalige leerlingen zijn in wezen geen andere taalcompeten5es in het geding. Hij moet uiteraard wel rekening houden met en inspelen op het taalvaardigheidsniveau van zijn leerlingen, maar moet niet elke leraar dat doen?” (13 doelen in een dozijn)
Belang van taalcompetenties? Een toets geschiedenis vraagt om de Renaissance met de Middeleeuwen te vergelijken. Kevin maakt 2 kolommen en schrij\ in elke kolom de juiste kenmerken. 10 op 10. De leraar geschiedenis is blij. Een week later luidt de vraag op een biologietoets: “Vergelijk het gebit van het konijn met dat van de kat”. Kevin maakt opnieuw 2 kolommen en vult ze met de juiste kenmerken. 5 op 10. “Dat is toch niet vergelijken”, zegt de leraar biologie. “Je somt gewoon de kenmerken op en trekt geen besluit”.
Belang van taalcompetenties? Schooltaal is een vreemde taal, in elk vak: -‐ Onbewust talige doelen -‐ Talige instruc0es hebben hoge abstrac0egraad -‐ Niet enkel voor anderstaligen een struikelblok -‐ Taal en leren hangen samen => leraar! Bewustzijn en versterken van eigen taalcompeten0es hee\ invloed op leerproces.
De taalcompetente leraar in de meertalige klas werkt … -‐ vanuit een breed meertalig denken -‐ vanuit een posi5eve aCtude t.a.v. taal(variëteiten) -‐ vanuit een inzicht in de kenmerken van school-‐ en vaktaal
-‐ vanuit een gedegen kennis van taalverwerving -‐ vanuit een inzicht in de samenhang tussen taal en leren
-‐ met een goed ontwikkelde eigen professionele taalvaardigheid
-‐ met degelijke didac0sche competen0es m.b.t. taalontwikkelend lesgeven
Taalcompetenties in het beroepsprofiel
Beroepsprofiel en basiscompetenties 1. Het leer-‐ en ontwikkelingsproces adequaat
begeleiden in SN, rekening houdend met diverse persoonlijke en maatschappelijke taalachtergronden van leerlingen. (1.11)
2. In SN of ander passend register communiceren met ouders/verzorgers met diverse taalachtergronden in diverse talige situa0es. (6.5)
3. In SN adequaat in ac0e treden met leden van het schoolteam/medewerkers van onderwijsbetrokken ini0a0even. (7.5)
Taalcompetenties in het beroepsprofiel
13 doelen in een dozijn Domein 1: de leraar in interac5e met leerlingen: 1. Gesprekken voeren met leerlingen 2. Beoordelen en toegankelijk maken van teksten 3. Mondeling opdrachten geven 4. Schri\elijk vragen en opdrachten formuleren 5. Uiteenzeren met schri\elijke ondersteuning 6. Schri\elijke evalua0e geven 7. Vertellen 8. Voorlezen
Taalcompetenties in het beroepsprofiel
13 doelen in een dozijn Domein 2: de leraar in interac5e met volwassenen in/rond school: 1. Gesprekken voeren met volwassenen 2. Presenta0e geven met schri\elijke ondersteuning
aan volwassenen 3. Schrijven i.f.v. Volwassenen 4. Lezen
Taalcompetenties in het beroepsprofiel
13 doelen in een dozijn Domein 3: de leraar als lerende: 1. Innoveren en professionaliseren
Hoe kan ik mijn taalcompetenties versterken?
Opdracht Stap 1: homogene groep (A, B, C of D) -‐ Bekijk het materiaal en de vraagkaart
-‐ Bespreek de vragen in groep -‐ Elk groepslid noteert de antwoorden
Opdracht Stap 2: heterogene groep (A, B, C en D) -‐ Neem de opdracht en antwoorden
uit de eerste stap mee naar de nieuwe groep.
-‐ Elk groepslid stelt zijn/haar opdracht en antwoorden uit de eerste stap voor.
-‐ De groep doet bij elke opdracht waar mogelijk aanvullingen. -‐ Samen beslissen jullie wat de drie beste 0ps zijn. -‐ De drie beste 0ps (uit de groep, tools, …) worden op
de flap genoteerd.
Opdracht Stap 3 -‐ De flappen worden vooraan opgehangen. -‐ Elke groep licht zijn top drie van taalcompeten0e0ps toe.
Terug- en vooruitblik als exit
Exit
Post-its -‐ Aanvullingen, sugges0es, bedenkingen, …
-‐ Antwoord op vragen
Exit Websites Klasse: mondelinge instruc0es hrp://www.klasse.be/leraren/18591/spreek-‐jij-‐klare-‐taal-‐in-‐de-‐les/ Klare taal: schrijf-‐ en spreek0ps, teksten toegankelijk maken, … hrp://www.klaretaalrendeert.be/in_de_opleiding/ Kennisplavorm Taalontwikkelende Leraar hrp://www.leoned.nl/ Centrum Taal en Onderwijs hrp://www.taalbeleid.be/splash.php 13 doelen in een dozijn (voor de lerarenopleiding) hrp://www.detaalcompetenteleerkracht.be hrp://taalunieversum.org/sites/tuv/files/downloads/der0endoelen.pdf Omgaan met meertaligheid: hrp://www.diversitei0nac0e.be hrp://meertaligheid.be
