Ruimte - Mens & Tijd (februari 2012)

In tijden van onzekerheid zijn grote woorden van weinig belang. In de vrijzinnigheid houden we toch al niet van grote woorden. Ik herinner aan de titel van een boek onder redactie van de gods-dienstfilosoof dr. Wim Drees: ‘Een beetje geloven’. Dat beetje duidtaan dat een mens geen hoogdravende theorieën hoeft te hebben ommet vertrouwen en vaart te leven.Je beseft bijvoorbeeld dat je, als je je over iets verwondert, eendoorkijkje hebt op iets goeds dat je verder niet in kaart hoeft tebrengen. Iets dragends.Het thema ‘Iets’ van dit eerste nummer in 2012, slaat in dit verbandop het ietsisme waarover Klaas Hendrikse het in zijn nieuwe boekheeft. Deze term kan genoeg zijn om overeind te blijven in een‘gladde’ wereld en om je bestaan verantwoord in te vullen. Naast ditthema treft u natuurlijk meer lezenswaardigs aan in ‘Ruimte/Mens &Tijd’. Als u wilt reageren kan dat: we hebben niet voor niets eenrubriek ‘commentaar’.

NB. Nu de Zwinglibond geïntegreerd is met de NPB worden de activiteiten voor ‘Mens & Tijd’ gecoördineerd vanuit de ‘Stichtingblad Zwingli’.

INTRO De redactie

RUIMTE - MENS & TIJD 2

Frans Brinkman

Zijn vader was atheïst, maar Klaas ont-moette veel orthodoxe gelovigen die hemaan het denken zetten. Na een studie aanNijenrode en een werkperiode begon hijop zijn 30e theologie te studeren inUtrecht. In 1984 startte hij in de kerk, inZierikzee, in een VVP gemeente.De sfeer in de (landelijke) PKN kerk stondhem tegen, terwijl hij de jaren door waar-nam dat velen van de kerkelijke praktijk ende traditionele opvattingen vervreemddenzonder dat er adequaat op gereageerdwerd door officiële instanties. Deze er-varingen gecombineerd met een pastoralebewogenheid leidden ertoe dat hij in 2007zijn eerste boek publiceerde waarin hij op-kwam voor een alternatief en aan de tijdgeest aangepast godsbeeld: “Godgebeurt”. De vele reacties in binnen- enbuitenland stimuleerden hem tenslotte toteen tweede boek dat geen vervolg is ophet eerste. Hij schrijft daarin over de figuurvan Jezus en over de moderne mens dieoriëntatiepunten zoekt. Bronnen zijn voorHendrikse: de bijbel met name het oudetestament, het werk van H. Kuitert en vantheologen van deze tijd die op een nieuwemanier proberen de religieuze traditie tevertalen en te vertolken. Daarnaast is het werk van schrijver Toon Tellegen ook eensoort bijbel geworden. Hij noemt zichzelfeen onbelaste zinzoeker (p. 178) oftewelals een “mix van (nog-)christen, ex-chris-ten, ietsist en zoeker” (p. 9).(NB: onbelast betekent zonder geloofs-opvoeding.) Klaas beroept zich vrijwel nietop de vrijzinnige, theologische en re-ligieuze literatuur die sinds 1850 regel-matig verschenen is.

Boek IIIn het eerste deel van het boek Godbestaat niet en Jezus is zijn zoon (een uit-spraak van Karel Eykman uit 1960) gaat deauteur in op de tradities in het Jodendomen de klassieke oudheid die de (histo-rische?) figuur van Jezus kunnen ‘plaatsen’:“En zo werden de evangeliën een mix vanheidense mythologie en Joodse ‘geschiede-nis’. En die mix werd ook nog eensgemengd met verhalen die over de per-soon van Jezus de ronde deden” (p. 94).Via de kerkelijke interpretatie daarna ishet Jezusbeeld flink scheefgetrokken.Jezus is voor KH een “ketter” [positief be-doeld!] die het beste in een mens wakkerroept, waardoor die mens zichzelf beterkan begrijpen, ook in zijn beperkingen: hijis een richtingwijzer die hoop geeft dat jein “een scheve wereld rechtop” kan blijvenlopen.In het tweede deel van het boek vult KHhet begrip secularisatie in vanuit de re-aliteit, niet vanuit de kerk gedacht. Na demiddeleeuwen groeit de westerse mens-heid naar mondigheid toe. Men leze p.147-151. Verder is er voor en na deeeuwwisseling sprake van veel nieuwe reli-gies en spirituele centra die inspelen opbehoeftepatronen van mensen die zinwillen geven aan hun bestaan buiten chris-telijke kerken om. Die mensen zijn op zoeknaar echtheid in religieus opzicht, privé enpubliek.KH pleit voor het hanteren van de termIetsisme (R. Plasterk, 1997) mits in zuiverevorm toegepast. Het verschijnsel is in an-dere vormen al eerder in de geschiedenisopgedoken.

Biografische notities

In oktober 2011 verscheen het tweede boek vanKlaas Hendrikse (=KH), een vrijzinnig predikantdie in Zeeland woont en werkt. Hij werd geboren in 1947 en woonde lange tijdin de Alblasserwaard (Groot Ammers).

PERSPECTIEVEN Tussen iets en niets (vragen aan Klaas Hendrikse)

januari 20123

De kern is dat je wilt en kunt leven metonzekerheden en onbeantwoorde vragen(vgl. p. 174). In het slothoofdstuk pleit deschrijver voor een open visie op eeneventueel leven na de dood. Wie het weetmag het zeggen wat het hiernamaals be-treft als het maar niet traditioneel kerkelijkwordt ingevuld. Je moet trouwens goedopletten hoe het begrip ‘dood’ gebruiktwordt, geestelijk (=niet echt levend) oflichamelijk. Over die lichamelijke dood kunje het beste in beelden spreken.

Verdienste In feite is Klaas Hendrikse een Ietsist diebijna een Nietsist is. Hij brengt -nog eens-onder woorden hoe je bijbelse verhalen enlijnen het beste kunt interpreteren in dezetijd. Via die interpretatie schep je ruimtevoor moderne zoekers naar zin. Het liefst zou hij de PKN willen omvormen tot een bij-detijdse en bijdehandse pluriforme club.Voor veel vrijzinnigen brengt hij mogelijknog eens onder woorden wat ze al lang‘wisten’ of vermoedden. Het gekke is dat hijdat doet bijna los van de vrijzinnige denkersen/of voorlopers die sinds 1850 over dezaken die hij aanroert meer of minder kritisch hebben nagedacht. Blijkens deverkoopcijfers van zijn eerste boek voorzietzijn schrijfwerk in een behoefte. Het is eenverdienste dat hij mensen een handreikinggeeft waar ze op zaten/zitten te wachten.Welke mensen?

Doelgroep bereikbaar? Ik vermoed dat Klaas als ietsist (zoiets!) infeite alleen die (orthodox gevormde)mensen bereikt die zijn losgeraakt van tra-ditionele geloofsvoorstellingen. Misschiennemen ook onbelaste zinzoekers kennis vanzijn beide boeken. Bereikt hij ookvreemdelingen, atheïsten en niet-kerkelijkemedelanders? Ik betwijfel het. Ik wil be-weren dat KH in wezen bezig is met eenachterhoedegevecht waarvan hij deels win-

naar is. Het Ietsisme, door KH verdedigd, isdefensief van karakter omdat het degegeven kerkstructuur wil omvormen, nietafschaffen, vanuit een alternatief gods-beeld. Deze positie roept veel vragen op:Waarom zo vasthouden aan een onbereik-baar kerkideaal? Is dat in de geest van ket-ter Jezus? Waarom zoveel aandacht voor debijbelse en Joodse historische informatie?Hebben we voor ons levensinzicht en voorethische overwegingen niet veel meer aanandere bronnen? Moeten bijbel en belij-denissen niet tussen haken worden gezetom nieuw geformuleerde verhalen en/ofregels te ontwerpen of te gebruiken?Vraagt de vooronderstelling van een ‘goddie gebeurt’ niet veel meer kritische door-denking of uitwerking (om zinloos subjec-tivisme te voorkomen)?

Ver, maar niet ver genoegIk denk dat KH met zijn denkbeelden overwereld, god, kerk, Jezus en toekomst eigenlijk niet ver genoeg gaat. Terechtheeft bijv. iemand als J. van Hooydonk in“Volzin” laatst gewezen op de invloed vanniet-theologische (religieuze) factoren indeze vertaalslag om de moderne mens. Eenfilosofische benadering van wat we theolo-gie, religie, kerk en wereld noemen biedtm.i. veel meer perspectieven om eennieuwe religieus-humanistisch model te ontwikkelen van eenstructureel en lan-delijk netwerk. Hetvoert te ver om hieropin te gaan. Klaas Hen-drikse zet in elk gevaleen belangrijketussenstap. Ongetwij-feld tot geluk vanvelen en in de lijn vanTellegen. Tussen ietsen niets in.


Frans Brinkman

PERSPECTIEVEN Tussen iets en niets (vragen aan Klaas Hendrikse)

De ophef daarover in kerkelijke kringheeft mij van meet af aan verbaasd. Wanteen beetje mysticus of mystica uit degeschiedenis van het christendom, maarook voor kerk en theologie belangrijketheologen uit de 20e eeuw als Karl Barthen Willem Barnard zeggen in hun theolo-gie eigenlijk niets anders. Zo zegt Barnardin zijn verzamelde dagboeken (Een zondiep in de nacht, p. 58): ‘God bestaat niet,daarom heeft Hij zich geopenbaard’. EnBarth wordt niet moe uiteen te zetten, datGods ‘zijn’ een ‘zijn-in-de-daad’ is. M.a.w.:een geschieden of gebeuren. En dan zit jeal dicht bij wat Hendrikse zegt: dat Godeen ‘gebeurtenis’ is die tot een ‘ervaring’wordt. Daarbij versterkt de onuitspreke-lijke godsnaam de betekenis van dit‘gebeuren’. Hendrikse ‘vertaalt’ die naamimmers als: ‘Ga maar, dan ga Ik met jemee’.

Atheïsten zijn daarom gemakzuchtigemensen: zij ontkennen het bestaan vanGod en denken verder niet na over anderemogelijkheden om over menselijke ervarin-gen en taalspellen te spreken, waarin hetwoord ‘God’ wel degelijk betekenis heeften daarom zinvol kan zijn. Sterker nog: zijmenen definitief afgerekend te hebben endus voorgoed klaar te zijn met de religie.

Alain de Botton, die zichzelf tot deatheïsten rekent, is iemand die zich er níetzo gemakkelijk van af maakt.

Deze Zwitser van geboorte (1969), die opachtjarige leeftijd met zijn joodse, nietgelovige ouders, naar Engeland verhuisde,waar hij filosofie studeerde en zich algauw tot een populair schrijver van toe-gankelijke en ook geestige filosofischeboeken ontwikkelde, publiceerde in 2011zijn boek Religie voor atheïsten. Een hei-dense gebruikersgids.Curieus is, dat dit boek eerst in Nederlandverscheen: pas in januari 2012 was het voorverschijning op de Engelse markt gepland.

Wat maakt Religie voor atheïsten zoaardig?Wel, De Botton neemt de draad op, waar-van de meeste atheïsten niet eens wistendat die er nog lag. Zo merkt hij op dat proberen te bewijzendat God niet bestaat weliswaar een amu-sant en bevredigend tijdverdrijf vooratheïsten kan zijn, ‘maar waar het werke-lijk om gaat is niet zozeer de vraag of Godbestaat, maar hoe je verder redeneertwanneer je hebt besloten dat dit uiteraardniet het geval is.’ En hij vervolgt: ‘Het uit-gangspunt van dit boek is dat het mogelijkmoet zijn een overtuigd atheïst te blijven,terwijl je religies af en toe toch nuttig, in-teressant en troostrijk kunt vinden – ennieuwsgierig kunt zijn naar de mogelijkhe-den om bepaalde religieuze ideeën engewoonten te vertalen naar de seculierewereld’ (p.11-12).

januari 20125

Ds. Klaas Hendrikse merkt in zijn boek Geloven ineen God die niet bestaat. Manifest van eenatheïstische dominee (2007) op: ‘God valt buiten decategorie van verschijnselen waarvoor het woord‘bestaan’ zinnig kan worden gebruikt’ (p. 32). Die uitspraak is m.i. de kiemcel van zijn betoog.

PERSPECTIEVEN Over: Alain de Botton, Religie voor atheïsten. Een heidense gebruikersgids(Atlas, Amsterdam/ Antwerpen 2011)

Aart van Lunteren

Waarin zit dan datnuttige, interes-sante en troost-rijke van religie?De Botton noemtin de eerste plaatsde behoefte omondanks onzediepgeworteldeegoïstische engewelddadigeneigingen, op har-monieuze wijze ingemeenschappensamen te leven. Enin de tweedeplaats de behoefte

om het hoofd te bieden aan afschuwelijkleed dat voortkomt uit onze ontvanke-lijkheid voor fiasco’s in de beroeps-sfeer, verstoorde relaties, het overlijden van dierbaren en ons eigen verval en ver-scheiden. ‘God mag dan dood zijn, de drin-gende kwesties die ons ertoe brachten Hemte verzinnen spelen nog altijd en vragen omoplossingen die niet verdwijnen zodra weattent zijn gemaakt op enkele wetenschap-pelijke onjuistheden in het verhaal van dezeven broden en vissen’ (p. 12).

In de volgende hoofdstukken gaat hij in opwat religie aan inhoud en rituelen gebodenheeft en nog te bieden heeft op de diversemenselijke levenssferen. Zo besteedt hijaandacht aan de mis/kerkdienst en debetekenis van wat hij noemt ‘seculiere heili-gen’, als bijdrage aan de vorming van degemeenschap. Ook gaat hij in op de waardevan goedheid in relatie tot onze persoon-lijke vrijheid en opvoeding, wijdt hij eenboeiend hoofdstuk aan ons onderwijs(waarin hij o.a. pleit voor het christelijkeconcept van de ziel, onze kostbare, kinder-

lijke, kwetsbare kern; voor de betekenis vanspirituele oefeningen en voor het belangvan wijsheid en levenskunst). Ook gaat hijin op de betekenis van kunst en architec-tuur en de betekenis van instituten.Een mooi hoofdstuk is gewijd aan ‘zorgzaam-heid’, waarin hij -ook voor protestanten-zinnige dingen zegt over de betekenis vanMoeder Maria, die in het spoor van godin-nen als Isis, Demeter en Venus, herinnerin-gen aan vroegere tederheid kanaliseert.Haar cultus ‘maakt van kwetsbaarheid weereen deugd’ en ‘stelt ons in staat moeder-lijke troost te vinden’, zonder dat ditbetekent dat we op infantiele wijze naaronze echte moeder terugverlangen. Haarcultus ‘biedt ons eenvoudigweg hetdenkbeeldige genoegen weer jong te zijn,vertroeteld en verzorgd te worden dooreen personage dat mater voor de wereld is’.Daarom zouden ‘zorgzaamheidstempels’ zogek nog niet zijn, aldus De Botton.

Al met al is voor De Botton religie ‘een sym-bool van al wat ons te boven gaat’, dat onsbovendien leert ‘hoezeer we erbij gebaatzijn onze onbeduidendheid te erkennen’:mensen zijn mensen en daarover kun je,terecht, hoog opgeven, maar mensen zijnook niet meer dan dat, en veel hebben wijniet in handen en is niet maakbaar. En datbesef is bruikbaar om tot het inzicht tekomen, dat het onzinnig is om, zoals in deseculiere maatschappij veel gebeurt, tedenken in termen van ‘recht’, recht opgeluk, bijvoorbeeld.

Het is verleidelijk uitgebreid uit het boek teciteren, maar u moet het zelf maar lezen.Voor vrijzinnigen lijkt het mij om tenminstede volgende redenen de moeite waard:- het is zeer leesbaar en met humor

geschreven, maar geeft ondertussen wel


PERSPECTIEVEN Over: Alain de Botton, Religie voor atheïsten. Een heidense gebruikersgids(Atlas, Amsterdam/ Antwerpen 2011)

Aart van Lunteren

PERSPECTIEVEN

te denken over relevante zaken, zoals devraag wat wij bedoelen als we in onzeseculiere maatschappij ‘God’ zeggen en‘religie’;

- het bepaalt ons op een originele manierbij begrippen waar wij meestal met eni-ge arrogantie aan voorbijgaan, omdatwij menen dat die er voor ons niet meertoe doen, zoals de leer van de erfzonde,het dogma van de goddelijke drie-een-heid en het belang van traditionele ritue-len.

Is er geen kritiek mogelijk op dit boek?Natuurlijk wel. Je kunt twisten over hetmensbeeld van De Botton en je kunt zijnanalyse van de seculiere samenleving aan-vechten. Je kunt hem -zoals de academischewereld geneigd is te doen- van opper-vlakkigheid beschuldigen en zijn denken af-doen als ‘filosofie light’. Ik vind dat laatsteechter een beetje flauw voor een auteur dieer in slaagt voor een breed publiek zinnigezaken aan de orde te stellen in een boekdat bovendien zeer effectief en uitgebreidgeïllustreerd is.

januari 20127

Twitteren klinkt luchtig en vrijblijvend. Zo is hetook begonnen, met korte teksten die rondgezon-den worden aan 'bekenden' . Twitteren bestaat uithet zenden en ontvangen van tweets. Een tweet iseen klein berichtje van niet meer dan 140 tekens.Zo'n bericht vertelt wat iemand aan het doen is ofwat iemand bezig houdt. Iets dat iemand leukvindt of gelezen heeft, het maakt eigenlijk niet uit.

PERSPECTIEVENNiets is zomaar iets Wies Houweling

Een tweet mag maximaalhonderdveertig tekens zijn.Hoeveel inhoud kan dat be-vatten? Heeft u nog nooiteen tweet gelezen, maar ukunt wel internetten? Kijkeens op de twitteraars.start-

pagina.nl dan kunt u zo de tweets lezenvan kranten, nieuwsprogramma's en indi-viduen, zonder zelf te twitteren of ergenslid van te worden. De berichten lezend zal uopvallen hoe weinig erin staat. Van som-mige mensen weet je na een korte periodehoeveel koffie ze drinken en waar. De 140

tekens worden ook vaak niet eens gebruikt.Bij de nieuws en actualiteiten programma'szijn het feiten die in de krant komen of ophet nieuws. De twitteraar is misschien ietseerder op de hoogte, maar dan slechts meteen bericht van maximaal 140 tekens.

Toch is het mogelijk heel veel te commu-niceren in een klein aantal woorden. Deoudste Nederlandse tekst uit de 11e eeuw 'Hebban olla uogala nestas hagunnan hinasehi nda thu uuat unbidan uue nu' of vertaald'hebben alle vogels nesten begonnen, be-halve ik en jij. Waarop wachten wij nu?'


Niets is zomaar iets Wies HouwelingPERSPECTIEVEN

Zestig tekens in 13 woorden, het kan duswel veel inhoud inweinig woorden. Eenander voorbeeld vancommunicatie van veelinhoud in weinig woorden was nog totin de vorige eeuw ge-

bruikelijk, het communiceren via bij-belverzen. Mensen noemden dan het boek,hoofdstuk uit de bijbel met het hoofd-stuknummer en het vers. Soms ging hetzelfs zover dat men het gedeelte van de zin'a' of 'b' erbij noemde. Een voorbeeld is detitel van een jongerenclub: jongelings-vereniging Prediker 12 vers 1a (En gedenkaan uw Schepper in de dagen uwer jon-gelingschap). Veel inhoud in zo weinig mo-gelijk woorden, is het bijbels twitteren?Twitteren heeft een ander doel. Het gaateigenlijk niet om de inhoud, maar om debekendheid en de autoriteit van de twitter-aar die de tweets schrijft of doorstuurt.Men is ook geen twitteraar door eenbericht, maar door een wolk van tweets enhet aantal mensen dat je volgt. In Neder-land hebben belangrijke twitteraars200.000 volgers; in de USA zijn er twitter-aars met 7 miljoen volgers. Jonge mensenvinden het belangrijk en interessant be-kende mensen te volgen. Te lezen waar zezijn, wat ze doen en wat deze mensen in-teressant vinden.

Wat gebeurt er numet al dat getwitter,met die berichtjes dieuitgezonden worden?Ze creëren ookgeruchten, goede enminder goedegeruchten. Sommigemensen beweren dat

de Arabische lente niet zou hebben plaats-gevonden zonder de kracht van twitter-berichten. Het is dus niet zomaar iets. Eentweet van een betrouwbare bron kan heel

wat in beweging zetten. Net zoals eentweet onder een valse naam uiterst kwalijkis en gerechtelijk vervolgd kan worden.Hoe weet je nu of een bericht echt waar is?Dat hangt altijd van de betrouwbaarheidvan de zender af. In hoeverre ken je detwitteraar en vertrouw je het bericht.Uiteindelijk komt het dan toch weer terechtbij het individu; hoe onderscheid jeechtheid van manipulatie en misbruik vanbetrouwbaarheid. Het blijft subtiel en ver-bonden met de kwaliteit van denken enoordelen van het individu. Het is afhanke-lijk van je eigen kompas, een instrumentdat goed onderhouden moet worden.

Er wordt een hooponzin getwitterd, maarook hele interessantezaken. Er zijn onzintwitteraars en helewijze tweets, net zoalser slechte en goedekranten zijn. Het ishelemaal niet gek om

op sommige vlakken wijze, vrijzinnigetweets te plaatsen en een diepzinnigergeluid te laten horen. Zelfs de koningintwittert. Binnenkort gaan we als VrijzinnigeGeloofsgemeenschap NPB ook de twittermarkt op met gedachten over actualiteiten,belangrijke dingen uit de agenda en mis-schien wel wijze gedachten. Niet in 140tekens, maar alles bij elkaar kan het bestiets worden.

januari 20129

“Ietsisme”, een vage uitdrukking, maar is gelovenin “Iets” niet het begin geweest van alle godsdien-sten? Misschien wat kort door de bocht, maar toch…. Boeiend verteld door James Michener in zijn,voor mij, meeslepende boek “The Source”, over degeschiedenis van het ontstaan van een godsdienst; in dit geval het Jodendom. Maar wat voor films horen daar bij? Ik zou het niet direct weten, maar als je ervan uitgaat dat “iets”mensen altijd heeft geïnspireerd en dat nog doet, kan ik u ook watfilms aanreiken gemaakt door geïnspireerde regisseurs over inspi-rerende onderwerpen:

PERSPECTIEVEN Filmrubriek AnneRose Zelders

Adams’ ApplesRegisseur: Anders Thomas Jensen(2005,Duitsland-Denemarken, 91 min.)Acteurs: Ulrich Thomsen, Mads Mikkelsen,Paprika Steen, e.a.

Dominee Ivan ontfermt zich over de ruigeAdam, een skinhead, die pas uit de gevan-genis komt en een tweede kans krijgt. Weworden een wereld ingevoerd, die op deonze lijkt, maar dat toch niet is. U ziet eenkerk en een dominee, maar het zijn geenkerk en dominee zoals u die altijd ziet. Erwordt een spel gespeeld met het publiek. Thomas Jensen is ook de schrijver van“After the wedding” en “Wilbur wants tokill himself”.

Jesus of MontrealRegisseur: Denys Arcand (1989, Canada,118 min.)Acteurs: Lothaire Bluteau, CatherineWilkening, Marie Christine Barrault, e.a.

Een groep acteurs besluit om samen eenonconventionele versie te gaan spelen vanhet lijdensverhaal, dat zich afspeelt enwordt verfilmd in de tuin naast de kathe-draal van Montreal.Al oefenend raken zij verwikkeld ingesprekken over geloven en wat dat voorhun betekent in hun dagelijkse leven. Som-migen hebben zelfs hun goedbetaaldebaan opgezegd, zoals de discipelen, dieJezus volgden, om hieraan mee te doen.Het verhaal volgt in grote lijnen het lij-densverhaal van Jezus.

The Nun’s StoryRegisseur: Fred Zinnemann (1959, V.S.,149min.)Acteurs: Audrey Hepburn, Peter Finch,Edith Evans, Peggy Ashcroft, e.a.

Geslaagde verfilming van het boek vanKathryn Hulme over een non, die naar Bel-gisch Congo wordt uitgezonden om in eenhospitaal te gaan werken, maar die uitein-delijk, overmand door gewetensbezwaren,de orde verlaat.Prachtige, integere rol van Audrey Hepburn.

Les hommes libresRegisseur: Ismael Ferroukhi (Frankrijk,2011, 110min.)Acteurs: Tahar Ramin, Michael Lonsdale,e.a.

Een vergeten episode uit WOII, die zich inParijs afspeelde, over Moslims die in hetverzet zaten en Joden hielpen onder teduiken. In een tijd waarin de moslimpopu-latie in de westerse wereld zwaar ondervuur ligt, is deze film het verhaal van depositieve bijdrage van moslims aan dewesterse zaak tijdens de oorlog. Van dezeregisseur is ook de film: Le Grand Voyage,het verhaal van een vader die zijn verwes-terde zoon dwingt met hem naar Mekka tegaan en de metamorfose in hun relatie,die tijdens deze reis plaatsvindt.

En waar de sterre bleef stille staanRegisseur: Gust Van den Berghe (België, 2011, 73 min.)Acteurs: Paul Mertens, Jelle Palmaerts,Peter Janssens

Zwart-wit eindexamenfilm van Van denBerghe naar het kerstverhaal van Felix Tim-mermans. In de hoofdrollen acteurs van

Theater Stap, een professioneel Turnhoutsgezelschap bestaande uit mensen met hetsyndroom van Down. Het verhaal is grootsgefotografeerd, ontroerend gespeeld enmeestal ook heel absurdistisch en geestig.Een zoektocht naar de betekenis vangeloof en spiritualiteit in onttoverde tijden. (Dana Linssen, NRC Handelsblad, 21-12-2011)

Jezus als supersterEr zijn zoveel Jezusfilms gemaakt, zoveelportretteringen. ReligiewetenschapperFreek Bakker bespreekt er een kleine 20 inJezus in Beeld, een studie naar zijn ver-schijnen op het witte doek (2011, Uitg.Van Cruting): Van een heilige op sandalen in The King ofKings (1961) tot popster en hippie in JezusChrist Superstar (1973), van gewoon mensin The Last Temptation of Christ (1988) totde “abattoir” (quote) Jezus in The Passionof the Christ (2004). De ultieme Jezusfilm uit de periode van dezwijgende film is nog altijd The King ofKings van Cecil B. de Mille (1927). De schrijver analyseert vooral het theolo-gische gehalte van de films.

Bronnen: Filmkrant Movie Guide 2012 door Leonard MaltinNRC Handelsblad

PERSPECTIEVEN Filmrubriek AnneRose Zelders


januari 201211

De voorgangers van de landelijke VrijzinnigeGeloofsgemeenschap NPB zijn uitgenodigd, misschien wel enigszins uitgedaagd een artikel teschrijven over hun geloofsbeleving, hun visie oververschillende geloofsonderwerpen. Een zeventiental heeft de uitdaging aangenomenen dat heeft geresulteerd in een lezenswaardig ensoms ontroerend resultaat. Het is een positief boekje geworden.

BOEKEN Geloven, zo kan het ook, vrijzinnige visies op theologische thema’s

Ger Oldekamp

Het gaat nu eens nietover wat in de vrijzin-nigheid niet geloofdwordt, maar wat welgeloofd en als zinvol er-varen wordt. Het geheel

vormt een levend, in beweging zijndgeheel. “Je mag er in meegaan, je hoeftniet, maar hier sta ik voor”. Dat zou je hetcredo van dit boekje kunnen noemen. De schrijvers geven geen afgerond geloofs-geheel, maar laten zien dat het over eenaantal jaren wel weer anders kan zijn, inandere omstandigheden en na nieuwe ervaringen en ontmoetingen. Wel gaat hetsteeds over compassie, verwondering, verbeelding en liefde. Zó mag je geloven,maar het hoeft niet. Ik wil wel met jou ingesprek, dan hebben we samen hopelijkweer veel om over na te denken en stellenwe ons weer nieuwe vragen, of krijgt eenvaag idee langzaam een heldere vorm. Zoheb ik dit boekje gelezen. Het geeft geenantwoorden, het geeft aanleiding tot vra-gen, vragen aan de ander, maar ook vragenaan jezelf.

Hai Foekje,wie is god?

groetjes van Jildou

Zo begint ‘Over God’, de bijdrage vanFoekje Dijk. Eerst rekent zij af met het gods-beeld uit haar jeugd. In haar theologiestudie gaat het voortdurend over God, maar zijvraagt zich af ‘Wie, wat is God?’. Zij re-aliseert zich dat het allemaal meningen zijn,geen vaststaande feiten, die zij hoort in devele verklaringen die worden gegeven.

Ten slotte komt zij tot de conclusie dat Godgebeurt. God moet waargemaakt wordentussen mensen, in gebaren, in gevoelensvan hoop en inspiratie, in mededogen methet weerloze. Een prachtige tekening vanAuke de Vries, twee handen met daarin eenheel jong kuiken, visualiseert haar beeldvan God, dat zij op ontroerende wijze aanhaar nichtje uitlegt. Op een heel creatievemanier gaat Janny Broström om met hetLaatste Oordeel, wanneer zij een man pas-toraal begeleidt op zijn sterfbed. Hij is danwel vrijzinnig, maar zijn gereformeerdeachtergrond speelt hem nu wel parten.Met het respect voor het dogmatische inzijn karakter weet zij zijn angst voor hetLaatste Oordeel op een fijnzinnige manieraanzienlijk te verlichten.Zo geven de zeventien voorgangers huneigen ideeën over geloven, de schepping,God, de hemel, de geest, de kerk, Maria,Jezus en zijn dood en opstanding, het Laat-ste Oordeel. Zo is een boeiend scala vanbeelden van de vrijzinnigheid ontstaan, diezeer de moeite waard zijn om te lezen en teherlezen.Het boekje met de vele thema’s kan goedgebruikt worden in kringen. Als je in zo’ngesprek dan uitgaat van ‘geloven is geenprobleem dat je moet oplossen, maar eenmysterie dat je moet beleven’*, kan het eenboeiende en spirituele bijeenkomst worden.

*Vrij naar Ivo de Jong in het hoofdstuk‘Jezus in beeld’

Geloven, zo kan het ook, 2011 ISBN9789490708375, uitgever SKANDALON

(A. van der Heide 1872-1953)

Op 22 september 2011 promoveerde mevr. Anne-Marie de Harder in Groningen op een proefschriftover Albertinus van der Heide. Tijdens haar studiegeschiedenis werd ze geboeid door de relatiechristendom en socialisme. Die interesse bleef.Vandaar dit boek met als ondertitel “rode domi-nee tussen pastoraat en parlement”

BOEKEN Kerkman en Kamerlid Frans Brinkman


(Kampen, 2011). Deschrijfster woont in deprovincie waar Vander Heide geborenwerd: Friesland. Hijstamde uit een onder-wijsfamilie. In zijnjeugdjaren nam hij al kennis van de om-standigheden van dewerkende klasse.

Later studeerde hij theologie in Leiden.Hij hoorde bij de moderne (=vrijzinnige)richting in de hervormde kerk. In Leidenwerd hij ook beïnvloed door de niet-vrijzin-nige hoogleraar J.H. Gunning (1829-1905)die heel sociaalvoelend was.

KerkmanVan 1895-1925 was Van der Heide predikantin Friesland, in Scherpenzeel, Engelum en Britswerd-Wieuwerd.De auteur schetst op grond van de beschik-bare bronnen en aanvullende mondelingeinformatie nauwgezet dat Van der Heidezijn predikantswerk met enthousiasmedeed, soms onder moeilijke omstandig-heden.Hij kwam o.a. in conflict met het bestuurvan de kerk omdat hij gaandeweg ook poli-tiek positie koos, een keuze die uitmonddein het lidmaatschap van de Sociaal Demo-cratische Arbeiders Partij (SDAP) in 1896,een partij die een paar jaar eerder wasopgericht. Op persoonlijke wijze gaf hij dekerkelijke traditie door met grote pastoralebelangstelling voor de gemeenteleden.Tegelijk lette hij op de maatschappelijke

aspecten. Hij had ook belangstelling voorspiritisme (zie p.175-179). Verder was hij actief als spreker bijv. over geheel- ont-houding en vormingswerk. Als journalist verdiende hij eveneens zijnsporen.

KamerlidVan 1925-1937 werkte Van der Heide alskamerlid in de SDAP-fractie. Hij was eenpraktisch ingesteld lid, geen theoretischescherpslijper. Met kennis van zaken entevens idealistisch deed hij zijn werk in dezgn. zachte sector bijv. in justitie, volksge-zondheid en onderwijs. Zo nodig stelde hijkamervragen en kon hij soms scherp uit dehoek komen. Hij was voluit democraat enverzette zich tegen communistische en fas-cistische bewegingen. Naast het kamerwerkhield hij zich bezig met bibliotheek- ac-tiviteiten, filmkeuring en gevangenis-wezen.

DrentheAls kamerlid vroeg Van der Heide regel-matig aandacht voor de maatschappelijkeen sociale problemen in Zuidoost Drenthe.Via Drenthe was hij (tenslotte) ook in de 2ekamer gekomen. Aardig om te lezen op blz.202-204.

CommentaarMet grote ijver heeft mevr. De Harder zichverdiept in de achtergronden van haarhoofdfiguur en in de netwerken waarin hij verkeerde. Langs deze persoonlijke lijn krijgen we tegelijk meer zicht op de plaat-selijke, provinciale en (deels) landelijke

januari 201213

Elsbeth Goettsch

Honderd jaar vrouwen op de kansel, 1911-2011

kerkelijke en religieuze verhoudingen.Gelukkig waren er mensen als Van derHeide die op een vrije en sociaal bewogenmanier kerk en samenleving een dienst be-wezen en vochten voor noodzakelijke ver-beteringen.Graag had ik iets meer willen weten overprivé aspecten van deze bijzondere man.Als aanvulling bij wat er op blz. 221-225 en268-270 staat. Mogelijk zijn daar geengegevens van.

Het te idealistische beeld van hem is mis-plaatst; dat laat dit boek wel zien. Centraalstaat de concentratie op rechtvaardige ver-houdingen, religieus en politiek geïn-spireerd.Ik mis ook een beetje de grote visie (in Eu-ropees verband) op wat we de geestes-geschiedenis noemen. Misschien is het boeksoms te gedetailleerd. Dat neemt niet weg dat het kerkhistorischen politiek-praktisch heel leesbaar is.

BOEKEN

BOEKEN

Een tweetal boeken die verschenen zijn overvrouwen in het ambt worden kort beschreven.

Vorig jaar verscheen hetboek Honderd jaarvrouwen op de kansel,1911-2011 onder devrouwelijke redactie vanMirjam de Baar, Frede-rike Cossee, Mirjam vanVeen en Anna Voolstra.Het boek schets allereerst

de geschiedenis van de vrouw op de kansel.Die geschiedenis begint in 1880 wanneervoor het eerst vrouwen tot het gymnasiumwerden toegelaten. Zonder een gymnasi-umdiploma kon een theologiestudie nietworden begonnen. Pas in 1905 is het de Al-gemene Doopsgezinde Sociëteit dievrouwen tot het ambt toelaat. Daarvoorwaren er al beroemde vrijzinnige vrouwendie zich bezig hielden met het godsdienst-onderwijs, zoals Jacoba Mossel in de VrijeGemeente in Amsterdam. Zij stond daarook al op de kansel. Alleen had zij geentheologie gestudeerd maar had wel een

diploma godsdienstonderwijs van de NPB.Anne Zernike besloot onder invloed vanhaar godsdienstonderwijzeres theologie testuderen en werd in 1911 als eerstevrouwelijke predikant beroepen inBovenknijpe, een doopsgezinde gemeente.In 1911 vierden de Doopsgezinden dan ookhet jubileum van honderd jaar vrouwen opde kansel. De geschiedenis laat zien dat de vrijzinnigegeloofsgemeenschappen de vrouweneerder tot het ambt riepen dan deLuthersen en de Hervormden.In het tweede deel van het boek worden delevensgeschiedenissen van de wegbereid-sters op de kansel beschreven. Aan bodkomen achtereenvolgens Jacoba Mossel(1859-1935), Anne Zernike (1887-1972),Nicolette Bruining (1886-1963), FrederikaRappold (1890-1975), Jantine Haumersen(1881-1967), Willemien Wiardi Beckman(1906-1988) en Ietske de Jong (1922). Hethoofdstuk over Willemien Wiardi Beckman

Anne Zernike


BOEKEN

is van de hand van onze voorgangster inWassenaar, Marthe de Vries. Het derde deel geeft een beeld van de er-varingen en de visies op het ambt vanhedendaagse vrouwelijke predikanten.Onze eigen algemeen secretaris, WiesHouweling, schetst in een persoonlijke re-laas haar ontwikkeling en overstap van PKNnaar NPB. Ook andere predikantes van ver-schillende levensbeschouwelijke achter-gronden geven hun ontwikkeling binnenhun geloofsgemeenschappen weer.De hedendaagse artikelen lezend blijken deemancipatie hobbels binnen de verschil-

lende denomi-naties nog nietgeslecht. Honderd jaarvrouwen op dekansel, 1911-2011, red. M. de Baar, F. Cossee, M. van Veen en A. Voolstra(2011, Verloren Hil-versum) ISBN 978-90-8704-257-8 € 21,-.

Bert Jansen, oud-voorganger in de NPB enlid van het bestuur van het Protestants Cen-trum Godsdienst Vormings Onderwijs na-mens de NPB, heeft een boek geschrevenover dr. Joanne Klink (1918-2008). En hijheeft vooral de betekenis van mevrouwKlink voor de godsdienstige vorming vankinderen beschreven. Jansen heeft zich inzijn functie van docent godsdienstpeda-gogiek laten inspireren door de opvattin-gen van Joanne Klink. Joanne Klink heeft kinderbijbels geschrevendie zowel nationaal als internationaal be-kendheid genoten en nog genieten. Zij gingbij het schrijven van die boeken uit van hetkind. De bijbel is er voor het kind en nietandersom, was haar opvatting. Jansen heeft een descriptief onderzoeknaar Klink gedaan en het boek is dus geenbiografie. Naast het onderzoek heeft hijbinnen de Remonstrantse Broederschapgezocht naar reacties van mensen over demanier waarop Klink haar opvattingen inpraktijk bracht. Joanne Klink waspredikante bij de Remonstranten maar haarwerk is vooral bekend om het oecumeni-sche karakter. Zij had behoefte aan theolo-gische vernieuwing. Die vernieuwings-

behoefte heeft zich in haar hele levenvoortgezet.In haar latere leven bijvoorbeeld ging Klinkmeer op zoek naar innerlijke beleving vankinderen, het onbewuste, de symboliek enop Jungeriaanse archetypen. Al in het begin van haar theologie studieheeft Klink ook al belangstelling getoondvoor de filosofie van Jung. Daarin was zijhaar tijd ver vooruit. Die laatste fase vanhaar ontwikkeling werd niet door iedereenbegrepen. Het wetenschappelijke werk van JoanneKlink, is volgens de auteur, op te hangenaan thema's als kindgerichtheid, ervarings-gerichtheid en heelheid.Het is een leerzaam en onderhoudendboekje voor iedereen die belangstellingheeft voor de overdracht van religie aankinderen.

Bij de kinderen beginnen,de betekenis van Dr.Joanne Klink voor de gods-dienstige vorming vankinderen, Bert Jansen(2011, Narratio) ISBN 97890 5263 797 6 € 15,-.

Bij de kinderen beginnenBOEKEN Elsbeth Goettsch

januari 201215

Het woord ‘iets’ scheelt maar één letter met hetwoord ‘niets’. Maar terwijl ‘niets’ ook echt nietsis, betekent ‘iets’ zoveel meer … Dat is opmerke-lijk, want het woordje is eigenlijk heel vaag. Uitzichzelf zegt het niets, betekent het niets. Entoch is er meer: iets zegt heel veel.

IetsCOLUMN Erik Jan Tillema

Uit ‘t ThorbeckehuisWies Houweling

VRIJZINNIG NEDERLAND Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB

Er gaat iets gebeuren in het Thorbeckehuis,maar wat? Het woord iets heeft ook eenvage dreiging in zich, maar het is ook volverwachting. Er is veel gebeurt hetafgelopen jaar en dat gaat natuurlijk nietongemerkt aan het Thorbeckehuis voorbij.Alle bladen van de afdelingen wordenzorgvuldig gelezen en de zorg over detoekomst die er in spreekt wordtwaargenomen. Natuurlijk is er bij ons ookzorg, om de afdelingen en om de verenig-ing, maar ook enthousiasme. Er gebeurtveel werk in het Thorbeckehuis dat onzicht-baar is. Soms zijn we intensief met enkeleafdelingen bezig die we vervolgens een jaarlang niet meer spreken. De landelijke ver-gaderingen zijn ons erg dierbaar omdat wedan de telefonische en de email-contactendie wij hebben ook echt even kunnen

spreken en de hand kunnen schudden. Wijboffen maar met 2 jaarvergaderingen perjaar. De afgelopen vergadering in novem-ber was spannend, maar wat een goedsamenzijn is het geworden. Vrijzinnigen hebben vaak de neiging hunonderlinge verschillen nog weer eens extrate benadrukken en niet het gezamenlijkdoel voorop te stellen. Dat was nu geheelanders, wij hebben hart voor vrijzinnigheiden er gaat iets gebeuren dit jaar!Wij zijn ons bewust dat als er iets gaatgebeuren dat consequenties heeft voor hetbureau. Wij doen het werk met liefde naarons beste vermogen. Wij kijken belangstel-lend uit naar de plannen. We hopen dat hetiets inspirerende en vertrouwenwekkendszal zijn dat hoop geeft voor de toekomstvan de vereniging.

De kracht van het woord is dat het zelfgeen inhoud heeft, maar altijd naar iets ver-wijst. Het kan naar vrijwel alles verwijzen.Daar ligt ‘iets’, dat is ‘iets’, ik vind ‘iets’. Ietskan verwijzen naar concrete dingen, naarobjecten, maar ook naar gedachten, naarideeën. Iets fungeert als het ware als eenaanwijzend voornaamwoord, maar heeftdaarnaast meer inhoud dan de bestaandeaanwijzende voornaamwoorden ‘die’ en‘dat’. Want terwijl die twee woordjes enkelkunnen verwijzen, kan iets uitgroeien totmeer. Het kan een zelf-standige status krij-gen, bijvoorbeeld in de zin: ‘Dat is iets’. Hoeinhoudsloos iets ook mag zijn, het krijgt alshet ware betekenis. En dat is de kracht vanhet woord.

Inhoudsloos verwijzend met betekenis …Met die kenmerken is ‘iets’ het enige woordin onze grammatica dat in staat is onzeeigen werkelijkheid te ontstijgen en te ver-wijzen naar een andere dimensie. Naar eendimensie waar wij als mensen nooit metzekerheid over kunnen spreken, omdat hetons te boven gaat. ‘Iets’ is bij uitstek hét religieuze woord datwij tot onze beschikking hebben. We kun-nen er mee verwijzen naar het hogere, zon-der bij die verwijzing inhoud mee te geven.Iets blijft vaag en heeft toch de kracht omte verwijzen. Met iets kunnen we ietshogers aanspreken, zonder dat we wetenwat dat iets is. Wat prachtig dat we zo’n woord hebben!

01 feb. 10.00 uur Tholen Corry van de Merbel Presentatie van de wereldwinkel02 feb. 10.30 uur Wassenaar Thé Tjong Khing De kracht van beelden03 feb. 20.30 uur Varsseveld Café Cult: Bi'j wieze van sprekken05 feb. 10.30 uur Oost-Twente Ivo de Jong Inspiratie uit de popmuziek05 feb. 10.30 uur Voorburg Hoeksteenlezing05 feb. 10.30 uur Zeist Tjeu van den Berk Het Oude Egypte,

bakermat van het Jonge Christendom05 feb. 14.30 uur Brielle Martha en Henriëtte Hofman Beeldige bijbelvrouwen08 feb. 19.30 uur Tholen Sytze de Vries De poëzie van het kerklied09 feb. 20.00 uur Bennekom Manuela Kalsky Meervoudige religieuze identiteit als

een weg naar wijsheid09 feb. 20.00 uur Bilthoven Ruud Bartlema De kleuren van de ziel II10 feb. 20.00 uur Ede Joke Hermsen Windstilte van de ziel12 febr. 10.00 uur Brummen Jaap van der Wal Het voorgeboortelijk bestaan in

spiritueel perspectief: over ziel, embryo en menswording

14 feb. 20.00 uur Woubrugge Ruud Bartlema Elementen uit de christelijke traditie in het werk van Marc Chagall

14 feb. 20.00 uur Apeldoorn Ayumi Saito Van hier tot Tokio16 feb. 19.30 uur Rijssen/

Nijverdal Nuria Snijders Soefi, religie van het hart16 feb. 20.00 uur Amerongen Harm Knoop, Fokko Kuipers Drie geloven op één kussen,

en Bert de Ruiter gesprek tussen drie voorgangers16 feb. 19.30 uur Renkum Ruud Jans Aspecten in de laatste levensfase19 feb. 10.30 uur Bilthoven Zainab Al-Touraihi Communicatie, het sleutelwoord voor

het bouwen van bruggen tussen mensen

19 feb. 10.30 uur Rhenen Anton C. Zijderveld Zonder humor is zinvol twijfelen niet mogelijk

21 feb. 10.00 uur Brielle Cor Lageweg Onderwerp nog niet bekend21 feb. 20.00 uur Huizen Maurice Knegtel Zen in het dagelijks leven24 feb. 20.00 uur Veenendaal Ronald Naar Lied naar de ziel25 feb. 15.30 uur Zeist Hans Paul Soetens Communicatie met het Midden-Oosten

vanaf de Middeleeuwen26 feb. 14.30 uur Soest Hans Mennes e.a. Kijk op je relatie26 feb. 10.30 uur Bennekom Eef Arnolds Schoonheid en natuurbeleving26 feb. 10.00 uur Veenendaal Evert v.d. Ven De spiritualiteit van Eckhart Tolle.

Crisis als opmaat voor 'een nieuwe aarde'

26 feb. 10.15 uur Doorn Gerrit Teule Darwin28 feb. 20.00 uur Bilthoven Monica Rietveld en Sedat Çakir Pelgrimeren in verschillende

religieuze tradities

Inspiratie & Ontmoetingen

Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPBVRIJZINNIG NEDERLAND


januari 201217

28 feb. 20.00 uur Doorn Harm Knoop Meervoudige religieuze identiteit (lezing met film)

01 mrt. 20.00 uur Lunteren Renée van Riessen 'Wijsheid van de liefde' van Emmanuel Levinas

01 mrt. 20.00 uur Baarn Leo Fijen Levenslessen04 mrt. 10.30 uur Voorburg Anton Wessels Thora, Evangelie en Koran04 mrt. 10.30 uur Zeist Joachim Duyndam Wie inspireert ons vandaag:

hoe en waarom?04 mrt. 14.30 uur Brielle Nico van Scheijndel Hedendaags humanisme en religie05 mrt. 20.00 uur Hattem/ Christiane Berkvens

Heerde en Ad Alblas Catechismus van de compassie06 mrt. 20.00 uur Apeldoorn Manuela Kalsky Multi-religieuze spiritualiteit07 mrt. 10.00 uur Tholen Majke Koolen Wat betekent muziek in mijn leven07 mrt. 20.00 uur Driebergen W. van der Ende Pieterpad08 mrt. 20.00 uur Bennekom Gerrit Teule Een nieuw fundament voor ethiek08 mrt. 20.00 uur Bilthoven Jan Siemons Geschiedenis van de kerkmuziek09 mrt. 19.20 uur Maarssen G.A. van der Wal Over de vrijheid van de menselijke wil11 mrt. 10.00 uur Brummen Bram Moerland Elk mens een tweeling van Christus11 mrt. 10.30 uur Bilthoven Preek van de leek11 mrt. 10.30 uur Rhenen Rose Blommers-Schlösser en Hildegard von Bingen: Spiegel van

Berna Haverkort-van der Plaats Hemelse geheimen12 mrt. 20.00 uur Oud-

Beijerland Christiane Berkvens Catechismus van de compassie13 mrt. 20.00 uur Bilthoven Pim van Monsjou De mens in kosmisch perspectief13 mrt. 20.00 uur Doorn Ad van Nieuwpoort Frans Breukelman en de Amsterdamse

School14 mrt. 10.00 uur Weesp Ad van Horssen Wat komt er kijken bij orgelbouw?14 mrt. 19.30 uur Tholen Ivo de Jong Zin in postmoderne kunst14 mrt. 20.00 uur Apeldoorn Marga Vos Vriendschappen en andere

ongemakken in de bijbel15 mrt. 14.00 uur Soest Jaap Euwema Ketters van gisteren -

heiligen vandaag15 mrt. 20.00 uur Naarden/

Bussum Peter Korver St. Vitus en het Gooi18 mrt. 10.00 uur Midden-

Drenthe Albert Kerssies Dwingelerveld18 mrt. 10.30 uur Amerongen Gert Knepper Bachkoralen20 mrt. 20.15 uur Schiedam Herman IJzerman en

Elbert Grosheide Compassie in de stad20 mrt. 10.00 uur Brielle Henk Vonk Klokken en horloges en het repareren

daarvan20 mrt. 20.00 uur Huizen Wim van Grasstek De waarlijke gestalte van de imme25 mrt. 14.30 uur Soest Marion Boon Regressietherapie25 mrt. 10.30 uur Bennekom Jean-Jacques Suurmond Gevaarlijke schoonheid




25 mrt. 15.00 uur Velp Iteke Weeda Liefde, vriendschap en levensinspiratie25 mrt. 10.30 uur Bilthoven Wendy Janssens Verandering van onderop25 mrt. 10.30 uur Oost-Twente Bert Zandbergen De zin van ZEN25 mrt. 10.15 uur Doorn Gert M. Knepper In den beginne:

Joseph Haydn en zijn Schöpfung25 mrt. 10.00 uur Brielle Jos van den Enden Passiemuziek27 mrt. 20.00 uur Doorn Martin Roos De kerk: hemel op aarde, of tent

onderweg?28 mrt. 10.30 uur Woubrugge Martin Roos Over pasen en hemelvaart29 mrt. 19.30 uur Rijssen/Nijverdal Ivo de Jong Mystiek en muziek30 mrt. 20.00 uur Veenendaal Ronald Naar Lied naar de ziel01 apr. 10.30 uur Lunteren Tjeu van den Berk Bezinningsdienst01 apr. 10.30 uur Voorburg Ruud Bartlema Esther01 apr. 10.30 uur Zeist Hans Bertens Wat heeft ons bewogen?03 apr. 20.00 uur Huizen Maarten Olthof Lopen in het voetspoor van de Boeddha04 apr. 10.00 uur Tholen Evelien Geuze Congo06 apr. 20.30 uur Varsseveld Café Cult: Rare kwasten12 apr. 20.00 uur Bilthoven Tina Geels The lady with the lamp:

over de spiritualiteit van Florence Nightingale

12 apr. 14.30 uur Naarden/Bussum Ephraïm Fieret Joodse gebruiken rondom Pesach15 apr. 10.00 uur Brummen Tjeu van den Berk Het oude Egypte, bakermat van het

jonge christendom15 apr. 10.30 uur Bilthoven Jesse Klaver Wij/zij ontwikkeling in de samenleving15 apr. 10.30 uur Wassenaar Adriaan van Dis De noodzaak van verhalen15 apr. 10.30 uur Rhenen Joachim Duyndam Compassie: is medeleven goed?17 apr. 20.15 uur Schiedam Nicolaas Matsier Het evangelie volgens Nicolaas Matsier17 apr. 10.00 uur Brielle Jan Bienefelt Sjoel hier en daar18 apr. 14.30 uur Laren Teun Pels Folkore II, de lichte maanden19 apr. 14.00 uur Soest Dick Peters Het evangelie volgens Vincent van Gogh20 apr. 19.30 uur Maarssen Heine Siebrands Whitehead en de dynamiek van de

religie22 apr. 10.30 uur Bennekom Olga Fransen Schoonheid van muziek, het raakt je!23 apr. 20.00 uur Oud-Beijerland Marianne Zandbergen Er gaat een dominee voorbij ..24 apr. 20.00 uur Doorn Mariette Bogaers Het leven als zoektocht24 apr. 20.00 uur Huizen Hans Korteweg Sprookjes en liefde

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het landelijk bureau 038-4211333 of e-mail [email protected]. Daar kunt u ook het gehele jaarprogramma 2011-2012 opvragen waarin ook alle filmvoorstellingen, concerten en andere bijzondere activiteiten in de afdelingen staan.



januari 201219


De gemoederen in den lande waren hoogopgelopen na het uitbrengen van een ex-tern rapport in opdracht van het landelijkbestuur. Een pijnlijke zenuw werd hierinhaarfijn blootgelegd: vrijzinnigheid en plu-riformiteit, zoals beleden door de NPBlaten zich moeilijk eenduidig beschrijven enniet makkelijk organiseren. Voor eentoekomst moeten stellingen worden in-genomen en keuzes worden gemaakt. Enhierin steekt nu juist het elementaire pro-bleem. De aanbevelingen van het rapportdoen onvoldoende recht aan de veelzij-digheid en verscheidenheid aan opvattin-gen binnen de achterban. Een “vluchtvoorwaarts“ wordt door velen als bedrei-ging en zelfs het einde van de gemeen-schap gezien. De centrale vraag blijft: hoemoet het dan verder met de toekomst?

Met deze overwegingen arriveren weenigszins gespannen en zelfs, zoals één der

leden het verwoordde, met een steen in demaag, op deze beladen en mooie zonnigeherfstzaterdag in de Woudkapel. Het openingswoord van de afdelings-voorzitter brengt al enige rust. Het ope-ningslied en de mooie meditatie van deplaatselijke voorganger verschaffen ons denodige bezinning en doen ons in hogeresferen belanden. De vergadering mag nu beginnen. Devoorzitter opent; er zijn vandaag tweefeestjes te vieren; onze hartslag komt nuhelemaal tot rust. De handig manoeu-vrerende en welbespraakte voorzitter enzijn kundige secretaris loodsen ons soepel-tjes, veel sneller dan verwacht, door de ochtend-agenda. Het eerste feestje kan al beginnen. Hetboek Geloven, zo kan het ook wordt gepre-senteerd en aangeboden aan de aanwezigepredikanten, die hier zelf eenbijdrage aanhebbengeleverd. Hetboek schetstpersoonlijkeoverdenkingenover bijbel gerelateerdethema’s en iseen verrijkingvoor de geest en boekenkast. Het moeilijkeagendapuntover detoekomst,

Impressies van de 147e Algemene Vergadering van de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPBHans Werner, afdeling Schiedam

Op 26 november 2011 vond in de Woudkapel te Bilthoven de 147e algemene vergadering plaats van de vrijzinnige geloofsgemeenschapNPB. Tegen de achtergrond van een op de rand van desintegratie verkerend Europa en de dreigende val van de Euro zou in Bilthoveneen verhitte discussie moeten plaatshebben over de identiteit entoekomst van de vrijzinnige gemeenschap.

Erik Jan Tillema

strategisch gepland in de “post-prandialdip” moet nu naar voren wordengeschoven. Dankzij zorgvuldige voorberei-ding door het landelijk bestuur, diverse lan-delijke informatierondes, oproepen tot enpublicatie van schriftelijke reacties ed. isfeitelijk alles al gezegd wat er over tezeggen valt. De reacties uit de zaal zijn danook, mede door de nu lokkendeklaarstaande lunch, beperkt en lauwtjes. Opde minutieus geformuleerde en zorgvuldiggewogen toekomstnotitie van het landelijkbestuur is dan ook weinig aan te merken.Een moedige enkeling probeert nog eensde identiteit van de geloofsgemeenschap intwee zinnen samen te vatten. Zoals teverwachten: weinig bijval.Het middag programma is een aaneenscha-keling van positieve verrassingen. Een mooi overzicht volgt over de al negenjaar bestaande website Stichting Zinweb, bijvelen van onze generatie nog onbekend. Eris dus al een Stichting waar het vrijzinnigegeluid ruimschoots aan bod komt, diebovendien al veel ervaring heeft en goedaan de weg timmert. Wij moeten hier alsNPB veel meer gebruik van gaan maken, zoluidt de gedachte. Een mooi verhaal volgtin dit kader over Opzoomer en opzoomerenmet een frisse en brede kijk op vrijzin-nigheid in de toekomst. Ook hier kunnenwe verder mee. De jaarrede 2011, uitgesproken door devoorzitter, vat mooi samen in welke spagaatvan denken de vrijzinnigen zich, heden tendage op weg naar de toekomst, bevinden.

Hij geeft een verwijzing naar de wijze“grote” woorden van Hans Kellendonkwaaraan het thema voor het komende jaar“Heilig is wat geheiligd wordt” is ontleend.Het financiële gedeelte is door de penning-meester goed voorbereid en in het vooraf-gaande voorzitters/penningmeestersoverlegal volledig voorgekookt. De geesten van deaanwezigen zijn rustig geworden en zienniet meer uit naar tegenstand of debat. Be-groting en contributieverhoging wordengewillig goedgekeurd. Als klap op de vuurpijl maakt de voorzitterbekend dat er vanuit de Stichting Senioren-huisvesting Zuid-Veluwe een aanzienlijkgeldbedrag vrijkomt, bestemd voor hetoprichten van een “Leerstoel Vrijzin-nigheid”. Enkele randvoorwaarden wordengeschetst. De bedoeling is deze positiesamen met de “vrijzinnige vrienden” in tevullen. Dit opent goede perspectieven vooronderlinge samenwerking en kan de vrijzin-nigheid landelijk dan eindelijk het aanziengeven, waarop zij recht meent te hebben.Met deze onverwachte wending na dezevoortvarend verlopen vergadering met veleinspirerende voordrachten verlaten wij ineen geheel andere sfeer deze bijeenkomst,die is uitgedraaid op een waarlijk grootfeest. Iedereen lijkt gerustgesteld en tevre-den. Alles blijft namelijk voorlopig zoals hetwas. Het landelijk bestuur blijft gewoonbestaan. De voorzitter mag nog een halfjaar blijven. En wat de toekomst brengenzal? Wie zal het weten? Daarover ver-gaderen we over een half jaar wel weer.



januari 201221

Varsseveld heeft vernieuwd Vrijzinnig Centrum De EendrachtMarchel Chevaking

Een jaar lang is er naar toe gewerkt en naar toe geleefd: de feestelijkeingebruikname van het vernieuwde Vrijzinnig Centrum De Eendrachtin Varsseveld. Zondag 30 oktober 2011 was het zo ver en konden dewelbekende, diepgroene deuren aan de Doetinchemseweg 5 weeropen. Achter de groene deuren: een stijlvol gerenoveerd kerkgebouw.


Nagenoeg het complete, uit 1928daterende gebouw (een gemeentelijk mo-nument) is op de schop gegaan. Het dak isvernieuwd en geïsoleerd, de vloer die doorhoutrot werd aangetast vervangen dooreen tegelvloer met vloerverwarming,banken hebben voor het grootste deelplaats gemaakt voor comfortabele stoelen,het liturgisch centrum is vernieuwd en er is

een uniek, computergestuurd orgelsysteemaangeschaft dat nog in weinig kerkge-bouwen in Nederland wordt gebruikt. Uiteigen middelen, met steun van sponsors,maar vooral dankzij de tomeloze inzet vanvele tientallen vrijwilligers kon dit prachtigeresultaat worden bereikt. Een dag voor de heropening kregen de vrij-willigers die de afgelopen maanden zo hardaan de renovatie hebben gewerkt, de gele-genheid te zien wat er tot stand is ge-bracht. Speciaal voor hen was er eengezellig samenzijn dat werd afgesloten meteen heerlijk stamppottenbuffet.De feestelijke ingebruikname vond plaatsop de dag waarop de afdeling Varssevelde.o. jaarlijks de oprichting van de afdelingherdenkt, inmiddels 138 jaar geleden. ‘Hetleven vieren’ luidde het thema van de vie-ring waarin Peter Samwel voorging en hetkoor Inspiration het muzikale aandeel medevoor haar rekening nam.Na afloop van de viering werden, ter gele-genheid van het 138-jarig bestaan 138 witteballonnen opgelaten, de heropening wasdaarmee een feit. De heer Egbert Berkhoffuit Bussum schonk de afdeling een fraaie,koperen bel die hij luidde samen metvoorzitter Gerda ten Brinke-Kuiperij. Entoen? Toen was er koffie en een zeer drukbezocht open huis dat tot het einde van demiddag duurde.U bent allen van harte welkom met eigenogen de geslaagde renovatie eens te komenaanschouwen. Kijk op de website: www.vrijzinnigenvarsseveld.nl om te zienwanneer er activiteiten zijn. Varsseveld verwelkomt u graag!


WandelingenJim Mönch

Sinds 2007 worden er vanuit NPB-Elburg wandelingen georganiseerd.Eerst langs het Pelgrimspad van Amsterdam naar Den Bosch. Daarnalangs de IJssel van Hasselt naar Velp en in 2011 in het gebied van deVeluwezoom, tussen Oosterbeek, Arnhem, Wageningen, Velp enRheden. De laatste wandeling in 2011 is geweest op 12 november opde Hoge Veluwe.


Voor 2012 staan 6 wande-lingen op het programma:dichter bij huis, dichter bijelkaar, dichter bij jezelf. Wewandelen dan in de wijdeomgeving van Apeldoorn.Telkens op zaterdag en deafstanden zijn 10 tot 15 km.Elke wandeling wordtbesloten met een gezamen-lijke maaltijd en het Medi-tatief Moment.Tot nu toe wandeldenleden van NPB Hattem,Heerde en Elburg en enkelegasten mee. De groep heefteen wisselende samen-stelling, al naar gelang mengelegenheid heeft om meete gaan. Zo’n 10 tot 20 per-sonen genieten van eendagje vakantie.Wie wel eens een keertjemee wil lopen kan nadereinformatie vragen bij Jim Mönch: 0525-651593 of via e-mail:[email protected] of [email protected] eens wil lezen (versla-gen) en kijken (foto’s) watde wandelingen inhoudenkan terecht op www.npb-elburg.nl, doorklikken naarwandelingen.

januari 201223

Weer een bijzondere trip! Berte Waardenburg

Een groep jongeren uit Driebergen bracht dit najaar een weekend in het klooster door.Hierbij een verslag van Roos Meijer (15) enBeatrijs de Wilt (16).


Op vrijdagavond om 6 uur kwamen we aanin het klooster van de Kapucijnen in Velp(bij Grave). Er waren al 3 andere gastenvan 83, 65 en 60. We waren al voorbereidop geen warme maaltijd en aten boter-hammen met koffie of thee in de refter.Elke muur was daar behangen met re-ligieuze, donkere schilderijen en op debalken van het plafond stonden bijbeltek-sten. Aan de ene kant in het Nederlands,aan de andere kant in het Latijn. Later hoorden we dat vroeger de “ongeschool-de” broeders aan de ene kant van de zaalzaten, terwijl de broeders die geacht wer-den Latijn te kennen aan de andere kantaten.

Na het avondeten werden onze kamersgewezen in een bijgebouw waar ieder eenwelkomstbriefje van de 2 begeleidsters opz’n kamer vond en een boek over Francis-cus. Het was namelijk een oriëntatieweek-end van de werkgroep Franciscaansespiritualiteit. We hoorden dat de orde vande Kapucijnen een Franciscaanse orde is,die dus Franciscus van Assisi (1181-1226) alsvoorbeeld heeft. De orde is niet door Fran-ciscus gesticht, maar pas later, toen som-migen vonden dat de Franciscaanse ordenhelemaal niet meer zo volgens de regelvan armoede leefden. Franciscus noemdezichzelf “il poverello” en hij richtte zichniet op studie, maar op het helpen vanarmen en melaatsen.Vrijdagavond kregen we een rondleidingdoor het klooster, waarbij soms interes-sante dingen aan het licht kwamen. Bv. datfamilieleden van de broeders en bezoekershet klooster niet in mochten, alleen in dewachtkamer. En daar had je uitzicht op hetbordje “Memento Mori”, gedenk te ster-ven, om je zonden te gaan overdenken.Broeder Jacques vertelde dat de meestekloosters in de jaren ’60 van de vorigeeeuw gemoderniseerd werden, maar dathet Emmaüsklooster toen een bejaarden-huis was voor broeders en daar niet aanmee deed. Ze hebben toen ook veelspullen van andere kloosters gekregen ennu zijn ze erg blij dat er nog zo’n ouder-wetse sfeer hangt.Op zaterdagmorgen zaten we om half 8 inde kapel voor de ochtendviering. Alsbroeder Jacques twee keer met zijn stokop de grond tikte, moesten we gaan staan.

Verder zaten we stil op de harde houtenbanken naar het gerommel van onzemagen te luisteren.Daarna een ontbijt in stilte. Metgebarentaal moest je de thee of de hagel-slag vragen.Overdag zagen we een film over het levenvan Franciscus, liepen een wandeling doorde kloostertuin en de moestuin en gingentwee aan twee in gesprek over stellingenover Franciscus. Verder leerden we het lied“Vrede alle goeds, vrede wens ik jou, vredevoor altijd” met zijn allen in een cirkel waterg aan therapie deed denken. Wedachten dat we verlicht zouden raken,maar dat gebeurde niet.

Aan het eind dronken we weer thee enmoesten we het weekend evalueren. Wijvonden dat het beter afgestemd had kun-nen worden op jongeren. Toen we zondagom 3 uur in de auto stapten, waren we blijdat we nog een zak chips hadden en fris-drank en we zetten de radio lekker hard.

Op zondag 13 november hebben we in deParklaankerk een dienst georganiseerdover ons kloosterweekend. We lieten hetZonnelied horen, gaven een fotopresen-tatie en vertelden het levensverhaal vanFranciscus. Verder groeten we elkaar nualtijd met: VEAG!



januari 201225

VERWANTE ORGANISATIES Van SMS naar Allegoeds

Stichting Allegoeds is vanaf november2011 de nieuwe naam van Stichting Mensen Samenleving. Met behulp van vele vrij-willigers zet deze stichting zich in voormensen die hulp, zorg en aandacht nodighebben. Onder de naam AllegoedsVakanties (voorheen SMS Vakanties) wor-den vakanties georganiseerd voor ou-deren, mantelzorgers en hun verzorgde,gehandicapte ouderen en beginnend de-menterenden. Jaarlijks gaan ruim 700 ou-deren met een gemiddelde leeftijd van 80jaar met de stichting op vakantie. Velenvan hen hebben een zorgvraag en zien an-ders geen mogelijkheid om op vakantie tekunnen. In de kleinschalige vakantiewekenstaan ontspanning, ontmoeting en per-soonlijke aandacht centraal. Een deel vande vakanties vindt plaats in het eigenvolledig aangepaste AllegoedsGroepshotel Het Bosgoed. Het Bosgoedbiedt een warm welkom zonder drempelsaan mensen van jong tot oud.

40-jarig jubileumDe stichting ontstond 40 jaar geledentoen twee vrijzinnige organisaties, beidenvoortkomend vanuit de NPB, de krachtenbundelden. Directeur Jos Breuer vertelt:“Eigenlijk is de stichting al veel ouder, hetbegon al in 1901 met als eerste activiteiteen vakantiekamp voor ‘bleekneusjes’. Dehuidige stichting werd opgericht in 1971en richtte zich op zorg en welzijn. Ken-merkend was dat nieuwe activiteitenwaaraan in de maatschappij behoefte was,werden gefinancierd en ontwikkeld. Als

deze dan na verloop van tijd goed func-tioneerden, werden de activiteiten los-gekoppeld en gingen dan autonoomverder. Zo kende Stichting Mens en Samen-leving verschillende herstellingsoorden,ontwikkelde een verzorgingshuis en gafBoddaertcentra gestalte.Door de jaren heen was het uitvoeren vanvakanties voor mensen met een fysieke ofsociale beperking een zeer belangrijke ac-tiviteit. Dit doen we nog steeds en is uitge-groeid tot de eigenlijke kernactiviteit. Werichten ons op ouderen die zelf niet (meer)in staat zijn om op vakantie te gaan. Dezevakanties krijgen gestalte dankzij onzevele, schitterende vrijwilligers. Een belang-rijk hoogtepunt in de afgelopen 40 jaarwas de opening van Groepshotel Het Bos-goed. Dit heeft zich inmiddels ontwikkeldtot dé toonaangevende aangepaste ac-commodatie voor mensen met een fysiekehandicap en beschikt over alle denkbarezorgfaciliteiten.”

Nationale VrijwilligersdagOp 7 december 2011 heeft Prinses Margriettijdens de jubileumdag van de stichting hetnieuwe logo onthuld. De jubileumdag vielsamen met de Nationale Vrijwilligersdag.De stichting heeft ruim 130 vrijwilligers diede vakanties voor ouderen begeleiden.Breuer: “Deze vrijwilligers zijn heel belang-rijk voor de stichting. Zonder hen zoudende vakanties geen doorgang hebben. Wezijn blij dat Prinses Margriet, die vrij-willigers en aangepaste vakanties eenwarm hart toedraagt, in ons midden wilde


VERWANTE ORGANISATIES Van SMS naar Allegoeds

zijn.” De stichting is permanent op zoeknaar nieuwe vrijwilligers. Op de NationaleVrijwilligersdag riep Breuer bedrijven eninstellingen op om hun medewerkers jaar-lijks één week in de gelegenheid te stellenom vrijwilligerswerk naar keuze te doen.“Met elkaar kunnen we dan belangrijkwerk in de samenleving handen en voetengeven”, aldus Breuer.

Een nieuw jasjeBehalve de nieuwe naam van de stichting,blijft alles zoals het is. Er is geen sprakevan een fusie of reorganisatie. Wel werdhet tijd voor een nieuw ‘jasje’. Breuer: “Denaam ‘Stichting Allegoeds’ geeft aan watwe onze gasten van harte toewensen,namelijk ‘alle goeds’. Deze nieuwe naamdekt beter de lading van onze huidige ac-tiviteiten, dan de eerdere naam ‘StichtingMens en Samenleving’. De naam is positiefen geeft ons de mogelijkheid om eenverbinding te leggen tussen de stichting enonze activiteiten. Samen met AllegoedsVakanties en Allegoeds Groepshotel HetBosgoed zijn we één familie die zich inzetvoor mensen die hulp, zorg en aandachtnodig hebben.”

Vernieuwd interieur Het BosgoedGroepshotel Het Bosgoed kreeg eveneenseen nieuw jasje. Het interieur van ditgroepshotel is in 2011 volledig vernieuwd.De centrale ruimtes hebben een compleet

nieuwe uitstraling gekregen, passend bijde omgeving en het warme welkom dat deaccommodatie haar gasten wil bieden.Ook alle 40 kamers hebben een metamor-fose ondergaan. De warme sfeer, goedeservice, heerlijke maaltijden en deaangepaste voorzieningen waar hetgroepshotel om bekend staat, zijn echteronveranderd gebleven. Er zijn plannenvoor een aangepaste wellnessruimte, waar-voor nog aanvullende financiering middelsdonaties wordt gezocht.

Ter informatie:• Stichting Allegoeds

Tel. (0318) 48 51 83E-mail: [email protected]: www.allegoeds.nl

• Allegoeds VakantiesTel. (0318) 48 51 83E-mail: [email protected]: www.allegoedsvakanties.nl

• Allegoeds Groepshotel Het BosgoedTel. (0318) 48 45 01E-mail: [email protected]: www.hetbosgoed.nl

Stichting Allegoeds werkt zonder winst-oogmerk en is voor de financiering vanhaar activiteiten aangewezen op eigen bijdragen en giften van fondsen en parti-culieren.Het rekeningnummer is 39.44.85.688 t.n.v.Stichting Allegoeds.

Prinses Margriet en directeur Jos Breuer onthullen samen hetnieuwe logo van Stichting Allegoeds (VVB Foto).

januari 201227

Het OVP 30 jaar!Namens het bestuur van de Stichting OVPRob Kracht, voorzitter

VERWANTE ORGANISATIES

Het OVP, het Opleidingsinstituut voor the-ologie, levensbeschouwing en geestelijkebegeleiding in Vrijzinnig Perspectief,bestaat dit jaar 30 jaar! We willen u graagiets vertellen over hoe het instituut zichheeft ontwikkeld tot een alomgewaardeerde opleiding.In het rapport ‘Gevangen in vrijzinnigheid?’van Van Koolwijk & Partners is te lezen, dateen belangrijke missie van de NPB zou kun-nen zijn: ‘het bekend en bemind maken vande vrijzinnigheid’. Van het OVP kun jezeggen, dat het dat al vele jaren doet.Velen hebben via het OVP de weg naar devrijzinnigheid gevonden!Dertig jaar geleden, toen de opleidingbegon, betrok het OVP vooral studenten uitde georganiseerde vrijzinnigheid (NPB,VVH, Doopsgezinden, Remonstranten enVrije Gemeente). In die zin preekten wevooral voor eigen parochie. Dat is nu an-ders. En er zijn meer veranderingen, maarwat door de decennia heen gebleven is, iseen enthousiast team van uitstekende do-centen en een studentenpopulatie van 45+,met uitzonderingen naar jonger en ouder.Het huidige eerste- of oriëntatiejaar is ditjaar gestart met 22 studenten (er waren 30aanmeldingen, maar er is momenteel nietvoldoende capaciteit). Zie de foto!

Natuurlijk is de huidige opleiding gaan-deweg veranderd en meer toegesneden opde onderwijsvragen. Zo is het OVP in deloop der jaren op HBO-niveau gebracht enduidelijk meer geprofessionaliseerd. Dankzijde overeenkomst met de theologischeafdeling van de Hogeschool InHolland kun-nen onze studenten nu al weer een aantaljaren hun studie afronden met een erkendHBO-diploma (bachelor). De toelatingseisen

zijn daardoor vanzelfsprekend zwaardergeworden: een diploma op HAVO-niveau ofhoger. Vaak hebben studenten minimaal een HBO-studie afgerond, en een aanzienlijk aantalstartende studenten volgde zelfs een uni-versitaire studie en is dus academischgeschoold.Men kan de opleiding niet alleen als stu-dent volgen, maar grotendeels ook als toe-hoorder. Het eerste- of oriëntatiejaar kanals zelfstandig deel van de opleidinggevolgd worden en sinds enige jaren kanmen zich ook inschrijven voor bepaaldevakken (modulair student).

Steeds meer studenten zijn niet meer vanhuis uit vrijzinnig en vinden ons na langereof kortere zoektochten, nadat zij zijnweggetrokken uit vastigheden van de or-thodoxie. Daarbij moet gedacht wordenaan de rechtervleugel en de evangelicalerichting binnen de PKN, maar ook aan desteeds behoudender wordende Rooms-katholieke kerk. Sommigen hebben algeheel of gedeeltelijk elders een theologie-studie afgerond, anderen zijn nu, op watoudere leeftijd, in de gelegenheid een theologische opleiding te beginnen en allenvinden eerst bij het OVP het klimaat waar-naar zij eigenlijk zochten.Veel studenten hopen na hun studie werkte vinden als geestelijk verzorger. Sommigeinstellingen, zoals ziekenhuizen, waren totvoor kort voor HBO-ers gesloten bolwerken,maar dat is aan het veranderen: men wildeacademici, maar de trend is dat de HBO-geestelijk verzorger steeds meer in beeldkomt vanwege zijn of haar goed ont-wikkelde agogische en pastoralekwaliteiten.

Het OVP heeft zich ten opzichte van degeorganiseerde vrijzinnigheid meer enmeer verzelfstandigd. Dat neemt niet weg,dat de vrijzinnige organisaties voor onsvan betekenis blijven, en wij voor hen!Dat blijkt o.a. uit de samenstelling van debegin dit jaar ingestelde Raad van Advies,waarin namens het landelijk bestuur vande VVP dr. Anton Sepers (binnenkortopgevolgd door ds. Kim Magnee-de Berg)zitting heeft. Via de overige leden hebben wij relatiesmet verschillende universiteiten: prof. dr.Bert Jan Lietaert Peerbolte (VU te Amster-dam), prof. dr. Hetty Zock (RU Groningen)en universitair hoofddocente dr. ChristaAnbeek (Universiteit voor Humanistiek teUtrecht). Van NPB-zijde is tot onze spijt

nog steeds geen invulling aan de beschik-bare zetel gegeven. De raad adviseert het bestuur over het ge-boden onderwijs: bieden we de juistevakgebieden, zijn we actueel en hoe is depositie in het totale theologische en levensbeschouwelijke onderwijsveld?

Wat kun je nu in de praktijk met dezeopleiding? Niet iedereen ambieert na het OVP betaaldwerk. Toch vinden de meesten die dat welwillen een plek, in het pastorale werk, alsvoorganger of in de geestelijke verzorgingbij een instelling. Anderen vinden hun wegin het vrijwilligerswerk. In januari 2012gaat het Seminarie weer van start: de kop-studie, die meer toegespitst opleidt totvoorganger en/of geestelijk verzorger.Meer informatie over het OVP is te vindenop onze website: www.instituutovp.nl. En last but not least: het OVP krijgt geenoverheidssubsidie. De exploitatie wordtbekostigd uit cursusgelden en bijdragenvan de VVP en de VPSB. Maar sinds 2010 iser wel een ‘Steunfonds OVP’ dat als nood-voorziening dient als de exploitatielastennet wat hoger uitkomen dan begroot. Meteen beetje schroom vermelden we tochmaar het bankrekeningnummer van deStichting Steunfonds OVP: 39.04.54.168.


VERWANTE ORGANISATIES

Vereniging voor Vrije Geloofsopvoeding NVVZ

De Vereniging voor Vrije Geloofsopvoeding NVVZ heeft jarenlang De Kandelaar uitgegeven.Op het moment, dat de uitgave van De Kandelaar is beëindigd kreeg de NVVZ debeschikking over een legaat bestemd om het vrijzinnig jeugdwerk in de leeftijdscate-gorie 4-12 jaar te stimuleren. Een aantal jaren hebben verschillende organisatiesdaarvan geprofiteerd. Kinderkringen/verteluren etc. kunnen voor een project of een extra injectie eenberoep doen op dit fonds. De jeugd heeft de toekomst!U kunt uw aanvraag sturen naar of inlichtingen verkrijgen bij M. Rosen [email protected] of 010-4612702

januari 201229

ICUUWies Houweling

Internationaal

Wij worden lid van de ICUU op 7 tot 12 feb-ruari komt de International Council of Uni-tarian and Universalist bijeen in deFilippijnen. Zij zijn erg blij met onze aan-vraag om lidmaatschap. Wie zijn zij?Het is een internationaal verband van vrij-zinnigen. De groepen en gemeenschappenzijn verspreid over de hele wereld. Zij ken-merken zich door zeven uitgangspunten:

1. The inherent worth and dignity of everyperson.

2. Justice, equity and compassion in humanrelations.

3. Acceptance of one another and encour-agement to spiritual growth in our con-gregations.

4. A free and responsible search for truthand meaning.

5. The right of conscience and the use ofthe democratic proces within our congre-gations and in the society at large.

6. The goal of world community with peaceliberty and justice for all.

7. Respect for the interdependent web ofall excistence, of which we are part.

De vrijzinnige traditie waaruit zij leven kentverschillende bronnen:

1. Direct experience of that transcendingmystery and wonder, affirmed to all cul-tures, which moves us to a renewal ofthe spirit and openness to the forces thatcreate and uphold us.

2. Words and deeds of prophetic womenand men which challenge us to confrontpowers and structures of evil with justice,compassion and the transforming powerof love.

3. Wisdom from the world's religions,which inspire us in our ethical and spiri-tual life.

4. Jewish and Christian teachings that call

us to repons to God's love by loving ourneighbour as ourselves.

5. Humanist teachings that counsel us toheed the guidance of reason and the re-sults of science, and warn us against idol-atries of the mind and spirit.

6. Spiritual teachings of earth-centered tra-ditions that celebrate the sacred circle oflife in harmony with the rhytmes of na-ture.

Dit is heel wat overtuiging en kennis gevatin enkele zinnen De wereldwijze bewegingvan vrijzinnigen is net zo divers als deafdelingen van de NPB divers zijn. Sommigegroepen zijn meer christelijk, anderen meergericht op spiritualiteit en weer anderenheel humanistisch. Het is een bond geheelwaarin wij goed passen en waarin onze ex-pertise zeer op prijs wordt gesteld.

Men probeert een eigen beweging te zijn,vrijzinnig ieder in zijn eigen context. Wij worden opgenomen in een wereldwijdverband waarin men in wekelijkse diensteneen gemeenschap probeert te zijn. Degemeenschappen worden toegerust en devoorgangers ondersteunen en inspirerenelkaar. Wij zijn al jaren betrokken bij deIARF, het verschil tussen de IARF en de ICUUis dat de ICUU veel meer direct betrokken isop het leven en de inspiratie van de afdelin-gen. Er is heel wat vrijzinnig leven ookbuiten Nederland. Het is goed voor de NPBover de Nederlandse grenzen heen tekijken. Vrijzinnig Nederland wordt steedskleiner de ICUU groeit wereldwijd. U wordtop de hoogte gehouden via de website ende nieuwsbrief. Na 15 februari kan ik u er veel meer oververtellen. Ook zal dr. Paul Rasor, één van debelangrijkste theologen van de UUA in februari op Bijtanken komen. Wilt u meerweten, ik kom er graag over vertellen.


ADVERTENTIE

Wij zijn een vereniging van vrijzinnig denkende mensen, die in verbondenheid elkaar de ruimte geven om op eigen wijzete zoeken naar religieuze beleving, spirituele bewustwording en maatschappelijke betrokkenheid. Onze vereniging ziet zich ook als basis voor vrije en niet dogmatische vieringen en wil naast mensen staan in belangrijke levensmomenten.

De NPB Brielle e.o. wil graag in contact komen met een enthousiaste inspirator voor haar vereniging die de vrijzinnigheid in de meest brede zin helpt vorm te geven. Zij zoekt naar een

inspirerend begeleider/voorganger

voor 4-6 uur per week

die helpt en meedenkt haar gevarieerde culturele, spirituele engeestelijk aanbod verder uit te bouwen en oog heeft voor toe-komstige ontwikkelingen in vrijzinnig Nederland. Zij/Hij is in staat samen te werken met het bestuur. Verwacht wordt dat zij/hij een hart heeft voor onze leden en ge-richte geestelijke begeleiding kan bieden.

Uw reactie verwachten wij uiterlijk 21 februari 2012. Informatie over het profiel van de afdeling en dat van de doorons gezochte begeleider/voorganger, kunt u opvragen bij:

De heer C.L.A. SoutendijkVan Almondeweg 183231 CS BrielleTelefoon: 06–137 28 180E-mailadres: [email protected]

Voor meer algemene informatie kunt u onze website raadplegen:www.npb-brielle.nl

NPB Brielle

ADVERTENTIE

TE HUUR: SENIOREN APPARTEMENTEN MET EEN VRIJZINNIG RELIGIEUZE UITSTRALING

In de complexen heerst een tolerante,vrijzinnig religieuze sfeer, iedereen is er welkom. Alle drie de ge-bouwen zijn op loopafstand gelegenvan het stads- respectievelijk dorpscen-trum. De gebouwen liggen tevens gun-stig ten opzichte van het openbaarvervoer.

Voorzieningen:De drie complexen zijn voorzien van camerabewaking bij de ingang. De appartementen zijn aangesloten opeen alarmsysteem. Hierdoor kan er 24 uur per dag in geval van nood sneleerste hulp geboden worden.Tevens beschikken de gebouwen overtwee liften, een wasserette, fietsenstalling, logeerkamers, recreatie-ruimte, hobbykamer en een bibliotheek/vergaderruimte. De bewo-ners worden vertegenwoordigd door enthousiaste bewonerscommissies.

Huurprijs:De huurprijs varieert van € 431,59 tot € 730,94. De servicekosten variëren van € 72,11tot € 193,86.

Geïnteresseerd en bent u 50 jaar ofouder? Maak geheel vrijblijvend een afspraakmet Mw. L. Kik of Mw. C. Besselink voor meer informatieen/of een bezichtiging.

Seniorenhuisvesting “Zuid-Veluwe” Hof van Sint Pieter 276721 TN BennekomTelefoon: 0318 – 431134www.vrssh-zuidveluwe.nlEmail: [email protected]

De Roosebrinkte Wageningen

De AleidahofteBennekom

De Timanshofen

januari 201231

Ruimte - Mens & Tijd (februari 2012)

Documents

Transcript of Ruimte - Mens & Tijd (februari 2012)