1

De kijk van beleidsmakers op kindvoor- zieningen pagina 4-5

Het rapport Gunning: wat betekent het voor kin- deropvang? pagina 6

Nieuws van KICKs en Klantenraad pagina 12-15

De morele ontwikkeling van kinderen pagina 8-9

S A M E N S P E LB L A D V O O R D E O U D E R S E N D E K I N D E R E N V A N 2 S A M E N

2sa

men

.nl

ZOMERN

UM

M

ER

2

JUN

I 1

1

22

Voorw

oord zom

er 20

11

Op de coverfoto staat Tristan Mayer, 2Vliegende Hollanders

(© Andrea Ege) • Redactie: Melanie Batist, Wim van Ogtrop,

Francy Stribos, Astrid de Wit, Judith Maas • Eindredacteur: Juanita Diemel • Hoofdredacteur: Yolande Michiels van

Kessenich • Aan dit nummer werkten verder mee: Sander ten

Cate, Babs Wijnstra, Janneke Plantenga, Steven Pont, theater

de Regentes, Muziektheater Briza, Lucent Danstheater, Esther

Doesburg, team 2Ballonnen, Yvonne Jagtenberg, boekhandel

Paagman, Yaël Singer, Ruud Slootweg, Marianne Lourens • Foto’s binnenwerk: Andrea Ege, Roos Trommelen, Steven Pont,

2Samen • Vormgeving: Shape bv • Druk: Drukkerij Holland,

Alphen a/d Rijn • Oplage: 5000 ex.

We hebben getracht alle belanghebbenden m.b.t. foto’s en artikelen te

achterhalen en toestemming te vragen. Degenen die menen rechten te

kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot ons wenden.

In d

it nu

mm

er:

Pagina 4-5 Kindvoorzieningen in perspectiefWelke perspectieven hebben beleids-makers op kindvoorzieningen? Pagina 6-7 Actuele discussies •Welkeaanbevelingendoetde commissie Gunning om kinder- opvang te verbeteren?•Peutersnaarhetbasisonderwijs: verrijking of onnodige belasting voor jonge kinderen?Pagina 8-9 Interview: Steven Pont Demoreleontwikkelingvankinderen:Een interview met ontwikkelings-psycholoog en gezinstherapeut Steven Pont.

Pagina 10-11 Korte berichten Theaterrubriek, boekentips en kortingsactie watermassage voor zwangerenPagina 12-15 Nieuws van KICKs en Klantenraad• KICKsKidsenKICKsClub• VooruitblikZomerfunweken&Zomerkamp• TerugblikMeivakantie• InterviewmetKICKs-docenteYaëlSinger• ColumnKlantenraadPagina 16 Column Marianne Hamerlink over het oepsgebied. Wat zeg je me nou?!! De leukste uitspraken van kinderen op een rij.

SCS-COC-00652-EE

Beleidsmakers kijken momenteel voorname-

lijk naar de doelmatigheid van kinderopvang

en andere kindvoorzieningen. Met andere

woorden:watleverendezevoorzieningen

de maatschappij op? En dan het liefst direct

vertaald in klinkende munt. Dat kindvoorzie-

ningen belangrijk zijn voor kinderen zélf en

dat ook dát zich op de wat langere termijn

‘terugbetaalt’ is iets waar beleidsmakers

helaasmindervaakbijstilstaan.Verderopin

Samenspel vertelt hoogleraar Janneke Plan-

tenga meer over de verschillende perspectie-

ven die beleidsmakers op kindvoorzieningen

hebben.

Wanneer beleidsmakers zich wel bezig

houden met het inhoudelijke belang van

je niet onnodig ‘experimenteren’ want wat

op jonge leeftijd wordt scheefgetrokken kost

veel tijd om weer recht te trekken. Laat de

taak van de ontwikkeling van jonge kinderen

daaromdáárwaarhijaljarenlangligt:bijde

kinderopvang. Dat is de boodschap die wij

de komende tijd actief zullen uitdragen, naar

beleidsmakers maar ook naar ouders. Onder

meer met onze nieuwe campagne die sinds

kort op de tram en de bus is te zien, onder

hetmotto:‘hun wereld = onze wereld’. En voor die wereld zullen wij ons blijven

inzetten.

Wim van Ogtrop, directeur 2Samen

co

lofo

n

Kindvoorzieningenkindvoorzieningen, zien we de laatste tijd

vooralverschuivingenoptreden.Zoalsbijde

pilot van wethouder Bijsterveldt om peuters

met een leerachterstand binnen het basis-

onderwijs spelenderwijs te laten leren. Het

is een experiment waar wetenschappers veel

vraagtekens bij plaatsen. Ook wij hebben er

onze twijfels bij. Werken met jonge kinderen

vereist gedegen pedagogische kennis van de

ontwikkelingsfasen van deze leeftijdsgroep.

Die kennis heeft onze sector door de jaren

heen opgebouwd zodat we hun ontwikkeling

spelenderwijs kunnen ontwikkelen.

Werken met jonge kinderen vereist de spe-

cifieke vakkennis waarover de kinderopvang

bij uitstek beschikt. Met jonge kinderen moet

onze nieuwe campagne die sinds kort op de tram en de bus is te zien, onder het motto: ‘hun wereld = onze wereld’

33

nieuwe campagne op tram en bus

Op de pagina hiernaast vertelt directeur Wim van

Ogtrop over onze nieuwe campagne, die sinds

eind mei op het openbaar vervoer in Den Haag en

omstreken is te zien. De sfeervolle tekeningen van

illustratrice Babs Wijnstra voeren je rechtstreeks

mee naar de fantasiewereld van het kind. Babs

istrotsophetresultaat:‘Hetisaltijdspannend

als iemand anders een eindcompositie van jouw

werk maakt. Maar ik was aangenaam verrast,

hetzieterprachtiguit!Ikheballeafbeeldingen

geschilderd. Uiteindelijk zijn zij stuk voor stuk

gescand, zodat er nog volop mee kon worden

geschoven om ze op de beste manier op het

tram- en busontwerp te krijgen.’ Babs maakt

ook muurschilderingen voor kinderkamers en

kinderdagverblijven:babswijnstra.nl.

Na de certificering van de

pedagogisch medewerkers is op

verzoek van de gemeente Den

Haag, een 0-meting uitgevoerd

opVVE-kinderdagverblijvendoor

deInspectievanhetOnderwijs

naardekwaliteitvandeVoor-en

VroegschoolseEducatie.Het

werkenmetVVE-programma’skomt

oorspronkelijk voort uit het onderwijs

en het peuterspeelzaalwerk en is

2 jaar geleden ook ingevoerd in de

kinderopvang. De inspectierapporten

vandeInspectievanhetOnderwijs

hebben nu goed inzichtelijk

gemaakt in hoeverre de invoering

vanVVEinkinderdagverblijvenal

geslaagd is. Daarnaast geven zij

aan waar kinderopvang 2Samen, de

gemeente Den Haag en de betrokken

scholingsinstanties nog extra

aandacht naar uit moeten laten gaan

om dit verder te optimaliseren.

InhetrapportvandeInspectievan

het Onderwijs worden ondermeer de

voorwaardenvanVVEbeschreven,

de betrokkenheid van ouders, het

pedagogisch klimaat, de kwaliteit

van het educatief handelen, de

ontwikkeling, zorg en begeleiding

van kinderen, het scholingsaanbod

en de doorgaande lijn tussen het

kinderdagverblijf en de basisschool.

Algemene informatie vindt u op

onderwijsinspectie.nl.DeVVE-

kinderdagverblijvenvan2Samenzijn:

2Spel, 2Koninkjes, 2Onder Elkaar,

2Waterlelies, 2Spraak, 2Penselen,

2Prinsjes en 2Turven Hoog.

Hun wereld = onze wereld

Inspecties onderwijs op VVE-locaties

Jong en oud geniet van de Generatietuin

HAAR WERELD ONZE WERELD HAAR WERELD ONZE WERELD

2SAMEN.NL THUIS IN KINDEROPVANG 2SAMEN.NL THUIS IN KINDEROPVANG

Raambestickering is niet toegestaan bij de trams van de HTM

type nr: aantal: ondergrond mat:ordernr: raam materiaal:

campagne: extra delen:

Aan de tekening kunnen geen rechten worden ontleend. Binnen één bustype kunnen wijzigingen voorkomen.

ondergrond:losse visuals/teksten:

contravision / clearvue:

0 pakket(ten)0 pakket(ten)0 pakket(ten)

schaal:wielbasis:

datum tekening:

1:10 (digitaal)---- mm30-12-2008

alleen deze ruimtebenutten voor de uiting.

Gebruik bij deze items alleen neutraal ondergrondmateriaal in het ontwerp zodat belangrijke gegevens niet wegvallen.

Items met zwarte/rode outline worden ingesneden.Volledig rood ingekleurde items worden uitgesneden.Volledig zwart ingekleurde items worden uitgesneden.

evt. plakinstrukties 1 (totaal 1)

... ...... ...... ...

GTL8-1

BERICHTEN

Kinderen en ouderen samen laten genieten van het werken

indetuin:datbeeldstondhetMinisterievanLandbouw,

NatuurenVoedselkwaliteitvoorogenbijdeopeningvande

eerste Generatietuin in 2010, in samenwerking met 2Samen

en verzorgingshuis Huize Royal in Scheveningen. De eerste

locatie die meewerkte aan de Generatietuin was 2Orka’s. Nu

gaatkindercentrum2Vikingenalbijnaeenjaarlangiedere

week naar de Generatietuin. Pedagogisch medewerker Sander

tenCatevertelt:‘DeGeneratietuinisquagroottevergelijkbaar

met een flinke achtertuin. Er is voldoende ruimte om van alles

te planten; tot nu toe hebben we onder anderen verschillende

soorten bloemen geplant maar ook groenten en fruit,

waaronderandijvie,sla,uienaardbeien.Ikleerdekinderen

hoe ze onkruid kunnen herkennen, waarna ze het zelf mogen

weghalen en in de compostbak gooien. Nu de eerste plantjes

opkomen, is het extra leuk voor de kinderen; ze

zien de resultaten van het planten en water geven.’

VoordeouderenheeftdeGeneratietuinabsoluut

toegevoegdewaarde,verteltSander.‘Zekunnenniet

altijd zelf meehelpen in de tuin, bijvoorbeeld omdat

sommigen in een rolstoel zitten. Maar ze komen

altijd om de kinderen bezig te zien en met hen een

praatje te maken.’

Sander en de kinderen gaan iedere dinsdagmiddag

naar de Generatietuin. Ga voor meer foto’s naar

2samen.nl, en klik bij 2Vikingen op het fotoalbum.

Op dit moment bedraagt de totale over-

heidsuitgave voor kinderopvang circa € 3

miljard en dat is een royale overschrijding

van de beschikbare middelen. Het streven

is dus om de overheidsuitgaven met circa

eenderde terug te brengen. En volgens

sommigen is dat best mogelijk omdat het

budget veel sterker is gestegen dan de

arbeidsparticipatie van vrouwen. Het zou

dus eigenlijk weggegooid geld zijn. Juist

in een tijd van bezuinigingen is het echter

belangrijk dat je wel weet waar je naar toe

wilt – dat je het oog houdt op die stip op de

horizon. Die vaste koers is nog belangrij-

ker omdat kinderopvangvoorzieningen in

Nederland nog steeds weinig vanzelfspre-

kendheden kennen, dit in tegenstelling tot

bijvoorbeeld het onderwijs.

Beleidsmakers en politici kunnen grofweg

drie perspectieven hanteren ten aanzien van

devoorzieningenvanjongekinderen:het

morele perspectief, het behoeftenperspectief

en het doelmatigheidsperspectief.

Moreel perspectiefHet morele perspectief is in Nederland altijd

vrijdominantgeweest.Voorzieningenvoor

jonge kinderen worden dan beoordeeld in

termen van goed of fout. Kinderopvangvoor-

zieningen werden lange tijd simpelweg als

‘fout’ beoordeeld – ze waren een signaal

van egoïsme, individualisering en te ver

doorgeschotenontplooiingsdrang.Inmid-

dels ligt dat iets genuanceerder, maar nog

altijd vindt men dat het gebruik vooral niet

overdreven moet worden en gekoppeld

moet zijn aan arbeidsmarktparticipatie.

Peuterspeelzalen worden daarentegen juist

vaak als intrinsiek ‘goed’ gezien, terwijl

VVE-arrangementen(Voor-enVroegschool-

se Educatie) enigszins ontsnappen aan

deze morele polarisatie – zij worden eerder

gezien als iets noodzakelijks.

Morele argumenten zijn belangrijk in het

politieke debat, omdat zij uitdrukking geven

aan de gewenste inrichting van de samen-

leving.Zijweerspiegelendeidealen–over

wat hoort en wat niet hoort – en uiteindelijk

moet beleid zich ook vooral oriënteren op

datgene wat nastrevenswaardig wordt ge-

acht. Maar morele argumenten kennen vaak

ook een zekere absoluutheid die zich slecht

laat rijmen met de groeiende diversiteit

rondhetjongekind.Isvijfdagenkinderop-

vang acceptabel of financieren we dat toch

maar liever niet? En moet een kind al met

twee jaar naar een school of opvangach-

tige voorziening of mag het nog even kind

blijven(zoalsderetorischetoevoegingdan

meestal luidt). Hoe gaan we om met het

verschil in kinderen? Bestaat hier aanleiding

voor een selectief beleid of worden de baten

juist vooral gerealiseerd met behulp van een

algemeen geldende maatregel?

Juist omdat het antwoord op dergelijke

vragen voortdurend herijkt moet worden

aanveranderende(pedagogische)inzichten,

mogelijkhedenen(aldannietvermeende)

noodzakelijkheden, leidt het morele per-

spectief een wat ondergronds bestaan. Het

opvoedingsideaal heeft meerdere gezichten

gekregen en slechts een kleine minderheid

van beleidsmakers beschrijft voorzieningen

voor jonge kinderen nog in termen van goed

en kwaad.

BehoeftenperspectiefInvergelijkingmethetmoreleperspec-

tief, doet het behoeftenperspectief het in

beleidskringen beter. Een verwijzing naar

behoeften oogt neutraler en democratischer;

het beleid wordt immers gelegitimeerd door

de behoeften van haar burgers. Het past

ook meer bij het moderne beeld van een

responsieve overheid. Dit perspectief staat

ook centraal bij de introductie van markt-

werking in de kinderopvang. Het grote punt

van de omslag in de financieringssystema-

tiek is dat ouders aan zet zijn. Het is niet

langer de overheid die het aanbod bepaald

– ‘20.000 plaatsen meer in 2015’ – maar

de markt, via de behoeften van de ouders.

Voorhetbeleidiseendergelijkeredenering

van grote betekenis omdat er geen sprake

meer is van moeilijke discussies in termen

van goed of kwaad, van beter of slechter,

maar van een simpele constatering dat

er vraag is naar een bepaald goed of een

bepaalde dienst. Heel veel verder brengt

deze verwijzing naar behoeften ons echter

niet. Behoeften zijn immers betwistbaar en,

in principe, oneindig. Welke schaarse mid-

delen ondersteunen nu welke behoeften?

En behoort een toegankelijke kinderopvang-

voorziening tot de gerechtvaardige behoefte

vanalleburgersc.q.allekinderen?Boven-

dien legt een verwijzing naar behoeften het

momentum wel heel sterk bij de ouders.

Wat als ouders het niet bij het rechte eind

hebben of als de behoeften van het kind

niet helemaal overeenkomen met de behoef-

ten van de ouders? Met deze vragen zijn we

weer in het morele debat verzeild geraakt.

DoelmatigheidsperspectiefTen derde is er dan het doelmatigheids-

perspectief. Bij dit perspectief draait het

om nut en opbrengst. Het gaat dan om de

vraag of voorzieningen voor jonge kinde-

ren een bijdrage kunnen leveren aan een

vooropgesteld doel, zoals rentabiliteit of

4

Janneke Plantenga is als hoogleraar economie verbonden aan de Utrecht Universiteit School of Economics. In haar onderzoek richt ze zich met name op vraagstukken betreffende arbeidsmarkt en sociale zekerheid, verlofregelingen en kinderopvang. In dit artikel behandelt zij op hoofdlijnen de drie perspectieven die beleidsmakers en politici kunnen hanteren ten aanzien van de voorzieningen van jonge kinderen.

het moreel perspectief, behoeftenperspectief en doelmatigheidsperspectief

Door welke bril kijken beleidsmakers naar kindvoorzieningen?

‘In een kosten-baten analyse worden kinderen als becomings gezien, terwijl het natuurlijk óók gaat om beings, het welzijn van de kinderen zelf.’

economische groei. Dit is een tamelijk dominante redenering in de

huidige Nederlandse beleidspraktijk, en biedt houvast in discussies

variërend van de Betuwelijn tot het emancipatiebeleid. Ook collectief

investeren in de kinderopvang wordt vooral vanuit een doelmatig-

heidsperspectief gelegitimeerd. Het vooropgestelde doel daarbij is

het verhogen van de arbeidsmarktparticipatie van met name vrou-

wen en - in het verlengde daarvan – het stimuleren van economische

groei en het vergroten van het economisch draagvlak.

Het aantrekkelijke van het doelmatigheidsperspectief is het betrek-

kelijk simpele rekensommetje van kosten en baten. Hier hoeven

we ons niet te verliezen in morele argumenten over goed of slecht

of over gerechtvaardigde en niet-gerechtvaardigde behoeften; we

rekenen gewoon uit of het wat oplevert. Dit voordeel is ook direct

hetnadeel:hetperspectiefisinhoudelijkleeg.Voorzieningenvoor

jonge kinderen worden hier een instrument in dienst van iets anders

– bijvoorbeeld hogere economische groei, lagere criminaliteitscijfers,

ofbetereschoolprestaties.Wemoetenhierbijdevraagstellen:zijn

voorzieningen voor jonge kinderen vooral een instrument voor iets

anders of zijn ze ook doel op zich? Een Engelse collega constateerde

eens dat kinderen in zo’n kosten-baten-analyse als becomings wor-

den gezien, iets dat leidt tot iets anders– terwijl het natuurlijk ook

gaat om beings, om het welzijn van de kinderen zelf.

Kindvoorzieningen als eindproductEconomische calculaties zijn een nuttig instrument in de politieke

besluitvorming, maar ze zijn altijd maar een deel van het verhaal.

Die waarde van een bepaalde inrichting en organisatie van kindvoor-

zieningen an sich lijkt weg te vallen wanneer alleen in termen van

economische groei, overheidsfinanciën en betalingsbalansen wordt

geredeneerd. De notie van kindvoorzieningen als waardevol product

op zich houdt de mogelijkheid open dat wordt gekozen voor een in-

vestering in de kinderopvang, ook als er na wekenlang gereken blijkt

dat dit in een kostenpost resulteert. De maatschappelijke welvaart

is dan kennelijk meer gediend met deze investering dan met het

besparen van de kosten.

Met deze constatering is het debat natuurlijk weer helemaal

geopend.Immers:alseconomischekosten-enbatenoverwegingen

het debat niet mogen beslissen, zijn we weer terug bij af en luidt de

meestwezenlijkevraag:welkeorganisatievandekindvoorzieningen

levertdegrootstebijdrageaanonze(breedgedefinieerde)welvaart?

Ikgaervanuitdathetbeantwoordenvandievraagnogmenig

studiedag zal vergen.

5

Dit artikel is gebaseerd op een

lezing die Janneke Plantenga

hield tijdens een conferentie

van Child Care International

op 25 maart 2011.

Op 15 april jl. presenteerde de commissie Gunning haar rapport.

Aanleiding voor het onderzoek en het rapport was de Amsterdamse

misbruikzaak bij Het Hofnarretje. De commissie doet in het rapport

aanbevelingen om de veiligheid van kinderen in de toekomst nog

beter te waarborgen. Het gaat om aanbevelingen aan kinderdagver-

blijven maar ook aan onder meer brancheorganisaties, opleidingsin-

stellingenendeministersvanVeiligheidenJustitieenvanSociale

ZakenenWerkgelegenheid.

Deskundigheid en opleidingsniveauVoorkinderopvangorganisatiesdoetdecommissieeengrootaantal

aanbevelingen. Bij 2Samen maken de meeste van deze aanbe-

velingenallangeretijddeeluitvandedagelijksepraktijk.Zozijn

vrijwel alle aanbevelingen die de commissie doet op gebied van

deskundigheid en het opleidingsniveau van medewerkers al jarenlang

gemeengoed bij ons. Het opleidingsniveau van onze unitmanagers is

minimaal hbo-niveau en bij het managementteam zijn zowel bedrijfs-

kundige als pedagogische kennis vertegenwoordigd. Ook moeten al

onze unitmanagers beschikken over een relevante hbo-opleiding met

kennis van management en pedagogiek. 2Samen maakt ook gebruik

vandeNCKO-kwaliteitsmonitor(NCKO=NederlandsConsortium

Kinderopvang Onderzoek) om de kwaliteit te meten, iets wat de

commissie aanbeveelt.

Oudervertegenwoordiging en personeelsbeleidDe aanbevelingen die de commissie onder de noemer ‘oudercom-

missie, personeelsvertegenwoordiging en Raad van Toezicht’ doet,

maken allemaal al deel uit van onze handelswijze. Oudercommissies

zijn – via de Klantenraad – gesprekspartner van 2Samen. Ook heeft

onze organisatie een Raad van Toezicht die bevoegd is om het functi-

oneren van de directie te beoordelen Wat betreft de aanbevelingen op

gebied van personeelsbeleid, zit 2Samen ook vrijwel op een lijn met

de commissie. Het personeelsbeleid wordt, net zoals de aanbeveling

luidt, onder meer opgesteld en uitgevoerd door personeelsfunctio-

narissen. Ook hebben alle pedagogisch medewerkers jaarlijks een

gesprek waarin hun functioneren wordt besproken en beoordeeld.

Op mo-groep.nl kunt u het volledige rapport downloaden. De com-

missie heeft het rapport aangeboden aan de burgemeester van Am-

sterdam. In hoeverre de aanbevelingen gevolgen zullen hebben voor

wetgeving rondom kinderopvang, is nu nog niet zeker. 2Samen zal

de ontwikkelingen op de voet volgen en, waar nodig, de eigen dage-

lijkse praktijk aanpassen om onze kwaliteit verder te verbeteren.

Andere actuele discussies rondom kindvoorzieningen

Rapport Gunning doet aanbevelingen voor kinderopvangorganisaties. 2Samen voldoet aan bijna alle aanbevelingen.

6

In het rapport doet de commissie aanbeveling op de volgende gebieden:• Deskundigheid

en opleidingsniveau

medewerkers

• Wervingenselectie

• Personeelsbeleid

• Cultuur

• Protocollenen

richtlijnen

• Oudercommissie,

personeels-

vertegenwoordiging

en raad van Commis-

sarissen/Toezicht

• Bouwkundige

vormgeving en

apparatuur

77

‘Wat vindt u van het experiment ´peuters naar het basisonderwijs´? Laat het ons weten: communicatie@2samen.nl

Peuters naar het basisonderwijs:verrijking of onnodige belasting voor jonge kinderen?MinisterVanBijsterveldtvanOCWstartdezezomermeteen

landelijke proef waarbij peuters met een leerachterstand vanaf 3

naar de basisschool terecht kunnen. Doel van de proef is om de

prestatiesvanjongeleerlingenmeteen(taal)achterstandvroegtijdig

en spelenderwijs te verbeteren, zodat deze zogenaamde ‘Startgroep’

kinderen alsnog een goede start kunnen maken op het moment dat

ze daadwerkelijk naar de basisschool gaan. Met het zogenaamde

‘Startgroep’-experiment wordt een inhoudelijke aansluiting met het

basisonderwijs beoogd. Er vindt in dit experiment geen structuur- of

stelselwijzigingen plaats voor basisscholen, peuterspeelzalen en

kinderdagverblijven. Het inhoudelijke leeraanbod van het expe-

riment valt onder verantwoordelijkheid van het schoolbestuur en

wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met peuterspeelzalen en

kinderdagverblijven.

Wij begrijpen de redenen om een dergelijk experiment te starten

maar plaatsen er toch ook vraagtekens bij. Kinderen van 3 jaar

spelen vooral met elkaar en leren zo op natuurlijke manier. De

kinderopvang is een goede plek om de taalontwikkeling te stimu-

lerenmetVroeg-enVoorschoolseprogramma’sdiedaarspeciaal

op gericht zijn en heeft daarmee al ervaring. Bovendien gaat de

minister ervan uit dat het experiment plaatsvindt in de locaties van

de kinderopvang. Ook veel wetenschappers zetten grote vraagtekens

bij het experiment. We zijn dan ook benieuwd naar de praktijkerva-

ringen van het Startgroep-experiment.

7

Waarom kan een jong kind zich nog niet in een ander verplaatsen?Een jong kind is nog niet tot empathie in

staat, het kan zich nog niet verplaatsen in

de ander. De wereld bestaat voor hem al-

leen nog uit zijn eigen ervaringen, uit alles

wat hij zelf voelt en vindt. Als hij geen pijn

voelt, heeft niemand pijn en bestaat pijn in

feite niet. Daarom kunnen jonge kinde-

ren zonder wroeging een spin een pootje

uitdraaien of een leeftijdgenootje een klap

verkopen.Indezeleeftijdsfasefungeren

ouders en pedagogisch medewerkers als

hetexternegewetenvaneenkind.Zij

leren kinderen wat wel en niet kan. Als de

ontwikkeling van het kind goed verloopt,

internaliseert het dat geweten uiteindelijk.

Op welke leeftijd internaliseert een kind het externe geweten?Bij jonge kinderen is de wereld nog zwart-

wit.Zeverdelendewereldin‘goed’en

‘fout’.Vooreenvierjarigeishetaltijdfout

om door rood licht te rijden, ook als je op

weg naar het ziekenhuis bent omdat je met

een ernstig ziek kind op de achterbank zit.

Een zevenjarige begrijpt al veel beter dat

het in die situatie niet ‘fout’ hoeft te zijn

om door rood te rijden. Het begint te leren

dat meerdere zaken invloed hebben op een

situatie en dat die zaken beïnvloeden of

een bepaalde actie in die situatie goed of

fout is.

Hoe ontwikkelt zich het geweten bij een kind?Dat is grotendeels een rijpingsproces van

de hersenen. Achter je voorhoofd bevindt

zich de neocortex. Net als alle andere

delen van de hersenen heeft de neocortex

tijd nodig om te rijpen. Bij dat proces

speelt myeline een belangrijke rol. Myeline

is een geleiachtig goedje dat de hersen-

banen isoleert, waardoor ze sneller gaan

werken.Voordatdeneocortexzichheeft

ontwikkeld, is het voor een kind onmogelijk

om zich in een ander te verplaatsen. Het

is echter wel belangrijk om een kind van

begin af aan te laten beseffen wat wel en

niet mag. Want ook de omgeving speelt

een belangrijke rol bij de morele ontwik-

keling. Een kind dat in een liefdeloze om-

geving opgroeit kan in een instrumentele

omgang met mensen blijven steken. Het

ziet mensen als een gebruiksvoorwerp voor

zijn eigen behoeften. Want als niemand

ooit rekening met jou heeft gehouden ben

je ook niet in staat om zelf met anderen

rekening te houden. Bovendien heeft een

liefdeloze omgeving invloed op de hersen-

ontwikkeling. Als bepaalde hersenbanen

niet worden geprikkeld, niet worden

aangesproken, worden deze vanzelf weer

afgebroken. Het lichaam heeft dan immers

het signaal gekregen dat deze hersenbanen

niet worden gebruikt en dus niet nuttig

zijn. Als dat eenmaal is gebeurd, is het op

latere leeftijd moeilijk om die hersenbanen

nog te ontwikkelen.

Betekent het dat kinderen die geen vol-ledige morele ontwikkeling doorlopen, de behoeften van anderen niet aanvoelen?Het is belangrijk om onderscheid te maken

tussenempathieensympathie.Iemand

die een gemankeerde morele ontwikke-

ling heeft doorlopen kan in het ergste

geval een psychopaat worden. Maar een

psychopaat is wel degelijk empatisch. Hij

kan zich goed verplaatsen in de behoeften

van een ander maar gebruikt die informa-

tie uitsluitend voor zijn eigen verlangens

en behoeften. Stel dat jij twijfelt over de

aankoop van een huis en de psychopaat

heeft er belang bij dat jij dat huis koopt

terwijl hij weet dat het eigenlijk te duur

voor jou is. Dan zal hij zijn empatisch

vermogen aanwenden om zó op jou in te

praten dat je de voordelen van die aankoop

ziet. Omdat hij geen sympatisch vermogen

heeft zal hij zich niet interesseren voor de

slechte gevolgen die de aankoop voor jou

heeft. Het is dan ook belangrijk om op

jonge leeftijd te leren, je te verplaatsen in

eenander.Zolerenkinderenintezienwat

de gevolgen van hun eigen acties zijn.

Kinderen doorlopen fases in de manier

waarop ze tegen eenzelfde dilemma aan-

kijken. Mag een arme man het medicijn

stelen dat het leven van zijn vrouw zal

redden? Nee, zegt een vierjarige, want

De morele ontwikkeling van kinderen kent verschillende stadia. Hoe de ontwikkeling verloopt is van een aantal factoren afhankelijk. Een interview met Steven Pont, ontwikkelingspsycholoog en gezinstherapeut.

De morele ontwikkeling

van kinderen INTERVIEW

8

stelen mag niet en dan krijg je straf. Ja, zegt

een zevenjarige, want dan kan hij zijn vrouw

redden.Indepuberteitkunnenkinderen

weer iets radicaals krijgen en weer vinden

datdewetnueenmaaldewetis.Inhet

laatste stadium vinden mensen weer dat het

wel mag, omdat er universele wetten zijn die

boven door de mens gemaakte wetten staan,

zoals het recht op leven.

Wat kunnen ouders het beste doen als hun kind vriendjes heeft die een slechte invloed hebben op zijn morele ontwikkeling?Dat is een heikel punt. Natuurlijk heb-

ben ouders veel invloed op het leven van

hun kinderen maar de invloed van andere

kinderen moeten we niet onderschatten. Stel

dat moeder en dochter gaan winkelen en de

dochter koopt een gele broek. Moeder zegt

´prachtig, staat je heel mooi´ maar de dag

erna noemen twee vriendinnetjes het een

´piesbroek´. Dan zal het meisje die broek

echt niet meer aan willen doen. De invloed

van vriendjes en vriendinnetjes op je eigen

kind is een van de achilleshielen van de

opvoeding.Zekunneneenkindaanzetten

tot stelen of liegen, als ouder voel je vaak

intuïtief aan wat de invloed van kinderen op

jouw zoon of dochter zal zijn. Het slechtste

wat je kunt doen is het contact verbieden,

dat maakt het alleen maar aantrekkelijker en

verleidelijker.

Het is belangrijk om met je kind in gesprek

te gaan over wat er is gebeurd. Heeft hij

met vriendjes iets gestolen? Praat dan met

hem over de gevolgen van zijn actie. Leg uit

dat de mensen van die winkel hard moeten

werken om de spullen in te kopen die zij

hebben gepikt. Alleen straffen helpt niet, je

moet het gesprek aangaan en hen de sociale

en morele gevolgen laten zien. Dan help je

de morele ontwikkeling optimaal.

Wat voor rol kan kinderopvang spelen in de morele ontwikkeling van kinderen?Kinderopvang kan een heel gezonde voe-

dingsbodem zijn voor de morele ontwikke-

lingvankinderen.Voorwaardenzijneen

positieve sfeer op de groep en goede bege-

leidingvanpedagogischmedewerkers.Inde

groep wijzen leeftijdsgenootjes elkaar onmid-

dellijk terecht bij ontoelaatbaar gedrag, zoals

vals spelen. Een ouder knijpt nog wel eens

een oogje toe als kinderen zich niet aan de

spelregels houden maar kinderen tolereren

datnietvanelkaar.Zoontvangenkinderen

constant feedback van elkaar en ontwikkelen

ze een gevoel van wat er wel en niet kan in

contact met anderen.

Emotionele intelligentie – Daniel Goleman

Alles wijst erop dat we kinderen het emotionele ABC moeten

leren,defundamentelevaardighedenvanhethart.Vandaag

de dag is het de neurowetenschap die ervoor pleit om de emoties

serieus te nemen. Het wel of niet slagen in de maatschappij wordt

vaak bepaald door de vaardigheden die emotionele intelligentie

heten.Zelfbeheersing,geestdriftendoorzettingsvermogenenhet

vermogen om jezelf te motiveren. Dit boek laat zien dat je deze

vaardigheden kinderen kunt bijbrengen.(Recensie:Biblion)

BOEKENTIP

MeerlezenvanStevenPont?Bekijksysteemtheorie.

nl, volg Pont op twitter (twitter.com/StevenPont of

lees zijn wekelijkse column in het PAROOL en het

AD op zaterdag

9

Hoe ziet een lelijk eendje eruit? Beeld het uit en maak kans op kortingskaartjes!Muziektheater Briza daagt kinderen uit om samen met vriendjes en vriendinnetjes de voorstelling Het lelijke eendje uit te beelden. Hoe ziet dat eendje er eigenlijk uit? Het mag worden uitgebeeld met gekke hoedjes, maskers, kleding, tekeningen, liedje, gedichtje, etc. Maak er een mooie foto van en stuur die uiterlijk maandag 20 juni naar info@briza.nl.

De winnaar mag met vier vriendjes en vriendinnetjes met korting naar de voorstelling.

Het staat iedereen vrij om in Lelijk Eendje outfit of met kunstwerk naar de voorstelling te komen om er een vrolijke zoektocht van te maken.

Aansluitend op de voorstelling geven acteurs uit Het Lelijke Eendje een workshop. Kosten hiervoor zijn € 2,50 per kind.

Buurman op vakantie, buitentheater Het terrein van De Loods van ALBA Theaterhuis aan de Laan van Poot wordt een universum van oplossingen, vriendschap en plezier tijdens de voorsteling van Plan D(plan-d.nl).Ineenoudevolkswagenrijdentweebuurmannen naar hun vakantiebestemming als de auto plotseling niet meer werkt. De moed zakt de buurmannen gelukkignietindeschoenen:problemenzijneromopte lossen. Een onvergetelijke acrobatische sleutelpartij is het gevolg, waarbij de auto verandert in een fabelachtige draaimolen.Deze hilarische dansvoorstelling is een pleidooi voor de inefficiëntie, levensplezier en echte vriendschap. Extra: op zondag is er om 14.00 uur een workshop in De Loods. Aan de hand van een alledaags object, die kinderen zelf mee nemen van huis, leren zij al improviserend een dans. Vervolgens leren zij een dans die later terug komt in de voorstelling. Reserveren verplicht. Kosten: € 2,50 per kind.

1Muziektheater Briza

Het theaterseizoen loopt langzaam ten einde. Theater de Regentes heeft nog een kortingsactie voor een speelse familievoorstelling. Muziektheater Briza schrijft een wedstrijd uit voor Het Lelijke Eendje en het Lucent Danstheater blikt vooruit naar seizoen 2011-2012.

Met korting naar het theater

Th

eaterrub

riek

Het Lucent Danstheater blikt terug en kijkt vooruitJudith van Doorn werkt op de marketing- en publiciteitafdeling van het Lucent Danstheater. Ieder kwartaal kiest zij, in overleg met collega’s, een voorstelling uit voor de kortingsactie in Samenspel.

Wat was de meest succesvolle familievoorstelling in seizoen 2010-2011? Het sprookjesballet Abdallah werd rond de kerstdagen erg goed bezocht. Het leuke aan deze voorstelling was dat er zowel professionele als amateurdansers aan meededen. Door het succes van vorig seizoen komt Abdallah in december 2011 weer terug naar het LucentDanstheater.OokdedansvoorstellingenvanIntrodansstaanaanstaand seizoen weer geprogrammeerd, zij trekken altijd veel jonge dansliefhebbers. Wat willen jullie kinderen meegeven met het aanbod aan familievoorstellingen?Wij proberen een divers aanbod samen te stellen voor zowel de hele jonge kinderen, als de al wat ouderen. Het Lucent wil dat de kinderen een leuke dag hebben en vindt het goed als zij op jonge leeftijd al met het theater in aanraking komen. Elk jaar stellen we weer een mix samen van kwalitatief hoge voorstellingen en voorstellingen met populaire, aansprekende thema’s.

Wat is jouw persoonlijke top 3 van familievoorstellingen in het komende seizoen?AbdallahendeGezellevanBasra(vanaf6jaar,25t/m28december2011),OsirisTrioendeDierigenten(vanaf6jaar,17oktober2011)enJip&Janneke,demusical(vanaf4jaar,28 maart 2012). Kunnen ouders van 2Samen in 2011-2012 weer aanbiedingen verwachten? Jazeker! En wie weet kunnen we ook iets extra´s bieden, bijvoorbeeld een kijkje achter de schermen. Houd Samenspel hiervoor in de gaten!

Meer informatie: ldt.nl

3Lucent Danstheater

Datum voorstelling: in overlegPrijs:denormaleprijs:€ 8,50 maar de winnaar en zijn/haar vriendjes betalen € 5,00 Bestellen en meer informatie: briza.nl Tel. 070 365 40 40 / 070 399 22 22

Datum: zaterdag 25 juni, 19.30 uur en zondag 26 juni, 15.00 uur Geschikt voor::6+Locatie: het terrein van De Loods van ALBA Theaterhuis, Laan van Poot 97Aanbieding 2Samen:25%korting(kinderentot 12 jaar € 7,50 i.p.v. € 10,00 en volwassenen € 11,25 i.p.v. € 15,00)Bestellen en meer informatie: deregentes.nl / 070 363 77 98

2

Heeft u tips of wensen voor de theaterrubriek in Samenspel? Mail communicatie@2samen.nl

10

Theater de Regentes

BO

EK

ENHOEK

Paagman Den Haag

Frederik Hendriklaan 217

2582 CB Den Haag

T. 070 338 38 38

www.paagman.nl

Watermassage voor zwangeren

Ook zo moe van het rondlopen met die dikke buik? Laat je dan nu verwennen met een watermassage. Lekker ronddrijven inwarmwater(35graden)enzachtjesbewogenwordendoor Esther Doesburg, een ervaren en gediplomeerd watsu-therapeute(watermassagemetshiatsu).Demassageontlastde rug en het bekken. De strekkingen en buigingen maken de gewrichten soepeler waardoor de stijfheid in je lichaam verdwijnt en het slapen beter gaat. Ook een aantal dagen na deontspannendewatermassagemerkjeheteffectnog.Voorklanten van 2Samen geldt een kortingsactie.

Kortingsactie: € 50 in plaats van €75Plaats: Centre du Lac in Pijnacker Contact: Esther Doesburg, 06-23803208Datum: in overleg

HOEK

BO

EK

EN

Boekentip van 2BallonnenBij kindercentrum 2Ballonnen zijn de boekjes van de Bobbi-reeks favoriet bij de kinderen. Als een thema centraal staat, bijvoorbeeld verjaardagen, ziek zijn, logeren of vakantie, zoeken zij een boekje van Bobbi dat hierover gaat. De verhalen van Bobbi zijn op rijm geschreven, waardoor de kinderen de verhalen sneller onthouden. Dat merken de pedagogisch medewerkers tijdens het voorlezen; de kinderen kunnen vaak al aanvullen, hoe het verhaal verder gaat. Om het verhaal nog meer tot leven te laten komen, verzint het team activiteiten eromheen. Bij het lezen van ‘Bobbi op vakantie’ zetten ze een koffer op de groep. Kinderen mogen dan zelf iets van huis meenemen dat zij op vakantie mee zouden nemen, om in de koffer te doen. Daarnaast organiseren zij knutselactiviteiten in het vakantiethema.

VerhalenuitdeBobbi-reekssluitengoedaanopdebelevingswereldvan kinderen en de tekeningen zijn erg aansprekend. De locatie heeft ook de dagritmekaarten voorzien van plaatjes van Bobbi. Op een dagritmekaart zien de kinderen welke activiteiten er die dag worden gedaan, zoals eten, slapen, spelen etc. Een dagritmekaart geeft de kinderen houvast. Dat de kaarten zijn voorzien van de vertrouwde plaatjes uit de Bobbi-reeks, maakt het nog aantrekkelijker voor de kinderen.

BO

EK

EN

Mini-interview met schrijf-ster Yvonne JagtenbergYvonne Jagtenberg illustreerde de afgelopen 15 jaar vele boeken en werkt momenteel aan haar zelf geschrevenprentenboeken.De‘Arno’en‘Balotje’titels zijn vertaald in meer dan negen talen. Yvonne won ver-schillende prijzen waaronder het Charlotte Köhlerstipendium.

Wat was uw lievelingsboek toen u nog kind was? Pipi Langkous en Lijsje Lorresnor.

Waarom bent u schrijfster geworden?Omdat ik graag verhalen vertel!

Ontvangt u veel post/mail van kinderen?Dat valt mee hoor. Mijn lezertjes kunnen nog niet zelf lezen en schrijven...

Wat is de leukste reactie die u op een boek heeft gekregen?Een fan heeft zijn kind naar een van mijn personages genoemd.

YvonneJagtenbergschreefalleboekenoverBalotje,ArnoenHartje.

Meer weten? Kijk op yvonnejagtenberg.com

Dit mini-interview werd

gedaan door boekhandel Paagman.

2

1

3

4

Titel: Bobbi op vakantie

Auteur | I. Bijlsma

Illustratice | M. Maas

Uitgeverij | Kluitman Alkmaar B.V.

Leeftijd | vanaf 2,5 jaar

Prijs | € 6,95

11

Paagman Den Haag

Frederik Hendriklaan 217

2582 CB Den Haag

T. 070 338 38 38

www.paagman.nl

Kortingsactie

De kinderen van 2Samen hoeven zich de aankomende zomer zeker

niettevervelenwantKICKsheefteenzomerprogrammagemaakt

waarin van alles te beleven en te doen is.

KICKsvindthetbelangrijkdatkinderenbuiteninbewegingzijn,het

hele jaar door en zeker in de zomer. Ons zomerprogramma staat dus

grotendeels in het teken van buitenactiviteiten.

ZomerkampVan11t/m15julivindthetKICKs Zomerkampplaats(8+).Ditjaar

hebbenwijgekozenvoorhetbuitenterreinvanscoutingImpeesain

Zoetermeer(impeesa-zoetermeer.nl).

ZomerfunwekenDaarnastaanertweeweken(18t/m29juli)inhettekenvan Sport &

Strand. De kinderen kunnen die week meedoen met skateclinics, een

bootcamp,watersafari,stoerebeachgamesbijhetFASTsurfdorp(fast-

scheveningen.com) en heel veel andere uitdagende sportactiviteiten.

De eerste week van augustus kunnen de kinderen zich uitleven bij

verschillende scoutlocaties in Den Haag, Rijswijk en Monster. Onder

deskundige begeleiding kunnen zij daar hutten bouwen, een kampvuur

maken en lekker spelen in het bos.

We sluiten de vakantie af met een survivaldag voor KICKs Club

(8+) en een Dans-Vakantie-Feest voor de KICKs-Kids (4-7) ).

Daarnaast zijn er in de middelste 4 weken van de zomervakan-

tieookiedereweekKICKs-activiteiteninhetZuiderpark.

Elke bso-locatie heeft van KICKs een zomerprogrammaboekje

ontvangen waarin zij, samen met de kinderen, kunnen aan-

geven aan welke programma-onderdelen zij graag mee willen

doen. Wilt u het programma van de locatie van uw kind weten?

Vraag het na bij de locatiecoördinator!

Vooruitblik Zomerfunweken en Zomerkamp

Waar staan KICKs Kids en KICKs Club voor?We gebruiken de symbolen alweer een tijdje maar wellicht is nog niet voor

iedereenduidelijkwaarzijvoorstaan.KICKsKidsstaatvooralleactivitei-

tenvoorkinderenindeleeftijdsgroepvan4tot7jaar.KICKsClubishet

symbool voor alle kinderen van 8 tot 13 jaar.

&Nieuws van KICKs Klantenraad

4-7 JAAR | 8-13 JAAR

KICKs stimuleert...beweging

12

Korfbal KICKswastijdensdemeivakantieveelbuitentevinden.Gelukkigwarendeweergodenons

gunstig gezind want bijna iedere dag scheen het zonnetje.

IndeeersteweekvandemeivakantiezijnwijdoorkorfbalverenigingALOuitgenodigdvooreen

korfbalclinic waar alle kinderen van de buitenschoolse opvang aan mee konden doen. ALO is

eenbekendevan2Samen,aangeziendebuitenschoolseopvanglocatie2Indianeninhungebouw

is gevestigd. De trainers van ALO brachten de kinderen de fijne kneepjes van het korfballen bij.

Voordejongstekinderenginghetdaarbijvooralombalvaardigheidsspelletjes.

Namens de kinderen bedanken wij de trainers en vrijwilligers van ALO voor de leuke en

sportieve dagen!

IndianentochtOpdonderdag28apriljl.legdendeKICKsKidseenspannende

Indianentochtaf.Op4verschillendescoutlocatiesinRijswijk,

Monster en Den Haag werden ze uitgedaagd om rooksignalen te

maken, het vredespijpspel te spelen, met lasso’s te gooien en een

hoofdtooi te maken. Aan het einde van de tocht werden de kinderen

beloondmeteenIndianendiploma.

SkateparkMetKICKsClubbezochtendekinderenop2en3mei

eenskateparkinhetZuiderpark(maandag)eninTer

Heijde(dinsdag).DitwerdopverzoekvanKICKsge-

organiseerd door Dreams Events. De kinderen maakten

kennismetvijfverschillendestreetsports:skateboar-

den, BMX-rijden, freerunnen, rollerskaten en graffiti-art.

De reacties van de kinderen waren overweldigend,

zeker een evenement dat voor herhaling vatbaar is.

Echt stoer!

Cool & vet!

Kinderen over het

skatepark

Terugblik Meivakantie

13

KICKs-docente Yaël Singer vertelt over haar kookworkshops

Yaël Singer is eigenaresse van Koek & Ei, een ambachtelijke bakkerij, waar alle taarten en andere producten nog helemaal met de hand worden gemaakt. Ook verzorgt zij kookworkshops voor uiteenlopende doelgroepen. Voor KICKs organiseert zij sinds <datum> workshops waar kinderen zelf met gezonde etenswaren veel lekkers maken. Hieronder vertelt Yaël wat de kinderen leren tijdens de workshops.

Met de workshops wil ik kinderen uitdagen om nieuwe smaken te

proeven. Een kind roept al snel ‘dat lust ik niet’. Maar hun smaak-

papillen zijn nog volop in ontwikkeling. Wat een kind de ene week

niet lust, vindt het een week later misschien wél lekker. Als je het

vertrouwen van kinderen wint, kun je ze aanmoedigen om iets nieuws

te proeven. Zo had ik een vierjarige jongen in mijn workshop die zei

dat hij geen peren lustte. Maar aan het einde van de middag riep hij:

‘Ik wil een peer!’.

Veiligheid en hygiëneDe workshops draaien niet alleen om het proeven van nieuwe smaken.

Ikleerhenookhetbelangvanveiligheidenhygiëneindekeuken.

Indekeukenwerkenzijmetscherpemessen.Dusleerikhen:een

mes heb je alleen in je handen als je aan het snijden bent; als je met

iemand praat of iets anders doet, leg je je mes neer. Daarnaast vertel

ik hoe belangrijk schone handen in de keuken zijn. Dus niet in je neus

peuteren tijdens de workshop! Daar giechelen ze wel om, maar op

die manier onthouden ze het wel. Alle regels staan ook nog eens op

een afsprakenposter die ik aan het begin van de workshop met hen

doorneem.

TaalvaardigheidIkgebruikdegroenteenhetfruitwaarmeewewerkenookomspelen-

derwijsaanhuntaalvaardigheidtewerken.ZelfkomikuitIsraëlen

benaltijdgeïnteresseerdgeweestindeNederlandseuitdrukkingen.In

veel uitdrukkingen speelt voedsel een rol. Maken de kinderen een ap-

peltaart dan vraag ik hen wat dat eigenlijk betekent, ‘de appel valt niet

ver van de boom’. En als ze dan begrijpen dat het inhoudt dat kinderen

op hun ouders lijken ga ik daarover met hen in gesprek. Lijken jullie op

jeouders?Zogaandeuitdrukkingenvoorhenleven.Bijwatjongere

Op de KICKs-pagina’s van

2samen.nl hebben wij een

filmpje geplaatst van het

skatepark.

Meer informatie over Dreams

Events: enterdreams.com

14

‘KOEK & EI’

Workshopsvol

Groente&

fruit

• K L A N T E N R A A D • K L A N T E N R A A D • K L A N T E N R A A D • K L A N T E N R A A D

kinderen moet ik eerst uitleggen wat een uitdrukking is. Daarvoor

sluit ik aan bij hun eigen taalgebruik. Bij uitdrukking is het net als de

woorden cool en vet, vertel ik dan. Cool betekent niet letterlijk ‘koud’

en vet is geen vet van olie. Op die manier beginnen ze te snappen hoe

het met uitdrukkingen werkt.

Grenzen verleggenAanheteindevandeworkshopverzamelenwealleschillen.Ikvertel

hen dat ik het meeneem naar de kinderboerderij waar de dieren ervan

kunneneten.Zomaakikhenbewustvanhetgeenjenogkuntdoen

met het afval van groente en fruit. Kinderen zijn zo enthousiast en

leergierig, het lukt mij altijd om hen iets nieuws te laten proberen. Of

het nu het proeven van een nieuwe vrucht is, het snijden van groente

ofhetbrekenvaneenei:eerstvindenzehetengmaaruiteindelijk

verleggen ze hun grenzen en durven ze het aan.

Meer informatie over Koek & Ei: koekenei.com

Column Klantenraad Hetwasweerzover.Ikwerddoor2SamenHeadquartersgewaar-

schuwd dat binnenkort ‘een stukje’ voor Samenspel kan worden

ingeleverd. Wat een service, niet? Waar ik het over ging houden werd

ook gevraagd maar die vraag kon ik nog niet beantwoorden. Door

mijn hoofd flitsten beelden van het Hofnarretje en van de bijeen-

komst met de oudercommissies. Maar de zon scheen overvloedig en

ik was goed geluimd dus wilde ik alleen maar over zonnige, warme

zomers nadenken. Aan de overvloed aan leuke dingen die we met

de kinderen zouden gaan doen. Strand, bos, zwemmen en vooral de

grote vakantie. Die tijd waarin we eindelijk eens uit de sneltrein van

alledag kunnen stappen en 100% tijd voor elkaar kunnen hebben.

De trein dendert maar al te vaak door....

Nog nadenkend over de vakantie bracht ik de kinderen naar de

crèche.Ietswatiknietvaakdoemaarálsikhetdoe,neemikerwel

de tijd voor. Het verbaasde mij dan ook dat ik de crèche binnen een

halfuur zag vollopen en dat alle ouders alweer waren vertrokken voor

ik zelf enige aanstalten maakte. De kinderen leken wel gewend aan

de rush van hun ouders. Dat hun ouders, eenmaal buiten, vergaten

om naar hun kroost te zwaaien deerde hen dan ook niet. Maar toen

ik bij mijn vertrek van de crèche naar mijn eigen kinderen zwaaide,

zwaaiden álle kinderen terug.

Zostondikdusuitbundigtezwaaiennaareenpelotonkinderen.Mij

bekroop het gevoel dat mijn kinderen mij moesten delen en ik voelde

mij bijna een beetje schuldig. Nog maar even extra zwaaien en

vooralkijkennaarmijnkleintjes.Zo,datvoeldegoed.Enikhadhet

idee dat de kinderen het ook fijn vonden.

Het deed me denken aan een knelpunt binnen de klantenraad,

waarin te weinig mensen mensen zitten om te voldoen aan de vragen

diedeoudercommissiesonshebbengesteld.Ikachthetbestaan

van de oudercommissies en de klantenraad van grote waarde, maar

natuurlijk denkt niet iedereen daar op dezelfde wijze over. Dus rees

bijmijdevraag:‘berustikdaarinofklimikopdebarricades?’.Wat

mij betreft is berusten geen optie want het gaat immers om onze

kinderen.Dus:stapuitdietreinvanhaastendrukteenmaaktijd

vrij om in de klantenraad zitting te nemen!

Ruud Slootweg, voorzitter klantenraad

Op dit moment heeft de klantenraad

ruimte voor zeven nieuwe ouder-

commissieleden.

Word lid van de klantenraad

15

Hollen vliegen rennenColumn Marianne Lourens

Het oepsgebied ‘‘Met mij verdwijnt Oceans geweten als sneeuw voor de zon.’’

‘Marianne Lourens is moeder van de driejarige Ocean. Ocean gaat met veel plezier naar kindercentrum 2Zeesterren.’

.... Wat zeg je me nou?!!

Milano (3) kijk naar de

brilvandejufenzegt:

‘Jij hebt twee ogen en

twee raampjes.’

Maeve (7) wijst naar

dedj-draaitafel:

‘Hier kan zo’n blok-cd in

(eencassettebandje)’.

Reageren? Mail: communicatie@2samen.nl

“Shi… ps!”, roep ik uit, als ik mijn teen tegen de tafelpoot stoot. Oeps, net op tijd de ‘t’ ingeslikt. Ocean zegt alles na wat wij eruit floepen. Gelukkig zit er een zelfcorrigerend mechanisme in mijn hoofd dat voorkomt dat ik foute dingen zeg of doe. En dat ervoor zorgt datikgeentweedekeer:wollentruitjesop40 graden was; Ocean in de supermarkt met mijn fietssleutel laat spelen; denk dat het op maandag niet druk is in de Efteling.

Verantwoordelijkvoorditmechanismeisdeanterieure cingulate cortex, precies in het midden tussen de twee hersenhelften in. Dit gebiedje trekt zijn scheur open - ‘oeps!’ -alswedefoutin(dreigente)gaan.DewerkingkwamaanhetlichtdoorIntiBrazil,promovendus aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij deed hersenonderzoek onder mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis en ontdekte dat hun hersenen niet reageren op verkeerd gedrag van een ander. Ook bleef de grijze massa onverschillig bij het krijgen van een cadeautje, er werden geen ‘blije’ impulsen

afgegeven. De conclusie van het onderzoek was dat het ‘oepsgebied’ bij psychopaten niet of nauwelijks werkt. Dat verklaart ook waarom ze geen empathische gevoelens hebben. Mensen met een goed werkende cortex leven mee met iemand die pijn heeft. We denken niet alleen ‘goh wat zielig, mijn kind heeft zijn voetje opengehaald’, maar we vóelen ook echt iets van die pijn.

Gelukkig betekent het niet dat psychopaten per definitie een foute weg inslaan. Want naast het voelen is er ook een wéten of iets goed is of slecht. Dat moeten ze natuurlijk weleerstleren.Zobepalenwijalsoudersvoor Ocean - en natuurlijk de pedagogisch medewerkers en zijn vriendjes - hoe die innerlijke radar wordt afgesteld. Tot zijn vierde jaar is de omgeving zijn ‘wandelende geweten’.Zolangikindekamerben,leefterbij Ocean een besef dat hij niet zomaar een koekje mag pakken of de tv aanzetten. Maar met mij verdwijnt zijn geweten als sneeuw voor de zon. Niets weerhoudt hem ervan zich op de koektrommel te storten. Even later kan

hij me dan ook volledig zonder scrupules aankijken als ik met een beschuldigende vinger wijs naar een spoor van kruimels, een appel met een gezichtje van ballpoint, een bonte waaier van doormidden gebroken stoepkrijtjes en een half afgekloven chocolade-ei weggepropt tussen de kussens van de bank.

Toch, op sommige momenten schemert iets van Oceans geweten-in-ontwikkeling door. Op de grond lag een leesboekje van Winnie de Poeh, de bladzijdes waren stuk voor stuk keurig doormidden geknipt. ‘Wie heeft dat gedaan?’ vroeg ik ontzet. En toen, pats, ik zag hetgebeuren:eenelektrischeimpulsschootnaar zijn cortex en kaatste een oepsgevoel terug dat transformeerde in een licht schurend schuldgevoel. Dat was een nieuw gevoel voor Ocean, hij kende het niet. Maar het voelde onbehaaglijk, het gevoel moest weg. Gelukkig kwam een ander deel van hersenenmethetverlossendeantwoord:“Dat heeft een jongetje gedaan!”

Uitspraken van Milano, Maeve, Izabella, Myrthe,Roos, Yassine, Esmee, Annelieke en Mia

Yassine (8):‘Zezeggendat jongens maar een ding

tegelijk kunnen doen. Dat

is niet waar want ik kan

tegelijk televisie kijken en

eten!’

Annelieke (4) ziet de

bisschop die het huwelijk

van prins William en Kate

inzegent:‘Kijkdaarstaat

Sinterklaas!’

Roos (4) tegen een

ziekjongetje:‘Datis

ook wat, ben je ziek aan

het worden en dan is je

veter ook nog los!’.

Myrthe (4) ziet

dat juf een

beugelheeftenzegt:

‘Waarom heb jij een

armband in je mond?’

Esmee (5): ‘Wat doe jij

voor werk, juf?’

Juf:‘Ikwerkhieropde

groep.’

Esmee:‘Ikbedoeljeechte

baan. Hier speel je alleen

maar.’

Juf:‘Au,jestaatop

mijn tenen.’

Izabella (2): ‘Nee

hoor, ik aai alleen

maar.’

Mia (3):‘Vanaard-

beien krijg je lange

armen, sterke spieren

en ook soms buikpijn.’

16