03-­‐11-­‐15  

1  

AFSTEMMEN OP PROBLEEMGEDRAG Op weg naar een begrepen leven

Gerrie Hubers, GZ-psycholoog Barbara Wijnand, hoofd V&V en consulent CCE

Verpleeghuis  Liduina  •  180  cliënten  •  84  cliënten  soma4ek  •  3  cliënten  Hospice  •  81  cliënten  

psychogeriatrie  •  12  cliënten  

gedragsproblema4ek  PG  

Kernwaarden  •  Bevlogen  •  Liefdevol  •  Ruimdenkend  •  Gastvrij  •  Professioneel  

Afdeling  De  Oleander  •  12  cliënten  •  Demen4e  en  

onbegrepen  gedrag  

 

•  Thuiszorg  Elde  Loca;es  •  Liduina  •  Molenweide  •  Simeonshof  •  Elisabethdael  •  Vinckenrode  •  ȘeOat  •  Nieuw  Beekvliet  •  De  Beemden  •  De  Vlaswiek  •  Buitenhuis  St.  Jozef  

 Klantwaarden  

•  elke  cliënt  is  uniek  •  elke  cliënt  wordt  met  respect  en  vriendelijkheid  benaderd    

•  er  is  aandacht  voor  de  individuele  wensen  en  behoeTen  van  elke  cliënt  

•  elke  cliënt  voelt  zich  veilig  

Verpleeghuis  Liduina   Centrumverpleeghuis in Boxtel  180 cliënten  63 cliënten somatiek care  21 cliënten somatiek cure  3 cliënten Hospice  81 cliënten psychogeriatrie  12 cliënten onbegrepen gedrag psychogeriatrie

Ontstaan  afdeling  •  Toename  gedragsproblemen    •  Gedrag  beheersen  werkt  niet  •  Gedrag  begrijpen  werkt  wél  •  Door  verandering  omgeving  gedragsverandering  bij  cliënt  •  Zelfreflec4e  als  instrument  •  Niet  ongewenst  gedrag  verwijderen,  maar  erkennen,  

ontmoeten  en  ombuigen  •  Inrichten  van  omgeving  waarin  cliënt  zichzelf  mag  zijn  (sfeer,  

cultuur,  begrip,  posi4eve  bekrach4ging)  

 

Aanpak  •  Goede  ervaringen  met  CCE  leidden  tot  intensievere  samenwerking  

•  Mul4disciplinair  brainstormen    •  Raamwerk  besproken  in  MT    •  Stuurgroep  gedragsproblema4ek  •  Klankbordgroep  gedragsproblema4ek  met  CCE  •  Samenwerking  met  externe  deskundigen  (geriater  Reinier  van  Arkel  en  COZ)  

Ambi;e  •  Geen  afdeling  met  alleen  een  concentra4e  van  gedragsproblemen  maar  intensieve  behandeling  en  begeleiding  

•  Medewerkers  die  zichzelf  als  instrument  inzeben  •  Niet  ongewenst  gedrag  verwijderen,  maar  erkennen,  ontmoeten  en  ombuigen  

•  Inrichten  van  omgeving  waarin  cliënt  zichzelf  mag  zijn  (sfeer,  cultuur,  begrip,  posi4eve  bekrach4ging)  

03-­‐11-­‐15  

2  

Defini;e  gedragsproblemen    Gedrag  van  een  cliënt  dat  als  moeilijk  hanteerbaar  wordt  ervaren  of  belastend  of  risicovol  is  voor  de  cliënt  of  mensen  in  zijn  of  haar  omgeving.    

         (Bron:  richtlijn  probleemgedrag  van  Verenso  en  NIP)  

Doelstelling  afdeling  De  Oleander  1.  Intensieve  begeleiding  met  

behandelmogelijkheden  2.  Kenniscentrum  gedragsproblemen  Liduina  

en  ZGE  3.  Consulta4efunc4e  binnen  loca4es  ZGE    

 Uitgangspunt  is  4jdelijk  verblijf  voor    maximaal          12  cliënten  met  een  indica4e  ZZP7  

 

Inclusiecriteria  •  Gedrag  van  een  cliënt  dat  als  moeilijk  hanteerbaar  wordt  ervaren  of  belastend  of  risicovol  is  voor  de  cliënt  of  mensen  in  zijn  of  haar  omgeving.    

•  Cliënten  met  een  indica4e  ZZP7  V&V  (grondslag  PG  en  BOPZ)  

   

Exclusiecriteria  

•  Cliënten  waarbij  (regelma4g)  psychiatrische  behandeling  noodzakelijk  is  in  een  psychiatrisch  centrum  

•  Cliënten  met  manifeste  forse  agressiviteit      

Aanmelding  en  plaatsing  •  Aanmelding  bij  frontoffice  ZGE  •  Casemanager  checkt  indica4e  •  Huisbezoek  en  anamnese  •  Overleg  psycholoog  en  arts    

Overplaatsing  •  Uitgangspunt  4jdelijk  verblijf  •  Wanneer  gedrag  cliënt  hanteerbaar  is  voor  zichzelf  en  zijn/haar  omgeving  

•  Wanneer  cliënt  geen  risico  meer  vormt  voor  zichzelf  en  zijn/haar  omgeving  

•  Mul4disciplinair  vastgesteld  •  Na  overplaatsing  volgende  dag  instruc4e/nazorg  door  medewerker  Oleander  

03-­‐11-­‐15  

3  

Interven;es  •  Belevingsgerichte  zorg  (mimakkusmethode)  •  Sensorische  informa4everwerking  •  Ac4verend  ac4viteitenaanbod  met  beweging  •  Inrich4ng  omgeving  •  Media4eve  behandeling  (psychologisch  onderzoek  en  observa4e  en  interpreta4e)  

•  Ondersteuning  in  omgang  voor  verwanten  •  Behandeling  soma4sche  oorzaken  •  Psychofarmaca  (als  het  echt  niet  anders  kan)    

Afstemmen  in  contact  •  miMakker  (contactclown)  •  miMakkusmethode:  kijk  naar  gedrag  en  sluit  aan  •  Niet:  cliënt  wordt  boos  en  wordt  verwijderd    •  Wel:  met  cliënt  boos  worden,  hierdoor  in  contact  komen  en  emo4e  erkennen  

•  Zoeken  naar  aangrijpingspunten  in  gedrag  en  omgeving,  contact  maken  en  ombuigen  gedrag  

•  Meestal  lukt  dit,  soms  niet  

miMakkusmethode  •  Rust  •  Respect  •  Afstemmen  op  emo4e    •  Tempo  •  Belevingswereld  van  de  kwetsbare  mens  •  Zoeken  naar  aangrijpingspunten  in  gedrag  en  omgeving,  contact  maken  en  ombuigen  gedrag  

 

Technieken  miMakkusmethode  •  Clownerie  •  expressiemogelijkheden  van  lichaam,  adem  en  stem      Voorbeelden  bij:  -­‐  afweergedrag  -­‐  roepgedrag  -­‐  contact  lijkt  niet  mogelijk  

03-­‐11-­‐15  

4  

Zelf  ervaren/oefening  Oefening  wijde  blik  

Ac;viteitenaanbod  Plezierige  ac4viteitenmethode:  •  AB  en  V&V  samen  met  de  cliënt  zoeken  naar  plezierige  ac4viteiten  ‘op  maat’  

•  AB  en  V&V  vermijden  situa4es  die  voor  de  cliënt  nega4ef  zijn    

•  Aanslui4ng  bij  de  gewoontes,  voorkeuren  en  beleving  van  de  cliënt    

 

Beweging  •  Voldoende  beweegmogelijkheden  (zoals  wandelen,  fietsen)    

•  Wordt  verweven  in  dagelijkse  ac4viteiten  •  Wordt  verder  ontwikkeld  

Inrich;ng  omgeving  •  Herkenbare  inrich4ng  van  ruimtes  •  Wat  is  probleem  voor  cliënt?  •  Cliënt  mag  zijn  wie  hij/zij  is,  wordt  erkend  in  het  gevoel  (begripvol,  meegaand)  

•  Benadering  afgestemd  op  cliënt  •  Posi4eve  bekrach4ging  •  Duidelijkheid  en  structuur  •  Huiselijke  sfeer  

Sensorische  informa;everwerking  •  GeeT  inzicht  in  prikkelverwerking  en  mate  van  alertheid    

•  Voorbeeld  roepgedrag:  -­‐  overprikkeld            -­‐  onderprikkeld            -­‐  zichzelf  niet  ervaren  

•  Gedrag  krijgt  betekenis  (bijv.  afweergedrag)  •  Observa4e  van  gedrag  en  non-­‐verbale  signalen  van  cliënt  

•  Leidt  tot  andere  aanpak    

03-­‐11-­‐15  

5  

Zelf  ervaren/oefening  Omgedraaide  handen  

Psycholoog  •  Is  standaard  betrokken  •  Nader  onderzoek  naar  pre-­‐morbide  persoonlijkheid  (HAP)  

•  Vult  samen  met  verpleegkundige  de  NPI  en  het  inventarisa4eformulier  gedragsproblema4ek  in  

•  Stelt  een  benaderingsplan  op  

Psychologische  interven;es  •  Screening  van  cogni4eve  func4es  •  Onderzoek  van  stemming  en  gedrag  •  Onderzoek  persoonlijkheid  (bijv.  HAP)  •  Opstellen  van  een  benaderingsplan    •  Omgangsoverleg  •  Therapeu4sche  sessie  mantelzorgers  •  Klinische  lessen  voor  medewerkers  

 

Werkwijze  gedragsobserva;e  

•  Onderzoek  of  gedragsanalyse  via  gedragsobserva4es  m.b.v.  gestandaardiseerde  observa4elijsten  (CMAI;  NPI)  

•  Directe  observa4e  van  gedrag  (bijv.  in  de  huiskamer;  4jdens  persoonlijke  verzorging)  

•  methode  sensorische  informa4everwerking  •  Geïndividualiseerde  observa4eschema’s  

Omgangsoverleg  •  Bespreken  van  complex  gedrag  •  Voorbereiding  op  MDO  •  Verslaglegging  in  dossier  •  Wekelijks  met  team  

03-­‐11-­‐15  

6  

Medewerkers    •  Aansluiten  op  uiteenlopend  gedrag  •  Kennis  van  demen4e  en  psychiatrie  •  Hoge  mate  van  zelfreflec4e  •  Pioniersgeest,  lef  en  kwetsbaarheid  •  Samengesteld  team  uit  diverse  zorgseqngen  (ouderenzorg,  psychiatrie  en  gehandicaptenzorg)  

•  Verzorgenden  en  verpleegkundigen  •  miMakkers  als  AB-­‐ers  

EVV  en  verpleegkundige  •  EVV  (niveau  3  of  4):    

 -­‐  samen  met  arts  procesbewaker  zorg      -­‐  zorgleefplan  domeinen  1,  2  en  4    -­‐  wekelijks  contact  verwanten  

•  (psychiatrisch)  verpleegkundigen:        -­‐  domein  3  (mentaal  welbevinden)    -­‐  invullen  gedragsobserva4elijsten    -­‐  stelt  signaleringsplan  op        -­‐  intensieve  samenwerking  psycholoog  en          en  EVV.  

   

Behandeling  soma;sche  oorzaken  •  Specialist  ouderengeneeskunde  •  Z.n.  geriater  •  Z.n.  ouderenpsychiater  

Geriater  •  Sociaal  geriater  van  Reinier  van  Arkel  •  Consulta4e:    -­‐  telefonisch    -­‐  persoonlijk  consult    -­‐  mogelijkheid  tot  deelname  MDO  •  In  bepaalde  gevallen  4jdelijke  intramurale  opname  als  4me-­‐out  

CCE  •  Individuele  consulta4e    •  Groepsconsulta4e    

03-­‐11-­‐15  

7  

Communica;e  en  overlegstructuur    Wekelijks:  •  Artsenvisite  •  Omgangsoverleg  •  Overleg  EVV  met  verwanten  (1e  CP)    Tweewekelijks:  •  MDO’s:  eerste  MDO  na  4  weken,  daarna  iedere  2  maanden  MDO  

Communica;e-­‐  en  overlegstructuur    

•  Maandelijks:  Werkbespreking  op  afdeling  •  1x  per  kwartaal:  Moreel  beraad  •  2x  per  jaar:  Teamvergadering      

Scholing  -­‐  Basisscholing  demen4e  -­‐  Digitaal  zorgdossier  (QIC)  -­‐  Afstemmen  in  contact  (miMakkusmethode)  -­‐  Sensorische  informa4everwerking  -­‐  Demen4e  en  psychiatrie    -­‐  Conflicthantering  -­‐  PDL  -­‐  Fysieke  weerbaarheidstraining  -­‐  Training  persoonlijkheidsstoornissen  bij  ouderen  

BezePng  V&V:        Gastvrouw:  07.00  -­‐  15.30  uur    08.00  –  13.30  uur  07.00  -­‐  15.30  uur      07.00  -­‐  14.00  uur  13.30  -­‐  22.00  uur    18.30  –  20.30  uur  15.00  -­‐  22.30  uur      AB:  32  uur  p/w  ingevuld  door  2  AB-­‐ers  (tevens  miMakkers)  

Resultaten  tot  2015  •  Aantal  opnames  per  jaar:  gemiddeld  10      •  Opnames  vanuit:  GAAZ  en  GAPZ,  thuis,  ziekenhuizen  uit  regio  en  verpleeghuizen  uit  de  regio  

•  Uitstroom  naar:  reguliere  verpleeghuizen    •  Aantal  overleden:  9  cliënten  sinds  2012    •  Gemiddelde  opnameduur:  variërend  van  2  maanden  tot  2  jaar    

 

03-­‐11-­‐15  

8  

VRAGEN?  

Voor  meer  informa4e:  www.zge.nl