Hoe moeilijk kan het zijn om een voetballend kind te fotograferen? Niet, als u voldoening neemt met een stipje op het grasveld. Wel als u ook de emotie wilt vastleggen. Laat uw opname een verhaal ver-tellen. Met deze tips komt u al een heel eind.

Actie fotografie in een notendop

q Een detail is voldoende om de sfeer van het volledige moment weer te geven. De man levert een ongelofelijke inspan-ning. Het ene oog is dicht en het andere is vermoeid. Dit vastleggen maakt meteen duidelijk dat het hem zwaar viel.

74 workshop I Fotomagazine.inFo

Sport is dubbel. Triomferen, na een lange en zware trainingsperiode, is overweldigend. Daar zijn geen woorden voor, getuigen vele topsporters vlak na een overwinning. Maar het kan ook ontzettend wreed zijn.

Denk aan de foute wissel van Sven Kramer tijdens de 10.000 meter op de Olympische Spelen in Vancou-ver. Ongeacht verlies of winst, het is één en al emotie. Sport draait om de beslissende momenten. Dit geldt eveneens voor sportfotografie. Ook wanneer u langs het voetbalveld van de buurtvereniging staat. Neem deze tips door en ga bij de volgende wedstrijd weer langs de lijn supporteren en de actie vastleggen. Ge-heid dat u anders te werk gaat.

StandpuntGa bij voorkeur, als het kan, door uw knieën om een op-name te maken. Een laag standpunt innemen, vergroot het

beeld en maakt uw onderwerp indrukwekkender. Zo lijkt de persoon groter dan hij werkelijk is. Dat laat zijn kracht zien en op die manier schetst de opname de sfeer van de wedstrijd en zijn knappe prestatie. Dit is eveneens cruciaal wanneer u uw sportende kinderen wilt vastleggen. Deze zijn kleiner dan u en ze zijn meestal omgeven door een horde andere rondrennende kinderen op een klein veld. Door te knielen, bent u op dezelfde kijkhoogte. Dit voor-komt nietszeggende plaatjes van de kruin van hun hoofd. Als u op de tribune zit, en dus niet dichtbij de sporter kunt komen, gebruikt u best een telelens. Iemand van boven fotograferen levert overigens ook mooie beelden op. Het hangt maar net af van wat u met de foto wilt vertellen. Was diegene op de toppen van zijn kunnen? Heeft hij een mindere dag gehad? Was het zware wed-strijd? Bedenk wat de sfeer van het moment en wat uw onderwerp is en bepaal daarna uw standpunt. Overigens draait het bij actiefotografie niet alleen puur om de actie.

Actie fotografie in een notendop

»

q Zou ‘hun’ team gescoord hebben? Inderdaad, daar is geen twijfel over mogelijk.

q De concentratie op het gezicht van de honkbal-ler spreekt boekdelen.

75

Fotomagazine.inFo workshop

Het mag ook beschouwend zijn, zoals het contrast laten zien tussen iemand die in topvorm is en iemand die zo goed als dood over zijn fiets hangt. Denk eveneens aan de compositie van de opname. Raast iemand in een ijltempo voorbij in zijn kajak op een wildwaterbaan, dan wordt dit gelijk duidelijk wanneer u hem rechtsonder in beeld vastlegt. Zo laat u zien dat hij al een behoorlijke weg heeft afgelegd en wekt u de illusie dat de sporter zo snel is dat zelfs de camera het niet gecentreerd kan vastleggen. Het geeft snelheid weer. De compositie kan ook hu-mor veroorzaken. Denk aan een zwemmer die van de springplank springt en tussen twee gebouwen komt te hangen, alleen maar omdat u dat bepaalde standpunt en die compositie hebt gekozen. Dat is best grappig omdat er geen zwembad te zien is, maar enkel een halfnaakte man tussen wolkenkrabbers. Daarnaast is het van belang verstorende elementen, zoals een vuilnisbak, in de compositie te vermijden. Dat veroorzaakt onrust in het beeld.

Blijven volgenIn tegenstelling tot wat de meeste doen, is het niet verstandig om een opname te maken van een voetballer of hockeyer van zodra hij de bal heeft bemachtigd ergens achterin het veld en dan stoppen met vastleggen als hij dichterbij komt. Nee, begin op te nemen als de speler nadert. Vanaf dat moment wordt het pas echt interessant. Zijn gezichtsuitdrukking is dan veel duidelijker te zien en juist dat geeft het gevoel bij een wedstrijd weer. De intensiteit, de concen-tratie en de inspanning vastleggen, levert prachtige resultaten op. Iemand klein in beeld is niet mooi, dat zegt niets. Het is even-eens erg belangrijk om de speler, nadat hij voorbij loopt, te blijven volgen. De actie gaat namelijk door. Let wel dat u niet gewond raakt. Bij sommige sporten vlammen de at-leten namelijk voorbij zonder oog te hebben voor een fotograaf langs het veld.

Creatief bewerkenHeeft u iets meer tijd? Of maakt u foto’s om ze vervolgens te publiceren op de site van de club? Dan is creatief bewerken wellicht een optie. Zo maakt u bijvoorbeeld een teamfoto en plakt u deze op een bijzon-

Nog enkele korte tips

l Fotografeert u met een teleobjectief? Sta dan altijd klaar met groothoek exemplaar voor opnames dichterbij, zoals een uitzinnig publiek naast u of een liefdevolle omhelzing na een verbluffende prestatie.

l Wanneer u genoegen neemt met één lens bent u het beste uit met een 70-200 mm. Dit is een veelzijdig objec-tief dat over een groot zoombereik beschikt. Bovendien is het compact en licht. Een prima reisgenoot.

l Stel de autofocus op continu in. l Let op de schaduw op het gezicht

van een speler wanneer hij trots een beker boven zich houdt. Verander uw standpunt als dat nodig is.

l Probeer tussen de zon of de meest felle lichten van het stadium en uw onderwerp te staan. Dit zal het onder-werp beter belichten.

l Indien een team een wit tenue draagt, kan dit overbelichting veroorzaken. Dit lost u op door de lichtwaarde naar maximaal -1 EV in te stellen.

l Neem eventueel een statief mee. Dat is zeker handig wanneer u langs de zijlijn staat.

l Wellicht vanzelfsprekend, maar toch, hinder de wedstrijd niet. In uw enthou-siasme zou u wel eens in de weg kun-nen staan van scheidsrechters, spelers, coaches of beveiligingspersoneel. Dit is niet de bedoeling. Wees discreet.

dere achtergrond, zoals de voorkant van een sportarena of de stad waar een wed-strijd plaatsvindt. Voorwaarde is wel dat u de ploeg achter een effen achtergrond fotografeert zodat u achteraf de mensen makkelijk uit het beeld knipt. Een andere mogelijkheid is om een collage te maken van de mooiste foto’s die u tijdens een wedstrijd gemaakt hebt.

Ontspanknop blijven indrukkenGaat de actie zo snel? Blijf dan vooral op de ontspanknop drukken zodat de autofocus scherp blijft. Als u de knop los laat, heeft de camera weer even tijd nodig om scherp te stellen en dat kan u een schitterend beeld kosten. Zonde! Door de AF-ON-knop ingedrukt te houden, maakt u eenvoudig tientallen opnames per seconde. Zo hoeft

u echt niets te missen. Dit gedurende de hele wedstrijd doen, is daarentegen niet nodig, maar hou uw vinger wel altijd op de ontspanknop. Laat u niet afleiden en concentreer u op de wedstrijd.

q Dit is een foto van het beschouwende karakter. Iemand die kopje ondergaat in de wildwaterbaan. Het water is zichtbaar wild en zelfs zo krachtig dat die ene op de boot eruit valt en ‘zinkt’. Beide worden goed weergegeven op de foto.

76 workshop I Fotomagazine.inFo

AnticiperenAls u het spelletje kent, doet u er goed aan te anticiperen op wat er gaat gebeuren. Speelt de gedoodverfde winnaar voor de winst? Focus dan op hem. Tijdens een

“Deze foto nam ik in augustus 2004 tij-dens de Olympische Spelen in Athene. Pieter van den Hoogenband kan zijn geluk niet op nadat hij de 100 meter vrije slag op zijn naam bracht”, vertelt Chamid. “Hij was de grote kansheb-ber tijdens de finale. Fotografen staan opgesteld langs de lange kant van het zwembad. Om de zwemmers zo recht mogelijk van voren te fotograferen koos ik ervoor om helemaal achterin te staan, zo ver mogelijk van het aantik-punt. Ik weet namelijk dat de deelne-

mers zich omdraaien om hun tijd te zien. Om Pieter toch groot in beeld te krijgen koos ik voor de 400mm-lens in combinatie met een 2x converter. Omdat de wedstrijd in de avond gezwommen werd, schoot ik de opname op 800 ASA met een diafragma van 5,6 en een sluitertijd van 1/250 sec. Dit bracht wel een risico tot beweging met zich mee. Uiteindelijk is de foto perfect gelukt. Ik hoefde niet te croppen en bracht de overwinning formaatvullend in beeld.”

q Foto: Pieter van de Hoogenband

“Dit beeld nam ik tijdens een kwalificatie-wedstrijd voor het wereldkampioenschap tussen Nederland en Schotland vorig jaar in Amsterdam. Dirk Kuyt voert een spec-taculaire actie voor het doel van Schot-land uit. Dit is een ultiem actiemoment waarbij de gedrevenheid van alle spelers tot uitdrukking komt op hun gezicht. Zo’n opnames maak je zelden”, aldus Chamid. “Het was overigens een goede redding op de aanval van Kuyt.”Van links naar rechts: Allan McGregor, Christophe Berra, Dirk Kuyt en Gary Caldwell.

q Op de foto: Dirk Kuyt

De professional aan het woordSoenar Chamid is een sportfotograaf pur sang. Hij gaat onvermengd voor de actie en de ex-pressie van de atleet. Geen enkel groot sport-evenement, waar ook ter wereld, gaat aan hem voorbij. Al 35 jaar beoefent hij het vak. En met verve, want zijn beelden verkoopt hij als zoete broodjes aan bladen, kranten, reclamebureaus en sportbonden. Zie hier twee bewijzen met toelichting van de fotograaf. »

t Verschillende gezichten zijn bedekt door handen en schaduw. Als de fotograaf voor de groep had gestaan, was dit allicht niet het geval geweest.

t Fotografeer de actie wanneer spelers dichtbij je staan. Dan zijn gezichtsuitdrukkingen, zoals de vechtlust bij het blauwe meisje, veel beter de zien.

77

Fotomagazine.inFo workshop

schaatswedstrijd is het waarschijnlijk dat de deelnemers elkaar gaan achtervolgen. Probeer dan bijvoorbeeld het ritme vast te leggen. Bij voetbal is het een kwestie van de bal te volgen. Echter niet door te kijken op het lcd-display van de camera, want wat u daar ziet verschijnen, is al te laat om vast te leggen. Een goede timing is cruciaal. Dat geldt voor alle takken van de fotografie, maar des te meer bij actiefoto-grafie. Indien u onbekend bent met de sport, is het zaak even te oefenen alvorens de grote wedstrijd aanvangt. Weet waar u moet staan en wat er kan gebeuren. Ga tijdens de pauze van het duel na wat u hebt gemist en hoe u beter kunt anticipe-ren. Klaarstomen geldt eveneens wanneer u de locatie niet kent. Om goede foto’s te

Klaas Jan van der Weij is eveneens een sportfotograaf in hart en nieren, maar benadert het onderwerp op een heel andere manier dan zijn collega’s. Hij gaat voor het beschouwende karakter. “Regeltjes zijn eigenlijk flauwekul”, vindt hij. “Het gaat er om wat je wilt laten zien: de overwinning, de kracht, de souplesse, de spanning, het evenwicht, de snelheid, de belangen of de teleurstelling en ga zo maar door. Alleen dat telt en resulteert in een goede sportfoto. Vervolgens kies je het juiste standpunt, lens, diafragma en sluitertijd. Daarnaast is bewerking essentieel om het beeld jouw boodschap mee te geven. Het kader van de camera is niet het kader waarmee jij kijkt. De ene keer moet de foto wat contrastrijker zijn, dan andere keer wat vlakker. De ene keer donkerder, de andere keer lichter enzovoort. Het gaat er om, en dat kan niet vaak genoeg gezegd worden, om wat jij wilt laten zien.”

maken, is het van doorslaggevend belang te weten waar, wanneer, welke belichting valt. Buiten dient u rekening te houden met de schaduw en als het evenement zich binnen afspeelt, moet u controleren of het gebruik van flash toegestaan is. Anticiperen betekent ook uw camera-instellingen veranderen als dat nodig is. Bij sportfotografie bent u namelijk soms gebonden aan de omstandigheden. Ver-velend. Als u uw positie niet kunt wijzigen zodat het licht naast of achter u valt, moet u uw belichting aanpassen. Stel, u staat in het verlengde van een sprintbaan en u hebt tegenlicht. Dan moet u ietwat overbe-lichten zodat uw onderwerp goed belicht is. De achtergrond zal dan wel wat witter zijn, maar dan hebt u tenminste wel een scherp en duidelijk onderwerp.

Oog voor familie en vriendenEmoties zijn niet alleen voor de speler weggelegd. Wanneer iemand hard voor een wedstrijd getraind heeft of na een lan-ge blessureperiode weer goed presteert, is dit ook voor de ouders, partners en vrienden een enorme opluchting. Zij heb-ben namelijk intens meegeleefd. Ook als er geen lange voorbereiding aan vooraf ging, juichen supporters het uit wanneer er gescoord wordt. Daarom is het belang-rijk om ook oog voor hen te hebben. Zij maken eveneens deel uit van de actie. Dit geeft een indruk over het moment. Weten waar de supporters staan, heeft nog een voordeel, omdat het waarschijn-lijk is dat de atleet na een goede wedstrijd naar hen toeloopt of voor hen uit de bol gaat. «

q Ultieme concentratie, gecombineerd met pijn en vermoeidheid - wie van de drie gaat de sprint winnen?

78 workshop I Fotomagazine.inFo