Samenvatting van Boek over Boonstra van Manfred Bik door Sjaak Evers, Augustus 2016

Het boek is voluit: Boonstra, 19 lessen uit het leven van Nederlands meest dwarse CEO, uit 2016, van Uitgeverij Business Contact Amsterdam/Antwerpen, ISBN 978 90 470 0928 3

Inleiding De jacht op de silverback

- Boonstra wilde niet het verhaal van Boonstra, wel wat we kunnen leren van dat verhaal!

- Ze hebben er een jaar lang iedere week een dag samen aan gezeten!

Les/hoofdstuk 1‘Een rake dreun voor je kop is heel gezond voor iedereen die het ver weet te schoppen’Over tegenslag en verlies

Drie kwesties:- 1998 11 13: ontvoering van zijn vrouw. Ze waren toen al maanden van

elkaar gescheiden2003: weer bij elkaar

- 2001 04 10: Handel met voorkennis in aandelen Endemol2003 05: vrij gesproken

- Als AHOLD-commissaris had hij verkoop van obligaties moeten melden2003 05: 135 000 euro boete

Les/hoofdstuk 2‘Je kunt niet iemand anders worden dan degene die je bent’(of zou ik (Sjaak Evers) toevoegen: bent geworden; hij geeft vaak aan hoe omgeving vormt, aspecten van je aanspreekt/openbaart) Over persoonlijke groei en ontwikkeling

- Geboren: 1938 01 07, in Leeuwarden- Vader:

o Machinist bij de Afsluitdijko Paling vangst en handel in Harlingeno Melkboer in Leeuwardeno Lid van de SDAP

- Zo weinig als hij van school meekreeg, zoveel leerde hij thuis: als meewerkende middenstandszoon zag hij elke dag in de praktijk wat je allemaal moest doen om verse en verpakte waren met winst te verkopen

- Op zestienjarige leeftijd doet Boonstra waar hij in het latere leven nog vaak van beschuldigd zal worden: hij drijft –tegen alles en iedereen in- zijn zin door: hij gaat varen bij de KNSM in Amsterdam, op Zuid- en Noord-Amerika. Zijn eerste schip MS Hera, Na vier maanden is hij voor het eerst in Amerika, diep onder de indruk van dat land

- Hij blijft 22 maanden op zee. Na de MS Hera komt de MS Hydra- Altijd een vechter en een rebel gebleven

- Het echte leren doe je niet op school- 5 leerperiodes in zijn werk

o Van den Bergh & Jurgenso SRVo Intradalo DE/Sara Leeo Philips

- Het executeren van een doelstelling is lerenLes/hoofdstuk 3‘Een merk is als een religie, dus moet je het ook behandelen als een religie’Over merken en marketing

- Van den Bergh & Jurgenso Junior vertegenwoordiger, op de fietso Een blauwe Volkswagen Kevero Hij was pas begonnen toen hij zijn eerste verkoopwedstrijd won.

Al snel volgde de tweede, de derde en een hele reeks daarnao Militaire diensto Met een Volkswagenbusje door het hele land presentatieavonden

verzorgen- Heel veel ervaring in (geen theoretische kennis van) Verkoop en

Marketing/merkeno Misschien nog het meest trots op Sanex ….o Het predicaat ‘Royal’ bij Philips gaan gebruiken, etc.

Les/hoofdstuk 4‘Angst is je vriend, en tevredenheid je vijand’Over creativiteit en innovatiekracht

- ’63, 25 jaar: Sterovita, concurrent van vaders ZHM (Zuivel Handelsmaatschappij)’66, 28 jaar: met vader: SRV (Samen Rationeel Verkopen!), rijdende winkels’74, 36 jaar: weg, 2000 SRV-wagens

- Creativiteit = creatie. Senseo. Van comfort word je niet creatief ….

Les/hoofdstuk 5‘Je kunt nog zo’n briljant planningsproces hebben, het gaat om de mogelijkheden die zich voordoen’ (en die jij ziet, zou ik (Sjaak Evers) toevoegen)Over internationalisering en globalisering

- 1974, 36 jaar: Intradal, net verkocht aan Consolidated Foods, met CEO John Bryan

- Als je een markt wilt veroveren, moet je op het juiste moment nieuwsgierig en brutaal zijn, Bel aan zeg: “Dit is mijn product, kunnen we praten?” Je staat voor de deur en je vindt het doodeng. Even slikken. En dan gaan (=> Fontys studenten !!!)

Les/hoofdstuk 6

‘Aandeelhouderswaarde, dat is natuurlijk niet waar je met z’n allen achteraan moet blijven hollen’Over financiële strategie

- ’82-1994: CEO van DE, sinds ’78 onderdeel van Consolidated Foods- Boonstra vormde 15 jaar lang (binnengehaald bij Intradal) een duo met

(CFO) Jan Konings (Koonstra, Bonings)o Boonstra zorgde altijd voor beweging/duweno Konings voor controle/rapportage- en planningssystemen

(overgenomen van Ford, van Rank Xerox)- ‘Barrelmeetings’: de maandelijkse meetings met de rapportage en de

planning van de performance- Philips is genoteerd aan de beurs in Amerika. De Amerikaanse

aandeelhouder had na jaren van slecht presteren geen vertrouwen meer in het management!

- Aandeelhouderswaardering is natuurlijk niet iets waar je met z’n allen achteraan moet blijven hollen. Het gaat om veel meer. Het gaat om de vitaliteit van een onderneming.

Les/hoofdstuk 7‘Een deal is hetzelfde als een dealtje; je moet je alleen van de risico’s nog beter bewust zijn’Over schaal en schaalvergroting

Ten behoeve van genoeg kennis:- Intern mensen (die verstand van zaken, van het product hebben) hebben

en kennen en vertrouwen (Bij Philips: Wim de Kleuver: microchips)- Extern:

o Jarenlang intensief samen gewerkt met 2 mensen van McKinsey: Buford Alexander (1949) Sven Smit (1966). Zie verder Hoofdstuk 15

o Guup Krayenhoff, sinds acquisitie door Sara Lee van ACP, Ako Consumer Products

Les/hoofdstuk 8‘Je kunt niet de organisatie verantwoordelijk stellen, en onderwijl de top ermee weg laten komen’Over mensen en het managen van mensen

- Als er een terrein is waarop ik echt keihard ben tekort geschoten, dan is het wel op het gebied van mensen geweest. Op het gebied van HRM, human resources management.

o Mensen eigenlijk allemaal bang van Boonstrao Binnen vijf minuten weet ik: die moet ik nieto Als mensen iets doen wat ze niet goed kunnen, dan kan ik niet

aardig tegen ze zijno Hij verafschuwt middelmatigheido Mensen die niet goed presteerden, dat waren zijn vijanden.

Wie het goed deed, kon alles maken bij hemo Man van uitersten: dynamisch en energiek, drammerig en

rechtlijnig, creatief en beminnelijk

o Intuïtief o Dominanto Werkte altijd

- Wat wel goed:o Iedere maand twee woensdagen in gesprek met young potentialso Lijstje met namen van zijn top 100o Hij pakte de bazen aan. Niet zozeer de mensen daaronder

Les/hoofdstuk 9‘You have to know who you are, and what you are to others’Over de typologie van de leider

- Ik vind dit hoofdstuk een van de meest interessante hoofdstukken

- Het is gemaakt m.m.v. Mary Rose Greville, professor aan Universiteit van Dublin

- Ze legt aan de hand van een verhaaltje heel goed het belang uit van je persoonlijke typologie kennen als leider en ook die van jouw sleutelmedewerkers:

o Stel: Je medewerker is Pietje precies en jij bent een Ideeënman

(anders logisch) Jij vraagt medewerker: Hoe veroveren we een flink

marktaandeel in België Hij vraagt verduidelijking, jij antwoordt algemeen Hij valt terug op zijn kracht, komt terug met

cijfers/spreadsheets Jij zocht stapel ideeën …

o Andersom kan ook!

- 16 MBTI-profielen (2 x 2 x 2 x2):

1 Extraversion Sensing (S) Pietje precies Thinking Judging2 Extraversion Sensing (S) Thinking Perceiving3 Extraversion Sensing (S) Feeling Judging4 Extraversion Sensing (S) Feeling Perceiving5 Extraversion Intuition (N) Ideeenman Thinking Judging6 Extraversion Intuition (N) Thinking Perceiving7 Extraversion Intuition (N) Feeling Judging8 Extraversion Intuition (N) Feeling Perceiving9 Intraversion Sensing (S) Thinking Judging10 Intraversion Sensing (S) Thinking Perceiving11 Intraversion Sensing (S) Feeling Judging12 Intraversion Sensing (S) Feeling Perceiving13 Intraversion Intuition (N) Thinking Judging14 Intraversion Intuition (N) Thinking Perceiving15 Intraversion Intuition (N) Feeling Judging16 Intraversion Intuition (N) Feeling Perceiving

- Boonstra = Pietje precies, Bik = Ideeënman

-Volgens de eenBoonstra, een ESTJ:

Volgens de ander Bik, een ENTJ

‘Doel’

CijfersTargetsRealistischDuidelijk

VerhaalVisiePurposeMissieWhyDroom

- Boonstra onderscheidt in feite 2 types i.p.v. 16:o mensen die

een ambitie hebben, nieuwsgierig zijn, willen laten zien wat ze kunnen, op weg zijn

o Mensen, die dat allemaal niet hebben

- Iets anders is wat (het DNA van) een organisatie aan leider vraagt o Een organisatie die in brand staat, blussen vergt => Type

Boonstra

- Boonstra heeft door MBTI-vragenlijsten in te vullen gedrag vertoond dat niet bij zijn profiel past …

Les/hoofdstuk 10‘Als je wilt dat mensen magnifiek presteren, moet je ze in een magnifieke omgeving zetten’ Vraag (van mij, Sjaak Evers) is: wat je ‘omgeving’ noemt: kunst en/of collega’s/leidingOver company pride, kunst en verheffing

- (Essentie) Boonstra = (Essentie van) zijn muziek (Jazz betekent herrie) en (van) zijn schilderijen (Fauvisme is van het Franse woord voor ‘wilden’ of ‘wilde dieren’, staat voor het ruw verwerpen van orthodoxie)

Les/hoofdstuk 11‘De mensen die de fouten moeten ontdekken, zijn in de praktijk vaak degenen die de fouten dekken’Over de controle op de macht

- Accountants onvoldoendeCommissarissen onvoldoende

- Plotseling vertrek bij Sara Lee <= Door benoeming tot President bij Sara Lee (nieuwe naam voor Consolidated Foods sinds 1985) huishouding tegen gekomen, waarvoor hij de verantwoordelijkheid niet wilde nemen. Wat hij precies tegen kwam, wil hij niet vertellen!

Les/hoofdstuk 12‘Mensen moeten jóu serieus nemen. Daar is het allemaal om te doen’Over de pers en omgang met de pers

- Boonstra vindt:o Pers doet onvoldoende zijn huiswerk, bijv. m.b.t.

managementtalento Hij heeft onvoldoende zijn best gedaan t.o.v. de pers

- Marcel Metze (de man van Kortsluiting en van Let’s make things better, beiden over Philips): Boonstra vroeg pers moeilijke combinatie:

o Hij was arrogant tegenover perso Hij vroeg pers gewoon te doen (je, jij en Cor) t.o.v. hem

Les/hoofdstuk 13‘The matter of succession: it cripples the legacy of all successful leaders’Over voorgangers, kroonprinsen en opvolgers

-

Voorganger

Opvolger <= Conflict automatisch ingebouwd in die relatie

Timmer BoonstraAlternatieven:

- Pierre Everaert

- Henk Bodt

Lef om drastische dingen te doen

Boonstra Gerard Kleisterlee Draagvlak binnen de organisatie

Alternatieven:- Roel Pieper

- Adri Baan

Hij was wellicht meer bezig met zijn eigen perspectief dan met de toekomst van Philips

- Je moet feitelijk zo’n beetje van het begin bezig zijn met je opvolging!Les/hoofdstuk 14‘De echte wedstrijd is buiten, op de markt, maar de vijand van je succes zit vaker binnen’Over bedrijfscultuur en beweging creëren

- Waar Boonstra op stuurde bij Philips, de belangrijkste hoofdlijnen om de toekomst van het bedrijf veilig te stellen :

1. We moesten echte heel, heel snel financieel gezonder worden. De aandeelhouderswaardering was ver beneden peil

2. Verder om vooruit te komen, samenhang brengen in die enorme kluwen van activiteiten (spaghetti). Ik heb de matrix afgeschaft en divisies belangrijker gemaakt, business units gegroepeerd in sectoren met een zekere samenhang (asperges)

3. Een duidelijk besluitvormingsmodel: directe aansturing van de business units vanuit de Raad van Bestuur

4. We moeten ons concentreren op sectoren waarvan we geloven dat het groeimarkten zijn: Eerst met High Volume Electronics (HVE) geprobeerd, later omslag naar Healthcare en naar de groeimarkt voor het licht: leds

5. Het bedrijf moest zijn management verjongen. Zie zijn punt in Hoofdstuk 12, over de pers.

- Toen hij nog bij Lighting zat, begon hij de Let’s make things better campagne. Die ging niet om de kwaliteit van de producten, maar om het merk, design, snelheid van vermarkten, om meer binding binnen de organisatie

Les/hoofdstuk 15‘Als van tien beslissingen er acht goed zijn, dan doe je het verschrikkelijk knap’Over fouten maken en ervan leren

- De samenwerking met Lucent (onderdeel van HVE-strategie) heet zijn grootste fout te zijn,. Lucent had gesteld chipset te hebben, maar dat bleek niet zo te zijn. Dat was meteen het einde van HVE-strategie.

- McKinsey werkte voor Consolidates Foods, later Sara Lee. Toe Sara Lee meerderheid kreeg bij Douwe Egberts is McKinsey gaan helpen om brug tot stand te brengen tussen VS en NL. Daarvoor is Buford Alexander verhuisd naar NL

- McKinsey had voor hem tijdens Philips tijd een team van mensen die allen een Philips-vader of –moeder hadden

- Je moet ook denken: ik heb dat de vorige keer zo-en-zo opgelost, waarom hier ook niet? Barrel-systeem na bij Intradal en DE ook bij Philips ingevoerd.

- Fouten die je niet gemaakt hebt: we hebben Apple destijds (1995/1996) niet gekocht. Timmer vroeg mij (toen al benoemd als zijn opvolger) knoop door te hakken. Wij zouden dat bedrijf met onze cultuur verstikt hebben !

Les/hoofdstuk 16‘Soms maakt het niet zoveel uit hoe je iets besluit. Als er maar beweging komt’Over leiderschap in theorie en praktijk

- Ik vind dit hoofdstuk ook een van de meest interessante hoofdstukken, vanwege evolutionair-biologische perspectief

- Dit hoofdstuk verhaalt over contact met Manfred Kets de Vries, van INSEAD in Fontaineblau

o Het eerste deel van zijn leven bezig geweest met het kwade in leiders

o Later met het goede in leiderso Evolutionary psychology

Het dichtst bij ons staat de bonobo, de dwergchimpansee Het andere nabije familielid: de gorilla

Wat is het eerste dat je moet doen als grootste gorilla:

o Creating meaning/direction Het tweede:

o Veiligheid/protection creëren Het derde:

o Creating order/duidelijkheid/ wie krijgt wato Die orde heeft alles te maken met selection,

hoe maak je een goed team, how do you pick the right people

o Echte gesprekken !!

- Bij Philips trof Boonstra echter: ja zeggen en nee doen !o Een van de hoofdredenen om met Philips uit Eindhoven weg te

gaan: In opperste woede besloot ik om uit Eindhoven weg te gaan. (…) Het was puur en alleen om de leemlagen van die organisatie te doorbreken.

- Volgens KdV o had B geen keuze. o blijft vraag: Hoe to build a real team

- Het evolutionair-biologische perspectief: We still have a stone age body and a stone age mind!

- Het evolutionair-biologische perspectief:Je hebt een zekere mate van paranoia nodig aan de top, otherwise you get run over

Les/hoofdstuk 17

‘Anderhalf miljoen is genoeg voor elke topman in de wereld. De rest klust-ie maar bij met prestaties’Over geld, beloningen en bonussen

- “Een van de serieuze problemen is dat er in grote delen van de wereld enorme groepen mensen werken als slaven. Als out-casts. Als tweede- of derderangsburgers. Als mensen met minder rechten als een ander. Je ziet het over de hele wereld, maar denk bijvoorbeeld aan de illegale Mexicanen in Amerika. Dat is een economische factor van belang: al die mensen die daar de boel draaiende houden. Het zijn er meer dan een paar.

Die mensen hebben daar geen rechten. Mogen niet stemmen. Krijgen niet zomaar toegang tot fatsoenlijke ziekenzorg. Ze staan om drie uur ’s morgens ergens te wachten of er misschien een busje langskomt dat arbeiders zoekt. Zo niet, dan is het hele overlevingsplan voor die dag in duigen.

Zoiets kan natuurlijk niet eeuwig goed gaan. Dat gaat onrust geven. Op een dag gaan die mensen hun rechten opeisen en geef ze eens ongelijk. Dat kan de situatie daar enorm ontwrichten”.

Les/hoofdstuk 18‘Zonder partner red je het volgens mij niet. Maar met de verkeerde partner kom je ook niet ver’Over topmensen en hun thuisfront

- Misschien het belangrijkste: Don’t compete

Les/hoofdstuk 19‘Het gaat allemaal nergens over, dus moet je zorgen dat het ergens over gaat’Over de nalatenschap van een druk en woelig bestaan

- Zorgen over de toekomst. Zie ook Hoofdstuk 17

- Iets wat Boonstra hoop geeft voor de toekomst: De kracht van het paradijs – Hoe Europa kan overleven in de Aziatische eeuw van de Vlaamse politicoloog Jonathan Holslag