Informatie- en consultatiedocument regulering en ...

Informatie- en consultatiedocument

regulering en ontheffing LNG

Den Haag, februari 2006

INFORMATIE- EN CONSULTATIEDOCUMENT REGULERING EN ONTHEFFING LNG

Nederlandse Mededingingsautoriteit

Directie Toezicht Energie

PAGINA 2 VAN 33

NEDERLANDSE MEDEDINGINGSAUTORITEIT DIRECTIE TOEZICHT ENERGIE MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN DIRECTIE ENERGIEMARKT DEN HAAG, FEBRUARI 2006 TEAM NMA: Dr. D.E. Hesseling

Drs. B.E.D. Froon

Drs. F.C. van der Veen




PAGINA 3 VAN 33

1

1.1 AANLEIDING EN DOEL VAN DIT INFORMATIE- EN CONSULTATIEDOCUMENT ........................................................ 7 1.2 VOORBEREIDING EN OPBOUW VAN HET INFORMATIE- EN CONSULTATIEDOCUMENT............................................ 7 1.3 STATUS VAN HET RAPPORT .............................................................................................................................. 8 1.4 REACTIES EN VERDERE CONSULTATIEPROCEDURE .............................................................................................. 8

2

2.1 INLEIDING ................................................................................................................................................... 10 2.2 DE NEDERLANDSE GASMARKT ....................................................................................................................... 10 2.3 DE IMPACT VAN LNG OP DE NEDERLANDSE GASMARKT ................................................................................... 11 2.4 MOGELIJKE LOCATIES VOOR DE AANLEG VAN LNG TERMINALS .........................................................................12

3

3.1 INLEIDING ....................................................................................................................................................13 3.2 GASRICHTLIJN EN GASWET.............................................................................................................................13 3.3 VISIE VAN HET MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN .................................................................................. 14 3.4 MISSIE EN TAAKOMSCHRIJVING VAN DE DIRECTIE TOEZICHT ENERGIE ............................................................. 14

4

4.1 INLEIDING ................................................................................................................................................... 16 4.2 AFWEGINGEN BIJ HET OPSTELLEN VAN EEN REGULERING ................................................................................. 16 4.3 BELANGRIJKSTE OBSERVATIES EN CONCLUSIES .................................................................................................17

5

5.1 BETEKENIS VAN DE UNIEKE EIGENSCHAPPEN VAN NEDERLAND ........................................................................ 19 5.2 BETEKENIS VAN DE VISIE VAN EZ ...................................................................................................................20 5.3 BETEKENIS VAN DE OBSERVATIES EN LESSEN IN ANDERE LANDEN .....................................................................20

6

6.1 INLEIDING ....................................................................................................................................................21 6.2 ALGEMEEN....................................................................................................................................................21 6.3 INITIËLE CAPACITEIT.......................................................................................................................................21 6.4 SECUNDAIRE MARKT: UIOLI ......................................................................................................................... 22 6.5 KORTE-TERMIJNCAPACITEIT ........................................................................................................................... 23 6.6 TARIEFSTELLING ........................................................................................................................................... 24 6.7 INFORMATIEVOORZIENING ........................................................................................................................... 24

7

7.1 INLEIDING ...................................................................................................................................................26 7.2 A. DE INVESTERING VERSTERKT DE MEDEDINGING BIJ DE LEVERING VAN GAS EN VERSTERKT DE LEVERINGS- EN

VOORZIENINGZEKERHEID ........................................................................................................................................26




PAGINA 4 VAN 33

7.3 B. HET INVESTERINGSRISICO IS ZO GROOT DAT DE INVESTERING NIET WORDT GEDAAN ALS ER GEEN ONTHEFFING

WORDT VERLEEND ................................................................................................................................................... 27 7.4 C. DE INFRASTRUCTUUR IS EIGENDOM VAN EEN NATUURLIJK OF RECHTSPERSOON DIE OP ZIJN MINST QUA

RECHTSVORM GESCHEIDEN IS VAN DE SYSTEEMBEHEERDERS IN WIER SYSTEMEN DIE INFRASTRUCTUUR WORDT GEBOUWD.

................................................................................................................................................................... 28

7.5 D. ER WORDEN TARIEVEN IN REKENING GEBRACHT AAN DE GEBRUIKERS VAN DE BETREFFENDE INFRASTRUCTUUR...

...................................................................................................................................................................29 7.6 E. DE ONTHEFFING GAAT NIET TEN KOSTE VAN DE MEDEDINGING OF DE EFFICIËNTE WERKING VAN DE INTERNE

GASMARKT, EN IS NIET NADELIG VOOR DE EFFICIËNTE WERKING VAN HET GEREGULEERDE SYSTEEM WAARAAN DIE

INFRASTRUCTUUR IS GEKOPPELD ..............................................................................................................................29 7.7 DUUR VAN DE ONTHEFFING .......................................................................................................................... 30




PAGINA 5 VAN 33

Samenvatting

Vanuit de tweede Europese Gasrichtlijn bestaat er regulering op het gebied van installaties voor vloeibaar

aardgas (hierna: LNG). Op LNG-terminals in Nederland is de Nederlandse Gaswet van toepassing, die

gebaseerd is op deze Europese Gasrichtlijn. De Minister van Economische Zaken (hierna: EZ) is voornemens

een Ministeriële Regeling (hierna: MR) te schrijven voor de gereguleerde derdentoegang tot LNG-terminals.

Verder is op basis van genoemde EU-Richtlijn en de Nederlandse Gaswet gedeeltelijke tot gehele ontheffing

mogelijk van het derdentoegang-systeem. Het uitgangspunt is een situatie waarin derden volledige toegang

(third party access, TPA) krijgen tot een LNG-terminal tegen vooraf vastgestelde tarieven, omdat hiermee de

marktwerking zoveel mogelijk bevorderd wordt. De Minister besluit een aanvraag voor een dergelijke

ontheffing al dan niet te verlenen (eventueel onder voorwaarden), en baseert zich daarbij mede op een advies

van de NMa (Directie Toezicht Energie, hierna: DTe).

Het doel van dit document is om op basis van een globaal reguleringsvoorstel meer informatie te krijgen over

zinvolle interpretatie van het derdentoegangsregime en mogelijke ontheffing daarvan voor LNG-terminals.

Deze informatie zal EZ benutten voor het opstellen van genoemde MR LNG, en het eventueel verlenen van

ontheffing. DTe zal deze informatie gebruiken om te adviseren over de MR LNG en eventuele

ontheffingsaanvragen. Tevens heeft dit document tot doel om aan te geven aan marktpartijen welke elementen

omtrent tariefmethoden, contractvoorwaarden en derdentoegang ten minste van belang worden geacht.

Regulering met betrekking tot LNG terminals loopt sterk uiteen tussen de verschillende EU-landen. De

uitersten lopen van een sterk gereguleerd regime zonder ontheffingen tot een systeem met uitsluitend

ontheffingen. De overheden van verschillende landen vinden in onderstaande drie punten de belangrijkste

argumenten om de regulering vorm te geven:

De mate van concurrentie in iedere deelmarkt binnen de gasmarkt van dat land: naarmate de mededinging

in een gasmarkt groter is of zal worden, en de verschillende deelelementen van die markt meer competitief

zijn of zullen worden, is de noodzaak tot strikt reguleren kleiner. Uitgangspunt voor het opstellen van

regulering is steeds dat alleen in die deelmarkt gereguleerd wordt waar onvoldoende marktwerking is. De

markt wordt daarbij niet statisch bekeken, maar de marktwerking wordt beoordeeld zowel voor als na de

aanleg van LNG-terminals. In een competitieve markt kan milder omgegaan worden met het verlenen van

ontheffingen.

De afhankelijkheid van LNG: naarmate een bepaald land meer afhankelijk is van import van LNG (omdat

de eigen gasvoorraden bijvoorbeeld beperkt zijn), is er meer noodzaak om LNG import sterk te reguleren

en beperkt om te gaan met het verlenen van ontheffingen. De belangrijkste overweging hierbij is de

leveringszekerheid van gas in het betreffende land.

Het aantal mogelijke locaties voor de bouw van LNG-terminals: naarmate het aantal locaties waar mogelijk

LNG terminals ontwikkeld kunnen worden in een bepaald land beperkter is, is er meer noodzaak om LNG

import streng te reguleren en beperkt om te gaan met het verlenen van ontheffingen. Door regulering

wordt de onderlinge concurrentie bevorderd en krijgen ook kleinere partijen toegang tot een LNG-terminal.

De gasmarkt in Nederland kenmerkt zich door een aantal unieke eigenschappen en daaruit voortvloeiende

ambities. De ambitie om gasrotonde van Noord-West Europa te worden, het feit dat Nederland als

gasexporterend land op de korte en middellange termijn niet afhankelijk zal worden van gasimport en het feit




PAGINA 6 VAN 33

dat er een beperkt aantal locaties zijn voor de ontwikkeling van LNG terminals leidt ertoe dat EZ en DTe van

mening zijn dat een mild gereguleerd regime geïmplementeerd zou moeten worden, waarbij wel strikt

omgegaan zal worden met het creëren van een effectieve secundaire markt. Ervaringen uit andere landen leert

dat informatievoorziening over beschikbare secundaire capaciteit van groot belang is.

De voorgestelde regulering voor LNG-terminals zal gebaseerd zijn op de wettelijke eisen van redelijkheid,

transparantie en een niet-discriminatoire toegang. In hoofdlijnen komt het reguleringsvoorstel op het volgende

neer, waarbij wordt aangetekend dat dit nog nader bijgesteld kan worden aan de hand van inzichten uit de

consultatie:

Initiële allocatie van capaciteit moet gebeuren volgens het ‘open season’-principe. In een ‘open season’

kunnen geïnteresseerde marktpartijen gedurende een bepaalde periode intekenen op capaciteit. Wanneer

de vraag in de markt groter is dan de geplande capaciteit, kan de investeerder kiezen tussen het bouwen

van extra capaciteit of pro-rata verdeling van de capaciteit. Lange-termijncontracten worden toegelaten.

Er zullen geen restricties komen voor wat betreft de maximale capaciteit per investeerder of maximaal te

boeken capaciteit.

Niet-gebruikte capaciteit moet worden aangeboden op een centrale secundaire markt volgens een

transparant proces.

Of LNG bedrijven een op voorhand vastgesteld percentage van de capaciteit ten behoeve van korte-

termijncontracten dienen te reserveren, staat open voor discussie. De overweging is dat door het gebruik

van een korte-termijncontracten ook kleinere marktpartijen toegang tot de LNG-terminal krijgen.

De berekeningsmethodiek van de tarieven wordt ter goedkeuring aangeboden aan DTe. De beoordeling

wordt gebaseerd op het toetsingskader van DTe, dat stelt dat de tarieven niet-discriminatoir, transparant

en niet-excessief moeten zijn. Korte-termijncontracten mogen anders worden geprijsd dan lange-

termijncontracten.

Informatie omtrent tarifering en beschikbare capaciteit dient ex-ante gepubliceerd te worden en real-time

aangepast te worden. DTe behoudt zich het recht voor meer gedetailleerde informatie op te vragen.

De Minister kan een ontheffing verlenen voor elk van de punten in het bovengenoemde reguleringsvoorstel.

Een ontheffing is te allen tijde van tijdelijke aard. De verleende ontheffing kan geheel of gedeeltelijk zijn:

ontheffing voor slechts een gedeelte van de infrastructuur (bijvoorbeeld voor maximaal 75% van de capaciteit)

of op een deel van de regulering (bijvoorbeeld op de gereguleerde tarieven). Omtrent ieder ontheffingsverzoek

zal de NMa advies uitbrengen aan de Minister.




PAGINA 7 VAN 33

1

1.1 Aanleiding en doel van dit informatie- en consultatiedocument

1. Verschillende partijen in Nederland hebben aangegeven plannen te ontwikkelen om op korte termijn te

investeren in gasinfrastructuur in Nederland in de vorm van ontwikkeling van LNG-terminals voor de

import van gas1. De basisprincipes van het gereguleerde regime worden door het Ministerie van

Economische Zaken (EZ) ontwikkeld in de vorm van een Ministeriële Regeling (MR).

2. De Gaswet biedt de mogelijkheid om voor deze LNG-terminals ontheffing van gereguleerde

derdentoegang te verlenen. Om in aanmerking te komen voor ontheffing, dienen deze projecten aan een

aantal in de wet genoemde voorwaarden te voldoen. Bij een aanvraag tot ontheffing brengt Directie

Toezicht Energie (DTe) een advies uit aan de Minister of aan deze voorwaarden is voldaan. De Minister

beslist over het ontheffingsverzoek. De Europese Commissie kan een veto uitspreken of eisen dat de

voorwaarden voor ontheffing gewijzigd worden.

3. Het is van belang dat het beleid van EZ en de uitvoering door DTe goed op elkaar zijn afgestemd. Met

behulp van dit document wordt geconsulteerd om de verschillende elementen van LNG-regulering die EZ

en DTE van belang achten, extra uit te lichten en meer informatie daarover te verkrijgen van marktpartijen.

Tevens wordt een voorstel gedaan voor een beoordelingskader voor ontheffingen op deze regulering.

4. Het doel van dit document is om op basis van een globaal reguleringsvoorstel meer informatie te krijgen

over zinvolle interpretatie van het derdentoegangsregime en mogelijke ontheffing daarvan voor LNG-

terminals. Deze informatie zal EZ benutten voor het opstellen van genoemde MR LNG, en het eventueel

verlenen van ontheffing. DTe zal deze informatie gebruiken om te adviseren over de MR LNG en eventuele

ontheffingsaanvragen. Tevens heeft dit document tot doel om aan te geven aan marktpartijen welke

elementen omtrent tariefmethoden, contractvoorwaarden en derdentoegang ten minste van belang

worden geacht.

1.2 Voorbereiding en opbouw van het informatie- en consultatiedocument

5. Ter voorbereiding van dit informatie- en consultatiedocument hebben EZ en DTe vertrouwelijk gesproken

met verschillende partijen met investeringsplannen, experts uit de gasmarkt en toezichthouders op de

energiemarkt in andere landen. Op basis van deze gesprekken en op basis van bestaande documenten,

hebben EZ en DTe een beeld gevormd van de zaken die bij het ontwikkelen van een reguleringskader

betrokken dienen te worden.

6. De opbouw van dit document is als volgt: Hoofdstuk 2 geeft een inleiding op de Nederlandse gasmarkt, de

mogelijke impact van LNG op deze markt en beschrijft de unieke eigenschappen en daaruit voortvloeiende

ambities van Nederland die bij het opstellen van een regulering in acht genomen moeten worden.

Hoofdstuk 3 beschrijft de randvoorwaarden voor het opstellen van regelgeving die enerzijds het gevolg zijn

van de geldende wettelijke kaders (Europese Gasrichtlijn en de Gaswet) en die anderzijds voortvloeien uit

de visie van zowel het Ministerie van EZ alsmede de taakomschrijving van DTe. Hoofdstuk 4 beschrijft in

1 Gasunie & Vopak, Essent & ConocoPhillips, Petroplus.




PAGINA 8 VAN 33

hoofdlijnen de regulering zoals die in vier andere Europese lidstaten is opgesteld en de belangrijkste

lessen die daaruit getrokken kunnen worden. In Hoofdstuk 5 wordt ingegaan op de betekenis van de

belangrijkste conclusies van de vorige drie hoofdstukken voor de regulering. Hoofdstuk 6 beschrijft het

voorgestelde gereguleerde regime aan de hand van de volgende onderwerpen: de allocatie van capaciteit,

bepaling van tarieven en het publiek maken van informatie. Hoofdstuk 7 beschrijft het voorgestelde

beoordelingskader voor de evaluatie van eventuele ontheffingsaanvragen.

1.3 Status van het rapport

7. Dit consultatiedocument betreft een voorlopige analyse van EZ en DTe. De standpunten en analyses in dit

document zijn voorlopig van aard en kunnen naar aanleiding van reacties van respondenten worden

aangepast. Het document bezit derhalve geen juridische status. De Minister van Economische Zaken, de

directeur DTe of de Raad van Bestuur van de NMa zijn aan de inhoud van dit document dan ook niet

gebonden.

1.4 Reacties en verdere consultatieprocedure

8. In dit document wordt een aantal vragen gesteld. EZ en DTe verzoeken marktpartijen en andere

belanghebbenden om op deze vragen te reageren. Respondenten wordt gevraagd om hun antwoorden op

de vragen zoveel mogelijk te onderbouwen en toe te lichten.

9. Reacties op dit consultatiedocument dienen vóór 10 maart 2006 door DTe en EZ te zijn ontvangen. Deze

kunnen bij voorkeur per e-mail worden verzonden naar: [email protected] . Reacties kunnen

tevens worden verzonden per post:


Onder vermelding van projectnummer: 300064

Postbus 16326

2500 BH Den Haag

En naar:

Ministerie van Economische Zaken

T.a.v. de Directeur Energiemarkt, aanleverpunt L/1114

Postbus 20101

2500 EC Den Haag

10. DTe zal de schriftelijke reacties van alle respondenten in beginsel op zijn internetpagina (www.dte.nl)

publiceren. Indien (bepaalde delen van) reacties vertrouwelijk zijn, wordt respondenten gevraagd om deze

passages duidelijk als zodanig te markeren.

11. EZ en DTe zullen naar aanleiding van de ontvangen reacties hun standpunten bepalen.




PAGINA 9 VAN 33

12. De indicatieve planning voor het directe vervolg op dit informatie- en consultatiedocument wordt in de

volgende tabel aangegeven:

1. Publicatie informatie- en consultatiedocument regulering en

ontheffing LNG

13 februari 2006

2. Consultatieperiode (4 weken) 10 maart 2006




PAGINA 10 VAN 33

2

2.1 Inleiding

13. Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van de Nederlandse gasmarkt met daarin een beschrijving van de

volgende elementen: productie, import/export, transport, kwaliteitsconversie, groothandel en flexibiliteit.

Daarnaast geeft dit hoofdstuk de mogelijke impact van één of meerdere mogelijke LNG-terminals op elke

van de deelelementen van de Nederlandse gasmarkt. Als laatste behandelt dit hoofdstuk de mogelijke

locaties in Nederland voor de aanleg van LNG terminals.

2.2 De Nederlandse gasmarkt

14. Nederland kent een hoge gas productie (70-80 bcm/jaar) in vergelijking met het nationaal verbruik (45-50

bcm/jaar). Schattingen voor de toekomstige productie in Nederland wijzen op een afnemende

binnenlandse productie2. Ook in andere Europese landen neemt de gasproductie af, terwijl de vraag naar

gas toeneemt.

15. Nederland heeft een belangrijke exportpositie in de Europese markt verworven sinds de ontwikkeling van

het Groningenveld en productie uit de daarna ontwikkelde kleine velden. De huidige afname van

gasproductie leidt tot een mogelijk beperktere exportfunctie van Nederland in Europa. De huidige import

van gas (18 bcm in 2004), dient met name voor de doorvoer van gas naar andere landen.

16. Gastransport in Nederland verloopt hoofdzakelijk via leidingen van GTS. Toegang tot alle

transportfaciliteiten is gereguleerd om alle marktpartijen toegang te garanderen. Het omvangrijke Noord-

Zuid netwerk (dat voor een belangrijk deel gebruikt wordt voor de doorvoer van gas vanuit Noorwegen

naar onder meer België en Frankrijk) wordt op dit moment uitgebreid met een Oost-West verbinding via

de BBL interconnector.

17. Nederland kent twee transportnetwerken, namelijk een hoogcalorisch (H-) en een laagcalorisch (L-)

netwerk. Kwaliteitsconversie van H-gas naar L-gas vindt plaats op systeemniveau door onder meer het

mengen van gaskwaliteiten of het bijmengen van stikstof. Laagcalorisch gas wordt geleverd aan met name

de kleinverbruikers in Nederland, Noord-België en Noord- Duitsland.

18. In haar onderzoek naar marktwerking op de groothandelsmarkt in Nederland heeft DTe in maart 2005

geconcludeerd dat het gasaanbod in Nederland grotendeels in handen is van een drietal spelers, waarvan

het merendeel van het Nederlandse volume door Gasunie Trade & Supply is gecontracteerd. Gasunie

Trade & Supply is in de zomer van 2005 ontstaan na de splitsing van de oude N.V. Nederlandse Gasunie

in een leveringsbedrijf en een transportbedrijf. Een kleiner gedeelte van de in Nederland verhandelde

volumes verloopt via de zogenaamde TTF-markt (Title Transfer Facility). De liquiditeit op deze markt is

vooralsnog beperkt.

19. In het verleden was de N.V. Gasunie verantwoordelijk voor investeringen in voldoende gasopslag, naast de

natuurlijke flexibiliteit die verkregen wordt vanuit het Groningenveld. Per 1 januari 2006 is de landelijke

2 Ministerie van Economische Zaken.




PAGINA 11 VAN 33

netbeheerder van het gastransportnet (GTS) aangewezen als alternatieve aanbieder van

gasflexibiliteitsdiensten. Dit omdat de huidige grootste aanbieder van flexibiliteitsdiensten (Gasunie Trade

& Supply) een economische machtspositie inneemt op de markt voor dag- en uur flexibiliteit.

2.3 De impact van LNG op de Nederlandse gasmarkt

20. LNG kan een positieve invloed hebben op de leveringszekerheid van gas. De toenemende vraag naar gas

kan gedeeltelijk worden opgevangen door de import van LNG. Indien alle aangekondigde import capaciteit

grotendeels gebruikt gaat worden, zou dit zelfs tot een verlaging van de vraag naar binnenlandse productie

kunnen leiden. Of dit werkelijk gaat gebeuren zal ondermeer afhangen van: de internationale

ontwikkelingen van de gasprijzen, en de ambities van Nederland op de exportmarkt.

21. De komst van LNG terminals in Nederland leidt tot zowel een verhoging van de Nederlandse

importcapaciteit als tot een diversificatie van de aanvoer. Hoeveel van het via LNG geïmporteerde gas

werkelijk in Nederland terecht komt, en hoeveel doorgevoerd zal worden naar omringende landen, is

onduidelijk. Ook hier geldt dat de ontwikkelingen van de internationale gasprijzen en het al dan niet

bestaan van lange termijn levercontracten, van grote invloed zal zijn op de eindbestemming van het

geïmporteerde gas.

22. De komst van LNG in Europa zal grote invloed op het transportnetwerk in Nederland hebben. Op dit

moment wordt capaciteit gebruikt voor een groeiend volume aan Noord-Zuid transitstromen door

Nederland. De aanvoer van LNG in Nederland en andere landen is een mogelijkheid om deze volumegroei

op te vangen3. Mede door de groei van LNG import in Frankrijk en België zal de doorvoer van Noors gas

richting die landen kunnen afnemen. De doorvoer van gas richting Duitsland zal waarschijnlijk toenemen.

23. Een toename in Nederland van hoogcalorisch gas vanuit LNG versterkt de Nederlandse

marktmogelijkheden. Enerzijds kan hoogcalorisch gas worden geconverteerd in laagcalorisch gas.

Anderzijds biedt een toenemende stroom hoogcalorisch gas mogelijkheden voor kwaliteitsconversie wat

de handelsmarkt ten goede zou kunnen komen.

24. Voor de groothandelsmarkt in Nederland betekent de komst van LNG een additionele bron van gas. Deze

diversificatie van potentiële aanbieders brengt een grotere mate van leveringszekerheid met zich mee,

alhoewel afhankelijk van afnemers en lange termijn contracten. De invloed op de prijs van gas is minder

duidelijk. De spotmarkt voor LNG is langzaam in ontwikkeling. Dit zal op termijn tot gevolg hebben dat de

prijzen in Noord Amerika en Europa elkaar kunnen beïnvloeden. Dit betekent echter ook dat verstoringen

in de aanvoer op andere geografische markten, mogelijk een invloed hebben op de Nederlandse LNG

prijzen. Voor Nederlandse shippers en Nederlandse handelaren biedt de spotmarkt mogelijkheden. Op

willekeurige momenten kan een lading LNG gekocht worden en (eventueel via TTF) doorverkocht worden.

Dit zal een positieve invloed hebben op de liquiditeit van de TTF markt.

25. Een LNG terminal bestaat uit een drietal belangrijke elementen: een steiger waar boten kunnen aanmeren,

tanks voor de opslag van vloeibaar gas en een installatie die LNG omzet in gas. Het omzetten naar gas

hoeft geen constant proces te zijn en hierdoor wordt enige mate van flexibiliteit gecreëerd. Op deze manier

kan een LNG terminal gezien worden als een alternatieve bron voor uur- en dag flexibiliteit. Door LNG-

3 Interview met Ministerie van Economische Zaken.




PAGINA 12 VAN 33

terminals bijvoorbeeld enkel tijdens de winter te gebruiken en niet tijdens de zomer, zou eventueel zelfs

seizoensflexibiliteit geleverd kunnen worden. Echter de kapitaalintensiteit zal een hoge bezettingsgraad

eisen, waardoor vrijwillige leegstaand in de zomer niet waarschijnlijk is.

Vraag 1: Deelt u bovenstaande analyse? Zo nee, op welke punten deelt u de analyse niet en waarom?

Vraag 2: Naast mogelijke positieve invloeden, welke negatieve bijwerkingen van LNG ziet u, op zowel de

mededinging als de leveringszekerheid?

2.4 Mogelijke locaties voor de aanleg van LNG terminals

26. Het aantal mogelijke locaties voor de bouw van LNG terminals in Nederland is beperkt tot vier, met een

totale maximum import capaciteit van 60 bcm. Drie locaties liggen in Rotterdam, één in Groningen:

Kop van de Beer (Europoort). Deze locatie heeft een maximum capaciteit van circa 18 bcm en

Petroplus heeft momenteel een optie op deze locatie voor de ontwikkeling van 6-9 bcm import

capaciteit (initiële capaciteit).

Papegaaienbek (Maasvlakte). Deze locatie heeft een maximum capaciteit van 16 bcm en Gasunie &

Vopak heeft momenteel een optie op deze locatie voor de ontwikkeling van 6-9 bcm import capaciteit

(initiële capaciteit).

Een derde locatie, de 4e Petroleumhaven, is nog niet concreet in ontwikkeling, maar er bestaat

eventueel de mogelijkheid om een terminal te bouwen. Dit terrein heeft een capaciteit van circa 12

bcm met een eventuele uitbreidingsmogelijkheden.

Eemshaven biedt ook de mogelijkheid tot het bouwen van een LNG import terminal. Essent en

ConocoPhilips hebben een optie genomen op een terrein voor de bouw van een LNG-terminal met

capaciteit van minimaal 5 bcm met een eventuele uitbreidingsmogelijkheid tot 10 bcm.

27. De andere belangrijke zeehavens Vlissingen, IJmuiden en Den Helder zijn vooralsnog niet of nauwelijks

geschikt voor de aanleg van een LNG import terminal. De voornaamste redenen zijn: een te drukke

vaarroute (Vlissingen) een te ondiepe vaargeul, en het feit dat de havens dicht bij bewoond gebied

(IJmuiden), of zelfs in bewoond gebied liggen (Den Helder).

28. Eventueel zouden LNG terminals off-shore gebouwd kunnen worden. Hoewel dit technisch mogelijk is, is

dit economisch gezien moeilijk haalbaar. Het bouwen van een terminal op zee is duurder en deze kosten

moeten ook nog eens worden afgeschreven over minder schepen. Het off-loaden van een boot duurt

namelijk langer, waardoor de jaarcapaciteit lager ligt. Een tweede nadeel is dat het transport en opslag van

vloeibaar gas niet mogelijk is. Hierdoor moet het omzetten naar gas op zee plaatsvinden. Dit heeft een

negatieve invloed op de mogelijkheid tot flexibiliteit.

Vraag 3: Wat vindt u van de observatie dat er een beperkt aantal locaties is voor de bouw van LNG terminals?

Vraag 4: Wat vindt u van de observatie dat de totale import capaciteit van deze 4 locaties relatief groot is ten

opzichte van het binnenlands gebruik?




PAGINA 13 VAN 33

3

3.1 Inleiding

29. Hoofdstuk 3 geeft de randvoorwaarden waar de regulering en ontheffing voor LNG-infrastructuur aan dient

te voldoen. De belangrijkste elementen zijn de Europese richtlijnen en de daaruit voortvloeiende

Nederlandse Gaswet. Tevens zullen zowel de visie van het Ministerie van Economische Zaken als de

missie en taakomschrijving van de Directie Toezicht Energie een aantal randvoorwaarden scheppen.

3.2 Gasrichtlijn en Gaswet

30. De Europese Gasrichtlijn (2003/55/EG) en verordeningen zijn leidend voor de wetgeving voor LNG-

terminals in Nederland zoals beschreven in de Gaswet4. Het uitgangspunt (‘default’) is een situatie waarin

derden gereguleerde toegang (regulated third party access, rTPA) krijgen tot de LNG-terminal, zowel bij

het aanleveren van gas als bij het leveren aan klanten.

31. De Europese Gasrichtlijn geeft aan dat tariefstructuren en voorwaarden moeten worden gereguleerd

(Artikel 18.1), maar geeft geen dwingende aanwijzingen van de wijze waarop dit moet worden gedaan. Het

kader voor LNG-regulering, onder andere tariefstructuren, is in Nederland de verantwoordelijkheid van de

Minister (Artikel 13 Gaswet). Voorbeelden van tariefstructuren zijn cost-plus, maatstafconcurrentie en

veilingen.

32. Een LNG-bedrijf moet jaarlijks de berekeningsmethodiek van tarieven en de voorwaarden vaststellen voor

toegang tot de LNG-terminal in het volgende kalenderjaar. De tarieven en voorwaarden worden vooraf ter

goedkeuring aan DTe aangeboden. De methodiek moet voldoen aan de algemene regels die de

Ministeriële Regeling heeft gesteld (Artikel 13 Gaswet).

33. Het is toegestaan ontheffing te verlenen aan de ontwikkelaar/beheerder van een LNG-terminal. Deze

ontheffing wordt verleend door de Minister op advies van de toezichthouder. Artikel 22 in de Europese

Gasrichtlijn beschrijft de voorwaarden voor ontheffing van de gereguleerde derdentoegang. Dit artikel

komt terug in Artikel 18h in de Gaswet, de Minister kan ontheffing verlenen ‘indien wordt voldaan aan de

volgende voorwaarden:

a. De aanleg van het net of de installatie versterkt de mededinging bij de levering van gas en de

leveringszekerheid,

b. Het risico van de investering nodig voor de aanleg van het net of de installatie is zo groot dat de aanleg niet

zal plaatsvinden als geen ontheffing wordt verleend, dan wel waarbinnen dat net of die installatie wordt

aangelegd,

c. De eigendom van het net of de installatie berust bij een andere natuurlijke persoon of rechtspersoon dan de

beheerder van het net of de installatie waarop het nieuwe net of de nieuwe installatie zal worden

aangesloten,

d. De gebruikers van het net of de installatie wordt een tarief in rekening gebracht, en

4 Gaswet (Wet van 22 juni 2000, houdende regels omtrent het transport en de levering gas), tekst geldend op 1 juli 2005.




PAGINA 14 VAN 33

e. De ontheffing belemmert niet de mededinging op of de doelmatige werking van de interne gasmarkt of de

doelmatige werking van het net of de installatie waarop het nieuwe net of de nieuwe installatie wordt

aangesloten.’

34. Ontheffing kan worden verleend op elk punt in de paragrafen 2.2, 2.3, 2.4 en 2.5 in de Gaswet. In grote

lijnen komt dit neer op: Ontheffingen voor derdentoegang waarbij capaciteit wordt toegewezen aan investeerders

Ontheffingen voor tarieven en voorwaarden voor derdentoegang

Ontheffing kan betrekking hebben op de gehele installatie of slechts een gedeelte daarvan, en zal per

individueel geval beoordeeld worden. Een ontheffing is te allen tijden van tijdelijke aard.

3.3 Visie van het Ministerie van Economische Zaken

35. Het beleid van het Ministerie van Economische Zaken is gebaseerd op drie pijlers: het garanderen van de

voorzieningszekerheid van gas, het vergroten van de marktwerking en het creëren van kansen voor de

positie van Nederland in Europa.

36. De voorzieningszekerheid wordt in Nederland van groot belang geacht, omdat de gasproductie in

Nederland afneemt terwijl de vraag naar gas stijgt. Met name door de opkomst van LNG worden

gasmarkten steeds internationaler. Het is voor Nederland belangrijk dat voldoende gas naar Europa blijft

komen. EZ wil daarom een gunstig investeringsklimaat scheppen om uitbreidingen in de gasinfrastructuur

te stimuleren.

37. Het tweede hoofdthema voor EZ is de groeiende marktwerking in Nederland en in Europa. De

liberalisering van Europese gasmarkten wordt steeds meer gestimuleerd door de implementatie van de

eerste en tweede gasrichtlijn van de Europese Commissie.

38. Rekening houdend met de eisen aan voorzieningszekerheid en marktwerking ziet EZ de mogelijkheid voor

Nederland om blijvend een centrale plaats in te nemen in de Europese gasmarkt. EZ heeft de ambitie voor

Nederland geformuleerd om de ‘gasrotonde’ van Europa te worden. Deze rol bouwt op de langdurige

beschikbaarheid van het Groningenveld, de kleine velden en de mogelijkheden voor gasopslag. Verder zijn

voldoende importen exportmogelijkheden noodzakelijk door interconnectoren en nieuwe LNG-terminals,

om aan deze visie invulling te geven.

3.4 Missie en taakomschrijving van de Directie Toezicht Energie

39. Het is de missie van DTe om de Nederlandse energiemarkten zo efficiënt mogelijk te laten functioneren

en tegelijkertijd de consument te beschermen tegen onrendabele investeringen. Als zodanig is het doel

van DTe om waar mogelijk mededinging te bevorderen. Waar concurrentie niet mogelijk is, probeert DTe

door een systeem van regulering hetzelfde resultaat te bereiken als in een concurrerende markt zou zijn

bereikt. DTe houdt hierbij rekening met de belangen van zowel bedrijven, consumenten als andere

belanghebbenden.

40. De juridische instrumenten waarmee DTe zijn taken kan uitvoeren zijn vastgelegd in de Elektriciteitswet

1998 en de Gaswet, die beide gebaseerd zijn op de Europese richtlijnen. DTe is adviseur voor het




PAGINA 15 VAN 33

Ministerie van Economische Zaken over wetgevingsvraagstukken, en voor de Europese Commissie via de

Europese Groep van Toezichthouders in Elektriciteit en Gas (ERGEG). De Europese Commissie en het

Ministerie van Economische Zaken zijn verantwoordelijk voor het energiebeleid dat het kader vormt

waarbinnen DTe werkt.

41. Om haar missie uit te voeren is DTe actief in de gehele waardeketen, met een bijzondere nadruk op

monopolies in infrastructuur. In transport- en distributienetwerken zorgt DTe voor derdentoegang en

reguleert transporttarieven, taken van TSO’s en kwaliteit van de diensten. In productiemarkten houdt DTe

markontwikkelingen in de gaten, bevordert transparantie in de markt, en streeft ernaar de Nederlandse

elektriciteit- en gasmarkten te integreren in de regionale Noordwest-Europese markt. Tenslotte geeft DTe

in retailmarkten vergunningen uit, houdt marktontwikkelingen in de gaten en houdt toezicht op tarieven

voor huishoudens, en zorgt voor een gelijkwaardig speelveld door onder meer transparantie in de markt te

bevorderen.




PAGINA 16 VAN 33

4

4.1 Inleiding

42. Import van LNG is voor Nederland relatief nieuw. Een aantal andere Europese landen zijn daarentegen al

jaren afhankelijk van LNG. In totaal zijn in Europa tien LNG terminals operationeel: Spanje heeft er vier in

gebruik, Frankrijk heeft er twee en het Verenigd Koninkrijk, Italië, België en Portugal hebben er elk één in

gebruik. Al deze landen hebben uitbreidingsplannen. Dit hoofdstuk geeft beknopt weer hoe een aantal

andere Europese landen de import van LNG gereguleerd hebben.

4.2 Afwegingen bij het opstellen van een regulering

43. De Europese Gasrichtlijn geeft aan dat elke LNG terminal gereguleerd moet worden voor wat betreft

derdentoegang, tariefstelling en voorwaarden. Zoals in het vorige hoofdstuk reeds is besproken, geeft de

gasrichtlijn geen dwingende aanwijzingen voor de wijze waarop deze regulering moet plaatsvinden. Elke

overheid heeft een zekere mate van vrijheid voor het opstellen van de regulering.

44. De overheid van een bepaald land dient een aantal belangrijke elementen binnen dat land te evalueren die

belangrijk zijn voor het opstellen van de regulering. Bij het opstellen van een regulering voor LNG

terminals, zien EZ en DTe drie belangrijke elementen: De mate van concurrentie binnen de gasmarkt van dat land: naarmate de concurrentie in een

gasmarkt groter is en de verschillende deelelementen van die markt (gasproductie, transport,

groothandel, flexibiliteit en opslag) meer competitief zijn, is de noodzaak tot strenger reguleren

kleiner. Tevens kan in een competitieve gasmarkt gematigd omgegaan worden met het verlenen van

ontheffingen.

De afhankelijkheid van LNG: naarmate een bepaald land meer afhankelijk is van de import van LNG

(bijvoorbeeld omdat de eigen gasvoorraden beperkt zijn), is er meer noodzaak om LNG import streng

te reguleren en beperkt om te gaan met het verlenen van ontheffingen.

Het aantal mogelijke locaties voor de bouw van LNG-terminals: hoe beperkter het aantal locaties waar

mogelijk LNG terminals ontwikkeld kunnen worden, des te groter de noodzaak tot strikt reguleren en

beperkt om te gaan met het verlenen van ontheffingen.

Vraag 5: Wat vindt u van de observatie dat bovengenoemde drie criteria bepalend zijn voor het reguleringsregime?

45. De toezichthouder in het Verenigd Koninkrijk heeft gekozen voor een systeem waarbij LNG-bedrijven

volledige ontheffingen hebben gekregen op de gereguleerde derdentoegang. De LNG-markt in het

Verenigd Koninkrijk wordt beschouwd als relatief competitief met veel shippers, een intra-day gasmarkt en

de mogelijkheid tot commerciële gasopslag. Voor wat betreft de levering van gas is LNG momenteel niet

heel belangrijk voor de Britse markt. Ruim 80% van het gas komt nog altijd vanuit de eigen gasvelden in

de Noordzee en van de resterende 20% komt een groot deel het land binnen via de interconnector. Op

middellange termijn zal de behoefte aan import stijgen door de afnemende productie van de eigen

gasvelden. Ten slotte beschikt het Verenigd Koninkrijk over relatief veel potentiële locaties voor de bouw

van LNG-terminals.

46. In België heeft de toezichthouder gekozen voor een zwaar gereguleerd systeem. In de eerste plaats




PAGINA 17 VAN 33

vanwege het beperkt aantal mogelijke LNG-locaties en in de tweede plaats vanwege het grote

marktaandeel van de grootste speler op de gasmarkt. De enige LNG terminal bevindt zich in Zeebrugge.

De LNG-terminal biedt een centrale locatie voor toegang tot de Britse markt via de Interconnector, en tot

Duitsland en Frankrijk via belangrijke leidingnetwerken door België. Verder is de import van LNG redelijk

belangrijk voor de Belgische markt, omdat België nagenoeg niet beschikt over eigen gasbronnen.

47. De toezichthouder in Italië (AEEG) heeft gekozen voor een gereguleerd systeem waarbij aan het LNG-

bedrijf gedeeltelijke ontheffing wordt verleend voor wat betreft derdentoegang. De gasmarkt wordt nog

altijd gedomineerd door het oude staatsbedrijf ENI. Er is een tekort aan zowel opslagcapaciteit als

importcapaciteit. Het tekort aan importcapaciteit beperkt de beschikbaarheid van gas op de Italiaanse

markt. De AEEG wil investeringen in LNG-terminals stimuleren en zo proberen de markt meer competitief

te maken5. AEEG is ook actief in de tariefstelling; men heeft de nieuwe tarieven voor 2006 verlaagd tot 21%

onder de tarieven van 2005.

48. In Spanje heeft de toezichthouder (CNE) gekozen voor een sterk gereguleerd systeem zonder ontheffingen

voor rTPA. De Spaanse gasmarkt is sterk afhankelijk van gasimporten, omdat de gasproductie in Spanje

vrijwel nihil is. Gas wordt geïmporteerd via zowel pijpleidingen als LNG-terminals, voornamelijk uit

Algerije en in mindere mate uit Nigeria, het Midden-Oosten en Noorwegen6. Spanje beschikt over een

uitgebreide LNG-infrastructuur met vier terminals, die meer dan 50% van de Spaanse gasimporten voor

hun rekening nemen. De Spaanse gasmarkt wordt gedomineerd door enkele spelers, waaronder

Gasnatural en Enagas.

49. Bijlage 2 geeft een gedetailleerd overzicht van de invulling van de LNG reguleringen zoals die in Spanje,

Italië, België en het Verenigd Koninkrijk uitgewerkt zijn.

4.3 Belangrijkste observaties en conclusies

50. In elk van de geëvalueerde landen schrijft het gereguleerde regime een ‘Open Season’ voor de allocatie van

initiële capaciteit voor. Er moet een gelijk speelveld zijn voor alle gebruikers en daarom kunnen

marktpartijen intekenen op slots. Wanneer de vraag naar slots groter is dan de geïnstalleerde capaciteit

wordt capaciteit meestal pro-rata verdeeld onder de marktpartijen.

51. In België is 100% van de capaciteit vastgelegd in lange termijn contracten. Ook in Italië, waar 20% van de

capaciteit is gereserveerd voor derdentoegang, is gebleken dat deze 20% reeds is vastgelegd in lange

termijn contracten. Marktpartijen zonder gecontracteerde slots zijn dus volledig afhankelijk van de

secundaire markt en hebben geen zekerheid voor wat betreft het verkrijgen van slots. Om dit tegen te gaan

is in Spanje een systeem geïmplementeerd waarbij een gedeelte van de capaciteit (25%) gereserveerd

moet worden voor korte termijn markt. Er is hierdoor sprake van een spotmarkt, zodat shippers kunnen

omgaan met een fluctuerende capaciteitsbehoefte.

52. Om het oppotten van capaciteit tegen te gaan heeft men in elk van de geëvalueerde landen een systeem

geïnstalleerd waarbij men niet gebruikte capaciteit aan andere marktpartijen moet aanbieden. In sommige

landen is de manier waarop dit dient te gebeuren volledig gedefinieerd. Zo moeten in België

5 Publicaties AEEG en artikelen uit kranten en tijdschriften. 6 Publicaties CNE.




PAGINA 18 VAN 33

gecontracteerde slots twee maanden van te voren bevestigd worden. Gebeurt dit niet dan heeft het LNG

bedrijf de plicht deze ongebruikte slots aan te bieden aan de markt. In Spanje bijvoorbeeld is bepaald dat

enkel het LNG bedrijf de slots mag verhandelen, terwijl in andere landen de eigenaar van slots deze zelf

mag verhandelen. In landen waar LNG erg belangrijk is, krijgen shippers een boete, wanneer de gebruikte

capaciteit te veel afwijkt van de geboekte capaciteit.

53. Er bestaat geen identieke manier waarop tarieven gereguleerd zijn. Een strenge variant komt voor in Italië,

waarbij de AEEG de hoogte van het tarief dicteert. Iets milder komt voor in België, waar de CREG slechts

de methode van tariefberekening heeft bepaald (op basis van een maximaal rendement op vreemd en

eigen vermogen). In het Verenigd Koninkrijk keurt Ofgem de hoogte van het tarief goed, of de methode

waarop deze tarieven tot stand zijn gekomen.

54. In alle geëvalueerde landen is een publicatieplicht van kracht voor tarieven, capaciteit en/of volumes. De

manier waarop dit vorm gegeven is, wijkt af per land. In het Verenigd Koninkrijk is gebleken dat de

informatie voorziening over secundaire slots zeer belangrijk is. Vrije slots werden door de terminal in Isle-

of-Grain niet tijdig en niet transparant bekend gemaakt. Hierdoor hadden andere marktpartijen geen of

slechte toegang tot de secundaire slots. Inmiddels is op aandringen van Ofgem de informatievoorziening

verbeterd.




PAGINA 19 VAN 33

5

55. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste conclusies uit de vorige drie hoofdstukken samengebracht en

toegepast op de unieke situatie van Nederland.

5.1 Betekenis van de unieke eigenschappen van Nederland

56. De Nederlandse gasmarkt is op sommige deelmarkten (zoals bijvoorbeeld flexibiliteit, opslag en

kwaliteitsconversie) minder competitief dan op andere deelmarkten (zoals bijvoorbeeld lange-termijn

groothandel). LNG kan mogelijkerwijs een positieve invloed hebben op de mededinging. Vanuit dat

opzicht is het van belang de import van LNG te bevorderen en een gezond investeringsklimaat te creëren.

57. Nederland is één van de weinige gasexporterende landen in Europa. Hierdoor is Nederland voor eigen

gebruik op zowel de korte als de middellange termijn (relatief ten opzichte van andere Europese landen)

minder afhankelijk van de importen van LNG. In het feit dat Nederland minder afhankelijk is van LNG kan

dus ook niet het argument gevonden worden voor een strikte regulering. Vanuit voorzieningszekerheid is

Nederland (en de omliggende landen) wel gebaat bij een verdere uitbreiding van de diversiteit van aanbod.

58. Bij het opstellen van een LNG regulering is het belangrijk rekening te houden met het beperkt aantal

locaties voor de bouw van LNG terminals. Uitgangspunt moet zijn een eerlijke capaciteitsverdeling voor

alle (potentiële) shippers. Er zijn verschillende methoden om dit te realiseren, zoals het opzetten van een

open season procedure voor de allocatie van initiële capaciteit, marktpartijen beperken voor wat betreft de

maximale capaciteit die zij kunnen boeken of het beperken van de hoeveelheid lange termijn contracten

door een bepaald percentage van de capaciteit te reserveren voor korte termijn contracten. Daarnaast is

het van belang dat niet-gebruikte capaciteit aangeboden wordt aan de markt, bijvoorbeeld via het opzetten

van een secundaire markt voor slots. Hierdoor gaat capaciteit niet verloren voor andere partijen in de

markt.

59. Nederland heeft een centrale ligging en het beschikt over een uitgebreide en internationaal verknoopte gas

infrastructuur. Deze bestaat uit grote verbindingen, een centrale korte termijn gasmarkt (TTF), de

beschikbaarheid van significante opslag. Daarnaast biedt de geologie van ons land goede mogelijkheden:

naast het grote Groningenveld en het grote aantal kleine velden zijn er ook lege gasvelden en

zoutformaties die voor opslag van gas kunnen dienen. Ook heeft Nederland twee geschikte havens voor

de aanlanding van LNG. Als laatste beschikt Nederland over een centrale handelsplaats voor gas: TTF. De

aanwezigheid van deze middelen biedt Nederland de mogelijkheid om een centrale rol in te nemen voor

wat betreft de gashandel in Europa.

60. In Nederland hebben shippers meerdere mogelijkheden om gas in te kopen, hetzij via Nederlandse

producenten hetzij via import. Te verwachten valt dat LNG bedrijven mededinging en dus prijsdruk zullen

ervaren van nationale productie en importen. Een strikte prijsregulering (bijvoorbeeld tariefbepaling door

de overheid) is in Nederland dan ook minder van belang.




PAGINA 20 VAN 33

Vraag 6: Wat vindt u van de redenering dat het beperkt aantal locaties voor LNG terminals in Nederland aanleiding

geeft tot de noodzaak tot regulering van derdentoegang?

Vraag 7: Wat zou u ervan vinden als er geen uniforme methode van tariefberekening wordt voorgeschreven? Welke

soorten tariefberekeningsmethodieken acht u geschikt voor LNG-terminals?

5.2 Betekenis van de visie van EZ

61. De centrale rol voor wat betreft de gashandel in Europa wordt door het Ministerie van Economische zaken

ook wel “De Gasrotonde van Europa” genoemd. Om deze ambitie te realiseren is het van belang zeker te

stellen dat er voldoende gas naar Nederland komt. Dit betekent dat de benodigde LNG infrastructuur

gerealiseerd moet worden en het belangrijkste om daartoe te komen is te zorgen voor een goed

investeringsklimaat. Het beleid voor lange termijn contracten en voor ontheffingen van TPA bepalingen zal

hierop afgestemd moeten worden.

5.3 Betekenis van de observaties en lessen in andere landen

62. Het stimuleren van een secundaire markt gebeurt in andere landen middels een “Use It Or Lose It”

(UIOLI) principe. Hierbij raakt een marktpartij gecontracteerde capaciteit kwijt, indien deze capaciteit niet

tijdig bevestigd wordt. Sommige landen hebben boetes in het leven geroepen rondom het UIOLI-systeem.

Het hebben van dit soort principes is belangrijk om het oppotten van capaciteit tegen te gaan en gezien

het beperkt aantal locaties in Nederland zijn EZ en DTe voornemens strikt om te gaan met UIOLI

principes. Hierdoor kunnen ook kleinere partijen toegang krijgen tot capaciteit.

63. EZ en DTe zijn voornemens strikt om te gaan met de eisen aan de informatievoorziening. Zoals gebleken

in het Verenigd Koninkrijk kan slechte informatievoorziening leiden tot het oppotten van capaciteit

waardoor het shippers die geen lange termijn contracten hebben, wordt bemoeilijkt om capaciteit te

boeken. EZ en DTe zijn daarom voornemens om vooraf duidelijk te bepalen welke informatie gepubliceerd

dient te worden, maar ook op welke termijn het LNG bedrijf informatie beschikbaar moet maken.

Vraag 8: Wat vindt u van de conclusie dat de regulering zodanig moet worden ingericht dat het oppotten van

capaciteit wordt tegengegaan?

Vraag 9: Welke soort informatie acht u nodig voor de stimulering van de gasmarkt? Welke publicatietermijn acht u

redelijk?




PAGINA 21 VAN 33

6

6.1 Inleiding

64. Hoofdstuk 6 beschrijft het voorgestelde gereguleerde regime voor wat betreft LNG terminals. In dit

hoofdstuk wordt ingegaan op de volgende elementen: derdentoegang en initiële capaciteit, capaciteit voor

korte termijn contracten, secundaire marktwerking, tariefstelling en informatievoorziening.

6.2 Algemeen

65. Volgens Artikel 13 van de Gaswet dient een LNG bedrijf voorwaarden voor toegang tot de LNG-terminal op

te stellen. In de voorwaarden worden in ieder geval regels gesteld omtrent: het voorzien van een aansluiting op de LNG-installatie;

het uitvoeren van LNG-activiteiten ten behoeve van een derde;

het meten van gegevens betreffende LNG-activiteiten, de uitwisseling van gegevens en de erkenning

van meetbedrijven;

de dienstverlening van LNG-bedrijven aan derden;

de door het LNG-terminal te hanteren technische specificaties.

66. De voorwaarden van een LNG-terminal zijn redelijk, transparant en niet discriminerend. Wanneer de

eigenaar van een terminal tevens shipper is, is het van groot belang dat de voorwaarden zodanig zijn

opgezet dat de shipper zichzelf niet bevoordeelt.

67. Aangezien er vooralsnog ruim 50 bcm import capaciteit gebouwd zou kunnen worden (ongeveer gelijk aan

de totale binnenlandse vraag op jaarbasis) zien EZ en DTe vooralsnog geen redenen om restricties te

stellen aan het absoluut maximum aan geïnstalleerde capaciteit, zoals dat het geval is in Italië. Tevens

zullen er vooralsnog geen maxima gedefinieerd worden voor de absolute hoeveelheid capaciteit die een

shipper maximaal mag boeken.

Vraag 10: Bent u het er mee eens dat er geen absolute restricties zullen geleden voor zowel de eigenaar van de

terminal, als voor de shipper?

6.3 Initiële capaciteit

68. De Gaswet schrijft voor dat het uitgangspunt een situatie moet zijn waarin derden volledige toegang

krijgen tot de LNG-terminal. Derdentoegang is van groot belang, aangezien er een beperkt aantal locaties

is voor de bouw van LNG terminals. Tevens is dit van belang voor voldoende concurrentie in de gasmarkt

en om de afhankelijkheid van LNG te beheersen. In andere landen, maar ook bij andere investeringen in

gasinfrastructuur in Nederland, is gebleken dat het open season principe een zeer goede manier is om

derdentoegang te realiseren. EZ en DTe zijn van mening dat de initiële allocatie van capaciteit dient te

gebeuren volgens dit principe. Hierbij kunnen marktpartijen die interesse hebben zich aanmelden om

capaciteit in de LNG-terminal te contracteren.

69. Het kan voorkomen dat, naar aanleiding van de open season procedure, de vraag naar LNG-capaciteit

groter is dan de werkelijk geïnstalleerde of de te installeren capaciteit. Om te voorkomen dat marktpartijen

intekenen op capaciteit die groter is dan hun werkelijke behoefte, overwegen EZ en DTe het LNG bedrijf




PAGINA 22 VAN 33

twee mogelijkheden te bieden. Het LNG bedrijf kan ervoor kiezen om de extra capaciteit te realiseren door

een grotere LNG-terminal te realiseren. Anderzijds kan de beschikbare capaciteit pro-rata verdeeld worden

over de verschillende geïnteresseerde marktpartijen.

70. Financieringen in de gasindustrie vereisen een behoorlijke mate van zekerheid. Deze vraag naar zekerheid

geldt zowel voor de aandeelhouder die eigen vermogen beschikbaar stelt, als voor de financiële instelling

die het vreemd vermogen levert. De financiers van LNG terminals zullen een bepaalde mate van zekerheid

eisen door lange termijn contracten als onderpand te vragen. Om een gezond investeringsklimaat te

creëren, zijn EZ en DTe voornemens lange termijn contracten toe te laten.

71. Voor wat betreft de maximale termijn van lange termijn contracten hebben EZ en DTe op dit moment geen

mening. Voor lange-termijn contracten geldt dat ontheffing kan worden verleend voor een tijdsduur die

korter is dan de break-even periode van het project (zie ook hoofdstuk 7: Ontheffingen). Na de break-even

periode zal geen ontheffing meer worden verleend. Er wordt vanuit gegaan dat een LNG-terminal niet met

bijzondere middelen gefinancierd wordt en dat een terminal een break-even periode heeft van ongeveer 15

jaar.

Vraag 11: Wat vindt u van het voorstel dat een investeerder mag beslissen of hij kiest voor een capaciteitsuitbreiding

zodat hij aan de vraag kan voldoen, of kiest voor een pro-rata verdeling? Welke manieren acht u geschikt om

kunstmatig overboeken te voorkomen?

Vraag 12: Wat vindt u van een maximale duur van lange termijn contracten? Zo ja, wat vindt u een acceptabele

termijn, en waarom?

Vraag 13: wat vindt u van het uitgangspunt dat een LNG-terminal niet met bijzondere middelen gefinancierd wordt

en dat een terminal een break-even periode heeft van ongeveer 15 jaar?

6.4 Secundaire markt: UIOLI

72. Zoals aangegeven in hoofdstuk 5, is het wenselijk strikt om te gaan met het tegengaan van ‘oppotten’ van

capaciteit. Indien een marktpartij zijn vooraf geboekte capaciteit niet zal gebruikten moet deze capaciteit

verplicht aangeboden worden aan derde partijen middels een secundair marktmechanisme.

73. De periode waarop een bepaald slot op de secundaire markt terecht dient te komen kan niet te ver voor

het moment van gebruik van de capaciteit liggen, omdat de eigenaar van het slot dan wellicht nog geen

zicht heeft op de markt. Anderzijds dient de tijd tussen het aanbieden van capaciteit ook niet te kort op het

moment van gebruik te liggen. Derde partijen moeten namelijk redelijk de tijd krijgen om mogelijk gebruik

middels korte termijn handel te realiseren. In België wordt op dit moment een periode van twee maanden

aangehouden. EZ en DTe lijkt een termijn van twee maanden redelijk.

74. Gezien het beperkte aantal locaties voor de bouw van LNG terminals in Nederland, is het aantal

alternatieven voor een marktpartij die op zoek is naar LNG-aanlandcapaciteit beperkt. Onafhankelijk van

de mate van concurrentie op de gasmarkt en de afhankelijkheid van LNG in zijn algemeenheid, moeten

marktpartijen dus kunnen rekenen op een goed werkend secundair marktmechanisme. EZ en DTe zijn

daarom van mening dat de regelgeving hierin moet voorzien. Hierdoor krijgen zoveel mogelijk partijen




PAGINA 23 VAN 33

toegang tot LNG-terminals. De eigenaar van capaciteit dient daarom zijn gecontracteerde capaciteit twee

maanden voor de datum te bevestigen. Indien hij dit niet bevestigt, verliest hij het recht op deze geboekte

capaciteit en heeft het LNG bedrijf de verplichting de capaciteit aan te bieden op de secundaire markt. EZ

en DTe zijn voornemens van elke LNG terminal te eisen dat een transparant Use-It-or-Lose-It principe

geïmplementeerd wordt.

75. EZ en DTe zijn voorstander van een centrale secundaire markt in plaats van meerdere individuele

secundaire markten voor elk van de LNG-terminals. Een gemeenschappelijke markt komt de transparantie

ten goede en is goed voor kleinere marktpartijen.

Vraag 14: Wat vindt u van een systeem waarbij niet gebruikte capaciteit verplicht doorverhandeld moet worden? Aan

welke eisen zou een dergelijk systeem moeten voldoen? Wat vindt u een redelijke periode voor het bevestigen van

capaciteit?

Vraag 15: Wat vindt u van de voorgestelde wijze waarop de secundaire markt vorm gegeven wordt?

Vraag 16: Kunt u zich vinden in de gedachte van een centrale secundaire markt, en waarom?

6.5 Korte-termijncapaciteit

76. Partijen die geen lange termijn contracten hebben afgesloten met een terminal zijn volledig afhankelijk van

de beschikbaarheid van capaciteit op de secundaire markt. Indien 100% van de capaciteit namelijk vastligt

in langetermijncontracten, is er voor deze partijen geen ander alternatief dan de secundaire markt (tenzij

er een open season wordt gehouden bij uitbreiding van capaciteit). Aangezien lange termijn contracten de

marktwerking minder bevorderen dan korte termijn contracten, zijn EZ en DTe voornemens een LNG

terminal te verplichten tot het reserveren van capaciteit voor korte termijn contracten. Op deze manier

kunnen ook nieuwe partijen in een later stadium toegang tot capaciteit verkrijgen. Zoals reeds aangegeven

in hoofdstuk 2, kan deze korte-termijncapaciteit mogelijk een positieve invloed hebben op de liquiditeit

van de TTF-markt.

77. Het voorstel is korte-termijn te definiëren als een looptijd korter dan, of gelijk aan één jaar. Elk jaar dient

het LNG bedrijf de gereserveerde capaciteit voor het volgende jaar volgens een open season principe aan

te bieden. Marktpartijen kunnen intekenen op capaciteit. Vooralsnog zijn EZ en DTe van mening dat het

LNG bedrijf zelf kan invullen hoe de korte-termijncapaciteit verdeeld zal worden: pro-rata verdelen, of

bijvoorbeeld via een mechanisme van veiling. De periode van één jaar is in lijn met de tariefperiode zoals

deze is vastgelegd in artikel 13 van de Gaswet.

78. Het percentage capaciteit dat voor korte-termijncontracten gereserveerd moet worden zal in verhouding

tot de lange termijn contracten beperkt moeten zijn, omdat anders de zekerheid voor de financiers onder

druk komt te staan. De ontwikkeling van de korte-termijnmarkt is namelijk onzeker (voor zowel de vraag

als de prijs). Dit geeft een onzekerheid voor de investeerder. Als deze onzekerheid te groot wordt, heeft dat

een negatieve invloed op het investeringsklimaat.




PAGINA 24 VAN 33

Vraag 17: Wat vindt u van het voorstel dat een deel van de capaciteit gereserveerd dient te worden voor korte-

termijncontracten? Zo ja, wat vindt u een redelijk percentage? En bent u het eens dat korte termijn contracten

worden gedefinieerd als contracten met een looptijd korter dan of gelijk aan één jaar?

6.6 Tariefstelling

79. In navolging van artikel 13 in de Gaswet zal de methode van tariefberekening voor wat betreft de lange-

termijncontracten jaarlijks ter goedkeuring moeten worden voorgelegd aan de Raad van Bestuur van de

NMa. EZ en DTe zien op dit moment geen directe reden om voor te schrijven op welke wijze de tarieven

van lange termijn contracten berekend moeten worden. Partijen die voor een bepaalde periode, langer dan

één jaar, het tarief willen vastleggen zonder jaarlijks toetsmoment, dienen ontheffing aan te vragen op de

jaarlijkse goedkeuring (zie hoofdstuk 7 van dit document). EZ en DTe overwegen om automatisch

goedkeuring te laten verlenen indien de tariefberekening en voorwaarden niet wijzigen.

80. Voor wat betreft het reserveren en gebruik van korte-termijncapaciteit bestaat meer onzekerheid in

vergelijking tot de lange termijn gecontracteerde capaciteit. Vanwege dit hogere risico zal de DTe een

hoger tarief accepteren op deze korte-termijncontracten. Bij allocatie van capaciteit middels een systeem

van veiling zal de markt de tarieven bepalen, uitgaande van een goedwerkende markt.

81. Volgens artikel 13 van de Gaswet treden de tarieven en de voorwaarden van een LNG bedrijf in werking op

1 januari van het kalenderjaar waarop zij betrekking hebben. Indien zij op die datum nog niet zijn

goedgekeurd, treden zij in werking op de dag waarop het besluit tot goedkeuring in werking is getreden.

Vraag 18: Wat vindt u van de voorgestelde regulering, waarbij veilen een optie is voor de allocatie van korte termijn

capaciteit?

6.7 Informatievoorziening

82. Artikel 13 van de Gaswet zegt dat het LNG-bedrijf op een geschikte wijze de goedgekeurde

berekeningsmethodiek van de tarieven, de voorwaarden en de tarieven dient te publiceren, voorafgaand

aan de inwerkingtreding ervan. Het LNG-bedrijf legt een exemplaar van de goedgekeurde

berekeningsmethodiek van de tarieven, de voorwaarden en de tarieven voor een ieder ter inzage in al zijn

vestigingen. Daarnaast dient het LNG bedrijf informatie te verschaffen over: De beschikbaarheid van korte termijn capaciteit,

De beschikbaarheid van lange termijn capaciteit, en

De beschikbaarheid van secundaire capaciteit.

83. Informatie omtrent de capaciteit dient real-time aangepast te worden. Dat betekent dat veranderingen in

de capaciteitsplanning binnen één dag aangepast moeten worden op de website. Achteraf dient het LNG-

bedrijf te rapporteren over de benutting van de LNG-terminal. Deze rapportage dient op kwartaalbasis te

worden gepubliceerd.

84. De informatievoorziening is in principe ten behoeve van de markt. DTe is momenteel niet voornemens

een separate informatiestroom richting de DTe in het leven te roepen. DTe heeft altijd het recht informatie

omtrent de bedrijfsvoering op te vragen, ten behoeve van controle op de regelgeving en monitoring van




PAGINA 25 VAN 33

terminalgebruik. Degene aan wie een verzoek is gedaan inzage te geven in gegevens, zal binnen redelijke

termijn alle medewerking verlenen. DTe verplicht zich commercieel vertrouwelijke gegevens als zodanig te

behandelen.

Vraag 19: Wat vindt u van de voorgestelde regelgeving ten aanzien van het publiek maken van informatie omtrent

voorwaarden, tarieven en capaciteitsplanning?




PAGINA 26 VAN 33

7

7.1 Inleiding

85. De Gaswet laat het toe dat LNG bedrijven ontheffing kunnen aanvragen op het gereguleerde regime. In

principe zal DTe over elke ontheffingsaanvraag een advies uitbrengen aan de Minister. De Minister kan

conform de criteria ontheffing verlenen. Om de partijen die een ontheffing willen aanvragen te faciliteren,

is het zinvol aan te geven waar EZ en DTe specifiek in geïnteresseerd zijn. EZ en DTe zullen niet alleen

beoordelen of voldaan is aan elke voorwaarde, maar ook de mate waarin wordt voldaan.

86. Ontheffing kan worden verleend op elk punt in de paragrafen 2.2, 2.3, 2.4 en 2.5 in de Gaswet. In grote

lijnen komt dit neer op:

Ontheffingen voor derdentoegang waarbij capaciteit wordt toegewezen aan investeerders

Ontheffingen voor tarieven en voorwaarden voor derdentoegang

Ontheffing kan betrekking hebben op de gehele installatie of slechts een gedeelte daarvan, en zal per

individueel geval beoordeeld worden. Een ontheffing is te allen tijden van tijdelijke aard.

7.2 A. De investering versterkt de mededinging bij de levering van gas en versterkt de leverings- en

voorzieningzekerheid

87. Een terminal dient zowel de mededinging te versterken als de leveringszekerheid te verhogen om te

voldoen aan voorwaarde A. Het is mogelijk dat een terminal een te verwaarlozen effect heeft op één

element, maar een positief effect op een ander element. DTe oordeelt dat dan voldaan is aan voorwaarde

A. Het mag echter niet zo zijn dat voldaan is aan bevordering van de leveringszekerheid, maar dat de

nieuwe terminal een negatief effect zou hebben op de mededinging, of omgekeerd.

7.2.1

88. Bij de beoordeling of is voldaan aan criterium A zal geëvalueerd worden in hoeverre de investering de

marktwerking positief beïnvloedt. Hierbij wordt de invloed die de investering zal hebben op zowel de

huidige als de toekomstige markt beoordeeld.

89. Een grondige evaluatie van de markt vereist een onderscheid in deelmarkten in de waardeketen voor gas.

Deze deelmarkten zijn gasproductie, gasexport, gasimport, gastransport, lange termijn groothandel, korte

termijn groothandel, uur-tot-week-flexibiliteit en seizoensflexibiliteit. Voor elke van deze deelelementen zal

de invloed van de investering worden beoordeeld. De mate van versterking van mededinging in elk de

deelmarkten hoeft niet evenredig beoordeeld te worden. Een klein nadelig effect binnen een deelmarkt is

eventueel mogelijk als dit effect verwaarloosbaar is ten opzichte van de voordelige effecten in andere

deelmarkten.

90. De aanvrager dient aan te tonen dat in geen van de deelmarkten een dominante positie gecreëerd wordt

door de betreffende investering. Bij de evaluatie van ontheffing op TPA zal in eerste instantie gekeken

worden welk deel van de capaciteit beschikbaar blijft voor derden. De capaciteit voor derdentoegang in

absolute zin dient zodanig groot te zijn dat het positieve effect op mededinging aanzienlijk is. Bij de

beoordeling van het volume dat beschikbaar is voor derdentoegang zullen de alternatieven voor




PAGINA 27 VAN 33

marktpartijen in beschouwing genomen worden.

91. Marktomstandigheden en alternatieven voor shippers zullen veranderen naarmate de tijd vordert. LNG

terminals worden immers bijgebouwd en uitgebreid, maar ook nieuwe alternatieven kunnen zich

voordoen. Hierdoor zou het kunnen voorkomen dat de uitkomsten van twee evaluaties die op ongelijke

tijdstippen plaatsvinden, niet aan elkaar gelijk zijn.

92. De beoordeling van doelmatige mededinging zal gebaseerd moeten worden op kwantitatieve en

kwalitatieve analyses. Kwantitatieve analyse kan onder meer bestaan uit marktaandeel-analyse, Herfindahl-

Hirschman-indices en kengetallen voor marktconcentratie. Kwalitatieve analyse kan betrekking hebben op

de mate waarin voldaan is aan de voorwaarden van het gereguleerde regime, met andere woorden de mate

van zekerheid die het project geeft op onderwerpen zoals bijvoorbeeld open season of use-it-or-lose-it.

93. Het organiseren van een Open Season is een vorm van derdentoegang. Indien een ontheffingsaanvraag

ingediend wordt, terwijl een open season is gehouden, rechtvaardigt dat een minder strenge beoordeling

dan in een situatie waarin een dergelijke procedure niet is gehouden. Het hebben van een effectief Use-It-

Or-Lose-It systeem is ook een vorm van derdentoegang. Een accurate beschrijving van de Open Season

procedure en het UIOLI systeem is daarom van belang bij de ontheffingsaanvraag. De manier waarop

informatie transparant gemaakt wordt dient hier onderdeel van te zijn.

94. Het LNG bedrijf dient het UIOLI regime te evalueren en indien blijkt dat het bestaande systeem

onvoldoende werkt, dient dit systeem in overleg met de nationale toezichthouders aangepast te worden.

7.2.2

95. Bij de beoordeling of is voldaan aan criterium A zal geëvalueerd worden in hoeverre de investering een

positieve invloed heeft op de leveringszekerheid in Europa en binnen Nederland. Een investering die de

mededinging internationaal versterkt, maar die de mededinging in Nederland niet versterkt, zal niet

automatisch voldaan hebben aan voorwaarde A.

96. Tijdens de beoordeling zal geëvalueerd worden in hoeverre de entry capaciteit wordt uitgebreid. Daarnaast

is een realistische voorspelling gewenst van de hoeveelheid gas die er als gevolg van deze investering naar

Nederland zal vloeien en hoeveel er doorgevoerd gaat worden naar andere landen. Marktpartijen dienen

aan te geven welke clausules er opgenomen zijn in de achterliggende gascontracten. Openheid over deze

clausules (zoals bijvoorbeeld ‘take-or-pay-contracten’ of ‘destination clauses’) kunnen een indicatie geven

over de waarschijnlijkheid LNG naar Nederland komt en de leveringszekerheid bevordert.

Vraag 20: Wat vindt u van het voorstel om criterium A op deze wijze te toetsen?

7.3 B. Het investeringsrisico is zo groot dat de investering niet wordt gedaan als er geen

ontheffing wordt verleend

97. Bij een beoordeling of voldaan is aan criterium B, wordt met name gekeken naar de gevolgen van een

ontheffing voor het prijs-, volume- en financieringsrisico. Alle overige risico’s (technische, operationele en

vergunningsrisico’s) zullen niet afhankelijk zijn van het al dan niet verlenen van een ontheffing en derhalve

zullen deze risico’s niet in een beoordeling worden meegenomen.




PAGINA 28 VAN 33

98. Een goede regulering zou voor financiers even aantrekkelijk moeten zijn als een goedwerkende markt. In

beide situaties krijgen de financiers een redelijke vergoeding voor het geinvesteerde vermogen, uitgaande

van relevante risico’s en onzekerheden, en zullen de uiteindelijke tarieven gebaseerd zijn op de

onderliggende kosten. Met andere woorden: het zou voor de financiers eigenlijk niet mogen uitmaken of

er sprake is van een gereguleerd regime of een goed werkende markt.

99. Toch kan de onzekerheid over de toekomstige regulering (hierna: reguleringsrisico) zo hoog worden

gepercipieerd dat financiers de investering in een gereguleerd regime niet plegen. Dit zal met name het

geval zijn indien er sprake is van een competitieve omgeving. Aan de ene kant zal vaststelling van te lage

gereguleerde tarieven het risico van de financiers vergroten omdat de terugverdienperiode groter wordt.

Aan de andere kant zal vaststelling van te hoge gereguleerde tarieven het risico eveneens vergroten, omdat

de afnemers dan gebruik maken van alternatieve producten. Een dergelijke competitieve situatie is

aanwezig bij de import van LNG aangezien er alternatieve mogelijkheden bestaan om gas te importeren in

Nederland.

100. De beoordeling van het onderhavige criterium draait dus in de kern om de hoogte van het

reguleringsrisico. Indien het reguleringsrisico zo hoog is, dat een anderszins commercieel aantrekkelijke

investering niet zou worden gepleegd, kan volgens het criterium ontheffing van regulering worden

verleend. Een kwantificering hiervan is bijzonder lastig. Financiële analyses kunnen helpen om een

inschatting te maken, maar geven zeker geen uitsluitsel over de hoogte van het reguleringsrisico. Een

ontheffingsaanvraag kan kracht bijgezet worden door niet alleen de eigen financiële analyses te

overleggen, maar ook EZ (en daarmee ook DTe) de beschikking te geven over de analyses en risico-

inschattingen van gerenommeerde financiële instellingen. De vraag of een investering al dan niet wordt

gepleegd, zal in praktijk dan ook voornamelijk worden bepaald door de perceptie van het reguleringsrisico

en de algehele risicobereidheid van potentiële investeerders.

101. In de onderhavige beoordeling zal derhalve niet alleen gekeken worden naar de verschillende financiële

analyses die zijn voorgelegd, maar ook naar het feitelijk handelen van de investeerder zelf. Immers, hieruit

kan mede worden opgemaakt welk gepercipieerd reguleringsrisico de investeerders zelf acceptabel achten

om de investering te doen plaatsvinden.

Vraag 21: Wat vindt u van het voorstel om criterium B op deze wijze te toetsen?

7.4 C. De infrastructuur is eigendom van een natuurlijk of rechtspersoon die op zijn minst qua

rechtsvorm gescheiden is van de systeembeheerders in wier systemen die infrastructuur wordt

gebouwd

102. Op grond van het derde criterium dient het eigendom van het LNG bedrijf in een rechtspersoon te worden

ondergebracht die juridisch gescheiden is van het moederbedrijf, indien het moederbedrijf tevens eigenaar

is van de aangesloten systemen. DTe is van mening dat de terminaleigenaar op zijn minst juridisch

gescheiden moet zijn van de activiteiten van de TSO. Dit is van belang om de transparantie te bevorderen

en de mogelijkheden voor kruissubsidies en discriminatie te beperken.

103. Het oprichten van een onafhankelijke rechtpersoon alleen is niet voldoende. Omdat de LNG terminal ten




PAGINA 29 VAN 33

tijde van de ontheffingsaanvraag nog niet aangelegd is, is het op het moment van aanvraag moeilijk te

controleren of het eigendom van de terminal ook daadwerkelijk is ondergebracht bij de onafhankelijke

rechtspersoon. DTe is van mening dat de onafhankelijke rechtspersoon achteraf dient aan te tonen dat zij

eigenaar is van de volledige infrastructuur waarvoor ontheffing is verleend.

Vraag 22: Wat vindt u van het voorstel om criterium C op deze wijze te toetsen?

7.5 D. Er worden tarieven in rekening gebracht aan de gebruikers van de betreffende infrastructuur

104. De ontheffingsaanvrager dient aan te tonen dat aan alle gebruikers van de infrastructuur de geboekte

capaciteit in rekening zal worden gebracht. Daarnaast dient de aanvrager transparant te maken hoe men in

de praktijk invulling geeft aan het UIOLI principe en de verrekening van eventueel secundair verhandelde

capaciteit.

105. Artikel 13 van de Gaswet schrijft voor dat tarieven jaarlijks ter goedkeuring voorgelegd moeten worden aan

de raad van bestuur van de mededingingsautoriteit. Een LNG bedrijf dat hierop ontheffing wil ter

afdekking van het prijsrisico in lange termijn contracten dient openheid te geven over de voorgestelde

prijsafspraken binnen de lange termijn contracten. DTe wenst inzage te hebben in de methode van

tariefberekening, de hoogte van het afgesproken tarief, de indexeringsmethodiek en de hoogte van de

indexering, voor zover de absolute waarde daarvan bekend is.

Vraag 23: Wat vindt u van het voorstel om criterium D op deze wijze te toetsen?

7.6 E. De ontheffing gaat niet ten koste van de mededinging of de efficiënte werking van de interne

gasmarkt, en is niet nadelig voor de efficiënte werking van het gereguleerde systeem waaraan die

infrastructuur is gekoppeld

106. Bij een beoordeling of voldaan is aan criterium E, wordt met name gekeken naar de concurrentie en de

operationele gevolgen van de investering. De investering mag namelijk geen negatief effect hebben op de

operationele werking van de interne gasmarkt, noch mag het de concurrentie binnen de gasmarkt negatief

beïnvloeden. LNG bedrijven dienen aan te tonen dat de LNG terminal voldoet aan de relevante technische

veiligheidseisen en de daarbij horende contractuele verplichtingen.

107. Ook hier vereist een grondige evaluatie van de markt een onderscheid in deelmarkten: gasproductie,

gasexport, gasimport, gastransport, lange termijn groothandel, korte termijn groothandel, uur-tot-week-

flexibiliteit en seizoensflexibiliteit. Voor elke van deze deelelementen zal de invloed van de investering

worden beoordeeld. De aanvrager dient aan te tonen dat in geen van de deelmarkten een negatief effect

waarneembaar zal zijn voor zowel de concurrentie als de operationele werking van die deelmarkt.

Vraag 24: Wat vindt u van het voorstel om criterium E op deze wijze te toetsen?




PAGINA 30 VAN 33

7.7 Duur van de ontheffing

108. De aanvrager van de ontheffing dient aan te geven voor welke periode een ontheffing gewenst is en

waarom. Ontheffing van de regulering voor de duur van de lange termijn contracten zou de financiers

voldoende zekerheid moeten geven dat deze contracten ook voldoende tot uitvoer gebracht kunnen

worden.




PAGINA 31 VAN 33

AEEG L’Autorità per l’Energia e il Gas; toezichthouder in Italië

bcm billion cubic meters of miljard kubieke meters.

CNE Comisión Nacional de Energía; toezichthouder in Spanje

CREG Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas; toezichthouder in België

DTe Directie toezicht energie; toezichthouder in Nederland

EZ Ministerie van Economische Zaken

First-come-first-serve Systeem van capaciteitstoewijzing waarbij capaciteit verdeeld wordt op volgorde van

afgegeven gecommitteerde capaciteit. Bij ondercapaciteit kunnen partijen zonder

capaciteit komen te zitten

Gas Transport Services (GTS) Beheerder van het landelijk hoge-druk transmissienetwerk

Gasunie Trade & Supply Leverings- en handelsbedrijf ontstaan uit de N.V. Nederlandse Gasunie.

Herfindahl Hirschman index Index om de concentratiegraad op een markt te meten, berekend als ƶ (mi)2, met mi =

marktaandeel van aanbieder i

Kleineveldenbeleid Beleid van de Nederlandse overheid waarbij kleinere gasvelden met voorrang worden

geëxploiteerd boven het Groningenveld

Kwaliteitsconversie Dienst waarmee gas door bijmenging van andere gassen of op andere wijze in een

gewenste kwaliteit en samenstelling wordt gebracht

LNG Liquefied Natural Gas; vloeibaar aardgas

Ofgem The Office of Gas and Electricity Markets; toezichthouder in het Verenigd Koninkrijk

Open season Periode van inschrijving voor derde partijen voor het gebruik van een LNG-terminal

Pro-rata Systeem van capaciteitstoewijzing waarbij beschikbare capaciteit wordt toegewezen

aan geïnteresseerde marktpartijen, proportioneel verdeeld naar de grootte van de

gewenste capaciteit

Shipper Bedrijf of persoon die voor het transport van gas gebruikmaakt van de

transportdiensten van GTS en daartoe ook door GTS is erkend.

TSO Transmission System Operator; beheerder van een (gas)transportnetwerk

Title Transfer Facility (TTF) Dienst waarmee gas op een virtueel punt in het netwerk enige tijd voor aanvang van

het transport kan worden overgedragen aan een andere shipper

TPA Third party access; derdentoegang op gasinfrastructuur

rTPA Regulated third party access; gereguleerde derdentoegang op gasinfrastructuur

nTPA Negotiated third party access; gereguleerde derdentoegang met ontheffing van

voorgeschreven tarieven

UIOLI Use-it-or-lose-it; systeem waarbij vooraf geboekte capaciteit vervalt bij niet-gebruik,

bedoeld om oppotten van capaciteit te voorkomen

UIOTI Use-it-or-trade-it; systeem waarbij vooraf geboekte capaciteit moet worden verhandeld

bij niet-gebruik, bedoeld om oppotten van capaciteit te voorkomen

WACC Weighted Average Cost of Capital; gewogen gemiddelde van de kosten voor eigen en

vreemd vermogen




PAGINA 32 VAN 33

Categorie OptiesOpties BelgiëBelgië SpanjeSpanje ItaliëItalië Verenigd

Koninkrijk

Verenigd Koninkrijk

Derden Toegang

6 Open Season voor lange termijn contracten6 Open Season voor lange termijn contracten

6 Duur van lange termijn contracten [jaren]6 Duur van lange termijn contracten [jaren]

XX15-2015-20

XX2020

XX2020

XX15-2015-20

6 Maximaliseren geboekte of gebouwde capaciteit6 Maximaliseren geboekte of gebouwde capaciteit XX

Anti Hoarding

Tarieven

Publicatieplicht

OntheffingOntheffing

6 Reserveren capaciteit tbv korte termijn contracten6 Reserveren capaciteit tbv korte termijn contracten

6 Use it or loose it6 Use it or loose it

6 Verkoop via secundaire markt6 Verkoop via secundaire markt

6 Verkoop via onderhandse doorverkoop6 Verkoop via onderhandse doorverkoop

6 Boete bij afwijking werkelijk verbruik6 Boete bij afwijking werkelijk verbruik

6 Goedkeuring van tarief/ methodiek door toezichthouder6 Goedkeuring van tarief/ methodiek door toezichthouder

6 Bepaling van tarief/ methodiek door toezichthouder6 Bepaling van tarief/ methodiek door toezichthouder

6 Tarieven6 Tarieven

6 Beschikbare capaciteit6 Beschikbare capaciteit

6 Benutting6 Benutting

6 Geen ontheffingen6 Geen ontheffingen

6 Ontheffing op tariefbepaling6 Ontheffing op tariefbepaling

6 Ontheffing derdentoegang6 Ontheffing derdentoegang

6 Periode van ontheffing [jaren]6 Periode van ontheffing [jaren]

XXXXXX

XXXXXXXXXX

XXXXXX

XX

XXXXXXXXXX

XXXX

XX

XXXXXXXX

XX2020

XXXXXX

XX

XX

XX2020




PAGINA 33 VAN 33

Vraag 1: Deelt u bovenstaande analyse? Zo nee, op welke punten deelt u de analyse niet en waarom?

Vraag 2: Naast mogelijke positieve invloeden, welke negatieve bijwerkingen van LNG ziet u, op zowel de mededinging

als de leveringszekerheid?

Vraag 3: Wat vindt u van de observatie dat er een beperkt aantal locaties is voor de bouw van LNG terminals?

Vraag 4: Wat vindt u van de observatie dat de totale import capaciteit van deze 4 locaties relatief groot is ten opzichte

van het binnenlands gebruik?

Vraag 5: Wat vindt u van de observatie dat bovengenoemde drie criteria bepalend zijn voor het reguleringsregime?

Vraag 6: Wat vindt u van de redenering dat het beperkt aantal locaties voor LNG terminals in Nederland aanleiding geeft

tot de noodzaak tot regulering van derdentoegang?

Vraag 7: Wat zou u ervan vinden als er geen uniforme methode van tariefberekening wordt voorgeschreven? Welke

soorten tariefberekeningsmethodieken acht u geschikt voor LNG-terminals?

Vraag 8 Wat vindt u van de conclusie dat de regulering zodanig moet worden ingericht dat het oppotten van capaciteit

wordt tegengegaan?

Vraag 9: Welke soort informatie acht u nodig voor de stimulering van de gasmarkt? Welke publicatietermijn acht u

redelijk?

Vraag 10: Bent u het er mee eens dat er geen absolute restricties zullen geleden voor zowel de eigenaar van de terminal,

als voor de shipper?

Vraag 11: Wat vindt u van het voorstel dat een investeerder mag beslissen of hij kiest voor een capaciteitsuitbreiding

zodat hij aan de vraag kan voldoen, of kiest voor een pro-rata verdeling? Welke manieren acht u geschikt om

kunstmatig overboeken te voorkomen?

Vraag 12: Wat vindt u van een maximale duur van lange termijn contracten? Zo ja, wat vindt u een acceptabele termijn,

en waarom?

Vraag 13: Wat vindt u van het uitgangspunt dat een LNG-terminal niet met bijzondere middelen gefinancierd wordt en

dat een terminal een break-even periode heeft van ongeveer 15 jaar?

Vraag 14: Wat vindt u van een systeem waarbij niet gebruikte capaciteit verplicht doorverhandeld moet worden? Aan

welke eisen zou een dergelijk systeem moeten voldoen? Wat vindt u een redelijke periode voor het bevestigen

van capaciteit?

Vraag 15: Wat vindt u van de voorgestelde wijze waarop de secundaire markt vorm gegeven wordt?

Vraag 16: Kunt u zich vinden in de gedachte van een centrale secundaire markt, en waarom?

Vraag 17: Wat vindt u van het voorstel dat een deel van de capaciteit gereserveerd dient te worden voor korte-

termijncontracten? Zo ja, wat vindt u een redelijk percentage? En bent u het eens dat korte termijn contracten

worden gedefinieerd als contracten met een looptijd korter dan of gelijk aan één jaar?

Vraag 18: Wat vindt u van de voorgestelde regulering, waarbij veilen een optie is voor de allocatie van korte termijn

capaciteit?

Vraag 19: Wat vindt u van de voorgestelde regelgeving ten aanzien van het publiek maken van informatie omtrent

voorwaarden, tarieven en capaciteitsplanning?

Vraag 20: Wat vindt u van het voorstel om criterium A op deze wijze te toetsen?

Vraag 21: Wat vindt u van het voorstel om criterium B op deze wijze te toetsen?

Vraag 22: Wat vindt u van het voorstel om criterium C op deze wijze te toetsen?

Vraag 23: Wat vindt u van het voorstel om criterium D op deze wijze te toetsen?

Vraag 24: Wat vindt u van het voorstel om criterium E op deze wijze te toetsen?

Informatie- en consultatiedocument regulering en ...

Documents

Transcript of Informatie- en consultatiedocument regulering en ...