Ruimte vasthouden Op weg naar een beter waterbeleid

ACW, 12/02/2011Erik Grietens,

Bond Beter Leefmilieu

Indeling

• Vooraf: risico = kans x schade

• Deel I: landgebruik en verstedelijking algemeen

• Deel II: concrete maatregelen

Vooraf Risico = kans x schade

• Kans neemt toe – Klimaatverandering– nattere winters en drogere zomers (?)

• Schade neemt toe: – Ondoordachte ruimtelijke ordening– Versnelde afvoer – Valleigebieden ingedijkt– Verstening open ruimte

3

1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2009

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

263

525

865

1,729

zware overstromingen mondiaal (aantal)

1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2009

0

2

4

6

8

10

1

2

4

6

zware overstromingen in België (aantal)

Deel ILandgebruik - verstedelijking

• Inbreiden of uitbreiden?

• RUP’s stedelijke gebieden = uitbreiden

• Veel woongebieden in rand- en buurgemeenten

• Weinig aandacht voor kernstad

4

Verstedelijking buitengebied

• Gaat ook nog steeds door– Woonuitbreidings-

gebieden– Woonparken– Oude verkavelingen– Aanbouwregel– Zonevreemde

bebouwing– …

Landgebruik - verstedelijking

• Doctoraat dr. Lien Poelmans, KUL• Aan huidig tempo: 41% Vlaanderen bebouwd in 2050• MIRA 2O30: BAU vs. EUR-scenario: 14.000 ha

verschil• Beleidsplan Ruimte Vlaanderen

6

Maatregelen inzake ruimte - inbreiden

• Ruimte beschikbaar voor inbreiding? – VRIND: 40.000 ha woongebied ongebruikt

• 800.000 woningen

– Woonbehoeftenstudie Stad Gent: • Aanbod 18.500• Taakstelling: 19.000

– Studie bouwmeester voetbalstadion Brugge

• Bedrijventerreinen: 5.500 ha onbenut (RSV Ibis)

Maatregelen inzake ruimte - groen/blauwe RUP’s

• 3% ROG-zones bebouwd, 20% NOG-zones

• Signaalgebieden bekkenbeheersplannen

• SIGMA-plan gebieden• Nood aan meer blauwe RUP’s

– Pro-actief ruimte voor water reserveren– Signaalgebieden als input voor

ruimtelijke planning– Grondenruil als oplossing waardeverlies

SIGMA-plan

9

DEEL IIConcrete maatregelen

Vasthouden – bergen- vertraagd afvoeren

• Watertoets• Grachtenbeleid• Stedenbouwkundige verordening• Code van goede praktijk rioleringen• Erosiebestrijding• Heffing op niet afgekoppelde verharde

oppervlakte

Maatregelen inzake ruimte – watertoets bij RUP

• Watertoets op planniveau (MER) in RUP:

• Maatregelen waterbeheer in grafisch plan

• Concrete maatregelen vastleggen in stedenbouwkundige voorschriften

• Watertoets vergunningen

Grachtenbeleid

• Geen technische maatregel achteraf

• Maar sturend element vooraf

• RUP De Vloei, Ieper– Worst-case scenario

klimaatverandering– Hergebruik –

infiltreren - bufferen• Water als

ruimtelijke kwaliteit

Grachtenbeleid (2)

• Herwaarderen grachtenstelsel– Ontbuizen– Bufferbeken– Hermeanderen

• Code van goede praktijk

• Model verordening• Overpelt

– Grachten naar Dommel

• Landen– Ontbuizing Waerbeek

Vlaamse stedenbouwkundige verordening

• Verplichte buffering en infiltratie bij alle nieuwbouw en verbouwing

• Waarom ? – “neutraliseren” snelle afstroom door

nieuwe bebouwing– verbeteren afstroom bij verbouwingen

(traag !)– Verhogen infiltratie en hergebruik

(droogte !)

Stedenbouwkundige verordening aanvullen• Voorstel VLARIO & VVSG:

– maximale afkoppeling en hergebruik hemelwater

– infiltratie stimuleren• Verordening Sint-Truiden:

– 10 meter langs beek vrijhouden

– Baangrachten– Groendaken verplicht vanaf

200 m²– Bij afwijking: advies GECORO

Code goede praktijk rioleringen• Buffering

BUITEN rioolstelsel !

16

Bron figuur: www. rioned.nl

Heffing niet afgekoppelde verharde oppervlakten• Regulerende en

uitdovende heffing • Snellere voortgang

inzake “ontharding”• Oplossing voor

hydraulische overbelasting waterzuivering

• Voorbeelden in UK, USA, Duitsland

17

Erosiebestrijding

• Erosiegevoeligheid landbouw stijgt

• Aanpak aan de bron• Responsabiliseren:

niet louter vrijwillig• Verordening Sint-Truiden:

– Dwars ploegen– Oeverzones

Win-win water en natuurDijlevallei stroomopwaarts Leuven

LIFE project Nete

Herstel Vrouwkenshoekkreek