samenvatting 1 de kaart -...

16
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 172 1 de kaart les 1 Nederland vanuit de ruimte Het weer kun je bekijken met behulp van satellietbeelden. Een satellietbeeld is een computerbeeld dat is gemaakt vanuit een satelliet. Je kunt er bijvoorbeeld water, land, steden en heuvels op herkennen. Je kunt er ook bewolking op zien. Een satelliet is een instrument dat rond de aarde cirkelt en steeds computerbeelden maakt. Van een satellietbeeld kun je een kaart maken. les 2 Nederland en Zeeland Je hebt geleerd wat de provincies van Nederland zijn en welke hoofdsteden ze hebben. Ook heb je de belangrijkste plaatsen, wateren en landstreken in Zeeland geleerd. les 3 Beelden uit de ruimte Op een overzichtskaart staat een groot gebied, bijvoorbeeld het waddengebied. Bij eb vallen grote delen van de Waddenzee droog. Deze delen worden wadden genoemd. Je kunt daar dan overheen lopen. Bij vloed lopen ze weer onder water. Het moment waarop het water bij vloed op het hoogste punt staat heet hoogwater. Het moment waarop het water bij eb op het laagste punt staat heet laagwater. Op satellietbeelden kun je het verschil tussen eb en vloed zien. Maar satelliet- beelden worden ook gebruikt om bijvoorbeeld bosbranden te volgen. De satelliet meet dan de temperatuur en stuurt die naar een computer op de aarde. De computer zet dan bijvoorbeeld rode stippen op de plaatsen waar het heel heet is. Daar is dan de brand. les 4 Van satellietbeeld naar kaart Van een satellietbeeld kun je een kaart maken. Water, land, steden en bossen krijgen een aparte kleur. Grenzen kan de satelliet niet zien. Die moet de tekenaar er zelf op zetten. samenvatting

Transcript of samenvatting 1 de kaart -...

Page 1: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 172

1 de kaart

les 1 Nederland vanuit de ruimte

Het weer kun je bekijken met behulp van

satellietbeelden. Een satellietbeeld is een

computerbeeld dat is gemaakt vanuit een

satelliet. Je kunt er bijvoorbeeld water,

land, steden en heuvels op herkennen.

Je kunt er ook bewolking op zien.

Een satelliet is een instrument dat rond

de aarde cirkelt en steeds computerbeelden

maakt. Van een satellietbeeld kun je een

kaart maken.

les 2 Nederland en Zeeland

Je hebt geleerd wat de provincies van

Nederland zijn en welke hoofdsteden

ze hebben. Ook heb je de belangrijkste

plaatsen, wateren en landstreken in

Zeeland geleerd.

les 3 Beelden uit de ruimte

Op een overzichtskaart staat een groot

gebied, bijvoorbeeld het waddengebied.

Bij eb vallen grote delen van de

Waddenzee droog. Deze delen worden

wadden genoemd. Je kunt daar dan

overheen lopen. Bij vloed lopen ze weer

onder water.

Het moment waarop het water bij vloed

op het hoogste punt staat heet hoogwater.

Het moment waarop het water bij eb op

het laagste punt staat heet laagwater.

Op satellietbeelden kun je het verschil

tussen eb en vloed zien. Maar satelliet-

beelden worden ook gebruikt om

bijvoorbeeld bosbranden te volgen. De

satelliet meet dan de temperatuur en

stuurt die naar een computer op de

aarde. De computer zet dan bijvoorbeeld

rode stippen op de plaatsen waar het

heel heet is. Daar is dan de brand.

les 4 Van satellietbeeld naar kaart

Van een satellietbeeld kun je een kaart

maken. Water, land, steden en bossen

krijgen een aparte kleur. Grenzen kan de

satelliet niet zien. Die moet de tekenaar

er zelf op zetten.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 172

Page 2: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 173

Vragen

1 Wat is een satelliet?

2 Wat is een satellietbeeld?

3 Wat is een overzichtskaart?

4 Wanneer is het laagwater?

5 Wanneer is het hoogwater?

Antwoorden

1 Een instrument dat rond de aarde

cirkelt en steeds computerbeelden

maakt.

2 Een computerbeeld dat is gemaakt

vanuit een satelliet.

3 Een kaart van een groot gebied.

4 Op het moment dat het water bij eb

op het laagste punt staat.

5 Op het moment dat het water bij

vloed op het hoogste punt staat.

1 de kaart samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 174

Page 3: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 174

2 wonen

les 1 Het platteland

Het platteland is een gebied met

weilanden en akkers. Er zijn maar weinig

huizen en boerderijen. In de provincie

Groningen is veel platteland. Er wordt

graan verbouwd en er lopen koeien. In

Nederland is het platteland bijna altijd

vlak. De boerderijen staan ver uit elkaar.

In Spanje is het platteland niet altijd vlak.

Sinaasappels en olijven worden vaak op

hellingen verbouwd. De boerderijen

staan er meestal bij elkaar in een dorp.

In Nederland groeien geen sinaasappels

en olijven, want daar is het te koud voor.

les 2 Groningen

Je hebt geleerd waar de provincie

Groningen ligt en wat de belangrijkste

plaatsen en wateren zijn.

les 3 Kleine dorpen

In kleine dorpen zoals Marsum en Can

Catassus zijn weinig voorzieningen.

Voorzieningen zijn dingen die mensen

nodig hebben om prettig te kunnen

leven. Bijvoorbeeld een school, een

restaurant, openbaar vervoer, een

bibliotheek, een politiebureau en een

ziekenhuis. Soms vormen een paar kleine

dorpen samen een gemeente. Een

gemeente is een gebied met een of meer

woonplaatsen die samen een

burgemeester hebben.

In grote steden, zoals Barcelona, zijn

bijna alle voorzieningen die je maar kunt

bedenken: universiteiten, sportcentra,

musea en theaters.

Omdat er in kleine dorpen weinig

voorzieningen zijn, is er ook minder

werk. Jonge mensen verhuizen daarom

naar een grotere plaats. De oude mensen

blijven achter. Dat heet vergrijzing.

Omdat er steeds minder mensen

overblijven, verdwijnen vaak ook de

laatste voorzieningen.

les 4 Meer voorzieningen

Appingedam ligt vlak bij Marsum en is

veel groter. Er zijn veel voorzieningen.

Er zijn genoeg winkels en scholen, er is

een tennisbaan, een zwembad en een

jachthaven. Daardoor is er ook meer

werk. Dat zorgt voor meer inwoners,

waarvoor nieuwe wijken gebouwd moeten

worden. Zo wordt de stad steeds groter.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 176

Page 4: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 175

Vragen

1 Waaraan herken je het platteland?

2 Wat zijn voorzieningen? Geef vier

voorbeelden.

3 Waar vind je veel voorzieningen?

4 Wat is een gemeente?

5 Wat betekent vergrijzing?

6 Leg uit waarom plaatsen met veel

voorzieningen steeds groter worden.

Antwoorden

1 Aan de akkers en weilanden.

2 Voorzieningen zijn dingen die

mensen nodig hebben om prettig

te kunnen leven. Bijvoorbeeld een

winkel, een school, een restaurant,

openbaar vervoer, een bibliotheek,

een politiebureau en een ziekenhuis.

3 In grote dorpen en steden.

4 Een gemeente is een gebied met een

of meer woonplaatsen die samen een

burgemeester hebben.

5 Als er steeds minder jonge mensen

zijn en er vooral oude mensen

overblijven.

6 Door de voorzieningen is er werk. Dat

zorgt voor meer inwoners. En

daarvoor moeten nieuwe huizen

worden gebouwd.

2 wonensamenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 178

Page 5: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 176

3 water

les 1 Een dode rivier

In 2000 kwam er gif uit een goudmijn in

de rivier de Tisza in Hongarije. Daardoor

gingen planten en dieren in de rivier

dood. Ook vogels werden ziek. Ze hadden

vissen gegeten uit de rivier of van het

water gedronken. Het water was niet

meer geschikt om in te zwemmen of om

drinkwater van te maken. De Rijn in

Nederland is ook vervuild. Als de

vervuiling te erg wordt, kan er geen

drinkwater meer van worden gemaakt.

Oceanen raken vervuild door afval van

schepen en lekkende olie uit olietankers.

les 2 Gelderland

Je hebt geleerd waar de provincie

Gelderland ligt en wat de belangrijkste

plaatsen, rivieren en gebieden zijn. Ook

heb je gezien dat de Rijn in Gelderland

Nederland binnenkomt en dan naar de

zee stroomt. De rivier krijgt een paar

keer een andere naam.

les 3 Watervervuiling

Door het vuil in een rivier kunnen grote

gebieden vervuild raken, want rivieren

stromen door verschillende landen.

Rivieren raken vervuild door fabrieken en

landbouwbedrijven. Fabrieken lozen

afval en koelwater in de rivier. Koelwater

is nodig om machines koel te houden.

In de landbouw worden mest en

bestrijdingsmiddelen gebruikt. Bij regen

kunnen die in het grondwater

terechtkomen. Daarna komen ze in het

oppervlaktewater terecht. Dat is water

van de zee, een meer, een rivier of een

sloot.

In Nederland wordt het water van de Rijn

op verschillende plaatsen onderzocht. Er

worden maatregelen genomen om het

water zo schoon mogelijk te houden.

Bijvoorbeeld minder schadelijke stoffen

gebruiken, het water zuiveren voordat

het in de rivier wordt geloosd, het

grondwater beschermen, regels afspreken,

chemisch afval inleveren en soms

demonstreren.

les 4 Zuiver water?

Met een koffiefilter kun je een proef

doen om te zien hoe vuil het water uit

een sloot, een gracht of een vijver is. Het

is belangrijk dat iedereen ervoor zorgt

dat het water zo schoon mogelijk blijft.

Sommige stoffen mag je daarom niet

door de gootsteen spoelen.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 180

Page 6: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 177

3 water

Vragen

1 Noem de gevolgen van gif in de rivier.

2 Hoe kunnen oceanen vervuild raken?

3 Waarvoor wordt in fabrieken

koelwater gebruikt?

4 Wie zorgen vooral voor vervuiling van

de rivieren in Nederland?

5 Waarmee doen ze dat?

6 Wat is oppervlaktewater?

7 Noem twee maatregelen om het

water zo schoon mogelijk te houden.

Antwoorden

1 Planten en dieren in de rivier gaan

dood. Vogels die van het water

drinken of vissen eten, worden ziek.

Het rivierwater is niet meer geschikt

om in te zwemmen of om drinkwater

van te maken.

2 Door afval van schepen en lekkende

olie uit olietankers.

3 Om de machines koel te houden.

4 Fabrieken en landbouwbedrijven.

5 Fabrieken met afval en koelwater.

Landbouwbedrijven met mest en

bestrijdingsmiddelen.

6 Water van de zee, een meer, een

rivier of een sloot.

7 Minder schadelijke stoffen gebruiken,

het water zuiveren voordat het in de

rivier wordt geloosd, het grondwater

beschermen, regels afspreken,

chemisch afval inleveren, demonstreren.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 182

Page 7: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 178

4 landschap

les 1 Fryslân en Dorset

De Bouwhoek en de Greidhoek zijn

twee landbouwgebieden in Friesland.

De Bouwhoek ligt in het noorden van

Fryslân. Er zijn vooral akkers waar graan,

aardappelen en suikerbieten worden

verbouwd. De Greidhoek ligt in het

zuiden van Fryslân. Er zijn vooral

weilanden met koeien, die met een

machine worden gemolken.

Dorset is een landbouwgebied in het

zuiden van Engeland. Het ziet er heel

anders uit dan de Bouwhoek of de

Greidhoek. Er zijn golvende akkers en

weilanden met schapen.

les 2 Fryslân

Je hebt geleerd waar de provincie Fryslân

ligt, wat de belangrijkste plaatsen en

wateren zijn, en welke Waddeneilanden

er bij deze provincie horen. Je hebt ook

gezien hoe de belangrijkste wegen door

Fryslân lopen.

les 3 Indeling van het landschap

Het landschap in de Bouwhoek, de

Greidhoek en Dorset is in stukken

verdeeld. Die stukken heten kavels of

percelen. Soms hadden boeren veel

kleine stukjes land die ver uit elkaar

lagen. Omdat de boeren graag een

groter stuk land vlak bij hun eigen

boerderij wilden, deden ze aan

ruilverkaveling. Ruilverkaveling is het

ruilen van kavels om stukken land naast

elkaar te krijgen. Tegenwoordig noemen

we dat landinrichting.

De kavels in de Bouwhoek en de Greidhoek

zijn gescheiden door sloten of greppels.

Een sloot is een smal kanaal langs een

weiland of akker, waardoor het water

weg kan stromen. Een greppel is een

sloot waar meestal geen water in staat.

In Dorset zijn de kavels gescheiden door

heggen of wandelpaden. Sloten, greppels,

heggen en paden zijn inrichtingselementen.

Het zijn dingen die mensen een vaste

plaats in het landschap hebben gegeven.

Fryslân ligt voor een groot deel lager dan

de zee. Daarom liggen er dijken langs de

kust. Vroeger woonden de mensen in

Fryslân op heuvels. Die heten terpen.

Dorset ligt hoog boven de zee. Daar zijn

geen dijken of terpen nodig.

les 4 Inrichting van het landschap

In Nederland is het landschap door de

mens ingericht. Er zijn huizen gebouwd

en bossen, wegen, bruggen en spoorlijnen

aangelegd.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 24-02-2006 11:41 Pagina 184

Page 8: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 179

Vragen

1 Waar liggen de Bouwhoek, de

Greidhoek en Dorset?

2 Hoe ziet het landschap van de

Bouwhoek, de Greidhoek en Dorset

eruit?

3 Wat zijn kavels en hoe worden die

ook wel genoemd?

4 Wat betekent ruilverkaveling en hoe

wordt dat tegenwoordig genoemd?

5 Wat is het verschil tussen een sloot en

een greppel?

6 Wat zijn terpen?

Antwoorden

1 De Bouwhoek ligt in het noorden

van Fryslân. de Greidhoek ligt in het

zuiden van Fryslân. Dorset ligt in het

zuiden van Engeland.

2 In de Bouwhoek liggen akkers die

vlak zijn. In de Greidhoek liggen

weilanden die vlak zijn. In Dorset

liggen golvende akkers en weilanden.

3 Kavels zijn stukken land. Ze worden

ook percelen genoemd.

4 Ruilverkaveling is het ruilen van

kavels om stukken land naast elkaar

te krijgen. Nu heet dat landinrichting.

5 In een sloot staat water, een greppel

is meestal droog.

6 Terpen zijn heuvels waarop mensen

vroeger woonden. Zo beschermden

ze zich tegen de zee.

4 landschapsamenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 186

Page 9: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 180

5 werken

les 1 Werken op de akker

In Nederland worden in de landbouw

veel machines gebruikt. Zo worden

aardappelen met machines gepoot en

gerooid. Rooien betekent: gewassen uit

de grond halen, bijvoorbeeld aardappelen.

De machines doen het werk dat vroeger

door mensen werd gedaan. De

boerenbedrijven in Nederalnd zijn vaak

groot. In een bedrijf worden weinig

verschillende gewassen verbouwd.

In Polen wordt in de landbouw het

meeste werk nog met de hand gedaan.

Soms moet iedereen meehelpen, ook de

kinderen. De boerenbedrijven zijn er

vaak klein en de boeren verbouwen veel

verschillende producten. Machines zijn

voor deze bedrijven vaak te duur.

les 2 Drenthe en Overijssel

Je hebt geleerd waar de provincies

Drenthe en Overijssel liggen en wat de

belangrijkste plaatsen, wateren en

gebieden zijn. Ook heb je met een

spoorkaart gewerkt.

les 3 Landbouw in Nederland

In Nederland moeten boeren zich aan

veel regels houden. Hierdoor hebben ze

veel extra kosten. Steeds meer boeren

sluiten daarom hun bedrijf. Sommige

Nederlandse boeren beginnen in een

ander land opnieuw, omdat daar minder

regels zijn en omdat de grond er

goedkoper is.

Landbouw wordt onderverdeeld in

akkerbouw, veeteelt, tuinbouw en

bosbouw.

Akkerbouw is het verbouwen van

gewassen op akkers. Veeteelt is het

fokken van vee. Als veel dieren in een

kleine ruimte worden gehouden, heet

dat bio-industrie. Tuinbouw is het

kweken van groente, fruit en bloemen.

In Nederland is veel tuinbouw in kassen.

Bosbouw is het aanleggen en

onderhouden van bos.

les 4 Akkers hier en daar

De aardappelen die in Drenthe worden

verbouwd, worden in fabrieken verwerkt

tot patat, chips, aardappelmeel en puree.

Deze producten worden over de hele

wereld verkocht.

In Polen wordt veel graan verbouwd,

maar ook aardappelen, veevoer en

suikerbieten. Deze producten worden in

Europa en Rusland verkocht.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 188

Page 10: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 181

Vragen

1 Welke vier vormen van landbouw zijn

er?

2 Wat is akkerbouw?

3 Wat is veeteelt?

4 Wat is tuinbouw?

5 Wat is bosbouw?

6 Bij welke vorm van landbouw hoort

de bio-industrie?

7 Waarom sluiten steeds meer

Nederlandse boeren hun bedrijf?

8 Welke verschillen zijn er tussen

landbouw in Nederland en landbouw

in Polen?

Antwoorden

1 Akkerbouw, veeteelt, tuinbouw en

bosbouw.

2 Akkerbouw is het verbouwen van

gewassen op akkers.

3 Veeteelt is het fokken van vee.

4 Tuinbouw is het kweken van groente,

fruit en bloemen.

5 Bosbouw is het aanleggen en

onderhouden van bos.

6 Bio-industrie hoort bij veeteelt.

7 Omdat boeren zich in Nederland aan

veel regels moeten houden. Daardoor

hebben ze extra kosten.

8 In nederland wordt veel werk met

machines gedaan. De boerenbedrijven

zijn vaak groot. Er worden weinig

verschillende producten verbouwd.

In Polen wordt veel werk met de

hand gedaan. De bedrijven zijn er

klein. De boeren verbouwen veel

verschillende producten.

5 werkensamenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 190

Page 11: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 182

6 cultuur

les 1 Nederland: multicultureel

Nederland is multicultureel. Dat betekent

dat je in Nederland veel verschillende

culturen bij elkaar vindt. Er wonen

bijvoorbeeld mensen uit Suriname,

Marokko, Turkije, China en Bosnië in

Nederland.

Het onderwijs is niet in alle landen

hetzelfde als in Nederland. In Turkije

gaan op veel basisscholen de kinderen in

twee ploegen naar school.

Ze dragen een schooluniform. Ook de

vakanties zijn daar anders dan bij ons.

les 2 Utrecht en Flevoland

Je hebt geleerd waar de provincies

Utrecht en Flevoland liggen en wat de

belangrijkste plaatsen en wateren zijn.

les 3 Nieuw in Nederland

In de laatste vijftig jaar zijn er vooral

drie groepen mensen naar Nederland

gekomen.

– Mensen uit landen die bij Nederland

horen of hoorden.

– Mensen die speciaal voor werk naar

Nederland zijn gekomen. Dat zijn

gastarbeiders. Deze mensen deden

vooral werk dat de Nederlanders zelf

niet wilden doen.

– Mensen die uit hun eigen land zijn

gevlucht.

Als vluchtelingen in Nederland willen

blijven, moeten ze asiel aanvragen.

Asiel verlenen betekent onderdak

geven aan mensen die in hun eigen

land gevaar lopen.

Mensen van wie minstens een van de

ouders in het buitenland is geboren, zijn

allochtonen. Als allebei je ouders zijn

geboren in het land waarin je woont,

ben je autochtoon.

De Nederlandse cultuur verandert

langzaam, omdat de Nederlanders dingen

van de mensen uit andere culturen

overnemen.

les 4 Op de vlucht

In 1951 hebben meer dan 135 landen

het Vluchtelingenverdrag ondertekend.

Nederland ook. Een verdrag is een

schriftelijk vastgelegde afspraak tussen

twee of meer staten.

In het Vluchtelingenverdrag staat dat je

asiel kunt krijgen wanneer je in je eigen

land gevaar loopt door je godsdienst, je

ras, je mening of je nationaliteit.

Vluchtelingen die asiel aanvragen,

wachten in een asielzoekerscentrum (azc)

af of de regering ze een

verblijfsvergunning geeft. Als ze een

verblijfsvergunning krijgen, mogen ze in

Nederland blijven.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 24-02-2006 11:42 Pagina 192

Page 12: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 183

Vragen

1 Wat is multicultureel?

2 Welke drie groepen mensen zijn de

afgelopen vijftig jaar vooral naar

Nederland gekomen?

3 Wat zijn gastarbeiders?

4 Wat is asiel?

5 Wanneer ben je allochtoon?

6 Wanneer kun je als vluchteling asiel

krijgen?

Antwoorden

1 Multicultureel betekent dat er veel

verschillende culturen bij elkaar zijn.

2 Mensen die woonden in landen die

bij Nederland horen of hoorden,

gastarbeiders en vluchtelingen.

3 Mensen die speciaal voor werk naar

een ander land zijn gehaald.

4 Onderdak verlenen aan mensen die in

hun eigen land gevaar lopen.

5 Als minstens een van je ouders in het

buitenland is geboren.

6 Als je in je eigen land gevaar loopt

door je godsdienst, je ras, je mening

of je nationaliteit.

samenvatting 6 cultuur

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:39 Pagina 194

Page 13: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 184

7 natuur

les 1 Heuvels en bergen

Hoogteverschil in het landschap noem

je reliëf. Zuid-Limburg is het hoogste

gebied van Nederland. Er zijn daar

heuvels. Bij het drielandenpunt in Zuid-

Limburg grenzen Nederland, België en

Duitsland aan elkaar.

In Zuid-Tirol in Italië liggen veel hoge

bergen. In de bergen zijn haarspeld-

bochten en bergpassen. Een bergpas is

een punt waar de weg tussen twee

bergtoppen door gaat.

les 2 Limburg en Noord-Brabant

Je hebt geleerd waar de provincies

Limburg en Noord-Brabant liggen en wat

de belangrijkste plaatsen, wateren en

gebieden zijn. Ook heb je hoogtecijfers

gelezen op een kaart.

les 3 Hoogteverschillen

Er zijn vier verschillende landschappen

met hoogteverschillen. Laagland ligt niet

hoger dan 200 meter boven de zeespiegel.

Heuvelland ligt tussen 200 en 500 meter

boven de zeespiegel. Middelgebergte ligt

tussen 500 en 1500 meter. Hooggebergte

ligt hoger dan 1500 meter. Op een kaart

wordt de hoogte in een landschap

aangegeven door hoogtecijfers en

hoogtelijnen. Hoogtecijfers geven aan

hoe ver het land boven de zeespiegel

ligt. Hoogtelijnen zijn lijnen die

hoogtecijfers op een kaart met elkaar

verbinden.

De hoogteverschillen worden op een

kaart ook aangegeven met kleuren.

Tussen twee hoogtelijnen is de kleur

hetzelfde.

les 4 Reliëf

Het hoogste punt in Nederland ligt in

Vaals in Zuid-Limburg. Het ligt 322 meter

boven de zeespiegel. Een groot deel van

Nederland ligt lager dan de zeespiegel.

Het wordt beschermd door duinen en

dijken. In Noord-Italië zijn de

hoogteverschillen veel groter dan in

Nederland. De hoogste berg is er meer

dan 4000 meter hoog.

In het hooggebergte vind je rotsen en

steile hellingen. Er zijn geen bomen. In

het middelgebergte vind je ook steile

hellingen, maar er zijn ook bomen, gras

en planten. In het heuvelland zijn geen

steile hellingen. Er is veel groen. In het

laagland zijn helemaal geen hellingen.

Ook daar is het groen.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:39 Pagina 196

Page 14: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 185

7 natuur

Vragen

1 Noem een overeenkomst tussen het

landschap van Zuid-Limburg en dat

van Zuid-Tirol. Noem ook een verschil.

2 Wat is een bergpas?

3 Noem de vier hoogtelandschappen.

Hoe hoog liggen ze boven de

zeespiegel?

4 Wat zijn hoogtecijfers en hoogtelijnen?

5 Wat is reliëf?

6 Hoe worden de lage delen van

Nederland beschermd tegen de zee?

Antwoorden

1 In Zuid-Limburg en in Zuid-Tirol zijn

hoogteverschillen. Maar in Zuid-Tirol

zijn die veel groter dan in Zuid-

Limburg.

2 Een weg die tussen twee bergtoppen

door loopt.

3 Laagland ligt lager dan 200 meter.

Heuvelland ligt tussen 200 en 500

meter. Middelgebergte ligt tussen

500 en 1500 meter. Hooggebergte

ligt hoger dan 1500 meter.

4 Hoogtecijfers geven aan hoe ver het

land boven de zeespiegel ligt.

Hoogtelijnen zijn lijnen die de

hoogtecijfers op de kaart met elkaar

verbinden.

5 Hoogteverschil in het landschap.

6 Door duinen en dijken.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:39 Pagina 198

Page 15: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 186

8 verkeer

les 1 Veel verkeer

Goederen worden over het water

vervoerd met vrachtschepen. In de

havens van Rotterdam komen veel grote

vrachtschepen aan over zee. Vaak zijn

die schepen te groot om over de rivieren

verder te varen. Dan wordt de vracht

overgeladen in een kleiner vrachtschip.

Veel van deze kleinere schepen varen

over de Rijn van Rotterdam naar het

Ruhrgebied. Dat is een groot

industriegebied in Duitsland. De schepen

brengen daar goederen uit Rotterdam

naartoe. Ze nemen nieuwe producten uit

de fabrieken van het Ruhrgebied mee

terug.

les 2 Noord- en Zuid-Holland

Je hebt geleerd waar de provincies

Noord- en Zuid-Holland liggen en wat de

belangrijkste plaatsen, wateren en

gebieden zijn.

les 3 Transport over het water

Zeevaart is de scheepvaart op zee.

Binnenvaart is de scheepvaart op rivieren

en kanalen. Het overladen van goederen

heet overslag. Als goederen tijdelijk

worden bewaard, heet dat opslag.

De havens van Rotterdam behoren tot de

grootste ter wereld. Er zijn aparte havens

voor verschillende soorten schepen en

goederen. In de containerhavens mogen

alleen schepen met containers komen. Er

zijn ook speciale havens voor tankers. Dat

zijn schepen die aardolie vervoeren.

Een veerboot vaart steeds heen en weer

tussen twee oevers. De veerboot van

Rotterdam naar Engeland is een roll-on-

roll-offschip. Dat is een schip waar auto’s

aan de ene kant oprijden en aan de

andere kant weer af kunnen rijden.

Een gebied dat veel goederen van een

haven krijgt, noem je het achterland. Het

Ruhrgebied behoort tot het achterland

van Rotterdam.

les 4 Het achterland

In de havens van Rotterdam komen alle

soorten goederenverkeer bij elkaar:

zeeschepen, binnenvaartschepen,

vrachtwagens en goederentreinen.

Nederland, Duitsland, Frankrijk,

Zwitserland en Noord-Italië horen bij het

achterland van Rotterdam.

Ook in België, Frankrijk en Duitsland zijn

grote havens.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 24-02-2006 11:43 Pagina 200

Page 16: samenvatting 1 de kaart - kompaswestbroek.nlkompaswestbroek.nl/images/_documenten/6_-_Hier-en-daar... · 2 wonen les 1 Het platteland Het platteland is een gebied met weilanden en

Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 187

8 verkeer

Vragen

1 Wat is het achterland?

2 Welk voordeel heeft een

roll-on-roll-offschip?

3 Wat is overslag?

4 Wat is opslag?

5 Wat is binnenvaart?

6 Noem een belangrijk industriegebied

in het achterland van Rotterdam.

Antwoorden

1 Een gebied dat veel goederen krijgt

van een haven.

2 Auto’s kunnen er aan de ene kant

oprijden en aan de andere kant weer

af. Ze hoeven dus niet achteruit te

rijden of te keren als ze eraf gaan.

3 Het overladen van goederen van het

ene vervoermiddel in het andere.

4 Bij opslag worden goederen tijdelijk

bewaard.

5 De scheepvaart over rivieren en

kanalen.

6 Het Ruhrgebied in Duitsland.

samenvatting

211715-KB-samenvatting.qxd 24-02-2006 11:44 Pagina 202