Kom verder. Saxion.

1

LWP Inleiding Mens en Arbeid

Sheets les 7.1.

Kom verder. Saxion.

2

‘zijn’ ‘doen’

Visies op arbeid vanuit de filosofieLes 7 Inleiding Mens en Arbeid

Kom verder. Saxion.

Kom verder. Saxion.

Opdracht voor les 71) Lees het artikel ‘Jensen, S. en Wijnberg. R. (2010) Dus ik ben: een zoektocht naar identiteit. Hoofdstuk 3: ik werk, dus ik ben.Zorg dat je hier de volgende elementen uit haalt: •begrip vervreemding van arbeid (Marx) en relatie met het kapitalisme•onderscheid tussen metafysische (essentialistische) en existentialistische visies en de relatie met arbeidswaardering•relatie tussen verantwoordelijkheid en meer existentialistische opvatting over mens en werk:•koppeling met het onderscheid tussen ‘zijn’ en ‘doen’

Kom verder. Saxion.

5

Filosofie en arbeid : Ik werk dus ik ben (1)

• Aristoteles: – Griekse arbeidsethos: werk is

minderwaardig

• Marx (19e eeuw): grondlegger communisme – 19e eeuw kapitalisme: arbeid in is

uitbuiting en heeft negatief imago; kapitalisme dwingt de werkende mens in een afhankelijke positie;

– door arbeid vervreemdt de mens van zijn natuur; arbeider wordt een radertje in een geheel

Marx: 19e eeuw

Aristoteles:

4e eeuw v. Chr.

Kom verder. Saxion.Twee soorten denken Essentialisten Tijdloosheid, transcedent (overstijgend) : ‘zijn’ Plato, Descartes, godsdiensten

Existentialisten

Tijdelijkheid, tijd- en plaatsgebonden, ‘doen’ Nietzsche, Kierkegaard, Sartre. 6

Kom verder. Saxion.

7

• Filosofie heeft zich lang bezig gehouden met de metafysica: het eeuwige- zgn. essentialisme (Plato, Descartes):

mens kan worden gezien als eeuwig, tijdloos. Metafysica, dat wat boven de verschijnselen of de materie uitstijgt.

- Werk is in deze visie relatief onbelangrijk, want tijdelijk en aards.

Plato

(5e eeuw v. Chr.)

Descartes:

17e eeuw na Chr.

Filosofie en arbeid : Ik werk dus ik ben (2)

Kom verder. Saxion.

8

• 19e en 20ste eeuw: ‘tijd’ en het ‘aardse’ bestaan worden belangrijker– zgn. existentialisme (Nietzsche,

Kierkegaard, Sartre): bestaan ( = existentie) dient geen hoger of eeuwig doel: wat je doet is wat je bent

– ‘mens is zijn projecten’– sluit aan bij modernisering en

individualisering

Nietzsche (19e eeuw)Kierkegaard 19e eeuw

Sartre 20ste eeuw

Filosofie en arbeid : Ik werk dus ik ben (3)

Kom verder. Saxion.

9

Filosofie en arbeid http://www.npo.nl/dus-ik-ben/01-04-2012/VPWON_1171828

Kom verder. Saxion.

10

‘essentie’

‘existentie’

Omslag in de verantwoordelijkheid voor je werk en je leven

Je leven en plaats in de samenleving: niets aan te doen. Door God of het lot bepaald: voor een dubbeltje geboren, nooit een kwartje. standensamenleving

Je bent wat je doet en ‘dus’ ook verantwoordelijk; je hebt je lot in eigen hand en bent ‘verplicht’ iets van je leven te maken: de maakbare ik. meritocratie.

Kom verder. Saxion.

Moderne tijd: agency mens is zelfstandige actor die een actieve rol

kan spelen in de eigen levensloop• Je bent verantwoordelijk voor je eigen

lot• Je bent geen slachtoffer (meer)• Iedereen heeft de vrijheid en de

‘plicht’ te kiezen

– Is dat waar? Te idealistisch? – Onvoldoende oog voor beperkingen

in mensen of omstandigheden? – Eigen schuld…?

Kom verder. Saxion.

Jean-Paul Sarte http://www.youtube.com/watch?v=yZ8pPVCrp_g

12

Kom verder. Saxion.

Loopbaanzelfsturing = De werknemer heeft

(zelf)kennis nodig die hem in staat stelt binnen de bestaande en toekomstige opties bewust vorm te geven aan transities in de eigen loopbaan.

Kom verder. Saxion.

14

keuze

opties

Keuzestress? Wat moet ik doen???