Slagroomtaart

Slingers

enIlvy Njiokiktjien

Nederland in 100 verjaardagen

met teksten van Sabeth Snijders

Ilvy Njiokiktjien Slagroomtaart en Slingers Nederland in 100 verjaardagen

Nederland en verjaardagen… Slagroomtaart en slingers, koffie, véél koffie en taart, en daarna opruimen zodat de borrels, porties worst en kaas, chips en bitterballen op tafel kunnen… Bezoek, familie, vrienden, collega’s… Thuis, váák thuis, maar ook de kroeg, het strand, een feesttent, een keet, een partyboot… Er is veel veranderd in dit land en er zijn veel nieuwe Neder-landers, maar eigenlijk vieren we allemaal op z’n Nederlands onze verjaardag. We kunnen er niet echt omheen, het hoort er gewoon bij. We vinden het leuk en vreselijk, maar toch eigenlijk vooral leuk, ook al is dat soms stiekem. Het zit in ons bloed, het is zo’n herkenbaar deel van onze gemeenschappelijke

cultuur: van laag tot hoog, arm tot rijk, uiteindelijk vieren we allemaal onze verjaardag min of meer op eenzelfde manier.Toen Ilvy Njiokiktjien in het voorjaar van 2013 benoemd werd tot eerste Fotograaf des Vaderlands besloot ze dat ze geen betere spiegel aan haar medelanders kon voorhouden dan door ze te fotograferen op hun eerste tot en met hun honderdste verjaardag. Plus een pasgeborene, niet jarig maar wel vanaf zijn eerste hap lucht direct op weg naar het eerste kaarsje op de slagroomtaart precies een jaar later, uitgeblazen door papa of mama, opa of oma, of door allemaal tegelijk.

De Belgische (!) journaliste Sabeth Snijders sprak met alle jarigen, hun ouders of kinderen en noteerde hun gedachten over het feest, hun leven, het land waarin ze wonen, en alles daartussenin.Het resultaat van deze noeste arbeid is dit prachtige boek, een cadeau voor ons merkwaardige land en zijn inwoners. Lang zullen ze leven… Van je hieperdepiep… Hoera!

www.schiltpublishing.com

Slagroomtaart

Slingers

enIlvy Njiokiktjien

Nederland in 100 verjaardagen

met teksten van Sabeth Snijders

Jarig. Zo’n mooi feest als je klein bent. Hoeveel nachtjes slapen voor het zover is? Het verlanglijstje en de hoop dat je ook inderdaad alles krijgt. Het bezoek, de slingers, de taart, de limonade, het partijtje… en iedereen, echt iedereen moet komen.Later wordt het gewoner. Je wordt wat onverschilliger. Het mag ook worden overgeslagen. Dat roep je iets harder dan dat je het meent. Maar heel uitbundig hoeft het niet. Een zacht glas in een bruin café. Die avonden mogen nog wel eens prettig uit de hand lopen.Dan komen de jaren dat het echt niet hoeft. Lamaarzitten, denk je. Maar dan moet het voor de kinderen. Zij willen feest. En je bejaarde ouders zijn ook toe aan een verzetje.Je kunt er niet omheen. Wil jij niet, dan willen de anderen wel. Er moet gezongen. Mooie tekst: Lang zal-ie leven.Dit boek is een mooie opsomming. Allerlei verjaardagen op een rij. Van grote uitbundigheid tot de iets ingetogener versies. De plaatjes spreken voor zich. Sommige foto’s schreeuwen, andere fluisteren, maar overal klinkt een Lang zal-ie leven doorheen. En nou maar ho-pen dat de jarige dat doet!

Youp van ’t Hek

≤ 3 ≥

Inleiding

≤ 5 ≥

Aïsha: ‘Mica werd om halfzes ’s avonds geboren. Alleen de verloskundige en een sta-giair waren erbij, en Youri natuurlijk. Het is allemaal heel snel gegaan, de bevalling duurde nog geen uur en daarna mocht ik nog even uitpuffen. De verpleegster zei meteen: “Jij hebt hard gewerkt, wat wil je eten?” Ik kreeg heel veel vers fruit én be-schuit met muisjes, want dat krijg je sowieso.’Youri: ‘Vlak na de bevalling kwamen als eerste mijn ouders op bezoek, want Mica is vernoemd naar mijn stiefvader. Onze dochter Yara hebben we als tweede naam Louise gegeven, naar de opa van Aïsha. Zowel Yara, Mica als ik heten Presser, dat is natuurlijk de achternaam van mijn vader. Maar mijn moeder is ook nog hertrouwd met een man die Emile heet, dus hebben we die gekozen als tweede naam voor Mica. Zo zijn de drie families waaruit ons gezin is opgebouwd, ook aanwezig in de namen van de kinderen.’ Aïsha: ‘Dat zijn naam Mica zou worden, hadden we al aan iedereen verteld, maar die tweede naam hebben we geheim gehouden.’ Youri: ‘Mijn moeder reageerde emotioneler dan Emile toen ze het hoorde, maar hij vraagt nu wel elke keer: “Hoe is het met m’n naamgenoot?”’Aïsha: ‘Daarna kwamen mijn ouders langs, samen met onze dochter Yara. Dat ze een broertje had, ging volledig langs Yara heen. Ze snapte wel dat er iets in mama’s buik zat, maar niet dat het eruit was. Ze bleef maar op mijn buik kloppen en zeggen: “baby in, in, in!” Maar na drie dagen wist ze niet beter.’Youri: ‘En anderhalf uur later stonden we weer buiten met z’n allen. Thuis was er nog allemaal familie die ballonnen en slingers had opgehangen en ook weer beschuit met muisjes had gemaakt. Daar ging het kleine feestje nog even door en toen zijn we een hele rustige nacht tegemoet gegaan.’ (Aïsha en Youri Presser, ouders van Mica)

Mica Presser, 0, het eerste levensjaarDiakonessenhuis, Utrecht

≤ 9 ≥

‘Wij geven niet elk jaar een feest met 250 gasten, maar ver-jaardagen met meer dan honderd genodigden zijn niet uit-zonderlijk bij Hindoestanen. Mijn vrouw en ik zochten in eerste instantie een redelijk geprijsde zaal waar we spring-kussens, een snoeptafel en een buffet in konden plaatsen. Deze zaal was iets groter dan we in gedachten hadden, dus hebben we wat meer mensen uitgenodigd. Er kwamen voor-namelijk familieleden, maar ook kennissen en klasgenoten van Vinesh’ broertje want we vierden ook zijn vijfde verjaar-dag. We slaan tegenwoordig onze eigen verjaardagen over en geven feesten voor de kinderen.Vinesh besefte niet helemaal wat er gebeurde, maar hij heeft genoten want hij danste en ging zijn eigen gang. Bij het aan-snijden van de taart sliep hij. We hadden voor onze beide zoontjes een taart laten maken: op die van Vinesh stond zo-wel Nijntje als Winny the Pooh, zijn twee favoriete knuffel-tjes. Voor de kinderen was er verder ook patat, later volgde een buffet met eten gemaakt door familieleden. De getallen twee of vijf hebben geen speciale betekenis voor Hindoesta-nen, maar in onze religie worden baby’s na enkele maanden kaalgeschoren en vaak geven de ouders dan een groot feest. Wij hebben toen gezegd: we geven wel een feest dat ze be-wust kunnen meemaken.’ (Sanjeev Kalloe, vader van Vinesh)

Vinesh Kalloe, 2Recreatiezaal H2o, Harmelen

≤ 16 ≥

‘Toen we aankwamen in ons oude huis, hingen er allemaal ballonnen en slingers en roze jurken aan een kapstok. Er was een juffrouw die mij en mijn vriendinnen hielp om een jurk aan te trekken. Mijn jurk was roze met een gouden lijntje en een strik erop. We mochten ook mascara op en een beetje lippenstift en ook iets op onze wangen. Toen gingen we heel netjes theedrinken uit chique kopjes met bloemetjes. We moesten met één hand drinken en we kregen een broodje en cake erbij. Maar het allermooiste was de taart van marsepein in de vorm van een theekopje, er zaten allemaal bloemetjes op. De kopjes waar we thee uit dronken, waren niet van mar-sepein hoor. Ik heb wel per ongeluk een boer gelaten tijdens het theedrinken en toen riepen mijn vriendinnen luid: “Ieiei-eieieuw!” De juffrouw – ik weet niet hoe ze heet, volgens mijn mama heet het My Greatest Party – zei wanneer we cadeautjes mochten openen. Mijn mama had het feest bedacht en stond samen met mijn papa te kijken. Na de thee kwam het leukste: de stopdans. We mochten ook buitenspelen en in onze mooie jurken op de schommel en de glijbaan! Dit was mijn leukste verjaardag ooit, maar mijn vierde verjaardag was ook heel leuk, want toen gingen we knakworstjes op een broodje eten.’

Sofie de Loo, 7Haar voormalig woonhuis, Oterleek

≤ 17 ≥

≤ 38 ≥

Rasoul Alkhazrji, 24, asielzoekerBij een vriendin thuis, Poeldijk

‘Dit jaar vierde ik voor het eerst mijn verjaardag. De meeste mensen in Irak, waar ik vandaan kom, zien verjaardagen niet als een speciale dag. Ook in mijn familie werd het nooit gevierd. Ik vertelde de ouders van een vriendin die ik heb leren kennen in Den Haag dat ik mijn verjaar-dag graag eens wilde vieren op Nederlandse wijze, met taart, vrolijke mensen en een barbecue. Ze stelden toen voor om dat bij hen thuis te doen. Ze hadden halalvlees gekocht en we hebben met z’n vieren gege-ten. Er werd ook gesproken over Irak. Ik praat vaak over hoe ik de oor-log ontvluchtte en Europa bereikte. Voorlopig ben ik hier semi-illegaal. Ik heb geen verblijfsvergunning, maar wacht mijn hoger beroep af in een asielzoekerscentrum. Maar zodra het kan, wil ik studeren en wer-

ken. Mijn droom is om kapper te worden of mijn eigen modemerk te realiseren. Natuurlijk zou ik mijn verjaardag ook het liefst vieren met mijn eigen familie, maar zij zijn nog in Irak. Ik spreek hen vaak telefo-nisch en mis hen. Maar in mijn hart waren ze er dit jaar ook bij.’

≤ 39 ≥

Anne Heijligers, 25, art directorWeesperflat, Amsterdam

‘De Weesperflat, de studentenflat waar ik woon, is berucht om zijn fees-ten. Vaak zijn deze rond een bepaald thema: zo vroegen we eerder men-sen als kakker, spreekwoord of buitenaards wezen te komen. Dit keer hadden we een abc-thema, anything but clothes. Er liepen gasten rond in plastic zakken, jurkjes van cd’s. Iemand die in lichtzwaarden handelt had zelfs een soort grasmat van neonstokjes aan. Zelf ging ik in kranten gekleed. Omdat ik jarig was vlak voor dit huisfeest, had ik vriendinnen gevraagd om hier mijn verjaardag te vieren. Het was echt geweldig: we hadden het goed voorbereid met een mooie poster en hadden dertig dj’s uitgenodigd. Zelf heb ik aan het begin van de avond achter de draai-tafels gestaan. Maar ik heb soms ook even op mijn eigen kamertje geze-

ten, lekker rustig met vrienden zitten drinken. Om halfelf was het al verschrikkelijk druk in de flat en stond de politie voor het eerst aan de deur; ze zijn nog vier keer gekomen en uiteindelijk hebben we een boete gekregen voor geluidsoverlast. Om drie uur hebben we daarom veel mensen naar huis moeten sturen, ik denk dat er op dat moment zo’n tweehonderd feestgangers waren. We hebben nog een kleine afterparty in mijn kamer gehouden.’

≤ 44 ≥

‘Als je werkt in een rondreizend circus kan je familie niet altijd op je verjaardag aanwezig zijn. Dat is jammer, maar je vormt met de andere artiesten een soort mini-samenleving, dus je hebt op zo’n dag wel “een familiegevoel”. Bij Circus Sijm werkten, toen ik afgelopen jaar met hen meereisde, negen mensen. Op mijn verjaardag had ik de clowns en mijn acrobatiekpartner, Jasmijn Rubingh, uitgenodigd in mijn caravan. Ik vier mijn verjaardagen sowieso nooit groots en in een caravan van onge-veer vier bij twee meter passen natuurlijk niet veel mensen. Ik had al-lerlei koekjes gehaald. Ik werk al elf jaar als professioneel acrobate. Voor ik bij Sijm aan de slag ging, deed ik vooral losse opdrachten. Dit jaar reizen Jasmijn en ik mee met Magic Circus. Tijdens onze act draag ik

Jasmijn en gooi haar bijvoorbeeld in salto’s. Sinds mijn negende doe ik aan acrobatiek en zoals andere kinderen naar ballet of voetbal gaan, ging ik naar het jeugdcircus. Als cadeau kreeg ik dit jaar van mijn ouders een Nespresso-apparaat. Het is wel lekker om tijdens het rondreizen goede koffie bij de hand te hebben. Op mijn verjaardag zelf hebben ze nog een groot bloemstuk gestuurd.’

Andrea Souren, 29, acrobate en eigenaar van een impresariaat voor circustheaterThuis, Heiloo

≤ 45 ≥

Ellen: ‘Als mensen verkleed zijn, is de sfeer losser. Iedereen begint onmid-dellijk elkaars kostuum te bekijken.’ Christiane: ‘We komen beiden oor-spronkelijk uit Zuid-Limburg en weten van carnavalsvieringen dat als je in een rol zit, je gek doet vanaf het begin. Als thema hadden we superhel-den gekozen. Zelf was ik Johnny Bravo, een cartoonfiguur. Ik had een blonde pruik en enorme spieren. Op m’n T-shirt stond zijn kreet Damn, I’m pretty! ’ Ellen: ‘Er waren ook mensen als Super Mario en Luigi uit het Nintendospelletje. Ze hadden een doos voorzien van een baksteenmotief en hielden die in de lucht. Maakte iemand er een sprongetje onder, dan gooiden ze munten in de lucht, net als in het spel. Zelf was ik de imagi-naire heldin Super Ellen, met cape en pak met een E.’ Christiane: ‘Er

hingen vlaggetjes met Mega Mindy- en Spidermanmotief en er waren hapjes met superheldenlogo’s.’ Ellen: ‘In de loop van de avond hebben we een prijs uitgereikt voor het beste kostuum. Die werd gewonnen door een duo met een goede timing. Terwijl het feest in volle gang was, kwamen ze binnen met een capuchon over het hoofd en E.T.-masker op. Omdat ze hun masker niet wilden afzetten, wisten we niet wie het waren. Christia-ne: ‘We hadden elk vijfentwintig gasten uitgenodigd: gemeenschappelijke vrienden maar ook familie. Mijn zus was uit Londen gekomen. Dertig is toch een speciale leeftijd, als twintiger vind je mensen van dertig echt volwassen.’ Ellen: Een verkleedfeest is ook een knipoog: een laatste keer gek doen voor het burgerlijke leven begint.’

Christiane Anell, 30, brand & marketing manager, en Ellen Daems, 30, medewerkster Centraal Bureau voor de StatistiekCafé Heffer, Amsterdam

≤ 70 ≥

Petra Offerbeek-Van Buuren, 49, office coördinatorOp kantoor Simed International, Utrecht

‘Toen ik op mijn verjaardag ’s ochtends de afdeling op wan-delde, kreeg ik meteen een verjaardagskroon opgezet. Mijn collega’s hadden er Madam Mikmak, de heks uit Donald Duck, opgeplakt. Een grapje omdat ik een van de ouderen ben op de afdeling. Ik werk sinds 1990 bij dit bedrijf, zolang ik weet is het een traditie om het bureau van jarige collega’s te versieren. De jarige zelf trakteert met taart. In het begin waren we rustig met de versieringen, maar op onze afdeling gaan mensen steeds meer los: tegenwoordig zetten we plan-tenstokken naast de bureaus zodat we slingers kunnen op-hangen. Bij een collega werd onlangs zijn hele bureau, de pc en telefoon incluis, ingepakt met cadeaupapier. Aan werken kom je die dag niet zo toe; gedurende de dag komen colle-ga’s je feliciteren en taart eten. Het is goed voor de onder-linge sfeer. Ik heb het thuis nog gevierd met mijn echtge-noot, vrienden en familie, maar niet uitgebreid. Het was de dag van nationale rouw voor de slachtoffers van de mh17-vliegramp. De sfeer op kantoor beïnvloedde het niet, maar

ik had zelf gemengde gevoelens.’

≤ 71 ≥

≤ 114 ≥

‘Een keer per maand komen we met de bewoners van het huis samen en vieren we de verjaardagen van die maand. Iedereen brengt iets mee, van zelfgemaakte bami tot diep-vriespizza. Die eten we snel op, zodat de vrouwen Mahjong kunnen spelen. Zelf speel ik niet meer, met mijn slechte ogen gaat dat niet meer. Ik ben blij dat ik samenwoon met andere Chinezen. De bewoners hier zien elkaar niet elke dag, maar als ik zin heb kan ik een praatje maken met de buren. Ik verhuisde al in 1971 naar Nederland om in een Chinees restaurant te werken in Maastricht, maar het was nooit nodig om Nederlands te leren. Wie in de bediening werkt, leert het wel, maar ik stond tot aan mijn pensioen in de keuken met andere Chinezen. Mijn vrouw en kinderen verhuisden later vanuit uit Hong Kong naar Maastricht, na-dat ik er een huis had gevonden. Mijn kinderen werken nu ook in een Chinees restaurant, in Zaandam. Ze moesten vandaag werken, daarom zijn ze er niet. Als ze vrij zijn op mijn verjaardag komen ze wel langs, dan koken en eten we samen. Net zoals Nederlanders op hun verjaardag. Vorig jaar was een uitzondering: toen hebben we met alle bewo-ners van het huis samen een cruise gemaakt naar Spanje.

Erg leuk.’

Chiu Yuk Tang, 81, gepensioneerd kokWoongroep Tay Way, Utrecht

≤ 115 ≥

≤ 124 ≥

Broeder Salvius Huisintveld, 88Kapucijnenklooster, Tilburg

‘Drie jaar woon ik nu in het Kapucijnenklooster. De dagen verlopen vol-gens een vast patroon: ’s ochtends word ik gewassen en aangekleed en ontbijt ik op mijn kamer. Ik lees dan ook de Bijbel. Om halfelf word ik naar beneden gebracht voor de koffie en rook ik graag een sigaar. Ik ben achtentachtig en vier niet zo graag verjaardagen. Het wordt steeds min-der belangrijk en het komt toch elk jaar terug. Wat ik nog weet is dat er een borreltje werd gedronken, om halftwaalf. Dat is gezellig. Dat mag enkel met verjaardagen. Maar we wonen hier met ongeveer twintig man, dus er is er altijd wel een jarig. Later op de dag kwamen enkele familiele-den langs, verjaardagen worden hier meestal op de eigen kamer gevierd. Ik had niemand uitgenodigd, maar iedereen was welkom. Alleen de fa-

milieleden die het nog kunnen, kwamen langs: de meesten zijn al wat ouder en ze wonen allemaal ver van elkaar. Zelf lukt het mij ook niet meer om verjaardagsbezoeken af te leggen. Erg oud worden hoeft voor mij niet, ik zou niet weten waarom.’

≤ 125 ≥

Noortje Groenendijk, 89, gepensioneerd fysiotherapeuteWoonzorgcentrum St. Jacob, Amsterdam

‘In het verzorgingshuis waar ik woon, is het de gewoonte om op je ver-jaardag bij de koffie een gebakje uit te delen aan de mensen op je gang. Maar de taartjes die ik had besteld, kwamen maar niet, heel vervelend vond ik dat. Toen hoorden we dat er een ongeluk was gebeurd met de auto die ze moest brengen. Gelukkig had ik nog koekjes om uit te delen. Ik woon hier nu negen jaar en ben heel erg blij in dit huis. Het is hier zo licht, in tegenstelling tot andere tehuizen, en er is een tuin. In dit huis wordt ook geaccepteerd dat je, zoals ik, teruggetrokken leeft. Ik ben hier komen wonen omdat mijn echtgenoot ziek was, hij heeft nog een half-jaar geleefd. De twee kamers waar we woonden, mocht ik houden. Maar weet u wat verschrikkelijk is: de gemeente wil dit huis sluiten en ieder-

een moet een ander plekje vinden. Tot nu toe kan ik niks vinden, het is niet makkelijk. Ik heb sinds ik een operatie heb ondergaan ook wat pro-blemen met mijn kortetermijngeheugen. Uiteindelijk bleek trouwens dat de taartjes die ik had besteld naar een verkeerde afdeling waren ge-gaan. Er was helemaal geen ongeluk gebeurd, gelukkig. De mensen kre-gen ze dus nog wel, maar bij de thee in plaats van de koffie.’

≤ 136 ≥

≤ 137 ≥

‘De laatste jaren vier ik mijn verjaardagen uitbundig: ieder jaar kan het laatste zijn. Maar het is ook traditie: een feest zonder familie is voor mij geen feest. En mijn familie bestaat nu al uit vijf generaties, want ook mijn eerste achterachter-kleinkind was aanwezig, amper drie maanden oud. Ik plan en organiseer mijn verjaardagen nog steeds zelf. Ik neem graag initiatief en heb er nog voldoende energie voor. Om één uur werd ik opgehaald in het verzorgingstehuis door mijn zoon, een uur later startten we het feest met koffie en gebak. Vervolgens hebben mijn kleinkinderen gezongen en heeft een van hen – ze turnt op hoog niveau – opgetreden. Wat ik het leukste vind, is dat ik op zo’n dag met iedereen kan praten. Ik laat me niet tegenhouden door mijn rollator, stap op iedereen af. Ik heb met al mijn kinderen en klein-kinderen een gesprekje gevoerd. Ik wil op de hoogte blijven van waar ze mee bezig zijn. Ik hou ook al hun verjaardagen bij, stuur hen een kaartje en bel hen die dag op. Als ik me blijf voelen zoals nu, wil ik nog wel tien verjaardagen vieren. Maar van mijn kinderen mag ik de volgende, mijn honderd-ste, niet zelf organiseren. Het zal moeilijk zijn dat los te la-

ten, maar ik kijk er naar uit.’

Iet Marcus, 99Partyboerderij Hijdra, Leidschendam

≤ 138 ≥

Reinder ‘Rein’ Lambertus de Graaff, 100, gepensioneerd directeur van technische groothandel De Graaff bv Zorgcentrum Huize St. Franciscus, Veendam

‘Als negenennegentigjarige werd ik door voorbijgangers alleen gegroet met: “Dag mijnheer De Graaff.” Nu komen mensen op straat me vertel-len hoe bijzonder het is dat ik zo oud ben. Honderd worden is overwel-digend, alleen al dankzij de hoeveelheid verjaardagskaarten, maar ook de dag zelf was de mooiste verjaardag uit mijn leven. De avond voordien wist ik dat er iets op het programma stond, maar niet wat. Toen ik de gemeenschappelijke ruimte van het verzorgingstehuis binnenkwam, speelde er een feestband, een idee van de heren van de Past Rotaryclub. Er was lokale pers, er werden foto’s genomen en er stonden enorm veel bloemstukken. Op de dag zelf was er koffie met taart. Mijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen en goede bekenden waren aanwe-

zig en als verrassing hadden mijn zoon en dochter de heren van mijn koffieclubje uitgenodigd. Het was niet rustiger dan de avond voordien, met al die rondrennende kinderen. Geweldig, om mijn achterkleinzoon-tjes naast elkaar te zien zitten. Vroeger aten mijn tweede vrouw en ik op onze verjaardagen met al haar en mijn familie samen. Dat werd te druk. Mijn vrouw, ze was al langer niet meer zo goed, is zestien dagen na mijn verjaardag overleden. Maar deze dag heeft ze nog meegemaakt, een ge-weldige herinnering.’

≤ 139 ≥

Ilvy Njiokiktjien (1984) is op jonge leeftijd al een van Nederlands meest succesvolle fotografen. Ze nam in 2012 deel aan de Joop Swart Masterclass van World Press Photo en won in datzelfde jaar ook twee World Press Photo Awards. In 2013 volgde de Zilveren Camera voor haar indrukwekkende foto van Nelson Mandela’s begrafenis. Njiokiktjien volgt haar eigen pad en staat inmiddels ook in het buitenland in hoog aanzien. Haar werk kenmerkt zich door een scherpe reflectie op actuele maatschappelijke thema’s en wordt regelmatig gepubliceerd in vele toonaangevende internationale dag- en weekbladen als Der Spiegel, Telegraph Magazine en The New York Times. In Nederland is zij één van de vaste freelance fotografen van nrc Handelsblad.

isbn 978 90 5330 847 9

© 2014 Schilt Publishing, Amsterdamwww.schiltpublishing.com© 2014 (Fotografie) Ilvy Njiokiktjien, Utrechtwww.imagesbyilvy.com© 2014 (Tekst) Sabeth Snijders, Antwerpen© 2014 (Voorwoord) Youp van ’t Hek, Amsterdam

TekstcorrectieJan Bresser, Amsterdam / Guido Castagna, Utrecht

BoekverzorgingVictor Levie, MV LevievanderMeer, Amsterdamwww.levievandermeer.nl

DrukBechtel Druck GmbH & Co.KG, Ebersbach (D)www.bechtel-druck.de

Distributie in Nederland en VlaanderenCentraal Boekhuis, Culemborg

Boeken, special editions en prints van Schilt Publishing & Gallery zijn verkrijgbaar via www.schiltpublishing.com. Voor meer informatie: sales@schiltpublishing.com

Mijn bijzondere dank gaat uit naar mijn zus Aïsha Njiokiktjien voor al haar hulp bij dit project. Ze zorgde met veel liefde voor orde in de planning. Sabeth Snijders wil ik bedanken voor haar prachtige teksten en het enthousiasme waarmee ze in dit project is gestapt. Danielle Batist was onmisbaar bij de afronding. Ze vloog vanuit haar standplaats Londen naar Nederland om alles tot een goed einde te brengen. Zonder de inspanningen van ontwerper Victor Levie en uitgever Maarten Schilt had dit boek er nooit kunnen komen. Mijn vriend Jasper Juinen is zoals altijd een enorme steun geweest. Hij heeft er met heel veel geduld voor gezorgd dat alles goed kwam. Ten slotte veel dank aan mijn familie en vrienden, voor alle hulp en steun tijdens anderhalf jaar verjaardagsgekte. Sorry dat ik al jullie verjaardagen heb gemist.

Mijn dank gaat uit naar: Little Birdie (Heidi Kruize en Marleen Vos)Beeldagent (Corinne Hamming en Liane Lockhorn)bfn Lars BoeringMarie-Luce BreeGuido CastagnaLaura CnossenNicky CortsAnnemarie van den EijkelFotoweeknrc HandelsbladTon HuiskensKoekelaMarloes KrijnenMarte LallemanEsli NjiokiktjienLody Njiokiktjiennvj/nvfPhilip RümkeRuud Visschedijk

Met dank aan de Club van 100, mede dankzij hun steun kon dit boek er komen.Danielle BatistPaul en Wilma BatistSacha de BoerLaura CnossenEllen van DamJohn DriedonksBart ErkampGerard Paul HagaHenk en Carry JuinenJasper JuinenPeter Paul KlapwijkHans NijenhuisAnneke NjiokiktjienEinar NjiokiktjienFotoredactie nrc HandelsbladJos NuijtenDemian van der ReijdenJack RuysRoos SchlikkerJoost SchwarzeCees van SliedregtMarion van der Stad – AquarionMarco De SwartCarien J. TouwenTaeke en Jeanette TrompGerdi VerbeetMaarten WesselsJohnny WonderFotoclub Zwijndrecht