September 2009

Met hoge snelheid door Europa

1 Prijs vanaf, onder voorwaarden, geldig voor een enkele reis in 2de klasse.2 Prijs vanaf, onder voorwaarden, geldig voor een retour reis in standard.Reserveren op voorhand verplicht.Tickets beschikbaar op basis van een beperkt aantal te reserveren plaatsen voor dit tarief.Ticket niet inwisselbaar en niet terugbetaalbaar.

Brussel - Parijsvanaf

25 1metThalys

Brussel - Londenvanaf

80 2retour met Eurostar

Er is altijd een goedereden om met de trein

te reizen.

Binnenland Frankrijkvanaf

22 1metTGV

Brussel -Poitiers /Bordeaux

vanaf

25 1metTGV

Uw contact bij Rail Europe

Jean Pol De Grave,Sales Manager Brussels & Flanders

[email protected]

of

Tamara De AngeliSales Manager Wallonia & Luxemburg

[email protected]

5(%BBB$B5HLVB5HYXHBE[OB9LQGG

)LULS\_

L_WYLZZ

Z[LQHHYNHUNcPuTLHUUtLZLW[LTILYcZLW[LTIYL

U\TTLYcU\TtYV

QHHYcHUZ

)YP[[H)HLRL;YH]LS ,_WYLZZ)LULS\_

(SKYPLKLJLUUPHR^HSP[H[PLM]HRUPL\^Z

7( SURHILQGG

Z B C M Y X CMY Z6 B6 C6 M6 Y6 X6 Z B C M Y X 40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40% Z B C M Y B C M Y X 40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40%40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40%40% Z B C M Y X Z6 B6 C6 M6 Y6 X6 Z B C M Y X Z B C M Y X CMY Z6 B6 C6 M6 Y6 X6 Z B C M Y X 40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40% B C M Y B C M Y X 40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40%40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40%40% Z B C M Y X Z6 B6 C6 M6 Y6 X6 Z B C M Y X

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

Prinect/FOGRA 6 Dipco 2.1 Format 102 2004 FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AG Prinect/FOGRA 6 Dipco 2.1 Format 102 2004 FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AGZ B C M Y X CMY Z6 B6 C6 M6 Y6 X6 Z B C M Y X 40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40% Z B C M Y B C M Y X 40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40%40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40%40% Z B C M Y X Z6 B6 C6 M6 Y6 X6 Z B C M Y X Z B C M Y X CMY Z6 B6 C6 M6 Y6 X6 Z B C M Y X 40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40% B C M Y B C M Y X 40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40%40% Z B C M Y X Z B C M Y X 40%40% Z B C M Y X Z6 B6 C6 M6 Y6 X6 Z B C M Y X

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

Prinect/FOGRA 6 Dipco 2.1 Format 102 2004 FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AG Prinect/FOGRA 6 Dipco 2.1 Format 102 2004 FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AG

;YH]LSL_WYLZZ

*VSVMVUc*VSVWOVU

^^ ^[YH]LSL_WYLZZIL

-LLZ[Dat 2009 geen Grand Cru jaar wordt vooronze sector, is stilaan wel duidelijk. Dealgemene economische crisis laat ook inalle segmenten van de reisindustrie zijnsporen na. Toch is het niet al kommeren kwel in deze moeilijkere tijden. Detouroperators brengen strijdlustig nieuwebrochures, met pareltjes van nieuwebestemmingen en formules, op de markt(lees vanaf blz 15), en bij Travel ExpressBenelux is het zelfs (bescheiden) feest.Want dertig jaar lang al deelt dit oudstevakblad lief en leed met de gehele sector.Vanaf blz 47 zetten wij deze dertigsteverjaardag graag even in de kijker. Maarhet leven begint pas bij 30, dus gaanwij met evenveel inzet en journalistiekprofessionalisme verder. Op naar de vol-gende dertig jaar!

,UMv[LIl est clair que 2009 ne sera pas un grandcru pour notre secteur. La crise marqueraaussi tous les secteurs du voyage de sonempreinte. Pourtant, les tour-oprateursse montrent offensifs sur le march,proposant dans leurs nouvelles brochuresde petites perles en matire de nouvellesdestinations et de formules (lire en page15). Chez Travel Express, on fait mmela fte puisque voici maintenant 30 ansque le plus ancien magazine professionnelvit et vibre au rythme de tout le secteur.Nous mettons mme volontiers ce tren-time anniversaire sous la loup (lire enpage 47). Et comme la vie commence 30 ans , nous continuerons notre tcheavec dvouement et professionnalisme. Enavant pour les trente prochaines annes !

Britta BaekeHoofdredacteur/Rdactrice en chef

4UJDIUFS'POEBUFVS 8BMUFS #BFLF t )PPGESFEBDUFVS3EBDUSJDF FO DIFG #SJUUB #BFLF t 3FEBDUJF3EBDUJPO 1BUSJDL "OTQBDI $MBVEF #PVNBM 5POZ #SVHHFNBOT &SJL #SVTUFO 5POZ $ISJTUJBFOT 'BCSJDF %F #SPVXFS +FBO1JFSSF %FUSPZ (VZ %FOJEEFS (VJEP &MJBT 3VEZ (VOTU.JLF -PVBHJF %BOJFM 4UFFWFOT 8BMUFS 7BFSFXJKDL +BO 7BO 3PNQBFZ +FBO 7BOEFS t 'PUPHSBmF1IPUPHSBQIJF 5BNBSB %FM 5VGP +PIBO 7BO$VUTFN t -BZPVU QSFQSFTT 'BDUVN t 7FSBOUXPPSEFMJKLF VJUHFWFS&EJUFVS SFTQPOTBCMF #SJUUB #BFLF 5FSWVVSTFTUFFOXFH #1FSL t 1SPEVDUJF1SPEVDUJPO 5SBWJTDBO CWCB JOGP!USBWFMFYQSFTTCF t "CPOOFNFOU OVNNFST QFS KBBS OVNSPTQBS BO #FMHJ#FMHJRVF/FEFSMBOE FVSP TUVEFOUFOUVEJBOUT FVSP ,#$

;YH]LS,_WYLZZ)LULS\_ZLW[LTILYcZLW[LTIYL

QHHYcHUZ

(]PH[PVU 3HZtJ\YP[tHtYPLUULLUYLJ\S& W (]PH[PVULUKL\_TV[Z (KKP[=HS\L!*VTTLU[NtYLYSL[YVWWSLPUKLKVUUtLZ&

;6 ;OVTHZ*VVRUHHY3HWSHUK :RP^VYSK!ZRPTL[OL[]SPLN[\PN

(J[\H 1VRLY IV\^[ZLNTLU[aHRLUYLPaLU\P[ +LaLSMKLSVNPJH]VVY^PU[LYZLPaVLU& 4PJOLS4L`MYVPK[L[)LYUHYK.\Z[PU!5V\ZULZVTTLZWHZ3\M[OHUZH)LSNP\T

5PL\^L IYVJO\YLZ!,LUYPQRLVVNZ[]VVYKL^PU[LY 9LPZJVU[YHJ[LU^L[!HY[PRLSLUYLPZJVU[YHJ[aPQU\UPLR

+VZZPLYA\PKLSPQR(MYPRH!TLLYnSHJHY[LLUPL[ZH]VU[\\YSPQRLY

)LZ[LTTPUNc+LZ[PUH[PVU :OVY[[YPWZ!=V`HNLZLUWH`Z[V\[WYVJOLZ +L]LSL]HYPw[LP[LU]HU;OVTHZ*VVRPU0UKPH 3HYV\[LKLZtTV[PVUZH\)YtZPS

*Y\PZLZ+L*LSLIYP[`,X\PUV_\UHUPLTLLU]VS[YLMMLY

(NLUJLKL]V`HNL);:;YH]LS

+LZR[VWUL^Z

,_[YHIPQSHNL

QHHY;,)cHUZ;,) -LSPJP[H[PLZ-tSPJP[H[PVUZ +L.SHaLU)VS *Y\PZLHUULRKV[LZ OVVN[LW\U[LULUL]VS\[PLZ >H[]}}Y & )YP[[H)HLRL;YH]LS,_WYLZZ)LULS\_!(SKYPLKLJLUUPHR^HSP[H[PLM]HRUPL\^Z

+L[VLRVTZ[]HUKLYLPZHNLU[ 6VR)LYSP[a.\PKL[V*Y\PZPUN]PLY[MLLZ[ 6]LYY\UZWLJPHS 5VYTH5HJO[LYNHLSL!QHHYPUKLYLPZZLJ[VY

7( SURHILQGG

;YH]LSL_WYLZZ

;YH]LSL_WYLZZ5VYTH5HJO[LYNHLSL

(STLLYKHULLUOHS]LLL\^PUOL[[VLYPZTLTravel Express bestaat 30 jaar, maar erzijn in onze sector mensen met nog vlmeer ervaring. Norma Nachtergaele iszo iemand. Norma heeft de grote pioniersgekend, de eerste touroperators, deeerste charters, de eerste studiereizen.Reizen deed zij liefst individueel, wanteen bange was zij nooit. Norma zelf wasook een pionier voor trips naar het Kei-zersbal te Wenen, en wat meer is zijis nog altijd actief! Ruim een halve eeuwal helpt zij reizen verkopen. Dat is voordit verjaardagsnummer uiteraard eeninterview waard.

(n.v.d.r.: Frankrijk kende toen zijn Autoroutedu Soleil nog niet, een ruim 22 uur durenderit naar Nice of Cannes liep langs de twee-vaks Route Napolon).Ook de treinverbindingen lieten toen nogveel te wensen over. Zelfs vanuit Antwerpenof Brussel, herinnert Norma zich. Wirtzverkocht in de jaren zestig ook al cruises endat liep altijd zeer vlot.Wirtz had klanten over heel Belgi. Hijorganiseerde zelfs economische zendingenvoor toenmalige ministers, zoals JacquesVan Offelen die minister van buitenlandsehandel en economische zaken was, en CVP-erDries Dequae, die diverse ministerportefeuil-les beheerde. Ook vele Franstalige klantenkwamen in die periode aankloppen.Bij Wirtz genoten wij een enorme persoon-lijke vrijheid. Het was een familiebedrijfmet een groot vertrouwen de medewerkers.Emile was een monument door zijn sterkepersoonlijkheid. Hij nam vele initiatieven enbezat een geweldige flair. Hij was ook altijdmet alles mee. Ik beleefde daar een fantas-tische tijd en het begin van de groei van hettoerisme.Ik heb nog altijd contact met collegas vanvroeger en medewerkers van jaren geleden.De toeristische sector werkte meer col-legiaal. We hielpen elkaar altijd, er warenveel minder reizen, maar meer cocktails enontvangsten. Vroeger stapte men ook veelminder vlug over naar andere werkgever. Inmijn ogen is de sector nu harder geworden.Wij werkten met een onbevangen idealisme,de concurrentie en dat bittere zaten er nogniet in.

4L[9PJOHYK)\Y[VUVWOL[>LLUZL2LPaLYZIHSIn 1967 werd Wirtz overgenomen door FirstNational City Bank. Dat werd nadien BBLTravel. Bij BBL ben ik als eerste begonnenmet trips naar het Keizersbal in Wenen. VTBnam dat nadien over. Zon balreis in galate-nue kostte ongeveer 7.500 BEF (186 euro).Ik heb toen Richard Burton ontmoet.Uit BBL groeide Ticket met Dirk Renard. Ooktoen beleefde ik een mooie tijd. Ik moest erook een driemaandelijkse Nieuwsbrief opstel-len, zelfs als er niets nieuws te vertellenwas. Dat was een corvee! Met Ticket liep hetechter mis na de overname door Superclub.Toen ben ik gaan werken voor Agitour,nadien voor CIS Vilvoorde van Joz Ghijs,een ancien van VTB, en sindsdien werk ikdeeltijds voor Focus Reizen Gent, maarAmadeus en zo, dat is niks meer voor mij!In jaren zestig zijn Airtour en Sunsnackseveneens begonnen. Ik heb hen allemaal

gekend. Bij Airtour heb ik op de eerste com-puter moeten werken. Ik haatte dat toen.Rudolf van Moerkerke was ook zon grotemijnheer. Bij hem waren de departementengesplitst in warme - en koude landen (methet toenmalige Oostblok erbij). Hij was nvan de eersten die einde van de jaren vijftig,begin van de jaren zestig, vliegtuigvakantiesaanbood en die zich specialiseerde in reisor-ganisaties voor zakenrelaties.Met Sunair heb ik het begin van de chartersbeleefd en iets nadien met Sunsnacks. Daarheb ik mij nooit mee bezig gehouden. Ikkwam uit generatie die alles zelf in elkaarknutselde. Het toerisme werd toen toegan-kelijker voor iedereen en meer sociaal. MetGerard Brackx, die toen nog Royal Tourshad en nadien Jetair zou stichten, ben ik opstudiereis geweest.Ik reisde echter liefst alleen of in familiaalverband, wat ik was altijd een te groteindividualist voor studiereizen. Ik ben nooiteen bange geweest en bezocht Japan, hetpure Sri Lanka en ook Venezuela. New Yorken Hong Kong fascineerden mij. Ook in deCaraben was ik meermaals, maar op delokale bevolking na die bijzonder boeiend is,hoeft men niet zover te gaan om te genie-ten. Ik heb veel door Europa gereisd. Itali,Portugal, Frankrijk, Oostenrijk en Engeland.Op elke plaats ontdek je iets fijn en interes-sant. Dat heeft gewoon met het leven temaken. Ook in eigen land. Zelfs van Lier kanik genieten (waar Norma woont) de Vest,het Begijnhof. 87

Toen ik met mijn studies begon, was er vaneen opleiding toerisme nog geen sprake. Namijn humaniora heb ik me ingeschreven bijhet provinciaal taalinstituut waar ik de vierbasistalen leerde. In het toerisme ben ik,zoals iedereen in die tijd, per toeval terecht-gekomen. Mijn eerste job was bij de Duitsedienst voor toerisme. In de jaren zestig benik bij Wirtz begonnen in Antwerpen. Daarhad ik alleen contact met de klant wantWirtz had afzonderlijke afdelingen, zoalsvliegtuigreizen, treinreizen en dergelijkemeer. Bijna alle reizen waren toen lacarte, vertelt Norma.Een reis regelen nam gemiddeld n weekof meer in beslag. Klanten meldden bij hunbezoek meestal ik zou met vakantie willenvertrekken. Het contact vervolgde met hoe-veel tijd heb je, hoe lang wil je reizen, welkerichting wil je uit?. Dan moest ik een internebon opstellen. Die ging naar de gespeciali-seerde afdeling die alles uitwerkte. Hotelsboeken, dat verliep per telefoon. De meestehoteliers bezaten toen zelfs geen telex. Eenfax kwam pas veel later in gebruik.Vroeger moest je ook geografisch gaanuitleggen waar alles lag. Nu weet iedereen(dankzij de charters en nadien door internet)Turkije liggen, maar ik herinner me dat ikop de aardbol of de map zelfs Portugal moestaanwijzen.In mijn beginperiode waren er vooral veel

autocaristen. Zij orga-niseerden de meestereizen naar hetbuitenland. Autosen bussen reden toenveel minder snel, dewegen waren smalen een trip van 500km vergde toen eenhotelovernachting.

QHHYcHUZ

7( SURHILQGG

ZBCMYXCMYZ6B6C6M6Y6X6ZBCMYX40%ZBCMYXZBCMYX40%ZBCMYBCMYX40%ZBCMYXZBCMYX40% 40%ZBCMYXZBCMYX40% 40%ZBCMYXZ6B6C6M6Y6X6ZBCMYXZBCMYXCMYZ6B6C6M6Y6X6ZBCMYX40%ZBCMYXZBCMYX40%BCMYBCMYX40%ZBCMYXZBCMYX40% 40%ZBCMYXZBCMYX40% 40%ZBCMYXZ6B6C6M6Y6X6ZBCMYX

1234567891011121314151617181920212223242526272829303132

Prinect/FOGRA 6Dipco 2.1 Format 1022004FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AGPrinect/FOGRA 6Dipco 2.1 Format 1022004FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AG ZBCMYXCMYZ6B6C6M6Y6X6ZBCMYX40%ZBCMYXZBCMYX40%ZBCMYBCMYX40%ZBCMYXZBCMYX40% 40%ZBCMYXZBCMYX40% 40%ZBCMYXZ6B6C6M6Y6X6ZBCMYXZBCMYXCMYZ6B6C6M6Y6X6ZBCMYX40%ZBCMYXZBCMYX40%BCMYBCMYX40%ZBCMYXZBCMYX40% 40%ZBCMYXZBCMYX40% 40%ZBCMYXZ6B6C6M6Y6X6ZBCMYX

1234567891011121314151617181920212223242526272829303132

Prinect/FOGRA 6Dipco 2.1 Format 1022004FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AGPrinect/FOGRA 6Dipco 2.1 Format 1022004FOGRA/Heidelberger Druckmaschinen AG

;YH]LSL_WYLZZ

QHHYcHUZ

3H ZtJ\YP[tHtYPLUULLUYLJ\S&Selon les analystes, moins dunprogrs manifeste, donc quasiplus daccidents dici fin 2010,laviation commerciale enregis-trera la pire dcennie en taux descurit depuis la dernire guerremondiale. Ceci en valeur absolue,bien entendu, cest--dire sans te-nir compte de laugmentation con-tinue du trafic arien de dix ans endix ans. Force est tout de mme deconstater quun ou deux accidentsmajeurs peuvent facilement fairebasculer les statistiques, ce quidmontre a contrario quen regarddes passagers transports et deskilomtres parcourus, le nombre devictimes demeure excessivementfaible.Il nempche que ce coup de frein la scurit arienne effrite laconfiance dment ancre dans lesesprits. Du coup, nombreux sontceux qui tentent de percevoir dansles diffrents accidents de cesderniers mois quelques constantes.Noublions pas que, depuis janvier,dautres accidents majeurs ontfrapp les esprits. Citons parmidautres celui du 737 de TurkishAirlines le 25 fvrier Amsterdam(9 morts) ou encore celui du Bom-bardier Q400 de Colgan Air (pourContinental) le 12 fvrier Buffalo(59 victimes).Comme toujours, les accidentsariens sont le rsultat dunechane derreurs. Il nempcheque, dans les cinq cas que nousavons voqus, les premiresindications des enqutes fonttat dinstruments dfaillantset de ractions inadquates delquipage. A titre dexemple, celaparat vident aujourdhui dansle cas de latterrissage en rasecampagne du 737 de Turkish. Unemauvaise indication altimtriquea fait ragir le pilote automatiquecomme sil allait toucher la pistedune seconde lautre. Du coup,il (lordinateur de bord) a rduitla vitesse en consquence (justeavant de se mettre en mode rtro)et lavion a plong. En tout tatde cause, lquipage aurait d sen

rendre compte et reprendre imm-diatement les commandes.Cest l o interviennent les spci-alistes de la formation des pilotes.Ils soutiennent de plus en plusque le problme nest pas que lespilotes ne soient pas bien forms,cest quils ne sont pas forms de telles situations. La tendanceserait de trop se fier aux machineset linformatique de bord au lieudapprendre aux pilotes piloterau manche . Comme nous le disaitun instructeur : Un ordinateur amoins dintuition quun pilote. Il y a une exception de taille en cepremier semestre : lamerrissagedans lHudson dun A320 dUSAirways le 15 janvier New York.Aucune victime ! Tout cela grce lhabilet de tout lquipage. Maisil est vrai que les pilotes ntaientpas de la nouvelle gnration. Il yaurait peut-tre l quelques enseig-nements tirer

3PZ[LUVPYLTVUKPHSL&En 2004, quand des Franais ontpri dans laccident dun avion deFlash Airlines Sharm-el-Sheikh,la Commission europenne, par lavoix de son commissaire (franais)aux Transports, a eu lide dune liste noire des compagnies inter-dites de vol dans lUnion. Elle a vule jour en 2006 et est actualise peu prs tous les trois mois. Cettefois, aprs laccident de Yemenia,o sont concerns des ressortis-sants franais (ou assimils), laCommission se lance dans lidedune liste mondiale . On con-statera que ce genre dinitiativeapparat lorsque la compagnieconcerne par un crash est exo-tique et pas occidentale . Ilnen fut videmment pas questionaprs la disparition de lA330 dAirFrance dans lAtlantique. Evidemment , parce quil savrede plus en plus que la liste noireeuropenne est quoique sen d-fendent rgulirement les expertsde la Commission trs politique.Mme si ce sont des experts recon-nus qui mettent un avis, mettreune compagnie arienne et, encoreplus un Etat, au ban des accusssoulve beaucoup de questionsdiplomatiques.Fondamentalement, une listenoire nest toujours que le refletde situations ponctuelles. Lorsquefut dcide la cration de la listenoire de lUE, cest parce que laFrance avait jug inou que laSuisse eut interdit de vol un avion(gyptien) de Flash Airlines, lequel

avait t admis en France. Normal :aprs les remarques suisses, il avaitt en rvision et puis parfaitementconforme. Si une voiture sort ducontrle technique en ordre, ellepeut contrevenir la lgislation deuxjours aprs parce que son clignotantne fonctionne plus ou parce que lechauffeur na pas son permis de con-duire. En aviation, cest pareil, avecla diffrence que lon risque dtreinterdit de circulation pendanttrois mois.Le commissaire europen Tajani vo-que dsormais une liste mondiale .Nous lui souhaitons bonne chance.Les Etats-Unis ont leur liste et ellene concerne que des Etats qui, selonle Dpartement des Transports, nont(nauraient) pas les capacits devrifier les normes de scurit recon-nues mondialement. LAssociation dutransport arien international (IATA)a aussi ses normes dites IOSA. Ceslistes ne sont pas identiques. Comptetenu de ce que nous avons dit, cestlogique. Garuda est en ordre selonlIATA, mais toutes les compagniesindonsiennes sont sur liste noire delUnion europenne.Peut-on unifier les rgles de scu-rit ? Oui, puisque cela existe au seinde lOrganisation de laviation civileinternationale (OACI). Peut-on exigerde lOACI quelle joue le gendarme dela scurit mondiale dans laviation ?Oui, au mme titre quon peut deman-der lONU la paix dans le monde.Inscrivez donc mission improba-ble . Cest si vrai que la premireraction du prsident de lOACI,Roberto Kobeh, a t de dire : Jepense que ce nest pas la solution auniveau mondial. Une liste noire peutdcourager les passagers voyagersur certains avions de certainescompagnies sur certains trajets, maiselle ne va pas ncessairement rduireles accidents. Les Etats restent sou-verains . La messe est dite.Les listes noires pointent des com-pagnies ou des Etats qui se dfendentdiplomatiquement mal, cest tout.Il vaudrait mieux, comme le penselIATA, de former tous les Etatsdu monde au respect des rgles descurit. Cest plus cher, bien sr. Un avion-poubelle nest pas ncessai-rement un avion o on est mal assis.Cest un avion qui vole alors quil nedevrait pas.

1BUSJDL "OTQBDI

/PT TUBUJTUJRVFT TF GPOEFOU TVS MFT WPMT DPNNFSDJBVY EF MJHOFT BWJPOT SHJPOBVY DPNQSJT

USBOTQPSUBOU QBTTBHFST PV DBSHP /F TPOU QBTDPNQSJTFT MBWJBUJPO HOSBMF PV EBGGBJSFT OJTQPSUJWF OJ NJMJUBJSF

Au cours des six pre-miers mois de lanne,

13 accidents davions(1)ont fait 499 morts. Lamoyenne semestrielledes dix dernires an-

nes fait tat de 14,8accidents et 344 tus.Moins de crashs donc,mais plus de victimes,

ce qui sexplique parla perte de deux gros-porteurs, tous deux aumois de juin : celle de

lAirbus A330 dAirFrance le 1er juin (228

victimes) et celle delA310 de Yemenia le

30 juin (153 morts etune rescape !). Il fautremonter 2002 pourdpasser ce nombre de

disparus : 716.

8\LSX\LZHJJPKLU[Z

VU[THYX\tSLZLZWYP[Z

-BNFSSJTTBHF EF M" EF 64 "JSXBZTEBOT M)VETPO SBQQFMMF MJNQPSUBODF EF

MB GPSNBUJPO EFT RVJQBHFT

-BDDJEFOU EF M" EF :FNFOJBmO KVJO B SFMBOD MJEF EVOF

MJTUF OPJSF NPOEJBMF

7( SURHILQGG

;YH]LSL_WYLZZ

;YH]LSL_WYLZZ3HJP[H[PVUK\TVPZOn ne dit pas un stylo noir, on dit un crayonde couleur$PMVDIF

3L:HYRVa`K\TVPZQuand la tartine de Sarkozy tombe, la confi-ture change de ct.

3PUZ\S[LK\TVPZJe me sens si misrable sans vous ; cestpresque comme si vous tiez l.4UFQIFO #JTIPQ

3LTV[\S[PTLK\TVPZJe lai lu dans le guide, ce sont des champi-gnons comestibles.

3HYtL_PVUK\TVPZPour arrter de boire, il faut un dclencheurpsychologique. Moi, je lai eu une nuit. Jerentrais en voiture avec un ami et soudain, jelui ai dit : Attention la voiture en face ! .Il ma rpondu : Mais cest toi qui conduis,Jean ! Ca ma donn rflchir.+FBO :BOOF

3H]VJH[K\TVPZLavocat : - Cette myasthenia gravis affecte-t-elle votre mmoire daucune faon ?Le tmoin : - Oui.- Et de quelle faon affecte-t-elle votremmoire ?- Joublie- Vous oubliez ? Pouvez-vous nous donner unexemple de ce que vous oubliez ?

3HWOV[VK\TVPZCa existe vraiment en France pour se fairelivrer les apritifs domicile !

3V^JVZ[&Le nouveau rep dAir France chez nousest Vincent Coste. Parlez lui de leauCoste . Il adorera ! Il ne la jamaisentendue, celle-l ! Mais comme il a delhumour, il rpondra limage de sonprdcesseur : Yes, Kahane !

=HJOLTLU[PTWVY[HU[Il y a quelques annes, un copain, AlainDHooghe, avait lanc l InternationalFoolish Magazine (IFM) avec desnouvelles qui ne servaient rien. Les r-sultats du tierc Singapour, les horairesde train Ulan-Bator, le poids du kilo detomates ce matin Hoedspruit, etc. Toutdu vrai, tout du inutile, tout un art ! IFMnaurait pas reni ce dernier communiquque nous avons reu : Alaska Airlinesvient de lancer quatre frquences hebdo-madaires entre Las Vegas et Bellinghamdans lEtat de Washington. A noter quele vol du lundi quitte Bellingham 13h45au lieu de 17h35. Pour plus de renseigne-ments, [email protected].

:PS`H\U[Y\JX\PTHNHJL...ce sont les juke-box ambulants. Voussavez, ces types qui roulent avec desconsoles audio faire trembler les murs deForest-National. Grce au beau temps decet t, ils roulaient en dcapotables vi-demment. Et aussi 2 heures du matin, duretour de leur night-club. Quand un typesarrte au feu rouge ct de ma voiture,je me dis quelle va tomber en poussire.Vivement lhiver, on nentendra plus quele bruit des basses. Et ce sujet, voussavez pourquoi les sirnes des pompiers,ambulances et police paraissent de plus enplus fortes ? Parce quelles le sont, pourque les jeunes sourdingues qui roulenten Jukebox puissent les entendre. Laspirale infernale !

8\LZ[PVUKnWYVWVZJuste aprs les accidents dAir Francedans lAtlantique et de Yemenia danslOcan Indien, les services de marketingde Jetair ont fait trs fort avec leur offredu 2 juillet : A saisir : qui rserve ttemporte gratuitement son matriel deplonge dans lavion . En loccurrence,pour les adeptes de la plonge en Egypte,(Sharm el-Sheikh, par exemple), cematriel na plus t considr commebagage excdentaire jusque fin aot. Ase demander quand mme si Ostende,

6]LYY\U

"GmDIF BQQMJRVF TVS MB QPSUF EVO EFTBTDFOTFVST EV DFOUSF JOUFSOBUJPOBM EF QSFTTF #SVYFMMFT $FMB EPOOF FOWJF EF MFNQSVOUFS

/PVT BWPOT WV DFMB BVTTJ EBOT VO QBSLJOH #SVYFMMFT4J RVFMRVVO QFVU OPVT FYQMJRVFS MB mOBMJU

QHHYcHUZ

ils ont ralis que proposer de prendre sonmatriel de plonge en avion tait unebonne ide au vu des dernires catastrophesariennes. Ou alors, cest nous qui voyonsmalice tous les tages !

3HKLYUPuYLKL7OPSPWWHY[Ne pas confondre Fonds de Garantie etcouche-culotte.

5VY[O^LZ[ WS\Z NYVZZLX\L+LS[H&On appelle cela des synergies. Pour

uniformiser ( !) les uniformes de Delta etde Northwest en cours de fusion, le stylisteRichard Tyler a prvu quelque chose de grandiose et sexy , cest--dire des vte-ments rouges et ajusts . Taille maxi-male : 48 (18 aux States). Les htessesde Northwest se plaintes de ne pouvoirentrer dedans et les syndicats ont exig desuniformes allant jusqu la taille 58. ChezDelta, les girls rient bien. Cela fait troisans quelles ont adapt ces uniformes sansle moindre problme.

3LZZP[LZn]PZP[LYPuisque cest la rentre, ouvrez votreordinateur dans les rgles. Cliquez surhttp://users.telenet.be/kixx/ et puis surtoutne touchez plus rien et laissez faire ! Unpetit jeu pas si facile pour la pause caf ?www.members.shaw.ca/gf3/circle-the-cat.html et comme lintitul le dit, il fautentourer le chat. Cest un malin ! Mais onpeut y arriver avec un peu de chance audbut. Enfin, si vous aimez voir votre nom(ou celui dun ami) affich partout lors dufestival de Cannes, allez faire un tour surwww.monfestival.fr/. Cest bien foutu.

*PHVEn esprant que ce numro 30 ans vous adonn autant de plaisir lire que lquipe le raliser (tu parles !), rendez-vous le moisprochain pour de nouvelles aventures !

1BUSJDL "OTQBDI

7( SURHILQGG


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32


;YH]LSL_WYLZZ

QHHYcHUZ

Vorige winter hebben we eigenlijk al een try-outgedaan, met Neckermann en vluchten vanuit Amster-dam. Daar zijn toen een aantal klanten op ingegaan.Dat heeft aangetoond dat er wel interesse voor diebestemming bestond, luidt het.

5PL[NLRLRLUUHHYHUKLYLU1L[HPYZ[VW[Niet zozeer het feit dat Jetair Lapland niet meer pro-grammeert (dat wisten we niet), heeft de beslissingom Lapland te gaan aanbieden versneld. We hebbenniet zozeer gekeken naar de andere aanbieders, welhet feit dat we via onze collegas van Vrij Uit daarcontacten hadden en dat we een rechtstreekse vluchtkunnen aanbieden, heeft de doorslag gegeven.Thomas Cook gaat in zee met Transavia. Deze maat-schappij vliegt vanaf begin januari vanuit Amster-dam, maar als het hoogseizoen ter plaatse echt start(februari), komt er een tweede rechtstreekse vluchtvanuit Brussel. Wie wil, kan echter blijven kiezenvoor vertrek vanuit Schiphol. Daar krijgen Belgischeklanten trouwens gratis parking aangeboden.Constant sluit trouwens niet uit dat men in de toe-komst, als Lapland zou aanslaan, vroeger van startgaat met vluchten ex Brussel.

4LLY^HHYKLWe hebben gestreefd om een totaalpakket aan te bie-den. Dat wil zeggen: Nederlandstalige begeleiders zijnop de verschillende locaties aanwezig, transfers vanopde luchthaven naar de accommodaties zijn in de prijsbegrepen en thermische pakken worden gratis terbeschikking gesteld. Dat laatste is beslist geen luxe,maar men wil, door het zelf inclusief aan te bieden,vooral de klant ontlasten.Thomas Cook is ook bewust gaan zoeken naar hetbelevingselement, daar leent de bestemming zichuitstekend toe. Zo sluiten de avonturenweken in hetThomas Cook-aanbod daar heel goed bij aan. En ookde logies bij mensen thuis op de boerderij zijn eentypisch Thomas Cook-product. Die boerderij ligt trou-wens dicht tegen de Russische grens en dus een beetjebuiten het gewone, dixit de brandmanager.

De opvallendstenieuwigheid in hetwinteraanbod vanThomas Cook is de intro-ductie van een nieuwewinter-bestemming:Lapland. Binnen deprofilering van het merkThomas Cook waarbijvakantiebeleving sterknaar voren komt, isdit daarvoor een per-fecte bestemming, steltbrandmanager NathalieConstant.

Nog een leuke extra, en ideaal om de sfeer te proevenin dat wijdse landschap, is de (initiatie) sneeuwscoo-ter-tocht die iedere klant (in Ruka en Luosto) krijgt.In Kuusamo wordt dat vervangen door het op stapgaan met huskys, rendieren en sneeuwschoenenevenzeer een typische ervaring van ginds.

)\SNHYPQLaLRLYUPL[HMIV\^LUDe nieuwe bestemming brengt het aantal wintersport-landen bij Thomas Cook op acht. Naast de klassiekersin de Alpen plus Andorra (waar de Thomas CookJunior Club voor het eerst ook tijdens schoolvakantiesactief wordt in de wintersport) blijft men resoluut dekaart van het budgetvriendelijke Bulgarije trekken.Constant: De lancering van Lapland betekent niet datwe Bulgarije willen afbouwen. Dat is een andere typewintervakantie, misschien meer budgetvriendelijk,maar we zien dat er nog steeds mensen naartoe gaan.Misschien geen vijf jaar na elkaar, maar voor begin-ners blijft het heel interessant. We zijn trouwens nogde enige to die er met een eigen charter naartoe gaat.Bovendien, als je ziet hoe de hotellerie er gevolueerdis sinds we Bulgarije opgestart hebben, dat is enorm.De weliswaar kleine pistes en skimateriaal zijn echtgoed geworden, de hotels zijn heel degelijke vierster-renkwaliteit. Dusja, we geloven heelsterk in Bulgarije.Net zoals Laplandis het meer eennichemarkt, die nietde aantallen pax vanOostenrijk of de an-dere grote skilandenzal benaderen. Maarin het kader van devakantiebeleving diede touroperator cen-traal stelt, vormenbeide bestemmingenbeslist een mooieaanvulling.

&SJL #SVTUFO

;OVTHZ*VVRUHHY3HWSHUK

7( SURHILQGG

;YH]LSL_WYLZZ

;YH]LSL_WYLZZ

3HKtUP[PVUSi, dans le Harraps , (to) overrun signifie envahir ou infester, dansle langage aronautique, il sagit dun dpassement, dun prolonge-ment darrt ou dune sortie en bout de piste. To overrun , cest d-passer le bout de piste comme un 747 de Kalitta et cest bien ce quenous faisons chaque semaine. En bout de magazine, nous ajoutonsencore un petit quelque chose. Nous franchissons les limites , sansdpasser les bornes, si vous voyez ce que nous voulons dire

3/PZ[VPYLLhistoire dOverrun dmarre en 1980. Eh oui !, bientt trenteans, donc. A lpoque, lditeur du mensuel aronautique Aviastro(ex-Aviation et Astronautique), Roger Busschots, demande sonrdacteur-en-chef, votre serviteur, dimaginer une rubrique quipuisse mettre en valeur ce quon appelle dans notre mtier, la 3e decouverture , cest--dire la publicit qui se trouve au bout du journalavant quon ne le referme. Une publicit qui, gnralement, nest pastrs visible du point de vue impact commercial.Aux Etats-Unis, certaines revues placent en dernire page rdaction-nelle lditorial ou la chronique dune grande signature. Jimagine

alors dy mettre les potins dumonde de laviation, les livresque nous avons lus, le sommairedu prochain numro, etc. Et trsvite, nous trouvons lintitul de larubrique : Overrun . Le succsest immdiat et ce melting-potdinformations diverses devien-dra une rubrique humoristiqueavec des cartoons et des photosplaisantes.Un changement au comit dedirection mettra fin la rubrique.Qu cela ne tienne, comme entre-temps, jai repris la chroniqueaviation hebdomadaire de LEchode la Bourse, la direction du jour-

nal accepte la publication dans cette chronique dun pav intitul Overrun . La rubrique renat en aot 1985 et tiendra plus de sixans, avant que ne disparaisse la chronique Aviation fin dcembre1991.En octobre 2002, loccasion du n200 de Travel Express, WalterBaeke cherche de nouvelles ides. Parmi dautres, alors que je lairejoint en aot 1989, je lui suggre une page d humeurs que lonpourrait intituler, ben oui, Overrun . Quelques mois plus tard, lessujets que lon peut dvelopper sur toute une page spuisent et rap-paraissent les diffrents articulets que lon connat aujourdhui. Celafait maintenant sept ans que a dure et jamais, en dpit de problmesde sant de son rdacteur, la rubrique Overrun na manqu dans cespages.Je ne lai jamais dit, mais si un jour il devait marriver quelque chose,cela me ferait plaisir quOverrun demeure. Le bb a grandi et ilmrite de me survivre. Il y a assez de talents pour faire vivre Over-run. Aprs tout, il suffit dcouter et de vouloir faire partager rires etsourires. Cest si vrai que cette rubrique est alimente largement parnos lecteurs que je ne remercierai jamais assez.

3HYuNSLPeut-on rire de tout ? Si on connat son lectorat, probablement queoui. Mais si Overrun a souvent fustig le racisme et les intgrismes detous poils ou, plus gnralement, la btise, la rubrique sest toujoursimpos une rgle, elle na jamais t mchante. Lhumour permet cer-tes dadoucir des critiques frontales, mais personne personne ! nedoit se sentir injustement bless dans son honneur et sa dignit. Cestce quon appelle lhumanisme.

6LZ[SHZV\YJL&Do viennent les histoires ? De partout ! Delivres, de revues, mais surtout de conver-sations. Quand un bon mot fait mouche,je mempresse de le noter (mme si cestmoi qui lai fait !) Trs peu dinternet, enrevanche. Une histoire sur internet fait vitele tour. Pas besoin de rpter ici-mme cequi est connu depuis un mois. Et quandje tombe sur un long texte, alors je ledcoupe. Et cest ainsi quon cre desrendez-vous permanents.Les sous-rubriquesLes rflexions de Philippe Geluck,Jean-Claude Vandamme ou Jean Yanneont dur plus dun an, de mme que lesrubriques Kulula Airlines, Ne disezpas disez , le btisier du voyageur,lassur du mois, les perles. Le recordde longvit est dtenu par la citationdu mois (depuis novembre 2004),mais dautres tiennent bien la distance,comme par exemple Sil y a un trucqui magace . Au dpart, je pen-sais que ctait le seul. Ctait en janvier2008. Jen ai trouv plein par la suite : lestraductions approximatives, les argumentsfallacieux, les demandes pour devenir monami , lodeur de certains dans les avions,les bagagistes en grve, mon agrafeuse, lescartes de vux illisibles, les htels qui nevendent pas de timbres, les dbraills, lemanque de ponctualit et plein dautres.A dire vrai, la plupart du temps, je ne suispas le seul agac !

3HZ\P[LWHNLZ\P]HU[LBon, maintenant sil y a encore quelquunqui me pose des questions sur Overrun, jelui dirai quil na pas lu cette page et pourraila lui envoyer. Cela a du bon, les numrosanniversaires !...

1BUSJDL "OTQBDI

3LZJV\SPZZLZKL6]LYY\U3LJ[\YLHYHIL& Javoue que je commence Travel Express en lisant la dernire page . Cette sympathique confession ne nous a past formule par un Arabe distrait, mais par beaucoup de lecteurs. Ce nest pas une attitude quil faut avouer car,en vrit, le compliment se retourne vers celui qui lexprime. Car nest-ce pas une qualit humaine, dans ce mondede brutes, de vouloir dmarrer une lecture avec le sourire ? Merci donc vous, amis lecteurs pour votre fidlit. Etcommmorons ce numro anniversaire en rpondant aux questions qui sont les plus souvent poses. Overrun, au fond,vous connaissez ?

0WFSSVO B DPOOV MFT DPMPOOFTEj "WJBTUSP x EF j -&DIP EF MB

#PVSTF x FU EF j 5SBWFM &YQSFTT xEFQVJT QST EFy USFOUF BOT

&YDMVTJG -BVUFVS FOQMFJOF NEJUBUJPO QPVSQSQBSFS MF

QSPDIBJO 0WFSSVO 1IPUP

+FUBJS

7( SURHILQGG


1234567891011121314151617181920212223242526272829303132


1234567891011121314151617181920212223242526272829303132


Newswww.thomascookagent.be

E-learning: al honderden trouwe gebruikers!

Familiedag voor EASY WAYleden in Plopsaland op11/10!

Terug naar school met Tommy!

24 november 09:eerste Kerstfeest van het jaar!

Jaargang 7 Editie 9 2009

Extra EASY WAY Punten voor Winter 09-10!

Dubbele EASY WAYPunten voor boekingentot 27/9/09!

THOMAS COOK VLIEGVAKANTIESThomas Cook Discover 25 punten per pax voor alle bestemmingenThomas Cook Cruises 25 punten per pax voor alle cruisesPorto Bay hotels 25 punten per pax voor:

Porto Bay Falsia****(*) (Algarve)Porto Mare****(*), Porto Santa Maria****(*)Eden Mar****(*) (Madeira)

Domaine Les Paltuviers 25 punten per pax

THOMAS COOK AUTOVAKANTIESPierre & Vacances 40 punten per geboekte kamer of woningMaeva/Latitudes 40 punten per geboekte kamer of woning

PEGASE VLIEGVAKANTIESPegase Cruises 25 punten per pax voor alle cruisesCordial Mogan Playa**** 25 punten per pax(Gran Canaria)

Maak zelf kans op een gratis Nobody handtas!

Ook deze winter beloont Pegase uw trouwe klanten met een ex-clusieve handtas van het Belgische haute couture merk Nobody.Wie een Pegase wintervakantie boekt vr 1 oktober 2009 metafreis tussen 29 oktober 2009 en 12 april 2010 krijgt gratis eenNobody handtas ter waarde van 210 euro. Dit aanbod is geldigvoor alle Pegase boekingen Middellandse Zee, Exoten, Citytripsen Sneeuw met een minimum waarde van 1.250 euro (1 handtasper dossier).

Maar ook maakt kans op deze elegante Nobody handtas! Mochtu dat nog niet gedaan hebben, registreer u dan eenmalig - via hetformulier op www.thomascookagent.be en valideer uw registratiemet een PO nummer geboekt binnen deze actie. 20 EASY WAY le-den kaapten al zon handtas weg, eind september maken we voorde laatste keer 10 EASY WAY leden gelukkig!

;YH]LSL_WYLZZ

;YH]LSL_WYLZZnotering. Is dat dan echt het beste schipter wereld?Als ik volgens mijn scoresysteem werk is ditinderdaad het beste schip. Toch is dit niethet meest geschikte schip voor iedereen. Wieeen megaschip wil met veel toeters en bellenmoet niet op de Europa zijn. Dat is uiteinde-lijk de belangrijkste boodschap uit mijn boek:kies het juiste schip omwille van de juistereden.

Hoe ziet u de taak van een reisagent?Net zij moeten helpen om de juiste persoonop het juiste schip te krijgen voor de correctereden. Vakkennis is erg belangrijk maar hetis niet makkelijk. Het is niet makkelijk omtijdens een kort scheepsbezoek een indruk tekrijgen van het product. Daar moet je al watervaring voor hebben, want vaak is het schipop dat moment erg doods.Het is uiteraard nog moeilijker voor reisagen-ten die nooit een schip zien. Wie zich echterspecialiseert leert op den duur wel om heelvlug een schip te beoordelen.

Momenteel zitten we volop in een promo-tieperiode. Hoe staat u daar tegenover?Het democratiseringsproces is een goedezaak, maar er zijn ook neveneffecten. Zekerop de grote schepen is er soms een gebrekaan burgerzin, net als in het gewone leven.

Er zijn mensen die op cruise gaan voor demooie bestemmingen, terwijl op hetzelfdeschip lawaaierige bierzuipende individuen derust kunnen verstoren. Dingen die je ook invakantieclubs tegenkomt.Wat ik wel vaststel is dat door de promotiesreisagenten te vaak gewoon een bestel-ling opnemen zonder meer. Om cruises teverkopen moet je proactief zijn. Men moetook niet steeds het goedkoopste voorleggen.Ik denk dat een verkoopsgesprek meer in deopwaartse richting moet gaan.

Wat denkt over de informatie op hetinternet, zoals blogs en discussiefora? Datis gratis en voor uw boek moet er betaaldworden.Ik denk dat je nooit de volledige waar-heid krijgt op het internet. Het is allemaalte subjectief. Soms zijn de reacties totaalcontradictorisch zodat je niet weet wie er nude waarheid spreekt.Er is heel wat informatie voorhanden, hetis alleen een kwestie hoe je er kritisch meeomgaat.Sommige mensen breken alles ongenuan-ceerd af, terwijl toch velen eerlijk commen-taar geven. Weet je, de cruisesector levertecht wel een goed product af.

U hebt de transformatie van de sector

QHHYcHUZ

vanaf het begin meege-maakt. Vindt u dat de rederijen genoegcreativiteit aan de dag leggen?Mmm (zucht) ik vrees dat ze in feite dat destroom aan ideen drooggevallen is. In hetalgemeen zijn er wel goede ideen gereali-seerd. Maar zoveel dingen zijn reeds gedaanof geprobeerd. Ik denk aan Celebrity. Daarkon je vroeger aan boord een maatpak latenmaken. Het was klaar op het einde van decruise en het was veel goedkoper dan aanland. Costa heeft het idee dan gekopieerd.Dat is een fenomeen dat we nu vaak zien:iedereen kopieert.Door de stringente veiligheidsvoorschriftenzijn nu een hele boel activiteiten niet langermogelijk. Op de Cunard Countess hadden weop het achterdek een kite competitie. Tweeteams moesten proberen hun vlieger zolangmogelijk in de lucht te houden. Nu zou jemeteen een reactie krijgen van een veilig-heidsofficier omwille van aansprakelijkheidof het gevaar dat de touw een reddingsbootblokkeert enz

Kan u wel nog genieten van een cruise?Ik ben er nog steeds dol op! Wat ik zal doenals ik groot wordt, weet ik echter nog niet.(Zegt hij spottend. Douglas Ward is...64.)

.JLF -PVBHJF

7( SURHILQGG


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32


;YH]LSL_WYLZZ

;YH]LSL_WYLZZ

Een man in een rolstoel laat zich rondlei-den op een cruiseschip. Misschien hebt ude foto ook ooit gezien? De persoon is al-les behalve mindervalide. Het is DouglasWard, die voor zijn Berlitz Cruise Guidetoetst of een schip wel 100% geschikt isvoor personen met een handicap. De ab-solute zoektocht naar het detail: dat is,net zoals voor de journalisten van TravelExpress, het credo van Douglas Ward.Voor dit feestnummer liet deze autoriteituit de cruisesector, die zelf de 25e ver-jaardag van de befaamde Berlitz Guideviert, zich graag door Travel ExpressBenelux interviewen.

6VRMLLZ[IPQ)LYSP[a.\PKL[V*Y\PZPUNHUK*Y\PZLZOPWZ

Hoe bent u in de cruisewereld beland?Na mijn muzikale opleiding kreeg ik een jobaangeboden aan boord van de oude QueenElizabeth. Ik woonde in de New Forestvlakbij Southampton, en had reeds als kindeen zekere fascinatie voor passagierssche-pen. Gedurende een aantal jaar had ik eenjazzkwartet, en het mag gezegd, we speeldenaltijd voor eersteklas passagiers. Dat warengouden tijden want toen, in de jaren zestig,reisden nog veel mensen per schip van ennaar de Verenigde Staten. Ik heb er veel be-roemde mensen ontmoet, en zelfs jam sessiesgehad met Count Basie en Duke Ellington.Voor de jonge man die ik toen was, waren ditonvoorstelbare momenten.

Bent u altijd muzikant gebleven?Neen, in die tijd was er een soort logischeevolutie op de hirarchische cruiseladder. Alsmuzikant werd je eventueel entertainmentmanager, om dan verantwoordelijk te wordenvoor de excursies. Cruise director wordenwas dan de volgende ultieme job.Ik werd dus eerst shore excursion manager,

en daar heb ik veel mensenkennis opgedaan.Vooral in verband met het strelen van egos.Of het omgaan met vervelende passagiers.Zo herinner ik me een groep Venezolanendie het leuk vonden om glazen asbakken eenpaar dekken naar beneden te gooien. Of zewierpen brandende lucifers op de dansvloer.Gelukkig werd niemand gewond.

Veel van de excursies die nu bestaan heb iknog opgestart, zoals bijvoorbeeld een vluchtboven de Mendenhall gletsjer in Alaska.Een shorex manager moest in die tijd ookgoed de havens en de bestemmingen kennen.Het was de gewoonte om lezingen te gevenmet dias en 35mm film.Later ben ik dan uiteindelijke cruise direc-teur geworden.

Voor welke rederij werkte u?Mijn eerste rederij was Cunard in 1965,maar ik werkte ook voor Fred Olsen en P&O,of rederijen die ondertussen verdwenen zijn,zoals de Shaw Savill Line, of Union CastleLine.

U hebt dus echt de volledige evolutie vande cruisewereld meegemaakt?Ja, daar heb ik echt geluk in gehad. Ookdoordat ik aan boord werkte kon ik alles ookbekijken van achter de schermen. In Miamizag ik van dichtbij hoe nieuwe rederijenontstonden zoals Royal Caribbean of NCL.Maar ik was ook getuige van anderen die tenonder gingen. Dikwijls hadden wij spotna-men voor de pechvogels onder de schepen.De Calypso noemden wij de Collapso, en deSouthern Cross werd steevast de SufferingCross.

Vijfentwintig jaar publiceerde u de eersteBerlitz Guide for Cruising. Hoe kwam udaarbij?Als cruise directeur moest ik veel socia-lizen met passagiers. Op een dag haddenwe tijdens het aperitief een gesprek over devele nieuwe cruiseschepen die in de vaartkwamen. De passagiers vonden het jammerdat er zo weinig vergelijkende informatievoorhanden was. Ik vond hun opmerking te-recht en even later startte ik een verenigingvan cruise passagiers. Voor de 5000 ledenproduceerde ik een soort plooifolders waarinschepen uitvoerig werden geanalyseerd enbesproken. Omdat het toen makkelijk wasom schepen te bezoeken, zeker in mijn hoeda-nigheid van cruise directeur, had ik al gauween tachtigtal schepen gekeurd. In Miami ofNew York was het gewoon een kwestie omeven aan boord van een ander schip te gaan.Van veiligheid was toen nog geen sprake.Op een dag kreeg ik een telefoontje vanBerlitz, een bekende uitgeverij van reisgidsen

en taalcursussen. Iemand had hen een vanmijn clubblaadjes opgestuurd. Berlitz vroegme of ik mijn bevindingen niet wou delenmet het grote publiek. Eerst zei ik dat mijnbesprekingen enkel voor de clubleden warenbestemd, maar na veel aandringen heb ikdan toch toegehapt, zodat in 1984 de eerstecruisegids in de rekken lag.

Is de jubileumuitgave van 2010 erg ver-schillend met het eerste boek?Het boek is alleen maar beter en rijpergeworden. In 1984 hadden we slechts 120schepen en 256 bladzijden. Nu zijn er al 710paginas en 271 schepen. Ik zou nog veelmeer willen schrijven maar nu reeds krijg ikvan verdelers te horen dat het boek te dikis.

De grote vraag is altijd hoe u tewerk gaat.U kan toch nooit elk jaar alle schepenbezoeken?Alhoewel ik zelf tot 200 dagen per jaar aanboord van schepen ben kan ik inderdaadniet alles zien. Dat is ook niet nodig omdater geen dramatische verschillen zijn van hetene jaar op het andere. Ik werk volgens eenrotatiesysteem waarbij ik toch om de zoveeljaar een schip terugzie.Bovendien doe ik het niet alleen. Ik beschikover een team van vijf trouwe medewerkers,die voor mij naar schepen gaan als ik zelfniet beschikbaar ben. Opgelet, uiteindelijkben ik, en ik alleen, de persoon die de scoresgeeft.

Hoe werkt het systeem van scores?Ik heb een systeem waarbij een twintigtalhoofdthemas van een cruiseschip gevalu-eerd worden, zoals keuken, entertainment,accommodatie enz Op het einde van hetbeoordelingsproces komen alle scores ano-niem samen, dat wil zeggen dat ik dan nietweet welke cijfers bij welk schip passen. Zoblijf ik 100% objectief. Pas als de totale sco-res samengeteld worden kan ik terug wetenom welk schip het gaat.De methode is erg belangrijk, want ik moetme te allen tijde kunnen verantwoorden voorde rechtbank. Onze objectiviteit is primor-diaal.Ook van passagiers krijg ik tot 3.000 brievenper jaar. Dat houdt me op de hoogte vanveranderingen. Ze vertellen me of er noghaar lag in de badkamer, of als er niet langereen chocolaatje op het hoofdkussen ligt.Sommige mensen willen kleine detectiveszijn en gaan op jacht naar details. Anderenoverdrijven en doen het om upgrades e.d. tebekomen.

Reeds jaren is de Europa van Hapag-Lloydhet enigste schip met een vijfsterren plus

Vanaf beginoktober isde BerlitzGuide forCruising andCruiseships2010 in deboekhandel teverkrijgen.

7( SURHILQGG

Newswww.thomascookagent.be

E-learning: al honderden trouwe gebruikers!

Familiedag voor EASY WAYleden in Plopsaland op11/10!

Terug naar school met Tommy!

24 november 09:eerste Kerstfeest van het jaar!

Jaargang 7 Editie 9 2009

Extra EASY WAY Punten voor Winter 09-10!

Dubbele EASY WAYPunten voor boekingentot 27/9/09!

THOMAS COOK VLIEGVAKANTIESThomas Cook Discover 25 punten per pax voor alle bestemmingenThomas Cook Cruises 25 punten per pax voor alle cruisesPorto Bay hotels 25 punten per pax voor:

Porto Bay Falsia****(*) (Algarve)Porto Mare****(*), Porto Santa Maria****(*)Eden Mar****(*) (Madeira)

Domaine Les Paltuviers 25 punten per pax

THOMAS COOK AUTOVAKANTIESPierre & Vacances 40 punten per geboekte kamer of woningMaeva/Latitudes 40 punten per geboekte kamer of woning

PEGASE VLIEGVAKANTIESPegase Cruises 25 punten per pax voor alle cruisesCordial Mogan Playa**** 25 punten per pax(Gran Canaria)

Maak zelf kans op een gratis Nobody handtas!

Ook deze winter beloont Pegase uw trouwe klanten met een ex-clusieve handtas van het Belgische haute couture merk Nobody.Wie een Pegase wintervakantie boekt vr 1 oktober 2009 metafreis tussen 29 oktober 2009 en 12 april 2010 krijgt gratis eenNobody handtas ter waarde van 210 euro. Dit aanbod is geldigvoor alle Pegase boekingen Middellandse Zee, Exoten, Citytripsen Sneeuw met een minimum waarde van 1.250 euro (1 handtasper dossier).

Maar ook maakt kans op deze elegante Nobody handtas! Mochtu dat nog niet gedaan hebben, registreer u dan eenmalig - via hetformulier op www.thomascookagent.be en valideer uw registratiemet een PO nummer geboekt binnen deze actie. 20 EASY WAY le-den kaapten al zon handtas weg, eind september maken we voorde laatste keer 10 EASY WAY leden gelukkig!


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32


;YH]LSL_WYLZZ

;YH]LSL_WYLZZcreatieve reisagent die streeft naar geperso-naliseerde service in de eerste plaats zichzelfmoet voorstellen op het internet. Of daarhet online gebeuren moet bijkomen betwijfelik, omdat de reisagent van morgen juist diezaken zal kunnen aanbieden, die niet in teblikken zijn in internetmodules. Voor diereisagent is internet in de eerste plaats eenniet te onderschatten middel om zich enzijn competenties kenbaar te maken . Anderswordt het dan weer als de reisagent eenniche aanbiedt. Uiteraard moet die nichein de internetkijker worden gezet. Zich opinternet manifesteren met zon typische jun-gle website met 105 keuzemogelijkhedenkan voor zon reisagent enkel een negatiefeffect hebben. Als appeltje voor de dorst enliefst na een goede berekening van kosten enbaten kan hij zich linken aan bepaalde TO-,hotelbrooker- en andere brookersites vooronline booking. Zichzelf op het www werpenmet een eigen online bookingsite voor eenglobaal toeristisch aanbod, is misschienverleidelijk maar was tot op heden voor demeeste reisagenten een zware streep door derekening of zelfs de doodsteek.

Het decreet Bourgeois verzwaarde de ves-tigingsvoorwaarden voor reisbemiddelaarsin Vlaanderen. Vereist dit een schaalver-groting? Meer specialisatie? Welke?Het decreet Bourgeois is, als het correctwordt toegepast door de bevoegde overheid,een bevestiging van de waarde van onsberoep. Het verzwaart de vestigingsvoor-waarden niet maar actualiseert die en brengtze wel dichter bij de economische realiteit.Schaalvergroting en specialisatie hebbenvoor mij niet te maken met dit decreet maarlijken mij een zeer verstandige keuze binnenonze meer en meer globaliserende marktwaarin morgen onze middelgrote reisbureaustot kleine spelers kunnen verwateren. Alsdie kleine speler dan heeft gekozen voor eenniche zit hij op het goede spoor.

Onder druk van de verbruikersorganisatiesmikt Europa op nieuwe verplichtingen tengunste van de consument. Heeft er iemandooit een initiatief genomen om de vesti-gingsvoorwaarden te uniformiseren?De Europese Commissie heeft ooit het planopgevat om samen met de richtlijn die leiddetot de reiscontractenwet ook een richtlijnuit te vaardigen die moest leiden tot eenEuropees reisbureaustatuut. Dit werd enwordt geblokkeerd door de reisbureausectorin Duitsland, het Verenigd Koninklijk ende Scandinavische landen waar de grotetouroperators de dienst uitmaken. De grotetouroperators willen geen statuut, zij willenalleen hun regels opleggen.

Nederland leeft zonder vergunningstelsel,maar hun reisagenten en touroperatorsbestrijken nog altijd de Belgische markt,ondanks onze reglementeringen. Hoe kandit verholpen worden?Wij kunnen niet verhinderen dat Belgischeconsumenten hun reis in Nederland - directof via het internet - boeken. Dit worden danNederlandse contracten. De Nederlandse

overheid kan evenmin verhinderen dat Neder-landers in Vlaanderen boeken. Wij kunnenevenmin verhinderen dat argeloze consumen-ten onbestaande vakantiewoningen boekenin Spanje of Frankrijk of een rondreis in Perudie nog nooit is doorgegaan. De misbruikenhierrond zijn legio en pleiten voor de waardeen de zekerheid van een boeking via onzereisagent.

Ook in eigen land is de concurrentieoneerlijk. Waalse vestigings- en waarborg-normen zijn veel soepeler dan de Vlaamse.Is daar al ooit enige samenspraak overgeweest, zowel wat betreft de politici alsbijvoorbeeld UPAV en VVR?UPAV ziet het nut niet in om mee te werkenaan het upgraden van de vestigingsvoor-waarden. Dit is hun verantwoordelijkheid.Wij hebben gezien wat er in Walloni in dereissector en in andere sectoren is gebeurd.Anderzijds zal Europa ook aan Walloni eenaanpassing van het reisbureaustatuut aan dedienstenrichtlijn opleggen.

Brussel wil nu ook de Vlaamse reisver-kopers in de hoofdstad aan haar vergun-ningsplicht onderwerpen. Is dit voor VVRaanvaardbaar?De Vlaamse Gemeenschap is nog altijd be-voegd over de Vlaamse vergunninghouders inBrussel, wel vallen zij nu onder de Federalewetgeving en als er ooit een Brussels statuutvoor de reisbureaus komt onder deze wetge-ving. Bij een grondige staatshervorming zalde Vlaamse Gemeenschap de volle bevoegd-heid over de Vlaamse reisbureaus in Brusselverwerven zodat de Vlaamse reisbureausin Brussel aan dezelfde voorwaarden zullenbeantwoorden als in Vlaanderen. Overigensvallen de Franstalige vergunninghouders diein Vlaanderen een verkooppunt uitbaten val-len onder de Vlaamse wetgeving.

Moet er op vakantiesalons kunnen ver-kocht worden?De VVR is en blijft van oordeel dat er bestniet verkocht wordt op vakantiesalons. Ditis niet goed voor de sector en zeker niet voorde consument omdat die teveel gedrevenwordt tot een impulsieve aankoop. Een reis

kopen is geen vluggertje, degelijk advies iseen noodzaak, en daarvoor is een salongeen correcte omgeving. Wettelijk is het inVlaanderen echter toegelaten en in Brusselonder strikte voorwaarden.

De zogeheten non-profit vormt een ruimgebied. Wordt het niet hoogtijd dat dieactiviteiten onder de loep worden genomenen aan banden worden gelegd? Dezelfdevraag geldt voor carriers die zich bezondi-gen aan dynamic packaging en die gekop-peld aan een biljet meer en meer ook hotelen auto in het dossier betrekken.Voor beide vragen geldt dat deze mistoe-stand door het decreet is gereglementeerd ener aldus alle mogelijkheden worden gebodenom dit aan banden te leggen. ToerismeVlaanderen interpreteert het decreet enhaar bepalingen op een te lakse wijze. VVRbetreurt dit en zal hier blijven tegen agerentot op het ogenblik dat de ontkrachting vanhet decreet stopt.

Bourgeois kondigde een kwaliteitslabelaan voor de reisbemiddelaar. Hoever staanwe daar met de uitvoering?Hierover bestaat een groot misverstand.Er bestaat in feite geen kwaliteitslabel. Dereisbureauvergunning is het kwaliteitslabel,het feit dat men een vergunning ontving,bevestigt dat voldaan is aan alle wettelijkebepalingen om reizen op een correcte wijzete verkopen. Tegen 1 september 2010 moe-ten alle reisbureaus de nieuwe vergunning/kwaliteitslabel verwerven.Het bezitten van een vergunning zal in deogen van de consument pas een kwaliteit-slabel worden van zodra de sector en deoverheid samen hun schouders zetten ondereen imagocampagne voor het vergundereisbureau.

Hoeveel reisbemiddelaars zullen er overle-ven over pakweg 10 jaar, omstreeks 2020dus?Deze vraag is niet te beantwoorden. Hoe-veel bankfilialen zullen er nog zijn in 2020?Hoeveel vakbladen ? Ik hoop, voor de consu-ment, nog heel veel.... goede! 87

QHHYcHUZ

7( SURHILQGG

;YH]LSL_WYLZZ

QHHYcHUZ

1VRLYIV\^[ZLNTLU[aHRLUYLPaLU\P[Touroperator Joker Toerisme heeft de voorbije drie jaar zijnsegment zakenreizen gestaag zien groeien. Met het oog op detoekomst (en de unieke Gateways-reizen als boegbeeld) wilmen de afdeling een duidelijkere merkenpositionering geven.Welkom bij Business by Joker.

Joker Toerisme timmert al 30 jaar aan de weg van de intercultureledialoog. Via reisprogrammas (met kleine groepen) maken deelnemerskennis met andere culturen, projecten en ideen. Maar de leiding vanJoker zag onderweg vaak dat tal van interessante commercile projec-ten bij gebrek aan kennis van interculturele waardepatronen amperkansen kregen. Afgevaardigd bestuurder Bob Elsen, zelf ondernemer,vervolgt: Volgens de Amerikaanse zakenbank Meryll Lynch misluk-ken 38 % van fusies en overnames omwille van culturele redenen.Daar wilden wij iets aan doen.In 2005 heeft men daarom met de KU Leuven het Living StoneCompetentiecentrum voor Intercultureel Ondernemen (LSC) opgericht,om de relatie tussen ondernemerschap en interculturaliteit meer teonderbouwen, zowel via academisch onderzoek als met trainingen,netwerken n reizen naar het buitenland.Die Living Stone Gateways-reizen richten zich op ondernemers enleidinggevende figuren die handelen met andere culturen. In het reis-programma zitten niet enkel de klassieke formele en informele elemen-ten, maar en dat is vrij uniek- ook training en kadering waardoordeelnemers bewuster en efficinter leren communiceren en omgaanmet de bezochte cultuur en samenleving. Elsen: Dat wij deelnemersopdrachten meegeven, hen doen nadenken over hetgeen ze ter plaatseervaren en voelen, is uniek. Tegelijkertijd brengen we hen samen metonze lokale netwerken, faciliteren nieuwe contacten zodat onderne-mers hun ding kunnen doen. Zo gaan we dit najaar met Agoria, deVlaamse Bouwfederatie en de Belgische Zuid-AfrikaClub naar Zuid-Afrika. Een klassieke handelsmissie, maar met typische Gateways-elementen zoals interculturele trainingen en praktijkgerichte sessiesover handelen met Afrikanen. Volgend jaar zijn er bijvoorbeeld reizennaar ons netwerk in Shanghai, met bezoek aan de Expo. Het volledigereisaanbod is te vinden op: www.lscoop.com

9LWLH[LYZIPQILKYPQMZSLPKLYZHet concept slaat blijkbaar aan. Binnen de businessunits van Joker isGateways nog een niche, maar wel een die de jongste jaren flink aan-trekt (het aantal Gateways-reizen is dit jaar verdubbeld). We zien datbij die bedrijfsleiders flink wat repeaters zijn. Ze maken van die reizengebruik om ervaringen uit te wisselen, om contacten te leggen. Enbinnen bedrijven heeft men ook wel oren naar het verhaal van Jokerdat uiteindelijk meer is dan alleen vluchten en logies verkopen. Zakenals Living Stone Dialoog en ViaVia cafs zijn er immers niet zomaargekomen, zegt ook Jeroen Vincken die bij Joker het luik zakenreizenonder zijn hoede heeft.Sinds een drietal jaar is Joker zich trouwens meer systematischgaan richten naar kmos als potentile partner voor vluchten enandere reisdiensten. We mikken (nog) niet op multinationals, wel opbedrijven die per jaar tussen pakweg 50 en 400 tickets nodig hebben.Daar hebben we intussen 30, 35 nieuwe partners kunnen vinden. Ooktal van vzws en ngos doen op Joker beroep voor vluchten. In derdeinstantie zijn er de incentives. Joker organiseert sowieso voor veelincentivehuizen in Belgi de logistiek, maar die markt is zoals bekendhet laatste jaar danig door de crisis getroffen. En daarnaast zijn erde Gateways, die ook helpen om de bekendheid van Joker binnen debedrijfswereld te vergroten, stelt Vincken.Dat het aandeel van de zakenreizen gegroeid is, lijkt wel vast te staanfeit, maar dat in cijfers uitdrukken is moeilijk, omdat de bedrijfs-klanten over meerdere distributiekanalen verspreid zitten. Sommigeklanten zitten bij bepaalde kantoren, andere bedienen we vanuit dehoofdzetel. Dat maakt het een beetje moeilijk om het te meten ofkwantificeren. Maar het klopt allicht dat het luik zakenreizen binnende businessunit vluchten een belangrijker aandeel heeft weten teverwerven. Men is sowieso van plan om dit najaar een gedetailleerdeanalyse te maken van het segment zakenreizen.Dan wil men meteen ook een vernieuwde merkenpositionering van hetJoker zakenluik lanceren, gekoppeld aan een actieplan. Vincken: Eenconcrete naam hebben we nog niet, maar we willen zeker de link metJoker niet verliezen. Zoiets als Business by Joker of Joker Businessis dus perfect denkbaar.

7( SURHILQGG


1234567891011121314151617181920212223242526272829303132


1234567891011121314151617181920212223242526272829303132


;YH]LSL_WYLZZ

;YH]LSL_WYLZZ+L[VLRVTZ[]HUKLYLPZHNLU[

;6ZLUYLPZILTPKKLSHHYZTVL[LULSRHHYVWUPL\^HHU]\SSLUVVR, de Vereniging van Vlaamse Reisbu-reaus, werd gesticht op 8 oktober 1976en is dus net iets ouder dan uw favorietevakblad. De door Antoon Van Eeck-hout opgerichte groepering wuifde toenvaarwel aan het nog unitaire en eerderTO-gerichte UPAV. Zij besloot uitsluitendde belangen van de Vlaamse reisbemidde-laars (en Nederlandstalige Brusselaars)te behartigen. VVR telt nu ruim 650leden en is hierdoor de grootste in hetnoordelijke landsdeel. Een exclusief ge-sprek met voorzitter Jan Van den Abeeleover het verleden en de toekomst

Al meer dan een decennium geleden over-rompelden TC en TUI de wereld van dereisverkopers. Zie je de macht van diemastodonten nog toenemen?De reisagenten bestonden al toen de tour-operators samen met hen het reizen toegan-kelijker maakten voor de grotere massa. Detouroperator smolt diverse reisproducten sa-men, kon door grotere aankoopkracht betereprijzen bedingen, en verkocht de productenvia hun enige distributie: de reisagent. Ditwas transparant zowel voor de sector alsvoor de consument.Het was pas toen de touroperators groeidenen zij door een grotere kapitaalbehoefte nietmeer in handen van reisagenten maar vanbankiers kwamen dat de groeiende nega-

tie van de reisagentendistributie aanving.De wedloop naar marktaandeel en snelverdiende dividenden werden belangrijkerdan de kwetsbare distributie, die voor detouroperator nochtans een levensnoodzake-lijke goede relatie is.Hierdoor stimuleert de TO nu in feite debasiscreativiteit van de echte reisagent - hetzelf organiseren van reizen - en verwaarloostde TO tegelijk een goedkoop en professioneeldistributiekanaal.De macht van de mastodonten zal binneneen bepaald reissegment en binnen dieagentschappen die intussen hetzij verticaalgentegreerd zijn of een overwegend tourope-ratoraanbod in de rekken hebben, toenemen.Mettertijd, en misschien vlugger dan weverwachten, zal evenwel bloedarmoedeoptreden. Bloedarmoede door de complexerevraag van de consument (waar flexibiliteiten creativiteit zal ontbreken), de onover-zichtelijkheid van het directe aanbod vande TOs (met stijgende ontevredenheid vande indirecte distributie) en de onbetaalbaar-heid van naast hun overhead zowel van hetdirecte distributienet als van hun strategievan verticale integratie.Er ligt nog een gouden toekomst voor de cre-atieve, flexibele en vooral gedreven zelfstan-dige reisagent die bepaalde markten aan deTO zal verliezen maar die, binnen een geper-sonaliseerde dienstverlening, de enige is dieeen antwoord zal kunnen geven op de nu almeer complexe reisvragen van de consument.Een gepersonaliseerde dienstverlening dienooit kan worden waargemaakt door dezezogeheten mastodonten, die meestal een zeerlogge structuur kennen.De touroperator is gegroeid door de reis-agent, de reisagent is gedeeltelijk gegroeiddoor de touroperator. De dag dat we elkaaropnieuw aanvullen en dat de distributie weertransparant wordt kunnen er weer goudentijden aanbreken, met elk onze sterkte. Devraag is of de wil bestaat om dit ooit tebereiken.

Onafhankelijke reisbemiddelaars zoudeninzake verantwoordelijkheid worden ge-lijkgesteld met reisorganisators, indien hetontwerp Balate voor de wijziging van dereiscontractenwet ooit wordt goedgekeurd.Komt dit neer op een doodsteek voor deonafhankelijken?Dit is een ontwerp dat getuigt van een com-pleet gebrek aan grondige analyse van de be-treffende problematiek , en is voor mij tot opheden een de inkt niet waard . Het is zelfverwonderlijk dat een dergelijk iets ooit deactualiteit haalde. Trouwens, dit ontwerpkomt niet van de Europese tafels maar is een

hersenspinsel van onze consumentenorgani-satie die verkeerdelijk denkt dat zij hiermeein het voordeel van de verbruiker werkt. Bijhet verschuiven van de verantwoordelijkheidheeft niemand baat, niet de touroperator,niet de reisagent en zeker niet de consument.Wat zij transparantie noemen, leidt totcomplete chaos en bemoeilijkt de verdedigingvan de consumentenbelangen.

De afschaffing of vermindering van velecommissies hadden een wurgend effect.Hoe kan een onafhankelijk reisagent nogoverleven?Het commissiesysteem is en blijft een goedsysteem voor zover het effectief de toege-voegde waarde van de reisagent dekt . Tegemakkelijk wordt dit systeem beschouwdals een te liquideren kostenpost. Dit vloeitvoort uit het globaliseren van een sector,waarbij sectorvreemde geldschieters, vervan de basis, in ivoren torens verregaandebeslissingen treffen. Deze commission cut,gecombineerd met een concurrerende prijs-zetting en directe verkoop door de produ-centen zelf, verziekt de relatie. Er is maarn manier ook hier tot transparantie enbetere relatie te komen onze toegevoegdewaarde uitdragen naar de consument toe,een toegevoegde waarde van neutraliteit,zekerheid en betrouwbaarheid. De goedereisbemiddelaar slaagt hierin en kon zelfsde commission cut in de luchtvaart in zijnvoordeel doen uitdraaien.

Meer en meer onafhankelijke reisbemid-delaars beginnen zelf reizen te organise-ren. Ziet VVR daarin voor zichzelf of vooraankoopcentrales een rol tot krachtenbun-deling?De VVR zal elke vorm van solidariteit enkrachtenbundeling onder de leden toejuichenen steunen. Er zijn reeds goede organisatiesdie krachtenbundeling in het vaandel dragen.Deze organisaties krijgen de volle appreci-atie van de VVR. VVR telt nu reeds meerdan 650 leden. Zelfs de passievere ledenvinden nu hun weg naar de VVR als hetmoeilijk wordt, en dat hoort zo. Wanneer denood en de vraag van de basis zou ontstaantot een doorgedreven actie tot krachtenbun-deling, dan zal de VVR dit na wijs overlegzeker doen. Zo kan de VVR, zonder zelf eencommercile identiteit te worden, er wel eenhelpen oprichten en/of er in participeren.

Internet weegt alsmaar zwaarder door.Meen je dat interactieve websites enonlineverkoop ook voor de reisbemiddelaaronafwendbaar zijn?Mijn persoonlijke mening hierover is dat de

7( SURHILQGG

;YH]LSL_WYLZZ

:RP^VYSK!ZRPTL[OL[]SPLN[\PN

)\ZVUS`Naast het vliegtuig blijft uiteraardde bus een belangrijk transport-middel om skirs ter bestemmingte brengen. Het aantal opstap-plaatsen is gereduceerd (zo valtLuik weg, wegens maar weinigopstappers vorige winter -watHernould doet opmerken dat Wa-len wel veel meer gaan skin maargrotendeels rechtstreeks boeken.Voor mij zijn ze goed voor amper 5% van de omzet in de ski, terwijlze voor zonvakanties net wel heelbelangrijk zijn), maar dat laat onstoe efficinter te rijden.Maar de belangrijkste vernieuwingis ongetwijfeld dat men voortaanbus-only tickets kan boeken, duszonder verblijfsarrangement. Netzoals voor de hotelprijzen zal ookvoor het aantal beschikbare zetelshet fluid pricing-principe wordengehanteerd. Vroeg boeken wordtdus ook hier de regel.

-S\PKWYPJPUNIn de prijstabellen worden inder-daad twee kolommen gepubliceerd:de vroegboektarieven tot eindseptember, en de normale prijzen.Dat zijn ook de maximumprijzen.We hebben gemerkt dat mensentoch boeken, ook tegen die hogereprijs. Door nu fluid pricing te intro-duceren kunnen we prijzen, gekop-peld aan de capaciteit, die tussende laagste en hogere prijs liggen,gaan aanbieden. En het systeem(dat op wenkbrauwengefrons bijconcullegas is onthaald) scoort,meldt Hernould half augustus. Heelwat Skiworldklanten boeken blijk-baar sowieso vroeg, en die wil menbelonen. Wie tijdig boekt, kan tot40 % goedkoper op reis dan vorigjaar. Eenmaal het fluid pricing-gegeven in zwang is, kunnenreisagenten de stand van zakenvan de prijzen op www.skiworld.beof BTN raadplegen in real time.

+LRSHZZPLRLYZISPQ]LUSkiworld hanteert ookvoor komende win-ter de skigarantie(die hebben wevorige winterniet moeten ge-bruiken, behou-dens n keertoen er te veelwind stond), eenuitgebreid gammaaan short-, midweek

en weekski, early ski en de skicar-rousel (nog goedkoper dan earlyboeking). Ook begeleide reizen,beperkte toeslagen voor singles,skilessen enzomeer behoren intus-sen tot de zekerheden.Opmerkelijk blijft de mogelijkheidom een tweede vakantieformulegratis te verkrijgen.

4LJXPSME USFLU EF LBBSU WBOWMJFHUVJH O CVT PN TLJST OBBSEF "MQFO UF CSFOHFO

&EEZHernouldXPSEU EJUXJOUFSTFJ[PFOIPUFMNBOBHFSJO $IUFM

Eddy Hernould enSkiworld, ondanks deterughoudendheid in hetverleden, trekken dezewinter resoluut de kaartvan vliegtuig n bus omde skirs naar de Alpen tebrengen.

We hebben in het verleden ooitgeprobeerd om skirs met VLM tevervoeren. Maar die prijzen lagentoen veel te hoog. De pogingen vanJetairfly en Transavia vorige win-ter waren evenmin een succes. Weproberen het toch opnieuw, maarvooral omdat we met BrusselsAirlines een goede partner hebbengevonden, legt Eddy Hernould debeweegredenen om toch te gaanvliegen uit.Er zijn zowel week- als weekend-formules uitgewerkt, op Lyon enGenve, twee vooral zakenbe-stemmingen. Dat is ook de redenwaarom men bij de nationale lucht-vaartmaatschappij tevreden is overdeze deal. Marketingman ChristianDumortier schetst het plaatje: Hetgaat om twee bestemmingen waarwe vooral tijdens de week veelbusiness op hebben. Dat we nu ookin het weekend kunnen werken,is dat voor ons een goede zaak.Bovendien mogen Skiworldklantenals b-lightvliegers gratis hun skismee vervoeren (normaliter moetje dan voor b-flex kiezen, zegtDumortier).Vanuit Genve (voor Chtel)/Lyon(andere) gaat het met een (inbe-grepen) transfer (of huurwagen)richting hotel. In al deze eigen Ski-sun hotels kan je kiezen voor eenweekformule in all-inclusive, ofwelmaar dat kan enkel in Chtel-voor een shortski-weekend. Nog inChtel is er een tweede mogelijk-heid, namelijk een verwenweek-end: met logies in een juniorsuite,ontbijt op bed en een diner. Dezeverwenformule wordt aangebodenin halfpension. Let wel: in dezevliegoperatie zitten de skipassenniet in de prijs begrepen.Er is nog een tweede vliegoperatie,naar enkele Italiaanse bestemmin-gen. De skirs krijgen de mogelijk-heid om ter plaatse te kiezen vooreen huurwagen of bustransfernaar het hotel. Hernould merktterzake op dat de Val di Sole bus-shuttles sponsort. Dat biedt zekermogelijkheden voor de toekomst,luidt het.

Deze vorm van koppelverkoopis, zeker nu Europa Belgi heeftteruggefloten, voor deze winterzelfs uitgebreid: wie minstenseen midweek skivakantie boekt,kan binnen de 48 uur een tweedegratis-skivakantie vastleggen, ofeen verblijf in de Ski-Sun hotelsvoor volgende zomer (die hotelshebben trouwens deze zomer alzon 1500 fietsers ontvangen, voor2010 mikt men op niet minder dan5000 sportievelingen). De tweedegratis vakantie behelst wel enkelhet verblijf, niet de skipas of heteten. Die kunnen worden bijge-boekt.

5PL\^LILZ[LTTPUNLU

Op een drafje krijgenwe nog de nieuwe

bestemmingen. InNoord-Itali isVale di Sole dezewinter uitge-breid, in Oos-tenrijk gaat hetom Sell am Zee,

Schlapming datopnieuw opduikt en

Saalbach.

*,6NHH[OV[LSY\UULUEn dan gaat het richting Alpen.Eddy Hernould zal immersenkele maanden de Antwerpsethuisbasis verlaten: vanaf destart van het winterseizoen zalhij in Chtel de hotelmanagervervangen. Helemaal vanhet toneel verdwijnt hij niethoor. Er bestaan tegenwoordigvoldoende communicatiemid-delen opdat Eddy met ons kancommuniceren en beslissingennemen, en we hebben compe-tente brandmanagers. Maar hetis ook interessant, want metzijn ervaring zal hij beslist nogdingen opmerken en kunnenverbeteren. En dat komt uitein-delijk onze klanten ten goede,stipuleert pr-man Tom Bossuyt.

&SJL #SVTUFO

QHHYcHUZ

7( SURHILQGG


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32


brusselsairlines.com

irthday,Happy

Travel Express!

- 30 years Travel Express -

61%*(1B$GB[B4( $0

;YH]LSL_WYLZZ

+LZUV\]LSSLZK6S`TWPJEstimant que la Grce a failli dans leremboursement des aides illgales dEtat la compagnie Olympic depuis plus de quatreans, la Cour de Justice europenne a con-damn le pays payer une amende de 2 mil-lions dEUR. Cette peine est assortie duneastreinte de 16.000 EUR par jour de retard partir de septembre. La somme indmentverse Olympic Airlines (privatise en marsdernier) est value 104,5 millions dEUR.La plainte de la Commission europenneremontait 2002. Comme quoi, on peut fairetraner les choses. Et ce nest sans doute pasfini

cration dun fonds dindemnisation des pas-sagers en cas de faillite dune compagnie ari-enne, a annonc le commissaire aux Transports,Antonio Tajani. Celui-ci a donn cette informa-tion la suite de la suspension de la licence devol de MyAir.

;\YRPZOLU[v[LAvec 868 millions de dollars, Turkish Airlines aralis le troisime meilleur score des compag-nies mondiales en 2008, derrire Lufthansaet Qantas. Dans ces conditions, on comprendmieux les nouvelles commandes passes parla compagnie depuis la fin juillet. Sept Boeing777-300ER ont t commands en plus des cinqautres il ny a pas si longtemps fin juillet. Le 18aot dernier, Turkish a sign un contrat pourla fourniture de sept Airbus A330-300 pourlivraison partir de fin 2010 comme les 777.Mais comment fait-elle ? Il faudra aller voir ade plus prs

:HJOLaH\ZZPX\L!t United Airlines tendra sa ligneChicago-Londres Bruxelles partirde la saison dhiver. Lavion arrivera Zaventem 16h35 et repartira lelendemain matin 6h05 pour Londreset puis Chicago. Le night stop serait-ilmoins cher Bruxelles ?t Openskies, compagnie full businessrachete par British Airways (et rgu-lirement menace de disparition), asupprim sa liaison entre Amsterdam etNew York.t SkyEurope a trouv un nouvel inves-tisseur autrichien dispos investir16,5 millions dEUR dans la compag-nie. Sera-ce suffisant pour la sortirde ses problmes financiers et de sonconcordat ?t Le terminal low-cost de BrusselsAirport ne pourra sans doute passouvrir en octobre comme prvu. Il estdsormais davantage question de dbut2010.t Les premiers vols commerciaux dAirFrance en A380 auront lieu les 20 et21 novembre prochains sur laxe Paris-New York. A cette occasion, la compag-nie mettra aux enchres sur internetdeux fois 380 siges en octobre. Lesbnfices de lopration seront verss trois projets humanitaires (sur 580 !)soutenus par la Fondation Air Francepour lEnfance en difficult. Sympa.t Qantas a annul la commande dequinze Boeing 787 et obtenu le reportde livraison de quinze autres. La raisonnest pas le retard du programme (onne sait toujours pas quand aura lieu lepremier vol), mais la dtrioration de lasituation conomique.t Quelques nouvelles dAirbus. Le con-structeur a livr son millime appareilde la famille A330/A340, un A330-300 Thai Airways. Virgin Atlantic a com-mand dix nouveaux A330, dont quatrele seront en leasing. Afriqiyah Airwaysa pris livraison de son premier A330 le12 aot dernier.t Dans la rubrique People , vousserez intresss dapprendre que PhilipSaunders (ex-SN), a quitt son poste deCEO de Carribean Airlines (ex-BWIA).Il avait succd Peter Davies (ex-SNaussi) qui est aujourdhui managingdirector de la compagnie rgionalebritannique Air Southwest.t Sous-chapitre de la mme rubrique :Fernando Conte a quitt la prsidencedIberia, six mois avant la fin de sonmandat. Il semblerait que les retardslis au rapprochement avec BritishAirways aient jou. Il a t remplacpar Antonio Vsquez. Jukka Hienonen agalement dmissionn dbut aot de laprsidence de Finnair, aprs lannoncedune quatrime perte semestrielle (de26,1 millions dEUR) successive.1"

0MZNQJD SFNCPVSTFSBUFMMF MFT BJEFTPCUFOVFT QBS M&UBU .ZTUSFy

9tZ\S[H[ZZLTLZ[YPLSZAu cours du premier semestre, les aro-ports europens ont enregistr un reculde 10% en nombre de passagers. Ce reculsest forcment manifest galement auniveau des commerces. 2009 sera incon-testablement une mauvaise anne pourles aroports. Les seuls aroports quiont tir leur pingle du jeu sont Zurich(+1,8%), Marseille (+5,4%), Milan-Bergame (+6,3%), ainsi que StockholmBromma, Bari et Riga avec des crois-sances deux chiffres. Brussels Airportaffiche une baisse de 11,7% en passagerset de 12,6% en mouvements davions.

4`(PYZ\ZWLUK\L A seguito del provvedimento di sospensionedella licenza di ezercizio adottato dallEnacnei confronti di myair.com...voil ce quonpeut lire depuis la mi-juillet en tte du site dela compagnie low-cost MyAir. Trs vite, lamme poque, des confrres ou amis nous ontappels pour nous dire quils avaient rservsur internet des vols entre Bruxelles et Bariet quils ne trouvaient pas de responsables enBelgique. Oui, et alors ? Quid du rembour-sement? nous demandaient-ils. Eh bien,cest foutu ! , rpondions-nous. Quand on sepasse des intermdiaires professionnels, onjoue cavalier seul en cas de ppins aussi.

-VUKZKLNHYHU[PL(3&Cela ne fera toujours quune quinzainedannes que le secteur belge du voyage ledemande, mais soit, ne boudons pas notreplaisir : la Commission europenne tudie la

)HNHYYLZZ\YSLZIHNHNLZLarrive dHewa Bora sur le march belge avecsa liaison entre Bruxelles et Kinshasa, mmesi elle ne rencontre pas un succs phnomnal,fbrilise quand mme un peu ses concurrents.Surtout en poids de bagages admis. Depuisdbut juillet, Brussels Airlines admet en Eco2 bagages de 23 kilos chacun (32 kg en Biz),plus 1 de 23 kg pour les titulaires de la cartePrivilege Gold (bientt Miles & More) et de 32kg pour les Platinum. De son ct, Ethiopian, aannonc le 7 aot ladmission de 2 bagages de32 kilos chacun jusqu la fin de lanne. Maisici, le vol nest pas direct, pour rappel.

'PSUF EF TFT CPOT STVMUBUT 5VSLJTI "JSMJOFT B DPNNBOE TFQU"JSCVT "

QHHYcHUZ

"JS 'SBODF NFUUSB TPO OPVWFM" FO MJHOF MF OPWFNCSF MB 4BJOU7FSIBFHFO

7( SURHILQGG


1234567891011121314151617181920212223242526272829303132


1234567891011121314151617181920212223242526272829303132


;YH]LSL_WYLZZ

QHHYcHUZ

teren van de mogelijkheden om meer te krijgenvoor dezelfde prijs.De grootste klappenvallen in hetsegmentvan

delonghaulvliegvakan-ties, luidt het unisono.Voor de andere vliegvakantiebestemmingenrond de Middellandse Zee is er sprake van goedstandhouden volgens Thomas Cook. Spanje ver-liest veel van zijn pluimen: het toerismeministe-rie gewaagde onlangs van min 11 procent (veelBritten hebben afgehaakt), maar ook Turkijegaat volgens Hernould achteruit.Dat deze beide laatste bestemmingen, en vooralSpanje (vooral de Costa Blanca en Brava, aldusBosteels), gretig lastminutes aanbiedingenproduceren, mag dan niet verwonderen.Voor de neergang is de crisis uiteraard de groteboosdoener. Men zal op reis gaan, of niet,noteerden wij enkele maanden geleden al. Demindere resultaten (men hoopt in de laatstemaanden van het zomerseizoen de achterstandverder te verkleinen) hebben meerdere verkla-ringgronden. De terugval in de longhaul en exo-tische vakantiebestemmingen noopt hoteliersom prijsgunstige promoacties te gaan lanceren(zoals bijvoorbeeld Mexico). Maar die bren-gen wel minder op in se normaliter duurderebestemmingen. Ten tweede, door (overtollige)

capaciteit te reduceren wordt de rendabiliteitweliswaar geoptimaliseerd, maar het eindresul-taat wordt wel kleiner dan vooropgesteld. Ook

de doorgerekende brandstofreduc-ties spelen een rol, stipt Bart

Brackx nog aan.Het groeisegment in

deze krimpmarktis het luik auto-

vakanties. Be-gin dit jaar

zagen degrote

tosnog

geenver-

schui-ving van

vlieg- naarautovakanties,

vandaag geeftBrackx toe dat net die

(goedkopere) autovakan-ties het beter doen.

Met het ruimschoots vroeger in de marktzetten van het winteraanbod, gecombineerdmet extra voordelige vroegboekkortingen envoorschotregelingen, heeft men in Oostende enGent alvast pogingen gedaan om de aarzelendeconsument nogmaals over de streep te trekken.Het is vooralsnog onduidelijk hoe de marktdaardoor inpikt. Frank Bosteels stelt zich danook luidop de vraag of de huidige tendens oflogica zich zullen doorzetten naar de winter?Bij al dat minder rooskleurige nieuws zou menhaast vergeten dat de Belgische reismarkt eenvan de meest veerkrachtige blijkt te zijn op hetoude continent. Uit de cijfers van de TUI-groepblijkt dat de situatie in de buurlanden nietbepaald florisanter te noemen is. Nederland enFrankrijk boeren zon 13 procent achteruit, degrote reismarkten van Duitsland en Engelandzagen respectievelijk 10 en 12 procent minderklanten op reis gaan. Bij onze noorderburengaat men zelfs al zover om te stellen dat 2009een verloren jaar is voor de reiswereld.

Erik Brusten

Nu het zomerseizoenbijna achter derug is, wordt stilaan duidelijk dat2009 geen grand cru jaar wordt voorde touroperators. Enig pluspunt: invergelijking met de ons omringendelanden vallen de mincijfers in Belginog mee.

Uit een analyse van De Tijd blijkt immersdat voor deze zomer de georganiseerdereismarkt de grootste terugval in ab-solute cijfers ooit zou noteren. Min5 7 procent, of 200.000 tot eenkwart miljoen vakanties minder,luidt het verdict. Daarmee zou2009, na de terugval van1991 en 2002, slechts hetderde jaar in 20 jaar zijn datde reismarkt op die manierkrimpt.Bart Brackx gaf tegenoverDe Tijd toe dat er sprakeis van een boekingsach-terstand van zes procent.Dat halen we niet meerin tijdens de rest van hetseizoen, dixit Brackx.Bij Thomas Cook wildemen liever geen cijferskwijt, maar de situatie zougelijkaardig zijn, meenden decollegas.Gelet op het overwicht vanbeide spelers hebben de anderetouroperators weinig marge omde algemene trend van de marktom te buigen. Eddy Hernould vanIntermed Travel (Ski- en Sunworld/Mediterra) bevestigt hetgeen hierbovenwordt gesteld: Ik denk dat de glo-bale markt 10 15 % achteruitgaat, Abtospreekt over acht procent. Wijzelf noterenmomenteel min 18 procent, maar ik zie daargeen probleem, integendeel: onze marges zullenbeter zijn dan in 2008.

Jetair CEO Bart Brackx redeneert op gelijkaar-dige wijze in De Tijd. Onze rendabiliteit zalzeker niet teleur-stellen, luidde het. De trucheet capaciteitsreductie, en die is door iedereenop grote schaal toegepast. Enkel op die manieris men in staat om in een krimpende markt zichtoch enigszins staande te houden.Brackx liet zich ve

September 2009

Documents

Transcript of September 2009