30-4-2010

1

P. Hoogerkamp

Risicobeoordeling ..

en de praktijk

P. Hoogerkamp

Overzicht

• Wat is risicobeoordeling

• Gebruik van normen

• Aanvullende beoordelingen

• Voorbeeld

P. Hoogerkamp

A-normen

EN-ISO 12100-1/2+

EN-ISO 14121-1=

EN-ISO 12100 (Q3 2010)

P. Hoogerkamp

B-normen

• EN-ISO 14119 (EN 1088)

• EN-ISO 14120 (EN 953)

• EN-ISO 13857 (EN 294 + EN 811)

• EN-ISO 13855 (EN 999 + ‘EN 294’)

• EN 60204-1 (NEN-EN-IEC 60204-1)

• EN-ISO 13849-1 en 2

• EN 62061

• ..

P. Hoogerkamp

Samenhang ‘A-’, ‘B-’ en ‘C-normen’

EN ISO 12100

EN ISO 13857

EN 60204-1

EN 415

EN 474

EN 619EN 626

EN …EN …

Type-A Type-B Type-C

P. Hoogerkamp

Indeling C-norm

0. Inleiding

1. Toepassingsgebied

2. Normatieve verwijzingen

3. Definities

4. Lijst met gevaren

5. Veiligheidseisen

6. Verificatie

7. Gebruikersinformatie

Nationale titel

en voorwoord

EN titel

en voorwoord

EN tekst

EN Bijlagen

Nationale bijlagen

Geharmoniseerde

Europese norm

Annex Z (ZA, ZB)

Normatieve bijlagen

Informatieve bijlagen

Titel

Inhoudsopgave

Voorwoord

Nationale bijlagenNationale bijlagen

30-4-2010

2

P. Hoogerkamp

C (BA)-norm(en)

P. Hoogerkamp

‘Vlekkenplan’

EN 60204-1

EN-ISO 13857

EN-ISO 13855

EN 620

EN-ISO 10218

EN 953

EN 13850

EN 614

EN 1088

EN-ISO 13857

P. Hoogerkamp

Gevaarlijke situaties

P. Hoogerkamp

EN-ISO 14121-1 (tabel A1)

P. Hoogerkamp

EN-ISO 12100-1

P. Hoogerkamp

Gevaarsfenomenen

1. Mechanisch

2. Elektrisch

3. Thermisch

4. Geluid

5. Trillingen

6. Straling

7. Materialen / stoffen

8. Ergonomie

9. Omgeving

10.Combinatie

30-4-2010

3

P. Hoogerkamp

Mechanisch

P. Hoogerkamp

Elektrisch

P. Hoogerkamp

Thermisch

Ga na waar er hete oppervlakken

aanwezig zijn

Start

Bestaat een risico op

blaren of brandwonden?

Nemen van beschermende maatregelen

Worden deze oppervlakken

aangeraakt bij het beoogde gebruik

van het arbeidsmiddel

Is het voorzienbaar verkeerd

gebruik beschouwd?

Einde

Bij twijfel oppervlakte temperatuur meten.

Maak gebruik van probe om aanraking te

simuleren (heggenschaar)

Meestal knoppen, handgrepen e.d. die zich

dicht bij warme oppervlakken bevinden.

Oppervlak warmer dan 43 °C of

kouder dan 7 °C?

Gebruik een hulpstuk om vast te stellen of het

oppervlak daadwerkelijk wordt aangeraakt.

Plaats afscherming of indien temperatuur

minder dan 65 °C of boven 0 °C plaats een

waarschuwingssticker.

P. Hoogerkamp

Geluid

Geluidsniveau dB(A) Maximaal aanvaardbare tijdsduur (per 24 uur)

80 8 uur

83 4 uur

86 2 uur

89 1 uur

92 30 minuten

95 15 minuten

98 8 minuten

Ototoxische stoffen

P. Hoogerkamp

Straling (1)

Enkelvoudige fout

waardoor uitspiegelen

17 mm5 m

1 mW HeNe laser

Afbeelding 25 µm

E = 2 MW/m²

0,1 m

HoornvliesNetvlies

340 µm

E = 134 W/m²

Blinde vlek

100 W lamp

(Wit glas)

Lens

Lichtsoort ReactieRelatie met golflengte (λ) van het oog van de huidUltra Violet C 180 – 280 nm

Hoornvliesontsteking Zonnebrand (rode huid)Versnelde verouderingToenemende pigmentvorming

Ultra Violet B 280 – 315 nmUltra Violet A 315 – 400 nm

Grauwe staar Verkleuring en pigmentatie Lichtgevoelige reactie

Huidverbranding

Zichtbaar licht400 – 780 nm

Fotochemische en thermischebeschadiging van het hoornvlies

Infrarood A780 – 1400 nm

Grauwe staar, Verbrand netvlies

Infrarood B1,4 μm – 3 μm

Uittredend oogvocht, grauwe staar, hoornvliesverbranding

Infrarood C3 μm –

Hoornvliesverbranding

P. Hoogerkamp

Straling (2)

Guidelines SEMI S2 FermilabTe beschouwen situatie / lichaamsdeel

Op Pacemaker niveau

Op service niveau

Op bedieners niveau

Romp (met pacemaker)0,5 mT 40 mT 8 mT

0,25 mTRomp of hoofd 30 mTLedematen 300 mT

Informatiebron SEMI-S2 Arbo

Op bediener niveau

Op service niveau

Maximale totale som van de straling per jaar

Stralingsdosis 2 uSv/uur 10 uSv/uur 1 mS

30-4-2010

4

P. Hoogerkamp

Stoffen (chemisch)

P. Hoogerkamp

Ergonimie (Tilgewicht)

Toepassingsgebied Mref (kg) Percentage van Bevolkingsgroep

V en M Vrouwen Mannen

Huishoudelijk gebruik a 5 Geen gegevens beschikbaar Kinderen en ouderen Totale populatie

10 99 99 99 Gehele huishoudelijke populatie

Professioneel gebruik(algemeen)b

15 95 90 99 Gehele werkende populatie inclusief jongeren en ouderen

gehele werkende populatie

25 85 70 90 Volwassen werkende populatie

Professioneel gebruik(uitzonderingen)c

30 Geen gegevens beschikbaar Speciale werkende populatie Speciale werkende populatie

35

40

a Wanneer een machine voor huishoudelijk gebruik wordt ontworpen zou 10 kg moeten worden genomen als algemeen referentiegewicht bij de risicobeoordeling. Als kinderen en ouderen in de beoogde populatie worden meegerekend zou het referentiegewicht moeten worden verlaagd tot 5 kgb Wanneer een machine voor professioneel gebruik wordt ontworpen zou het referentiegewicht niet meer dan 25 kg moeten bedragen.c Hoewel zijn er uitzonderlijke situaties mogelijk waar het referentiegewicht de 25 kg te boven gaat (bijvoorbeeld waar de technologische ontwikkeling onvoldoende gevorderd zijn.) Onder deze speciale voorwaarden dienen andere maatregelen te worden genomen om het risico te beheersen volgens de EN 614 (bijvoorbeeld technische hulpmiddelen, gebruikerinstructies en/of speciale opleiding voor de beoogde groep bedieners)

P. Hoogerkamp

Gevarenzone

Foutsoorten ToelichtingNalatigheid Handeling die wordt nagelaten.Ontijdigheid Handeling die niet op tijd plaatsvindt.Overbodigheid Handeling die niet noodzakelijk is voor procedure.Verwisseling Correcte handeling uitgevoerd op verkeerde eenheid / component.Selectiefout Onjuist geselecteerde bediening.Volgordefout Juiste handeling in een verkeerde volgorde.Communicatiefout Onjuiste communicatie / interpretatie.Nalatigheid Handeling die wordt nagelaten.Ontijdigheid Handeling die niet op tijd plaatsvindt.

P. Hoogerkamp

Gevarenanalyse

P. Hoogerkamp

EN-ISO 12100-2

Risico

P. Hoogerkamp

Beschermende maatregelen

30-4-2010

5

P. Hoogerkamp

Afschermingen (EN 953)

P. Hoogerkamp

GEVAARLIJK

WAARSCHUWING

VOORZICHTIG

DANGER

WARNING

CAUTION

Labels conform ISO 3864

P. Hoogerkamp

Aanvullende methoden

• FMEA, FME(C)A, FMEDA

• FTA

• ETA

• HAZOP

• TRA