Studiedag bewegingsonderwijs 31 oktober 2012

Goed bewegen aan de basis

BLAD 2

BLAD 3

Venlo, april 2012 Van: Werkgroep Studiedag Bewegingsonderwijs op de basisschool Noord-Limburg Gemeente Venlo afdeling Sportbedrijf Fontys Pabo Venlo Gemeente Horst a/d. Maas, Sport aan de Maas Gemeente Venray, Sport in Venray Gemeente Peel & Maas

Aan: Diverse geledingen Primair Onderwijs Groepsleerkrachten groep 3-4-5 basisschool Besturen Stichting Basisscholen Directies Basisschool Vakleerkrachten bewegingsonderwijs basisschool Combifunctionarissen en sportconsulenten Studenten Fontys Pabo Venlo Zorgcoördinatoren Studenten CIOS (2e jaar) Betreft: Programmaboekje Studiedag BO 31 oktober 2012

BLAD 4

Geachte lezer, Voor u ligt het programmaboekje van de 3e studiedag bewegingsonderwijs op de basis-­school. Deze studiedag vindt plaats op woensdag 31 oktober 2012.

Een korte historie. In 2010 is een werkgroep, bestaande uit Sportbedrijf gemeente Venlo en Fontys Pabo Venlo, gestart met een eigen studiemiddag Bewegingsonderwijs aan kleuters. Deze primeur vond plaats op de eerste woensdag van november en trok meer dan 100 deelnemers! De evaluatie maakte 2 dingen duidelijk: een hoge tevredenheid en de vraag naar “meer”. Op 2 november 2011 volgde nummer 2. Wederom werd de doelgroep “Leraren uit de onderbouw” uitgenodigd. Er waren diverse workshops: theoretisch en praktisch. Door een dubbele planning van evenementen, waren er minder deelnemers. De tevredenheid was hoog en er kwam een duidelijke vraag om door te schuiven naar midden- en bovenbouw. De werkgroep heeft zich indringend bezig gehouden met: Hoe nu verder? Zaken die zich aandienden: Een structurele opzet vraagt om een vakkundige onderbouwing met doelstellingen. Moet het een Venloos verhaal blijven? Werkgroep uitbreiden (afgevaardigden uit regio). Consequenties van meer deelnemers: ruimte (accommodatie), meer workshops,

kostenaspect, planning en afstemming (tijdpad).

Opzet 2012. De werkgroep kiest voor een jaarlijks terugkerend bijscholingsmoment. Niet langer een Venloos verhaal, maar men gaat voor de regio Noord-Limburg. Om die reden is de werkgroep uitgebreid met afgevaardigden uit Venray, Horst a/d. Maas en Peel & Maas. De studiedag vindt niet langer plaats op Fontys, maar op de Talentencampus Venlo. Een grote accommodatie, incl. 3 sportzalen, waar 200-300 deelnemers terecht kunnen. De belangrijkste doelen op een rij: Het belang van goed bewegingsonderwijs aan de basis is nog nooit zo groot ge-­

weest. We kennen de cijfers van bewegingsarmoede, probleembewegers en kin-­deren met (ernstig) overgewicht.

Daarnaast moet worden vermeld dat in december 2011 de conclusies van een wetenschappelijk onderzoek m.b.t. het vak bewegingsonderwijs op de basisschool is gepubliceerd. Hoogleraar en onderzoeksleider Chris Visscher uit Groningen heeft na 10 jaar onderzoek “Hoe fitter, hoe slimmer” bewezen, dat 3-5 uur bewegingsonder-­wijs per week een significante vooruitgang op het gebied van de cognitieve vakken te zien geeft. Naast de bekende, positieve gevolgen voor fitheid en gezondheid, worden de leerlingen dus slimmer!

Op de gemiddelde basisschool is bewegingsonderwijs vaak een ondergesneeuwd vakgebied. Voornoemde zaken geven onze studiedag een stevige basis.

BLAD 5

Elk jaar “barst” het van de studiedagen. Beperken we ons tot bewegingsonderwijs, dan komen we op een twintigtal dagen, of dagdelen. In de meeste gevallen vinden die bij-scholingsmomenten in de Randstad plaats. Of in steden waar de Sporthogescholen/CIOSopleidingen staan.

De gemiddelde prijs is € 120,- (excl. reiskosten).

Het grote nadeel van deze “landelijke” studiedagen is dat vanuit de stichting slechts 1 of hooguit 2 personen deelneemt/deelnemen. De verrijking van kennis/kunde wordt niet uitgesmeerd over meerdere teams.

“Onze” studiedag wordt dus een tegenhanger: wij mikken op deelteams van (bijna) alle scholen. Dan pas kan implementatie van nieuwe inzichten (visie, kennis, organisatie, MRT) en ideeën (trends, repertoire, methoden, eigen vaardigheid) binnen de eigen school/team plaatsvinden.

Bovendien is het prijskaartje de moeite waard: € 25,- p.p. Met inbegrip van een buffet! De laatste doelstelling verwijst naar vakinhouden en eigen vaardigheid. Veel groepsleraren zijn bevoegd, maar niet bekwaam. Heel veel aandacht gaat uit naar cognitieve vakken en naar onderwijskundige zaken (zoals coöperatief leren). Terecht.

De ontwikkelingen rond het vak BO zijn naar de achtergrond verdrongen.

Twee voorbeelden:

Heel veel groepsleraren geven aan dat men de minitrampoline niet inzetten. Deze regel is al in 1995 opgeheven.

De huidige visie op bewegen wordt zichtbaar in de 12 leerlijnen met de vele kernactivitei-­ten. Zien we de 12 leerlijnen terug in de lessen? Eén keer per jaar de schijnwerper op bewegingsonderwijs: al is het maar om weer bekwaam te worden, of te blijven ! Alle leraren uit groep 3-4-5 bijeen: dat worden nieuwe impulsen voor de gymlessen op de eigen school. De leerling is de winnaar!

We presenteren dus met gepaste trots ons programmaboekje voor 31 oktober 2012. Op deze dag draait de studiedag om:

Goed bewegingsonderwijs aan de basis We nodigen m.n. alle leraren van groep 3-4-5 uit om deel te nemen. We gaan ervan uit veel onderwijsmensen op 31 oktober te mogen begroeten!

Werkgroep: Goed bewegingsonderwijs aan de basis.

Leden:

Geert Hovens (Fontys Pabo Venlo)

Esther Timmermans (Gemeente Venray)

Lennie Wagemans (Gemeente Horst aan de Maas)

Anita Bergmans (Gemeente Venlo)

Anne Bijlmakers (Gemeente Venlo)

Milou Boonen (Gemeente Venlo)

BLAD 6

Programma: 14.30 uur inloop 15.00 uur opening (plenair) 15.30 uur workshop ronde 1 16.30 uur einde workshop ronde 1 16.30 uur korte pauze 16.45 uur workshop ronde 2 17.45 uur einde workshop ronde 2 17.45 uur buffet 18.30 uur start workshop ronde 3 19.30 uur einde workshop ronde 3 - inleveren evaluatie formulieren - ontvangst presentje Tijdens pauze en buffet is de infomarkt met diverse stands geopend.

Locatie: Talentencampus Venlo Rijnbeekstraat 8 5913 GB Venlo

Kosten: € 25,- per deelnemer (dit is inclusief buffet).

Let op: Voor de praktijkworkshops is sportieve kleding en schoeisel gewenst.

BLAD 7

BLAD 8

Inhoud van de workshops:

Workshop 1: Motorische Remedial Teaching (MRT) Theorieworkshop. Workshopleiders: Lambert Seegers - vakleerkracht BO Kerobei en MRT’er Ronald van den Berg - vakleerkracht Prisma en MRT’er Pieter Chatrou - vakleerkracht Prisma en MRT’er In deze workshop willen we uitleggen wat MRT zoal inhoudt en het belang laten zien van het goed kunnen bewegen van kinderen. Het uitgangspunt bij deze workshop is het leerlingvolgsysteem van Van Gelder en de daarbij aansluitende motorische testen. Met behulp van beelden, oefeningen, materialen en aanvullende theoretische achtergrond laten we de bezoekers een kijkje nemen in de wereld van MRT. De deelnemers zullen daarnaast ook zelf actief in het geheel betrokken worden. Verder worden er ideeën aangedragen die leerkrachten zelf tijdens de gymlessen kunnen toepassen.

Workshop 2: Muziek in de gymzaal Praktijkworkshop (denk aan sportieve kleding!) Workshopleiders: Lennie Wagemans - Sportconsulent Horst aan de Maas Anne Bijlmakers - Sportconsulent gemeente Venlo afdeling Sportbedrijf In deze workshop willen we jullie laten ervaren wat er allemaal mogelijk is met muziek in de gymzaal. Geïnspireerd op de methode ‘Speel ze fit op muziek’ zullen onderdelen als conditie, dans en (tik)spelen op muziek aan bod komen. Hierdoor is het voor iedereen mogelijk om een leuke en uitdagende gymles op muziek te geven zowel voor jongens als meisjes. De vernieuwende les ideeën zullen gebundeld worden waarvan elke deelnemer (bij meerdere deelnemers van 1 school geldt 1 exemplaar per school) aan deze workshop 1 exemplaar ontvangt.

BLAD 9

Workshop 3: Fijne motoriek Theorieworkshop. Workshopleider: Henk Schweitzer is auteur van de methode ‘Schrijven zonder pen’ & ‘Schrijven leer je

zo!’ en directeur Basisschool in Heemskerk, opleidingsdocent bij de Stichting MRT in beweging, voorheen schrijfdocent PABO INholland en MRT-er.

Beschrijving van de workshop: Het ontwikkelen en remediëren van de kleine motoriek Motorische ontwikkeling t.a.v. klei motorische vaardigheden & schrijven Leerlingvolgsysteem kleine motoriek & schrijven Toepassingen van het LVS, zoals schrijf voorwaardelijke motoriek, pen greep, keuze van het schrijfgerei en schrijfhouding Het ontwikkelen en remediëren van het schrijven d.m.v. blokschrift Mogelijkheden tot verbreden van de zorg door bijvoorbeeld zitballen, stereotekenen, kleine motoriekkisten, bewegingstussendoortjes, MRT- & beweegkaarten, etc. Zelf ervaren van deze mogelijkheden

Workshop 4: leerhulp geven in de gymles.

Praktijkworkshop (denk aan sportieve kleding!) Workshopleider: Geert Hovens - Docent: Fontys Pedagogische Academie en consulent BO stg.

Prisma en gemeente Peel & Maas. Levendige praktijkworkshop waarin diverse leerlijnen aan bod komen. Er worden leerlingen uit groep 3-4-5 uitgenodigd, om diverse kernactiviteiten uit te voeren. Daarbij komen bewegingsactiviteiten voor, die niet “vanzelfsprekend” zijn. Met andere woorden: de factoren veiligheid en kennis van de leerlijnen komen nu om de hoek kijken. In de huidige visie op bewegen dagen we leerlingen voortdurend uit om actief aan de gymles deel te nemen. De lesgever zorgt voor een gedifferentieerd aanbod, waarbij zorgbreedte en uitbouwfactoren niet vreemd zijn. In deze workshop werken we vanuit een soort leergemeenschap: studenten (die de minor BO volgen), leraren uit het werkveld (deelnemers workshop) en de vakexpert (docent). We gaan rollen op verhoogd vlak, springen in de trampoline, klimmen/klauteren op hoogte, zwaaien aan de touwen, duikelen aan de rekstok, enz. Steeds staat de groepsleraar zelf bij het bewegingsarrangement. Je leert hoe de beweging tot stand komt en hoe je leerhulp geeft, of moet zekeren.

BLAD 10

Workshop 5: Bewegen op het schoolplein

Theorieworkshop. Workshopleider: Bastiaan Goedhart - Vakleerkracht en medeauteur Basislessen bewegingsonderwijs

deel 1 2009 Buitenspelen kan leuk en lastig tegelijk zijn. Leuk voor de kinderen en lastig voor de bege-­leiding. In deze workshop willen we het buitenspelen onder de loep nemen. Hoe kunnen we het buitenspelen voor iedereen leuk maken? Welke concrete en eenvoudige impulsen kun je geven met betrekking tot de in-­

richting van het schoolplein? Welke transfer is er tussen de gymles en buitenspelen? Wat zijn de randvoorwaarden om tot spelen en bewegen te komen in de pauze? Een theorieworkshop waar je inspiratie en concrete ideeën op doet die snel uitvoer-­

baar zijn.

Workshop 6: Gezonde voeding en bewegen Theorieworkshop. Workshopleiders: Gonnie Staaks - GGD Noord-Limburg Marc Denessen - sportconsulent gemeente Venlo afdeling Sportbedrijf

Overgewicht bij kinderen is een groeiend probleem. Enerzijds door het anders eten: meer calorierijke tussendoortjes en anderzijds door minder bewegen: meer TV en computer en minder sporten en buiten spelen. Hoe kun je hier op school mee aan de slag? Aan bod komen lesmethoden, materialen, afspraken die op school gemaakt kunnen worden en hoe ouders hierbij betrokken kunnen worden.

BLAD 11

Workshop 7: Balanceren Praktijkworkshop (denk aan sportieve kleding!) Workshopleider: Hans van Roij - vakleerkracht BO Fortior In de workshop wordt een breed beeld van wat balanceren is behandeld en kunnen de deelnemers zelf ervaren op hoeveel manieren je evenwicht op de proef kan worden gesteld. Inhoud: Stel je “evenwichtig” voor. Banken….hoe makkelijk maak je het moeilijk. Kan het nog moeilijker? Andere balanceermaterialen. Een hele groep in balans. Workshop 8: Beweegtussendoortjes en beweegkisten

Theorie- en praktijkworkshop. Workshopleider: Milou Boonen - sportconsulent gemeente Venlo afdeling Sportbedrijf Beweegtussendoortjes zijn korte onderbrekingsmomenten tijdens of na een les waarbij men bewust de concentratie van alle kinderen gedurende enkele minuten doorbreekt door middel van een bewegingsactiviteit, met als doel de aandacht erna weer te kunnen verscherpen. In deze workshop zullen verschillende beweegtussendoortjes aan bod komen. Ook zullen er een aantal beweegkisten worden getoond en wordt er besproken hoe u beweegtussen-­doortjes kunt invoeren. De workshop is een combinatie van theorie en praktijk!

BLAD 12

Workshop 9: Een beoordeling (cijfer?) geven voor gym, hoe moeilijk is dat? Theorieworkshop. Wokshopleiders: Peter van Soest - vakleraar BO Kerobei - Boulevard Hazenkamp Malouke Munten - student Pabo Venlo

Rapportage en toetsen is een eenheid. Maar wat komt er nu op het rapport, dat op een zinvolle manier verwijst naar ons bewegingsonderwijs? Door welke bril kijken we? Duidelijk is dat de visie op bewegen en de keuze voor een bepaalde gymmethode een grote rol spelen als we over toetsen in de gymles gaan praten. Daarnaast bestaan er kerndoelen voor de basisschool. Voor het vak BO zijn die voor de 12 leerlijnen uitgewerkt. Er is zelfs een verdeling voor 7 leerjaren (kleuters en groep 3 t/m. 8) beschreven: de zogenaamde tussendoelen. Een laatste schakel is de verdeling van de leerstof: de programmering, oftewel het jaarplan voor BO. Al deze zaken dragen bij om een betrouw-­bare, vakkundige en gebruiksvriendelijke toets te kunnen ontwikkelen. De toets voor BO is drieledig: De inzet en motivatie van het kind worden benoemd Er komt een niveauduiding voor spel en turnen (gymnastiek) Men signaleert tekorten/bewegingsproblemen (voortgang/actie) In de workshop maakt de deelnemer kennis met bestaande toetsen voor BO. Vanuit 2 methoden: Planmatig Bewegingsonderwijs en Basislessen Bewegingsonderwijs.

Workshop 10: Gevarieerd spel in de groepen 3, 4 en 5 Praktijkworkshop (denk aan sportieve kleding!) Workshopleider: Jeanine Aerdts - vakleerkracht BO Kerobei en Fortior Ook een beetje uitgekeken op slagbal en blokjesvoetbal? In deze workshop worden spellen aangeboden voor alle lessen met vrij weinig materiaal: spelletjes als inleiding voor de gymles, spellen als onderdeel voor een les in 3 vakken, spellen voor klassikale lessen. Getracht wordt een alternatief te geven voor de alom bekende spellen. Bij deze spellen is iedereen bezig en de kinderen kunnen zelfstandig aan de slag. Deze praktijkworkshop vraagt om sportieve kleding!!

BLAD 13

Aanmelding voor de Studiedag Bewegingsonderwijs 2012

Elke aanmelding gebeurt op naam;; d.w.z. iedere deelnemer vult een eigen inschrijfformulier in. Let op: Inschrijving verloopt digitaal.

Open de website: www.sportexpresse.nl Klik aan: studiedag 31 oktober Klik aan: inschrijfformulier Na invulling: klik op “verzenden” en de aanmelding is definitief. Op het inschrijfformulier wordt ook gevraagd om de keuzeworkshops in te vullen. Na het verzenden van uw aanmelding, ontvangt u z.s.m. een bevestigingsmail, dat u bent ingeschreven voor de studiedag “Goed bewegen aan de basis” op 31 oktober 2012. Vervolgens wordt er een factuur met acceptgiro naar uw school verzonden, met daarop het bedrag van € 25,00. In het nieuwe schooljaar ontvangt u de definitieve indeling en alle informatie over deze dag.

Voor vragen over de studiedag: stuur een email naar studiemiddagBO@venlo.nl

BLAD 14

Notities:

BLAD 15