Ernest de VroomeLando KoppesSeth van den BosschePeter Smulders

8 november 2007

Zelf-gerapporteerd ziekteverzuim in de NEA vs. geregistreerd ziekteverzuim in de NVS

2

• Boerdam, A., Bloemendal, C. & Geertjes, K. (2006). Eindrapport haalbaarheidsonderzoek naar arbeidsgerelateerd verzuim in de Nationale VerzuimStatistiek (NVS). Voorburg: CBS.

• Bossche, S., Hupkens, C., Ree, S. de & Smulders, P. (2006). Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2005: Methodologie en globale resultaten. TNO Kwaliteit van Leven | Arbeid.

• Smulders, P. (2007).Werksituatie en ziekteverzuim. In: G. Jehoel-Gijsbers (red.). Beter aan het werk: Trendrapportage ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en werkhervatting. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Gebaseerd op:

3

4

• 2003 pilot; 2005-2010 jaarlijks (november).• Steekproefkader: circa 7 miljoen werknemers.• Bron: het CBS ‘Banenbestand’.• Bruto steekproef circa 80.000 werknemers.• Netto steekproef circa 25.000 (respons 30% à 35%).• Schriftelijke afname en naar keuze via internet (TNS-

NIPO).• In ‘Banenbestand’ CBS: versleuteld sofinummer →

koppelbaar.• Data beschikbaar via

• Statline (6 maanden na dato)• Centrum voor BeleidsStatistiek / Remote Access (1 jaar

na dato)

Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) in vogelvlucht I

5

Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) in vogelvlucht II

• Verzuimvraag: 12 maanden voorafgaand aan invuldatum:• Nee/ja.• Aantal keer.• Aantal dagen.

• Mogelijke vertekening door:• Herinneringsverlies of –vertekening.• Sociale wenselijkheid.• Grijs gebied van verzuim van werk anders dan door ‘ziekte’.

• Daarnaast veel ‘sociaalwetenschappelijke’ vragen en mogelijke verzuimdeterminanten:

• Werkdruk.• Autonomie.• Intimidatie.• Werktevredenheid e.d.

6

Nationale VerzuimStatistiek (NVS)• Teller (=verzuim) gebaseerd op 6 grote arbodiensten en

vangnetgevallen.• Noemer (=populatie) afkomstig van registratie Verzekerde Personen

en Dienstverbanden (VPD) van het UWV.• Driekwart van de werknemers ‘zit’ in de NVS.• Niet in NVS:

• Landbouw en visserij.• Zorg.• Onderwijs.• Financiële instellingen.

• Ook meldingen zijn niet 100%, soms wel ziek‑ maar geen beter-melding etc.

• Geen/weinig achtergrondgegevens of ‘determinanten’ van verzuim.

7

Remote Access op locatie TNO Arbeid, Hoofddorp

• NEA-bestand met Record Identificatie Nummers (RIN).

• Tussenbestand met RIN én ‘Verzekerde Personen en Dienstverbanden’ (VPD)-nummer.

• NVS-bestand met VPD-nummers.

• Dit zijn genoeg gegevens om koppeling mogelijk te maken.

8

Complicaties

• Eén persoon (RIN) mogelijk meerdere dienstverbanden.

• Meerdere kwartalen.

• Dubbele identificatienummers.

• Stringvariabelen in twee bestanden niet even lang etc.

9

Dekkingsgraad NVS en NEA

• Eén op één persoonskoppeling tussen NVS 2005 en NEA 2005:

• 14.513 van de 23.405 NEA respondenten.

• Dit is 62,0%.

10

Vergelijking NVS geregistreerd verzuim (kalenderjaar 2005) en NEA zelf-gerapporteerd verzuim (meting november 2005)

NEA zelf-gerapporteerd verzuim 2005 *)

NVS geregi-streerd verzuim

2005

Nee Ja

Nee 79% 30% 52%

Ja 21% 70% 48%

46% 54% 100%

*) Vraag 27a “Heeft u de afgelopen 12 maanden wel eens verzuimd?”

11

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Niet Wel

Zelf-gerapporteerd verzuim in NEA enquête

Geen verzuim in NVS

Wel verzuim in NVS

12

Geregistreerde verzuimmelding in NVS (kalenderjaar 2005) naar zelf-gerapporteerde verzuimduur in NEA-enquête (meting november 2005).

NEA zelf-gerapporteerd verzuim 2005 (dagen) *)

NVSverzuim

1 2 3 4 5 6-10

11-20

21-30

31-60

61-130

>130

Nee50% 44% 38% 30% 30% 24% 19% 15% 14% 13% 18% 30%

Ja50% 56% 62% 70% 70% 76% 81% 85% 86% 87% 82% 70%

9% 14% 11% 9% 9% 19% 12% 5% 5% 4% 2% 100%

*) Vraag 27c “Hoeveel werkdagen heeft ude afgelopen 12 maanden verzuimd?”

13

40%

50%

60%

70%

80%

90%

NV

S g

ereg

istr

eerd

ver

zuim

1 3 5 11-20

31-60

>130

Zelf gerapporteerd aantal dagen verzuim (NEA)

14

Verzuimpercentage• Aantal verzuimdagen om te rekenen in individueel

verzuimpercentage.

• Daarvan het gemiddelde over de gehele groep komt conceptueel neer op ‘het’ verzuimpercentage zoals dat op Statline is te vinden voor 2005 (4,0%).

• Eigen herberekening op het NVS Remote Access bestand: 4,0%.

• Overeenkomstige zelfgerapporteerde percentage (NEA): 4,8%.

• Correlatie tussen beide indices is hoog: r = 0,63.

15

Doelstelling koppeling: Inzicht in verzuim

• Eliminatie ‘mono-method bias’.

• Eliminatie geneigdheid tot ‘consistente’ antwoorden.• Voorbeeld: “Ik heb net opgegeven veel ziek te zijn, dan

zal ik wel niet zo tevreden zijn met mijn werk…”

• ‘Oplossing’: wat is de relatie tussen geregistreerd NVS-verzuim en sociaal wetenschappelijke determinanten in de NEA enquête.

16

Zelf-gerapporteerd verzuim in NEA-enquête (meting november 2005) vs. geregistreerde verzuim in NVS (kalenderjaar 2005); naar werktevredenheid *)

NEA-Werktevredenheid *)

(Zeer) tevreden

Neutraal / ontevre-

den

(Zeer) tevreden

Neutraal / ontevre-

den

NEA-VERZUIM

Niet verzuimd 49% 38% 46% NVS-VERZUIM

55% 47% 53%

5 of minder dagen verzuimd

29% 27% 28% 26% 25% 26%

6 tot 20 dagen verzuimd

14% 19% 15% 12% 14% 12%

20 dagen of meer verzuimd

8% 16% 10% 7% 14% 9%

71% 29% 100% 71% 29% 100%

*) Vraag 36 “In hoeverre bent u tevreden met uw arbeidsomstandigheden?”

17

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Tevreden Ontevreden Tevreden Ontevreden

Zelf-gerapporteerd verzuim (NEA) Geregistreerd verzuim (NVS)

20 dagen of meer verzuimd

6 tot 20 dagen verzuimd

5 of minder dagen verzuimd

Geen verzuim

18

Koppeling is technisch uitvoerbaar maar enkele suggesties ter verbetering

• CBS: Stel al (enigszins) ‘ingedikte’ NVS bestanden beschikbaar• Jaarbasis.• Personen i.p.v. dienstverbanden.• Weglaten overbodige variabelen.• Labeling van variabelen.

• Dan werkt ‘iedereen’ met dezelfde gegevens / percentages.

• Verbeter documentatie over achtergrond en opbouw van de bestanden / variabelen.

• Is dit verzuim incl./exl. zwangerschap.• Afhandeling deeltijdaanstellingen.• Afhandeling gedeeltelijke ziek/betermeldingen.• Jaarovergangen

• Is ziek op 1 januari wel of geen ‘nieuwe’ melding in rapportagejaar).

• Worden de dagen in het ‘vorige’ jaar meegeteld of niet etc.

19

Koppeling verder verbeteren door:

• NVS-Registratie uitbreiden naar alle werknemers.

• Betere registratie door arbodiensten/bedrijfsartsen, nog anders?

• Betere enquêtes door grotere N, meer respons, nog anders?

20

Stellingen

• Centrale registratie van ziekteverzuim moet wettelijk worden verplicht.

• Zelf-gerapporteerd ziekteverzuim is subjectief, foutgevoelig, en dus ongeschikt voor beleidsdoeleinden.

• Juist de combinatie ‘geregistreerd verzuim’ en ‘zelfgerapporteerde antecedenten’ (werktevredenheid e.d.) geeft het complete beeld en is essentieel.