Stoppen met roken

27
Stoppen met Roken Notitie voor de huisarts vanuit de NHG standaard Christian van Rij, 21-08-2011

description

Adviezen uit de huisartsenstandaard stoppen met roken

Transcript of Stoppen met roken

Page 1: Stoppen met roken

Stoppen met Roken

Notitie voor de huisarts vanuit de NHG standaard

Christian van Rij, 21-08-2011

Page 2: Stoppen met roken

Achtergrond

Page 3: Stoppen met roken

Epidemiologie

• 24% van de bevolking rookt

• 20,000 doden door roken in 2004

• Roken veroorzaakt 21% vd verloren levensjaren

• Meerokers hebben ook een 25% hogere kans op longkanker of hart- en vaatziekten

• Stoppen met roken slaagt bij 4-20%

Page 4: Stoppen met roken

Sterfte door roken 2004 Totale sterfte  Sterfte door roken 

  mannen vrouwen mannen vrouwen Longkanker 6468 2855 5913 (91,4%) 2120 (74,3%)

Astma en COPD 3410 2320 2883 (84,5%) 1594 (68,7%)

CHZ 7965 6115 2263 (28,4%) 806 (13,2%)CVA 4331 6743 906 (20,9%) 672 (10,0%)Hartfalen 2366 3759 426 (18,0%) 215 ( 5,7%)

Slokdarmkanker 949 390 753 (79,3%) 249 (63,8%)

Larynx kanker 173 43 138 (79,8%) 35 (81,4%)

Mondholte kank. 350 241 323 (92,3%) 119 (49,4%)

Totaal  per sekse 26.012 22.439 13.605 (52,3%) 5810 (28,9%)

Totaal 48.451 19.415 (40,1%)

Page 5: Stoppen met roken

Schadelijke effecten roken

• Chronische ontstekingsreactie luchtwegen

• Carcinogene PAK’s

• Cardiovasculaire schade

• Impotentie

• Verhoogde maagzuurproductie

• Verhoogde kans op insuline resistentie

• Gestoorde foetale groei

Page 6: Stoppen met roken

Werking Nicotine

• Stimuleert Acetylcholine receptoren waardoor dopamine en adrenaline vrijkomen

– Dopamine stimuleert beloningscentrum hersenen– Adrenaline geeft oppeppend effect

– Lage dosis nicotine: vaak stimulerende en concentratie-verhogende ervaring

– Hoge dosis nicotine: vaak rustgevende ervaring

Page 7: Stoppen met roken

Ontwenningsverschijnselen

• Afwezigheid psychosociale rol rookmoment

• Afwezigheid prettige stimulerende, concentratie-verhogende of rustgevende effect

• Aanwezigheid ontwenningsverschijnselen:– Prikkelbaarheid, ongeduld, rusteloosheid, slechte

concentratie, slapeloosheid, hoofdpijn, grotere eetlust en gewichtstoename.

Page 8: Stoppen met roken

Ontwenningsverschijnselen

• Starten na 12u onthouding, piek na 1-3d, verdwijnen na 3-4 weken– De psychologische zucht naar roken blijft langer

• De mate van nicotine afhankelijkheid wordt vooral bepaald door het aantal sigaretten dat iemand rook en of iemand na het ontwaken al snel een sigaret moet opsteken

Page 9: Stoppen met roken

Roken bespreken in het consult

Page 10: Stoppen met roken

Roken: wanneer met wie bespreken

• Bij presentatie roken gerelateerde problemen– Luchtwegklachten, HVZ, DM, CVR-analyse– Ook ouders van kinderen met longklachten

• Vrouwen met hormonale anticonceptie

• Zwangere vrouwen en hun partners

• Bespreek minimaal jaarlijks maar zeker bij presentatie roken gerelateerde klacht– Vraag naar toestemming opnieuw bespreken

Page 11: Stoppen met roken

Stoppen met roken analyse

• Hoeveel rookt iemand, wanneer de 1e sigaret?

• Zijn er gezondheidseffecten bij pt of meeroker?

• Leg iedereen uit dat huisarts kan ondersteunen

• Hoe gemotiveerd is iemand om te stoppen?– Gemotiveerd: intensieve ondersteuning in vervolgconsult– Overweger: adviseer motivatie verhogend nieuw consult– Ongemotiveerd: hoe in de toekomst opnieuw bespreken?

Page 12: Stoppen met roken

Intensieve ondersteuning consult

Page 13: Stoppen met roken

Analyse

• Hoeveel rookt iemand, hoe vroeg op de dag

• Evalueer eerdere mislukte pogingen:– Waarom mislukt, hoe nu te voorkomen

• Maak een stopplan:– Datum– Zoveel mogelijk steun verzamelen– Verwijder alle tabaksproducten– Bespreek wat te doen bij moeilijke momenten– Besluit evt medicamenteuze ondersteuning

Page 14: Stoppen met roken

Verwachte moeilijke momenten

• Ontwenningsverschijnselen: – overweeg evt medicatie

• Faalangst / dalende motivatie: – benadruk normale reactie, laat de pt zichzelf belonen,

ontraad sporadisch roken

• Gebrek aan sociale steun– Probeer meer sociale steun te verkrijgen bij partners,

collega’s, maar ook (telefonisch) van HA

• Gewichtstoename:– Benadruk goede eetgewoonten, benadruk dat de

toename niet blijft doorgaan, stimuleer bewegen

Page 15: Stoppen met roken

Follow up

• Consulten afhankelijk vd behoefte, ongeveer: – 1 week na geplande stopdatum– 4 weken na stopdatum– 12 weken na stopdatum

• Vier successen

• Bij falen: bespreek waarom gerookt, herwin commitment, bespreek de lering in het falen, overweeg (intensivering) medicamenteuze hulp

Page 16: Stoppen met roken

Medicatie ondersteuning

• Te overwegen bij >10 sig/dag

• Hoge doseringen gebruiken bij >20sig/dag en vroeg op de dag rokers

• Nicotinevervangers eerste keus:– Reduceren slagingspercentage van 7 naar 17%

Page 17: Stoppen met roken

Nicotine vervangers

Algemeen Voor aanvang met het middel het roken staken. De hoogte van de dosering is afhankelijk van de mate van afhankelijkheid.

Kauwgom Zo nodig 2-4 mg innemen, maximaal 50-60 mg/dag, 3 maanden. Maximale duur 0,5-1 jaar.

Pleister Eén pleister van 15 mg per dag (van 16 uur, ’s nachts verwijderen) of 14-21 mg per etmaal. Elke dag op een nieuwe plek, 4-6 weken, maximaal 3 maanden.

Sublinguale tablet

Zo nodig elke 1-2 uur 1 tablet van 2 mg. Maximaal 30 tabletten per dag, 2-3 maanden.

Zuigtablet Zo nodig elke 1-2 uur 1 tablet van 1 mg, maximaal 25 tabletten per dag, maximaal 3 maanden.

Page 18: Stoppen met roken

Bupropion

• Begindosering 150mg, elke ochtend 6d, daarna 2dd 150mg voor 9 weken– Bij verminderde lever- of nierfunctie en bij ouderen

halve doseringen gebruiken– Afbouwschema gebruiken

• Mgl inslaapprobleem

• Roken staken 14 na start

• Stopkans verhoogd tot 17%

Page 19: Stoppen met roken

Nortryptyline

• Begin 25mg elke ochtend, na 3d ophogen naar 50mg 1dd, na 3d ophogen naar 75mg 1dd– Bij adolescenten en ouderen halve doseringen– Geen afbouwschema nodig

• Roken staken 7 dagen na start

• Niet geregistreerd voor stoppen met roken

• Stopkans tot 17%

• Niet bij recent AMI

Page 20: Stoppen met roken

Varenicline (Champix®)

• Abstinentie tot 21% beschreven– Lange termijn verschillen nu niet duidelijk; daarom

nu niet aanbevolen in NHG standaard

• Begin 0,5mg voor 3d, daarna 1mg voor 4d, dan 1dd 2mg voor 11 weken– Stoppen met roken in tweede week– Afbouwschema alleen bij groot risico op terugval– Bij creatinineklaring < 30 ml/min: 0,5–1 mg 1×/dag

Page 21: Stoppen met roken

Kort motivatieverhogend consult

Page 22: Stoppen met roken

Motivatie verhogende interventie

• Vraag naar de voordelen van roken

• Bespreek nadelen roken voor pt en zijn omgeving

• Bespreek voordelen stoppen met roken:– Meer geld, eten smaakt beter, verbeteren geur en

reuk, fysiek beter voelen, goed voor huid, goed voor de mensen in je omgeving

• Vraag naar barrières stoppen met roken en wijs op de ondersteuningsmogelijkheden

Page 23: Stoppen met roken

Stoppen met roken altijd effectief

Page 24: Stoppen met roken

Tot slot

Page 25: Stoppen met roken
Page 26: Stoppen met roken
Page 27: Stoppen met roken

Referenties

• NHG standaard: Stoppen met roken

• NHG pt-brieven– Gemotiveerde pt: Stoppen met roken– Overwegende pt: Overwegen stoppen met roken– Gestopte roker: Volhouden stoppen met roken

• Stivoro.nl