dt-regels in een notendop
-
Upload
freyaroosens -
Category
Education
-
view
230 -
download
2
Transcript of dt-regels in een notendop
Herhaling: De DT-regels in een notendop
bachelor in het bedrijfsmanagement
docent: Freya Roosens
Stappenplan
Wat is stam van het werkwoord? Welke tijd?
OTT (onvoltooid tegenwoordige tijd) OVT (onvoltooid verleden tijd) Tijd met een VD (voltooid deelwoord) VD als adjectief Imperatief
Wat is het onderwerp? Regel(s) toepassen → THAT’S IT!
DE STAM VAN HET WERKWOORD
ZOEK MIJ!
Stam = infinitief – (e)n
In principe erg gemakkelijk:
Let op bij medeklinkerwisselingen (bij vervoegingen)! Zeven – stam: zeev – gezeefd
Verhuizen – stam: verhuiz - verhuisd
infinitief – (e)n douchen – douch bloeden – bloed hakken – hak vegen - veeg
TEGENWOORDIGE TIJD (OTT)
OTT (tegenwoordige tijd)
lopen zetten antwoorden
Ik loop zet antwoord
Jij loopt zet antwoordt STAM+ t
Hij/zij/het
loopt zet antwoordt STAM+ t
Wij lopen zetten antwoorden
Jullie lopen zetten antwoorden
Zij lopen zetten antwoorden
!Inversie=enkel stam! Loop jij snel?
!Inversie=geen verschil! Loopt je broer snel?
TRUC 1: vervangingsmethode
de fout aan! DUID(??) ZING
TRUC 1: vervangingsmethode
je moeder? BID(??) ZINGT
TRUC 1: vervangingsmethode
je, moeder? BID(??) ZING
VERLEDEN TIJD (OVT)
OVT (verleden tijd)
• weven – weefde – geweven
• jagen – joeg – gejaagd
• scheppen – schiep – geschapen
• …
→ uit het hoofd te leren!
Bij de STERKE werkwoorden !
OVT (verleden tijd)
haten antwoorden
Ik haatte antwoordde STAM + te(n)/de(n)
-te(n)/-de(n)? = regel van ‘t kofschip
Jij haatte
antwoordde
Hij/zij/het haatte
antwoordde
Wij haatten
antwoordden
Jullie haatten
antwoordden
Zij haatten
antwoordden
Bij de ZWAKKE werkwoorden !
VOLTOOID DEELWOORD (VD)
VOLTOOID DEELWOORD
haten antwoorden
Ik heb gehaat geantwoord ge/be/andere + STAM + t/d
-t/-d? = regel van ‘t kofschip (of andere
methodes!)
Jij hebt gehaat
geantwoord
Hij/zij/het heeft
gehaat
geantwoord
Wij hebben
gehaat
geantwoord
Jullie hebben
gehaat
geantwoord
Zij hebben
gehaat
geantwoord
Nooit dt !
TRUC 2: ‘T KOFSCHIP
uitgang -de de stam eindigt op een klinker of een stemhebbende medeklinker b d g l m n r v w z
uitgang -te de stam eindigt op een stemloze medeklinker t k f s ch p
TRUC 3: verlengingsmethode
Heb je de vraag goed ? beantwoor(??)
Beantwoordde = OVT
beantwoord
TRUC 3: verlengingsmethode
Heb je je antwoorden ? gecheck(??)
checkte = OVT
gecheckt
LET OP !
• Ik verhuis maar verhuisd (verhuizen)
• Ik heb gekanood (kanoën-klinker=d)
• Faxen –s klank dus gefaxt
• Petanquen –k klank dus gepetanquet
• Coachen – gecoacht
VOLTOOID DEELWOORD ALS ADJECTIEF
VD als ADJECTIEF = zelfde aantal klinkers & medeklinkers als infinitief !
infinitief OVT VD als ADJ
Haten haatte De gehate man = aantal klinkers en medeklin-kers als in de infinitief !
verpraten verpraatte
Verprate tijd
Antwoorden antwoordde
Beantwoorde vragen
verbreden verbreedde
De verbrede weg
IMPERATIEF
IMPERATIEF
infinitief Voorsorteren!
vertrouwelijk Beginnen jullie maar…
zonder ond. (of met ‘jij’)
Fiets (jij) wat trager!
beleefd (of met ‘u’)
Schakelt (u) eens naar derde.
wed. ww mét ond Spoedt u zich naar huis!
wed. ww zonder ond. Spoed u naar huis!
SPELLING VAN DE ENGELSE WERKWOORDEN
ALGEMENE REGEL voor Engelse werkwoorden
• Engelse werkwoorden worden alle als
ZWAK beschouwd
→ regel ‘t kofschip / verlengingsmethode / OVT toepassen!
Lobbyen – ik lobby – ik lobbyde – ik heb gelobbyd
Flossen – ik flos – ik floste – ik heb geflost
LET OP!
• Stam van het Engelse werkwoorden eindigt op –e? én
-e is noodzakelijk voor de uitspraak? → behoud deze –e!
barbecuen– ik barbecue– ik barbecuede– ik heb gebarbecued
upgraden – ik upgrade– ik upgradede– ik heb geüpgraded
(uitspraak!)
Engelse stam op -e
LET OP!
• Let op voor de –o !
scoren – ik scoor (niet: ik score)– ik heb gescoord
promoten – ik promoot – ik heb gepromoot
Engelse ww met een -o
LET OP!
• Medeklinkerverdubbeling op einde infinitief én nodig voor Engelse uitspraak?
→ dubbele medeklinker blijft!
passen – ik pass – ik passte - ik heb gepasst
maar yellen– ik yel - ik yelde – ik heb geyeld
maar flossen – ik flos – ik floste – ik heb geflost
Engelse stam met dubbele
medeklinker
LET OP!
Hoe vervoeg je
volleyballen? En baseballen?
Ik volleybal Ik volleybalde Ik heb gevolleybald
Ik baseball Ik baseballde Ik heb gebaseballd
LET OP!
• Engels werkwoord eindigt op –le?
→ stam wordt –el !
to google (Eng) – googelen (Ned)– ik googel - ik heb gegoogeld
to scrabble (Eng) – scrabbelen (Ned) - ik scrabbel – ik heb gescrabbeld
maar to recycle (Eng) – recyclen (Ned) – ik recycle – ik heb gerecycled
Engelse stam op -le
LET OP!
• Soms mag je –te/-de voor OVT en –t/-d gebruiken
voor VD → t(e) en d(e) zijn OK!
briefen - ik brief - ik briefde/briefte – ik heb gebriefd/gebrieft
golfen - ik golf - ik golfde/golfte – ik heb gegolfd/gegolft
Beide schrijfwijzen kunnen!
MINI-test !
* Meerkeuzevragen
* Maar één correct antwoord
1
De …………. (verbreden) weg kan nog steeds de verkeerstroom niet aan.
A. verbrede
B. verbreede
C. verbreedde
2
De …………. (verbreden) weg kan nog steeds de verkeerstroom niet aan.
A. verbrede
B. verbreede
C. verbreedde
3
De (aanwenden) ………… middelen bleken ruim onvoldoende.
A. aangewendde
B. aangewende
C. aanwende
4
De (aanwenden) ………… middelen bleken ruim onvoldoende.
A. aangewendde
B. aangewende
C. aanwende
5
(Worden) …………. je vader niet kwaad als je te laat bent?
A. wordt
B. word
C. wort
6
(Worden) …………. je vader niet kwaad als je te laat bent?
A. wordt
B. word
C. wort
7
Hij deed wel zijn best, maar hij (evenaren) ………. zijn voorganger niet.
A. evenaardde
B. evenaarde
C. evenaardt
8
Hij deed wel zijn best, maar hij (evenaren) ………. zijn voorganger niet.
A. evenaardde
B. evenaarde
C. evenaardt
9
De scheidsrechter (afgelasten) …………. de wedstrijd af omwille van de dichte mist.
A. gelastte
B. laste
C. gelaste
10
De scheidsrechter (afgelasten) …………. de wedstrijd af omwille van de dichte mist.
A. gelastte
B. laste
C. gelaste
11
De factuur dient (betalen) ………….
te worden voor 15 december.
A. betaalt
B. betaaldt
C. betaald
12
De factuur dient (betalen) ………….
te worden voor 15 december.
A. betaalt
B. betaaldt
C. betaald
13 Hij kan niet beter,
zijn mogelijkheden zijn …………. .
A. begrensd
B. begrenzd
C. begrenst
14 Hij kan niet beter,
zijn mogelijkheden zijn …………. .
A. begrensd
B. begrenzd
C. begrenst
15
Omdat ze niet wilde dat ik het document las heeft zij het …………. (deleten)
A. gedeleted
B. gedeleet
C. gedeletet
16
Omdat ze niet wilde dat ik het document las heeft zij het …………. (deleten)
A. gedeleted
B. gedeleet
C. gedeletet
17
(wenden) …………. u zich tot de directie met klachten!
A. went
B. wendt
C. wend
18
(wenden) …………. u zich tot de directie met klachten!
A. went
B. wendt
C. wend
19
(zich hoeden) …………. u voor oplichters en zwendelaars.
A. hoedt
B. hoet
C. hoed
20
(zich hoeden) …………. u voor oplichters en zwendelaars.
A. hoedt
B. hoet
C. hoed
VRAGEN? [email protected]