Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland
samenvatting 1 de kaart -...
Transcript of samenvatting 1 de kaart -...
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 172
1 de kaart
les 1 Nederland vanuit de ruimte
Het weer kun je bekijken met behulp van
satellietbeelden. Een satellietbeeld is een
computerbeeld dat is gemaakt vanuit een
satelliet. Je kunt er bijvoorbeeld water,
land, steden en heuvels op herkennen.
Je kunt er ook bewolking op zien.
Een satelliet is een instrument dat rond
de aarde cirkelt en steeds computerbeelden
maakt. Van een satellietbeeld kun je een
kaart maken.
les 2 Nederland en Zeeland
Je hebt geleerd wat de provincies van
Nederland zijn en welke hoofdsteden
ze hebben. Ook heb je de belangrijkste
plaatsen, wateren en landstreken in
Zeeland geleerd.
les 3 Beelden uit de ruimte
Op een overzichtskaart staat een groot
gebied, bijvoorbeeld het waddengebied.
Bij eb vallen grote delen van de
Waddenzee droog. Deze delen worden
wadden genoemd. Je kunt daar dan
overheen lopen. Bij vloed lopen ze weer
onder water.
Het moment waarop het water bij vloed
op het hoogste punt staat heet hoogwater.
Het moment waarop het water bij eb op
het laagste punt staat heet laagwater.
Op satellietbeelden kun je het verschil
tussen eb en vloed zien. Maar satelliet-
beelden worden ook gebruikt om
bijvoorbeeld bosbranden te volgen. De
satelliet meet dan de temperatuur en
stuurt die naar een computer op de
aarde. De computer zet dan bijvoorbeeld
rode stippen op de plaatsen waar het
heel heet is. Daar is dan de brand.
les 4 Van satellietbeeld naar kaart
Van een satellietbeeld kun je een kaart
maken. Water, land, steden en bossen
krijgen een aparte kleur. Grenzen kan de
satelliet niet zien. Die moet de tekenaar
er zelf op zetten.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 172
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 173
Vragen
1 Wat is een satelliet?
2 Wat is een satellietbeeld?
3 Wat is een overzichtskaart?
4 Wanneer is het laagwater?
5 Wanneer is het hoogwater?
Antwoorden
1 Een instrument dat rond de aarde
cirkelt en steeds computerbeelden
maakt.
2 Een computerbeeld dat is gemaakt
vanuit een satelliet.
3 Een kaart van een groot gebied.
4 Op het moment dat het water bij eb
op het laagste punt staat.
5 Op het moment dat het water bij
vloed op het hoogste punt staat.
1 de kaart samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 174
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 174
2 wonen
les 1 Het platteland
Het platteland is een gebied met
weilanden en akkers. Er zijn maar weinig
huizen en boerderijen. In de provincie
Groningen is veel platteland. Er wordt
graan verbouwd en er lopen koeien. In
Nederland is het platteland bijna altijd
vlak. De boerderijen staan ver uit elkaar.
In Spanje is het platteland niet altijd vlak.
Sinaasappels en olijven worden vaak op
hellingen verbouwd. De boerderijen
staan er meestal bij elkaar in een dorp.
In Nederland groeien geen sinaasappels
en olijven, want daar is het te koud voor.
les 2 Groningen
Je hebt geleerd waar de provincie
Groningen ligt en wat de belangrijkste
plaatsen en wateren zijn.
les 3 Kleine dorpen
In kleine dorpen zoals Marsum en Can
Catassus zijn weinig voorzieningen.
Voorzieningen zijn dingen die mensen
nodig hebben om prettig te kunnen
leven. Bijvoorbeeld een school, een
restaurant, openbaar vervoer, een
bibliotheek, een politiebureau en een
ziekenhuis. Soms vormen een paar kleine
dorpen samen een gemeente. Een
gemeente is een gebied met een of meer
woonplaatsen die samen een
burgemeester hebben.
In grote steden, zoals Barcelona, zijn
bijna alle voorzieningen die je maar kunt
bedenken: universiteiten, sportcentra,
musea en theaters.
Omdat er in kleine dorpen weinig
voorzieningen zijn, is er ook minder
werk. Jonge mensen verhuizen daarom
naar een grotere plaats. De oude mensen
blijven achter. Dat heet vergrijzing.
Omdat er steeds minder mensen
overblijven, verdwijnen vaak ook de
laatste voorzieningen.
les 4 Meer voorzieningen
Appingedam ligt vlak bij Marsum en is
veel groter. Er zijn veel voorzieningen.
Er zijn genoeg winkels en scholen, er is
een tennisbaan, een zwembad en een
jachthaven. Daardoor is er ook meer
werk. Dat zorgt voor meer inwoners,
waarvoor nieuwe wijken gebouwd moeten
worden. Zo wordt de stad steeds groter.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 176
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 175
Vragen
1 Waaraan herken je het platteland?
2 Wat zijn voorzieningen? Geef vier
voorbeelden.
3 Waar vind je veel voorzieningen?
4 Wat is een gemeente?
5 Wat betekent vergrijzing?
6 Leg uit waarom plaatsen met veel
voorzieningen steeds groter worden.
Antwoorden
1 Aan de akkers en weilanden.
2 Voorzieningen zijn dingen die
mensen nodig hebben om prettig
te kunnen leven. Bijvoorbeeld een
winkel, een school, een restaurant,
openbaar vervoer, een bibliotheek,
een politiebureau en een ziekenhuis.
3 In grote dorpen en steden.
4 Een gemeente is een gebied met een
of meer woonplaatsen die samen een
burgemeester hebben.
5 Als er steeds minder jonge mensen
zijn en er vooral oude mensen
overblijven.
6 Door de voorzieningen is er werk. Dat
zorgt voor meer inwoners. En
daarvoor moeten nieuwe huizen
worden gebouwd.
2 wonensamenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 178
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 176
3 water
les 1 Een dode rivier
In 2000 kwam er gif uit een goudmijn in
de rivier de Tisza in Hongarije. Daardoor
gingen planten en dieren in de rivier
dood. Ook vogels werden ziek. Ze hadden
vissen gegeten uit de rivier of van het
water gedronken. Het water was niet
meer geschikt om in te zwemmen of om
drinkwater van te maken. De Rijn in
Nederland is ook vervuild. Als de
vervuiling te erg wordt, kan er geen
drinkwater meer van worden gemaakt.
Oceanen raken vervuild door afval van
schepen en lekkende olie uit olietankers.
les 2 Gelderland
Je hebt geleerd waar de provincie
Gelderland ligt en wat de belangrijkste
plaatsen, rivieren en gebieden zijn. Ook
heb je gezien dat de Rijn in Gelderland
Nederland binnenkomt en dan naar de
zee stroomt. De rivier krijgt een paar
keer een andere naam.
les 3 Watervervuiling
Door het vuil in een rivier kunnen grote
gebieden vervuild raken, want rivieren
stromen door verschillende landen.
Rivieren raken vervuild door fabrieken en
landbouwbedrijven. Fabrieken lozen
afval en koelwater in de rivier. Koelwater
is nodig om machines koel te houden.
In de landbouw worden mest en
bestrijdingsmiddelen gebruikt. Bij regen
kunnen die in het grondwater
terechtkomen. Daarna komen ze in het
oppervlaktewater terecht. Dat is water
van de zee, een meer, een rivier of een
sloot.
In Nederland wordt het water van de Rijn
op verschillende plaatsen onderzocht. Er
worden maatregelen genomen om het
water zo schoon mogelijk te houden.
Bijvoorbeeld minder schadelijke stoffen
gebruiken, het water zuiveren voordat
het in de rivier wordt geloosd, het
grondwater beschermen, regels afspreken,
chemisch afval inleveren en soms
demonstreren.
les 4 Zuiver water?
Met een koffiefilter kun je een proef
doen om te zien hoe vuil het water uit
een sloot, een gracht of een vijver is. Het
is belangrijk dat iedereen ervoor zorgt
dat het water zo schoon mogelijk blijft.
Sommige stoffen mag je daarom niet
door de gootsteen spoelen.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 180
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 177
3 water
Vragen
1 Noem de gevolgen van gif in de rivier.
2 Hoe kunnen oceanen vervuild raken?
3 Waarvoor wordt in fabrieken
koelwater gebruikt?
4 Wie zorgen vooral voor vervuiling van
de rivieren in Nederland?
5 Waarmee doen ze dat?
6 Wat is oppervlaktewater?
7 Noem twee maatregelen om het
water zo schoon mogelijk te houden.
Antwoorden
1 Planten en dieren in de rivier gaan
dood. Vogels die van het water
drinken of vissen eten, worden ziek.
Het rivierwater is niet meer geschikt
om in te zwemmen of om drinkwater
van te maken.
2 Door afval van schepen en lekkende
olie uit olietankers.
3 Om de machines koel te houden.
4 Fabrieken en landbouwbedrijven.
5 Fabrieken met afval en koelwater.
Landbouwbedrijven met mest en
bestrijdingsmiddelen.
6 Water van de zee, een meer, een
rivier of een sloot.
7 Minder schadelijke stoffen gebruiken,
het water zuiveren voordat het in de
rivier wordt geloosd, het grondwater
beschermen, regels afspreken,
chemisch afval inleveren, demonstreren.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 182
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 178
4 landschap
les 1 Fryslân en Dorset
De Bouwhoek en de Greidhoek zijn
twee landbouwgebieden in Friesland.
De Bouwhoek ligt in het noorden van
Fryslân. Er zijn vooral akkers waar graan,
aardappelen en suikerbieten worden
verbouwd. De Greidhoek ligt in het
zuiden van Fryslân. Er zijn vooral
weilanden met koeien, die met een
machine worden gemolken.
Dorset is een landbouwgebied in het
zuiden van Engeland. Het ziet er heel
anders uit dan de Bouwhoek of de
Greidhoek. Er zijn golvende akkers en
weilanden met schapen.
les 2 Fryslân
Je hebt geleerd waar de provincie Fryslân
ligt, wat de belangrijkste plaatsen en
wateren zijn, en welke Waddeneilanden
er bij deze provincie horen. Je hebt ook
gezien hoe de belangrijkste wegen door
Fryslân lopen.
les 3 Indeling van het landschap
Het landschap in de Bouwhoek, de
Greidhoek en Dorset is in stukken
verdeeld. Die stukken heten kavels of
percelen. Soms hadden boeren veel
kleine stukjes land die ver uit elkaar
lagen. Omdat de boeren graag een
groter stuk land vlak bij hun eigen
boerderij wilden, deden ze aan
ruilverkaveling. Ruilverkaveling is het
ruilen van kavels om stukken land naast
elkaar te krijgen. Tegenwoordig noemen
we dat landinrichting.
De kavels in de Bouwhoek en de Greidhoek
zijn gescheiden door sloten of greppels.
Een sloot is een smal kanaal langs een
weiland of akker, waardoor het water
weg kan stromen. Een greppel is een
sloot waar meestal geen water in staat.
In Dorset zijn de kavels gescheiden door
heggen of wandelpaden. Sloten, greppels,
heggen en paden zijn inrichtingselementen.
Het zijn dingen die mensen een vaste
plaats in het landschap hebben gegeven.
Fryslân ligt voor een groot deel lager dan
de zee. Daarom liggen er dijken langs de
kust. Vroeger woonden de mensen in
Fryslân op heuvels. Die heten terpen.
Dorset ligt hoog boven de zee. Daar zijn
geen dijken of terpen nodig.
les 4 Inrichting van het landschap
In Nederland is het landschap door de
mens ingericht. Er zijn huizen gebouwd
en bossen, wegen, bruggen en spoorlijnen
aangelegd.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 24-02-2006 11:41 Pagina 184
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 179
Vragen
1 Waar liggen de Bouwhoek, de
Greidhoek en Dorset?
2 Hoe ziet het landschap van de
Bouwhoek, de Greidhoek en Dorset
eruit?
3 Wat zijn kavels en hoe worden die
ook wel genoemd?
4 Wat betekent ruilverkaveling en hoe
wordt dat tegenwoordig genoemd?
5 Wat is het verschil tussen een sloot en
een greppel?
6 Wat zijn terpen?
Antwoorden
1 De Bouwhoek ligt in het noorden
van Fryslân. de Greidhoek ligt in het
zuiden van Fryslân. Dorset ligt in het
zuiden van Engeland.
2 In de Bouwhoek liggen akkers die
vlak zijn. In de Greidhoek liggen
weilanden die vlak zijn. In Dorset
liggen golvende akkers en weilanden.
3 Kavels zijn stukken land. Ze worden
ook percelen genoemd.
4 Ruilverkaveling is het ruilen van
kavels om stukken land naast elkaar
te krijgen. Nu heet dat landinrichting.
5 In een sloot staat water, een greppel
is meestal droog.
6 Terpen zijn heuvels waarop mensen
vroeger woonden. Zo beschermden
ze zich tegen de zee.
4 landschapsamenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 186
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 180
5 werken
les 1 Werken op de akker
In Nederland worden in de landbouw
veel machines gebruikt. Zo worden
aardappelen met machines gepoot en
gerooid. Rooien betekent: gewassen uit
de grond halen, bijvoorbeeld aardappelen.
De machines doen het werk dat vroeger
door mensen werd gedaan. De
boerenbedrijven in Nederalnd zijn vaak
groot. In een bedrijf worden weinig
verschillende gewassen verbouwd.
In Polen wordt in de landbouw het
meeste werk nog met de hand gedaan.
Soms moet iedereen meehelpen, ook de
kinderen. De boerenbedrijven zijn er
vaak klein en de boeren verbouwen veel
verschillende producten. Machines zijn
voor deze bedrijven vaak te duur.
les 2 Drenthe en Overijssel
Je hebt geleerd waar de provincies
Drenthe en Overijssel liggen en wat de
belangrijkste plaatsen, wateren en
gebieden zijn. Ook heb je met een
spoorkaart gewerkt.
les 3 Landbouw in Nederland
In Nederland moeten boeren zich aan
veel regels houden. Hierdoor hebben ze
veel extra kosten. Steeds meer boeren
sluiten daarom hun bedrijf. Sommige
Nederlandse boeren beginnen in een
ander land opnieuw, omdat daar minder
regels zijn en omdat de grond er
goedkoper is.
Landbouw wordt onderverdeeld in
akkerbouw, veeteelt, tuinbouw en
bosbouw.
Akkerbouw is het verbouwen van
gewassen op akkers. Veeteelt is het
fokken van vee. Als veel dieren in een
kleine ruimte worden gehouden, heet
dat bio-industrie. Tuinbouw is het
kweken van groente, fruit en bloemen.
In Nederland is veel tuinbouw in kassen.
Bosbouw is het aanleggen en
onderhouden van bos.
les 4 Akkers hier en daar
De aardappelen die in Drenthe worden
verbouwd, worden in fabrieken verwerkt
tot patat, chips, aardappelmeel en puree.
Deze producten worden over de hele
wereld verkocht.
In Polen wordt veel graan verbouwd,
maar ook aardappelen, veevoer en
suikerbieten. Deze producten worden in
Europa en Rusland verkocht.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 188
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 181
Vragen
1 Welke vier vormen van landbouw zijn
er?
2 Wat is akkerbouw?
3 Wat is veeteelt?
4 Wat is tuinbouw?
5 Wat is bosbouw?
6 Bij welke vorm van landbouw hoort
de bio-industrie?
7 Waarom sluiten steeds meer
Nederlandse boeren hun bedrijf?
8 Welke verschillen zijn er tussen
landbouw in Nederland en landbouw
in Polen?
Antwoorden
1 Akkerbouw, veeteelt, tuinbouw en
bosbouw.
2 Akkerbouw is het verbouwen van
gewassen op akkers.
3 Veeteelt is het fokken van vee.
4 Tuinbouw is het kweken van groente,
fruit en bloemen.
5 Bosbouw is het aanleggen en
onderhouden van bos.
6 Bio-industrie hoort bij veeteelt.
7 Omdat boeren zich in Nederland aan
veel regels moeten houden. Daardoor
hebben ze extra kosten.
8 In nederland wordt veel werk met
machines gedaan. De boerenbedrijven
zijn vaak groot. Er worden weinig
verschillende producten verbouwd.
In Polen wordt veel werk met de
hand gedaan. De bedrijven zijn er
klein. De boeren verbouwen veel
verschillende producten.
5 werkensamenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:38 Pagina 190
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 182
6 cultuur
les 1 Nederland: multicultureel
Nederland is multicultureel. Dat betekent
dat je in Nederland veel verschillende
culturen bij elkaar vindt. Er wonen
bijvoorbeeld mensen uit Suriname,
Marokko, Turkije, China en Bosnië in
Nederland.
Het onderwijs is niet in alle landen
hetzelfde als in Nederland. In Turkije
gaan op veel basisscholen de kinderen in
twee ploegen naar school.
Ze dragen een schooluniform. Ook de
vakanties zijn daar anders dan bij ons.
les 2 Utrecht en Flevoland
Je hebt geleerd waar de provincies
Utrecht en Flevoland liggen en wat de
belangrijkste plaatsen en wateren zijn.
les 3 Nieuw in Nederland
In de laatste vijftig jaar zijn er vooral
drie groepen mensen naar Nederland
gekomen.
– Mensen uit landen die bij Nederland
horen of hoorden.
– Mensen die speciaal voor werk naar
Nederland zijn gekomen. Dat zijn
gastarbeiders. Deze mensen deden
vooral werk dat de Nederlanders zelf
niet wilden doen.
– Mensen die uit hun eigen land zijn
gevlucht.
Als vluchtelingen in Nederland willen
blijven, moeten ze asiel aanvragen.
Asiel verlenen betekent onderdak
geven aan mensen die in hun eigen
land gevaar lopen.
Mensen van wie minstens een van de
ouders in het buitenland is geboren, zijn
allochtonen. Als allebei je ouders zijn
geboren in het land waarin je woont,
ben je autochtoon.
De Nederlandse cultuur verandert
langzaam, omdat de Nederlanders dingen
van de mensen uit andere culturen
overnemen.
les 4 Op de vlucht
In 1951 hebben meer dan 135 landen
het Vluchtelingenverdrag ondertekend.
Nederland ook. Een verdrag is een
schriftelijk vastgelegde afspraak tussen
twee of meer staten.
In het Vluchtelingenverdrag staat dat je
asiel kunt krijgen wanneer je in je eigen
land gevaar loopt door je godsdienst, je
ras, je mening of je nationaliteit.
Vluchtelingen die asiel aanvragen,
wachten in een asielzoekerscentrum (azc)
af of de regering ze een
verblijfsvergunning geeft. Als ze een
verblijfsvergunning krijgen, mogen ze in
Nederland blijven.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 24-02-2006 11:42 Pagina 192
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 183
Vragen
1 Wat is multicultureel?
2 Welke drie groepen mensen zijn de
afgelopen vijftig jaar vooral naar
Nederland gekomen?
3 Wat zijn gastarbeiders?
4 Wat is asiel?
5 Wanneer ben je allochtoon?
6 Wanneer kun je als vluchteling asiel
krijgen?
Antwoorden
1 Multicultureel betekent dat er veel
verschillende culturen bij elkaar zijn.
2 Mensen die woonden in landen die
bij Nederland horen of hoorden,
gastarbeiders en vluchtelingen.
3 Mensen die speciaal voor werk naar
een ander land zijn gehaald.
4 Onderdak verlenen aan mensen die in
hun eigen land gevaar lopen.
5 Als minstens een van je ouders in het
buitenland is geboren.
6 Als je in je eigen land gevaar loopt
door je godsdienst, je ras, je mening
of je nationaliteit.
samenvatting 6 cultuur
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:39 Pagina 194
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 184
7 natuur
les 1 Heuvels en bergen
Hoogteverschil in het landschap noem
je reliëf. Zuid-Limburg is het hoogste
gebied van Nederland. Er zijn daar
heuvels. Bij het drielandenpunt in Zuid-
Limburg grenzen Nederland, België en
Duitsland aan elkaar.
In Zuid-Tirol in Italië liggen veel hoge
bergen. In de bergen zijn haarspeld-
bochten en bergpassen. Een bergpas is
een punt waar de weg tussen twee
bergtoppen door gaat.
les 2 Limburg en Noord-Brabant
Je hebt geleerd waar de provincies
Limburg en Noord-Brabant liggen en wat
de belangrijkste plaatsen, wateren en
gebieden zijn. Ook heb je hoogtecijfers
gelezen op een kaart.
les 3 Hoogteverschillen
Er zijn vier verschillende landschappen
met hoogteverschillen. Laagland ligt niet
hoger dan 200 meter boven de zeespiegel.
Heuvelland ligt tussen 200 en 500 meter
boven de zeespiegel. Middelgebergte ligt
tussen 500 en 1500 meter. Hooggebergte
ligt hoger dan 1500 meter. Op een kaart
wordt de hoogte in een landschap
aangegeven door hoogtecijfers en
hoogtelijnen. Hoogtecijfers geven aan
hoe ver het land boven de zeespiegel
ligt. Hoogtelijnen zijn lijnen die
hoogtecijfers op een kaart met elkaar
verbinden.
De hoogteverschillen worden op een
kaart ook aangegeven met kleuren.
Tussen twee hoogtelijnen is de kleur
hetzelfde.
les 4 Reliëf
Het hoogste punt in Nederland ligt in
Vaals in Zuid-Limburg. Het ligt 322 meter
boven de zeespiegel. Een groot deel van
Nederland ligt lager dan de zeespiegel.
Het wordt beschermd door duinen en
dijken. In Noord-Italië zijn de
hoogteverschillen veel groter dan in
Nederland. De hoogste berg is er meer
dan 4000 meter hoog.
In het hooggebergte vind je rotsen en
steile hellingen. Er zijn geen bomen. In
het middelgebergte vind je ook steile
hellingen, maar er zijn ook bomen, gras
en planten. In het heuvelland zijn geen
steile hellingen. Er is veel groen. In het
laagland zijn helemaal geen hellingen.
Ook daar is het groen.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:39 Pagina 196
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 185
7 natuur
Vragen
1 Noem een overeenkomst tussen het
landschap van Zuid-Limburg en dat
van Zuid-Tirol. Noem ook een verschil.
2 Wat is een bergpas?
3 Noem de vier hoogtelandschappen.
Hoe hoog liggen ze boven de
zeespiegel?
4 Wat zijn hoogtecijfers en hoogtelijnen?
5 Wat is reliëf?
6 Hoe worden de lage delen van
Nederland beschermd tegen de zee?
Antwoorden
1 In Zuid-Limburg en in Zuid-Tirol zijn
hoogteverschillen. Maar in Zuid-Tirol
zijn die veel groter dan in Zuid-
Limburg.
2 Een weg die tussen twee bergtoppen
door loopt.
3 Laagland ligt lager dan 200 meter.
Heuvelland ligt tussen 200 en 500
meter. Middelgebergte ligt tussen
500 en 1500 meter. Hooggebergte
ligt hoger dan 1500 meter.
4 Hoogtecijfers geven aan hoe ver het
land boven de zeespiegel ligt.
Hoogtelijnen zijn lijnen die de
hoogtecijfers op de kaart met elkaar
verbinden.
5 Hoogteverschil in het landschap.
6 Door duinen en dijken.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 28-04-2005 15:39 Pagina 198
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 186
8 verkeer
les 1 Veel verkeer
Goederen worden over het water
vervoerd met vrachtschepen. In de
havens van Rotterdam komen veel grote
vrachtschepen aan over zee. Vaak zijn
die schepen te groot om over de rivieren
verder te varen. Dan wordt de vracht
overgeladen in een kleiner vrachtschip.
Veel van deze kleinere schepen varen
over de Rijn van Rotterdam naar het
Ruhrgebied. Dat is een groot
industriegebied in Duitsland. De schepen
brengen daar goederen uit Rotterdam
naartoe. Ze nemen nieuwe producten uit
de fabrieken van het Ruhrgebied mee
terug.
les 2 Noord- en Zuid-Holland
Je hebt geleerd waar de provincies
Noord- en Zuid-Holland liggen en wat de
belangrijkste plaatsen, wateren en
gebieden zijn.
les 3 Transport over het water
Zeevaart is de scheepvaart op zee.
Binnenvaart is de scheepvaart op rivieren
en kanalen. Het overladen van goederen
heet overslag. Als goederen tijdelijk
worden bewaard, heet dat opslag.
De havens van Rotterdam behoren tot de
grootste ter wereld. Er zijn aparte havens
voor verschillende soorten schepen en
goederen. In de containerhavens mogen
alleen schepen met containers komen. Er
zijn ook speciale havens voor tankers. Dat
zijn schepen die aardolie vervoeren.
Een veerboot vaart steeds heen en weer
tussen twee oevers. De veerboot van
Rotterdam naar Engeland is een roll-on-
roll-offschip. Dat is een schip waar auto’s
aan de ene kant oprijden en aan de
andere kant weer af kunnen rijden.
Een gebied dat veel goederen van een
haven krijgt, noem je het achterland. Het
Ruhrgebied behoort tot het achterland
van Rotterdam.
les 4 Het achterland
In de havens van Rotterdam komen alle
soorten goederenverkeer bij elkaar:
zeeschepen, binnenvaartschepen,
vrachtwagens en goederentreinen.
Nederland, Duitsland, Frankrijk,
Zwitserland en Noord-Italië horen bij het
achterland van Rotterdam.
Ook in België, Frankrijk en Duitsland zijn
grote havens.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 24-02-2006 11:43 Pagina 200
Hier en daar groep 6 samenvatting © Malmberg, ’s-Hertogenbosch 187
8 verkeer
Vragen
1 Wat is het achterland?
2 Welk voordeel heeft een
roll-on-roll-offschip?
3 Wat is overslag?
4 Wat is opslag?
5 Wat is binnenvaart?
6 Noem een belangrijk industriegebied
in het achterland van Rotterdam.
Antwoorden
1 Een gebied dat veel goederen krijgt
van een haven.
2 Auto’s kunnen er aan de ene kant
oprijden en aan de andere kant weer
af. Ze hoeven dus niet achteruit te
rijden of te keren als ze eraf gaan.
3 Het overladen van goederen van het
ene vervoermiddel in het andere.
4 Bij opslag worden goederen tijdelijk
bewaard.
5 De scheepvaart over rivieren en
kanalen.
6 Het Ruhrgebied in Duitsland.
samenvatting
211715-KB-samenvatting.qxd 24-02-2006 11:44 Pagina 202