Kom verder. Saxion.

1

LWP Inleiding Mens en Arbeid

Sheets les 2.1.

Kom verder. Saxion.

Het arbeidsethos in historisch perspectief

• Werk is dus niet altijd zo gewaardeerd zoals dat in onze tijd geldt; er is sprake van (grote) verschillen in arbeidsmoraal en arbeidsethos: 1. pre-agarische en agrarische

periode2. Grieken en Romeinen3. Middeleeuwen4. Reformatie en opkomst

kapitalisme 5. 19e, 20ste en 21ste eeuw

Kom verder. Saxion.

Overzicht arbeidsethos ??-3000 v. Chr.

3000 v.- 500 n. Chr.

500-1500 n. Chr.

1500-1800 n. Chr. 1800-20??

(Pre-)agrarischGrieken en Romeinen

Middeleeuwen

Reformatie en opkomst kapitalisme

19e, 20e en 21ste eeuw

Kom verder. Saxion.

1. Pre-agrarisch en agrarisch

• Integratie tussen leven en werk: arbeid niet als aparte levenssfeer.

• Werk is primair middel om te overleven • Beperkte arbeids(ver)deling: alleen tussen

mannen en vrouwen. Nog weinig beroepen of aparte taken.

• Eerste ontstaan van de landbouw: specialisatie en verdergaande arbeidsdeling.

Kom verder. Saxion.

2. Oudheid: Grieken en Romeinen

• Arbeid: negatief imago, arbeid als onvrijheid.

• Aristocratisch (=elitair) arbeidsethos: het ‘hoogste’ is de publieke dienst.

• Slavernij als gerechtvaardigd middel: slaven zijn ‘normaal’.

• Verdergaande specialisatie: beroepenstructuur en ambachten. Mensen gaan zich specialiseren in bepaald werk via opleiding.

Kom verder. Saxion.

2. Oudheid: Grieken en Romeinen • http://www.schooltv.nl/beeldba

nk/clip/20070125_deoudegrieken04

Kom verder. Saxion.

3. Middeleeuwen • Werk werd gezien als straf van God:

zondeval/paradijsvloek: In het zweet uw aanschijns zult gij brood eten…..

• Werk als minderwaardig aan geestelijke arbeid in het klooster.

• Langzaam ook: positieve elementen:– Werk als een morele plicht

(‘arbeidsethos’) – Werk als een middel om bij te dragen

aan de schepping

Kom verder. Saxion.

3. Middeleeuwen

• http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050614_middeleeuwen03

Kom verder. Saxion.

4. Reformatie en opkomst kapitalisme

• Luther en Calvijn: arbeid opgevat als als roeping, werk als het middel om God te dienen.

• Iedereen moet zijn door God gegeven taak vervullen, van laag tot hoog.

• Keerpunt in het denken over arbeid; • Ontstaan van de calvinistische (westerse) arbeidsmoraal: arbeid als plicht en als positieve waarde.

Johannes Calvijn

Kom verder. Saxion.

Industriele revolutie• http://www.youtube.com/watch

?v=3Efq-aNBkvc&feature=results_video&playnext=1&list=PL0D2A865BDA25E01C

Adam Smith (econoom): arbeid is de grondslag van de welvaart.

Kom verder. Saxion.

4. Reformatie en opkomst kapitalisme (vervolg)• Max Weber: socioloog; Die

protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus (1904-1905) : hoe ontstaat een bepaalde economie/ samenleving? – combinatie van hard werken en

‘spaarzaamheid’ (ascetisme: onthouding van genieten en plezier)

– streven naar opwaartse mobiliteit, winst en succes (opkomst Amerika in de 19e eeuw: industrialisatie)

Max Weber

Kom verder. Saxion.

5. 19e, 20e en 21ste eeuw (i.h. Westen)

• Na de industriële revolutie: arbeid steeds meer als positieve waarde en minder als ‘last.

• Toenemende centraliteit van arbeid: arbeid als plicht en als recht:

• Toenemend belang van loonarbeid: arbeid in (vaste) dienst van een werkgever.

• Ontstaan van een ‘arbeidsbestel’ en een ‘verzorgingsstaat’

• Humanisering van arbeid: arbeid en arbeidsomstandigheden steeds beter