Snel terug naar school is veel beter

Een integrale aanpak van ziekteverzuim bij schoolgaande

jeugd

20 april 2013

Marie-José TheunissenJeugdarts KNMG/ Arts M&G

Tom HendriksKinderarts

Annemiek BrugmanJeugdarts KNMG/ Arts M&G

Jeugdgezondheidszorg

Het voorkómen en zo vroeg mogelijk signaleren van problemen op lichamelijk, psychisch, cognitief en/ of sociaal gebied

Verankerd in WPG (2009) Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg(2013) Gemeentelijke Contracttaken

Landelijke handreiking

http://ajn.artsennet.nl/Artikel/Handreiking-aanpak-schoolziekteverzuim.htm

Krachtenbundeling School, Leerplicht en JGZ

Gericht op PO-VO en MBO

Jeugdarts medisch adviseur ziekteverzuim

Casus Priscilla

Casus Priscilla

• Groep 1: buikpijn, huisarts: gb• Groep 6: darmklachten, huisarts -> ZH: scan gb

behandeling obstipatie • Groep 7: veel verzuim, altijd buikpijn

extreem op M gericht• Groep 8: school gesprek met M en DOBA

leerplicht ingeschakeld

Casus Priscilla

• Klas 1: bij stress buikpijn, geen/weinig verzuim• Klas 3: veel verzuim; darmklachten, hoofdpijn

• Zorgteam: verzuim blijft -> leerplicht• Verwijzing huisarts• Overleg met school en zorgteam• Opnieuw verwijzing huisarts -> eerstelijns psycholoog

Casus Priscilla

• Klas 4: veel verzuim• Zorgteam-> gesprek Priscilla, M, school, GGD en SMW• Afspraak: SMW, overleg GGD en huisarts

• Telefonisch overleg GGD-huisarts!

• School 23: veel verzuimvrijstelling leerplicht -> werken

Casus Priscilla

• Wat hadden we anders kunnen doen?• Op welk moment hadden we de huisarts er actief bij

moeten betrekken?• Wil je als huisarts van iedere verzuimmelding op de

hoogte zijn?

Doel ziekteverzuimbegeleiding

Ziekenhuisopname

• Voorspeller voortijdig school verlaten• Alleen bij VWO leerlingen• >9 dagen of > 3 keer

ZVB-werkwijze GGD BZO 1. School bekijkt verzuimregistratie

Welke leerlingen komen in aanmerking:-langdurig ziekteverzuim: > 2 weken aaneengesloten- frequent ziekteverzuim: 3 x ziek binnen 4-6 weken- bijzonder ziekteverzuim: vaste dagen, hetzelfde vak- zorgelijk ziekteverzuim: voldoet niet aan criteria maar er zijn wel zorgen

2. Mentor/ teamleider bespreekt zorgen met ouder(s) en informeert hen dat de leerling bij JGZ gemeld wordt

ZVB-werkwijze GGD BZO

3. School meldt leerling bij de JGZ:via digitaal aanmeldformulier

- aan: ziekteverzuim@ggdbzo.nl- inclusief digitale print verzuimregistratie- afschrift aanmelding aan Leerplicht

4. De JGZ nodigt binnen 14 dagen leerling en ouder(s) uit voor gesprek bij de GGD/ op school

ZVB-Leerlingvragenlijst

ZVB-werkwijze GGD BZO

5. De JGZ rapporteert middels een terugkoppelformulier aan school. Ouders en leerling tekenen dit voor gezien.School rapporteert evt. bij Leerplicht

6. De leerling wordt optioneel besproken in het ZAT

7. School volgt het ziekteverzuim van de leerling: als het niet vermindert neemt school contact op met JGZ

Casus Anna 12 jaar

Vorig jaar met M, zus (17) en broertje (6)naar Nederland gekomen.

Aanmelding school:•Klaagt vaak over erge buikpijn > 2 jaar•Op school gedragsproblemen, motivatie •Ook in Polen problemen en veel absentie

•Ouders gescheiden

Casus Anna

• Menarche:10 jaar• Irregulaire cyclus (soms na 2 à 3 weken)• Buikpijn tijdens hele menstruatie, verzuimt• Wordt wakker van de pijn• PCM helpt niet

• Mictie: soms na 5 min opnieuw drang• Obstipatie

Casus Anna

• Voldoende drinken, groente en fruit, bewegen• Verwijzing huisarts

Januari 2013• Verzuim 18 dagen in 4 maanden!• Niet naar huisarts gegaan

• Conclusie: onvoldoende inspanning verricht om zelf het verzuim te verminderen -> huisarts + herbeoordeling

Casus Anna

Maart 2013•Geen verzuim meer •Niet bij huisarts geweest•Geen buikpijn meer

•Nieuwe klacht: pijn op de borst•Stress op school•Schoolmaatschappelijk werk

Redenen verzuim

Redenen verzuim

Functionele klachten

Maandelijkse incidentie bij schoolkinderen:

Hoofdpijn 10-25% Buikpijn 30-80% Ernstige Moeheid 10%

Pijnmodel Loeser

BioPsychoSociaalModel

BiologischeFactoren

PsychologischeFactoren

SocialeFactoren

Aanleg Fysiologische/fysieke kwetsbaarheid

CopingStemmingPerfectionismeSensitief

Ziektegeschiede-nis oudersVermijdende coping ouders(Emotionele) KM

DirectUitlokkend

InfectieBlessureOperatieZiekte-episode

StressAngstGepestOvervraging

Acute life stressIsolatieSchoolproblemen

Instandhoudend Ziekte-geschiedenisLeefstijlPijn=fijn ( veranderde pijndrempel )

Vermijdende copingHoge verwachtingen oudersBeloning ouders

Coping oudersBekrachtiging door arts of oudersChronische life stress

Mariannus

Muticulturele Casus

Overeindse dagen

Venetië

2013

Voorgeschiedenis

• Ouders gevlucht uit Afghanistan• 2 kinderen: M. dan 13 jaar oud, broer

16 jaar• Ouders gescheiden, geen contact

meer met moeder• Wonen bij vader, heeft ernstig COPD

Rolstoelgebonden en zuurstof behoeftig

• Veel zorg voor vader door M. en haar broer

Succesvol integreren

• Gezin heeft veel contacten• Met name mantelzorgers die vader

helpen• M. komt in het nieuws omdat ze in de

wijk een dag organiseert voor integratie• Op lagere school gaat het goed• Hoge verwachtingen van vader• Basisschool adviseert Rooi pannen• Broer zet zich veel meer af tegen vader

Buikpijn• Al maanden zeer ernstige buikpijn• Kan daardoor niet meer naar school• Veel verzuim• Zeer moeilijke communicatie met vader• Veel agressie van vader uit naar hulpverleners

• Wat doet u als huisarts?

Buikpijn

• Onderzoek op ziekenhuis: geen afwijkingen te vinden bij uitgebreid onderzoek

• 3 maanden opname bij afvallen buikpijn, ‘obstipatie’ en eet probleem

• Veel agressie van vader uit• Cultuur kloof toch te overbruggen• Geen oorzaak te vinden

Buikpijn

• Langzaam minder door – laxantia– Begeleiding – Weg van huis

• Ontsnappingsroute blijft nodig, dus stoppen laxantia onmogelijk

• Na 3 maanden naar huis en ook weer naar school

Multidisciplinair• In Ziekenhuis

• Kinderarts• Pedagogische zorg• Psycholoog

• Buiten ziekenhuis• Maatschappelijk werk school, mentor• MEE• Leerplicht ambtenaar• Huisarts• Jeugdarts

School

• Conflict omdat M. naar Eckart wil: VWO• school adviseert op Rooi Pannen te blijven

• Eckart wil haar niet aannemen• Weer terugval in verzuim en klachten• Afspraak CJG: centrum jeugd en gezin

– Met alle betrokkenen: jeugdarts, MEE, kinderarts, school, leerplichtambtenaar, psycholoog en centraal figuur van CJG

Oplossing!

• Afspraak dat ze op Rooi Pannen het jaar afmaakt• Dan bij goede resultaten de plicht voor Eckart om haar

aan te nemen

Nu

• Gaat erg goed• Geen klachten meer , maar wel snel

bij kleine tegenvallers weer klachten• Zit op VWO Eckart en is een van de

beste leerlingen• Lang toch 1 x per 3 maanden op poli.

Om vinger aan de pols te houden• Nu geen controles meer

Redenen voor ziekteverzuim

Ontwikkeling ziekteverzuim

Casus Essie

Morbide obees meisje 15,7 jaar, brugklas! Sinds 3 jaar intermitterend schoolverzuim, v.w. ziekte Ouders niet oorspronkelijk nederlands Reintegratieplan in overleg Trauma Revalidatieperiode Thuisonderwijs Overleg behandelaars

Casus Essie

Onvoldoende voortgang Gezamenlijke Zorgmelding BJZ Tegelijkertijd GGZE-eetstoornissenteam Tevens Justitieel Casusoverleg Leerplicht Incidenteel aanwezig op interne rebound school

Welke opties resteren?

Sociale kaart: integratie van zorg?

Welke mogelijkheden tot samenwerking ziet u?

Regionaal lopende initiatieven?

Regionale kansen ( t.a.v. SOLK )?

Conclusies

Ziekteverzuim is vaak een signaal Snel terug naar school is veel beter Integrale ( JA-HA-KA ) aanpak helpt