STUDIEDAG STEM LIMBURG26 april 2013Lucas Brion

Knelpuntberoepen◦ Aantal blijft redelijk stabiel, ondanks de crisis◦ 2011: 223 knelpuntberoepen◦ Belangrijkste oorzaak: tekort aan technisch

geschoolden Tekorten worden structureel gevaar voor een

‘knelpuntberoepen economie’! Techniekers + ingenieurs = motor voor

creativiteit en innovativiteit, motor voor onze economie (welvaart en welstand)

Technicus, informaticus en ingenieur + gespecialiseerde bouwberoepen behoren tot de belangrijkste knelpuntberoepen

Hoger onderwijs: ◦ toename maar niet in de internationale context ◦ genderonvenwicht

Mismatch tussen vraag en aanbod◦ Kwantitatieve en kwalitatieve oorzaken◦ Knelpuntberoepen

Secundair onderwijs◦ Aansluitingsproblematiek met de arbeidsmarkt◦ Techniek als negatieve keuze◦ Genderparadox◦ Overgang naar HO◦ …

PISA◦ Vlaamse jongeren scoren in vergelijking tot

jongeren uit de andere OESO-landen zeer sterk voor wat betreft hun vaardigheden op de domeinen wiskunde en wetenschappen

◦ Jongeren staan over het algemeen positief tegenover wetenschap en techniek, wat in schril contrast staat met hun gebrek aan enthousiasme voor het wetenschapsonderwijs

ROSE◦ Gebrek aan gepercipieerde relevantie van het

curriculum wetenschappen, wiskunde en techniek

schooljaar Aantal lln

Aantal STEM

% STEM % STEMvrouw

2006-2007 75.208 24.551 32,64% 19,61%

2007-2008 74.223 24.579 33,12% 20,91%

2008-2009 71.541 23.772 33,23% 20,73%

2009-2010 70.550 24.001 34,02% 22,54%

2010-2011 70.912 23.758 33,50% 23,21%

2011-2012 71.142 23.876 33,56% 24,15%

jaar Aantal llnSTEM diploma SO

Aantal llnSTEM HO

% instroom % instroom meisjes

2007-2008 24.690 8.934 36,18% 26,78%

2008-2009 24.992 9.096 36,40% 25,16%

2009-2010 25.379 9.100 35,86% 25,67%

2010-2011 24.676 9.242 37,45% 29,16%

‘geef je opleiding een STEM’ http://www.vdab.be/trends/schoolverlaters/scho

olv2012.pdf Cijfers schooljaar 2011 72.128 schoolverlaters, na 1 jaar nog 8.449

werkzoekend (11,7%) 1 op 8 : ongekwalificeerd TSO: geeft beste garantie op een job Belang van 7de jaar in BSO 4 500 schoolverlaters ASO: gemiste kans Professionele bacchelors: beste kans op werk

STEM = wetenschappen en technologie

Zorg-STEM: finaliteit in de zorg, ondanks vele STEM-vakken

Lichte-STEM: met een beperkt aantal STEM-vakken, die eerder ondersteunend zijn

Niet-Stem: alle andere studierichtingen

Volgehouden, integrale en grootschalige initiatieven

Haus der Kleinen Forscher: alle kleuterscholen bereiken (42 000)

Inzetten op inspirerende leerkrachten (zowel in basis als in het secundair)

Inquiry based science learning◦ Explorerend en probleemgericht leren◦ Aansluiten bij de leefwereld van jongeren◦ Samenwerking met bedrijven, kennisinstellingen

Studiekeuzebegeleiding

Meisjes Kansarme jongeren Zorg voor interessante STEM-jobs Zoek media-aandacht Inzetten op herscholing Buitenlandse STEM-gediplomeerden en –

studenten aantrekken en behouden Onafhankelijk STEM-Platform Realistisch budget dat slim wordt ingezet Verder en permanent onderzoek

STEM = Science, Technology, Engineering and Mathematics

Dit plan gaat in op:◦ Vraag van het Vlaams Parlement◦ Adviezen van VLOR en VRWI◦ Staten-generaal

Een gezamenlijk project: Onderwijs en Vorming, Werk en Sociale Economie, Economie, Wetenschap en Innovatie: interministrieel actieplan

De OVERHEID◦ Stuurgroep◦ Vertegenwoordigers van verschillende

beleidsdomeinen en bijhorende strategische adviesraden

◦ Opvolgen van de doelstellingen van het actieplan◦ Bekijken van de middelen die nodig zijn

Belang van een onafhankelijk STEM-platform dat zaken in beweging zet en enthousiasmeert- onafhankelijk, autonoom en deskundig_ ‘High Level Players’ - algemeen belang van Vlaanderen dienen

Paul BERTELS, Leen DEZILLIE, Dirk FRANSAER, Tom HEYMAN, Rik JAEKEN, Karen MAEX, Jef ROOS, Daan SCHALCK, Martine TAEYMANS, Guy TEGENBOS, Martine TEMPELS (voorzitter), Fons VAN DYCK, André VAN HAUWERMEIREN, Veronique VAN SPEYBROECK

Lange termijn doelstelling◦ Verhogen van het menselijk kapitaal in het STEM-

domein om beter tegemoet te komen aan de behoeften van de kenniseconomie en de arbeidsmarkt

Middellange termijndoelstellingen:◦ Het percentage in- en uitstromers in STEM-

knelpuntrichtingen is in 2014 gestegen t.o.v. 2011, zowel in het HO als in SO;

◦ In 2014: minimaal 1/3 van de leerlingen en studenten die kiezen voor een STEM-richting zijn meisjes, met bijzondere aandacht voor het wegwerken van de extreme genderonevenwichten.

Doelgroep

◦ alle onderwijsniveaus: van kleuter, lager, secundair,

volwassenen, hoger onderwijs ◦ Leraren◦ Ouders en publieke opinie

Geïntegreerde aanpak

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Versterken van leraren, opleiders en

begeleiders Verbeteren van het proces van studie- en

loopbaankeuze Meer meisjes in STEM-richtingen en beroepen Inzetten op excellentie Aanpassen van het opleidingenaanbod Aanmoedigen van sectoren, bedrijven en

kennisinstellingen Verhogen van de maatschappelijke

waardering van technische beroepen

Aansluiten bij interesses en waarden van jongeren en volwassenen

Innovatieve didactiek, innovatief lesmateriaal, aangepaste infrastructuur

Acties:- Doorlopende leerlijn techniek- Materiaal beschikbaar via Klascement- Samenwerking onderwijs – industrie (RTC)- Verzamelen van good-practice (VLOR)- Delen van STEM-infrastructuur

Wetenschappen en techniek een duidelijke plaats geven vanaf het kleuteronderwijs

Inquiry based learning invoeren

Acties:- STEM-lerarenopleiding- Extra aandacht: leerkrachten basisonderwijs

(Techniekcoaches?)- Zij-instromers, voordrachtgevers, …externe

experts

Leerlingen doen inzien wat het de keuze voor een studierichting of een beroep inhoudt

Acties:- onderwijskiezer:

http://www.onderwijskiezer.be/

- Doe-dagen

- Media (campagnes, roadies, …)

Meisjes zijn ondervertegenwoordigd in STEM- Enkel in de STEM-richtingen in ASO en KSO

houden meisjes en jongens elkaar in evenwicht- In de STEM-richtingen van het TSO en BSO

zitten nauwelijks meisjes- Ook in het HO, drie kwart van de studenten in

STEM-richtingen HO bestaat uit jongens (behalve in richtingen die op biologie gericht zijn)

Focus op rolmodellen + bijkomend onderzoek + incentives voor scholen?

Toptalenten zijn maatschappelijk belangrijk, ook voor STEM◦ Getalenteerde jongeren wetenschappelijk

onderzoek laten uitvoeren in bedrijven, onderzoeksinstellingen, …

◦ Olympiades (ook Technologie Olympiade)

Programmatie: STEM als bijkomende voorwaarde

Vlaamse kwalificatiestructuur◦ Verhogen van de arbeidsmarktrelevantie van de

opleidingen Flexibiliseren van opleidingen Rechtstreekse overstap 2de graad ASO

(wetenschappen) naar 3de graad TSO STEM ?

Belangrijke partners in het STEM-actieplanActies:- sector- en onderwijsconvenanten- Jongeren kennis laten maken met

verschillende beroepen- werkplekleren

Aansluiting STEM met Nieuw Industrieel Beleid◦ Werken in de industrie aantrekkelijker maken◦ Belang van loopbaan- en competentieontwikkeling◦ Aanboren van prioritaire domeinen (andere aanpak

energie, klimaat en zorgen voor duurzaamheid) Imagocampagnes Hervorming SO: wegwerken beschotten Aansluiting STEM bij

Ondernemerschapsonderwijs

Breed maatschappelijk en langdurig opgezet

Alle stakeholders van het actieplan en alle bevolkingsgroepen

Alle beleidsdomeinen Media en openbare omroep Algemene ondersteunende mediacampagne

op komst vanuit het departement EWI vanuit het beleidsplan wetenschapscommunicatie 2012 – 2014

Versnippering en beperkte afstemming tegengaan

Afspraken tussen alle betrokken beleidsdomeinen over :

Inzetten van middelen vanuit een gezamenlijke visie

De wijze waarop de middelen ingezet worden

Wie welke acties financiert

Reconversie in de jaren ’80 heeft geleid tot een sterke groei in werkgelegenheid. Staat terug onder druk

Problemen:◦ Limburgse werkgelegenheid en welvaart onder

druk◦ Beschikbare talent sluit niet aan bij de noden van

de markt (structurele werkloosheidsgraad, veel laaggeschoolden, scholingsachterstand, …)

◦ Limburgse economie mist innovatiekracht en ondernemerschap

◦ Limburgse regio is onvoldoende ontsloten◦ Financiële injectie

ACTIES◦ Op korte termijn: ◦ Op lange termijn: inspelen op randvoorwaarden en

doelstellingen op het gebied van Scholing en Arbeidsmarkt: Ongekwalificeerde uitstroom terugdringen: actieplan VSV Meer Limburgse jongeren motiveren voor een technische

opleiding (T2-campus) Limburgs talent beter opleiden door toonaangevend hoger

en universitair onderwijs Acties inzake opleiding, vorming en

arbeidsmarktregulering laten aansluiten bij concrete behoeften van de Limburgse markt

Ongekwalificeerde uitstroom terugdringen◦ Preventieve acties: van in lager onderwijs◦ Versterken van studie- en beroepskeuze◦ Uitbreiden van stageaanbod◦ Uitbreiden van werkinlevingsprojecten◦ Versterken van onderwijskwalificerende en

beroepskwalificerende trajecten◦ School’out – work’s in◦ Opzetten van duurzaamheidstrajecten

ACTIEPLAN VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATEN

Vragen? Voorstellen?