1

STAD GENTVOORBEELDCONSUMENT

Naar een strategisch en duurzaam aankoopbeleid

2

0. Inhoud Presentatie

I. Trends in duurzaam aankopen

II. Duurzaam aankoopbeleid Stad Gent

III. Best Practices Stad Gent

3

I. Trends in duuzaam aankopen

4

Duurzame uitdagingen

Ecologische uitdagingen:Klimaat, CO²-uitstoot, grondstoffen- en, materiaalgebruik, energie, water, afval, bodem, ...

Economische uitdagingen:F-F-F crisis, duurzame economie, globalisering, jobs + kwaliteit arbeid, investeringen, schaarse grondstoffen, …

Sociale uitdagingen:Werkloosheid, depressie, vergrijzing bevolking, sociale uitsluiting, armoede, grotere kloof arm-rijk, …

5

Wat is duurzaam aankopen?

Het consequent integreren van sociale, ecologische en

economische criteria in alle fasen van het aankoopproces,

waarbij zowel ‘de beste prijs/kwaliteit’ als een bijdrage

aan duurzaamheid wordt verkregen.

6

Internationale dynamiek

• EU en VN maken prioriteit van duurzaam aankopen

• Duurzaam aankopen = onderdeel van beleid voor:

duurzame consumptie & productie

EU strategie voor duurzame ontwikkeling

geïntegreerd productbeleid

EU parlement MVO resolutie (2007): duurzaamheidscriteria bij investeringen en handelsovereenkomsten opnemen

• Nationale actieplannen duurzaam aankopen; ook federaal en Vlaanderen hebben nu actieplan (2009-2011)

7

Koopkracht = duurzame hefboom?

Publieke koopkracht in EU : 16% van het GDP!

With such significant market power,

public authorities are not only able to

achieve substantial environmental,

social and financial improvements

but are also able

to excercice considerable influence

in shifitng the whole market

towards the supply of more

sustainable products and

services”

8

II. Duurzaam aankoopbeleid Stad Gent

9

1. Uitgangspunten

• Voortrekkersrol: stad als klant

• Koopkracht als hefboom voor verandering

• Strategisch aankopen draagt bij tot het realiseren van de doelstellingen van de organisatie(Gent 2020)

• Verder professionaliseren van een strategische en duurzame aankoopfunctie

10

2. Meerwaarde voor Gent

1. professionaliseren en verduurzamen van eigen interne bedrijfsvoering

2. vergroten van positieve en verminderen van negatieve impacten

3. direct / indirect bijdragen aan duurzaamheids-doelstellingen + verbeteren algemene levenskwaliteit

4. stimuleren MVO en duurzame innovatie bij leveranciers

5. creëren van nieuwe duurzame economische activiteiten en kansen, ook regionaal en lokaal

6. geven van het goede voorbeeld aan burgers als duurzame consument

11

• Werkgroep duurzaam aankopen (2004 - …)

• interdepartementaal

• symbooldossiers

• Project duurzaam aankopen (2010 – 2020)

• goedkeuring door College van Burgemeester en Schepenen in 2008

• projectleider aangesteld in 2010 binnen het departement Facility Management

3. Historiek

12

4. Project Duurzaam Aankopen 2020

• Doelstellingen project: tegen 2020 zijn de principes van duurzaamheid verankerd in het aankoopbeleid van de Stad Gent

• Het project bestaat uit 3 grote deelprojecten:

• een strategisch traject

• het ontwikkelingsproject FM

• stadsbrede verankering

13

A. Het Strategisch Traject

• DOELSTELLING – het strategisch aankoopbeleid voor de Stad Gent is gedefinieerd (2012) en gecommuniceerd

• Uitgangspunt: hoe definiëren we een aankoopbeleid ter ondersteuning van de doelstellingen van de organisatie?

• Aankoop = koopkracht = strategische hefboom

• kopen van producten en diensten met de maximale SROI voor een duurzame samenleving

14

Stadsmissie Gent 2020

'Gent, een scheppende stad, die door een doorgedreven bundeling van alle creatieve krachten een voortrekkersrol speelt bij de ontwikkeling van een duurzame, solidaire en

open samenleving.’

15

De 5 wegen naar Gent 2020

Gent 2020

GSD 1 - We sturen onze werking en verbeteren voortdurend in de richting van een performante, dynamische organisatie.

GSD 2 - We verzekeren het beheer en de kwaliteitsvolle inzetvan onze menselijke, financiële en materiële middelenals ondersteuning van onze werking.

16

kwaliteitsvolle inzet middelen

1. Inzicht in de aankoopstromen – spend analyse

2. Uitbesteden of niet? Beslissingsmethodiek – taken en efficiëntiedebat

3. efficiënter en bewuster gebruik van publieke middelen en materialen o.a. levenscyclus benadering

4. kopen van producten en diensten met de laagste impact én de meeste meerwaarde voor een duurzame samenleving maximale SROI

5. beter managen van risico’s voor de organisatie

17

Kennis, innovatie en creativiteit

• Gent wil voortrekker zijn op het vlak van een STRATEGISCH en DUURZAAM aankoopbeleid

• Ontwikkeling van innovatieve tools• Duurzaamheidsimpacttool via SROI

• Ontwikkeling duurzame criteriadocumenten

• Integratie van levenscyclusdenken in aankopen

• Opbouw en ontwikkeling expertisecentrum duurzaam aankopen

• Voortrekker voor creatieve toepassing van de wettelijke mogelijkheden binnen het veld overheidsopdrachten

18

Tegen 2020 is voor elke Gentenaar gelijke toegang tot kwaliteitsvol leven, wonen, werken en onderwijs maximaal

gegarandeerd.

• Meer en betere werkgelegenheid

• Gent is aantrekkelijk voor ondernemen. We stimuleren, ondersteunen en begeleiden ondernemers in hun ontwikkeling en duurzame groei

• Tegen eind 2012 zijn er in Gent 1.000 extra banen in de sociale economie

• Versterking inzetbaarheid van werkzoekenden met het oog op integratie op de arbeidsmarkt

• Diversiteit en anti-discriminatie (non-discriminatieclausule)

Sociale pijler duurzaamheid

19

• Internationale solidariteit

• Eerlijke handel

• Internationale arbeidsconventies (ILO-normen)

Sociale pijler duurzaamheid

20

Stimuleren van een gediversifieerde economie

• Globale tendens tot schaalvergrotingopdracht: clusteren van dossiers tot één grote opdracht

• Hoe kunnen we overheidsopdrachten toegankelijker maken voor:

• Kleine en Middelgrote Ondernemingen – KMO’s

• Sociale economie bedrijven als leverancier

•Creëren lokale groei en jobs

Economische pijler duurzaamheid

21

Bedrijven aanmoedigen bij het ontwikkelen van duurzame technologische en sociale innovaties

• Bedrijven aanmoedigen én ondersteunen bij het verankeren van de principes van duurzaamheid in bedrijfsvoering

• Stijgende vraag naar duurzame producten, diensten en werken geeft een belangrijk signaal aan bedrijfsleven en zet aan tot duurzaam ondernemerschap

• Creëren van nieuwe markten voor nieuwe producten en diensten stimuleert duurzame innovatie

Economische pijler duurzaamheid

22

Stimuleren en ondersteunen sociale economie sector

• Link met DAK 2020

• Principeakkoord Stad Gent

• Stijgende vraag naar leveringen, werken en diensten van de sociale economie bedrijven

• Verminderen subsidieafhankelijkheid

• Creatie jobs bij sociale economie bedrijven

• Bevordering samenwerking reguliere en sociale bedrijven

• Ondersteunen professionalisering sector

Economische pijler duurzaamheid

23

Tegen 2020 biedt Gent haar inwoners een gezonde en kwaliteitsvolle leefomgeving en heeft Gent een kleinere ecologische voetafdruk

Verminderen ecologische voetafdruk via bijdrage aan:

• Gentse Klimaatverbond

• Duurzaam aankopen heeft significante impact op klimaatdoelstellingen: CO² reductie, luchtkwaliteit, energie, mobiliteit, enz.

• Realisatie doelstellingen samenwerkingsovereenkomst “milieu”

• Vergaande ontwikkelingen en realisaties op het vlak van groeneoverheidsaankopen, bijvoorbeeld: green digital charter, (green

ICT), FSC hout, groen vlootbeheer, groene energie,electrisch materiaal, catering, verf, verlichting,…

Ecologische pijler duurzaamheid

24

B. Ontwikkelingsproject FM

• DOELSTELLING – het ontwikkelingsproject FM is gerealiseerd, een draaiboek voor de realisatie van een duurzame aankooporganisatie is voorhanden.

• De centrale vraag hier is: hoe verankeren we duurzaamheid in het aankoopproces?

• Aankoopstrategie en -planning

• Aankoopsegmentering en -categorisering

• Aankoopproces

• Aankoopinformatie en -analyse

• Aankooptools en methodieken

• Competenties en expertise

25

C. Stadsbrede verankering

DOELSTELLING - De gevalideerde (duurzame) aankoopprocessen en de

hierop geënte aankooporganisatie, ontwikkeld en getest

binnen het departement FM, worden uitgerold

over de volledige organisatie.

Gemeenteraad

en fracties

Stedelijke

VZW’s

Intergemeente

lijke samen-

werking

Autonome

bedrijven

Dienst

Ombuds-

vrouw

College Burgemeester

en Schepenen en

kabinetten

Management-

team

Departem

ent Bevolking en

Welzijn

Stads-

ontvanger *

Departem

ent Cultuur

Departem

ent Milieu,

Groen en G

ezondheid

Departem

ent Ruim

telijke

Planning, M

obiliteit en

Openbaar D

omein

Departem

ent Brandw

eer

Departem

ent Stads-

promotie en S

port

Departem

ent Werk en

Econom

ie

Departem

ent Onderw

ijs en

Opvoeding

Eéngem

eentezone lokale

politie

Departementshoofd*

Departement Stafdiensten

Departement Financiën

Departementshoofd *

Departement Facility

Management

Departementshoofd *

Departement Personeel

en Organisatie

Burge-

meester

Diensten die

rechtstreeks

ressorteren onder

stadssecretaris

(2)

O

N

D

E

R

S

T

E

U

N

E

N

D

E

D

E

P

A

R

T

E

M

E

N

T

E

N

DEPARTEMENTENEXTERN GERICHTE

Bijlage 1 GR :

organogram stad Gent

versie mei 07

(2)

Stadssecretaris *

(1)

Adj stads

secr *

(3)

Het managementteam bestaat uit alle functies met een * (in uitvoering van artikel 96 van het gemeentedecreet)

(1) In toepassing van art 92 kan de secretaris de uitoefening van het dagelijks personeelsbeheer toevertrouwen aan de stadsontvanger, de departementshoofden, de luitenant-kolonel en

de dienstchefs."(2) artikel 94 van het gemeentedecreet(3) artikel 93 van het gemeentedecreet

Departementshoofd* Departementshoofd* Departementshoofd* Departementshoofd* Departementshoofd* Departementshoofd* Departementshoofd*Luitenant.kolon

el - dienstchef Korpschef

26

IV. Best practices

CASE 1 – opdracht schoonmaakdiensten

CASE 2 – concessie resto AC PORTUS

27

Case I – Schoonmaakdiensten

• Gunningcriteria: opleiding en begeleiding

• Technische criteria :

• Ecologische schoonmaakmiddelen, doseersysteem, etc.

• Water en energiebesparende schoonmaaktechnieken

• Uitvoeringsvoorwaarden

• Nieuw: samenwerking in onderaanneming met sociale economiebedrijven

• Afvalbeleid

• Duurzaam HR-beleid: opzetten beheersssysteem + actieplan / starten met Investors in People

• Aanmoedigen integratie kansengroepen op arbeidsmarkt: vacatures verspreiden via jobkanaal, jobcoaching voorzien voor nieuwe medewerkers

28

GOLDEN SERVICE AWARD VOOR DUURZAAM ONDERNEMEN !

29

Case II – Resto AC PORTUS

• Actieplan tewerkstelling

• Duurzame catering

• Duurzame inrichting

• Afvalbeleid

30

Sociale overwegingen

• Actieplan tewerkstelling met minstens 3 acties

• Te kiezen uit volgende programma’s:

• Aanbieden stageplaatsen/werkervaring tijdens de looptijd van de onderhavige overeenkomst.

• Aanbieden van opleidingen aan laaggeschoolde medewerkers in functie van competentieversterking;

• Opzetten van samenwerking met onderwijsinstellingen;

• Begeleidingsacties op de werkvloer;

• Duurzaam HR-beleid ter behoud van de medewerkers.

31

Sociale overwegingen

• Controle

• Het tewerkstellingsplan voor het bevorderen van de instroom, de inzetbaarheid en het behoud van medewerkers zal jaarlijks en op het einde van de onderhavige overeenkomst worden geëvalueerd.

• Zelfevaluatie door de concessiehouder

• Kwalitatieve evaluatie door de Stad Gent.

32

Sociale overwegingen

• De samenwerking met bedrijven uit de sociale economie voor deelaspecten van onderhavige opdracht worden aangemoedigd. Domeinen voor mogelijke samenwerking zijn:

• levering van broodjes en/of beleg en/of dessert

• drukwerk (menu, informatie, etc.)

• kleine renovatiewerken

• schoonmaakopdrachten

• decoratie

• enz.

33

Sociale overwegingen

• Indien nieuwe aanwerving noodzakelijk is,

• vacature publiceren via Jobkanaal (naast andere aanwervingskanalen) waarbij de concessiehouder zich ertoe verbindt de vacature bekend te maken aan werkzoekenden uit de kansengroepen (allochtonen, ouderen en personen met een arbeidshandicap)

• voor een nieuwe medewerker uit deze doelgroep zal een externe jobcoach worden aangesteld tijdens de inwerkperiode met het oog op de duurzame integratie van de nieuwe medewerker op de werkvloer

34

Duurzame Catering

• De Stad Gent hecht groot belang aan duurzaamheid. Daarom wordt verwacht dat in het personeelsrestaurant AC Portus duurzame maaltijden aangeboden worden die minstens voldoen aan onderstaande duurzaamheidscriteria:

• Minder vlees

• Seizoensgebonden producten

• Lokale producten

• Fair Trade producten

• Biologische producten

35

a. Minder vlees

• dagelijks worden volwaardige maaltijden aangeboden zowel vegetarisch als niet-vegetarische;

• er wordt actief deelgenomen aan de Donderdag Veggiedag campagne, op donderdag is de dagschotel vegetarisch;

• dagelijks bevat het assortiment broodbeleg twee vegetarische keuzes (kaas niet meegerekend);

• rundsvlees en schaap- of lamsvlees worden elk wekelijks slechts één keer aangeboden in de dagschotel

36

b. Seizoensgebonden producten

• groenten en fruit dienen steeds seizoensgebondengeserveerd te worden;

• indien gewerkt wordt met diepvriesproducten dienen, vanuit een sensibiliserend oogpunt, ook deze in het juiste seizoen in de menu’s en recepten verwerkt te worden;

• ook voor vis wordt rekening gehouden met de seizoenen

37

c. Lokale productie

• vliegtuigproducten worden vermeden;

• 1 keer per maand worden lokale streekproducten in de kijker gezet en gebruikt

38

d. Fair trade producten

• bij gebruik van producten en grondstoffen die niet in Europa of de VS geproduceerd worden en ingevoerd worden uit ontwikkelingslanden wordt gestreefd naar producten die Fair Trade gelabeld zijn

• het gaat hierbij minimaal om koffie, thee, exotisch fruitsap, exotisch fruit (zoals bananen), suiker, chocolade, rijst, couscous en quinoa

• minimaal één van de aangeboden dranken draagt een Fair Trade label

39

e. Biologische producten

• minimum de helft van het drankenassortiment en het dessertenassortiment is biologisch;

• meergranenbroodjes zijn biologisch

40

Inrichting

• Energiezuinige inrichting

• Maximaal gebruik van dagverlichting

• Meubilair FSC of gelijkwaardig

• Rekening houden met de TCO van de keukenapparatuur

• Natuurverf

• Etc.

41

• De concessiehouder dient duurzaam verpakkingsmateriaal te gebruiken en afval te vermijden.

• Daartoe dient voldaan te worden aan onderstaandestaandeduurzaamheidscriteria:

• het aanleveren van voedingsproducten voorbereide maaltijdengebeurt in herbruikbare recipiënten;

• dranken worden aangekocht in retourflessen, niet in PMD;

• de maaltijden worden aan het personeel aangeboden met afwasbaar servies, bestek, glazen, kopjes;

• wegwerpportieverpakkingen worden zoveel mogelijk vermeden.

Afvalbeleid

42

Controle bij de uitvoering?

• WIE?

• Dossierbeheerder vastgoedbeheer, duurzaamheidsexperten, projectleider duurzaam aankopen, concessiehouder.

• WAT?

• Startvergadering vóór de opening van het restaurant (nov 2010)

• Opvolgvergadering na 1 maand werking (jan 2011)

• Evaluatie door Stad Gent: is er voldaan aan alle uitvoeringsvoorwaarden in het bestek?

• Evaluatie door de concessiehouder: verloopt alles zoals gepland in de overeenkomst met de Stad Gent?

• Voorstel voor het opmaken van een actieplan met acties op het vlak van duurzaamheid en communicatie.

• Toekomst: 3-maandelijkse opvolgvergadering contract + actieplan.

43