Stoppen van meeroken bij kinderenmet een hoog risico op astma:

de PREPASE studie

Drs. Sasha Hutchinson, onderzoekster afd. Kindergeneeskunde

Kindergeneeskunde

Inhoud

• Achtergrondinformatie

• PREPASE studie

• Rekrutering

• Voorlopige observatie RCT

• Artsen en praten over meeroken

Kindergeneeskunde

ACHTERGRONDINFORMATIE

Kindergeneeskunde

Passief roken / meeroken

• Wereldwijd groot probleem• Verhoogd risico op:

– Wiegendood– Luchtweginfecties– Piepende ademhaling & astma– Verminderde longfunctie– Hersenvliesontsteking

Kindergeneeskunde

Meeroken en astma

• Recente meta-analyse:– 79 prospectieve studies:

• 30-70% verhoogd risico op piepen• 21-85% verhoogd risico op astma:

– Roken tijdens zwangerschap door moeder– Postnataal: borderline significant bij kinderen 5 – 18

jaar

Prenatal and passive smoke exposure and incidence of asthma and wheeze: systematic review and met-analysis. H. Burke, et al. Pediatrics 2012;129-735-744

Kindergeneeskunde

Twee vormen van meeroken

Kindergeneeskunde

Nederland

TNS NIPO 2011 (n=2,328):•Roken binnenshuis: 24% met een kind 0 t/m 18 jaar

– 16% in aanwezigheid van het kind– 48% buitenshuis

Kindergeneeskunde

Nederland

Relatie meeroken en leeftijd van het kind (N=8,203)

Roken in huis

Odds ratio

Roken in huis in bijzijn kind Odds ratio

13 t/m 18 jaar 2,87 4,69

4 t/m 12 jaar 2,10 3,05

0 t/m 3 jaar referentie referentie

Bron: Themapublicatie Meeroken bij kinderen van 0 tot en met 18 jaar 2008-2011. Gera E. Nagelhout, et al.

Kindergeneeskunde

Nederland

Relatie meeroken door kinderen 0 t/m 18 jaar en Sociaal Economische Status (SES)

Roken in huis

Odds ratio

Roken in huis in bijzijn kindOdds ratio

Lage SES 3,20 3,92

Gemiddelde SES 1,84 1,99

Hoge SES referentie referentie

Bron: Themapublicatie Meeroken bij kinderen van 0 tot en met 18 jaar 2008-2011. Gera E. Nagelhout, et al.

Kindergeneeskunde

PREPASE STUDIE

Kindergeneeskunde

Doel PREPASE studie:

• Het stoppen van meeroken bij kinderen met een hoog risico op astma:– Motiverende gespreksvoeringen– Feedback urine cotinine concentratie van

het kind

Kindergeneeskunde

Hoofdvraagstellingen:

• Wat is de effectiviteit van zo’n interventie programma?

• Welke barrières ondervinden ouders bij het stoppen van meeroken bij hun kinderen en hoe kunnen we deze barrières overwinnen?

Kindergeneeskunde

Methode:

• RCT:– Families jongste kind 0-13 jaar – Hoog risico op astma – Meeroken thuis

Kindergeneeskunde

1

Intervention group

Control group

BM BM

Session 1

Session 2

Session 3 + M M

Session 4

Session 5

Session 6 + M M

M

M

M

M

t=0

t=1 month

t=2 months

t=3 months

t=4 months

t=5 months

t=6 months

t=9 months

t=12 months

Kindergeneeskunde

MetingenTijd

(mnd)

Methode

baseline 3 6 9 12

Rookgedrag (vragenlijst) ● ● ● ● ●

Urine cotinine ● ● ● ● ●

Nicotine ● ●

Longfunctie ● ● ● ● ●

EBC ● ●

Luchtwegklachten (vragenlijst)

● ● ● ● ●

Kwaliteit van leven (vragenlijst)

● ● ● ● ●

Evaluatie interventie (vragenlijst)

●

Kindergeneeskunde

REKRUTERING

Kindergeneeskunde

Rekrutering strategieën

PREPASEN=10.000

Mrt 10 – Oct ‘10

MIKADOOct ’10 – Dec ‘10

ADEM, Kinder-, JGZ-, CB- en

Huisartsen Jan ’11 – Jul’12

Dossiers GGD-ZLApril ’11 – Dec. ‘11

ScholenN=32.000

Jan ’12 – Mrt ‘12

Response: 1899 (19%)N=56 criteria

N=7 RCT

N=224 criteria

N=22 RCT N=2 RCT N=6 RCT

N=27+ criteria(N=27 van ADEM) N=553 criteria

Response: 1540 (5%)

N=38 criteria

N=21 RCT

Kindergeneeskunde

Rekrutering

• Rekrutering problematisch!!• Redenen:

– Onderwerp confronterend– Motivatie, geen tijd, geen zin– Sociaal gewenste antwoorden– Zorgverleners vinden het ook moeilijk!

• Beloning helpt niet

Kindergeneeskunde

Voorlopige bevindingen RCT

Kindergeneeskunde

Voorlopige observaties N=58

• Stoppen passief roken T=6mnd– N=30 interventiegroep (26,7%):

• 5 gezinnen gestopt met roken in bijzijn van het kind

• 3 gezinnen vermindering van roken in bijzijn van het kind

– N=28 controlegroep (10,7%):• 3 gezinnen gestopt met actief roken

Kindergeneeskunde

Voorlopige observaties N=58

• Geen significant verschil (p=0,12)

• Per protocol:– 8/18 gezinnen interventie groep (44,4%)– 3/25 gezinnen controle groep (12%)– P<0,05

Kindergeneeskunde

Conclusie

• Interventie lijkt effectief te zijn• Cotinine daling in beide groepen• Beperkingen

– Lage sample size– Missings en bias– Cotinine

Kindergeneeskunde

Artsen en praten over meeroken

Kindergeneeskunde

Hoofdvraagstelling

• In hoeverre wordt meeroken door kinderen door kinderartsen, jeugdartsen en huisartsen in Limburg aan de orde gesteld tijdens een consult?

Kindergeneeskunde

Methode

• Vragenlijst artsen in Limburg:–Kinderartsen (n=96)–Jeugdartsen (n=82)–Huisartsen (n=542)

• Opleiding en werkervaring• Meeroken door kinderen• Facilitators en barrières• Leefstijl arts• Educatie

Kindergeneeskunde

Respons

• Totaal: 34% (n=245)• Kinderartsen: 44.8% (43/96)• Jeugdartsen: 73,2% (60/82)• Huisartsen: 25,5% (138/542)

Kindergeneeskunde

Groepseigenschappen   Kinderartsen

(n=43)

JGZ- artsen

(n=60)

Huisartsen

(n=138)

Geslacht (% (n))

vrouw

 

60.5% (26)*

 

86.7% (52)*

 

34.8% (48)*

Werk ervaring (% (n))

< 3 jaar

3 – 10 jaar

> 11 jaar

 

20.9% (9)

32.5% (14)

46.5% (20)

 

8.4% (5)

25.0% (15)

66.7% (40)

 

2.9% (4)

25.4% (35)

71.8% (99)

Roken (% (n))

Huidig

Voormalig

 

4.7% (2)

14.0% (6)

 

3.3% (2)

25% (15)

 

5.8% (8)

37.7% (52)*

PR als kind (% (n)) 39.5% (17) 56.7% (34) 50.0% (69)

Educatie PR (% (n)) 20.9% (9) 56.7% (34)* 8.7% (12)

Kindergeneeskunde

Praten met ouders over meeroken

Kindergeneeskunde

Verantwoordelijkheid

• Eigen:– 83% Huisartsen– 77% JGZ artsen– 21% Kinderartsen

• Anders:– 5% Kinderartsen– 34% JGZ artsen– 60% Huisartsen

Kindergeneeskunde

Resultaten

Facilitators• Langere tijd• Hogere frequentie• Risico respiratoir• Astmatische klachten• Verleden SIDS• Klachten OME• Tabaksgeur• Rookartikelen

Barrières• Inbreuk privacy• Verslechtert relatie• Geen/weinig tijd• Niet belangrijk• Geen effect• Niet verantwoordelijk• Te weinig kennis• Te weinig

gespreksvaardigheden

Kindergeneeskunde

Educatie

• Scholing– Ja 23.6%– Nee 76.4%

• Behoefte 50.0%

• Geen significante toename bespreken van meeroken tijdens een consult

Kindergeneeskunde

Conclusie

• 10.8% bespreekt het altijd• Vaker bij kinderen met respiratoire

klachten• Tijdgebrek is de grootste barrière• Behoefte aan scholing

Kindergeneeskunde

Take home message

Hulpverleners kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de gezondheidssituatie van kinderen:

– Ouders te informeren en ondersteunen– Actieve rol te nemen bij wetenschap-

pelijke studies

Kindergeneeskunde

Dank voor uw aandacht

Kindergeneeskunde

Onderzoeksteam

• Prof. Edward Dompeling• Prof. Onno van Schayck• Dr. Ilse Mesters• Dr. Jean Muris• Prof. Frans Feron• Drs. Sasha Hutchinson

Kindergeneeskunde

Voorlopige observaties N=58