Magazine van het Leger des HeilsJaargang 127 nr. 1

BESTAAT GOD?meer argumenten voor dan tegen

GEROEPEN DOOR GODde ervaring van een Internetpastor

ASTROFYSICUS BIJ NASAJennifer Wiseman over wonderen

PROFESSOR CEES DEKKERwetenschap en geloof: prima combinatie

GODbestaat

redactieHoofdredacteur Majoor Robert Paul Fennema

EindredacteurMenno de Boer

Redactie | redactie@legerdesheils.nlJurjen SietsemaWillemijn de JongNathan SudmeierMarko Mellema

VormgevingNathan Sudmeier

TrafficArnoud van Roosmalen

CoverfotoNathan Sudmeier

reageren & abonnementenLEGER DES HEILST.A.V. REDACTIEPOSTBUS 3006, 1300 EH, ALMERERedactie | redactie@legerdesheils.nlAbonnement | www.legerdesheils.nl

drukSenefelder Misset BVMercuriusstraat 357006 RK Doetinchem

strijdkreetMagazine van het leger des heilsStichter | William BoothInternationaal leider | Generaal André CoxLeider Nederland | Commissioner Hans van Vlietwww.legerdesheils.nl | info@legerdesheils.nl

© Leger des Heils 2014Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.

Magazine van het Leger des HeilsJaargang 127 nr. 1

BESTAAT GOD?meer argumenten voor dan tegen

GEROEPEN DOOR GODde ervaring van een Internetpastor

ASTROFYSICUS BIJ NASAJennifer Wiseman over wonderen

PROFESSOR CEES DEKKERwetenschap en geloof: prima combinatie

GODGODbestaat

nr. 1

GOD BEWIJZEN ONMOGELIJK?Het bewijzen van God is niet mogelijk.

Het is een kwestie van geloven. Er

zullen maar weinig mensen zijn die

dit niet onderschrijven. Maar hoe zit

dat dan? Moet je maar gewoon gaan

geloven? Of moet er eerst een wonder

gebeuren?

Iedereen kent in zijn of haar leven wel de vragen: Wie ben ik? Waar kom ik vandaan? Waar ga ik naartoe? De zoektocht naar zingeving is ook in onze moderne tijd nog volop aan de gang. Welke plaats heeft God daarin?

Opvallend is dat er wereldwijd eigenlijk niet eens zoveel mensen zijn die zeker denken te weten dat God niet bestaat. We kunnen dan misschien niet bewijzen dat God bestaat, maar we kunnen ook niet bewijzen dat Hij niet bestaat. In 2004 calculeerde Stephen Unwin dat de waarschijnlijkheid dat God bestaat 67 procent is. Deze Britse wiskundige nam in zijn berekeningen factoren op als het bestaan van kwaad en lijden, vrije wil en de aangeboren goedheid van de mens.

In deze editie van Strijdkreet gesprekken met wetenschappers die hun kijk geven op het bestaan van God, met twee jonge vrouwen van wie de een wel gelooft en de ander niet en met twee mannen die ervaren hebben dat God er wel degelijk is, zelfs in het lijden.

Stel dat God er toch is… wat doet dat dan met jou?

INHOUDMeer argumenten voor dan tegen bestaan god 4

God bestaat, ondanks het lijden 8

Stel je voor dat het waar is 10

NASA Astrofysicus Jennifer Wiseman 12

God bestaat (niet) 14

Wetenschapper cees dekker over zijn geloof 18

Nikolaas Sintobin vond god 22

strijdkreet | 3

GOD IS GEEN KOFFIEAUTOMAAT

Jurjen sietsema Jurjen sietsema

4 | strijdkreet

Veel Nederlanders zijn er al jaren uit: God bestaat niet. Geloof in God heeft ook een negatief imago: het is onnatuurlijk, ongezond en gevaarlijk. Dan moet je wel met heel sterke argumenten komen om toch in God te geloven en de argumenten pleiten eerder tegen Gods bestaan dan ervoor. Maar klopt dit imago van geloof in God? En zijn de argumenten

tegen Gods bestaan inderdaad zo sterk? Wetenschappers Stefan Paas en Rik Peels schreven het boek ‘God bewijzen’ en zetten argumenten voor en tegen op een rijtje.Het boek is net uit, maar is half december 2013 al toe aan een tweede druk. Stefan is hoogleraar theologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, Rik doet onderzoek en doceert bij de faculteit filosofie.

strijdkreet | 5

“Er zijn betere argumenten voor het bestaan van God, dan tegen.” Dat is de conclusie na 329 pagina’s. Geen grote verrassing voor veel christenen, maar wat Stefan Paas betreft wel een ‘tik op de vingers’ van de ‘nieuwe atheïsten’, die zich sterk maken voor het uitdragen van de boodschap dat God niet bestaat en geloof achterhaald is.

Het is helemaal niet gek om te geloven

Levert ‘God bewijzen’ dan het wetenschappelijke en onomstotelijke bewijs dat God bestaat? “Nee,” zegt Rik. “Dat was is ook niet onze bedoeling. We willen met dit boek duidelijk maken waarom geloof in God een normale, redelijke optie is voor normale, redelijke mensen. Dat geloof in God een aantrekkelijke optie is die je serieus kunt overwegen. Ook willen we met dit boek wat vraagtekens zetten bij het ondertussen zo vanzelfsprekende ongeloof in Nederland. Ongeloof staat ook in intellectueel opzicht niet zo sterk als veel mensen denken. Hopelijk ondermijnt dit boek wat karikaturen en maakt het een mooi gesprek over God mogelijk.”

Geloven zit ingebakken in de mens

Er ontstaat ruimte om geloof in God serieus te nemen als het negatieve imago van geloven ontmaskerd wordt. Uit onderzoek blijkt namelijk dat Godsgeloof juist natuurlijk, gezond en nuttig is. Stefan: “Geloven zit in ons menselijke systeem ingebakken. Het is natuurlijk om te geloven. Wetenschappelijk onderzoek toont dat aan. Daarom zijn ook zoveel mensen over de hele wereld religieus. Atheïsten kom je vooral in westerse landen tegen, maar ook daar zijn ze redelijk zeldzaam.”

Geloven is gezond

“Ten tweede wordt in veel atheïstische literatuur beweerd dat religie je ziek maakt. Dat is pertinente onzin. Bijna alle onderzoeken die hierover gaan, laten

zien dat je van geloven juist gelukkiger wordt. Religie voorziet in onze behoefte aan zingeving en spiritualiteit, aan afhankelijkheid, het helpt ons om te gaan met ervaringen van schuld of schaamte, het levert bepaalde gedragspatronen, routines, enzovoort op. Daar kun je wat mee in je dagelijks leven.”

Religie is nuttig

Rik: “En ten slotte blijkt dat Godsgeloof gewoon erg nuttig is. Niet alleen voor gelovigen zelf, maar ook voor de samenleving. Religieuze mensen doen meer aan vrijwilligerswerk en geven meer aan goede doelen. Bovendien traint religieuze activiteit mensen in samenwerking, reflectie, discussiëren en het werken aan projecten vanuit een ideaal. Dat bevordert de maatschappelijke inzet.”

Niets mis met geloven zonder bewijs

Stefan: “Een bewering die je vaak hoort, is dat je alleen iets moet geloven als je het ook kunt bewijzen. Dat is onjuist. Er is intellectueel namelijk niets mis met een geloof dat voortbouwt op een natuurlijke aanleg en ook nog eens gezond en nuttig is, zelfs al heb je geen bewijs. De bewijslast ligt dan ook bij de atheïst. In het boek gebruiken we het voorbeeld van een stofzuigerverkoper. Die moet maar laten zien dat zijn stofzuiger beter is dan die van de klant. Als geloof natuurlijk, gezond en nuttig is, dan moet de atheïst laten zien wat er mis is met een geloof in God.”

Tegenargumenten overtuigen niet

En daar schort het wat Stefan en Rik betreft nogal eens aan. Ze zijn van mening dat de argumenten die worden aangedragen om het bestaan van God te ontkennen, niet overtuigen. Rik: “Zo veronderstellen heel wat atheïstische argumenten een Godsbeeld waar vrijwel geen enkele gelovige in gelooft. Als het om zo’n god gaat, ben ik

Van argumenten tegen bestaan van God blijft weinig over

6 | strijdkreet

ook atheïst. Ik geloof bijvoorbeeld niet in een god die automatisch reageert als er een wetenschappelijk experiment wordt opgezet om de effectiviteit van gebed te meten. God is geen koffieautomaat. Ik geloof in een God die een persoonlijke relatie heeft met mensen en die niet volstrekt voorspelbaar reageert. Zo ervaar ik God ook. Als we het over zo’n God gaan hebben, dan wordt het gesprek veel realistischer en zinvoller.”

Geen wetenschappelijk inzicht in hoe God werkt

Ook het beroep op de wetenschap overtuigt niet. Stefan: “De wetenschap kan niet alles verklaren en er is geen reden om aan te nemen dat zij dat ooit wel kan. Geloof in God is geen geloof in een wetenschappelijke stelling maar eerder een basale overtuiging waarmee mensen de wereld tegemoet treden. Het is net zoiets als het vertrouwen dat wij hebben in onze zintuigen. Een ander bezwaar is dat het wetenschappelijk gezien onmogelijk is om het bestaan van God te bevestigen of te weerleggen. We hebben namelijk geen wetenschappelijk inzicht in hoe God werkt, wat Hij precies doet en wanneer, en of Hij het telkens op dezelfde manier doet.”

Van argumenten tegen bestaan van God blijft weinig over

Rik: “Wat we zien is dat heel wat argumenten, als je ze wat beter bestudeert, het bestaan van God niet weerleggen. Sommige argumenten veronderstellen zelfs vanaf het begin dat God niet bestaat. Wie zich echter niet laat overbluffen en er eens voor gaat zitten om dit soort argumenten rustig te bekijken, ontdekt dat er weinig overblijft dat het bestaan van God weerlegt.”

Gelovigen en atheïsten lijnrecht tegenover elkaar

Voor wie is dit boek eigenlijk bestemd? Stefan: “Een jaar of zeven geleden was de discussie naar aanleiding van het boek ‘God als misvatting’ van Richard Dawkins op zijn hoogtepunt. Iedereen had een mening. Gelovigen en atheïsten stonden in de discussie lijnrecht tegenover elkaar. Ik liep toen al wel met ideeën rond om argumenten voor het geloof te publiceren. Toch heb ik gewacht tot het stof was neergedaald. De angel is uit de discussie waardoor er meer ruimte is om je argumenten in alle rust te presenteren. Ook bij atheïsten. Al vormen zij niet alleen de doelgroep. Het boek is ook, en misschien wel vooral, voor agnosten. Mensen die niet geloven in God, maar die het bestaan van een god ook niet uitsluiten. En natuurlijk voor gelovigen die nog wel eens ‘zweven’ tussen geloven en niet geloven.”

Een boek voor iedereen

De auteurs hopen dat het boek mensen helpt een betere afweging te maken tussen wel of niet geloven in God. Stefan: “En dan nemen we meteen maar de mensen mee die wel geloven. Je merkt dat veel van hen soms met de mond vol tanden staan als ze de discussie met een niet-gelovige aangaan. Gelovigen spreken en denken namelijk vaak vanuit hun beleving. Vanuit hun hart. Ook hen willen we voorzien van informatie om een goede afweging te maken.” Rik: “Wat dat betreft is het boek voor iedereen. De vraag naar het bestaan van God komt bij iedereen een keer voorbij. Wij zijn tot de conclusie gekomen dat er voldoende argumenten zijn om die vraag eerder met ‘ja’ dan met ‘nee’ te beantwoorden. We hopen dat dit boek de lezer helpt om een goede keuze hierin te maken.”

God bewijzenArgumenten voor en

tegen geloven

Stefan Paas en Rik Peels

Uitgeverij Balans.

ISBN 978 94 600 3724 5

Prijs: € 19,95

STEFAN PAAS EN RIK PEELS

GOD BEWIJZEN

ARGUMENTEN VOOR EN TEGEN GELOVEN

strijdkreet | 7

Kun je nog wel echt in God

geloven als je vrouw na twaalf

hersenbloedingen overlijdt?

Aad van de Sande is overtuigd van het

antwoord daarop: God is er en Hij wil

een relatie met ons. Met zijn preken trekt

Aad al meer dan vijftig jaar volle kerken

en zalen. ook schreef hij een cursus

pastoraat (zielzorg) die over de hele

wereld gaat. Hij is 76 jaar en nog altijd

actief, hoewel een hartinfarct in de zomer

van 2013 ervoor zorgde dat hij wat gas

terug moest nemen.

Als het om lijden gaat, is hij ervaringsdeskundige. Iemand die weet wat het is om een geliefde te verliezen en te leren hoe daarmee om te gaan. Zijn eerste vrouw, Coby, kreeg maar liefst twaalf forse hersenbloedingen te verwerken voor ze aan de gevolgen ervan overleed. “Ze raakte tweezijdig verlamd en kon acht jaar lang niet praten,” zegt Aad. “Daarvoor, na de vijfde hersenbloeding, gebeurde er iets bijzonders. Haar verstand bleek honderd procent in orde, haar spreken zestig procent, maar dat wat ze kon ontvangen en verwerken uit de buitenwereld was maar vijf procent. Ik sprak in die tijd met haar via ‘sleutelwoorden’. Als zo’n woord aankwam, dan kon ze heel gedetailleerd gebeurtenissen navertellen van twintig jaar daarvoor. Tegelijkertijd was het schokkend om te zien wat er soms tijdens haar logopediebehandeling gebeurde.”

“Als de logopedist een plaatje van een olifant liet zien met daarnaast het woord, dan wist ze dat ze naar een plaatje uit een kleuterboek keek, maar begreep ze niet wat het was. Na de zesde hersenbloeding wist ik niet meer of er nog iets binnenkwam en was er geen communicatie meer mogelijk.”

Er volgden nog zes hersenbloedingen. Een lijdensweg. Voor zijn vrouw, maar ook voor Aad zelf. “De waarom-vraag ligt op die momenten voor op je tong en veel mensen verliezen tijdens zo’n slopend ziekteproces het vertrouwen in een god die dit toelaat. ‘Dat kan niet waar zijn,’ zeggen ze dan. ‘Waarom al die ellende?’ Natuurlijk

heb ik het zelf ook moeilijk gehad. Ik heb, om Coby te kunnen verzorgen, op een gegeven moment mijn werk moeten neerleggen. Het verdriet was enorm en ik mis haar nog altijd. Maar er is iets wat mij ook tijdens haar ziekte een enorme kracht en innerlijke rust heeft gegeven: mijn relatie met God. Veel mensen hebben een religie, maar hebben geen relatie. Die relatie is door de jaren heen ontstaan en gegroeid. Als je mij vraagt of God bestaat, dan zeg ik: absoluut! Waar ik Hem dan heb ontmoet en ervaren? In mijn lijden. In de enorme innerlijke rust die Hij mij heeft gegeven. In het feit dat ik Coby heb kunnen loslaten, omdat ik diep van binnen wist dat ze in goede handen was.”

“Kan ik God daarmee verklaren? Nee. Als ik kon verklaren wie God is, zou ik aan Hem gelijk zijn en Hij aan mij. Aan de ene kant weten we niet wie Hij is, maar aan de andere kant ook weer wel. Dat is mogelijk door Zijn zoon Jezus Christus. Hij is het grote voorbeeld. Dat is ook wat Jezus zelf zegt in de Bijbel: ‘Niemand kent de Vader dan door mij.’ Als we naar Jezus kijken, als we een relatie met Hem aangaan, zien we God. In zo’n relatie moet je wel investeren. Het moet een oprechte keuze zijn. En met het aangaan van die relatie verander je. Het neemt niet alle ellende weg uit je leven. Zeker niet. Maar het brengt wel geestelijke groei en veerkracht die nodig zijn om met moeilijkheden om te gaan.”

“God kan alles wat Hij wil, maar wil niet alles wat Hij kan. Ik ben ervan overtuigd dat God Coby had kunnen genezen. Maar haar lijden was blijkbaar nodig voor mij om te groeien in mijn geloof en mijn relatie met God. En ook veel anderen zijn door haar lijden geraakt en bepaald bij hun eigen leven en hun relatie met God. Ik weet dat het geen populaire zienswijze is, maar ik geloof dat God negatieve dingen als ziekte, dood en lijden ten goede kan gebruiken. Om mensen dichter bij Hem te brengen.

Tijdens mijn leven heeft het gebed mij veel gebracht. Daar ontmoet ik God. Samen met mijn tweede vrouw Lidy, bid ik nog dagelijks. Het geeft rust en vertrouwen en de wetenschap dat God er is en van ons houdt. Die zekerheid wens ik iedereen van harte toe.”

8 | strijdkreet

“God kan alles wat Hij wil, maar wil niet alles wat Hij kan”

Jurjen sietsema Jurjen sietsema

God bestaat, ondanks het lijden:

strijdkreet | 9

Menno de boer

Stel je voor dat het waar is...

Als je gaat nadenken over

wie je eigenlijk bent, waar

je vandaan komt en waar

je naartoe gaat, kom je

onherroepelijk op een T-splitsing

terecht. Of je bent – min of meer

toevallig – ontstaan uit een oersoep

van water en organische stoffen, een

knal en een miljoenen jaren durende

evolutie. Of je bent het resultaat van

een scheppende macht die jou en alles

om je heen gemaakt heeft.

Er zijn heel veel mensen die ervan overtuigd zijn dat niet God, maar een oerknal en de daaropvolgende evolutie de oorsprong zijn van het leven dat wij op aarde kennen.Het wordt onderwezen in schoolboeken, Wikipedia leert het en ook via de massamedia in Nederland is dit het meest verbreide uitgangspunt. Stel je voor dat dat inderdaad waar is:

10 | strijdkreet

• Danbenikertoevalligenisergeen‘doel’inmijnleven;

• Dan ben ik een massaproduct en het resultaatvan logische en wetenschappelijk verklaarbareprocessen;

• Danismijndenkenendoennooitmaatgevend;• Danishetdenkenendoenvandeanderdatook

niet;• Dandoeikallesomteoverleven,ookalgaatdat

tenkostevananderen;• Danzijnnormenenwaardeneigenlijkheelvreemd;• Dan ishetnamijndoodafgelopen;overenuit–

eenzwartgat.

Maar er zijn ook veel mensen (veel meer dan je denkt!) die helemaal niet geloven in een oerknal en evolutie. Zij geloven in een intelligent wezen (voor velen: God) dat het heelal, de aarde en al haar bewoners gemaakt heeft. De zogenaamde ‘creationisten’. En dat zijn zeker geen domme mensen die in ‘sprookjes’ geloven. Ook onder degenen met een universitaire of hbo achtergrond is het percentage creationisten enorm. Stel je voor dat het inderdaad waar is dat God alles gemaakt heeft:

• Dan ben ik er niet toevallig en zal ik rekeningmoetenhoudenmetdegenediemijgemaaktheeft

• Danbenikeenuniekmaakselvaneenintelligenteschepper;

• Dankanikdenkenendoenomdatdezeschepperdatzogemaaktenbedoeldheeft;

• Dan is het denken en doen van de scheppermaatgevendvooriedereen;

• Danzijnnormenenwaardenlogischverklaarbaar.• Danleefiknietalleenomteoverlevenenhoudik

rekeningmetandereschepselen;• Danisernaditlevenwellichtnogeenanderleven.

In de zogenaamd ‘wetenschappelijke’ discussie rond schepping of evolutie, speelt de Bijbel meestal geen rol. En als je de Bijbel beschouwt als een boek met mooie verhalen, maar niet als het geïnspireerde Woord van God, dan kan ik me dat ook wel voorstellen. Maar stel je nou eens voor dat God echt bestaat en er echt voor gezorgd heeft dat wij de beschikking hebben over een boek dat richtinggevend is voor ons leven. Dan bevat dat boek dus niet simpelweg een aantal mooie verhalen, gedichten en toekomstverwachtingen, maar dan kan het zijn dat alles wat dit boek vertelt de waarheid is.Wat zegt de Bijbel eigenlijk over God, wetenschap, wijsheid, waarheid en de wereld om ons heen? ‘Het begin van wijsheid is ontzag voor de Heer’ staat in Psalm 111 vers 10 en volgens het boek Spreuken geldt dat ook voor kennis: ‘het begin van alle kennis is ontzag voor de Heer’ (hoofdstuk 1 vers 7). Het boek Romeinen verkondigt in vers 25 van hoofdstuk 1: ‘De mensen hebben de waarheid over God ingewisseld voor de leugen; ze vereren en aanbidden het geschapene in plaats van de schepper…’

Psalm 19 begint met de woorden ‘De hemel vertelt Gods eer, het gewelf verkondigt het werk van Zijn handen’. Als ik op een heldere nacht naar de hemel kijk en die oneindige hoeveelheid sterren zie, voel ik me vaak heel klein. Een stofje in dat grote heelal. Maar wel een uniek stofje. Een door God gemaakt en gewenst stofje. Een mens die vol ontzag opkijkt naar wat God geschapen heeft. Ik kan dan alleen maar heel stil worden. En jij? Stel je eens voor dat God bestaat. Stel je voor dat het écht waar is...

strijdkreet | 11

“Ik geloof in een God van wonderen”

NASA - AstrofysicusJennifer Wiseman:

Dr. Jennifer Wiseman werkt voor de NASA. In 1987 ontdekte ze een komeet die de naam 114P/Wiseman-Skiff meekreeg. Ook werkte

ze aan de Hubble telescoop. Tegenwoordig is ze chef van het Laboratorium voor Exoplaneten en Astrofysica op het NASA Goddard Space Flight Center. Jennifer is christen en gelooft in het bestaan van God. Is dat te rijmen met haar beroep?

nigel Bovey NASA

“Ik ben opgegroeid op een boerderij. Ik hield van de natuur en ontwikkelde een passie voor natuurkunde. Dat is namelijk niets anders dan het bestuderen van hoe de natuur werkt. Als kind kon ik ’s avonds uren naar de sterrenhemel liggen staren en probeerde ik me voor te stellen hoe het zou zijn om naar de sterren te reizen. Toen ik ouder werd en meer te weten kwam over andere planeten in ons zonnestelsel, raakte ik pas echt gefascineerd door ruimtereizen. Een leraar van mijn middelbare school stimuleerde mij om wis- en natuurkunde te gaan studeren aan de universiteit. Ik kon terecht op een technische universiteit in Massachusetts en studeerde later astronomie aan Harvard.”

De wetmatigheden van het universum

geven rust

Jennifer leeft, als het om haar werk gaat, in een puur rationele wereld. Een wereld waarin alles wordt bepaald door de wetten van de wis- en de natuurkunde. “Ik begrijp niet alles van wie God is en hoe het kan dat Hij zich met ons mensen bemoeit, maar ik vind het enorm knap en ook een rustige en veilige gedachte, dat God een universum gemaakt heeft dat volgens bepaalde wetten werkt en dat daardoor ook stabiel is. Er verandert op zich maar weinig aan het universum. Een voorbeeld: tijd beweegt voorwaarts. Dat geeft een vorm van stabiliteit, van zekerheid. Omdat tijd voorwaarts beweegt, hebben

12 | strijdkreet

we geleerd dat de dingen die je doet consequenties hebben. De wet van oorzaak en gevolg. Maar, ik geloof ook dat God de tijd onder controle heeft en kan sturen en dat Hij in staat is om, als Hij dat nodig vindt, een wonder te laten plaatsvinden op dat gebied. Ik begrijp dat niet altijd, maar ik geloof wel dat het mogelijk is.”

Zijn er meer wetenschappers die

denken zoals jij?

“Veel collega-wetenschappers begrijpen dat er complexere processen in het heelal spelen dan alleen maar oorzaak en gevolg. Wij als wetenschappers kunnen niet altijd berekenen hoe de toekomst eruit zal zien. Via zaken als kwantummechanica en de chaostheorie ontdekken we bijvoorbeeld ook dat de natuur veel minder voorspelbaar is dan wij denken. Dat is meteen een mooie parallel met de geestelijke wereld. Terwijl God natuurkundige, maar ook morele en geestelijke wetten heeft vastgesteld voor het heelal en onze aarde, geeft Hij ook de vrijheid om voor Hem te kiezen. God is geen poppenspeler en wij zijn niet zijn poppen. Wij zijn vrij om onze eigen keuzes te maken en moeten bereid zijn om met de consequenties van die keuzes te leven. Maar God vergeeft ons wel als wij verkeerde keuzes maken en geeft een nieuw begin als wij daarom bidden.”

Jij gelooft in wonderen?

“Ja, er zijn verschillende soorten wonderen. Zoals Jezus die op het water loopt. Daar worden natuurkundige wetten even buiten werking gesteld. Maar ook vandaag de dag gebeuren er wonderen: onverwachte gebeurtenissen die plaatsvinden in de levens van mensen, als antwoord op een gebed. God heeft ons niet beloofd dat Hij, telkens als wij daarom vragen, de wetten van de natuurkunde buiten werking stelt. Hij heeft ons echter wel beloofd dat Hij, als wij om hulp bidden, ons zal helpen.”

Twijfel je weleens?

“Ik word weleens wanhopig als ik zie hoeveel onschuldige mensen en kinderen lijden in deze wereld. In ramp- of in oorlogsgebieden. Dan roep ik ook weleens uit: ‘God, waarom moet dit allemaal? Waarom grijpt U niet in?’ Maar ik blijf in wonderen geloven. Ik geloof dat God gebeden verhoort. Als het noodlot toeslaat en ik worstel met de

waarom-vraag, dan weet ik dat God er is. Dat Hij mensen op een wonderlijke manier kan helpen en veranderen. Ik heb te vaak gezien hoe God gebeden verhoort om nog te kunnen beweren dat Hij niet bestaat en het Evangelie onzin is.”

De uitspraken die Jennifer in dit interview doet, zijn

gedaan op persoonlijke titel.

strijdkreet | 13

Janna en Roos. Ze wonen in hetzelfde studentenhuis. Ze studeren geneeskunde. Ze lopen hun coschappen in hetzelfde ziekenhuis. Ze lachen veel met elkaar en houden van feestjes. Janna gelooft in God. Roos niet.

Willemijn de jong Michael Damen

Janna14 | strijdkreet

Roos

Janna: “Ik weet niet of in ook in God zou geloven als ik er niet mee was opgegroeid. Mijn

vader is katholiek en mijn moeder protestant. Dat God bestond was iets vanzelfsprekends.”

Roos: “Mijn vader is atheïst, mijn moeder is wel katholiek opgevoed, maar doet er verder niets mee.

Ik ging vroeger wel eens met mijn oma mee naar de kerk, maar dat vond ik doodsaai. Misdiensten van drie uur, ik was blij als ik er weer weg kon.”

“Toen ik puber werd, ging ik het geloof stom vinden. Ik had vrienden die niet geloofden en had vooral geen zin om zondagochtend vroeg uit bed te komen voor de kerk. Het kon me niet schelen of God bestond of niet. Ik had niet zoveel met de kerk en de Bijbel. Ik was met andere dingen bezig. Daar is wel verandering in gekomen.” “Ik ben er nooit echt mee bezig geweest, of God bestaat of niet. Ik ben misschien te nuchter om over die existentiële dingen na te denken. Geloven in een God vind ik een beetje vaag. Ik ga ervanuit dat hij niet bestaat, dat lijkt me een stuk aannemelijker.” “Ik wilde een tijdje terug weten hoe het zat. Eigenlijk hoopte ik erachter te komen dat God niet bestond. Dat zou een hoop tijd en moeite schelen. Dan kon ik het achter me laten en hoefde ik me niet meer druk te maken over God en religie. Maar dat pakte anders uit. Gelukkig. Ik ging naar een Bijbelschool in Griekenland en merkte dat als ik dingen aan God vertelde en voor specifieke zaken bad, daar antwoord op kwam. Ik heb God echt ervaren, Hij werd heel reëel voor mij. Ik heb nog steeds geen rationele grond voor mijn geloof, maar dat hoeft ook niet.” “Wel bijzonder, dat je zo voor jezelf naar antwoorden hebt gezocht. Ik heb die vragen niet, en dus ook geen behoefte aan concrete antwoorden. Ik merk niets van God en ik heb het ook niet nodig om in hem te geloven. Ik verwonder me wel over de natuur of bijvoorbeeld over het feit dat we met elkaar kunnen bellen. Dat vind ik dan heel mooi, maar ik zou het nooit verklaren met het bestaan van God.” “Ik snap dat soort dingen ook niet hoor. Ik snap niet hoe het heelal in elkaar steekt, hoe dingen zijn ontstaan, maar dat hoeft ook niet, want ik denk dan dat God dat heeft gemaakt.”

strijdkreet | 15

“We verwonderen ons allebei, alleen verklaar jij dingen met God en ik niet. Ik verklaar sommige dingen wel vanuit de wetenschap, maar vaak genoeg accepteer ik gewoon dat ik iets niet begrijp of weet.”

“Het is niet vanuit naïviteit dat ik dingen die ik niet kan verklaren aan God toeschrijf, ik ga er echt vanuit dat daar een God achter zit en dat maakt het voor mij nog specialer, mooier, waardevoller.”

“Ja, dat kan ik me voorstellen.” “Het geeft me ook rust om te weten dat er een God bestaat. Er is Iemand die alles weet, overziet, die mij kent en van me houdt. Ik zag pas een preek op YouTube waarin een

dominee uitlegde wat geloven in God met je doet. Wat mensen van je vinden, je status en invloed in de wereld, hoe succesvol of gerespecteerd je bent, dat bepaalt heel erg hoe je je voelt. Of je je gelukkig

voelt of niet. Dat wisselt gedurende een mensenleven, iedereen heeft ups en downs. Doordat ik weet dat God van mij houdt, dat mijn leven vooral waarde heeft in Zijn grote plan met de wereld,

worden de meningen van mensen en mijn status minder belangrijk, minder bepalend. Mijn ‘downs’ gaan minder diep omdat er een soort basislijn

van Gods acceptatie doorheen loopt. Mijn leven heeft altijd zin, ik ben altijd waardevol. Onafhankelijk van wat anderen van me vinden of wat me allemaal overkomt. Ik voel me daar veilig bij. God is een

veilige basis.” “Ik denk inderdaad dat dat de meerwaarde is van het geloven in

God. Die rust en duidelijkheid. Je hebt een referentiekader waar je je leven in kunt plaatsen. Ik kan me voorstellen dat dat

mensen helpt, maar bij mij past dat niet. Ik zeg niet dat ik geen veiligheid of rust kan gebruiken, maar ik vind dat in andere

mensen. In vriendschappen, familie – in allerlei relaties met anderen. En als ik dan kanker krijg of mensen stellen me

teleur... Ja, dan is dat heel moeilijk. Maar dat betekent niet dat ik opeens in God geloof. Zo werkt dat toch niet? Dan zou

ik mezelf iets wijsmaken om me beter te voelen.” “Ik merk bij mezelf ook een verlangen naar God.

Het is niet alleen dat ik geloof dat Hij bestaat, ik wíl ook graag geloven. De rust, de liefde die ik van Hem

ervaar, die heb ik echt nodig. Alles wat mij overkomt, heeft een reden. Volgens mij zit daar een groter plan achter. Ik vind het fijn om de controle vast

te houden, maar het maakt me klein en rustig om dingen los te laten en aan God te geven. Ik kan door

mijn geloof beter accepteren dat dingen anders gaan dan dat ik wil. Omdat ik geloof dat God me er iets mee leert, omdat Hij om me geeft. Dat zet

ervaringen in een heel ander licht. Maar natuurlijk, als ik kanker krijg dan zou ik ook heel boos op

God worden. Ik weet niet hoe ik daar dan mee om zou gaan.” “Ik heb dan niet echt iemand om boos op te

worden. Ik zou wel de vraag ‘Waarom overkomt mij dit?’ stellen uit boosheid, maar dat verdriet zou ik dan moeten accepteren of loslaten zonder een oppermacht die daar de

hand in heeft.”

16 | strijdkreet

“Ik zie God niet als iemand op wie ik kan schelden hoor, het is fijn om te weten dat Hij overal boven staat. God houdt van mij, Hij houdt van iedereen.” “Ook van mij?” “Ja!” “Ook als ik niet geloof ?” “Ja!” “Nou, dat vind ik fijn. Of nouja, het klinkt prettig. Maar ik ga er niet vanuit dat hij bestaat, dus dan heeft het eigenlijk ook weer geen waarde.” “Het is ook geen trucje. Mijn fiets wordt nog steeds gestolen.” “Haha, is dat dan geen straf van God?” “Nee, haha! Nou, ik geloof wel dat je eigen handelen invloed heeft op je leven. Dus als je goed bent voor anderen, word je gelukkiger. En als je egoïstisch bent, zal dat een negatieve invloed hebben op je leven. Maar dat mijn fiets wordt gestolen zie ik niet als straf. Dat ligt aan een dief die niet van mij houdt!”

“Dat vind ik mooi aan religie. Het draait om het zorgen voor de ander. Die ander liefhebben. Ik geloof dan ook niet dat het schadelijk is voor de maatschappij.

Behalve de extreme vormen van religie, maar extremisten handelen dan ook niet uit liefde voor de ander.”

“Dat is ook waar geloven om draait: liefhebben van God en van de ander.”

“De cohesie die eruit voort komt, de gemeenschapszin, dat zie ik als het nut van religie. Maar ik geloof niet dat het noodzakelijk is om in een God te geloven om dat te creëren. Het besef van goed en kwaad hebben we omdat we weten wat goed is voor de groep. Daarom heeft het zin dat ik levens probeer te redden als arts. Daarom houd ik van anderen. Het houdt de groep in stand.” “Ik denk inderdaad dat mensen zonder geloof in God ook veel goeds kunnen doen voor anderen. Maar dat we weten wat goed is en wat niet, dat komt volgens

mij wel uit God voort. Ik haal het uit de Bijbel. En stel dat er bewijs zou zijn dat God niet bestaat… Als dat zou kunnen… Dan geloof ik nog steeds dat het goed is om

volgens de Bijbel te leven. Het maakt mij een gelukkiger mens om in God te geloven, om te doen wat Hij goed

vindt.” “Als er bewijs zou zijn dat God wél bestaat, als ik Hem zou

zien… Dan zou ik wel onder de indruk zijn, maar het zou voor mij niets veranderen. Ik leef nu ook zonder

God, ik zou niet weten waarom ik dan met hem zou moeten leven. Dus ook als God bestaat, en dat zou ik nooit helemaal uitsluiten, dan zou het voor mij niet veel veranderen. Ik ben niet bang dat hij me naar een hel stuurt ofzo.” “Ik zou het je wel gunnen, dat je in God

gelooft. Dat bedoel ik niet betweterig, hoor. Maar als ik merk hoe gelukkig

ik ervan word, hoe het mijn leven verrijkt, dan gun ik dat iedereen.” “Ja, dat snap ik wel. Ik gun jou je geloof ook, ik zal nooit proberen je van je geloof af te brengen. Maar het past niet bij mij, ik doe het prima zonder.”

strijdkreet | 17

Geleerd en gelovigCees Dekker werkt doordeweeks als professor

Moleculaire Biofysica aan de Technische Universiteit.

Op zondagen is hij aanbiddingsleider in de kerk.

Dekker werd bekend door zijn fundamentele ontdekkingen

op het gebied van koolstof nanobuisjes en DNA-moleculen,

maar ook door zijn uitspraken over zijn geloof in een

Schepper. “Ik zie daarin geen tegenstelling. Geloven gaat

prima samen met wetenschap.”

Religie en wetenschap worden wel

vaak tegenover elkaar geplaatst,

toch?

“Ja, dat idee wordt breed gedragen. Maar dat ‘grote conflict’ is een mythe. Dat is historisch zo gegroeid. Aan het einde van de negentiende eeuw is geponeerd dat geloven een ‘verhaal’ is dat indruist tegen ‘wat we inmiddels weten’. Religie werd achterhaald gevonden. Dat idee is een eigen leven gaan leiden en intussen als waarheid omarmd door veel mensen. Maar het klopt niet en het is eigenlijk ook wat achterhaald. Dat de invloed van het christelijk geloof bij het ontstaan van de moderne natuurwetenschap juist positief was, bewees bijvoorbeeld de bekende wetenschapshistoricus Hooykaas al in de jaren zeventig van de vorige eeuw. De wetenschap zoals wij die kennen, is ontstaan in het christelijke Europa. In de Middeleeuwen werd de wetenschap vanuit de kloosters ontwikkeld. Nog steeds is ons wereldbeeld sterk beïnvloed door een christelijke kijk op onze omgeving. Christenen geloven bijvoorbeeld dat de wereld een schepping van God is. Die God is betrouwbaar en onveranderlijk. Hij heeft de natuur geordend volgens vaste patronen. Het idee van natuurwetten komt daar logisch uit voort. En veel van de wetenschappelijke pioniers in de geschiedenis als Newton, Kepler en Galileï waren vrome christenen.”

Willemijn de jong Julia de boer

18 | strijdkreet

strijdkreet | 19

Je bent een christen die in de

evolutietheorie gelooft. Is dat een

concessie tussen je religie en je

wetenschappelijke kennis?

“Nee, zo zie ik dat niet. Voor mij is evolutie goed te verenigen met het christelijk geloof. Het ligt er maar net aan hoe je de Bijbel leest. Ik geloof niet dat de boeken van de Bijbel bedoeld zijn om ons natuurwetenschap te leren. De Bijbel, en dus ook het scheppingsverhaal, is een waardevolle openbaring van God, waardoor we Hem kunnen leren kennen. Calvijn zei al dat ‘God zich in zijn communicatie aanpast aan onze belevingswereld, Hij spreekt door onze menselijke cultuur heen’. De eerste drie hoofdstukken van het Bijbelboek Genesis, waar het scheppingsverhaal in staat, bevat diepe waarheid, maar het is niet een letterlijk journalistiek verslag van hoe God de wereld schiep.”

Bevordert jouw kennis je geloof in

het bestaan van God of werpt het ook

weleens barrières op?

“Jezus, of all people, zei dat we God moeten liefhebben, met álles wat in ons is. Ook met ons verstand. God zei tegen de mens dat hij de aarde onder zijn beheer moest brengen. Concreet: Adam moest de tuin van Eden bewerken en de dieren een naam geven. De wereld in cultuur brengen, dat zie ik dus als de opdracht aan de mens. Met mijn wetenschap onderzoek ik de natuur en dat levert kennis op die we kunnen inzetten voor de naaste. Ik heb veel nagedacht over het bestaan van God. Vanuit een gevoel van verantwoordelijkheid, omdat ik een gelovig wetenschapper was die de relatie tussen geloof en wetenschap moest kunnen verantwoorden naar mezelf en anderen, maar ook vanuit een persoonlijke existentiële twijfel. Ik heb atheïsme serieus overwogen, maar omdat het niet goed past bij de werkelijkheid, overtuigde het mij niet.Inmiddels verbind ik de christelijke theologie van de schepping met de biologische kennis die wij hebben verkregen over de evolutie van het leven. Als christen geloof ik dat de God die de Schepper is van hemel en aarde, dezelfde is die de schrijver van het scheppingsverhaal in

de Bijbel heeft geïnspireerd. De Bijbel en de wetenschap presenteren ons geen fundamentele tegenstellingen. Er is één werkelijkheid en Bijbel en wetenschap leren ons beide over die ene wereld, maar wel vanuit een ander perspectief. De evolutieleer heeft geen invloed op mijn wel of niet geloven in God. God is de Schepper, maar Hij heeft de wereld geschapen door een proces van evolutie. Als er een conflict lijkt te zijn tussen het scheppingsverhaal en wat wij uit de wetenschappelijke waarneming van de natuur concluderen, dan geloof ik dat we óf de wetenschappelijke gegevens óf de Bijbel foutief interpreteren, want de God van het woord is dezelfde als de God van de wereld.”

Zijn wetenschappers vaak atheïst?

“Het lijkt misschien dat niet veel wetenschappers actief gelovig zijn. In het publieke domein, in ‘De Wereld Draait Door’ bijvoorbeeld, zie je een Robert Dijkgraaf, maar die is eigenlijk agnost, maar niet fel antireligieus hoor. Er is recentelijk onderzoek gedaan naar religie onder Nederlandse wetenschappers. Twintig procent bleek gelovig, zestig procent atheïst en de rest was er niet helemaal uit. Als je dat vergelijkt met de bevolking van Nederland, dan is vijfentwintig procent gelovig, veel minder mensen zijn atheïst en het grootste deel weet het niet. Het ligt in de aard van wetenschappers om uitgesprokener te zijn. Óf God bestaat, óf Hij bestaat niet. ‘Ik weet het niet’ is lastiger te verkroppen voor mensen die graag onderzoeken en conclusies trekken.”

Als God bestaat, wat is dan Zijn

bedoeling met de natuur en de mensen?

“De mens is bijzonder. Hij kent een mate van abstract denken, zelfbeschouwing, tijdsbesef, empathie, geweten en een godsbesef dat een dier niet heeft. Maar wat de mens uiteindelijk mens maakt, is dat God juist dit wezen heeft uitgekozen om er een speciale relatie mee aan te gaan. Wij kunnen God leren kennen. Door de natuur én door de Bijbel. Het doel van ons bestaan is dat we een relatie krijgen met God en met elkaar. Een liefdesrelatie van de mens met zijn Schepper. Dat is zo bijzonder, daar kan ik me over blijven verwonderen.”

20 | strijdkreet

strijdkreet | 21

“Christenen geloven niet in een lijk”

Nikolaas Sintobin is Jezuïet en internetpastor. Hij begeleidde Lieke van Lexmond,

Kim Feenstra en Sanne Vogel in het EO-programma ‘Op zoek naar God’. Bestaat

God? En zo ja: waar is Hij te vinden en wat is er nodig om Hem te vinden?

Hij is nog maar drie maanden in Nederland en woont en werkt in een huis voor geestelijken van zijn orde in hartje Amsterdam. Daarvoor woonde hij in Parijs en Antwerpen. Zelf is hij

een geboren en getogen Vlaming. “Maar dat kunt u vast en zeker horen.” Nikolaas Sintobin was ooit succesvol advocaat bij één van de meest gerenommeerde advocatenkantoren van België. Hij had vrienden in hoge Belgische kringen en hoefde nooit na te denken over zijn

levensonderhoud. “Geld was er altijd.” Toch voelde hij zich op een gegeven moment geroepen om zijn carrière op te geven en zijn leven te wijden aan de dienst van God en de katholieke kerk, meer specifiek de Jezuïetenorde.

Hij legde een gelofte af van gehoorzaamheid, zuiverheid en armoede. “Ik heb geen enkel persoonlijk vermogen. Een paar jaar geleden overleed mijn vader. Hij liet mij een behoorlijk bedrag na. Op een gegeven moment stond

jurjen sietsema EO

22 | strijdkreet

dat op een ochtend op mijn bankrekening. ’s Middags stond het hele bedrag er niet meer. De orde zorgt voor onderdak en eten. Alles gaat in de gezamenlijke pot. En kijk eens om u heen. Ik heb niets te klagen.”

“Of God bestaat, weet ik niet. Ik geloof in God. Ik heb God nooit met mijn ogen gezien en ik heb Hem nooit een hand gegeven. Ik heb mijn leven in dienst van Hem gesteld, maar ik wéét niet of Hij bestaat. Ik gelóóf het. Dat is een ander niveau van ‘kennen’. Misschien een diepere vorm van overtuiging en ervaring. Ik geloof dat Hij bestaat. Dat heb ik leren ontdekken toen ik, nog voordat ik pater werd, de behoefte voelde om meer tot de kern van mijn geloof door te dringen.”

“Ik ben gelovig opgevoed, kom uit een goed katholiek nest, ben intellectueel goed gevormd maar geloofsmatig eigenlijk helemaal niet. Ik ben bij een studieclubje van de kerk terechtgekomen en begon met elke dag twintig minuten bidden. Daardoor ontdekte ik een hele andere kwaliteit van vreugde. Ik was in de mooiste periode van mijn leven, had alles op orde, maar leerde toch een dieper gevoel van blijdschap kennen, van een verbondenheid met Jezus Christus. Hij veranderde voor mij van iemand naar wie ik, figuurlijk gesproken, keek alsof hij met de rug naar mij toegekeerd stond, in iemand die voor mij een gezicht kreeg, ogen. Iemand die mij aankeek. Daarna ontstond er iets dat ik het beste kan omschrijven als een persoonlijke relatie. Niet een persoonlijke relatie zoals er nu in dit gesprek bestaat, maar een diepe innerlijke relatie. Ik heb God leren kennen door Jezus Christus. Ik kan heel moeilijk spreken over God zonder te spreken over Jezus. Hij zegt zelf in de Bijbel: ‘Wie mij ziet, ziet de Vader’. Dat is ook mijn ervaring. De nieuwe vreugde die ik voelde, valt niet uit te leggen. Toch zagen mensen het aan mij. Eén van mijn vrienden is een ‘belijdend’ atheïst. Hij zei ooit: ‘Nikolaas, over een tijdje sta je aan onze kant’. Maar toen ik hem een jaar later vertelde dat ik Jezuïet werd, zei hij: “Dat moet je doen”.”

“Ik ben 25 jaar Jezuïet en als ik de tijd bij elkaar optel waarin ik God werkelijk heb ervaren, heb ontmoet, dan is dat denk ik een half uur. Het zijn drie à vier momenten geweest en altijd in gebed. Eén keer een

kwartier. Een andere keer vijf minuten. Noem het een godsontmoeting, maar qua ervaring was het een enorme diepe innerlijke vreugde op sleutelmomenten in mijn leven. Op momenten waarop ik met een keuze bezig was. Meld ik me aan bij de orde? Laat ik me tot priester wijden? Op die momenten. Ik heb geen kleuren gezien of stemmen gehoord. Niets van dat alles. Er was alleen die enorme blijdschap die sterker is dan je kunt uitleggen. Die moet je zelf ervaren hebben om het te kennen.”

“Nu lijkt het misschien alsof ik een hele vrome jongen ben, maar dat is niet zo. Dat ben ik ook nooit geweest. Ik bid heel moeilijk. Ik zou mezelf in bepaalde opzichten ook werelds willen noemen. Ik houd van mooie kleren, van lekker eten en van mooie mensen, mooie vrouwen. Macht spreekt mij aan, geld spreekt mij aan. Dat is in strijd met de geloften die ik heb afgelegd en dat is een worsteling. Het christelijke leven zit vol strijd. Maar je krijgt op je weg wel de kracht en de vreugde om verder te gaan.”

Als Nikolaas gelooft in het bestaan van God door Jezus Christus, leeft Jezus dan nog steeds? “Christenen geloven niet in een lijk. Ik geloof dat Hij leeft. Nee, ik heb Hem nooit daar op de stoel zien zitten. Maar ik geloof dat Hij, op een mysterieuze manier waarvan ik niet eens het fijne hoef te weten, leeft en werkzaam is in deze wereld en in mij. Ik ervaar dat ik in de dynamiek van het leven met Hem gaandeweg steeds gelukkiger wordt. Er zijn allerlei zaken in deze wereld die mij kunnen verleiden én tóch geven die mij niet dezelfde vreugde als de vreugde die ik bij Jezus vindt. Dat is een innerlijke vreugde, een diepe rust, een zeker weten dat je op het juiste pad bent.”

“Jezus zegt in de Bijbel, in Matteüs 11 vers 28: ‘Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven.’ Hij nodigt ons uit om een leven in verbondenheid met Hem te leven. Het is aan ons om gehoor te geven aan die oproep. Die keuze moeten we zelf maken. Maar als je hem maakt, dan ga je ervaren dat het geloof in God, in Jezus Christus, je meer oplevert dan deze hele wereld je ooit zal kunnen bieden. Niet dat je meteen geestelijke moet worden, maar het zal je leven voorgoed veranderen.”

strijdkreet | 23

www.legerdesheils.nl doen wat we geloven

Uit de Bijbel: Psalm 139

HEER, u kent mij, u doorgrondt mij,

u weet het als ik zit of sta,

u doorziet van verre mijn gedachten.

Ga ik op weg of rust ik uit, u merkt het op,

met al mijn wegen bent u vertrouwd