Taalbeleid in een notendop: essentie + materiaal

Nascholing Kansenbevordering

8 oktober 2009

Het probleem

• Kansarme kinderen beschikken niet van thuis uit over schoolse taalvaardigheid dialect

• Schoolse taalvaardigheid is nodig om op school mee te kunnen:

• De school gaat er van uit dat alle kinderen de schooltaal beheersen

Wat kan er aan gedaan worden?

1. De sleutel ligt in de school!• Taalvaardigheidsonderwijs in de lessen

Nederlands• Taalbeleid buiten de lessen Nederlands: taal

de hele dag!)

2. Bijkomende initiatieven thuis

Taalvaardigheidsonderwijs• nadruk op de 4 vaardigheden (begrijpen – spreken – begrijpend

lezen en schrijven)• ‘content- based’ (nadruk op begrijpen en communicatie/inhoud)• Nadruk op schoolse taalvaardigheid• Al doende, zelfontdekkend, ervaringsgericht• Veel taalaanbod• Veel interactie• Functioneel• Intrinsiek boeiende taken• Klasextern remediëren enkel indien echt nodig• Heterogene groepen• Kansarme kinderen ondersteunen/aanmoedigen• Veilig klasklimaat (ook: respect voor eigen taal)

Bestaand materiaal: Kleuters(zie www.nt2.be)

– Bonte boel (jongste kleuters)– Kleutertaal – Leidstertaal: 3 bronnenboeken:

• Taal - Materiaal• Taal – Verhaal• Taal - Centraal

– Toets: KOBI – TV (2e kl)– Toets: TALK (begin 3e kl)

Bestaand materiaal: lager onderwijs

• De toren van Babbel (1 – 6) • Taalslang (begrijpend lezen)

– Leesprikkels (1e ljr)– Spelend lezen (2e ljr)– Leesschat (3e ljr)– Leesfestijn (4e ljr)

• Leesrijk school- en klasklimaat• Taakgericht remediërend lezen (2e en 3e)• Het schrijfpaleis (motiverend schrijftaken L.O.)• Toets: TAL (begin 1e; eind 3e kl.)• VLOT: volgsysteem LO Taalvaardigheid

Bestaand materiaal: anderstalige nieuwkomers

• Joker (eerste opvang AN in de gewone klas)

• Goochelen met woorden 1 – 2 – 3 (onthaalklas)

Bestaand materiaal: Bu.O.

• De tuin van Babbel (BLO)

Bijkomende tips voor ouders

• Veel praten met de kinderen (in eigen taal)bv.: antwoorden op vragen

• Voorlezen (attitude t.a.v lezen)• Gericht TV en radiogebruik (cfr. Circus

Kiekeboe; Sesamstraat…)• Taallessen Nederlands voor ouders volgen (in

school of buurt); basiseducatie • Moedergroepen/ oudergroepen• Vrije tijd: jeugdbeweging, kinderwerking (cfr. De

babbeldoos), boeken lezen…

Overzicht basisprincipes

• Bij kansarmen gebeurt het bijbrengen van de schooltaal OP SCHOOL – Mits een goed taalbeleid en een goed taalvaardigheidsonderwijs

• Thuis proberen te zorgen voor voldoende VERBALE INTERACTIE – Kan best in de taal waarmee men het meest vertrouwd is

• Het is van belang dat de ouders de schooltaal leren (NT2): bv. ‘ouders in interactie’– Om het kind te kunnen ‘volgen’– Om de communicatie met de school te bevorderen

• De ouders geven POSITIEVE SIGNALEN aan het kind mbt de beheersen van schooltaal– Stimuleren van buitenschoolse activiteiten waardoor het

beheersen van de schooltaal wordt bevorderd

De bijdrage van CLB

• Sensibiliseren (belang van taalbeleid)

• Meedenken over taalbeleid (kernteam)

• Informeren over bestaande mogelijkheden

• Bespreken resultaten taaltoetsen

• Coachen van leerkrachten via observatie en feedbackgesprekken