Ruimte - Mens & Tijd (juli 2011)

In elk geval een periode waarin het woord/begrip ‘vrijheid’voorkomt. In de dubbele betekenis:vrij voor en vrij van. Als je enkele weken vrij bent VAN je dagelijkseplichten krijg je vanzelf tijd VOOR andere zaken .

Vakantie is tenslotte niet niks doen maar (onthaast) iets anders doen.Wij leven dus vrij uit zolang de zomer duurt. Soms is dat trouwensnog niet zo simpel, maar dat leest u nog wel. De thematische kerncirkelt m.a.w.om de vrije mens, levensbeschouwelijk of praktisch.Daarnaast aandacht voor ontwikkelingen in de vrijzinnige wereld ofin de samenleving.

Tenslotte: met ingang van dit nummer plaatsen we de boekenrubriekna de afdeling 'perspectieven'. Dat past o.i. beter.Vergeet u niet als u weggaat dit blad mee te nemen? Weggeven magook, dan vraagt u gewoon weer een nieuw exemplaar aan.

INTRO De redactie

RUIMTE - MENS & TIJD 2

Als u dit derdenummer van

RMT (=Ruimte,Mens & Tijd) inde bus krijgt ishet zomer, een

bijzonder jaargetijde dat

veel mensen associëren metbuiten zitten,vakantie, hitte

en volle weekendwegen.

TijdsbegripDat thema heeft betrekking op het tijdsbe-grip dat we in ons dagelijks leven hante-ren. In het voetspoor van de Fransefilosoof Henri-Louis Bergson (1895-1941)onderscheidt Hermsen de klokkentijd diezo’n 150 jaar geleden werd ingevoerd endie ons werkschema en onze dagindelingkleurt. Daarnaast is er de zgn. innerlijketijd, los van de klok, die we beleven als wein een ruststand verkeren. De schrijfsterbeweert en beredeneert dat we ons steedsminder bewust zijn van de invloed van deklokkentijd op ons leefpatroon. We latenons daardoor leven door de klok en de bij-behorende stress. Zo worden we mindercreatief bij het oplossen van problemen.Bovendien verliezen we ons sociale besef,ons 'ethisch bewustzijn'. "Als de menswordt opgejaagd wordt hij cynisch enamoreel." Door alle apparaten om onsheen menen we meer tijd te sparen maarin de praktijk jagen ze ons vaak op.

OnthaastenIn de essays laat ze zien dat er nog steedsmensen zijn die ons op verschillendemanieren wijzen op het grote belang vanonthaasten en ontstressen. Ook in hetwetenschappelijk hersenonderzoek blijktdat het niet verkeerd is op gezette tijdenrust in acht te nemen. De Nederlandsecomponist Simeon ten Holt zet ons, zie p. 93-104, met zijn pianomuziek vast oponze stoel: ogen dicht en luisteren.Intellectueel ingestelde mensen kunnen

iets leren van o.a. Bergson en E. Bloch, anderen van M. Proust of F. van Eeden. De beeldende kunst is present in het werkvan Margriet Luyten. Nu ik dit schrijf pleitop de radio Jan Blokker jr. voor een lang-zame uitvoering van werk van Purcell. Zozie je maar.

Vrij uitJoke Hermsen wil West-Europese mensendie last hebben van het gejaagde leven ener bijna in verdrinken helpen om via eengesprek, via het luisteren naar muziek ofvia verveling helpen creatiever en meer sociaal betrokken te worden. Als ik een tipmag geven: wie een hoofdstuk uit haarboek gelezen heeft doet er goed aan hetmet iemand anders te bespreken ter toet-sing van het goede begrip. Een goede oe-fening is het luisteren naar Canto Ostinatovan Ten Holt. De kunst is om niet in eenhuisje in Frankrijk te gaan zitten (in dezomer misschien een poosje) maar omleegte en stilte te scheppen in de sociaal-maatschappelijke context waarin je verkeert. Vrij uit leven is de wisselwerkingvan klok en niet-klok. Tijd om niets te doenkunnen we het meest vruchtbaar vinden inons ‘gewone’ doen en laten.

LiteratuurJoke J. Hermsen, Stil de tijd, ISBN9789029571395 Amsterdam 2009Windstilte van de ziel, ISBN 9789029576284 Amsterdam 2010Interview Volkskrant magazine 24/12/2010

Filosofe en schrijfster Joke Hermsen wordt deze maand50 jaar. Ze heeft een leven van studie, lesgeven enschrij-ven achter de rug. Ze is moeder van 2 kinderen enheeft het nodige op sociaal en maatschappelijk gebiedmeegemaakt. Ik hoorde haar op 24 mei j.l. in Emmen spreken overhaar laatste boek Stil de tijd. Ze zette een handtekening in het exemplaar van dat boek dat ikhaar voorhield. De ondertitel luidt: 'Pleidooi voor een langzametoekomst'. Het verscheen in 2009. In een elftal essays, aangevuld met2 reisjournaals, bespreekt ze het werk van denkers en kunstenaars. Innovember vorig jaar verscheen een aanvullend boekje Windstilte vande ziel. Ze werkt als fulltime schrijfster en houdt nog regelmatiglezingen over het thema dat ze aansnijdt.

PERSPECTIEVEN Tijd om niets te doen? Frans Brinkman

juli 20113

'Vrijheid' is het thema van dit nummer en gezienhet feit dat vrijzinnig geloven geassocieerd wordtmet kritisch denken over religie lijkt het een goedidee om daar aandacht aan te besteden. 'Vrijheidvan denken' dat in zijn meest recente vorm oor-spronkelijk is begonnen ten tijde van de Verlichting. In de Verlichting wordt de basis gelegd voor de ontwikkeling van hetmoderne wetenschappelijke denken. Maar zoals van alle tijden warenin de Verlichting verschillende ideeën over het vrijdenken te vinden. Bijvoorbeeld tussen de filosofen die religie in hun gedachten eenplaats gaven en de denkers die religie 'volledig' lieten varen.

PERSPECTIEVEN Vrijheid van denken Elsbeth Goettsch

Ik beperk me tot de Franse filosofen maarhet is goed te bedenken dat er veel schriftelijke en persoonlijke internationalecontacten tussen filosofen hebben plaats-gevonden. Over de denkbeelden van bekende filosofen zoals Voltaire, pseudoniem voor François-Marie Arouet (1694-1778) of Jean-JacquesRousseau (1712-1778) is veel meer bekenddan over de filosofieën van baron Paul-Henri Thiry d’Holbach (1723-1789) en DenisDiderot (1713-1784). Philipp Blom schrijft over deze twee laatstedenkers in zijn boek Het verdorven genoot-schap. Deze filosofen hebben weinig aan-dacht gehad omdat, volgens Blom, zij alsradicale denkers de laatste slag gemisthebben met hun gedachten ten opzichtevan de meer bekende filosofen als Voltaireen andere om voor latere generaties inter-essant te zijn. De reden zou zijn dat hungedachten te radicaal waren om aan dewereld mee te geven. De radicale filosofen kwamen wekelijksvanaf 1749 bijeen ten huize van D'Holbach.Paul-Henri Thiry d'Holbach had zijn weten-schappelijke opleiding genoten aan de Uni-versiteit van Leiden. De Universiteit stondbekend om zijn brede aanbod van studies, uitstekende bibliotheken en niet te vergeten vanwege de vrijheid van meningsuitingwaardoor vele dissidenten hun toevluchtin de Hollandse steden zochten, zoals de grote filosoof Baruch de Spinoza, die eeneeuw eerder zijn toevlucht al in Leiden zocht.

De aanwezigen in de wekelijkse salon vande baron spraken met elkaar over dewetenschappelijke ontwikkelingen. Zij gin-gen daarbij zo ver dat zij in hun tijd dehoop hadden gevestigd op een wereldwaarin mannen en vrouwen op gelijk-waardige manier met elkaar zouden omgaan, de kerk en de monarchie de machtop de gewone mens zouden verliezen enwaarin empathie, verlangens en de rede demens in staat zou stellen zijn eigen leven engemeenschap op te bouwen. Voor hun tijdgevaarlijke gedachten.Denkers als Diderot en D'Holbach gingenniet uit van een Schepper uit de Bijbel diezijn schepselen stuurde maar hadden evolu-tionistische ideeën over het ontstaan van deaarde en de mensheid. Een consequentievan deze ideeën was dat men op een andere manier moest gaan denken overgoed en kwaad. Want zonder de bijbelsezonde en ook geen beloning meer op heteeuwige leven moest naar een andere zinvan het leven gezocht worden. VolgensD'Holbach en Diderot betekende datzoeken naar de zin van het leven en naarde angst voor pijn op een andere manierworden 'opgelost'. De rede was, volgens defilosofen die de christelijke gedachten incorporeerden in hun filosofieën, hetmeest goddelijke waar de mens toe in staatwas. En vanwege die gedachte namen zij deminachting voor hartstocht, die in het toenmalige christelijke denken was ingebed, over. Terwijl voor de radicale


juli 20115

Vrijheid van denken Elsbeth Goettsch

denkers de rede in staat was de instinctenvan de menselijke aard in goede banen teleiden. Wel was de rede nog secundair aande hartstocht en de menselijke instincten. Blom schetst in een vlot leesbaar boek hetleven van deze radicale denkers uit de Ver-lichting die zich binnenkamers ont-worstelden aan bijgeloof, kerkelijkeinstituties en monarchieën en de nieuwewetenschappelijke ontwikkelingen be-spraken. Hij geeft een beeld van de conse-quenties die hun gedurfde gedachtenbetekende voor die tijd maar ook voor onzetijd. Hij pleit voor het dieper in gaan op hetrationalisme, een wetenschappelijke logicadie de mogelijkheid om te geloven niet uit-sluit. Een pleidooi dat, volgens mij, in de vrijzinnigheid een voedingsbodem zou kun-nen vinden.

Kunnen deze radicale vrije denkers diesamenkwamen in hun salons een voorbeeldzijn voor toekomstige vrijzinnige denkers?De NPB als een moderne salon die de vri-jzinnigheid in al zijn facetten een landelijkplatform biedt. 'Vrijheid van denken' voorvrijzinnigen niet gehinderd door statutaireof kerkrechtelijke beperkingen omvernieuwingen in theologie, spiritualiteit,filosofie en cultuur in zijn geheel vorm tegeven. Een mooi toekomstbeeld. Om metds. Dick Werner te spreken 'Vrijzinnigheid,opnieuw geformuleerd'.

Philipp Blom, Het verdorven genootschap,ISBN 9789023458319, De Bezige Bij Amsterdam, 2010.

PERSPECTIEVEN


Eeuwenlang hebben theologen over god gesproken alsware dit vanzelfsprekend. Zij waren immers 'godgeleer-den'. Het spreken over god veronderstelt dat men weetwie god is, wat zijn wezen is en wat zijn wil. De christelijke traditie steltdat aan deze voorwaarden is voldaan omdat god zich heeft geopen-baard aan Mozes, de overige profeten en via Jezus. In de christelijke tra-ditie is men er verder van uitgegaan dat de van de Grieken geërfdewijsgerige wijze van denken kon worden toegepast op de goddelijkeopenbaring die is vastgelegd in de teksten van het oude en nieuwe tes-tament. Die wijsgerige verwerking van de goddelijke openbaring heeftde dogmatiek opgeleverd. En aan de universiteiten kon men zich via destudie van de theologie tot een 'godgeleerde' bekwamen.

PERSPECTIEVEN Spreken over God een probleem Rop Nepveu

Kritische bijbelwetenschapIn de 19e eeuw kwam de kritische bijbel-wetenschap tot ontwikkeling. Men ging debijbeltekst historisch-kritisch bestuderen.Het werd hierdoor duidelijk dat debijbel een hele ontstaansgeschiedenis kenten allerminst als een goddelijk dictaat kanworden beschouwd. De bijbel is niet godswoord maar dat van mensen.Bovendien werd het duidelijk dat er somseen spanning bestaat tussen hetgeen de teksten zeggen en dat wat de dogmaticidaaruit meenden te moeten afleiden.Prof. dr. C.J. den Heyer heeft met dit pro-bleem te maken gehad. Het leidde tot zijnvertrek uit Kampen. De consequentie vande bevinding dat de bijbel mensenwoord enniet gods woord is, is uiteraard dat theolo-gie niet mogelijk is.Mogelijk is slechts godsdienstwetenschap.

KantDe wijsgeer I. Kant (1724-1804) heeft drievragen aan de orde gesteld:Wat behoor ik te doen, wat kan ik wetenen wat mag ik hopen?De eerste vraag was voor hem wel de be-langrijkste, maar in zijn kritische studie metbetrekking tot het menselijk denken brachthij een geheel nieuwe visie naar voren dieals een Copernicaanse omwenteling moetworden beschouwd.Kant stelde dat wanneer wij (als subject)over iets (als een object) denken er van eenwisselwerking (een intentionele relatie)sprake is. Wij kunnen echter nooit een wisselwerking denken zonder dat de cate-

gorieën ruimte en tijd hierbij een bepal-ende rol spelen. Daarom kunnen wij nooitover iets op zichzelf (an und für sich), duslos van de bepaaldheid van ons denken,spreken. Zo stellen sterrenkundigen, alsmen vraagt wat er voor de oerknal was, datwij daarover niet kunnen spreken, omdatpas sinds die oerknal tijd en ruimteontstaan zijn. Dan pas kan ons denken zichmet de werkelijkheid bezighouden.

Spreken over GodNu de goddelijke openbaring, zoals vast-gelegd in de oudtestamentische en nieuw -testamentische teksten, niet langer alszodanig kan worden aanvaard, maar erhoogstens sprake is van een ontwikkelingvan ons menselijk bewustzijn, is het sprekenover god in de traditionele zin voorbij.Wat ons rest is echter de verwondering overhet feit dat het universum bestaat en datdit zo’n verwonderlijke wetmatigheid ver-toont. Wij ontwaren in al wat er is een mysterie, het zijnsmysterie, de dieptedimen-sie van de werkelijkheid, het onuitputtelijklevensverband, het zijnsverband, god ofwelke termen men wil gebruiken. Al dietermen zijn slechts verwijzende termen,nooit beschrijvende. Immers wat dat mys-terie op zich is, daarover kan men, Kant vol-gend, niet spreken. Toch is het verwijzendespreken allesbehalve zinloos. Het maakt onssteeds weer bewust van de wonderlijkegesteldheid van al wat bestaat. Daardoorwordt het gewone als bijzonder ervaren endat betekent een verrijking van onze visieop de werkelijkheid.

KomiekOp 11 januari 1946 treedt de Joodse grap-penmaker Ernst Hofman (Duitse vader,Joods-Nederlandse moeder) voor het eerstna de tweede wereldoorlog weer op in hettheater. Zijn carrière begon in 1933.De roman begint en eindigt met dit her-nieuwde optreden (zie p. 7-12 en 276 - 285).In de jaren 1940 tot 1945 was er veelgebeurd, vreselijke ervaringen. In februari1944 wordt Hofman afgevoerd naar eenconcentratiekamp in Polen: "met elkemeter werd ik dieper de oorlog ingezogen"(p .21). Tussen ’40 en ’44 leefde hij als onderduiker, beschermd (half Joods—halfDuits) door culturele beleidsmakers. Bij een razzia gaat het mis.Het boek beschrijft het leven in het kamp,van de aankomst tot de bevrijding door deRussen (p. 267vv).

Er zijn drie thema’s die het verhaal dragen:a) de relatie die Hofman krijgt met de

Joodse onderwijzeres Helena Weiss (de Wit), een relatie die hem mede helpthet kamp te overleven (vgl. p. 252: "Helena was overdag bij me. Ik praattemet haar. Zij praatte nooit terug, maardat deed god ook nooit.").

b) de betekenis van humor in zware omstandigheden (thema van Hofman'soptreden was 'elke dag een lach' onderhet motto: 'overleven met humor'). Hofman treedt op voor de gevangenen,voor bewakers en voor de Duitsers, in delaatste maanden geassisteerd door clownGrosso die hem bijna de das omdoet.Zijn maat-schappelijke rol 'redt' hem integenstel-ling tot anderen.

c) Zijn contacten met mensen die in hetkamp (te midden van ziekte, dood en geweld) er voor zorgen dat hij overeindblijft en verder kan: de Duitse comman-

dant Muller, wiens vader de vader vanHofman moet hebben gekend, de barakoudste Schlomo, een Pool (ex priester),met wie hij bevriend raakt, andere be-wakers die hem soms de hand boven hethoofd houden.

WaardeHet lezen van deze roman heeft eendubbele betekenis: 1) Het boek laat zien waar mensen toe in

staat zijn die leven binnen een (politiek)systeem waaraan alles (!) ondergeschiktis. Gewoon gruwelijk om te lezen en nate voelen.

2) Aan de ander kant kunnen individuelemensen staande blijven als ze zich kun-nen concentreren op een ander mens(liefde) of op verbeeldingskracht die deverschrikkingen tijdelijk relativeert viahumor of muziek. Zo ontstaat een soort'buffer' (p. 199). Je hebt geluk als je datvoor elkaar krijgt.Essentieel is dat de hoofdpersoon nietgeïdealiseerd wordt. Hij blijft een mensdie ook zelf agressief of egocentrisch kanzijn. Hij laat ook dingen na die hij beloofd had, als calculerende burger.

Hofman zegt in 1946, na de hel die de anderen (kunnen) zijn achter zich gelatente hebben: "Ik moest maar mijn best gaandoen om te geloven dat overleven geenschande is" (p. 284, vgl. p. 199).

Actueel?Hoe stelt iemand zich op in een wereld die'gedachteloos' dreigt te worden gezien deongebreidelde geld – en eerzucht, oorlog invredestijd?Houden we het goede hoog als iedereendat (overdreven gezegd) gaat vergeten?

Vorig jaar publiceerde Uitgeverij Cossee in Amsterdam een roman vanPieter Webeling. Webeling (een 40+er) werkt o.a. als interviewer engespreksleider. Hij schreef al eerder de roman Veertig dagen en ookeen gesprekkenboek: De vijf grote emoties. Zijn laatste boek heet Delach en de dood. Elk jaar zijn wij met het thema van leven en doodbezig, begin mei. In verband met dat thema lees ik altijd een of meerboeken over oorlog en/of vrede.

BOEKEN Overleven maar hoe? (I)

juli 20117

Frans Brinkman

Dit jaar verscheen de 34e (!) druk van een boek dat in 2001 gepubliceerd en in 2003 vertaald werd.Ik heb het over de roman Het leven van Pi van de Canadese Spanjaard Yann Martel (geb. 1963).Het boek, waarvoor hij in 2002 een literaire prijs ontving, verschijntbij uitgeverij, Prometheus in Amsterdam.

BOEKEN Overleven maar hoe? (II) Frans Brinkman

Grote lijnDe 16-jarige Piscine Molitor Patel (Pi, vgl.p. 32-33) wordt geboren in India. Als hij 16jaar is, dus in 1977, gaat het gezin waar hijdeel van uitmaakt verhuizen naar Canada.Zijn vader leidde een dierentuin en neemtde dieren mee op een (oud) schip dat on-der Panamese vlag vaart met een Japansebemanning. Het vertrekt op 21 juni maarom onbekende redenen zinkt het op degrote oceaan op 2 juli. Een vreselijke ramp.Pi komt op een reddingsboot terecht metenkele dieren. Via de equatoriale tegen-stroom van de oceaan (p. 196) komt hij op14 februari 1978 (dus na 227 dagen) inMexico aan de kust. Hij overleeft de schip-breuk als enige en laat zich daarover on-dervragen door twee ambtenaren van hetJapanse ministerie van verkeer. Een rap-portage volgt (zie p. 289 – 318).

Aandachtspunten1) Het verslag van Pi wordt opgetekend

door Yann Martel. Die geeft op eigenwijze de ervaringen weer van de hoofd-persoon, een intelligente jongen die oed gebruik maakt van zijn opgeslagen praktische kennis en van zijn levens-beschouwelijke inzichten

2) Op religieus gebied valt Pi terug op zijnvertrouwensband met een hogeremacht die hij vanuit meerdere godsdien-sten invult. Dat vertrouwen wordt in deeenzaamheid van de oceaan-tochtzwaar op de proef gesteld. Het leven opeen vlot is fysiek uitputtend en moreelslopend (p. 219). Men leze bijvoorbeeldp. 210-212.

3) Verder bevat het verslag nuttigeinzichten in de verhouding van mens endier en van diergedrag in het algemeen.Het lukt Pi onder andere lang op tetrekken met een tijger en zelfs om datdier iets bij te brengen.

4) Niet duidelijk is waarom Pi, na de voorhem goede afloop, tegen de Japannerseen tweede versie van zijn avonturendoorgeeft (waarin mensen functionerendie elkaar naar het leven staan, net alsin de eerste versie enkele dieren hetloodje leggen).

BedoelingHet is niet eenvoudig kort aan te gevenwaarom Martel dit boek schreef. Wil hijlaten zien dat een (jong) mens op de grensvan zijn lichamelijke en geestelijke vermo-gens toch (nog net) overeind kan blijven?Wil hij de belangrijke wisselwerking vanmens en natuur (flora en fauna) onder-strepen? Wil hij benadrukken dat er altijdergens licht is dat een mens draagt enomgeeft? Op 14/02/ 78 noteert hij: "………… Ditstrand, zo zacht, stevig en uitgestrekt, wasals de wang van God en ergens schitterden2 ogen van vreugde en lachte een mondomdat ik er was" (p. 284).

De lezer kan zelf het beste beslissen op welk punt dit (m.i. te dikke) boekhaar/hem aanspreekt en waarom. Met het oog op het probleem van hetoverleven in een wereld die geregeld bolstaat van dreigingen en gewelddadighe-den.


VerhaalHoofdfiguur is Lars, een jongetje datbevriend is met dieren. Waarom? Omdatdieren (ook) houden van "lekker lui niksdoen" (p. 8).Als de olifant huilt omdat hij met zichzelfoverhoop ligt en gepest wordt door de aapmoet er iets gebeuren, vindt Lars. Het begint met de belofte aan alle dieren datze morgen 'iets leuks' gaan doen (p.17).Nellie, het nijlpaard, bedenkt iets waar-voor Lars de zebra naar de stad stuurt (p. 28-36).Na een spelletjesdag vertrekken alle dierenook samen naar de stad, naar circus Pedro.Een lange tocht met hindernissen. In hetcircus kijken de olifant en de aap in eenlachspiegel en ze ontdekken zo wie ze(niet) zijn. Zo leren ze zichzelf te nemenzoals ze (willen) zijn.

BelangrijkEr staan vier gedachten in het verhaal diebelangrijk zijn voor wie leest:

1) We moeten allemaal inzien dat weelkaar op een gegeven moment nodighebben (zie p. 68).

2) We moeten ook nog een beetje omelkaar kunnen lachen. Anders is er niksmeer aan (p.68).

3) Je moet niet alleen aan je werk denken.Ook af en toe genieten (p. 49).

4) Je moet (als het even kan) blij zijn datje op de wereld bent en niet zeuren ofklagen (p. 40).

VerderEr zijn vijf mooie gedichten in het verhaalverwerkt. Twee korte voorbeeldena) "……Grote mensen, grote dieren dikke

tranen diep verdriet / iedereen moetwel eens huilen en waarom? Dat weetje niet!" (p. 19).

b) "……Mensen in de grote stad lopendagen, maanden, weken / mensenmoeten oversteken onderweg naar ditof dat / naar hun vader of hun zusjenaar een meisje voor een kusje / al diemensen moeten wat / mensen, mensen,mensen, mensen, mensen in de grotestad ……." (p. 54).

TenslotteDe tekeningen van Georgien Overwaterzijn lollig en passen goed bij wat Youp bedoeld heeft.

BOEKEN

juli 20119

Youp van ’t Hek is niet alleen maar cabaretier. Hij is ook columnist (die elke zaterdag een stukje schrijft in NRC Handelsblad), een scherpe commentator met gevoel voorhumor. Youp is nog meer.Hij publiceerde namelijk bij uitgeverij Leopold in Amsterdam eenprachtig jeugdboek.

Het jeugdboek van Youp van ‘t Hek

De politicus Hans van Mierlo (geb. 1931) overleed in 2010. Hij richtte D'66 op en was ook werkzaam als journalist, na een studie'rechten'. In de krant van 28 april 2011 schreef collega-journalist J.L. Heldring en aardig stukje over het biografische boekje dat Van Mierlo nog publiceerde. Over zijn jeugdjaren in het katholiekeBreda. Heldring vergelijkt het katholieke gezin Van Mierlo met hetprotestantse gezin waarin hij zelf opgroeide in diezelfde tijd.

Overzicht van de besproken boeken

Pieter Webeling, De lach en de dood, ISBN 9789059366404, Uitgeverij Cossee 2010

Yann Martel, Het leven van Pi, ISBN 9789044614923, Uitgeverij Prometheus 2011

Youp van 't Hek, De Gelukkige Olifant, ISBN 9789025857714, Uitgeverij Leopold 2011

Hans van Mierlo, Het kind en ik, ISBN 9789023466796, Uitgeverij De Bezige Bij 2011

BOEKEN Kleine biografie

SpanningIn de beleving van het jongetje dat VanMierlo was toen de oorlog uitbrak spelende angst voor wat er kon gebeuren en ookeen religieuze angst (voor de dood) eenbepaalde rol.Verder beschrijft hij gebeurtenissen in de

familiekring en de rol die zijn vader in hetgezin speelde.Bijvoorbeeld in de avondlijke tochten naarde rand van Breda waar ze naar de vrijheidgingen 'luisteren' (p. 72v). Op p. 80 staat"Ook op kostschool ging de oorloggewoon door."In 1944 gaat op een komische manier de(seksuele) voorlichting een rol spelen. Komdaar nu eens om.

Het leven is voor 'Hansje' een spannendiets in die jaren. De beklemming van debezetting van Nederland is duidelijk aan-wezig.

Hoe verder?Terecht schrijft Heldring: "Het is jammerdat hij niet is toegekomen aan een beschrijving van zijn verdere jeugd." Van Mierlo is te laat met het schrijven vanzijn memoires begonnen maar hij heefteen prachtig (geschreven) boekje nage-laten met een beetje opgeblazen inleidingvan Connie Palmen (Het kind en ik, Amsterdam 2011).


The tree of lifeRegisseur : Terence Malik, ( VS, 2011, 138 min.)Acteurs : Brad Pitt, Jessica Chastain, Sean Penn (de verteller), e.a.

De 11-jarige Jack groeit op met twee tegen-overgestelde wereldbeelden. Tijdens zijnkinderjaren beleeft hij de wereld zoals zijnmoeder die ziet. Zij is de verpersoonlijkingvan liefde en vergevingsgezindheid en wilhem beschermen tegen al het kwaad en on-recht. Het beeld van zijn vader staat hier lijnrechttegenover. Hij probeert zijn zoon juist klaarte stomen voor de 'harde' buitenwereld.Beide ouders rekenen op Jacks loyaliteit enhij probeert hun ideologieën te verenigenin zijn eigen kijk op het leven. Zijn wereld-beeld verduistert echter, wanneer hij in aan-raking komt met ziekte en dood.Een familiegeschiedenis over een traumatis-che Amerikaanse jeugd in de vroege jaren‘50 van de vorige eeuw, die is ingebed inbespiegelingen over het ontstaan van deaarde, de verbondenheid tussen levendenen doden en de plaats van de mens in dekosmos. De film past in een eigentijdse hang naarspiritualiteit en holisme: Wie zijn wij? Is ereen God? Drijft een hogere kracht onsvoort? Er moet toch meer zijn dan carrière-jagen en consumeren!

Malick heeft jaren gewerkt als vertaler vande boeken van de Duitse filosoof MartinHeidegger (1889-1976), waardoor hij zijnfilms in het licht van diens filosofiebeschouwd: "de vraag naar het Zijn". Hijprobeert te ontsnappen aan wat Heidegger'zijnsvergetelheid' noemt. Dat is de chronis-che staat van tekortschieten, die volgensHeidegger het moderne bewustzijn bepaalt.Won in Cannes dit jaar de Gouden Palm.

IllegalRegisseur : OlivierMasset-Depasse (België ,2010, 95 min.)Acteurs : Anne Coesens, AlexanderGontscharov, Natalie Bejlokonskaja, Olga Zhedanova

Tania en haar 14-jarige zoon zijn illegaleimmigranten uit Rusland en wonen al 8 jaarin België. Tania is constant op haar hoedeen als de dood dat de politie om haar iden-titeitsbewijs vraagt. Op een dag ontvangtze een bevel tot uitzetting. Ze geeft er geengehoor aan en wordt vervolgens opgepakten in een gesloten detentiecentrumgeplaatst. Ze staat machteloos en kan haarzoon niet meer beschermen. Haar angst isgroot.Het waarheidsgehalte van een film is altijdmoeilijk in te schatten: een film is een filmdus nooit echt. Bij 'Illegal' kunnen we onsniet aan de gedachte onttrekken, dat wehier iets echts zien, dat in de samenlevingdoorgaans verborgen blijft. We leren de on-dergedoken schimmen achter de ramenkennen, of de gezinnen die ver weg van hetoog de wereld als criminelen zijn weggezet.

De Belgische overheid beweert, dat de uit-wassen van deze film niet op werkelijkheidberusten, ook al is een van de personagesgebaseerd op Semira Adamu, de Nigeri-aanse immigrante, die stierf nadat de be-wakers haar in het vliegtuig terug naar huismet een kussen hadden laten stikken. Haardood leidde tot wijzigingen in hetuitzetbeleid.

PERSPECTIEVEN Filmrubriek AnneRose Zelders

juli 201111

En dan iets vrolijkers

Made in DagenhamRegisseur : Nigel Cole

(Engeland, 2010, 113 min.)Acteurs : Sally Hawkins, Bob Hoskins,

Miranda Richardson, e.a.

Feelgoodmovie vol eigenwijze vrouwen.De 187 vrouwen in de Fordfabriek in Dagenham, gaan in staking, omdat ze erachter komen, dat zij de helft verdienenvan wat de mannen krijgen. Een arbeids-conflict verfilmen op humoristische wijze?Het kan. Een reconstructie van een waargebeurd verhaal uit 1968 met een histo-rische ommekeer op het gebied van deBritse vrouwenrechten, die in 1970 als wetbekrachtigd werden.

Nog aan te bevelen

Black Butterfliesvertelt het tragische leven van de Zuid-Afrikaanse dichteres Ingrid Jonker. MetCarice van Houten. Regisseur: Paula van Oest.Simon Werner a disparu:de verdwijning van een leerling op eenmiddelbare school vertelt vanuit het pers-pectief van vier verschillende leerlingen.Deze verteltrant werd voor het eersttoegepast in de film 'Rashomon' van deJapanse regisseur Akira Kurosawa.Movies that matter: A small act: Het Keniaanse jongetje zou het zonderzijn, tot een aantal jaar geleden nog anonieme weldoenster, nooit zovergeschopt kunnen hebben als waar hij nugekomen is: afgestudeerd aan Harvard enmensenrechtenadvocaat bij de VerenigdeNaties. www.moviesthatmatter.nl

BronnenDe Filmkrant, mei, juni 2011, gratis bij filmhuizen te verkrijgen of als donateur, thuisbezorgd (www.filmkrant.nl).DVD's komen meestal na een half jaar na bioscoopverschijning op de markt.


Filmrubriek AnneRose ZeldersPERSPECTIEVEN

Mensen nemen zelf klapstoelen mee, enmuziek instrumenten. Een paar trommelswaren er, en even veel tamboerijnen als ervrouwen waren. De tamboerijn is daareigenlijk het belangrijkste gemeentezangbegeleidende instrument. De bijeenkomstwas intensief, vrolijk, maar de getuigenissenlogen er niet om. Ook toen was de situatiein Zimbabwe al aan het verslechteren, erwas veel werkeloosheid, inflatie en de prij-zen van levensmiddelen stegen enorm. Ge-tuigenissen van Gods hulp en leiding, bijwerk, ziekte en zorg en honger. Nu eenaantal jaren later weet je dat ze het er nietbeter op hebben gekregen. Ik heb geencontact met Hope, maar af en toe denk iknog terug aan ons gesprek. ‘Als je gelooftheb je hoop, niemand kan je de hoop ont-nemen die God je geeft’. Hoop borrelt op,geen mens kan zonder. De vrouw die ditvertelde was niet blind voor de chaos inhaar land, voor het onrecht dat er plaatsvond en nog steeds plaats vindt. Toch wasdit haar stellige mening.

Hoe gebeurt nu zoiets? Hoop is niet ex-clusief christelijk of alleen voorbehoudenaan gelovigen, maar hoe wordt hoop ge-boren? Hoe borrelt het op? Is het een gave,kun je het leren? Je kunt er wel gevoeligervoor worden, als je stil staat bij hoop, wathet is en waar het vandaan komt. Hoopgebeurt als je er tijd voor maakt, voorelkaar. Hoop heeft met vrij zijn te maken.Even alle krampachtigheid en doemdenkenweg, niet in afwezigheid van de ellende,maar met juist al deze pijn voor ogen.

Het gebeurde in een grote bijeenkomstover geweld tegen vrouwen. We luisterdennaar vele verhalen van geweld tegen

vrouwen, vrouwenhandel, incest en dis-criminatie. Als het verdriet van één vrouwhet verdriet van meer dan vijfhonderdvrouwen wordt, als de onmacht van ééngevoeld wordt door velen, als de pijn vanéén wordt meegevoeld door velen dangebeurt er iets heel ontroerends enkrachtigs. Het maakt dingen in je los die jevaak diep verstopt, je eigen verdriet, pijn enonmacht, maar ook komt met die emotieeen enorme kracht naar buiten. Een soortbal die in je gaat draaien, waar je eerst ver-legen mee bent, maar die je ook bij anderevrouwen herkent. Aan die bal zit een vasten zeker gevoel, dit gaat veranderen. Hoeen wanneer weet ik niet, maar het gaat ver-anderen, en daar ga ik deel van uit maken.

Want vervolgens komt er een soort fasewaarin je ook rekenschap moet geven vande hoop die in je leeft.Waar komt die opeens vandaan? Ik weethet niet, daar waren vele gelovige en min-der gelovige vrouwen, het gebeurde. Er waren er wel veel die twijfelden aan dekerken, de structuren, het machtsspel. Maarwe hebben de kerk niet opgegeven, zewaren niet belangrijk als structuur. Webereiden elkaar voor onruststooksters tezijn. Een soort stooksters van heilige onrust.Hoop kan ook gebruikt worden om mensenrustig te houden, een soort zoete dekenvan ‘ooit zal het allemaal goed zijn’. Datsoort hoop ben ik daar niet tegengekomen. Wel is er hoop gegroeid terwijlogen open gingen voor elkanders pijn,wanhoop en verdriet. Dat is de hoop dieonrust brengt, die in beweging zet. Dat isde hoop die leven brengt. Dat is de hoopdie de wereld in beweging zet. Dat is eennaam die ik nooit vergeet

juli 201113

PERSPECTIEVEN Vrij van hoop Wies Houweling

Hope heette de eerste vrouw die ik ontmoette toen in enkele jaren geleden een bezoek bracht aan Zimbabwe. Ze was lid van the ‘christian marching church’ een zusje van het legerdes Heils. Er waren veel vrouwen lid van deze kerk en ze warenduidelijk herkenbaar aan hun groen met rode kleren. We zijn met eenaantal mensen ook op bezoek geweest in hun kerkje in een townshipeven buiten Harare. Het is een soort lokaaltje, met veel ramen enenkele stoelen. Verder is er niks.

PERSPECTIEVEN


Vrijuit musiceren Frans Brinkman

Onderstaande teksten zijn spontaan ontstaan tijdens activiteiten op de ‘werkvloer’. Dat gegeven drukt er een stempel op. Je kunt ze zingen en uiteraard ook lezen. Zomer 2011 telt weer vele muziekfestivals of vrolijke bijeenkomsten.Zingen, dansen, instrumentale muziek: het hoort er allemaal bij. Je wordt er vaak vrolijk van!

A) Blijf zingen1) Als mensen zingen staat veel op het spel, zij zijn privé en tezamen

in telZij brengen dingen op toon onder woord, wat hen benauwt en ook wat hen bekoort ’t leven krijgt daardoor een andere zin, los van commercie of zaak’lijk gewin

2) Lied’ren verdiepen ons gaan en ons staan, wij kunnen immers nog veel niet verstaanveel is verborgen en veel onbekend en al het duister is iets dat nooit wentzingend zien wij weer de bron die ons voedt en vatten wij ondanks alles weer moed

3) Blijf daarom zingen de tijd gaat wel door, en zoek daarbij naar het goede spoor want door de raadsels van ’t aardse bestaan wijzen veel liederen wegen aan als wij dat merken dan weten wij weer dat hoop doet leven want er is toch meer…!

B) Draagvlak van de dans1) Een mens zoekt naar zin gaandeweg zijn leven

Zoekt naar vaste punten door de jaren heenZo komt er meer zicht midden in het donkerTekens van licht, wegen om te gaan

2) Een mens is in staat het leven in te richtenAnderen te zien die samen met hem gaanZo blijft er een kans vrede te bereikenIedereen gelukkig, onderling een band

3) Wie danst die drukt uit wat alle mensen willen:Horen bij elkaar in vreugde of verdrietWij reiken de hand over alle grenzenVormen een kring, beter is er niet

4) Dat draagvlak dat blijft de basis van ons levenMensen krijgen lachend weer een beetje moedDe wereld draait door goede tijden, slechte’t Ritme van het dansen doet je goed

juli 201115

Hij kende de vervoering van het geestelijkeNirvana en de geneugten van de materiëleSamsara. Aan niets of niemand gebonden!Geheel vrij maar toch de uitdroging nabij.Aan de andere kant van de steen staat hetantwoord uitgehakt. Hij draait hem om enleest het verrassende antwoord: "Door zichin de oceaan te gooien."Daarvoor is onze 'druppel' nu juist bang.Hij vreest dat hij daarmee zijn kostbaarstegoed, zijn vrijheid, kwijt raakt. Het tegen-deel is waar. Dán pas zal hij zich vrij kun-nen bewegen. Maar dat vrijheidsbegripstaat haaks staat op het gangbare in onzewesterse cultuur.

Het valt me altijd op dat, wanneer mensenvertellen dat ze een ervaring hebbengehad waarin ze zich geheel vrij voelden,aan de buitenkant dat maar amper zo lijkt.Als Herman Wijffels aangeeft wat hetmeest vrije moment van zijn leven was,vertelt hij het volgende verhaal. "Bij onsop de boerderij waren veel veldleeuw-eriken. Op die plek ging ik altijd op mijnrug in het gras liggen. Zo lag ik naar deleeuweriken te luisteren. Dat gaf me eenenorm gevoel van verbondenheid engeborgenheid, een kosmische ervaring."Herman was toen zeven jaar.Verrassend toch? Noem je dit vrijheid? Het kind ligt er wat verloren bij, veiliggeborgen, regressief, passief. In zijn ervaring was hij echter een druppel in deonmetelijke oceaan van de kosmos.

De dichter C.O. Jellema heeft als volwas-sene ook zo’n ervaring gehad. In zijnbeschrijving ervan geeft hij precies aan,wat de druppel in die oceaan ervaart. Hij isop vakantie in Noorwegen en heeft eenkerkje bezocht waar vandaan hij eenprachtig uitzicht heeft over een fjord. "Ikben gaan liggen in de zon en heb mijnogen gesloten. Het was even of ik zelf nietmeer bestond, althans niet datgene watmijn ik ik noemt als het zegt 'ik wil' of 'ikmoet' of 'ik verlang'. Want er was 'het'.Het zwijgen van het gebergte, het rimpe-len van het water, het staan van het kerkje,het bloeien in het gras, het ademen vanhet lichaam, het voelen van dat alles alshet ene 'mij' van het Al-Ene. Enkeleminuten misschien, hooguit, langer hou jezoiets niet vol: komen de gedachten weer,moeten we verder, staat er iets op het pro-gramma. Je start de auto en rijdt weg.Maar de herinnering komt terug: even wasdaar alles – of niets. Het 'het' van het onu-itsprekelijke dat jou in zich opnam en jewas waar je zijn wou."

Wat er was, was 'het'. Dat is het ver-rassende. Een mens voelt zich blijkbaar pasvrij als zijn ik zich verbonden weet met zijninstinctieve wortels, samen valt met haarbron, die we dan ons Zelf noemen. Watmoet 'ik' doen om mijn ik te behouden?zou er op de steen hebben kunnen staan.En het antwoord is: 'het verliezen'!

COLUMN Vrij uit in het gras gaan liggen! Tjeu van den Berk

Op het einde van de film Samsara ziet dehoofdpersoon op een muurtje een steenstaan waarop de vraag in gebeiteld is: "Wat staat een enkele druppel water tedoen, wil hij niet uitdrogen?" De hoofdpersoon kijkt op dat moment terugop een leven waarin hij geheel vrij was omte gaan staan en waar hij wilde.


COLUMN Vrij uit in het gras gaan liggen! Tjeu van den Berk

Het euvel van onze moderne tijd zou wel eens kunnen zijn dat wemenen dat de harde kern van onze persoon de soevereine instantievan ons bewuste ik is, voor anderen onaantastbaar. De wereld buitenmij wordt dan nog slechts het toneel waarop ik mij zelf ontplooi enwaaraan ik feitelijk geen boodschap meen te hoeven hebben, en dieik kan betreden en verlaten als me dat goeddunkt.

Het is echter andersom: de werkelijkheid vormt de voedingsbodemvan de menselijke ontplooiing. Het 'ik' dient zich daarvoor van tijdtot tijd in het gras te leggen van het 'het'. De crisis van de moderne mens is juist dat het 'ik' zich los gezongenheeft van zijn wortelstelsel, en tragisch genoeg meent het dat hetdaarmee veel vrijer is dan iemand ooit in de geschiedenis. In feitedroogt het echter uit.

Jung schrijft: "Hoe kan het vooruit geijlde, allerjongste bewustzijnweer opnieuw verbonden worden met het achtergebleven alleroud-ste, het onbewuste? Het alleroudste is de instinctieve basis. Wie deinstincten over het hoofd ziet, wordt door hen van achteren over-weldigd, en wie zichzelf niet kan vernederen, die zal vernederd wor-den, waarbij hij tegelijkertijd ook de vrijheid, zijn kostbaarste goedverliest."Je zelf vernederen wil zeggen: vrij uit in het gras gaan liggen!

Luctor et emergo!Kees Mosselman

Het is u natuurlijk niet ontgaan dat wij aan devooravond staan van belangrijke besluiten over de toekomst van uw en onze NPB.

juli 201117

VRIJZINNIG NEDERLAND Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB

De opdracht van het landelijk bestuur aande heer Van Koolwijk, onderzoeker en ad-viseur, om een rapport op te stellen overde identiteit en de toekomst van onzevereniging was ingegeven door degedachte om tijdig en in alle openheid eengrondige discussie met elkaar te voerenover het toekomstig karakter van onzevereniging of, misschien beter geformu-leerd, over de toekomstige vormgevingvan ons vrijzinnig gedachtegoed. Tijdig,omdat wij niet zo dom en naïef (willen)zijn om de ogen te sluiten voor de toene-mende marginalisering van onze en ookandere kerkelijke vrijzinnige groeperingen.In alle openheid om met elkaar het gevoelvan urgentie te kunnen delen en metelkaar, de feiten onder ogen ziend, een in-spirerende en verstandige koers voor detoekomst te kunnen bepalen.

Het rapport 'Gevangen in vrijzinnigheid?'voldoet volledig aan onze verwachting. Inalle (analytische) scherpte wordt met be-houd van respect voor onze NPB waardende neerwaartse spiraal beschreven waarinde vereniging zich reeds lange tijd bevindten waaruit wij onszelf niet lijken te kun-nen bevrijden! Uit de analyse volgt over-duidelijk dat wij de bakens grondigmoeten verzetten wil er nog sprake zijnvan een betekenisvolle toekomst voor deNPB. Over ‘sense of urgency’ gesproken!Maar er wordt een uitweg geboden,hoera! (of halleluja! want het lijkt wel een

wonder, een religieuze uitweg). In alleernst, deze uitweg, deze “vlucht naarvoren”: herpositionering van de NPB totpleitbezorger van de (religieuze) vrijzin-nigheid in Nederland, is een krachtigvoorstel, inspirerend want maakt verbind-ing met onze wortels, met onze traditie.Of het een verstandige strategische koersvoor de toekomst van de NPB is, zalmoeten blijken. De vraag is of wij de ver-antwoordelijkheid voor deze ambitie kun-nen en willen waarmaken. Daarovermoeten wij met elkaar in gesprek. Veelmeer dan dat, wij zullen de inspiratie ende veerkracht moeten tonen om die his-torische stap te kunnen zetten. Een enkele journalist legt me de vraagvoor hoe ik de “naderende ondergang”van de NPB ervaar! Flauwekul, is mijn reac-tie. Wij willen die ondergang juist voor-kómen door tijdig de bakens te verzetten.De afgelopen jaren hebben wij niet voorniets een intensief traject van vitaliseringgevolgd. Wij hebben nog steeds en mis-schien zelfs opnieuw regie over onzetoekomst, wij kunnen nog keuzes makenen wáármaken! Dat wens ik ook onze vri-jzinnige vrienden toe. Waarom toch geenverregaande structurele samenwerking,waarom geen nieuwe brede accentrijke organisatie van kerkelijke en niet-kerke-lijke vrijzinnigheid? Wat zou het mooi zijnals we (ook) hier een historische correctieop de protestantse traditie zouden kunnendoorvoeren.

Uit ’t Thorbeckehuis

Na de publicatie van het rapport “Gevangen in vrijzinnigheid” en naeen eerste gedachtenwisseling over de onderzoeksbevindingen op 28 mei met vertegenwoordigers van de afdelingen is het woord nuaan de leden en de afdelingen. Om de discussie te bevorderenhebben we op onze landelijke NPB website een platform geopendwaarop reacties op het rapport geplaatst kunnen worden. Graag ontvangen wij uw reacties via [email protected]. Wij plaatsen uw reactie dan op de website. Begin september ontvan-gen de afdelingen van het landelijk bestuur een handreiking voor interne bespreking alsmede een discussienota ter bespreking op deregiobijeenkomsten van resp. 26 september (waarschijnlijk Voor-burg), 28 september (Zwolle) en 5 oktober (Lunteren).

Luctor et emergo!Ik wens u goede zomer.

Naschrift Zoals u in het artikel van onze voorzitter kunt lezen, worden alle reacties op het rapport geplaatst op een aparte pagina op onze web-site. Een eerste reactie van de hand van Hans le Grand kunt u daar alvinden. Wij zien uw reactie met interesse tegemoet. U kunt uw bijdrage sturen aan: [email protected]. Het bureau zorgt vervolgens voor plaatsing.



juli 201119


samengesteld door Elsbeth Goettsch

VoorgangersDe afdeling Ede heeft 1 juli afscheid genomen van Harm Knoop.Samen met Knoop heeft de afdeling de vitalisering ter handgenomen en nu, na acht en half jaar, hebben zij besloten de samen-werking te beëindigen.

Marianne Zandbergen heeft het besluit moeten nemen om te stop-pen als voorganger van de afdeling Brielle per 1 augustus. In ver-band met de zomervakantie is op 12 juni de afscheidsdienstgehouden. Marianne is net begonnen als pastoraal werker in hetziekenhuis in Goes en kan die werkzaamheden niet meer com-bineren met het afdelingswerk.

De afdeling Driebergen is op zoek naar een theologisch inspirator.De advertentie vindt u in dit nummer.

Katrijne Bezemer, voorganger in Voorburg/Sassenheim e.o. en Zuid-Kennemerland, heeft op 28 mei haar boek Op weg met de Gnosis,aangeboden aan onze voorzitter, Kees Mosselman. Het boek zal inhet volgende nummer van Ruimte/Mens & Tijd uitgebreid wordenbesproken.

Kris Kras door de NPB



Presentatie onderzoeksresultaten 'Identiteit en toekomst van de NPB'Op 28 mei presenteerde Ferd vanKoolwijk, van Van Koolwijk & Part-ners, zijn onderzoek 'Gevangen invrijzinnigheid?'. Onze voorzitterheeft u in dit nummer al over de re-sultaten op de hoogte gebracht. Debijeenkomst was geanimeerd.Enkele foto's ter illustraties. Hetrapport is te vinden op onze web-site www.vrijzinnigen.nl. Hebt ugeen internetmogelijkheden enwilt u het rapport zelf lezen danbelt u even met het landelijk bu-reau: 038-4527686. U krijgt het danna 15 augustus toegestuurd. Ditvanwege vakantiesluiting van hetlandelijk bureau (22 juli tot en met14 augustus).

Geslaagd Paasontbijt afdeling Midden DrentheIn Vrijzinnig Centrum ‘De Stroming’ te Beilen vond een feestelijke Paasviering plaats. Inalle vroegte waren de deelnemers voor een vrolijk paasontbijt bij elkaar gekomen. Eenfeest vieren rondom een maaltijd biedt gelegenheid voor zowel bezinning als gezel-ligheid. De essentie van Pasen vertolkt dat er weliswaar lijden in vele vormen is, maar datwe daar niet aan ten onder hoeven te gaan. Pasen moedigt ons aan om op te staan ennieuwe wegen in te slaan. Dat is wat ook de vrijzinnige geloofsgemeenschap NPB Mid-den-Drenthe tot uitdrukking wil brengen.Zo werd dit feest van bevrijding en opstanding – oorspronkelijk een lentefeest – een er-varing om het vuur van bezieling op eigentijdse wijze door te geven.

juli 201121


Over de beweegredenen zei voorzitterHans Werner in zijn toespraak het vol-gende:"Jullie zijn al je hele leven betrokken bij deNPB; dat is voor een geloofsgemeenschapniet zo uitzonderlijk. Wel uitzonderlijk isde manier waarop, altijd actief. Als relatiefjeugdig bestuur hebben we daar slechtseen klein deel van mee gemaakt, maartoch doe ik een poging om een beeld teschetsen, dat vast niet volledig is. Jullie zijn beiden jong begonnen: Bep alsjuffrouw op de zondagsschool, Jan als col-lectant. Dat ben je gebleven totdat hetCollege van Collectanten opgeheven werd.Daarvan was je secretaris en nu nog houdje jaarlijks de statistieken bij van kerkbe-zoek en collecteopbrengsten.Bep ontplooide tal van andere activiteiten.Je was en bent actief in de Damesleden-bond, je zong in het koor en deed mee aanallerlei bazaars en lekenspelen.Daar treffen we dan Jan weer aan (alweten we dat niet zeker) om de technischvoorzieningen voor deze evenementen inorde te maken. In ieder geval maakte jijlater deel uit van de klusgroep die zoveelheeft bijgedragen aan het opknappen vande kerk. Diezelfde klusgroep zorgde ookvoor het opzetten van de kerstboom. Jouw specialiteit waren de versieringenaan de zijkant. Dan zijn we al bij de tijd aangeland zo’ntwintig jaar geleden dat Bep ook deel uit-maakte van het bestuur. Je bent daartwaalf jaar lid van geweest, waarondereen aantal jaren vicevoorzitter. In die jarengingen Jan en Bep ook samen de

huishoudelijke dienst van de NPB vormen.Jullie zorgden voor alle inkopen vanavondmaal wijn en kaarsen tot koffie enalle schoonmaakgerei. Ook regelden julliede catering voor de concerten van deStichting Westvest.Jan stelde zijn historische belangstelling indienst van de NPB en ontpopte zich totonze huisarchivaris en huishistoricus.Als je dit zo allemaal bij elkaar zet, zijn jul-lie op een indrukwekkend veel gebiedenvoor de NPB actief geweest, en nog steedsactief. Maar wat het des te indrukwekkendermaakt is de manier waarop: in hart ennieren betrokken, altijd beschikbaar enmet open ogen oren voor de geloofsge-meenschap en wat er omgaat.We willen jullie daar heel hartelijk voordanken en ik heb nu de grote eer om na-mens leden en bestuur het erelid-maatschap van de NPB Schiedam aan jullieuit te reiken.”

Ereleden in SchiedamKlaas Yntema

In de algemene ledenvergadering van 26 april zijn Jan en BepMookhoek vanwege hun uitzonderlijke verdiensten voor de afdelingtot ereleden van de NPB Schiedam benoemd.



Elske Bast schreef naar aanleiding van de Beraadsdag op 9 apriljongstleden het volgende artikel over haar visie op Kunst en religie.Als u wilt reageren, dan kan dat via [email protected].

Kunst en religieElske Bast-Fokkema

Dit was het thema van de vrijzinnige Beraadsdag te Utrecht in het voorjaar.De mensen die aanwezig zijn in de dienst-en waarin ik voorga, weten inmiddels datik, naast de bijbellezingen, ook poëzie laatspreken en dat beeldende kunst en muziekkunnen langskomen. De gedachte datbuiten de wereld van bijbel en geloof erook andere bronnen van inspiratie zijn,heeft allang post gevat binnen de vrijzin-nigheid. De vraag is natuurlijk wel in welkezin die bronnen met God en geloof temaken hebben. Liever spreek ik van religiedan van geloof.

Wat hebben religie en kunst met elkaar temaken en zijn zij inwisselbaar? Met anderewoorden: Kan kunst de religie vervangen?Gaan er meer mensen naar musea en con-certzalen dan naar de kerk? Als ik de be-langstelling voor belangrijke exposities zieen lees en hoor over uitverkochte zalen,dan lijken die vragen bevestigend beant-woord te moeten worden.Religie, daar versta ik het volgende onder:het creëren of zichtbaar maken van ver-banden in de werkelijkheid; het ontsnap-pen aan de terreur van het alledaagse, datwat normaal en vanzelfsprekend wordtgeacht.De dichter Seamus Heaney (Australië)schreef over 'genoegdoening' die depoëzie verschaft.Biedt religie troost? Biedt kunst troost?Wat doen zij beide met ons? In het huidige politieke debat over kunst,klinken stemmen als 'de zin' of nog erger'het nut van kunst'. Wat levert het op?

Geldt dat ook voor religie?Het belang van religie en kunst is vaak nietonder woorden te brengen, maar kan welvoelbaar worden gemaakt. Daar zijn we bijde kern gekomen van beide begrippen.Religie kan bij vreugde en verdriet veelbetekenen, kunst eveneens. Religie, letwel, ik spreek niet over geloof, verbindtmensen met elkaar. In je eentje religieuszijn kan, maar het met anderen te ervaren,met anderen te delen, verrijkt en verdiept.In 2002 was er in Parijs een duo expositie :Matisse – Picasso. Er is een bekendmeningsverschil tussen die twee. Picassomoest niets van religie hebben. Matissevond dat ware kunst per definitie religieusis. Ware kunst laat zich uitdagen door hetmysterie, ware kunst raakt een dieperelaag. Voor Matisse is dat religieus. Picasso echter wilde niet buigen voor kerkof predikant (geloof) en zette zich aftegen alles wat religieus genoemd werd.Hij wilde volkomen vrij zijn. Matisse echter bewees dat religie en kunstheel goed samengaan zonder daarin je vrijheid te verliezen. Kunstenaars en religieuze mensen kijken anders naar dewereld om hen heen. "Er is meer dan ik zie" , woorden van ds.D.A. Werner. Ik denk het ook en er staatook meer dan er staat; in de bijbel, in eengedicht , in een goede roman. Er is meerdan het gewone.Geloof is een groot woord dat nodig aaneen vermageringskuur toe is. Toch wil ikhet hier even noemen. Het heeft metvertrouwen te maken. In het Hebreeuwskomen ze van dezelfde stam. Geloven is in

juli 201123

beweging zijn, er is ook twijfel, verwar-ring, angst, ongeloof. Ook dit wordtweergegeven in de kunst, denk aan Zadkine en Edward Munch. Muziek heeft luisteraars nodig, een romanlezers, beeldende kunst beschouwers.Alleen zo komen ze tot hun recht. Duscommunicatie, dialoog, wederkerigheid.Zo is het ook met geloof en religie. Tijdens het Festival Oude muziek in Utrechtwaren alle concerten zo goed alsuitverkocht. Hadden al die mensen metwie ik geduldig in de rij stond, een re-ligieuze ervaring toen zij even later muis-stil zaten te luisteren? Is een esthetischeervaring ook een godservaring? Ieder zal daar een eigen antwoord opgeven en dat antwoord is gekleurd engevormd door de eigen geschiedenis. Is hetesthetische de nieuwe godsdienst?

Ik denk het niet. Het is wel een middel omhet vacuüm op te vullen dat bij velen isontstaan die de kerk vaarwel hebbengezegd maar wel religieus zijn. Zou eenkern, een zaadje in hen toch wortelhebben geschoten?Mijn persoonlijk geloof heeft ook temaken met ethiek. Zolang schoonheid

haar gezicht verbrandt (Lucebert) is erwerk aan de winkel. Er is heel veel mooisin de wereld maar ook veel lelijks: oorlogen en alles wat daarmee samen-hangt. Onevenredige verhoudingen tussenmensen, armen die arm blijven, macht diealleen aan zichzelf denkt. Ik kreeg laatst een bundel Perzischepoëzie. Wat een schreeuw om recht, omvrijheid! Het valt mij op dat juist in moeil-ijke tijden de mooiste gedichtengeschreven worden en vaak de indringend-ste romans. Religie en kunst. Ethiek en esthetiek. Nietlos verkrijgbaar, het een heeft het andernodig!Daarom is het goed musea te bezoeken,naar concerten te gaan, boeken engedichten te lezen. Het is goed te leven uitverwondering maar ook uit verbijsteringom zo de kanalen open te houden waar-door levend water kan stromen. Kunst en religie, twee polen die elkaaraantrekken en die ons leven kunnen ver-rijken en verdiepen.Daarom gebruik ik, als ik voorga, graaggedichten, citaten enz. om deze naast debijbelse teksten en verhalen te leggen ennatuurlijk mag muziek niet ontbreken!


Inspiratie & Ontmoetingen

30 juli 14.00 uur Huizen Debbie Unkel I Tjing10 aug. 14.30 uur Hilversum Peter Korver Het leven van Ramses Shaffy aan de

hand van zijn liedjes en liefdes06 aug. 12.00 uur Maassluis Pasar Dalam24 aug. 10.00 uur Huizen Werelddansen o.l.v. Marian Truijens28 aug. 10.00 uur Varsseveld Meditatieve zomerwandeling18 sept. 19.00 uur Eibergen Ionaviering o.l.v. H. Slaghuis22 sept. 10.00 uur Hardinxveld Mevrouw Gruijters Sacrale dance25 sept. 15.00 uur Velp Ivo de Jong Zin in pop

’Gevangen in vrijzinnigheid?’Berte Waardenburg

De NPB is gevangen in vrijzinnigheid,constateert Ferd van Koolwijk. Geldt dat ook voor de jongeren binnen de NPB? Ik denk van niet. Zij komen graag of helemaal niet, naar mijn idee. Zij nemen de vrijheid om hun eigen keuzes te maken. Niet gehinderd door traditie, schuldgevoel of andere rugzakvullingvan volwassenen. Zoals mijn dochter eens antwoordde op een vraagvan een medeleerling: bij ons (Parklaankerk) hoeft niks ! Zo beleefde zij het, en dat deed mij deugd!



Maar hoe zit het met de jongerenwerkers?Dat heb ik niet zo helder. Dus kan ik alleenvoor mijzelf spreken en daar maak ik indeze TomTom graag gebruik van. Twee jaar ben ik nu aangesteld als jon-gerenwerker voor de Heuvelrugafdelingenmet als opdracht om jeugd- en jongeren-werk vorm te geven en zo mogelijk uit tebreiden door werving van nieuwe belang-stellenden. Dit najaar heb ik aangegevendat de werving mij slecht afgaat en dat ikdaar ook eigenlijk geen heil in zie. Voorwelke club werf ik, wat kunnen jongeren,of gezinnen met kleine kinderenverwachten als ze bij een afdeling aan-haken? Kortom: ik liep aan tegen wat Ferdvan Koolwijk in zijn rapport keihard con-stateert: de NPB heeft een onduidelijkeidentiteit. Dan is het lastig werven! Boven-dien is de vereniging onbekend en is hetslecht gesteld met de publiciteit en werv-ingskracht in het algemeen. Het is dan erglastig om een onderdeel van de afdeling,namelijk jongerenwerk wel in de schijn-werpers te zetten.Ik ben van mening dat het een taak is vande afdeling om een aantrekkelijk aanbodte hebben voor de kinderen van aan-wezige of belangstellende leden, maar zieik steeds duidelijker dat het werven van

jongeren los van hun ouders een rare klusis. Zoals een kind zonder ouders of eenandere volwassene als achterwacht ookniet zelfstandig lid wordt van het WNF,Unicef of Greenpeace. Als je je als gezinaanmeldt, krijg je 'voor elk wat wils'aangeboden.

Om het gevangen zijn in vrijzinnigheid tedoorbreken, schetst Ferd van Koolwijk deoptie van een landelijke stichting als cen-trum van de vrijzinnigheid in Nederland.Het zal een aanzienlijke krachtsinspanningvergen, en of er voldoende mensen bereidzijn die te leveren is nog maar de vraag. Ikwil er zelf deze zomer eens grondig overnadenken of ik dat wil. Maar als het vande grond komt, kunnen jongerenac-tiviteiten daar naar mijn gevoel makke-lijker deel van uitmaken dan nu het gevalis. Het gaat dan nadrukkelijk niet omkerkelijke vrijzinnigheid. Dat scheelt al-weer, want onder mijn publiek zijn geenjongeren die de wens hebben om opgeleidte worden tot kerkganger. Maar ze zijnwel in voor veelkleurige en verrijkendepersoonlijke uitwisseling over zingev-ingsvragen. En ik voel mijn enthousiasmeom daarmee met jongeren aan de slag tegaan al kriebelen!

juli 201125


De vrijzinnige geloofsgemeenschap Parklaankerk Driebergenis een kleine, bloeiende en bruisende groep. Naast de vieringen op zondag zijn er een groot filmhuis, diverse gesprekskringen,stilte ontmoetingen, lentefair, een warme tafel en nog tal van andere activiteiten. De gemeenschap heeft ca. 90 leden en begunstigers. Wij willen graag in contact komen met een

Theologisch Inspirator (4-6 uur per week)

die met raad en daad meehelpt het gevarieerde aanbod verder uitte bouwen. Hij/zij werkt daarin nauw samen met de commissievieringen en de coördinator die alle noodzakelijke regelzaken voorhaar rekening neemt. Er is een aparte medewerker voor het pastoraal ouderen werk. We zoeken geen traditionele voorganger,maar iemand die primair vanuit een vrijzinnig christelijke invalshoekde diversiteit in levensbeschouwelijke opvattingen inhoud weet tegeven. En ook de handen uit de mouwen steekt om de ideeën terealiseren. Een aantal malen per jaar gaat de theologisch inspiratorvoor. We denken dat een academisch geschoold theoloog die bewezen heeft een breed aanbod te kunnen aanbieden, goed bijons zal passen.

Bent u geïnteresseerd om zich bij ons aan te sluiten stuur dan voor20 augustus 2011 uw curriculum vitae met daarin tevensopgenomen de vernieuwingen die u tot stand heeft gebracht naarde heer M.M. Putz, Rosariumlaan 62, 3972 GK Driebergen. E-mail adres: [email protected], telefoon 0343-531449.

Voor nadere informatie kunt u de website bezoeken www.npbheuvelrug.nl

Advertentie


VRIJZINNIG NEDERLAND INTERNATIONAAL

IARF Nieuws

Al enige tijd is het bestuur van IARF-NLG in gesprek met verwante,interreligieuze organisaties in Nederland onder de noemer: "Naar een landelijk stemgeluid". IARF Nederland wordt hierin vertegenwoordigd door de voorzitter, At Ipenburg, De bedoeling isdat iedere vereniging op een gezamenlijke dag in het najaar in deochtend zijn eigen (leden)vergadering houdt, en in de middagsamenkomt voor een inhoudelijk programma. Op die manier kunnende aanwezigen deelnemen aan een een bredere discussie over interreligieuze dialoog en godsdienstvrijheid. indien mogelijk kaneen gezamenlijk 'stemgeluid' naar buiten worden gebracht.Deelnemende organisaties zijn, behalve wijzelf, WCRP (World Conference on Religion and Peace), URI (United Religions Initiative),St. Interreligieuze Dialoog, Interreligieus Beraad, en de KerngroepLandelijke Vrouwentrialoog.

Ledenvergadering en najaarsbijeenkomst: Zaterdag 15 oktober 2011Noteert U deze datum en plaats (Amsterdam !) alvast in Uw agenda? Ochtend: Algemene Ledenvergadering van de IARF NederlandseLedengroepMiddag: gezamenlijke interreligieuze conferentie "Bruggenbouw, is dialoog tussen de religies toekomst of verleden tijd?"De middag staat onder leiding van Ari van Buuren, voorzitter van deinterreligieuze dialoog-beweging URI in Nederland. en verbondenaan de Wico Bunskoek Academie.

Zie ook: www.iarf.net /nlg of mail naar de secretaris: [email protected] voor informatie

VRIJZINNIG NEDERLAND Zwinglibond

juli 201127

Deze keer twee publicaties, ter kennisname.Frans Brinkman

1) Ebelina Bruins, Drentse kerken, Assen 2011

Mevrouw Bruins heeft niet alleen zo’n 50kerken in kaart gebracht via teksten enfoto’s, ze behandelt in haar boek ook eenelftal thema’s bijv. 'begraven in en om dekerk' (blz. 38, 39) of 'plafondschilderingen'(blz. 139).Zo wint haar mooi uitgegeven publicatieaan waarde. Vanaf 1598 werden allekerken in Drenthe protestants schrijftmevr. Bruins in haar voorwoord en: "Dekerk heeft veel voor de Drentse samenle-ving betekend"(blz. 6).Dat is zeker het geval, ook nu nog.Bij de kerk van Odoorn worden ook ds.Van Lunzen en de Zwinglibond genoemd.Mooi boek voor belangstellenden!

2) MENNO, tijdschrift-uitgave uitgeverijBoekencentrum, Zoetermeer, 2011(tel. 079-3615481)

Over de Doopsgezinden die dit jaar het200-jarig bestaan vieren van de AlgemeenDoopsgezinde Sociëteit en het feit dat 450jaar geleden Menno Simons (1496-1561)overleed. Hij was volgens de bestuursledenvan de ADS "de enige echte Nederlandsekerkhervormer" (p.7). Dat is natuurlijkonzin gezien het feit dat ervelen waren die in die tijd hervormings-gezind waren.Ik noem 3 artikelen die lezenswaard zijn:a) Het gesprek met de gebroeders Anker,

advocaten in Friesland (p. 25-29).b) Het stukje over de eerste vrouwelijke

dominee in Nederland, Anne Mankes-Zernike die in 1911 begon (p. 40-42).

c) De column van Diederik Ebbinge,cabaretier en kunstenaar (p. 63).

In navolging van de Remonstranten komennu ook de Doopsgezinden met eenreclameachtig tijdschrift op de markt metgezwollen teksten en met een hoeveelheid toegestuurde gelukwensen.Hoe kom je erop?

ZiekMartin Bril studeerde na de middelbareschool kort filosofie en ging daarnaaan de slag als journalist en columnist. Dekanker die in 2002 werd waargenomen enbehandeld keerde in de zomer van 2008terug. Bril overleed op 22 april 2009.(geboortejaar 1959). In het boek Het even-wicht (Amsterdam 2011) staan alle stukjesverzameld die hij het laatste levensjaarschreef aangevuld met mailberichten enz.aan vrienden, bekenden en artsen. Bril kanop een bijzondere manier de dingen die hijziet weergeven. Bijvoorbeeld "De herfstbrengt een nieuwe stilte met zich mee" (p.114) of "De baby was een project" (p. 262). Een mooie herinnering staat er tussen aande ook overleden schrijver Kees Fens.Bril had het moeilijk met het afscheidnemen maar deed zijn best om zo lang mogelijk gewoon door te schrijven.

Onwillekeurig denk je aan de vluchtigheidvan het leven als je dit boek leest.Martin Bril heeft mensen in elk geval goedleren observeren.

COMMENTAAR Frits Muller, studiecoördinator OVP


De kern van zijn betoog is dat de vitalise-ring die de NPB als levensbeschouwelijkevereniging nu al weer enige jarenvoorstaat, zou moeten beginnen bij descholing en vorming van haar voorgangersen pastoraal werkers.Dat is een logische en voor de handliggende stelling. Daarbij tekent Samwel aan dat, te begin-nen op het Opleidingsinstituut, de eigenti-jdse en moderne spiritualiteit nogonvoldoende worden erkend,gewaardeerd en serieus genomen.Als voorbeelden noemt hij het ontbrekenvan aandacht voor handoplegging en – vanuit de praktijk van zijn werk met jon-geren – voor Tarotbeelden. Hij meent dat het OVP aan het vrijzinnigwerkveld pastoraal werkers en voor-gangers aflevert die nauwelijks zijn voor-bereid op de spiritualiteit zoals deze leeftbij vooral ook veel jonge mensen anno2011.

De eigentijdse religiositeit en spiritualiteitzijn - het is genoegzaam bekend - volop inontwikkeling; talloze publicaties getuigendaarvan, evenals de veelheid aan ontwik-kelingen en activiteiten in NPB-afdelingen.

De ontwikkelingen die het Opleidingsinsti-tuut voor theologie, levensbeschouwing engeestelijke begeleiding in Vrijzinnig Pers-pectief OVP (tot voor enkele jaren Oplei-

dingsinstituut voor Vrijzinnig Pastoraat),heeft doorgemaakt, zijn tweeërlei.

• De aandacht voor de eigen spiritualiteitvan de student is een belangrijk on-derdeel van de gehele opleiding gewor-den, zowel vanuit de traditioneelchristelijke bronnen als in verbindingmet de hedendaagse cultuur, dat laatstemet name in het afsluitend vierde jaaraan de ATL in Amstelveen waar studen-ten een bachelor- (voorheen HBO-)diploma behalen. Deze mogelijkheidbestaat sinds 2004. Daar worden vakken onderwezen alskunstbeschouwing en -filosofie, gender,narrativiteit en biografie en meditatie.Intensieve trainingsweekenden waarinhet werken vanuit de driehoek profes-sionaliteit-persoon-spiritualiteit centraalstaat, maken deel uit van het curricu-lum, evenals supervisie en intervisie.Een OVP-studente meldde na het lezenvan Samwels artikel uit eigener bewe-ging: "Het is mij in de OVP-opleidingjuist opgevallen dat bij vrijwel ieder vakeen moment kwam waarop je werdbepaald tot de kern: '.....en hoe denk jijdaarover?' Er is dus wel degelijk aan-dacht voor wat hij noemt het geestelijkepad. Bovendien heb ik gemerkt dat deopleiding voortdurend in beweging isen zich ook nog voortdurend ver-betert."

OVP: Eigentijds en eigenzinnig

Het artikel van Peter Samwel, NPB-voorganger in Varsseveld in RMTno. 2 vraagt om een reactie van de zijde van het OVP. Immers:Samwel doet anno nu nogal wat stevig gearticuleerde uitsprakenover het OVP, terwijl hij zelf in 2004 alleen het Seminarie heeftgevolgd. Een halfjarig traject, een magere basis voor zijn constateringen.

COMMENTAAR

juli 201129

Frits Muller, studiecoördinator OVP

De gehele opleiding is in 2010 door deaccreditatiecommissie beoordeeld als:"zeer goed", met de aantekening "hier wordt theologie van de 21e eeuw onderwezen".De opleiding heeft gekozen voor eenuitnodigende vorming van spiritualiteitvan de voorganger in opleiding zelf omhem/haar zodanig toe te rusten om nuen in de latere beroepspraktijk belang-rijke ontwikkelingen op dit gebied tekunnen onderkennen en ermee tewerken, eerder dan tijdens de opleidingdu moment aandacht te geven aan vaakvluchtige en voorbijgaande uitingen vanspiritualiteit. Een gezonde distantie tenopzichte van 'de waan van de dag' is - vandaag de dag - wel op z’n plaats.

• Maar wellicht nog belangrijker is dat destudenten via deze aanpak een meergeïntegreerde en diepgaande benade-ring van de geestelijke begeleidingwordt onderwezen en eigen gemaakt.Belangrijk omdat, hoe we het ook wen-den of keren, zij bij hun werk in het vrijzinnig werkveld zeker ook te makenkrijgen met mensen in de laatste levens-fase voor wie kwalitatief optimalegeestelijke verzorging van levensbelangis.

Tot slot: studenten van de opleiding vindeneen betrekking in afdelingen van de NPB,in VVP- en soms in PKN-gemeenten en nietminder in verzorgings- en verpleegin-stelling, en dat soms nog tijdens hun oplei-ding. Velen zien we (daarnaast) terug alsgewaardeerd kaderlid binnen vrijzinnigegemeenschappen.

Voor nadere informatie omtrent het oplei-dingsinstituut OVP raadplege menwww.instituutovp.nl, alwaar naast al-gemene informatie ook een uitgebreidestudiegids is opgenomen.

COMMENTAAR Peter Samwel


Ten eerste maar even de feiten. Ik ben destijds, als een zgn. zij-instromer bij deOVP studerend geweest, en ik heb er niet in 2004 alleen maar het Seminarie gedaan.Ik kom dus niet met mijn constateringen na slechts een halfjarig traject, zoals deheer Muller wat cynisch stelt, ik ben als student twee volle studiejaren aan de OVPverbonden geweest. Dat lijkt me een perio-de die voldoende is om naar de OVP toemet constructieve aanbevelingen te kunnenkomen, temeer mij daar destijds, nota benedoor een docent van de OVP zelf, omgevraagd is.

De heer Joep de Hart (bijz. hoogleraar aande Protestantse Theologische Universiteit),schrijft in zijn recente boek 'Zwevendegelovigen' dat er 2.000.000 niet kerkelijke,maar wel spiritueel geïnteresseerde mensenzijn. Ik noem ze voor het gemak: de Vrij Re-ligieuzen. In het Persbericht van de NPB van8 juni jl., naar aanleiding van het onder-zoeksrapport over de identiteit en detoekomst van de NPB, opgesteld door ad-viesbureau Van Koolwijk & Partners teDriebergen, staat daar o.a. over:

Een van de conclusies uit dit onderzoekluidt dat grote groepen potentieel geïnter-esseerden – randkerkelijken, solore-ligieuzen, ietsisten, zinzoekers en anderen –in onvoldoende mate bekend zijn met devrijzinnigheid van de NPB, mede door deoverwegend kerkelijke uitstraling van deNPB. Om deze reden is het essentieel voorde toekomst van de NPB ervoor te zorgendat niet-kerkelijke religieuze of levens-beschouwelijke vrijzinnigheid op landelijkniveau bekender wordt gemaakt.

Deze doelgroep met name is geïnteresseerdin wat er net buiten de kerken - en de NPBis immers geen kerk - aan spiritualiteit ge-boden wordt. Het opvallende is echter datJezus deze zaken ook in zijn leven al, zo’n2000 jaar geleden, aan de orde heeft willenstellen. Ik denk dan aan het spiritualismewaaronder: het (trance)mediumschap vanJezus waarin hij Meester was, en de healingdie Jezus bij voortduring praktiseerde. Maarook het verkennen van het geestelijke paddoor vormen van meditatie en yoga, hetontwikkelen van heldere waarnemingen,numerologie en ook astrologie behoren,net zoals de Tarot als levensbeschouwelijk(prenten)boek, allemaal tot de mogelijkhe-den van dit levensbeschouwelijke ontwik-kelingsveld.

Ik ben inderdaad van mening dat de OVP,juist omdat zij de vrijzinnigheid centraalstelt, hierin binnen haar opleiding tot Voor-ganger en Pastoraal Werker onvoldoendeaandacht besteedt. Door dat meer te gaandoen zouden de Voorgangers en PastoraalWerkers van de toekomst vanuit vrijzinnigperspectief moderne en eigentijdse spi-rituele denkbeelden kunnen combinerenmet onze westerse humanistisch-christelijkelevensbeschouwing, juist ook omdat de be-nadering daarvan gerelateerd kan zijn aande 'eeuwenoude papieren' uit onze cultuur-gebonden levensboeken.

En ik stel dit alles omdat ik merk, als werkerin het vrijzinnige levensbeschouwelijkeveld, dat jongeren, naar mij toe op dit mo-ment meer belangstelling tonen voor demoderne, eigentijdse spiritualiteit dan voorde traditionele Bijbelkennis en catechese.

Reactie op: OVP – Eigentijds en eigenzinnig

De Redactie van Ruimte, Mens & Tijd heeft mij gevraagd om een reactie te schrijven op deze bijdrage van de heer Frits Muller, studiecoördinator OVP.Alhoewel het niet de bedoeling van mijn vorige artikel was de OVP inhoudelijk aan dekaak te stellen, heeft de heer Muller het ten dele toch als zodanig opgevat. Dat is jammer.

juli 201131

ADVERTENTIE

TE HUUR: SENIOREN APPARTEMENTEN MET EEN VRIJZINNIG RELIGIEUZE UITSTRALING

In de complexen heerst een tolerante,vrijzinnig religieuze sfeer, iedereen is er welkom. Alle drie de ge-bouwen zijn op loopafstand gelegenvan het stads- respectievelijk dorpscen-trum. De gebouwen liggen tevens gun-stig ten opzichte van het openbaarvervoer.

Voorzieningen:De drie complexen zijn voorzien van camerabewaking bij de ingang. De appartementen zijn aangesloten opeen alarmsysteem. Hierdoor kan er 24 uur per dag in geval van nood sneleerste hulp geboden worden.Tevens beschikken de gebouwen overtwee liften, een wasserette, fietsenstalling, logeerkamers, recreatie-ruimte, hobbykamer en een bibliotheek/vergaderruimte. De bewo-ners worden vertegenwoordigd door enthousiaste bewonerscommissies.

Huurprijs:De huurprijs varieert van € 426,05 tot € 721,56. De servicekosten variëren van € 114,--tot € 237,--.

Geïnteresseerd en bent u 50 jaar ofouder? Maak geheel vrijblijvend een afspraakmet Mw. L. Kik of Mw. C. Besselink voor meer informatieen/of een bezichtiging.

Seniorenhuisvesting “Zuid-Veluwe” Hof van Sint Pieter 276721 TN BennekomTelefoon: 0318 – 431134www.vrssh-zuidveluwe.nlEmail: [email protected]

De Roosebrinkte Wageningen

De AleidahofteBennekom

De Timanshofen

juli 2011

juli 2011

DE VLUCHT NAAR VOREN

COLOFONRuimte/Mens &Tijd verschijnt 4 maal per jaar.Kopijdata: 4 januari, 4 maart,

15 juni en 4 september.

ISSN Ruimte: 1567-9039Ruimte: 44e jaargang, nummer 3Mens &Tijd: nummer 28 2011Abonnementsprijs: € 20,- p.j.

Redactie- en abonnementsadres:Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPBThorbeckegracht 118011 VL Zwolletel: [email protected]: 9992 t.n.v. Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB te Zwolle

Vormgeving:Henk op den Dries, ZutphenDTP:Drukkerij Evers, SchalkhaarDruk: Van Gorcum, Assen

RedactieAart van LunterenHans Klokke (ook illustraties)Ger OldekampFrans BrinkmanBerte WaardenburgElsbeth Goettsch (eindredactie)

Ruimte - Mens & Tijd (juli 2011)

Documents

Transcript of Ruimte - Mens & Tijd (juli 2011)