ARCHIEF STICHTING 100 JAAR HEIDEBLOEMPJE ESSENWIM BESTERSSINT-ANTONIUSSTRAAT 82910 ESSENtel. : 03/667.11.49e-mail: Wim_Besters@hotmail.com

rudi.smout@skynet.be

WERKBESTAND STUDENTENBOND VLAAMSCHE KATHOLIEKE POLDERZONEN EKEREN (en omgeving)

SAMENGESTELD DOOR: Rudi SmoutLAATSTE BIJWERKING: 12/12/2003

1

INHOUDSTABEL

INHOUDSTABEL 2VOORWOORD 31. CHRONOLOGISCHE OVERZICHT 42. AANTAL LOSSE BIJLAGEN VERSLAGBOEK I 743. BONDSOVERZICHT PROEFSCHRIFT LOUIS VOS 784. BROCHURE FRANS BRESSELEERS 795. BEKENDE PERSONEN VAN DE BOND 926. FOTO’S EN ILLUSTRATIES 1017. OVERZICHT WERKBESTANDEN STICHTING 100 JAAR HEIDEBLOEMPJE ESSEN 102

2

VOORWOORD

Door op zoek te gaan naar informatie over onze eigen beweging, studentenbond-KSA-KSJ Heidebloempje Essen, hebben we ook heel wat gegevens bekomen van bonden uit de streek. Vooral informatie omtrent de periode van de studentenbond en de overgang naar KSA.

Na de publicatie van het boek “100 jaar Heidebloempje Essen 1897-1997” en de “Aanvulling 2002” hebben we nu de tijd gevonden om onze informatie over de andere bonden en het gewest in een soort van werkbestand te gieten. We hebben getracht om zoveel mogelijk gegevens per bond of van het gewest samen te brengen. Naar aanleiding van ons artikel in het decembernummer 2003 van het tijdschrift Gisteren hebben we al onze werkbestanden én onze afbeeldingen op onze website www.heidebloempje.be geplaatst.

Onze hoop is dat andere mensen van deze gegevens zullen gebruik maken om aan een eigen bondsgeschiedenis te beginnen, om bepaalde zaken beter te kunnen plaatsen in de gemeente of een groter geheel, …. Het blijven natuurlijk wel werkbestanden. Dit wil bijvoorbeeld zeggen dat de informatie zeker niet volledig zal zijn en dat typfouten onvermijdelijk zijn. Daarom is ook teruggaan naar de originele bronnen een noodzaak. Grote voordelen van zo’n werkbestand zijn dan weer dat je de gegevens aan zoveel mogelijk mensen kan doormailen, en dat je informatie kan bijvoegen, veranderen, plakken, kopiëren, … We gaan er wel vanuit dat als je gegevens gebruikt je wel de bron vermeldt (dat hebben wij ook betracht).

De stichting 100 jaar Heidebloempje Essen hoopt dat al haar werk niet tevergeefs is geweest.

Voor eventuele opmerkingen, vragen, suggesties kan je steeds contact opnemen met:

Rudi SmoutCatharina Beersmansstraat 392018 Antwerpentel. 03/248.18.67e-mail: rudi.smout@skynet.be

3

1. CHRONOLOGISCHE OVERZICHT.

VOORLOPER?VAKANTIEBOND POLDERGILDE STABROEK EN VAKANTIEBOND EKEREN anno 1889-1890. - is dit de eerste periode van de Polderzonen? zowel Ekeren als Stabroek vermeldt, beide vakantiebond, 1 naam gevonden. Verder voortbordurend...: is verslagboek I (die pas in september 1906 begint, stichtingsdatum 04/01/1904 is bijgeschreven) misschien II?(info ook afgegeven Documentatiecentrum Antwerpse Noorderpolders op 01/12/2001)- p.197: kaart KVS 1889-1890 met oa vakantiebond Stabroek en vakantiebond Ekeren- p.199: "De bonden van Antwerpen, Geel, Heist-op-den-Berg, Kontich, Lier, Mol, Puurs, Aarschot bestonden al op het ogenblik van de oprichting. De meeste waren nog maar net tot stand gekomen in het elan van de in het vooruitzicht gestelde overkoepeling. In de loop van het schooljaar 1890-1891 werden daaraan de bonden van Boom, Duffel, Ekeren, Mechelen, Stabroek, Turnhout, Zandhoven, Diest, Leuven en Tienen toegevoegd..."- p.224 vermelding Stabroek Bewogen Jeugd Vlaanderen 1830-1895 - Lieve Gevers (1987)

p.197, 199, 224, zaakregister p.274, 276

ALGEMEENGelijkwaardige dubbelbond. Soms ook bestond van meet af aan een gelijkwaardigheid die in een dubbelnaam werd vastgelegd.Noot27 zoals Ekeren-Kapellen, ... Vos I p.284

Plaats bijeenkomst. Het patronaat was voor vele bonden de gewone plaats van samenkomst. Onder meer in Boom, Borgerhout en Kapellen, ... Vos I p.290-291

STICHTING BOND 04/01/1904 EN STICHTERS

De studentenbond "Vlaamsche Katholieke Polderzonen" werd gesticht op 4 januari 1904, tijdens de kerst- en nieuwjaarsvakantie van studenten en seminaristen. De datum van de stichting staat duidelijk aangegeven op de titelbladzijde van het eerste verslagboek. Over de stichters en de plaats waar de bond tot stand kwam, wordt niets vermeld. Volgens sommige oud-leden gebeurde de stichting in "De Blauwhoef" te Stabroek. - Na de titelbladzijde van het eerste verslagboek zijn vier pagina's blanco gebleven, wellicht met de bedoeling hierop later één en ander te schrijven over de stichting en de stichters. Dit is echter - spijtig genoeg - nooit gebeurd.

Het eerste ingeschreven verslag is dit van een vergadering te Stabroek op 4 september 1906, hetzij ruim twee jaar na de stichting van de bond. In dit verslag staan de namen van de aanwezigen niet aangegeven, maar wel die van de afwezigen, wat voor ons van belang is: we leren immers daarmee enkelen van de allereerste leden kennen. We vermelden hier de afwezigen met of zonder voornaam, zoals we die aantekenden uit het verslag: Lod. De Schutter, Corn. De Schutter, Ed. Janssens, J. Huybrechts, Wouters, Ferd. Bril, Jos Janssens, Jacobs, Van Loock, Jan Meyer, Delannoy, De Bièvre. Het is niet onmogelijk, dat er onder deze afwezige leden mede-stichters van de studentenbond geweest zijn.

Het eerste punt van de dagorde was de herkiezing van het bestuur.

Werden gekozen: Voorzitter: H. Van Oeckel;ondervoorzitter: P. Danis;schatbewaarder: Eug. Truyens;schrijver: Lod. Bril.

Voor meer inlichtingen hebben we ons gewend tot de oudste nog inleven zijnde oud-leden van het studentengilde. De eerste, die we konden raadplegen, was E.H. Lodewijk De Schutter, geboren te Wilmarsdonk

4

in 1883. Van hem,werd in 1919 nagenoeg met zekerheid gezegd, dat hij maximum nog veertien dagen in leven kon blijven wegens longziekte. Hij is echter nadien nog "pastoor" geweest in het Begijnhof te Antwerpen van 1924 tot 1972. Hij overleed aldaar op 13 september 1972. Toen wij hem in 1971 interviewden en hem spraken over "De Polderzonen", veerde hij op, en "'t hoofd omhoge, vlamme in 't herte, vlamme in d'oge" getuigde hij: "De tijd van de studentenbond was ne schone tijd, niewaar! Maar over de stichting en de stichters van onze bond herinner ik me niks meer, neen gare niks meer. Vraag dit eens aan Mr. Bril van Stabroek".

De naam Bril komt meermaals voor in de verslagen v66r en na de eerste wereldoorlog. De verslagboeken vermelden verschillende "Bril-len", evenals verschillende "De Schutter-s", "Huybrechts-en" en "Johnson-s". Er was een Frans Bril uit Stabroek, die als schrijver van de studentenbond heel wat verslagen heeft neergepend en die in de studentenbeweging van ons poldergewest zeer aktief moet geweest zijn. Een tijdlang studeerde Frans Bril aan de universiteit te Leuven. Tijdens de eerste wereldoorlog nam hij als vrijwilliger dienst in het leger en sneuvelde in 1916. ln de krypte van de IJzertoren staat tussen de geredde heldenhuldezerkjes ook de zerk van Frans Bril met het onderschrift: "Studentenleider". De raadsman, ons aangeduid door de pastoor van het Antwerpse Begijnhof, was echter niet Frans Bril, maar E.H. Lodewijk Bril, geboren te Stabroek in 1888, later inspekteur op het sekretariaat van de Katholieke Scholen te Antwerpen, thans rustend-priester in het Aalmoezenier-Cuypersgesticht te Stabroek. Deze schreef ons het volgende: "Mijn overtuiging is, dat de eerste vergadering werd gehouden in de zaal bij de herberg "Blauwhoef". Daar waren studenten uit het middelbaar en het hoger onderwijs aanwezig. Als voornaamste promotors dienen vermeld: L. De Schutter, student in de geneeskunde te Berendrecht; Jaak Bril, die later voor veearts studeerde, en Rik Van Oeckel uit Kapellen.

Naar aanleiding van dit schrijven hebben wij de vraag gesteld: Werd op die eerste vergadering de studentenbond werkelijk gesticht? Zo ja, dan werden "De Polderzonen" geboren in een welgekende herberg van de Antwerpse Polder, gelegen in het centraal gedeelte van Stabroek-Oorderen-LiIlo-Berendrecht. Een herberg of drankhuis lijkt ons niet slecht geschikt voor dergelijke aangelegenheid: er is daar meteen voldoende water en ander vocht ter beschikking voor de doopplechtigheid. Toch weten wij, door eigen beleving, dat later slechts werd vergaderd in parochiale lokalen, hoofdzakelijk in een giIdehuis, of zoals een verslag in 1939 zegt "in 't muffe zaaltje van 't patronaat te Ekeren" of ook soms "in 't kajotsterszaaltje" en "in 't bibliotheekhokje" (1936). E.H. Lod. BriI heeft nadien ons nog geschreven: "Ik peins, dat ge de stichting met zekerheid moogt plaatsen als geschied in de "Blauwhoef". Alleszins is de studentenbond "De Polderzonen" in het leven gekomen in het jaar1904 op 4 januari d.i. twee dagen voor het Feest van de H.H. Driekoningen of het "Feest der Wijzen". Brochure Bresseleers p.

PAASVAKANTIE 1904Vergadering van de Vlaamsche Katholieke Polderzonen 07/04/1904 Kapellen. De Vlaamsche Katholieke Polderzonen vergaderden den 7n april te Capellen. Er waren ’n tiental nieuwe leden. Van de werken vermelden we: “Vlaanderens grootheid” dicht, “Jacob Van Artevelde en zijn tijd” geschiedkundig overzicht, vooral de voordracht van den heer Goossenaerts over Gallicismen. Hij ondervroeg elk lid op zijne beurt om de vertaling te geven eener Fransche uitdrukking en deed dan de noodige verbeteringen of aanmerkingen. Volgen nog kleinere besprekingen met afwisseling van liederen

De Student – Half-Oogstverlof 1904 – 24e jaargang nr.3 p.119

ZOMERVAKANTIE 1904Vergaderingen Vlaamsche Katholieke Polderzonen 18/08 en 05/09/1904. De Polderzonen hielden twee grote vergaderingen, met telkens een 20tal aanwezigen.Op 18n Oogst: Duivenverstand; testament van Leo XIII z.g. en J. van Artevelde’s redevoering. Verder voordrachten: werking van ’t verstand, zenuwstelsel, overtuigen en wilskracht die u Vlaamsche strijder van node heeft.Op 5n September, een geschreven werk, lezing van Kerk en Waarheid van Schaepman; als sprekbeurten: vaderlandsliefde; zuiverheid en eenheid van uitspraak; verstand bij dieren, doel der Studentenbeweging, alcoholisme.Bovendien vergaderden wekelijks de leden van Stabroek.

De Student – Kerstmisverlof 1904 – 25e jaargang nr.1 p.36

KERSTVAKANTIE 1904-1905Vergadering Vlaamse Katholieke Polderzonen 29/12/1904 te Stabroek Algemeene vergadering, 29-12-04, te Stabroek. Arth. Van Huffelen, voorzitter van den Antwerpschen Verlofskring en den Antwerpschen Gouwbond, sprak over ’t Maatschappelijk Vraagstuk, met betrek op de

5

studenten. De kenissen die wij den werkman moeten leeren om zijn geestespeil te verheffen, doen wij in de school op, maar niet in de taal des werkmans, daarom moeten wij op onze vergaderingen die punten in ’t Vlaamsch leeren verhandelen. Leden van den Bond spraken nog over den schoolstrijd van ’79 en de wet des arbeids; verder geschreven werken over wandelingsken in den herfst, de sneeuw en heldenmoed.

De Student – Paaschverlof 1905 – 25e jaargang nr.2 p.85

PAASVAKANTIE 1905Vergadering Vlaamsche Katholieke Polderzonen 27/04/1905. De Vlaamsche Polderzonen gaven den 27n April voordrachten over Katholiek en Vlaamsch zijn; de Hollandsche uitspraak, socialisme en solidarisme, vulkanismus, de plantencel. Ook eenige letterkundige werkjes.

De Student – Half-Oogstverlof 1905 – 25e jaargang nrs.3-4 p.124

Gezamenlijke gilde voor godsdienstleer van Polderbond en Heidebloempje 04/05/1905 Kapellen.Eene gilde van godsdienstleer werd gevormd door Polder- en Esschenbond; enkel die apolologetiek studeerden zijn werkende leden. In de eerste vergadering, den 4n Mei, te Capellen, werd gehandeld over dood en verrijzenis van Christus en ingeving der gewijde schriften.

De Student – Half-Oogstverlof 1905 – 25e jaargang nrs.3-4 p.124

ACTIVITEITEN VOOR ZOMERVAKANTIE 1906 (algemeen)- gesticht op 4 januari 1904 (p.2)- op 6 september 1906 verkiezing van een nieuw bestuur; er was dus al een bestuur, én een schrijver: wel duidelijk vermeldt 1e verslagboek, dus verslag op losse blaadjes? Er waren in elk geval verslagen want op deze vergadering las de schrijver het verslag voor van de paasvakantie 1906.(p.3)- er werd ook toneel gespeeld: er werd hulde gebracht aan alle leden die meegewerkt hadden aan de toneelavond te Kapellen (p.3), 2 buitengewone toneelavonden (p.7)- buitengewone vergadering voor het in orde brengen van de boekerij en aanpassing van het reglement (p.7); er moet dus al een boekenontleenreglement zijn geweest

ZOMERVAKANTIE 19052 Vergaderingen zomervakantie 1905. De Vlaamsche Polderzonen vergaderden 2e en 21e (09) 1905. Telkens voldoende aantal lezingen en voordrachten. Er wordt een boekerij ingericht in deze zin: eer de boeken door de leden gelezen, worden zij onder hen bij opbod verkocht. De Student, Nieuwjaar 1906, 26e jg. nr.1 p.33-34

KERSTVAKANTIE 1905-1906Vergadering kerstvakantie 1905-1906. Vlaamsche Polderzonen. Talrijk waren de leden opgekomen, ook eenige van 't Esschen's Heidebloempje. Goede voordrachten. De Student, Paaschverlof 1906, 26e jg. nr.2 p.82

PAASVAKANTIE 19062 vergaderingen paasvakantie 1906. Capellen. 'Geloof en Wetenschap. Vier prachtige voordrachten: door E.H. Dr. Th. Van Tichelen, J. Van Tichelen, J. Goossenaerts en E.H. F. De Jongh. Verder, weerlegging der opwerpingen tegen den Godsdienst. De Student, Halfoogstverlof 1906, 26e jg. nr.3 p.128

Vlaamsche Katholieke Polderzonen (Stabroek). Werken over Sociologie - Klassicisme en Romantisme - Wetsvoorstel Coremans. Liederen van Hullebroeck werden gezongen. Hulde aan E.H. Cuypers, in leven aalmoezenier van 't schoolschip en eerelid van de Gilde. De Student, Halfoogstverlof 1906, 26e jg. nr.3 p.128

OPENINGSBLADEN VERSLAGBOEK I 1906StudentengildeVl. Kat. Polderzonen

6

1ste Verslagboek" verslagboek I Polderzonen p.1

Alles voor VlaanderenVlaanderen voor Kristus

De Vlaamsche Katholieke PolderzonenStudentengildegesticht op4 januari 1904stempel met klauwende leeuw en in circel tekst STUDENTENBOND VLAAMSCHE KATHOLIEKE POLDERZONEN verslagboek I Polderzonen p.2 ZOMERVAKANTIE 1906Vergadering 06/09/1906 te Stabroek. Vergadering van 6 September 1906 te Stabroeck.De vergadering werd geopend ten 3 1/2 uur.Waren afwezig: Lod. De Schutter, Cor. De Schutter, Ed. Janssens, Jos Huybrechts, Wouters, Ferd. Bril, Jos. Janssens, Jacobs, Van Loock, Jan Meyer, Delannoy, de Biëvre.Het eerste punt der dagorde was: herkiezing van het bestuur Werden gekozen: als voorzitter H. Van Oeckel, als ondervoorzitter P. Danis, als schatbewaarder, Eug. Truyens, als schrijver Lod. Bril.Na een woord van dank van den nieuwen voorzitter aan al de leden voor den blijk van vertrouwen die zij hem geven en van den aftredende schrijver voor de diensten door hem aan den bond bewezen, las deze het verslag af der vergadering van Paschen, waarna mijnheer Huybrechts ons nog eens eenige aanmoedigingen gaf en bijzonder de leden die den tooneelavond te Capellen gegeven hadden geluk wenschte.Mochten al onze eerleden zoo trouw als hij onze vergaderingen bijwonen.De heer Danis sprak ons over de opvatting der oude ziel??? hierin samengevat: 'De delfstoffen zijn, de planten zijn en leven; de dieren zijn, leven en voelen, de mensch is, leeft, voelt en oordeelt. Zoo doorliep hij die 4 verdeelingen en ziet of geen hunner kenmerkende eigenschappen bij eene andere de naastbijkomende te vinden is.Zoo ziet hij of er dieren ijn die oordeelen, sommige geleerden beweren van wel, maar de bewijzen zijn nog niet gegeven. Voor het ge??? kenmerkende eigenschap van het dier mag men zeggen dat de plant eigenlijk niet voelt in deze zin dat de plant eene wa?kennis of bewustheid zou hebben ??? eene opsplitsing. Is nu de verdeeling tusschen plant en delfstuk juist? ? een ???? alweder sommige geleerden en wij steunen bijzonder op de kristelijken, die men niet kan uitleggen zonder het samenwerven? van levende wezens, bacilles genaamd. Daarom toch leeft het gevormde kristal zelf niet zo min als de andere delfstoffen.Verschillige leden maakten eenige opwerpingen over deze voordracht, zoo de heer Simons op taalkundig gebied, terwijl die van de heeren J. Bril en H. van Oeckel de voordracht meer ophelderden.Daarop las de heer C. Geerts zijn gedicht voor: 'Bloemen'. uw dienaar (=L. Bril) handelde over het ontkennend bewijs en de legende in geschiedenis. Het ontkennend bewijs ontleend aan de stilzwijgendheid heeft slechts kracht als een schrijver een feit niet vermeldt dat hij moest kennen zoo het gebeurd ware en ook moest vermelden zoo hij het kende, zzo maar zoo alleen heeft het dezelfde waarde als het bevestigingsbewijs. Dit bewijs wordt het meest gebruikt tegen de legende.Na eerst de overlevering der katholieke Kerk buiten spraak gesteld geeft spreker de bepaling van de legende. Langentijd nadat iemand er iets van hoort, bevestigen op eens honderde menschen dat het gebeurd is met een macht van omstandigheden daarbij wil? op het eerste zicht roonden doen denken dat een ooggetuige het verhaalt. Natuurlijk dat de waarde van zulke overlevering gering, ja niets is. In eene opwerping op deze voordracht zette de heer Simons het gedacht vooruit dat het goed ware zoo de studenten die werken aanduidden waaruit zij hun werk geput hebben. Ik heb voor 't mijne, bijzonder gesteund op 'Principe de ultique? historique' van ??? Smedt en van Langlois? en Sergenadus? Daarna las de heer van Looveren zijn gedicht voor: 'De dood der laatste druide'.Eenige opwerpingen over het gedrag der leden onder het lezen en voor het maken de werken.1) De naastenliefde, de enkele beleefdheid en het doel van den bond eischen dat wij zelfs de minste werken met aandacht aanhooren. Overal is er iets goeds en de aandacht der toehoorders is eene aanmoediging voor den spreker. Zoonder iets op het werk te zeggen heeft men zegge het na de voordracht dan mag men opwerpingen maken, zelfs dan ??? men moeten opwerpingen maken en zonder meer leden hun gedacht over het behandeld onderwerp moeten laten hooren.

7

2) De leden die aangeduid zijn om een werk te maken moeten het zich ten plichte ?? dit te maken, zoo zj door geode redenen verhinderd zijn moeten zij den schrijver ten minste acht dagen voor de vergadering verwittigen.3) er zijn nog leden die nog nooit iets voortgebracht hebben, en zich altijd aan die verplichting door het reglement gesteld onttrokken hebben. Dit misverstand moet natuurlijk ophouden. -- Eene uitgalmin van Excelsior door den heer Eug. Truyens bracht verkwikking na die harde waarheden.Het in orde stellen der boekenkas werd verzonden na eeene buitengewoone vergadering. Afwisseling brachten de liederen door de heren Simons en Meyer gezongen en de lezing van den heer Smout.Voor de vergadering van nieuwjaar, verschooven uit ??? van 't slecht weer, werd de volgende dagorde vastgesteld die zal nu dienen voor Paschen.Om een werk te maken de heeren Corn. De Schutter, ErN. Truyens, Lod. Snaas?, H. van Oeckel, L. De Schutter. Lezing ???De vergadering werd gesloten ten 5 1/2 uur.Een woord nog over de verdere werking van den bond onder het groot verlof. 1) De twee tooneelavonden, buitengewoon goed gelukt. zoo op stoffelijk gebeid, als op zedelijk gebied, daardoor toch is onze bond nu in de polder gekend.2) De buitengewone vergadering voor het in orde brengen der boekerij. Eenige bemerkingen daarover zullen volstaan. Er waren weinig leden tegewoordig. Vele boeken werden niet ingebracht, het is te hopen dat ze ??haast? mogelijk bij den boek??? zijn.Daarbij vrienden eenige kleine veranderingen gebracht aan het reglement der boekerij om de werking te verbeteren.De Schrijver L. Bril verslagboek I Polderzonen p.3-7

Vergadering en toneelavond zomervakantie 1906. "Stabroeck deed zijn best: voordrachten en tooneelavond." De Student, Nieuwjaar 1907, 27e jg. nr.1 p.50

KERSTVAKANTIE 1906-1907Geen vergadering door sneeuwweer kerstvakantie 1906-1907. De afdeelingen: Hoogstraten, ... Polderzonen, hielden geene vergadering onder 't Kerstverlof. Het sneeuwweer belette 't. De Student, Paaschverlof 1907, 27e jg. nr.2 p.104

PAASVAKANTIE 1907Vergadering 04/04/1907 te Stabroek. Vergadering van 4e April 1907 te Stabroek.De vergadering werd geopend om 3 ure.Waren afwezig de volgende leden: Lod. De Schutter, C. en J. Delannoy, Geerts, J. Janssens, C. Van Loock, Janssens, Th. en R. Thysens.De heer voorzitter begon met een welkomingsgroet toe te sturen aan den heer de Biëvre, uitgever van het blad Polder en Kempen van Brasschaat. In zijn antwoord wenschte deze ons geluk voor onze werking, bijzonder om het groot maatschappelijk nut dat in onze beweging ligt, hij werd ook met daverend handgeklap als eerelid aangenomen. Zoolang reeds droomden van een bondslied dat wij zouden kunnen laten schallen op vergadering en feest en ons van verre zou doen kennen. Eindelijk de woorden zijn er, het muziek zal volgen. De dichter ervan Corn. De Schutter las ons daarenboven nog een 2-tal andere gedichten voor.daar er juist van bondslied gesproken werd zong de heer J. Meyer het verbondslied der Leuvensche studenten met kracht door de Leuvensche Polderzonen meegezongen. Daarop sprak de heer voorzitter over den brief der H.H. Bisschoppen. Hij doorliep dit stuk bijzonder drukkend op de princiepen in de inleiding vooruit gezet, het onlogische van het stuk doen opmerkende, daar de praktische schikkingen zoo maar gladweg de vroeger gestelde princiepen tegenspreken, en bijzonder de woorden over de hoogschoolstudiën betreurend. Verschillige opmerkingen bracht dit onderwerp ten berde. Voor de heeren de Biëvre, J. Bril, Corn. De Schutter, Roosens gemaakt en die wij eindelijk met enkele woorden kunnen samenvatten: wij zijn de H.H. Bisschoppen dankbaar voor hetgeen zij ons verleenen, natuurlijk zoo de schikkingen overal nagevolgd worden, maar we moeten meer hebben, we zijn niet tevreden met eene halve vervlaamsching of minder, we willen dat het onderwijs van hoog tot laag vervlaamst worde, we willen het vlaamsch als voertaal niet als ondergeschikte taal. Daardoor alleen zal het onderwijs ons geven wat het ons moet geven: volledige ontwikkeling onzer geestesvermogens.

8

Nu kwam eene voordracht door den heer Ernest Truyens over de Chloroforme, waarin hij opvolgentlijk behandelde de wijze van toedienen van de chloroforming, de verschillende tijdstippen van de chloroformisseering en de gevolgen eraan verbonden.Na een korte tussenpoos werd er gehandeld over 'Keurboeken voor Vlamingen'. de voorzitter stelde voor daarop een abonnement te nemen alsook op boekenschouw. Dit lokte eenige besprekingen uit waarom het enige praktische nut was dat voortaan het ambt van boekenbewaarder verbonden zou zijn met dat van boekhouder.De heer Lucas handelde in zijn werk over Karel Lod. Ledeganck?, hij beschreef zijn leven, zijn werken, en betreurde dat de jongeren zoo weinig Ledganck kenden en w???.De voordracht van den heer Lod. De Schutter had voor onderwerp: De priester en de maatschappelijke instellingen. Na de belangrijkheid van dit vraagstuk ingezien te hebben bewees hij het recht dat de priester heeft zich met maatschappelijke werken bezig te houden. Zelfs op stoffelijk gebied moeten zij het volk helpen en zij kunnen het, daarbij speelt de zedelijke kant een groote rol in die zaken. De spreker steunt op den wereldbrief Rerum Novarum, om te bewijzen dat aan de priesters de eereplaats toekomt in de maatschappelijke instellingen.De heer Aertsens had voor zijne lezing gekozen, het stuk van Albrecht Rodenbach: 'Fierheid'. Oh mocht de droeve eindklacht weldra beantwoord worden met een dreunend 'Der vaders fierheid is ons gevaren?'.Nog een woord over de boekerij: eenige h??? van den boekhouder: 1) Het ware goed dat de studenten als werk eene beoordeeling over een boek voor den bond maakten.2) De student die eene boek leest moet altijd goed ?? en tegen vergeten is opschrijven het best middel, maar ??? hij het boek stuurt als hij het geleezen heeft.Het voorstel van den heer F. Bril om eene afdeeling te maken voor het lezen van sommige boeken, werd overgelaten aan den boekhouder die in het voorkomend geval zou beslissen.Nu nog eenige mededeelingen van den gouwbond uitgaande, vooreerst de gouwdag werd aangekondigd en de leden verzocht zoo talrijk mogelijk er heen te gaan.2 werd de regeling van den prijskamp door den gouwbond uitgeschreven voorgelezen.Nu nog aangemerkt dat op heel de vergadering slechts 2 liederen gezongen worden door de heer Meyer. ??? voor de volgende vergadering worden aangestuurd voor 'n voordracht de heeren: J. Bril, Ferd. Bril. Zorgen voor een werk de heeren Fr. Bril, Van Loock, Theysens; voor 'n lezing Therie? Theysens.De vergadering werd gesloten om 5 3/2. De schrijver L. Bril verslagboek I Polderzonen p.8-11

Vergadering 04/04/1907. Katholieke Polderzonen, van Stabroek, kwam bijeen den 4n April. Benvens gedichten en bondslied, studie over Ledeganck en Chloroforme; voordracht: De priester in de maatschappelijke instellingen. De Student, Halfoogstverlof 1907, 27e jg. nr. 3 p.158

Vergadering 09/04/1907 te Kapellen. Capellen hoorde den 9n April een leerrijke voordracht over Nederlandsche uitspraak door den E.H. Prof. Spaeninckx.Den 12n April, in den Apologetische Kring, voordracht over Evolutieleer. De Student, Halfoogstverlof 1907, 27e jg. nr. 3 p.158 Noot. Apologetische Kring samen met Heidebloempje

Lod. De Schutter, schrijver Antwerpse gouwbond gouwdag 09/04/1907 Antwerpen. - is dit Lodewijk De Schutter van de Vlaamsche Katholieke Polderzonen?Uitnodiging voor gouwdag Antwerpen 09/04/1907 te AntwerpenAVV VVKANTWERPSCHE GOUWBONDFeestzitting, op Dinsdag 9 April 1907Om 14 uur, te AntwerpenZaal ‘KALKOENSCHEN HAAN’ St. Jacobsmarkt

Makkers,In alle afdelingen, wij mogen het met fierheid vaststellen, is het een wedijveren geweest om door zelfwerking, te komen tot het uitroeien, of het veranderen van hetgeen door een vreemd onderwijs in ons misvormd was, tot het volmaken van ons eigen zelven. Maar, naast die zelfwerking, moeten er nog hoogdagen staan, hoogdagen waarop gansch ’t Antwerpsch studentenvolk samenstroomt om te verbroederen, om door ’t aanhooren van het bezielend

9

woord van ouderen in den strijd, door het geestdriftig samenzingen van onze strijdzangen, in ons blijmoedigheid, geestdrift en werkijver herop te wekken.Dit is de reden waarom de ANTWERPSCHE GOUWBOND de algemeene vergadering belegt.Antwerpsche makkers, weest op uwen post! Die blijde dag moet aan eenieder doen zien dat Antwerpen niet alleen den talrijksten maar ook den geestdriftigsten Gouwbond bezit.De Schatbewaarder, De Eerehoofdman, De Schrijver,LOD. DE SCHUTTER. DR. A. LAPORTA. H. POOT.

De Hoofdman,ARTH. VAN HUFFELEN.

DAGORDE:Aanspraak door H. POOT.Redevoering door J. MULS.Broedergroet uit West-Vlaanderen door K. CARTON, afgevaardigde van het Alg. Katholiek Vlaamsch

Studentenverbond.Redevoering door Dr. A. VAN DE PERRE.Redevoering door Apotheker HENDRICKX.Verlustiging.

AMVS 253

ZOMERVAKANTIE 1907Vergadering 16/08/1907 te Kapellen. Vergadering van 16 Oogst 1907 te Capellen.Een kort gebed opende de vergadering ten 3 1/2 ure.Waren afwezig de heeren: R. Meyer, Ed. Janssens, Corn. De Schutter, C. Van Loock, De Biëvre, J. Janssens.Als eerste punt der dagorde kwamen de mededeelingen betreft hebbende op den gouwbond. Vooreerst overliep de voorzitter een oogenblik de feestwijzer en wakkerde al de leden aan den gouwdag bij te wonen. Daarom stelde uw dienaar (=L. Bril) eene stoffelijke aanmoediging voor, namelijk dat een deel der reiskosten door de kas van den bond zou vergoed worden aan de leden die op den gouwdag tegenwoordig zouden zijn. Na eenige besprekingen die slechts handelden over de uitvoering van dit voorstel werd eindelijk aangenomen dat 1/3 der kosten van tram en trein van de plaats waar het lid woont tot de plaats waar de gouwdag is zou vergoed worden. Een lid van 't bestuur zal de tegenwoordigheid der leden aanstippen.Een 2e mededeeling was de brief door den voorzitter van den gouwbpnd aan al de kringen gestuurd. Na de lezing ervan werd er eens op gewezen hoe onze afvaardiging in een zat bij het gouwbestuur en besloten met de algemeene verkiezing ook de afgevaardigden te kiezen die elk verlof een verslag van de bestuurszittingen te Leuven zouden voorbrengen.Na die mededeelingen hadden we de voordracht van den heer C. Roosens die sprak over het boekje van L. De Raat 'Een economisch programma der Vlaamsche beweging' na dit boekje overloopen te hebben drukt de spreker bijzonder op dit punt: Om het volk in onze beweging mede te trekken moeten de stoffelijke nadeelen der vefransching doen kennen, daarom moeten ons bijzonder toeleggenop den economischen en socialen kant van de Vl. Bew.De heer Frans Bril las ons zijn dichtstuk 'Avondstemmen' waarna Ferd. Bril sprak over Lod. Pasteur, zijn leven, zijn werken. Hij beschouwde hem als man van een stuk, echt vaderlander, als katholiek, feitelijke weerlegging van de drogrede dat wetenschap en geloof tegenstrijdig zijn en eindelijk als geleerde. Hier toonde hij ons zijne werken, het geneesmiddel tegen razernij, de koolziekte?, de ziekte der zijdewormen, zijn beslissend antwoord over de spontane genentie? die onmogelijk is, bewees hij.Na dit voordracht hadden we eene opmerking van J. Bril dat vdr. eigenlijk spreekbeurten zijn en niet afgelezen mogen worden.'Uit de dood komt het leven' was het werk van Th. Thysen, waarna we eerste uitgalming hadden van Frans Bril 'Mijn moeder'.De voordracht van den heer J. Bril handelde over het oor. de ontleedkunde en de levensleer van dit zintuig. Na een korte inleiding over den aard der klanken die slechts trillingen zijn van stoffelijke lichaam gaf de spreker ons de viervoudige verdeelingen van het oor met den rol door ieder vervuld. Vooreerst de uitwendige oor die bestaat in oorschelp en uitwendige gehoorgang. dit deel moet de klanken opvangen en het trommelvlies beschermen. Ten 2 de middenoor of het trommelvlies met de daarbij behoorende beentjes, het moet de klanktrillingen ontvangen. Ten 3e de inwendige oor of liever de eigentlijke oor die de klanken door het trommelvlies ontvangen overzet tot de hersens door de neuronen. Hierin hebben we als bijzonderste deelen de beenderige en de vliesige doolhof en het slakkenhuis dat eigenlijk den bijzondersten rol vervult.Als afwisseling dienden de liederen door de heeren Jan Meyer en C. Roosens gezongen.

10

Werden aangeduid als sprekers de H.H. H. Van Oeckel, Ed. Janssens, L. Bril. voor een werk Van Looveren, Veraert, Geerts.De vergadering sloot ten 6 1/2. De schrijver L. Bril verslagboek I Polderzonen p.12-14

Vergadering 12/09/1907 te ? Vergadering van 12den September 1907.De vergadering werd met het gebed geopend rond 3 uren, door den H. Eug. Truyens, die alleen het aftredend bestuur vertegenwoordigt. Er wordt onmiddellijk overgegaan tot het kiezen van een nieuw bestuur. Worden gekozen:als voorzitter, onze makker P. Van Looveren; als schrijver, uw dienaar (=C. Roosens); en de vrienden Eug. Truyens en P. Danis werden herkozen als schatbewaarder en ondervoorzitter van onzen Bond.De nieuw gekozen leden nemen daarop plaats aan de bestuurstafel, en de voorzitter neemt het woord, om de vergadering te bedanken voor de vriendelijke genegenheid, aan hem en zijne medeleden van het bestuur betoond. Dapper zullen zij hun best doen, om van den Bond meer en meer te maken wat hij wezenlijk zijn moet: eene broederlijke vereeniging voor jonge en geestdriftige studenten, die allen hetzelfde ideaal in den kop dragen, en wilskrachting naar eigen volmaking en zelfontwikkeling streven, door wederzijdsche beleering met woord en te schrift, en onderlinge, gulle, Vl., eigen vriendschapsbetrekkingen.Na bestatigd te hebben dat er een vrij groot getal afwezigen is, waaronder een of twee die een werk hadden moeten voorbrengen, geeft de Voorzitter het woord aan den makker Stan Geerts, die eene welbedachte rede hield over Albrecht Rodenbach: Die de machtige opwekker werd der kath. Vl. Studentenbeweging; die er tevens ook de bard van werd, en het opgezette werk, door de vurige krachten van zijn meeslepend woord en zijn geestdriftige zangen diepen wortel schieten deed; die tevens baanbreker was eener nieuwe ontluikende letterkunde, en voor zijn al te vroeg afsterven zijn faam vestigde niet alleen van Stichter der Vl. B., maar ook nog van eene ware dichter, een dichter bij god? geweest?Daarna nam de voorzitter zelf het woord en sprak ons in gloedvolle, dichterlijke taal over schoonheid en de weergave van dit schoone door den scheppenden kunstenaar. De aard en wezen van het schoone, het echte schoone; de edele taak, verheven schoon, soms vlijmend? pijnlijk van den kunstenaar, die in prachtige vorm de wondere beelden en hooge idealen zijner phantasie voor anderen uitbeelden wil, en schoonheid geven wil aan zijn medemenschen. Een welverdiend handgeklap begroette het slot van die dichterlijke ontboezeming.Daarna hield ons eerelid, Dr. Van Tichelen op zijne eigene humoristische wijze eene belangrijke en leerrijke voordracht iver het H. Land; verduidelijkt door oude dokumenten en zichtkaarten uit het Oosten. Een daverend handgeklap begroette den wakkeren spreker, en onderlijnde een tweede maal den dank hem in aller naam gebracht door den Voorzitter.Liederen werden met zijne gewone bereidwilligheid gezongen door den makker Jan Meyer.Daarna werd er eene duchtige woordenwisseling gevoerd over de boekenkas en over onze aansluiting bij het A.K.Vl. Studentenbond en dezes werking; als slotsom werd gestemd dat in de erstkomende vergadering den verkoop zal plaats hebben der boeken die niet meer gevraagd worden; dat onze 2 afgevaardigden bij 't A.K.Vl.St. zullen aandringen op vurige werking, en ons hier in den Bond regelmatig verslag willen geven dier werkzaamheden.Na 't gebed, onder 't zingen van den Vl. Leeuw werd de vergadering gesloten rond 6 uren. De schrijver St. Roosens verslagboek I Polderzonen p.15-18

Vergadering en liederavond zomervakantie 1907. De Polderzonen. Over kerkmuziek, door E.H. Van der Mueren. Over Modernismus, door E.H. Fransen. Puike liederavond. De Student, Kerstverlof 1907-1908, 28e jg. nr.1 p.34

KERSTVAKANTIE 1907-1908Vergadering 29/12/1907 te Stabroek. PS. Een stuk slecht gekopieerd, laatste letters van de regel viel wegVergadering van 29 december 1907. te Stabroek.De vergadering werd geopend rond 3 uren.De voorzitter verwelkomt de opgekomen makkers, die niettegenstaande het slechte winterweer, in tamelijk groot getal aanwezig zijn. Verder ontwikkelt bij deze gedachte, dat de Vl. Studenten nooit genoeg onze Vl. Bew. zullen kunnen kennen, wij moeten haar leeren kennen in har geheele veelzijdigheid, langs alle kanten, onder alle oogpunten.

11

Te weinig in het algemeen wordt er op onze vergaderingen over Vl. Bew. gesproken, en het ware te wenschen dat er in het vervolg wat meer over dit belangrijk punt gehandeld werde.Na de welkomstrede van den voorzitter, geeft de schrijver lezing van het verslag der vorige zitting; verslag dat zonder opmerkingen wordt goedgekeurd.Verder onstaat er eene bespreking over de boekenkas. Er was aangekondigd dat de boeken, welke niet meer ter lezing zouden gevraagd worden, geingen verkocht worden. Maar dit punt der dagorde werd verschoven tot eene volgende zitting, omdat de bibliothekaris en hulp-bibl. beiden, tegelijk om gegronde redenen, belet waren de zitting bij te wonen.Na een lied van den vriend Meyer onze makker vergast? Frans Bril ons op een eigen??? welgelukte gedichten.Daarna geeft de makker Lod. Bril een verslag over de werkzaamheden van den Antwerpschen Gouwbond gedurende de laatste jaren; hij schetst ons in ??? wat al goeds de Gouwbond verricht heeft met het inrichten van gouwdagen, van liederenavonden, prijskampen en vlaamshe werkingen.Na eenige oogenblikken verpoozing wordt de vergadering verdergezet. Onze vriend Maurits Orban, student in ??? geeft lezing van een uitgebreid ??? over de geschiedenis der Germanen. Met Tacitus? aan de hand, zingt voordrachtgever ??? in de voor??tijden, die het opkomen zagen der onderscheidene takken van den grootere Ind. germaanschen volksstam. Daarna houdt de redenaarzich op bij de Germanen die in de 1ste en 2de eeuw voor XP de lanten bewoonden, die zich uitstrekken boven den Rhijn. Met bondige klaarheid en levendige voorstleling, wordt ons verder getoond geheelt het leven van den Germaan als enkeling, in zijne familie, als lid van den ganschen stam, en het openbaar leven. eene luid handgeklap der leden en eene kort woord van gelukwenschen vanwege den voorzitter vallen den wakkeren spreker ten deel.Daar het reeds vrij laat begint te worden, wordt de spreekbeurt van den makker Van Tichelen voorbehouden tot eene volgende vergadering. Na het vaststellen der dagorde van de eerstkomende vergadering, wordt de vergadering gesloten door het gebed en eenen dreunenden Vl. Leeuw. De Schrijver St. Roosens verslagboek I Polderzonen p.19-21

Vergadering kerstvakantie 1907-1908. Vlaamsche Katholieke Polderzonen: Lod. Bril, doelmatig over stichting en inrichting van den Antwerpschen Gouwbond. Werking over heel de Gouw. - M. Orban, geschiedenis der Germanen enz. De Student, Paschen 1908, 28e jg. nr.2 p.81

PAASVAKANTIE 1908Vergadering 23/04/1908 te Kapellen. Zitting van 23 April 1908 te Capellen.De voorzitter opent de vergadering rond 3 uren, en verwelkomt de vlaamsche makkers. ??? opkomen, en hun deelnemen aan de werkingen van onze gilde toont aan dat er nog Vlaamsch leven, dat er hun nog Vlaamsche betrachtingen in het hart wonen.Vervolgens leest de schrijver het verslag der vorige zitting. - De Heer J. Bril doet opmerken dat er in het verslag geen melding gemaakt werd van een besluit genomen op de vorige vergadering onder 't Kerstverlof; namelijk dat in het vervolg de leden die een werk te maken hebben, ten minste 10 dagen voor de vergadering hun onderwerp zullen doen kennen aan den schrijver, opdat deze dan de dagorde zou kunnen aangeven op de uitnodigingskaarten; dit alles met het doel de leden op de hoogte te brengen van wat er zal behandeld worden, hetgene ??? uitlokken en doorvaeren van besprekingen over de werken grootelijksch vergemakkelijken.Daarna neemt de Eerw. H. Van Tichelen het woord en spreekt over de verschillende oorzaken van ongeloof. Oorzaken die kunnen gerangschikt worden in 3 groote verdeelingen: 1e) Verstandelijke oorzaken (onwetendheid; verwarring van W. en geloof)2) Gemoedsoorzaken of oorzaken voortspruitende uit de driften (zoals Hoogmoed, Wulpschheid, ???zucht)3) Maatsch. oorzaken (opvoeding, kring, mensch...)De makker Aertssens leest ons eene schets uit het gedienstig leven van de Galliërs.De Heer Collet brengt ons den broedergroet van het herlevende Heidebloempje. Men meende het dood, en het sluimerde slechts. Wederom bloeit het op in vernieuwde jonge kracht, vol belofte voor de toekomst.Onze Heer Voorzitter dankt den vriend Collet en wenscht de makkers van het Heidebloempje geluk, wenscht hen goed heil en belooft hun de steun van de kath. Vl. Polderzonen.De Heer Bervoets geeft verslag over de werking van de Boekenkas. Uit dit verslag blijft dat die nuttige inriching kennelijk regelmatig werkt, en stellig de beste uitslagen oplevert. Om de werking doelmatiger te maken worden tesaamgaande volgende beslissingen genomen:1) Op de vergadering zullen al de boeken meegebracht worden.

12

2) Een bladje papier wordt in elk boek geplakt, om beter te kunnen nagaan waar de boeken geweest zijn.3) De laatste makker die zijnen naam gegeven had om het boek te lezen, zal het ??? naar den boekbewaarder.Daarna wordt er over gegaan tot de verkoop van de boeken die niet meer worden ter lezing gevraagd.De Heer Lod. Ferd. Bril hield eene schoone voordracht over de P???aphaëlieden, eene Engelschen schilderschool dit 't toppunt van haren bloei bereikt in de 2de helft van verleden eeuw met Burn Jones en Millet als bijzonderste vertegenwoordigers. De voorzitter wenscht spreker geluk en drukt den wensch uit de voordrachten in dien aard vooor zooveel het mogelijk is, zouden toegelicht en verduidelijkt worden door lichtprenten.Om te sluiten kregen we eene bondige wetenschappelijke voordracht over den stereoscope door den makker Cyr. De Bièvre.Rond 5 1/2 wordt de vergadering geeindigd door het gebed en het zingen van den Vl. Leeuw. De Schrijver Roosens verslagboek I Polderzonen p.22-25

Vergadering 23/04/1908. Katholieke Polderzonen, 23 April, voordrachten over het modern ongeloof, over de preraphaëlieten, enz De Student, Half-Oogstverlof 1908, 28e jg. nr.4 p.171

ZOMERVAKANTIE 19081e vergadering groot verlof 1908. - zie onderschrift bij 2e vergadering

2e vergadering groot verlof 1908. Van de laatste zitting (De 2e van het groot verlof 1908) waar uw schrijver niet aanwezig had kunnen zijn, kon er geen verslag gegeven worden. verslagboek I Polderzonen, verslag 29/12/1908 p.26

2 Vergaderingen en toneelavond zomervakantie 1908. Vlaamsche Katholiek Polderzonen: 2 vergaderingen, voordrachten over den toestand der Vlaamsche Bewaging, over taak der studenten op sociaal gebied, over karaktervorming, godsdienstleer, nijverheid, verders letterkundige werken, ook een goed gelukte tooneelavond te Eeckeren. De Student, Kerstmis 1908-1909, 29e jg. nr.1 p.27

KERSTVAKANTIE 1908-1909Vergadering 29/12/1908 te ? Zitting van 29 December 1908.In afwezigheid van den voorzitter - die bericht zond dat hij onmogelijk de zitting kon bijwonen - opende uw dienaar (=St. Roosens) de vergadering (rond 3 uren) met het gebed. Van de laatste zitting (De 2e van het groot verlof 1908) waar uw schrijver niet aanwezig had kunnen zijn, kon er geen verslag gegeven worden.Onze makker, Eug. Truyens, boekbewaarder, gaf kort verslag over den staat der boekerij; en daarna werd overgegaan tot de verkoop van een aantal boeken die niet meer in lezing gevraagd worden. Een boek werd onder de aanwezige leden verlot; wordt voorgesteld dit in 't vervolg meer te doen, om het regelmatig bijwonen der vergadering aan te moedigen. Daarna geeft onze vriend, Rene Thysen, lezing van een opstel, waarin hij het leven schetst van eenen landverrader, van iedereen gevlucht en verstooten; het is een belangwekkend kijkje in het leven onzer barbaarsche voorouders.Na het zingen van een lied, geeft uw dienaar (=St. Roosens) lezing van een werk over de 'Herleving van ons Vlaamsche Lied'; hoe het Vl. lied dood was; herleefde eerst bij de Studenten; dan bij 't volk; wat al goed het volkslied dichtten (stichtten?) kan, en waarom wij studenten, aan 't vespreiden van het Vl. lied moeten meehelpen.Er wordt verder eene gedachtewisseling gehouden over de mogelijkheid van onder 't groot verlof gezamentlijk naar de Rodenbachsfeesten te gaan te Roeselaere; en er wordt ook gesproken ove het vieren van het 5-jarig bestaan onzer studentengilde; de leden zijn het niet eens, over de wijze, en over het tijdstip waarop die feestzitting moet gegeven worden.Na de afgedane besprekingen wordt de officiële zitting gesloten met het gebed; waarna de makkers in gezelligen hout (?) nog een aangenaam uurken samenblijven rond de gloeiend kachel. De Schrijver

St. Roosens. verslagboek I Polderzonen p.26-27

13

Vergadering kerstvakantie 1908-1909. Polder. Voordracht over de herleving van het Vlaamsch lied door E.H. Roosen; letterkundige werken, liederen, enz. De Student, Paschen 1909, 29e jg. nr.2 p.77

PAASVAKANTIE 1909L. Bril - lid Gouw Antwerpen 1908-1909. Het Bestuur: ...Leden: L. Bril, ... De Student, Paschen 1909, 29e jg. nr. 2 p.81Noot: L. Bril (=lid van Polderzonen?)

Gouwdag en vlaggewijding te Hoboken op 22 April ...H. L. Bril over het doel der studentenbeweging… De Student, Half-Oogstverlof 1909, 29e jg. nr.3 p.130

Feestvergadering 5-jarig bestaan paasvakantie 1909. Vlaamsche Katholieke Polderzonen: te Eeckeren, feestvergadering, vijfjarig bestaan; puike vergadering, talrijk bijgewoond en prachtige toespraken door den voorzitter; door E.H. Walgraeve over Alb. Rodenbach; door den eerevoorzitter H. Van de Poel, door H. St. Serneels, afgevaardigde van den gouwbond; door H.H. Van oeckel, oud-voorzitter, door H. L. F. Bril, wat de studentenbeweging beoogt en hoe we ze moeten opvatten. De Student, Half-Oogstverlof 1909, 29e jg. nr.3 p.130

ZOMERVAKANTIE 1909Vergadering 16/09/1909 te ? Zitting van 16 September 1909.Waren tegenwoordig 2 eereleden E.H. Simons en Nelis en 23 leden.De vergadering werd geopend met het teeken des + en 't zingen van 't bondslied.Daarna kregen wij vooreerst te hooren: 'Het karakter der Oude Belgen' door Stan De Schutter. Met eenige korte doch klare trekken deed hij uitschijnen: a) hunne herbergzaalheid en gulhertighied: thans is die schoone gewoonte van vreemden in huis op te nemen, bijzonder in onze steden is gansch verdwenen.b) hunne oprechtheid en vaste trouw: zij vermoeden geen gevaar bij vreemden, in hunne handelingen stak geen geveinsdheid.c) zuiverheid van zeden alhoewel nog heidenen. Door verzwakking van zeden verminderde ook later hunne kracht.Dit opstel was grootendeels geput uit Caesars 'Bella Gallica'. Hierop volgde eene vriendelijke kritiek op taal en geschiedkundig gebied.Als afwisseling vergastte Rik Smout ons op fraaie liedekens.E.H. Simons legde ons uit: 'Waarom wij bijeenkomen op de studentenbonden'. Spreker legde ons breedvoerig voor oogen welk ons ideaal moest zijn; en om onzen plicht te vervullen wij eerst ons zelven moeten schaven en ons ontwikkelen in opzicht van taal, uitspraak, uiterlijke houding en karakter. Ons eerelid werd dapper toegejuichd!Na deze vurige toespraak werd er overgegaan tot de kiezing van het bestuur, allen werden herkozen uitgenomen de E.H. Roosens die zijn ontslag als schrijver nam en vervangen wordt door Stan Van Look die zijne verontschuldigingen aanbiedt om rede zijner afwezigheid alsook omdat hij geene uitnoodigingen heeft gestuurd daarbij tot hiertoe nog niets van den vorigen schrijver heeft ontvangen. Hij hoopt dat er heden zal overgegaan worden tot de herkiezing van eenen schrijver daar hij dit ambt niet of tenminste moeilijk stipt kan volbrengen en er niets in den weg ligt om eenen anderen te kiezen.De voorzitter zet de leden der verschillende dorpen aan zooveel geld mogelijk in te oogsten voor de vlag en die inzameling mag als goed gelukt aanschouwd worden.Voorzitter spreekt over de cel.E.H. Louis De Schutter doet ons de geschiedenis kennen van de werkloosheid der werklieden. Die sociale mistoestand is ontstaan met de maatschappij zelf, er heerscht overproductie de patroon brengt zijne waren niet meer aan den man vermindert zijne bedrijvigheid en door dit feit vallen vele werklieden zonder werk. Voorbeelden gaf hij van Griekenland, Rome. In de middeleeuwen was er geen gevaar voor die sociale mistoestanden de productie was standvastig en de werklieden vonden verzekering tegen werkloosheid in hunne gilden.Te 6 ure werd de vergadering met het + en een dapperen Vlaamschen Leeuw gesloten.

14

De Schrijver Ct. Van Look

Bondslied Polderzonen, gezongen op vergadering 16/09/1909.…In het verslag van een vergadering gehouden te Stabroek op 4 april 1907 lezen: we: "Zo lang reeds droomden wij van een bondslied, dat wij zouden kunnen laten galmen op vergadering en feest, en dat ons van verre zou doen kennen. Eindelijk, de woorden zijn er en de muziek zal er komen!"Die muziek kwam er inderdaad, want de vergadering van 16 september 1909 werd volgens het verslag "geopend met het teken des + en met het zingen van het bondslied".In het archief bewaren wij van het bondslied een gedrukt eksemplaar met tekst en muziek, uitgegeven door de Muziekdrukkerij Jan Bouchery, Hopland 22, Antwerpen. Het bondslied, getiteld "Strijdlied der Vlaamsche Katholieke.Polderzonen", werd getoonzet door Firmin Swinnen op tekst van Cornelis De Schutter. Wij laten hierenkele biografische gegevens volgen over de tekst- en over de toondichter. DE TEKSTDICHTER, Corneel De Schutter, missionaris van Scheut, werd geboren te Kapellen op 3 maart 1887. Hij staat vermeld als lid van "De Polderzonen" in het eerste ingeschreven verslag van 6 september 1906. Wij vermoeden, dat hij een mede-stichtend lid van de studentenbond is geweest. Zeker was hij één van deallereerste leden.Corneel De Schutter had schrijvers- en dichterstalent. De tekst van het bondslied is in verre na niet het enige gedicht, dat uit zijn pen is gevloeid.Op 11 oogst 1910 tijdens een vergadering te Stabroek sprak Corneel De Schutter zijn afscheidswoord tot zijn medeleden van de studentenbond. Kort nadien zou hij als missionaris vertrekken naar China. "Allen", zo meldt het verslag, "horen nog de zindering van zijn stem, en de aandoening die doorklonk in zijn woord, toen hij zijn afscheid sprak".Pater Corneel De Schutter vertrok uit onze gewesten in 1910, en in de lange periode tot aan zijn dood in 1971 is hij niet éénmaal teruggekeerd in het vaderland. Hij was missionaris in China van 1910 tot 1953. Toen hij China gedwongen moest verlaten, werd hij missionaris in de Fi lippijnen. Hij overleed op 84-jarige ouderdom te Taytay (Manilla) op 6 augustus 1971, na 61 jaar ononderbroken dienstbaarheid in ‘t missiegebied.Een plechtige zieledienst te zijner nagedachtenis werd opgedragen te Kapellen op 21 augustus 1971. Tijdens het uitvaartmaal werd door de letterkundige Emiel Van Hemeldonck, oud-lid van de studentenbond, een "In Memoriam" uitgesproken over de tekstdichter van het bondslied der Polderzonen. Dit "In Memoriam" ver-scheen in "Komaan", het driemaandelijks tijdschrift uitgegeven door het Klein-Seminarie te Hoogstraten voor leerlingen en oud-leerlingen, jg. 1971, nr. 4.DE TOONDICHTER, Firmin Swinnen, werd geboren te Scherpenheuvel in 1885. Hij studeerde aan het Kon. VI. Konservatorium te Antwerpen en volgde er de lessen van orgel bij Jos Callaerts en van kontrapunt bij Jan Blockx. Gedurende een viertal jaren was hij organist in de kerk te Herselt en nadien, van 1911 tot1914, in Sint-Walburgis te Antwerpen. In 1914 week hij uit naar Engeland. Daar gaf hij koncerten ten bate van de Vlaamse vluchtelingen tijdens de eerste wereldoorlog. Via Nederland ging hij in 1916 naar Amerika in Philadelphia. Hij werd er orgelist in bioskopen (het was toen nog de periode van de stomme film). Later werd hij organist bij de heer Du Pont, een fabrikant in nylonkousen. Hier beschikte hij over een orgel met 270 registers. In 1964 kwam hij voor het laatst nog over naar België met zijn vrouw, die in 1969 overleed. Tijdens zijnlaatste levensjaren verbleef Firmin Swinnen in het gesticht "Your Home Trustees" te Wilmington in de stad Delaware, U.S.A. Hier overleed hij kinderloos op 18 april 1972.Benevens meerdere orgelkomposities en een Spaanse dans publiceerde hij drie liederbundels. Zijn liederen zijn dichterlijk lief in populaire trant.De biografische gegevens over de toondichter Firmin Swinnen werden ons meegedeeld deels door zijn neef, E. Pater Swinnen o.praem., leraar aan het St.-Michielskollege te Brasschaat-Vriesdonk, en deels via de heer Edw. Kerstens door E. Pater Timmerman, norbertijn van de abdij van Tongerlo.Wij hebben niet kunnen achterhalen hoe het gekomen is, dat "De Polderzonen" de Kempense toondichter Firmin Swinnen hebben gekozen voor het komponeren van hun bondslied. Sommigen menen, dat hij ook voor andere verenigingen had gekomponeerd en zo naam had gemaakt.… Brochure Bresseleers p.

KERSTVAKANTIE 1909-1910Vergadering 30/12/1909 te Stabroek. Verslag der Vergadering van 30 December 1909.StabroekWeinig leden tegenwoordig: een twintigtal hoogstens: alzoo meer dan de helft der leden afwezig! Al was 't winter, toch was het weer goed; de schuld is misschien te schuiven op den ongewone vergaderingsdag: een woensdag.

15

Na opening der vergadering kondigde de heer voorzitter ons een droef nieuws aan: ons medelid de E.H. Ed. Janssens, was daagsch te voren, na een meer dan tweejarig ziek zijn overleden. Wij verliezen in hem een trouw vriend, een beproefd Vlaamsch medekamper. Al de leden en eereleden werden verzocht tegenwordig te zijn op lijkdienst en begrafenis; meest alle beantwoordden aan dit verzoek. Op twee Januari werd vanwege den bond, nog een plechtige zielmis voor hem opgedragen.De Heer voorzitter las daar na het verslag voor der voorgaande vergadering; de schrijver C. Van Look afwezig zijnde, 't werd goedgekeurd; daar de schrijver ook schriftelijk zijn ontslag nam moest er verkozen worden voor een nieuwe; de E.H. Lodewijk Bril werd verkozen, doch nam niet aan om gegronde redenen; na nieuwe verkiezing werd uw dienaar (=Frans Bril) verkozen.De regeling van ons Vlaggefeest lokte drukke bespreking uit; het zou plaats hebben op zeven April; te dier gelegenheid zou men ook trachten de Gouwdag te Eekeren te doen plaats hebben, met 's avonds een Hullebroeckfeest.Ter vervanging van den ontslagnemenden boekbewaarder L. Bril, werd Alfons Aertssens aangeduid.Om 't eindigen las de Heer C. De Bie ons een goed gestyleerd werk voor: Het gevecht aan de Samber tusschen de Nerviërs en Caesar.Om vier ure werd de vergadering gesloten met het gebed; waarna nog machtig dreunde een overtuigde Vlaamsche Leeuw. De Schrijver

Frans Bril verslagboek I Polderzonen p.31-33

Vergadering kerstvakantie 1909-1910. Polders. De kring had het afsterven te betreuren van den E.H. Janssens. De brief van den Antwerpschen Gouwbond werd voorgelezen. Bloeiende boekenkast. De Vlaggewijding en de tooneelavond werden ook besproken. de Student, Paaschverlof 1910 nr.2 p.84

PAASVAKANTIE 1910Vergadering 31/03/1910 te Stabroek. Vergadering van 31 Maart 1910 StabroekTalrijk opgekomen waren onze vrienden; heel veel en goed werk werd er afgedaan: in een woord het was een best gelukte vergadering.De Heer voorzitter opende de vergadering met het Kruisteken, daarna ??mde door de zaal ons machtig bondslied. er was een heele hoop brieven ingekomen: van 't Gouwbestuur, uitnoodigingen voor een Hullebroekavond te Wijnegem; uitnoodigingen voor den socialen landdag te Boom: een brief van de overste van Sint Lambertusgesticht te Ekeren .. daarvan werd lezing gegeven beneves noodige bij- en inlichtingen.Ons Vlaggefeest werd besproken; aller overtuiging was dat het schoon zou zijn, en aller wil dat het ten volle lukken moest: alles werd dan geregeld om van een goed verloop zeker te zijn.Hierna kwam de spreekbeurt van den Eerwaarden Heer Jef Van Tichelen: hij sprak ons over de kunst in het vlag; hij leerde ons de leidende beginsels van het vervaardigen van kunstvaandels: het mag geen stijve draperij, overladen met dik borduursel en lauwertakken, die log en zwaar neerhangt aan den stok; jet moet een golvend gewapper zijn, licht waaiend en spelend in den wind, de kern van het verbeelde moet tegen den stok geplaatst, en van daar moet het in harmonische lijnen met fijndooreengestrengelde, en klaar-symbolishe kleuren, naar 's uitteinde wegvloeien; het moet licht zijn als de wind die er mee speelt, schoon als het gedacht dat het verzinnebeeldt, sterk als een vooopgaander in onze opmarschen. Heel van pas die voordracht; gepaster kon niet; later onze vlag ziende hebben wij gezegd het is een kunststuk: dit danken wij den grooten kunstenaar Joe English.De Heer Artur van Looveren las ons zijn prozawerk: De Eerlore: hoe een lafaard gestraft werd bij de Germanen: verbanning uit de maatschappij; prachtig werk met schoon beschrijvingen, en pakkende uitgedrukte gevoelens.Nu kwam onze missionaris C. De Schutter aan het woord; allen hooren wij nog de zindering van zijn stem, de aandoening die door klonk in zijn woord als hij zijn afscheid sprak, en hoe hij ons roerde door het uitzeggen van zijn heerlijk priester-zendelings ideaal; daarna sprak hij ons over de Verstandelijke Liefde; een prachtige voordracht, spijtig dat ik zijn woord niet kan doen herleven; de gedachten alleen kan ik koud weergeven: zoo wij moeten ons volk stoffelijk, zedelijk verstand opheffen, daarom moeten wij het beminnen, en beminnen is kennen; we moeten dan kennen het verleden Vlaanderen, zijn geschiedenis, zijn kunstroem, ons eigen maken de echte oud-vlaamsche deugden: trouw aan taal en land, en kunstliefde; we moeten ook Vlaanderen kennen in het heden: zijn welstand en zijn nood, zijn deugden en zijn gebreken, daardoor zullen nog dan worden sociale werken op alle gebied; zoo gereed tot den strijd mogen wij blij de toekomst inzien. Juichend handgeklap begroette die schoone voordracht; wij danken

16

er onzen vriend voor die gaat vertrekken naar de verre lande; wij zullen steeds aan hem denken als een trouwe vriend, en echt vlaamsch strijder; ook onze hulp is altijd voor hem.Ten slotte viel er nog te verkiezen voor een boekbewaarder; de heer Alfons Talssens? vroeger reeds aangeduid word voor goed verkozen.Na nog wat weg en weer geklap over ons Vlaggefeest werd er besloten, een of twee tooneelavonden in te richten onder 't groot verlof, ten voordeele van C. De Schutter.Een kloeke Vlaamsche Leeuw sloot de vergadering.Moest ik hier mee eindigen, ik zou mijn plicht niet gedaan hebben: een woord valt er te zeggen over ons Vlaggefeest: het is gelukt zooals wij het niet durfden verwachten; studenten waren opgekomen van elle kanten; fel wapperde ons vlag in 't zonnelicht, omringd van huldigende zustervlaggen; aanmoedigend, versterkend klonk het woord der ouderen op de feestvergadering; onzen dak aan de Antwerpschen Gouwbond voor zijn medehulp. Nu met moed en kracht vooruit, geleid door onze banier ten strijde en ter overwinning. De Schrijver Bril Frans verslagboek I De Polderzonen p.34-37

Vlaggefeest en Gouwdag 07/04/1910? Noot : Vlaggefeest - datum vlaggefeest? na vergadering 31/03/1910 (+vlag vermeld jaartal 1910)- met medewerking van de Antwerpse gouwbond- feestvergadering met vlaggen zusterbonden en toespraken ouderen

Gouwdag 07/04/1910 Ekeren. Gouwdag te Eeckeren op 7 April. De kring van de Polders huldigde zijne vlag in. Pol Van Looveren, voorzitter, sprak over de beteekenis van de vlag en van de Gouwbond.H. Alf. Stroobant sprak als afgevaardigde van 't A.K.V.S.Adv. Van Oeckel, toonde ons den weg naar onze idealen. E.H. Prims sprak over sociale studentenbeweging.Adv. Wildiers zegde ons waarom we moeten Vlaamsch zijn; de redenaars behaalden geestdriftige bijval. 's Avonds Hullebroeckfeest. De Student, Half-Oogst 1910, 30 jg. nr.3 p.131

Polderzonen. Aanspraken door E.H. Van Tichelen en E.P. De Schutter. Regeling van den Gouwdag en de Vlaggewijding. De Student, Half-Oogst 1910, 30e jg. nr.3 p.132

ZOMERVAKANTIE 1910Vergadering 11/08/1910 te Stabroek. Verslag van de Vergadering van 11 Oogst 1910StabroekHet kruisteken opende de vergadering. De Eerwaarde Heer P. Danis zat voor. Door allen meegezongen helmde ons bondslied door de zaal.De Eerwaarde Heer G. Simons, eerelid, sprak ons eenige van zijn door praktische werken: ge moet zingen en daarom leeren, want ge kunt het niet, om te leeren moet ge de kracht hebben van te willen; leer U moeite geven, beoefen de tucht, neem daarin een voorbeeld aan duitsche en engelsche studenten. Die woorden, we hopen het, zullen niet verloren gaan voor ons.Onze vriend de Eerwaarde Pater De Schutter, nam daarna het woord; zijn eerste was in verband met voorgaande: Wat duitschers en engelschen niet hebben dat bezitten wij: een ideaal, strijdlust: door rucht zou dat misschien verloren gaan, en beter is het een ideaal te hebben. Nog zegde hij: Zijt mannen van de daad, durf jongens die eigen werk door eigen daad afdoet. Dan sprak hij ons zijn laatste afscheid toe, vroeg hulp voor zijn werk ginder in 't verre land, en dankte voor alles wat wij reeds gedaan hebben en nog zouden doen.Door de heeren Alfons Wouters en Stan De Bie werden liederen gezongen. Praktisch ging de E.H. Simons op toe en leerde ons een lied aan: Het Kerelskind, daarbij de wensch uitdrukkend dat dit voortaan altijd zou gebeuren; vele waren er voor, alhoewel enkele er bezwaren tegen opperden.'Vaderlandsliefde' was de titel der spreekbeurt van den Heer Jules Scheyvaerts; hij leerde ons wat vaderlandsliefde is, en waarom en hoe wij het vaderland moeten beminnen. Een heel goed gelukt werk!Een biografisch-kritische studie kregen wij over den schrijver Lod. Mulder door Alfons Leemans; het was een schrijver van voor trachtig, een militair, later leeraar; een echt humorist. Zijn 'Kiesvereeniging van Stellendijk' een

17

blijspel is zijn beste werk; hij beziet den echt vermakelijken kant der menschenzaken, hekelt fijntjes en bespot hun voornaam doen in nietigheden; bij hem geen holle fraseering, maar ware doorpeinsde gedachten; hij schreef ook geleerde geschiedkundige werken.Heer Karel Bremdonckx? las zijn werk over Onzer Karel De Laey; een afluistering van een voordracht van Jules Persyn. In korte trekken schetste hij zijn leven; gaf ons zijn werk te kunnen: 'Vrezen' 'Ook Verzen' en 'Van de Lande' verhaalde zijn vroege dood, onderlijnde zijn verdiensten als dichter. Ook wat zeer te loven viel en terecht merkte de E.H. Simons het op, is dat de Heer Bremdonckx, ons een paar proeven van zijn dichterstalent voorlas.Eenige taalopmerkingen werden gemaat door de E.H. Danis.Iets droevig viel vast te stellen; talrijke leden waren afwezig. Met kruisteken en Vlaamsche Leeuw eindigde de vergadering. De Schrijver

Frans Bril verslagboek I Polderzonen p.38-40

Vergadering 17/09/1910 te Stabroek. Vergadering van Donderdag 17 September 1910.StabroekDe voorzitter opende de vergadering met het Kruisteken en had gelegenheid den E.H. Van Mechelen en advokaat Henri Van Oeckel, eereleden, op de vergadering tegenwoordig te verwelkomen en te groeten. De Heer Van Oeckel sprak ons eenige woorden van moed toe en drong aan op gezelligheid in onze vergaderingen.Daarna had bestuursverkiezing plaats: Voorzitter: Pol Van Looveren, ondervoorzitter: E.H. Pieter Danis, schatbewaarder E.H. Constant Geerts, boekbewaarder Alfons Aertssens, schrijver Frans Bril, afgevaardigde bij den Antw. Gouwbond Frans Bril.De voorzitter dankte de leden voor 't vertrouwen in 't bestuur gesteld, en gaf daarna het woord aan den E.H. L. Bril; hier volgt in 't kort zijn voordracht: hij wenscht de leden geluk om hunne zelfopoffering, getoond onder de vakantie (zij gaven twee tooneelavonden); dan sprak hij ons over de Vlaamsche Beweging: haar doel: 't Vl. Volk heropheffen, grooter schooner, gelukkiger maken; daarom moeten wij zelf werken want zoo den enkeling, zoo het gansche volk. Daarna sprak hij ons over de Vlaamsch Kath. Stud. Beweging: nog die geroepen zijn tot leiders van ons volk, moeten ons zelf ontwikkelen; om de leemten te vullen door ons gebrekkig onderwijs voortgebracht; wij moeten ons maken tot hooge kultuurmenschen; daarom moeten wij ons volmaken in 't Nederlandsch en daar 't Nederlandsch om waardig te zijn wat wij met recht af eischen: Vlaamsch voertaal in 't onderwijs van hoog tot laag. Hij gaf daarna een voorbeeld van den invloed van hoogbeschaafde mannen voor hun volk: Pichte(?) in Duitschland, Fr. Van Cauwelaert bij ons. Om tot die hoogte te geraken moeten wij, eigenbelang, plaatjesjacht, en gemakzucht verloochenen, zoo zullen wij ons ontwikkelen tot hoogere menschen, echte katholieken, strijdbare Vlamingen. Deze voordracht werd luide toegejuicht om hare degelijkheid en overtuigingskracht.De heeren Aertssens, Artur Teysen, en Constant De Schutter, lazen ons hunne werken 'Gto Vir' een oproep tot strijdvaardigheid; 'Beeldende Kunst en Dichtkunst' een vergelijkende studie en 'Dichtkunst, proeven van synthesis', drie onderwerpen zeer verscheiden van inhoud en daardoor zeer belangrijk.Door 't bestuur werd een wijziging van 't reglement voorgesteld: ieder lid zou een jaarlijks lidgeld van 0,50 fr. betalen. Deze wijziging lokte drukke bespreking uit; ten laatste werd beslist dat: ieder lid 0,5 fr. zou moeten betalen, daarvoor krijgt hij boeken ter leening gedurende vijf weken, eens de vijf weken om valt hij terug in 't vroeger reglement der boekenkas; betaalt men de 0,5 fr. niet dan kan men ook geen boeken krijgen. Zoo werd de wijziging aangenomen. Vele leden hebben reeds betaald.Daarna had de regeling der boekenkas plaats.Om 't eindigen hoorden wij een voordracht van den E.H. C. Geerts over 'De Pers'. De Pers is belangrijk, zegde hij, op congressen en vergaderingen wordt de waarheid slechts ver??? door eenigen, maar het dagblad leest iedereen. De vijand geeft ons een voorbeeld hierin: b.v. de macht der Joden. Dus moeten wij katholieken de pers ook gebruiken, gelijk ons toegeroepen wordt door de pausen Pius X en Leo XIII. Wij moeten dan ook de pers steunen door 1e aankoopen van uitsluitend Vlaamsch Katholieken bladen; 2e door propaganda te maken op den spoorweg en in de gasthoven, bij ouders en vrienden. 3e door 't inzenden van artikels, en hier riep hij de aandacht op 't 'Overzicht Kat. Ned. Pers' dat de beste artikels overdrukt uit alle Nederlandsche Kath. bladen.Hiermede was de dagorde afgehandeld en de voorzitter sloot de vergadering met het kruisteken. De schrijver

Bril Frans verslagboek I Polderzonen p.41-44

2 Toneelavonden zomervakantie 1910 (voor 17/09/1910).

18

...daarna het woord aan den E.H. L. Bril; hier volgt in 't kort zijn voordracht: hij wenscht de leden geluk om hunne zelfopoffering, getoond onder de vakantie (zij gaven twee tooneelavonden)... verslagboek I Polderzonen, verslag 17/09/1910 p.42

KERSTVAKANTIE 1910-1911Vergadering? (stuk tekst blijkbaar vergeten te kopiëren)...het leven van dien kloeke Jezuiet, voorvechter hier te lande tegen het protestantisme, dan liet hij ons een kijkje nemen in het vruchtbaar werk van den schrijver; hij noemde ons een aantal werken op waarvan de voornaamste zijn: 'Het masker van de wereld afgetrokken', 'De spiegel van Phelagie' en 'Het duifke in de steenrots', allen redekundige werken in proza en verzen, afgewisseld met prentjes en kwinkslagen. Als dichter staat Pater Pirters (?) niet hoog, alleen door zijn gemoedelijken kant heeft hij heel veel invloed gehad op ons volk, hij was om zoo te zeggen een vader Cats (?) voor het zuiden. Ook vormde hij een school. Deze voordracht lokte eenige opmerkingen uit van verschillende leden, zoo op historisch als letterkundig gebied.Met het gebed werd de vergadering gesloten, die geleid werd door uw dienaar (=Frans Bril), de heeren voorzitter en ondervoorzitter niet tegenwoordig zijnde. In gezellig gepraat en gekout afgewisseld door liederen, bleven de leden nog een tijdje bijeen. De Schrijver

??? (onleesbaar - zou Frans Bril moeten zijn) verslagboek I Polderzonen p.45

Vergadering kerstvakantie 1910-1911. Polders. Weinig leden waren opgekomen. De Student, Paaschverlof 1911 nr.2 p.75

PAASVAKANTIE 1911Vergadering 29/03/1911 te Ekeren. Vergadering 29 Maart 1911EekerenMet het kruisteken werd de vergadering geopend, daarna klonk dreunend, een stuk verbondenheid.In zijn korte toespraak tot de vergadering sprak onze voorzitter wakkere woorden van aanmoediging en volhouding, daar zij zijn, aanmoediging en volharding, een heerlijke belofte voor de toekomst: 'als wij willen', zegde hij, 'winnen wij, en wij willen, dus zullen wij winnen'. Na die geestdriftige woorden verder prachtige liederen, van strijd gezangen door vriend C. De Bie, die nog meer de geestdrift opwekten.Dan gaf de voorzitter het woord aan den E.H. L. Bril. Hij sprak ons weer die gloedvolle woorden, warm? van van overtuiging en geestdrift, hopend met klare inzien in de toekomst, voorspellend met treffend beelden, de heerlijke schoone toekomst van Vlaanderen, Van ons Volk, ons Vkaamsche Volk; hij schilderde ons in doormen schoonheid, wat wij, ons volk moeten worden gelijk het vroeger geweest was, geen utopie, gelijk de socialisten, geen toekomstdroomen, maar ware, klare, echte wezenlijkheid, zoo moet ons volk zijn en zal het worden, en door ons. Geestdriftig handgeklap bejuichte deze woorden.Vriend Leo Lauwers sprak ons daarna over 'de Pers' haar invloed op het huidige maatschappelijk leven, over hare inrichting die wijd vertakt is reporterschap, en daardoor allerlei bewegingen opwekkend, gelijk in Frankrijk thans, tegen Duitsland; hij zegde ons de macht van dit werk, en besloot dat wij Vlaamsche Katholieke ook dit middel in hand moesten nemen om te werken, en voor Vlaanderen, en voor Christus, her??? de spreuk 'Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Christus'.Om 't eindigen kregen wij een werk te hooren van Frans Bril jun. die ons het kritisch verloop van de romeinsche burgeroorlogen met de oorzaken verhaalde; daarna vertelde hij nog de val der grootsche republiek en het ontstaan van het Keizerrijk. Het werk was goed gelukt en tevens heel boeiend.Nadat de voorzitter nog eenige mededeelingen gedaan had van wege het Gouwbestuur werd de vergadering gesloten onder 't zingen van een schallende Vlaamsche Leeuw.

De schrijverBril Frans?

verslagboek I Polderzonen p.46-48

Vergadering paasvakantie 1911.

19

Polder. Vergadering minder geslaagd. Voordracht door den E.H. Bril over studentenplicht in het maatschappelijk leven... Doorgewerkt! De Student, september 1911, 31e jg. nr.4 p.176

ZOMERVAKANTIE 1911Vergadering 17/08/1911 te Stabroek. Verslag der Vergadering van 17 Oogst 1911StabroekDe voorzitter opende de vergadering met het Kruisteeken, en met vreugde stelde hij vast dat reeds meer leden aanwezig waren dan de vorige keeren, hij wakkerde ons aan tot taai werken onder de vakanties, want nu moeten wij ons een diepe overtuiging opdoen voor later, zoodat al brokkelt er iets weg, nog toch genoeg Vlaamschgezindheid zullen blijven, altijd wij moeten onze Polder door en door Vlaamsche maken en bewaren, wij kunnen daaraan heel veel meewerken door ons voorbeeld, en door onzen omgang met andere menschen: zoo moet men werkend flamingant zijn reeds nu. Hij wakkerde de leden nog goed op om mee te dingen in de prijskampen van den Gouwbond: wij kunnen en moeten dan ook prijzen weghalen.Hij gaf het woord daarna aan den E.H. Teofiel Teysen, die ons sprak over het slaapwandelen, en ons uitlegde de wetenschappelijke theorieën over dit wonder verschijnsel, en ons een aantal buitengewone handelingen van slaapwandelaars vertelde. Den voordracht gaf aanleiding tot een bespreking tusschen de voordrachtgever, de heer voorzitter, en den heer Constant Verhaert.De heer Alex Van den Bosch, sprak ons over het Alg.Kath. Schoolverbond, hij leerde ons zijn ontstaan kennen en zijn werking. zoo er ooit een nuttige geweest is dan was het deze wel nu dat wij in volle strijd zijn; om het schoolwetsontwerp, zoodat de kennismaking met die organisatie heel wat van pas.Over de slaapziekte, die vreeslijke kwaal van het zwarte land, sprak ons de E.H. Artur Teysen; hij vertelde ons hoe die ziekte ontstaat en voorwoekert; hij volgde hare ontwikkelingen, en zegde ons de duizende slachtoffers die zij kan maken; hij vroeg dan ook hulp voor die arme ongelukkigen, hulp om ze geestlijk en ook stoffelijk te kunnen helpen.En eindelijk was het woord aan onzen oud-schrijver en oud-lid den Heer Lodewijk Bril. Hij vertelde ons van zijn verblijf te Rome; over de verhoudingen van het pausdom en het koningdom, de mogelijke oplossing daarvor, 'spijts allen', zegde hij 'is het Rome van de Paus het echte Rome'; over de politieke toestanden en sociale in Italië, hoe 't noorden tegen 't zuiden gekant staat, hoe de werkman en kleinere burger strijden tegen het kapitalisme ginder; hij zegde ons eenige eigenaardigheden en gaf ons eenige kijkjes op hun handelswijze in dien strijd en heel typische zelfs; in 't kort een heel belangwekkende voordracht, die ons een goed en helder overzicht gaf in zaken waar de dagbladen ons van tijd tot tijd maar half en half over inlichten.De voorzitter dankte de spreker, de hoop uitdrukkend dat wij nog meermaals zulke belangrijke voordrachten zouden mogen hooren.De Heer C. De Bie zong ons een paar heerlijke liederen.De vergadering werd gesloten, na regeling boekenkas, en rondhaling voor 't Vl. Secretariaat, met het Kruisteken. De Schrijver

Bril Frans verslagboek I Polderzonen p.49-51

Vergaderingen zomervakantie 1911. Polder. De vergaderingen zijn min of meer gelukt. De reden? Te weinig leden, geen enthousiasme. Op de zitting: Studie over het Alg. K. Schoolverbond van den H. Van den Bosch. Verders letterkundig werk. Bestuursverkiezing. De Student, Kerstmis 1911, 32e jg. nr.1 p.38

!!!8 JAREN TUSSEN DE VERSLAGEN!!! (in verslagboek)

- zomervakantie 1911 - zomervakantie 1919, inbegrepen de oorlogsjaren 1914-1918

PAASVAKANTIE 1912Reglement, goedgekeurd in zitting van 09/04/1912. (slecht leesbaar)AVV VVK Studentenbond.'Vlaamsch Katholieke Polderzonen.'

20

Reglement.I Doel en middelen.1. Doel.Verbroedering bewerken onder de katholieke studenen dezer streek om de betrachting van hooger Vlaming, hooger katholiek degelijk te bewerkstelligen, de kring wil dan vormend, opleidend voorkomend zijn voor haar leden.2. MiddelenA) Daarom zullen leerrijke vergadering belegd worden, waarop voordrachten en lezingen afgewisseld met declamtiestukken. De keuze der onderwerpen is vrij: ??? door voordrachten ???? vlaamsche beweging, sociale beweging en godsdienst: door ??? letterkunde, oorspronkelijke werken; in voorkomend geval kan het bestuur ook een beppald inderwerp opleggen.B) Daarom zullen de leden zich heel het jaar ijverig toeleggen op alles wat het hooger onderschreven ???: vooral zullen zij zich toeleggen op het beoefenen der moedertaal en het instuderen? der vlaamsche beweging.C) Daarom ook stelt de kring een boekenkas tot beschikking der leden (voor de boekenkas te zien afzonderlijk reglement).

II. Leden.Kan zijn elk katholiek student van het kanton Eeckeren en omstreken.A) stuk onleesbaar B) stuk onleesbaar ...middelbaar onderwijs.C) De normaalschaal (3 laatste leergangen).D) De opvoedingsgestichten en beroepscholen van de vierde af.Art.4.Overtuigde vlaamschgezindheid en goed gedrag is vereischt om lid te worden en het te blijven.Art.5.A) Om lid te worden moet men voorgedragen worden door het bestuur.B) Het bestuur mag een lid uitsluiten na stemmen der leden, in geval de belangen van den kring dit vereischen.Art.6.Eereleden.A) kunnen eerelid zijn alle vlaamschgezinden katholieken uit onzer streek.B) alle oud-leden worden verzocht eerelid te worden.

III. Het bestuur.Art.7.Het bestuur bestaat uit zes leden: Voorzitter, ondervoorzitter, een schrijver, schatbewaarder en boekenbewaarder. Alle leden van het bestuur moeten vrije briefwisseling kunnen houden.Art.8.De bestuursverkiezing heeft plaats de eerste vergadering van het groot verlof; alle leden moeten met volstrekte meerderheid van stemmen gekozen worden, alle leden zijn herkiesbaar.Art.9.De bestuursleden die aftreden voor het einde van hun mandaat worden op de eerstkomende vergadering vervangen.

IV. Gelden.Art.10.A) Ieder lid betaalt eene jaarlijksche bijdrage van 1,00 fr., die recht geeft op het vrij gebruik der boekenkas, mits naleving van haar afzonderlijk reglement; dit geld wordt betaald op de eerste vergadering.B) Het bestuur beschikt over het geld, doch geeft bij zijn aftreden rekenschap over uitgaven en inkomsten.Art.11.De Eereleden betalen eene jaarlijksche bijdrage van 5 fr.

V. Vergaderingen.Art.12.Er hebben jaarlijks minstens vier gewone vergaderingen plaats: een in het Kerstverlof, eene (overgeschreven 2) in het Paaschverlof, twee (overgeschreven 3) in het groot verlof.Het bestuur mag vergaderingen beleggen; het regelt dag en uur. Art.13.De vergadering begint en eindigt met het gebed en het gildelied.Art.14.

21

Het bestuur regelt de dagorde. De leden moeten beurt om beurt 't zijne leezing, 't zijne voordracht houden; zij worden aange??? door het bestuur. In de vorige vergadering ??? beschikking gesteld worden van het bestuur. Jaarlijks zullen minstens twee voordrachten gehouden worden over vlaamsche en sociale beweging. (in kantlijn bijgeschreven 'te onbepaald)Art.15.De schrijver maakt het verslag van elke vergadering; het wordt gelezen en goedgekeurd in de volgende vergadering. De afwezigheden worden telkens vermeldt; een lid viermaal afwezig geweest, zijnde zonder reden, wordt aanzien als geen deel meer uitmaken van den kring.

VI. Algemeenheden.Art.16.Het vlag, toevertrouwd aan den vaandrig? moet op iedere vergadering tegenwoordig zijn.Art.17.De kring kan aansluiten bij andere vereenigingen: bij den Antwerpschen Gouwbond, het Katholiek vlaamsch secretariaat en den Kath. vlaamschen landsbond.Art.18.Er worden vergoedingen door de bond verleend aan de leden voor het bijwonen van gouwdagen en andere officieele studentenfeesten. De vergoeding beloopt 1/3 der reiskosten en wordt uitbetaald de eerstvolgende vergadering. bijgeschreven: Mag ze verhoogd worden?Art.19.Geen veranderingen of bijvoegsels mogen aan deze standregels komen, tenzij deze? aangenomen worden met 2/3 der stemmen.

Het bestuur.De ondervoorzitter: Const. Geerts?De voorzitter: Frans BrilDe schrijver: L. Lauwers?De schatbewaarder:? Aertssens?de boekenbewaarder: A. ????Goedgekeurd in zitting van 9 April 1912. verslagboek I Polderzonen, losse bijlage XII

(achteraan in het verslagboek)

ZOMERVAKANTIE 1913Zomervakantie 1913.Vlaamsche Katholieke Polderzonen: 2 Vergaderingen werden gehouden, waarvan de eerste bijzonder welgelukt mag heeten.

De Student december 1913 34e jaargang nr.1 p.41

KERSTVAKANTIE 1913-1914Kerstvakantie 1913-1914.Vlaamsche Katholieke Polderzonen: Op 30 dec. vergadering te Eeckeren. Op 2 Jan plechtige zielemis te Stabroeck voor ons afgestorven makker H. Van den Borre en onze eereleden HH. August Huybrechts en Jaak Bril.

De Student Paschen 1914 34e jaargang nr. 2 p.91

ZOMERVAKANTIE 1919Vergadering 29/08/1919 te Ekeren. Noot: zeer moeilijk leesbare tekstVergadering van 29 Oogst 1919. te Eekeren.De d.d. voorzitter opende de vergadering met het gebed. Daarna helmde beslist en fier ons gildelied door de zaal.De voorzitter heet de talrijke nieuwe leden welkom en zette hen aan stipt de vergaderingen bij te wonen. Hij zette het programma der Vl. Kath. Studenten uiteen: AVV VVK. Eigen vorming op wetenschappelijk en zedelijk gebied past ons studenten: studeere(?) wij al onze les(?)vakken binst het schooljaar, leeren wij grondig onze taal kennen en spreken - daaraan kent men alleen den echten flamingant. Maken wij kennis met de geschiedenis van ons volk zoals zijn schilderkunst, bouwkunst, muziekkunst en letterkunde. Doen we de Vlaamsche beweging kennen in onzen huiskring en omgeving Maken we propaganda voor de echte Vlaamsche pers. Na de uiteenzetting van de

22

Vlaamsche Beweging op het huidig oogenblik spoorde hij de studenten aan mee te arbeiden? aan het heiligenwerk van ons volk. Studeeren wij onze godsdienst in leven? wij het immer frissche leven en kerk in hare liturgie mee. In een woord wezen wij apostels van de Vlaamsche katholieke kerk.Daarna kwam ons eerelid E.H. Geerts aan 't woord die ons sprak van de manier waarop onze studenten kunnen meewerken aan de beproeving en Vl. Kath. Pers en inzonderdheid aan 'De Standaard'. Namelijk voor indeeling van nummers van De Standaard, door aankondigingen en de dienstplichten? in het blad en die zijdeaan en fotokanten te ondersteunen die adverteeren in ons dagblad; daar 't aanbrengen van ??? tot het vergrooten ?? kapitelens en eindelijk voor het standaardfonds te stemmen.Na hem werd het woord verleend aan den Heer Frans Bresseleers, onderwijzer te Hoogboom. De studenten, zegde hij mogen niet achterblijven in den strijd en mogen optremistrie? niet verwarren met ineolisme?. Welk is uw ideaal? een schoone christelijk Vlaanderen. Geestdrift hebt ge noodig om uw ideaal te voeden. Doch de verweezenlijking van dit ideaal ligt in een gebed en een voorbeeld. Die korte rede met fiere overtuiging uitgesproken sloeg in de jonge harten der aanwezigen.Makker Frater Bril sprak ons vervolgens over de Vl. Bew. aan 't front. Niemand beter dan hij kan dit punt behandeen daar hij zelf met onze jongens gedurende de harde oorlogsjaren aan den ijzer geleden en geschreven heeft. Hij stelde ons klaar voor oogen hoe onze dierbare? Vl. zaak door vijandelijke ???bladen zoaals XXS. en Matin Belge (studenten houdt u handen af van dit vergif) door het hooger legerbestuur en onze fransdolle? regeering. Hij wees ons op het feit hoe niettegenstaande haat en bekamping 't allen lant de Vlaamsche bew. ??? ??? en de rangen onzer ijzerhelden in zulke water dat er manifestaties van drie vier honderd tot duizend man soms gehouden werden. Hij beloofde ons op een volgende vergadering deze bespreking voort te zetten.??? V.d. Poel gaf vervolgens een lezing t??? ??? v. H. Hart. Een koddig verhaal van P. Heeva??? Onder de lezing begint het te buien, te hagelen en te stormen, maar de vergadering laat de blauwvoeten klapwieken en doet de leeuwen dansen en versmoren den wind en den storm in hun fel?klinkende geestdriftige liederen.De summum?? van deze spontaan welgevulde vergadering was de rede daar onzen trouwen vriend leeraar Bril zijn krachtig woord en zijn forsch gebaar zijn nagels met koppen die in de geesten der aanwezigen werden gehamerd. Spreker zegt: ik ben gaarne bij u omdat gij studenten een schoone ziel hebt, goede gedachten te bezielen en een edel doel in u draagt. Hij eischt van iedere student gewetensonderzoek: Wat heb ik gedaan? Waarheen wil ik in den strijd om hooger te willen worden? Hij ontwikkelt de gedachte! hoe dient er gestreden? Dit is nu? het programma voor een heerlijke leven voor later. O.L.H. zegt hij, heeft gewild dat ge hier geboren zijt in Vlaanderenland. Laten we dan zijn de nederige, schoone, sterke, krachtige Vlamingen. Kijk op naar onze gildemannen, onze fiere, trotsche voorouders te hebben in hun kathedralen en volkshuizen hunnen kunst weergelegd. Wij moeten ook op met de torens onzer kathedralen omdat we dragen in ons een edel streven.Uw 1e plicht studenten luidt: studeert! Wat zou het baten indien we een vlaamsch onderwijs hadden als we niet studeeren. En ik zeg u: de studenten studeeren niet meer. Wat is studeeren? Het is om verstand toeleggen op de wetenschap. Geleerdheid hebben we nodig om ons volk mee te trekken in uw eigen taal totdat het oogenblik komt dat de oogen opengaan. Studeert uw moedertaal grondig. Leest de vakken, die nu nog gegeven worden in een vreemde taal, in 't Vlaamsch in uw leegen tijd. Weest flinke, goede, degelijke studenten. We willen een Vlaamsch onderwijs omdat het dienen moet om onze Vl. studenten beter te maken.Vormt ook uw wilskracht. Waarom zijn er zoovelen die ook met ons meeliepen in stoeten en betooging en die nu niet meer meewillen? Waarom? Omdat ze geen overtuiging hadden. Ze zijn slachtoffers van 't menselijk opzicht.Drie vijanden hebt ge te bekampen:

de omstandigheden van uw leven (leren?)de makkersen uw eigen ik

Ten 1e. De omstandigheden: Ze zijn niet gunstig voor den Vlaamschen strijd; verspilt uw krahcten niet aan sport - geef niet toe aan gemakzucht.Ten 2e. De makkers die u niet passen zijn zij de 'vrijzinnig', wispelturig en onverschillig zijn.Ten 3e. uw eigen ik is ook een vijand van uw Vl. leven. We zijn boeren, ruw in manieren, koppigaards, oefenen we ons regelmatig door gehoorzaamheid, werkzaamheid en tucht.Stel u de vraag: Wat moet ik zijn? Wat wil ik worden. Een middel tot de oplossing van die vraag ligt in het nagaan, het vergelijken met een Vlaamschgezind student. Er is zulk een Vlaming geweest, die de ziel was onzer beweging, de leider van ons Knapenschap, Albrecht Rodenbach. Maak kennis met dien man. Leeft ook vereenigd in het Christi kruis. Alles gaat uit van de liefde tot Christus. Iets anders mogen we niet begeeren dan de glorie en eere Gods. Draagt in u mee het beeld van Christus. Ons doel is: ons volk nader bij Christus brengen. Daarom hoop ik dat God onze beweging zal zegenen.Na die leerrijke voordracht die hier in groote trekken geschetst is werden de Rodenbachfeesten, de landdag te Lokeren en de Laportadag te Lier besproken en na het gebed en een fiere Vlaamsche Leeuw werd de vergadering gesloten.

23

E.H. De Bie verslagboek I Polderzonen p.52-57

Vergadering 19/09/1919 te Ekeren. Vergadering op Vrijdag 19 Sept. '19 Eeckeren Gildenhuis"Na het gebruikelijk gebed en ons lied las de dienstdoende schrijver het verslag voor, dat wat te lang bevonden werd. Dan hield de E.H. Jasper Janssens ons een wijsgeerige beschouwing voor over 'De taal en de natie'. Een korte bespreking gelukte erin eene volkoomene verwarring te brengen in de begrippen van land en vaderlandsliefde, maatschappij, enz.Makker Jaak Hendrickx draagt ons met een warm gebaar en kranig Rodenbachs Snijssens voor, en er wordt gewenscht de volgende maal eene les over voordragen te hooren.Dan werd tot de verkiezing van 't bestuur overgegaan. Bij overwegende meerderheid werden gekozen: Ct. Gabriëls tot voorzitter, Aloïs De Schutter tot schrijver, Laurent Michielssen tot schatbewaarder, en Florimond Corluy? tot vaandrig. Ieder deed een korte toespraak en de kiezing werd besloten door een gullen Vl. Leeuw. Het nieuw bestuur tradt onmiddellijk in werking.Makker Felix De Keyser spreekt ons over de muilezelarij, of de Vlamingen met twee gezichten. Weest fier op uw Vlaamsch-zijn. Weest Vlaamsch en niets dan Vlaamsch in uw handel en wandel, in uw taal, de keuze uwer dagbladen, en in treinverkeer.Dan geeft Meester Bresseleers ons eene voorlezing over de Vl. Letterkunde sedert 1830. Bijzonder sprak hij over Const? Van Rijswijck, Ledeganck, David, Willems, Gezelle en Verriest, Streuvels. De bespreking wees er op dat spreker Conscience's werk (stukje niet gekopieerd) lijk had onderschat, omdat wat hij verliest in zuiverheid van (stukje niet gekopieerd) hij ruimschoots herstelt door zijn oorspronkelijk volkswe(stukje niet gekopieerd) zijn verdienste het volk te hebben leeren lezen.De rondhaling der bijdrage, de opname der werken, en het gebed sluiten de welgelukte vergadering.

De SchrijverAloïs De Schutter

verslagboek I Polderzonen p.58-59

Toneel in Kapellen in 1919. tenminste van één derde van de bonden waarvan we teken van leven vonden, verscheen in de zomer van 1919 alweer op de planken."noot 76. Dat waren er 19 van de 51 waarvan we weten dat ze werkten in de zomer 1919. In Antwerpen: Boechout, Geel, Herentals, Hoogstraten, Kapellen, Retie. Vos I p.108, 108n76

KERSTVAKANTIE 1919-1920Vergadering 02/01/1920 te Ekeren. Verslag der vergadering van Vrijdag 2 Jan. '20Eeckeren Gildenhuis 2 1/2u.Daar voorzitter en schatbewaarder belet zijn, leidt de schrijver de vergadering. 2 eereleden en 24 leden waren aanwezig.Na het gebed las de schrijver het veslag der vorige vergadering. Dan las de E.H. Geerts ons een werk over Ierland, Het Iersche volk is armoedig, het wordt verdrukt om zijn taal en vooral om zijn katholiek geloof. Niettemin voelt de Ier zich gelukkig en tevreden in zijn armoede, hij is diep-godsdienstig en koestert een welgemeenden eerbied voor zijn priesters, omdat hij weet dat de priester zich verzet tegen den verdrukker, en zich slachtoffert voor zijn volk. Zijn taal is bijna uitgestorven zoodat de strijd vooral godsdienstig. Nochtans tot taalbevordering levert de drukpers meer en meer werk op. Terecht moedigt spreker ons aan tot een vurig gebed voor onze Iersche broeders in den strijd voor de waarheid.Na een lied en een voordrachtstukje handelt meester Kerstens over de Ned. Taal en discht onas aardige wetenswaardigheden op over haar benaming, oorsprong en ontwikkeling.Eene korte doch zeker vruchtdragende bespreking wijst op het belang der kennissen? en veler ontwetendheid omtrent onze zoetvloeiende taal.Verschillende onzer jongere studenten verdienen aanmoediging om hunne flinkdoordachte werkjes over Guido Gezelle, over vaderlandsliefde en andere, en hun goed voordragen.Nochtans drukt de voorzitter op de noodzakelijkheid der beschaafde uitspraak, waarover in de volgende vergaderingen, lessen zullen gegeven.

24

De vergadering mag wel geslaagd heeten en de opgegeven werken doen verhopen dat we bij 't Paaschverlof een flinke bijeenkomst zullen genieten.De vergadering duurde ruim 2 uren.

De SchrijverAloïs De Schutter

PAASVAKANTIE 1920Vergadering 08/04/1920 te Ekeren. Verslag der Paaschvergadering van Dond. 8 April 1920 te Eeckeren, Gildenhuis 2 1/2u.Alhoewel Brasschaat en Stabroek voor de jongere studenten helemaal niet vertegenwoordigd waren telde de vergadering toch 3 eereleden en 29 studenten.Bij de afwezigheid van onzen voorzitter verleende de schatbewaarder het woord aan den E.H. Bril. 'De Vl. Beweging'. Spreker, scheen met verloren?, hadden we de studenten niet. Veel is er gewroet doch meer veld nog ligt braak en (stukje niet gekopieerd) maar spade en ploeg. Een heele last brood lig voor (stukje niet gekopieerd) maar aan ons het voor ons volk te breken. Daarom studenten, zet U hardnekkig aan de studie. laadt uw verstand vol nuttig voedsel voor de verhongerde geesten. En weet het wel: Zijn onze studenten lui en lamlendig; 't is dat geen liefde genoeg voedert voor ons volk; Werken onze studenten weinig uit, 't is dat zij niet één zeel trekken met hunne leeraren; laten zij hun kop neerhangen, 't zij verbittering staken in hun harte'. Zoo sprak tot ons de heer Bril, en wij dachten stom: Waren onze kerken niet (stukje niet gekopieerd) van liefde toen hij tot ons sprak en ons het Evangelie (stukje niet gekopieerd) den Vl. student uitlegde. De Voorzitter beloofde aan den spreker in aller naam een rijken oogst voor zijn vertroeteld zaad, en hij de harten verlucht met breede gezichteinders en er de liefdezon op doet stralen. Daarna sprak Meester Bresseleers over boeken en boekerijen en de E.H. De Bie opende eene reeks lessen over Ned. uitspraak met leiding van 't brochuurtje van E.H. Spaeninckx. Na eenige mededeelingen en besprekingen ging de bond lustig uiteen.

De Schrijver,Aloïs De Schutter

verslagboek I Polderzonen p.61-62

ZOMERVAKANTIE 1920Vergadering 17/08/1920 te Ekeren. Verslag der vergadering van 17 Oogst 1920Eeckeren, Gildenhuis 2 1/2u.De vergadering werd geopend met het kruis en de aanroeping tot O-L-V-van Vlaanderen. Talrijk waren de leden opgekomen uit het omliggende. De schrijver begint met het bestuur te verontschuldigen waarvan voorzitter en schatbewaarder afwezig waren voor soldatendienst. (Men opperde het gedacht bij de eerstvolgende bestuurskiezing een ondervoorzitter bij te kiezen - hij is er vandoen). Na lezing van het verslag der vorige vergadering zou men gaan genieten van den rijken oogst door de studenten binnengebracht. Maar o wee: niets - geen enkel werk, geene enkele voordracht, geen lied, geen declamaties - alles bleef in de zakken steken.De schrijver die dienstdoende voorzitter was beloofde een flink complement voor 't einde der vergadering. Daarop volgde de bespreking van de studentendagen: Landdag te Mechelen: daar zouden we in groot getal heentrekken. - Dan Tongerloo: Eucharistische Studentendag.Zou de vergadering zoo onvruchtbaar besloten worden? Iemand van goeden wil moest opstaan, om al de luiaards en lamlendigen de les te spellen. -'t Was Lode De Winter, die spijts zijne vermoeidheid heel het '(stuk niet gekopieerd) slijk' van C. Verschaeve weergaf.Er bleef nu niets meer over dan over te gaan tot het inzamelen der bijdrage. Doch de E.H. De Bie gaf ons nog een puike lezing van Dosfels 'Studenten krekels en s(stuk niet gekopieerd) ten mieren'.Daarop kwam de kat op de koord. We werden eens goed bij de veren gegrepen en berispt en bekeven door E.H. (stuk niet gekopieerd) die 't onze lamlendigheid en vadsigheid goed meegaf, zoodat het in onze harten aan het trillen ging en wij bij ons zelf zeiden: Neen dat mag of dat zal niet meer. Wij zullen woorden en daden stellen, meer zelfbewustheid aankweken en meer innerlijke gevoelen voor de zaak. Het uiterlijke raakt ons te veel, ons eigen vorming door innerlijke kracht die ieverigen voorganger zal kunnen evenaren, doch in de mate van het mogelijke zal helpen tot den bloei van den bond.Worden achtereenvolgens gekozen tot schatbewaarder (boekbewaarder inbegrepen) en vaandrig de Heeren Jos. De Bie en Leo Moereels.Elk nieuw bestuurslied wordt door de leden op algemeen handgeklap onthaald als bewijs van instemming en tevredenheid. Met volle vertrouwen durf ik verhopen dat die tevredenheid zal blijven, omdat ik in mijn collega's zie

25

krachtige, en geestdriftige werkers, die den bond der Polderzonen zullen hoog houden God ter eere en Vlaanderen ten bate.Na dit alles krijgen we nog menig puik werk te hooren. Onze vriend Emiel Van Aelst gaf ons in groote trekken 'Een Brok uit de Vlaamsche Beweging'. Hij heeft het vooral over den grooten rol van onze letterkunde. Op 't laatst der lezing dringt Mil er nog op aan dat we onze Moedertaal zuiver zouden spreken.Dan hooren we met veel belangstelling de mededeelingen over electriciteit door onzen makker Frans Nyens. Na hem spreekt ons Lucien Van Hemeldonck, met veel bekwaamheid voor zijn nog jeugdigen leeftijd, over Engelsche letterkunde. Vervolgens declameert vriend Jan De Keyzer 'Fierheid' van Rodenbach. En nu krijgen we eenige woorden van E.H. L. Bril. We begroeten ook op op onze vergadering den E.H. Verheyen, een collega van E.H. Bril. Hij maant ons aan tot werken en zegt dat we zuiver moeten spreken, dat we de regels der wellevendheid goed moeten kennen en toepassen en voornamelijk dat wij diep-katholiek moeten zijn en voor Vlaanderen moeten bidden.Na de geldinzameling wordt de vergadering gesloten en ieder keert voldaan huiswaarts.

De schrijver:Frans Kerstens

verslagboek I Polderzonen p.62-65

Vergadering 16/09/1920 te Kapellen. Verslag der vergadering van Donderdag 16den September 1920, gehouden te Kappellen in de zaal 'Onze Kring'.Een half uur na den vastgestelden tijd konden we toch beginnen met het aaantal aanwezige leden met ons goedgevuld programma voor dien dag.Eerst werd het verslag der vorige vergadering afgelezen, dan werd er gesproken over den landdag, die twee dagen leter te Antwerpen ging gehouden worden. Echter, zoo werd beslist, zou er geen vertegenwoordiging van onzen bond heengaan. 'Immers 't verlof loopt ten einde, en er is reeds een landdag geweest dees vacantie', zoo zei men.Nu zouden we overgaan tot de talrijke spreekbeurten. Maar, o wee! eenige verontschuldigingen zeggen ons algauw dat we belangrijke werken zullen moeten missen dezen keer. En wanneer we dan nog eens door de zaal rondzien, merken we met teleurstelling dat ook de andere sprekers, die zich niet lieten verontschuldigen, afwezig zijn. Wat nu gedaan?Gelukkig was daar een edele ziel, die zich bereid verklaarde eens te declameeren. 't Was René Van Looy. Op Meesterlijk wijze droeg hij 'Ter Venster' voor. Na zijn declamatie vergastte hij ons nog op een uitgebreide bespreking van critiek. Hij bracht daarmee in verband de critiek uitgeoefend op Molière. Zoo was dan ook weer die zitting gevuld.Talrijke sprekers baden zich op 't eind nog aan voor de eerstvolgende vergadering, zoodat we vandaag, weer veel verwachten.Na een krachtig lied werd deze vergadering ontbonden. Tot Nieuwjaar!

De schrijver:Frans Kerstens

verslagboek I Polderzonen p.66-67

KERSTVAKANTIE 1920-1921? (blz. niet gekopieerd)...misbruikt wordt, hoe anderen het belachelijk vinden; hij betoogt de noodzaaklijkheid van het ideaal en zet uiteen wat het ideaal van ons, studenten, zijn moet. Mijnheer Bril (frater) vermaande ons, in die voordracht, dat we geen woorden mogen uitschreeuwen, waarvan we de beteekenis niet kennen, zooals maar al te vaak gebeurt met het woord zelfbestuur. Dat iemand radikaal is en zelfbestuur eischt kan hem niet euvel gediend worden, maar iets eischen dat men zelf niet begrijpt is slechts onzin. Mijnheer Bril verkorte zijn spreekbeurt nog merkelijk om tijd en gelegenheid te geven aan makker Van Looy, die ons dan komt spreken over zelfbestuur. Niet over de toepassing maar over het principe: over ons recht op zelfbeschikking. Van dit groot werk werd afgehandeld: 'Wij zijn Germanen, geen Latijnen' en 'Er bestaat geen Belgische ziel'. Daarna eindigde René, want het begon reeds te deemsteren en eenigen van ons moesten nog per fiets naar huis rijden.Mijnheer Bril verkocht eenige exemplaren van 'Het Katholiek Front'. De schatbewaarder haalde de bijdrage van elken aanwezige af en de voorzitter sloot de vergadering met het gebed.

De Schrijver:Frans Kerstens

verslagboek I Polderzonen p.68-69 (eerste p. ontbreekt wellicht)

PAASVAKANTIE 1921

26

Vergadering 30/03/1921 te Kapellen. (1e vergadering Paaschverlof)Verslag der vergadering van Woensdag de 30sten Maart 1921, gehouden te Kappellen (patronaat). 1ste vergad. v.'t PaaschverlofEr was weer niet veel volk in die vergadering, wat een algemeene ontevredenheid uitlokte bij de aanwezigen.Emiel Van Hemeldonck hield een prachtige en leerrijke voordracht over Dante. Door het toonen van portretten en platen wist hij ze bevattelijk en aantrekkelijk te maken. Iedereen zat met gespannen aandacht te luisteren.Na algemeene goedkeurig der vergadering werd een smeekschrift voor amnestie, door Willy Schram aangeboden, onderteekend dor den voorzitter en den schrijver.Daarna deed dezelfde Schram nog eenige practische mededeelingen over 't een en 't ander.Meer hadden we niet op ons programma. Om de vergadering wat te rekken werden voor en na en tusschen in eenige prachtige Vlaamsche liederen gespeeld door Em. Van Hemeldonck en Ed. Kerstens, en meegezongen door de vergadering. Ze brachten niet weinig bij tot de goede stemming in de zaal!Op 't laatst werd er gewenscht en aangenomen dat nog een tweede vergadering in dees Paaschverlof zou gehouden worden. Hiermee eindigde de zitting.

De Schrijver:Frans Kerstens

verslagboek I Polderzonen p.70-71

Uitnodiging vergadering 04/04/1921 in gemeenteschool te Sta broek. Niet gedateerd, maar de gouwdag te Duffel vond op 5 april 1921 plaats.Gedrukte uitnodiging.AVV VVK VLAAMSCHE KATHOLIEKE POLDERZONENBeste Makker,Op Maandag, 4den April is er te half drie (Zomertijd) in de gemeenteschool te stabroeck een algemeene vergadering. Elk lid is verplicht aanwezig te zijn. Er wordt beraadslaagd over het deelenmen aan den gouwdag te Duffel, over de wijze en het uur van vertrek en aankomst, enz. Andere belangrijke punten worden besproken.We hopen, beste Makker, dat ge, als een echte Vlaamsche Katholieke Polderzoon van de daad, stipt te half drie op uw post zult zijn. Mocht ge echter belet zijn om buitengewone redenen, gelief dan den voorzitter (E. Verschueren, hoogstudent Cappellen) aanstonds schriftelijk of mondeling te verwittigen.Beste Vlaamsche groeten van

Het Bestuur. AMVS

Vergadering 04/04/1921 te Stabroek. Verslag der vergadering van den 4den April, gehouden te Stabroek.De aanblik is heel wat bevredigender. We waren werkelijk niet meer gewoon aan zulke vergaderingen.Een eerste punt van ons programma is: het reglement aflezen. Daaraan zijn eenige wijzigingen toegebracht, die door de vergadering worden goedgekeurd.Hierna hebben we makker Victor Jordaens aan 't woord die een paar fragmenten uit 'Judas' van Verschaeve voordraagt. De luide toejuichingen bewijzen genoegzaam de degelijkheid van zijn declamatie. Dan volgt: 'De Vereenvoudiging van onze schrijftaal' een voordracht door Frans Kerstens.Terwijl de schatbewaarder de bijdragen afhaalt worden eenige Vlaamsche liederen in koor gezongen.Emiel Van Hemeldonck geeft ons een schoone voordracht over 'Vertellers en Vertellingen'. Veel belangrijke zaken deelt hij ons daarin mee. Voor toemaatje discht hij ons op 't laatst een waarlijk mooie vertelling op, die hijzelf uit het Deensch vertaalde. Onze studentenbond mag waarlijk fier zijn op zulke werkzame en bekwame leden.Jan Mouwen leest 'Een woordje over Beethoven'. De voorzitter wijst er op dat dit de jongste spreker is die vandaag het woord heeft. Hij drukt de hoop uit dat het voorbeeld, door makker Jan gegeven, veel navolgers zal vinden onder de jongeren.Verder volgt nog een kleine regeling voor 't vertrek naar Duffel, waar het 's anderendaags gouwdag is.Talrijke leden bieden zich aan om een werk te leveren voor de volgende vergadering, zoodat die niet minder belangrijk gaat zijn als haar voorgaande.

De Schrijver:Frans Kerstens

verslagboek I Polderzonen p. 72-73

27

ZOMERVAKANTIE 1921Vergadering 04/08/1921 te Kapellen. Verslag der vergadering van 4den Augustus gehouden in 'Onze Kring' Kappellen.De leden waren niet talrijk genoeg. Jammer dat de vergadering een paar dagen te vroeg gesteld was, zoodat er de seminaristen nog niet bij konden zijn.Eerste punt van 't programma was: bestuursverkiezing. Werden gekozen: Voorzitter: René Van Looy, die slechts aannam op voorwaarde dat dit bestuur maar tijdelijk zou zijn.Ondervoorzitter: F. De Keyzer.Schatbew.-boekbew.: E.H. JanssensVaandrig: Leo MoereelsAfgevaardigde voor Leuven: W. SchramSchrijver: Frans KerstensTweede en laatste punt van 't programma: regeling van de reis naar Diest waar 't landdag is.Een tiental leden besloten samen per fiets te rijden. Ze stelden plaats en uur van vertrek vast: te 6 uur aan de Doncksche kerk, zoo was d'afspraak.Enkele andere leden zijn per trein gereden.Na deze besprekingen werd het bondslied aangeheven en de vergadering ging uiteen met het gebed.

De Schrijver:Frans Kerstens

verslagboek I Polderzonen p.74-75

Bestuursvergadering 12/08/1921 te Ekeren. ...Het reglement, dat in de bestuursvergadering van dien voormiddag werd herzien, wordt hier afgelezen en besproken.... verslagboek I Polderzonen, verslag 12/08/1921 p.76

Vergadering 12/08/1921 te Ekeren. Vergadering van 12den Oogst gehouden te Eekeren in 't 'Gildenhuis'. 4 uur.Het reglement, dat in de bestuursvergadering van dien voormiddag werd herzien, wordt hier afgelezen en besproken. De wijzigingen die er aan toegebracht zijn hebben ten doel aan den bond meer het karakter van studentenbond te doen behouden. Tot de stemming kan niet worden overgegaan wijl er niet genoeg leden aanwezig zijn.Als dit gedaan is begint de rolverdeeling voor het tooneel. De keuze van personen is nog zoo spoedig niet gedaan, omdat er weinig leden aanwezig zijn. Maar er is haast bij en daarom worden eenige rollen voorloopig toegewezen aan dezen of genen spreker, die dan al kan beginnen met den rol af te schrijven.Hierna sluit de vergadering met het bondslied en het gewoon gebed.

De Schr.:Frans Kerstens

verslagboek I Polderzonen p.76

Vergadering 20/08/1921 te Kapellen. Verslag der vergadering v. Zaterdag 20sten Aug. '21 gehouden in 'Onze Kring' Kappellen.Wel de beste vergadering die we hadden in dees verlof; een dertigtal aanwezigen, iets wat raar begon te worden in onzen bond.Er wordt begonnen met het bondslied. Rechtuit gezegd: dat klinkt zoo maar armzalig. Het grootste deel der Polderzonen kennen hun bondslied nog niet genoeg zou men denken.Pol Jeurissen komt op de planken om 'De Coninck verlost' te declameren. Een welgelukte poging van de Pol die hartelijk toegejuicht wordt.Felix De Keyzer geeft een puike voordracht over 'ontwikkelingsleer', die nog al eenige discussie uitlokt over zekere gedachten.Daarna krijgen we een leerrijke studie van Prof. De Bie over de spraakorganen en de klinkers, verdeeld in palatale en velaire klinkers. De laatste soort kon niet meer behandeld worden uit tijdgebrek.De voorzitter herleest nog eens de artikels van 't reglement die veranderd zijn. Ze worden met algemeene stemmen aangenomen.Als laatste punt van 't programma volgt de bestuursverkiezing. René Van Looy ziet af van het voorzitterschap, wijl hem de tijd ontbreekt om zich genoeg met den bond bezig te houden.Worden dan gekozen:Voorzitter: F. De KeyzerOndervoorzitter: A. De Schutter

28

Schatbew.-boekbew.: G. JanssensSchrijver: Fr. KerstensVaandrig en 2de schrijver: L. MoereelsDe gekozenen dankten de leden en beloofden hun beste krachten voor den bloei van den bond.Gedurende de vergadering werden verschillende Vlaamsche liederen gezongen en voor slot weerklonk nog eens ons bondslied.

De Schrijver:F. Kerstens

verslagboek I Polderzonen p.76-78

Boodschap: En dan?!? O, die schrijvers!! verslagboek I Polderzonen p.78

Toneel zomer 1921.Polderzonen. – Tooneelfeest: opgevoerd “De Hellas” en “De landbouwer van Chicago”.

De Student Kerstmis 1921 37e jaargang nr.2 p.59

KERSTVAKANTIE 1921-1922Toneel kerstvakantie 1921-1922.Eeckeren. – De Polderzonen. Opvoering van “De Hellas” en “De Landbouwer van Chicago”.

De Student Paschen 1922 37e jaargang nr.3 p.92

CRONYKE 1922 - 1932

ZOMERVAKANTIE? 1921Toneel 'De Verloren Zoon' 1921 en voorlopig einde. CRONYKE 1922-32De werking van de Kath. Vl. Polderzonen in de jaren 1922-1932 in vogelvlucht gezien.Hoe het komt dat er na 1921 zulke groote leemte in de werking van onzen studentenbond is ingetreden zullen we niet navorschen tot in de laatste oorzaken.Ondergeteekende (=Piet Aertssens) herinnert zich nog de opvoering van 'de Verloren Zoon' in (+-) 't groot verlof 1921. Waarschijnlijk was het hiervoor dat de rollen verdeeld werden op 12 Oogst 1921 (zie voorlaatste verslag). Die opvoering is de laatste prestatie van den toenmaligen studentenbond die zoowel Ekeren, als Kapellen, Brasschaat en Stabroek omsloot.Ondergeteekende herinnert zich ook nog dat de laatste centen zijn opgegeten geweest in een 'souper' gegeven bij: Martens-De Bie, heberg, Markt, Ekeren. (Dit door hooren vertellen) Is het daar dat de studenten hun laatste werkkrachten en idealisme hebben vereten of verdronken?... verslagboek I Polderzonen p.79

Reglement goedgekeurd in zitting van 11/08/1921. AVV VVK'Reglement''Vlaamsche Katholieke Polderzonen'

I. Doel en Middelen.Art.1Doel: Verbroedering bewerken tusschen de katholieke studenten dezer streek, om de betrachting van hooger Vlaming, hooger katholiek, degelijk te bewerkstelligen; de kring wil dan vormend, opleidend zijn voor haar leden (door autonoom studentenwerk bizonder)Art.2Middelen:A. Daarom zullen leerrijke vergaderingen belegd worden, waarop voordrachten en lezingen worden gehouden, waarop wordt uitgegalmd en gezongen.

29

De keuze der onderwerpen is vrij; b.v. zoo tusschen: Godsdienst - Vlaamsche gedachten - Letterkunde - Wetenschappen ...In voorkomend geval kan het bestuur ook een bepaald onderwerp opleggen.B. Daarom zullen de leden zich heel het jaar ijverig toeleggen op alles wat het hooger omschreven doel betreft; vooral zullen zij zich toeleggen op het beoefenen der moedertaal en het zich inburgeren in de Vlaamsche gedachte.C. Daarom ook stelt de kring een boekenkas tot beschikking der leden.

II. Leden.Art.3Leden. Kan lid zijn elk katholiek student van het kanton Eeckeren, die in het middelbaar of hooger onderwijs is.1ste aanmerking: student is hij die uit beroep studeert.2de aanmerking: Kan als student deel maken van den studentenbond: uit de Nieuwe en Oude Humaniora de studenten van af de 4de klas, uit het normaal onderwijs de studenten van af het 2de jaar.De studenten van lager klassen worden niet uit de vergaderingen verwijderd, maar zelfs aangespoord om zich eigen te maken aan den bond waar zij kortelings beraadslagend lid van zullen wezen.Art.4Overtuigde Vlaamschgezindheid en goed gedrag worden vereischt om lid te worden en te blijven.Art.5A. Om lid te worden moet men voorgedragen worden door het bestuur.B. Het bestuur mag na stemming der leden een lid uitsluiten ing eval de belangen van den kring dit vereischen.Art.6Eereleden. Kunnen eerelid zijn alle Vlaamsche Katholieken.Art.7Oud-Studenten: Oud-Studenten mogen de vergadering bijwonen; kunnen werken en voordrachten inbrengen; Hebben raadsgevende stem, geen beraadslagenden; hebben de eerelidpenning niet te storten.

III. Het bestuur.Art.8Bestaat uit de volgende leeden: 1 Voorzitter, een ondervoorzitter, 1 schrijver, een schat-bewaarder en boekenbewaarder, een raadslid voor elk dorp waarvan meer dan 6 leden in den bond zijn, en waar geen bestuurslid woont.Art.9De bestuursverkiezing heeft plaats op de eerste vergadering van (doorstreept) na de 15 Augustus (doorstreept) het groot verlof; alle leden moeten met volstrekte meerderheid gekozen worden; alle leden zijn kiesbaar, en kiezers.Art.10De bestuursleden die aftreden voor het einde van hun mandaat worden op de eerstvolgende vergadering, na stemming vervangen.

IV. Gelden.Art.11A. Ieder lid betaalt een jaarlijksche bijdrage van 1 frank, wat recht geeft op het vrij gebruiken der boeken, mits naleving van haar afzonderlijk reglement; die bijdrage wordt betaald op de eerste vergadering van 't groot verlof.B. Het bestuur beschikt over het geld, doch geeft bij zijn aftreden rekenschap over inkomsten en uitgaven.Art.12 De Eereleden betalen een jaarlijksche bijdragen van 5 fr.

V. Vergaderingen.Art.13Er hebben jaarlijksch minstens 6 vergaderingen plaats: 3 in 't groot verlof; 2 in 't Paaschverlof; 1 in 't Kerstverlof.Het Bestuur mag meerdere vergaderingen beleggen, het regelt dag en uur.Art.14De vergadering begint en eindigt met 't gebed en 't bondslied.Art.15Het bestuur regelt de dagorde. Elk lid is verplicht éénmaal per jaar het woord te nemen, 't zij om een voordracht of lezing te houden, om te zingen of uit te galmen.Lezingen en voordrachten moeten op aanvraag ter beschikking van 't bestuur gesteld worden. Jaarlijksch worden minstens twee voordrachten gehouden over Vlaamsche en sociale beweging.Art.16

30

De schrijver maakt het verslag van elke vergadering; het wordt afgelezen en goedgekeurd in de eerstkomende vergadering. De afwezigheden worden tlkens vermeld en aangeteekend.Art.17Zij die een vergadering denken niet te kunnen bijwonen, moeten het Bestuur van dit verwittigen voor bedoelde vergadering.Art.18Zij die aangeduid waren een voordracht te brengen, en in de materieele onmogelijkheid zijn om dezelfde te houden, moeten aan 't Bestuur die onmogelijkheid en haar oorzaak doen kennen; zij die geen reden van deze aard kunnen inroepen brengen 0,50 bij in de kas.

VI. Algemeenheden.Art.19De kring kan aansluiten bij andre vereenegingen; zoo is ie aangesloten bij den Antwerpschen Gouwbond, het katholiek Vlaamsch Secretariaat, en den katholieken Vlaamschen Landsbond.Art.20Door den bond worden vergoedingen verleend aan de leeden, voor het bijwonen van gouwdagen en andere officieele studentenfeesten; die vergoeding bedraagt 1/3 der reiskosten en wordt uitbetaald op de eerstvolgende vergadering. De vaandrig reist voor niet.Art.21Geen verandering of bijvoegselsmogen aan deze standregels komen, tenzij ze aangenomen worden met de 2/3 der stemmen

Het vlag wordt toevertrouwd aan den gekozen? vaandrig.

Goedgekeurd in zitting van 11 Augustus 1921. verslagboek I Polderzonen, losse bijlage XIII

(achteraan in het verslagboek)

PAASVAKANTIE 1923Deelname gouwdag 05/04/1923 te Wuustwezel en opnieuw stil. ...In het paaschverlof van 1923 werden de studenten nog eens bijeengeroepen om de deelname te regelen aan den gouwdag van Wuustwezel. De vlag werd bovengehaald ... de stok was zoek, en sindsdien niet meer teruggezien. Leo Moereels, dokter, werd er van beschuldigd het op zijn geweten te hebben.- Na den gouwdag te Wuustwezel: punt. ???, Niets meer. Nihil... verslagboek I Polderzonen p.80

+- 1923 - 1924Herleving studentenbond ('n paar jaar voor 1925) Kapellen o.l.v. E.H. Braam van Hoogboom ...Ondertussen was de studentenbond al 'n paar jaar beginnen te herleven te Kapellen onder de leiding van E.H. Braam van Hoogboom. Er waren nochtans zeer weinig lede,: 'n half dozijn. Onder 't Paaschverlof 1925 gingen wij te Kapellen ten huize van E.H. J. De Schutter onderhandelen om bijeen te slaan. Wat dan ook gebeurde.... verslagboek I Polderzonen p.80-81

Gewest Wijnegem 1923-1924. - Broechem werd in 1923 overgeheveld van het gewest Mechelen-Lier naar het gewest Wijnegem- Wijnegem-Deurne, dat al voor de oorlog bestond- Brasschaat, dat in 1920 werd opgericht- Merksem werd in 1923 opgericht- 'Schiet welig op' Schoten kende pas in 1924 "een heerlijk begin"- Ekeren-Kapellen was overgeheveld van het gewest Hoogstraten naar het gewest Wijnegem, maar doorworstelde in 1923-24 een inzinking Vos I p.167 (gouw met gewesten en bonden Vos I p.166)

ZOMERVAKANTIE 1925

31

Voorbereiding van en heroprichting in 't groot verlof 1925 ...Totdat onder 't groot verlof 1925, De Herdt, student van de regentschool, op 't goed gedacht kwam, de studenten op te trommelen, en den bond er op te richten. Hij, Jozef Raeymakers, normalist, en ondergeteekende (= Piet Aertssens) kwamen bijeen, hielden vergadering in open lucht, en ... een echte vergadering, ditmaal van 'n 13 tal leden had in het bovenzaaltje der Broederschool te Ekeren. Er werd al wat ondereengesproken over de herinrichting, er werd al gedeclameerd en gezongen, en 'n volgende vergadering werd er 'n voorlopig bestuur gekozen: Piet Kerstens (Putte) was voorzitter. Hij had zich reeds zeer ijverig getoond met ??? op die eerste, als op deze tweede vergadering met 'n werk te vergasten. Als schrijver gekozen: Jan De Keyser. Er werd lezing gehouden van de standregelen, zooals ze in dit verslagboek voorkwamen. 'N paar kleine wijzingen werden voorgesteld. Er werd beslist de vergaderingen te houden in Ekeren, als centrum van den polder, en ook wel eens te Stabroek, zoo de studenten van die streek het verlangden.Ondertussen was de studentenbond al 'n paar jaar beginnen te herleven te Kapellen onder de leiding van E.H. Braam van Hoogboom. Er waren nochtans zeer weinig lede,: 'n half dozijn. Onder 't Paaschverlof 1925 gingen wij te Kapellen ten huize van E.H. J. De Schutter onderhandelen om bijeen te slaan. Wat dan ook gebeurde.... verslagboek I Polderzonen p.80-81

1925 - 1926Studenten Stabroek stichten een eigen bond, vanaf zomer 1925. ...'t Groot verlof (=1925) bracht weer zijn pogingen mee om vergaderingen ineen te steken. De studenten van Stabroek nochtans, ongetwijfeld afgeschrikt door den afstand, bleven weg. Een weinig later begonnen ze ook 'n bond de vormen, afzonderlijk, wat niet af te keuren is.... verslagboek I Polderzonen p.81

PAASVAKANTIE 1926Bond voor Ekeren, Kapellen en Putte 1925-1926. ...Onze bond omvatte dus van toen af aan: Ekeren en Kapellen, inbegrepen Ertbrand of Putte.Onder de vergaderingen van ditzelfde verlof werd P. Kerstens voorzitter gekozen.... verslagboek I Polderzonen p.81-82

Geen contact meer met gouwbestuur 1925-1926. Het gouwbestuur ontving in 1925-26 nog van tenminste 24 bonden blijken van steun en verslagen over de werking terwijl een tiental die het jaar voordien nog wel contact hielden, dat nu niet meer deden. Dat waren Wilrijk-Hoboken, Kontich, Broechem, Lier, Schoten, Wijnegem, Merksem, Brasschaat, Ekeren-Kapellen en Merksplas. Vergelijken we dit lijstje met de kaart die voor 1922-24 de belangstelling voor Vlaams-nationalisme weergeeft, dan valt op dat we - behalve voor Lier en Merksplas - voor geen van die bonden sporen hebben gevonden die wezen op een bespreking over nationalisme. We kunnen aannemen dat daar de positie van het gouwbestuur het zwakste was en de oppositie er het gemakkelijkst voet aan de grond kreeg. Vos II p.116

ZOMERVAKANTIE 1926

KERSTVAKANTIE 1926-1927Opvoering toneel 'Zuur en zoet' 02/01/1927. ...De rollen werden verdeeld, afgeschreven en eenmaal gelezen, van het blijspel: Zuur en zoet (door Grosfeld en Nielen).Onder 't Kerstverlof 1926 zouden we dat niet te gemakkelijk tooneelstuk aanleeren, met al de bijkomende werkzaamheden van tooneelschikking, reklame, kaartenverkoop, enz.... Op 2 Januari 1926 (in kantlijn staat geschreven 1927) was de opvoering 'n echt sukses. Lang nog spraken de menschen van Ekeren over dien avond. Het was 'n eerste prestatie van den nieuwen studentenbond, die vol nieuwe ijver en werkkracht zat. Op vijf dagen hadden we veel werk geleverd, en 't was 'n eerste stoot, die ons verder zou duwen op 't arbeidsveld van het bondsleven.... verslagboek I Polderzonen p.82

32

Programma toneelavond Zuur en Zoet op 02/01/1927 in Lambertuszaal Ekeren. KATHOLIEKE VLAAMSCHE STUDENTENBOND 'DE POLDERZONEN'TOONEELFEESTOP ZONDAG 2 JANUARI (bijgeschreven 1927)IN DE FEESTZAAL ST. LAMBERTUSOORDERSCHEWEG, 8 EEKERENAANVANG 5 uur.AVV VVKDe opbrengst komt ten goede aan E.P. LAUWERS, Missionaris in Congo.PROGRAMMA

EERSTE DEEL1. Gildelied (C. De Schutter - F. Swinnen) gezongen door de studenten.2. Gevlucht: Dramatisceh tweespraak, door L. DosfelPERSONEN:Junius J. De Keyser.Caius, zijn zoon P. Kerstens.

Het stuk speelt te Sicilië, ten tijde der kerkvervolging.

3. Komt kameraden F. Van Bouwel.4. Van 't Kwezelken P. Kerstens.5. Eerste bedrijf ZUUR EN ZOET: blijspel in 3 bedrijeven, door J. Grosfeld en G. Nielen.PERSONEN:Kees Suikersteel, kunstschilder P. Kerstens.Nico Citroen, kunstschilder P. Aertssens.Jan, bediende J. Aertssens.Dico, student in de rechten W. De Keyser.Formuul, leerling-technische Hoogeschool G. De Herdt.Flacon, semi-arts M. Valckenborgh.Erwtapart, cadet F. Van Bouwel.Versus, doctorandus in de Germaansche letteren J. Raeymakers.Hebbeniks, adspirant-schilder E. Joossen.Politieagent J. Gabriels

TWEEDE DEEL6. Tweede bedrijf.7. Derde bedrijf.8. DE VLAAMSCHE LEEUW.Aan het klavier: heer J. VAN BOUWELEEN WOORDJE VOORAF.Kees Suikersteel en Nico Citroen, twee artiesten, houden dolveel van reizen. Hun oude tante gaat op 26 Juli een wereldreis ondernemen en een van de twee schilders mag haar vergezellen.Om te weten wien het geluk zal treffen, hebben ze een weddenschap aangegaan. De inzet is de wereldreis.Suikersteel, die een artiest is, beweert dat de menschen alleen een werk beoordeelen naar de recensies die ze er over hebben gelezen. Citroen de kladschilder gelooft in het zelfstandig oordeel van de menschen. Ze sluiten een kontrakt waarin bepaald wordt dat ze op een jaar tijd, van den 25n Juli van 't een tot de 25 Juli van 't volgende jaar, een zelfde aantal doeken zullen maken. Ze zullen een beoordeling naar de bladen zenden en daarin de onbenullige pogingen van Citroen ophemelen en de artistieke doeken van Suikersteel afbreken. Daarna... wachten. Komt er iemand, die wars van alle recencies de waarheid ontdekt, en dus Citroen's princiepen staaft, dan gaat Citroen mee op reis. In tegenovergesteld geval is de bof voor Suikersteel.Het spel begint negen dagen voor het einde van de termijn. verslagboek I Polderzonen, losse bijlage VIII (achteraan het verslagboek)

PAASVAKANTIE 1927

33

ZOMERVAKANTIE 1927Bestuursverkiezing en opvoering toneel 'Padrecito' september 1927 te Kapellen en Ekeren (paasvakantie 1928 te Putte). ...'t Groot verlof 1927, werd het bestuur hernieuwd. voorzitter: P. Kerstens, schrijver: (niet ingevuld)Weer ginge we aan 't herhalen, en begin September speelden we 'Padrecito' van R. Ysabic.Een opvoering had plaats te Kapellen, en eene te Ekeren: in de eerste helft der maand September. Een derde opvoering had plaats te Paschen van 't volgend jaar te Putte.... verslagboek I Polderzonen p.82-83

KERSTVAKANTIE 1927-1928

PAASVAKANTIE 1928Opvoering toneel 'Padrecito' te Putte. Een opvoering had plaats te Kapellen, en eene te Ekeren: in de eerste helft der maand September. Een derde opvoering had plaats te Paschen van 't volgend jaar te Putte.... verslagboek I Polderzonen p.82-83

Het Rare Kosthuis” (Holl. stuk); de rols wierden reeds verdeeld. Men sloot deze geslaagde vergadering met het gebed waarna ’n kleine voetbalpartij volgde om er de mot uit te houden.

De Student Half-Oogst-nummer 1929 45e jaargang nr.1 p.19

ZOMERVAKANTIE 1928Toneelopvoeringen te Luchtbal en Zandvliet en kritiek dat bond teveel toneelbond is, zomer 1928. ...'t Groot verlof 1928 gaven we een opvoering van Zuur en Zoet in de wijk: De Luchtbal, en 'n opvoering van Padrecito te Santvliet. Deze twee opvoeringen brachten weinig op: de eerste was gratis voor niets op aanvraag van Pastoor Vermeylen. De tweede ging door te Santvliet; om onze kas te vullen, maar gebeurde voor 'n bijna lege zaal, gedurende 'n kletterend onweer, en bracht bijna genoeg op om de onkosten te dekken.Indien tijd werd er gezegd dat de studentenbond te veel tooneelbond was geworden; en inderdaad het ontbrak aan degelijke vergaderingen.... verslagboek I Polderzonen p.83

Nieuwe voorzitter, zomer 1928. ...Onder 't zelfde verlof 1928 werd E.H. Jozef de Schutter voorzitter gekozen.... verslagboek I Polderzonen p.83

KERSTVAKANTIE 1928-1929Kerstvakantie 1928-1929.Eeckeren-Capellen. – Polderzonen. – Vergadering van 29 Dec. ’28. Ruim 25 aanwezigen. Korte spreekbeurt door J. Aertsens over het stuk “De Blinde”. Voordracht door E.H. Stockmans over de “Katholieke Missiën”. Hierna nog: a) stichting van ’n soort tooneelcommissie. b) Uitschrijving van ’n prijskamp voor de knapen, tegen Paschen c) Inning der bijdrage voor 1929.

De Student Kerstmis-nummer 1928 44e jaargang nr.3 p.107

PAASVAKANTIE 1929Toneel 'De Blinde' Pasen 1929. In hetzelfde spoor liepen bekende stukken van C. Lindemans: 'De Duivelschuur' en 'De Blinde', die in de tweede helft van de jaren twintig in vele bonden werden gekozen."Noot184 "'De Blinde', o.a. gespeeld door Boom (16/09/1928), Ekeren-Kapellen (met Pasen 1929), ...

34

Vos I p.329, 329n184

Paasvakantie 1929.Eeckeren-Capellen. – Polderzonen – Eerste vergadering op 5 April. Slechts enkele aanwezig daar de post de kaarten ’n dag te laat bestelde aan de studenten van Eeckeren. Na ’n woord over den toestand der kas, hield J. Schuerwegs ’n voordracht “Door eigen werk omhoog” en las de E.H. Voorzitter ’n artikel over Kristus-Koning in de maatschappij, voor (uit O.J.). Er werd gesproken over ’n mogelijke aansluiting bij het A.KV.S. – De volgende vergadering werd geregeld. – Drie dagen daarna hadden we onze tweede vergadering, talrijk bijgewoond. Voordracht over “Het Kommunisme” door P. Kerstens. De omzendbrieven van het A.K.V.S. werden voorgelezen. – Regeling tooneelfeest: we zullen opvoeren “De Blinde” (van Lindemans) en als klucht

ZOMERVAKANTIE 1929Nieuwe voorzitter en toneelstuk 'De Blinde', zomer 1929. ...'t Volgend jaar (=1929) was het de beurt aan Fr. Van Bouwel, normalist, Putte (=verkozen tot voorzitter). Toen werd aangeleerd en opgevoerd te (niet ingevuld) 'De Blinde' van Lindemans.... verslagboek I Polderzonen p.83

Verkiezing voorzitter 1929 (groot verlof?) te ?Repetities toneelstuk 'De Blinde'(Lindemans)(groot verlof?)te ?

KERSTVAKANTIE 1929-1930

PAASVAKANTIE 1930

ZOMERVAKANTIE 1930Verkiezing voorzitter groot verlof 1930 ...Groot verlof 1930 werd voorzitter: E.H. Jos Stokmans van Putte.... verslagboek I Polderzonen, cronyke 1922-1932 p.83

Repetities toneelstuk 'Smidje Smee' groot verlof 1930 te Ekeren en Kapellen. ...Er werd herhaald voor Smidje Smee van Flos. Helaas! de herhalingen vlotten niet. Ze hadden beurtelings plaats te Kapellen en te Ekeren, maar telkens veel afwezigen, totdat het bleef steken onder de schrikkelijke hittedrukking van de laatste dagen van Augustus, toen te Mechelen het Eucharistisch Kongres plaats had.... verslagboek I Polderzonen, cronyke 1922-1932 p.83-84

KERSTVAKANTIE 1930-1931

PAASVAKANTIE 1931

ZOMERVAKANTIE 1931Drukke zomervakantie 1931: met 3 vergaderingen, bestuurs-verkiezing, uitstappen naar Westmalle en Lillo, bijwonen feestdag studentenbond Merksem, organisatie gewestdag 17/09/1931 te Ekeren. ...'t Volgend jaar, 1931, werd ondergetekende (=Piet Aertssens), voorzitter gekozen op de tweede vergadering van 't groot verlof: rond 20 Augustus.Ondervoorzitter: Ferdinand Bellens (Ekeren)Schrijver: Jos Aertssens (Ekeren)Schatbewaarder: niet ingevuld

35

Dit groot verlof bracht ons drie vergaderingen, waarvan twee wel geslaagde. Ook deden we 'n uitstap naar de Trappistenabdij te Westmalle, gingen we krabben vangen te Lillo, namen deel aan den feestdag van Merksem's studentenbond, ter gelegenheid zijner vlaggewijding; en hadden zelfs 'n gewestdag te Ekeren; deze werd ingericht door het gewestbestuur van 't AK.K.V.S.gewest Antwerpen in overeenkomst met den Z.E.Heer Deken De Coster. Dit gebeurde op 17 Septembre, in den namiddag.Lof in de kerk. Korte optocht door de straten van 't centrum. Feestvergadering in 't Gildenhuis.De ondervoorzitter Nand Bellens sprak den welkomsgroet uit voor een volle zaal studenten, die opgekomen waren uit den omtrek, uit Antwerpen, en uit de zuidelijke agglomeratie van de stad (Oude God, Kontich, ...)Sprekers waren: (niet ingevuld)Daarmee sloot het verlof van 1931.... verslagboek I Polderzonen, cronyke 1922-1932 p.84-85

Geen toneel groot verlof 1931. ...Gaarne hadden we tooneel gespeeld. Maar de tijd om te herhalen was er niet. Echt waar. Want de grootere studenten waren schier alle dagen op gang rond de zoo pas gestichtte 'Vakantieclub' van Ekeren.En waar de geestelijkheid de hulp inroept van Vlaamsche studenten voor een parochiewerk, daar laten deze het zich geen twee maal zeggen, maar springen dadelijk in de bres, zelfs ten koste van hun zoo geliefd vakantietooneel.Dit weze gezegd ter hunner eer. Piet Aertssens seminarist, Ekeren, 2? September 1931 verslagboek I Polderzonen p.85-86

KERSTVAKANTIE 1931-1932Vergadering 31/12/1931 te Ekeren (geen verslag). Vergadering van het Kerstverlof.31 December 1931, Gildenhuis Ekere.Dit verslag heb ik nooit gezien, want 'k was niet op de vergadering zelf, en de verslaggever was ook niet op de volgende. handtekening Huybrechts verslagboek I Polderzonen p.87

Geen verslag van volgende vergadering kerstvakantie, noch datum. ...Dit verslag heb ik nooit gezien (=31/12/1931), want 'k was niet op de vergadering zelf, en de verslaggever was ook niet op de volgende. handtekening Huybrechts verslagboek I Polderzonen p.87

PAASVAKANTIE 1932Vergadering 31/03/1932 te ? (Ekeren) Vergadering van 31 Maart 1932.De vergadering werd geopend met een gebed en met een geestelijke overweging. Onze voorzitter betuigde zijn dank voor de blijken van hulde, die hem van 't studentengild toegekomen waren, en tevens stond hij zijn voorzitterschap aan Nand Bellens af. Op dezes voorstel werd onze oud-voorzitter dan tot geestelijken leider van ons studentengild aangesteld. Hierna deden we ons bondslied door 't zaaltje klinken. Toen kwam Joris Van Dijck aan 't woord. H?O. Delaye werd den 13 September 1876 te Hooglede geboren, studeerde te Roeselare en deed zijn verdere studies in de rechten aan de hoogeschool te Leuven. Hij was droomerig van aard, maar nam zijn studies zeer ter harte. Delaye muntte vooral uit door zijn beknoptheid en tevens door zijn juistheid: alle worden staan op hun plaats. Om reden van zijn gezondheid, trok hij zich in zijn geboortedorp terug, doch wijdde zich daar nog meer aan de dichtkunst. Hij overleed er kristelijk den 11 December 1909. Om onze geestdrift niet te koelen zongen we: De trommel slaat. Dan droeg J. Andriessen 'Kerelskind' van Alb. Rodenbach voor. Als verpoozing las J. Van der Steen ons wat voor uit 'De Heiligen van Sichem'. Het Transvaalsch studentenlied vlotte niet te best. Lode Huybrechts droeg Groeningeveld van G. Gezelle voor. En toen kwam J. Van der Steen voor den dag met zijn werk over de Dietsche taal. De voornaamste Dietse gedichten of werken, die uit de 13e eeuw dagteekenden, kwamen van een zekere Willem voort. In Cyvrière(?) schreef ook de abdis van 't klooster eenige werken. Maar een van de voornaamste, zooniet de voornaamste schrijver uit de 14e eeuw was Joannes Ruysbroeck. Zijn voornaamste stuk is 'Die dierheid der geestelijke bruiloft'. En eindelijk dan rest er nog Jakob van Maerlant, die een goede bouw in zijn verzen bezat. En stilaan kwam men dan aan de rederijkers. Nu volgden eenige voordrachten: Jules De

36

Schutter met: De Laatste Storm en Rik Huylen: Voor mijn Jongens door Aug. Van Cauwelaert. Voor de toekomende vacantie worden twee tooneelstukjes aangeduid; ook de rollen der twee stukjes worden uitgedeeld. De vergadering werd gesloten met de psalm van Rodenbach en met een dreunende Vl. Leeuw.

J. Andriessen verslagboek I Polderzonen p.87-88

ZOMERVAKANTIE 1932Vergadering 13/08/1932 te ? (Ekeren). Verslag der vergadering, 13-8-'32De vergadering wordt met achterstel aangevangen; 15 leden zijn aanwezig. De bijeenkomst wordt geopend door de prachtige bede van A. Rodenbach. Als eerste nummer vergast ons Fr. Van Borm met zijn interessante lezing over slangenbezweerders. Hij leidde ons in de verlaten Arabische streken. De hoofdpersoon van dit tooneel is namelijk de ??schi? die zelf 't venijn der slagen op lichamelijk gebied te verantwoorden heeft; dit alles is wel gebleken uit de lezing. Deze spreekbeurt werd flink toegejuicht. Aldan werd het prachtige lied Groeninge aangeheven. De Heer J. Van Dijck bracht ons dan met veel pracht Pinksterzangen van Wies Moens ten gehoore. Dit straalde uit door stichtende eenvoud en mystieke schoonheid. Als tweede gedicht volgde 'Altijd' van Zr. Maria Jozefa. Deze voordrachten werden met sympathie begroet. Kort daarna werd de zaal ontruimt en de boekenzaal ???rmenderhandingenomen. Het prachtigste van deze vergadering was weliswaar de spreekbeurt gehouden door de Eerw. H. Jos Aertssens, die handelde over 'n boek dat onlangs verscheen: Pius XI, 10 jaar Paus. Het inzicht van dit boek was: 't scheppen van een levend beeld van Pius XI; de hooggedachten van dit werk waren: durven en bewust zijn, en de ??? der R.K. Kerk. Zijn rede werd luid toegejuicht. Dan volgde 'n reisbespreking, en de uitslag was: naar St.Job. Een daverende Vlaamsche Leeuw sloot deze welgelukte vergadering.

Rik Kuylen verslagboek I Polderzonen p.89-90

Uitstap naar St. Job 18/08/1932. Uitstap naar Sint Job.Verleden Donderdag 18e Oogst vertrokken we met 12 man aan de kerk; ter fiets, en met 'n snelheid van 3,5 km, zo beweerde ten minste een onzer techniese vernuftelingen. Na 'n paar keer afstappen voor 'n gebroken fles, of 'n platte band, kwam er aan de Botermelk 't vuur in, en Botermelk-St.Job werd 'n echte sprint, behalve voor eenige patriarchen, die maar bleven doorwandelen. Na onze drinkvoorraad afgedaan te hebben, kwamen tegen 11u. in de bossen zingen, eten, slapen, kaarten en wandelen, afgewisseld met 'n paar tochten naar 't dorp om drinken te halen, vulden de hele dag. Tegen zes uur kraamden we op en op ons duizend gemakken naar Ekeren terug. Maar daar waren we nog niet. Even voor 't dorp, vlak neven de spoorweg stond 'n lantaarn, en Alb. Van Hoof kon hem niet laten staan. Maar de paal bleef staan en Albert lag op de grond, en geen schrikken? als je blieft! Na 'n paar minuten van bewondering en verwondering voor en over onze dappere renner kwamen we welgezind te Ekeren terug.

Huybrechts verslagboek I Polderzonen p.90-91

Vergadering 20/08/1932 te ? (Ekeren). Verslag der vergadering van 20 Oogst '32.De vergadering werd geopend met een geestelijke communie, door E.H. Aertssens. Daarna werd het verslag van de vorige vergadering voorgelezen. Dit werd over 't algemeen goedgekeurd. Als dan werden we vergast op een pracht gedicht namelijk 'Ten Strijde'. Deze werd met de nodige sympathie ontvangen. Daarna kwam eigenlijk de vergadering want de heer Bellens las een prachtige voordracht over de gelukzalige Jan van Ruysbroeck. Van kindsbeen af voelde hij zich getrokken tot het klooster. Op jeugdige ouderdom werd hij reeds benoemd tot onderkanunnik in St. Goedele. Dit woelig leven verdroot hem, en hij ging zich vestigen in 't Zoniënwoud. Weldra verspreidde zijn roem zich over gansch Europa. Zijn werken blonken vooral uit door ??terlijke woordenspraak en mystieke schoonheid. Op het laatste vooral is hij een geestdriftig strijder, die voor doel had God en Kerk hoog te houden. Daarna werden door allen twee bekende Vlaamsche Liederen 'de Leeuwen dansen' en ''t Kerelslied' gezongen. Daarna de voorlezing v/h verslag v/d fietsuitstap naar St. Job. Na de voorlezing van dit verslag, dat door allen met volle goedkeuring ontvangen werd, is 't kluchtlied 'Het muzikantje van Zwitserland' gezongen, waarna 't gedicht 'De Vloek', prachtig voorgedragen werd. Waarna de vergadering beeindigd werd met een dreunende Vlaamsche Leeuw en als gebed de 'Psalm' van Rodenbach.

P. Kerstens verslagboek I Polderzonen p.91-92

37

Vergadering 03/09/1932 te ? (Ekeren). Verslag der vergadering van 3-9-32.1) Gebed en geestelijke Kommunie.2) Lied der Vlaamsche Zonen.3) Ziekentriduum(?).4) Verslag over de vorige vergadering5) Voordracht over Ruusbroeck door Bart Van Bouwel. Ruusbroeck werkte met een buitengewone iever aan de opheffing der moedertaal. Hij was een ontwikkeld man en alhoewel hij Latijn kon, en de schrijvers van dien tijd in die taal schreven, gebruikte hij toch zijn moedertaal om beter te doen verstaan waarheen hij wilde en om te beletten dat zijn lezers in dwalingen zouden vallen. Ruusbroeck was een Vlaming met woord en daad. Hij treurde omdat de geestelijkheid te dien tijde door geldzucht ten onder ging. Ruusbroeck schreef in een van zijn werken dat hij alleen leefde om Kristus te dienen. Hij was onderpastoor. Ruusbroeck trachtte in zijn leven zijn taal in de kultuur te brengen en alzoo een leeraar van 't genadeleven te worden. Als apostel betreurde hij echter niet dat zijn taal geen wereldtaal was. Zijn hoogste ideaal was: vooruitgang doen in de deugd, en niet de taal voor de deugd stellen. Dit weze dus een les voor ons, dat wij onze Vlaamsche belangen niet voor onze kristelijke mogen stellen.6) O Kruise der Vlaming (lied).7) Gedicht: Avondgebed van Tijl Uilenspiegel, door Tom Huybechts.8) Voordracht over Joe English door J. Van Dijck. Joe English was een groot kunstschilder. Hij schilderde om het Vlaamsche volk te verheffen. Hij werd tijdens de oorlog gevaarlijk ziek in 't leven. Toen knoopte hij vriendschappelijke betrekkingen aan met Fr. Daels, zijn dokter. Samen met hem stelde hij 't gebedenboek 'De Vlaamsche Soldaat aan de Ijzer' op. Als hij genezen was moest hij ruw werk verrichten. Joe twijfelde of hij met zulke ruwe handen het penseel nog zou kunnen hanteeren. Maar na een tijd moest hij de gassen gaan bestudeeren, en kon zoo weer van tijd schilderen. Zoodra hij tijd had, schilderde hij. Joe deed waarlijk veel voor zijn volk. Hij schilderde het 'Ijzerkruis', een van zijn beste werken, alsook 'Ode aan de Ijzer'. Joe werd weer gevaarlijk ziek. Hij vond, na lang rondgedragen geweest te zijn in 't veld een dokter en stierf daar de 13e Oogst 19?? Hij was een goede katholiek en verwezenlijkte de spreuk A.V.V. V.V.K.9) Liederen:' 't Zijn werden? als wiegende zeeën' Altijd door Nand Goetstouwers.10) 'Het open luik' door J. V.d. Steen.11) 'Toekomstig Afrikaansch Volkslied' door T. Huybrechts.12) 'Brussel' door J.V.d. Steen.13) Korte toespraak door onze Proost over de verovering van Brussel.14) 'Verrijzenis' door Nand Goetstouwers.15) Lied v/d studentenbond.16) Slot met gebed en Vlaamsche Leeuw.

Wildiers. verslagboek I Polderzonen p.92-94

Vergadering 07/09/1932 te ? (Ekeren). Verslag der Vergadering v/d 7e September 1932.Door de achttien aanwzigen wordt Rodenbach's Psalm gebeden, waarna het verslag ter goedkeurig wordt voorgelezen. Nu houden we een uitgalming zegt onze voorzitter.Dan komt het eigenlijke lichaam of beter de ziel v/d vergadering: voordrachten over Goethe. Tom Huybrechts, de schrijver, begint. Goethe werd geboren den 28e Oogst 1748 te Frankfurt. Zijn geest werd door moeders vertellingen zoo ontwikkeld dat de kleine reeds eigen sprookjes schreef. Hij ging studeeren in de rechten te Leipzig, waar hij veel den Franschen invloed onderging, en ook fantheist werd. Hij studeerde verder te ??burg waar hij ook een tijd bleef. Daar kwam hij in den 'Sturm-und-Drang': die gedachtenwereld zien wij uitkomen in 'G?? von Berlichingen?'. Het ten???talisme, later Wertherisme? geheeten, komt boven in 'Die Leiden des jungen Werthers'. Te Frankfurt wordt Goethe advokaat en bereikt daar zijn hoogsten lyrischen bloei.1775 is een zeer voorname datum in Goethe's leven: hij wordt door den hertog van Weimar naar zijn hof geroepen; daar wordt hij hofdichter en zelfs eerste minister. Hoewel de jaren '75 tot '87 een tijdperk waren van verlamming, toch schreef hij toen zijn prachtige Balladen, zooals Erlkönig. Toch - en dit is vooral belangrijk - kan hij zich losmaken uit den 'Sturm-und-Drang' en leerde hij zichzelf beteugelen. Hij reisde naar Italië, leerde het klassicisme kennen en smaken en werd klassieker. In 1787 werd hij leider van het Hoftheater te Weimar.In 1784 had hij kennis gemaakt met Schiller: de eene vulde de ander aan: Goethe was een gevoelsmensch en fantheist, Schiller verstandmensch en Kantist? Ook toen Schiller in 1785 stierf, volgde bij Goethe een sombere periode in zijn leven.

38

In 1808 liet hij het eerste deel van ijn 'Faust' verschijnen. In '16 verlaat hij het hoftheater. In 1830 geeft hij heel z'n meesterwerk 'Faust' uit om in 1832 te sterven, geworden één der grootste figuren uit de wereldliteratuur, waardig gesteld te worden naast Homeros en de anderen.Na een uitgalming als verpoozing, komt Jos Van Heen?, de tweede voordracht een Faustbespreking voorbrengen.De Faustsage staat op een keerpunt in de wereldgeschiedenis. Zijn ontstaanskiem is een godsdienstig element: het bestaan van den duivel. Goethe leerde de sage kennen in poppen- en tooneelspelen. Ze is ernst en schertst, - godsdienst en avontuurlijke geleerdheid en wat anders. Faust, de hoofdpersoon, evenbeeld van Luther, is het type van den Apostolaat? De Faustsage met haar godsdienstige gegevens gaar recht het Protestantisme in. Haar vrijzinnige levenshouding is de kiem van onze hedendaagsche leekenmoraal. Het is geen drama, maar een uitgebreid dichtwerk, het schoonste van Goethe, die het heel zijn leven liet rijpen, en van de gansche Duitsche literatuur. Goethe schreef het in brokken, volgens den Faust van heel zijn levensloop: het wordt ten slotte een autobiographie.Omdat hij aan heel de sage te veel stof had, deed hij er veel van wegvallen. Het eerste deel wordt zoo een liefdehistorie; van de godsdienstige beteekenis kon niets terecht komen bij een ongodsdienstige schrijver. De Faust is geen klassiek stuk, het is een natuurstuk, typisch-Duitsch, een voorname voordracht der Romantiek. Het eerste deel is katholiek getint; het tweede deel, bedoeld als karikatuur, is mislukt als tooneelwerk en wordt didaktiek; het derde deel, zou door de grootste Heilige op dezelfde manier kunnen geschilderd geweest zijn.Het Bondslied brulde de vergadering uit.

Nand Goetstouwers verslagboek I Polderzonen p.95-97

KERSTVAKANTIE 1932-1933Vergadering 31/12/1932 te ? (Ekeren?) Verslag der Vergadering op Oudejaarsavond '32.Een weinig over 5 uur wordt de vergadering geopend met de psalm van Rodenbach. Daarna wordt ons bondslied met volle kelen gezongen. Het verslag wordt door N. Goetstouwers voorgelezen, waarna de schrijver Tom Huybrechts ons op een voordracht over Ierlands geschiedenis vergast. Spreker wijst er eerst en vooral op dat we tusschen Ierland en Vlaanderen een goed zichtbare parallel kunnen trekken. Vervolgens geeft hij de geschiedenis. Spreker heeft zich waarschijnlijk zeer aan het boek van P. Callewaert gehouden, en te zeer een bloote opsomming van feiten gegeven. Daardoor is zijn doordracht nogal saai geweest. Mijns dunkens, zou hij waarschijnlijk beter gedaan hebben met zijn volgende voordrachten in deze geschiedenis in te werken, of anders, zoals de E.H. P. Aertsens de opmerking maakte, de geschiedenis tot 1800 veel korter te hebben gemaakt en dan met O' Connell veel meer uit te wijden. Als voornaamste punten werden in de voordracht aangestipt: Ierland is nooit onderworpen geweest aan Rome's heerschappij. Het heeft een flinke beschaving gehad rond de derde eeuw voor J.K. In de 5e eeuw, denk aan St; Patrick, wordt het kristenlijk. In de 12e eeuw wordt er in Ierland een schandig verraad gesmeed, waarvan de gevolgen alleen zullen uitgewischt worden in de 14e eeuw. Vanaf 1500 begint de groote kruisweg voor het Iersche Volk door zijn onderwerping aan Engeland, en van toen af begon men meer en meer uit te wijken door de hongersnooden die van toen af vooral Ierland teisterden. In de vorige eeuwen heeft Ierland groote mannen voortgebracht zooals O'Connell, die de ontvoogding der katholieken bekwam. Ook de Henians? waren groote mannen die alles veil hadden voor hun land. De verschillende namen die het land draagt, zijn zeker een interessant zaakje om na te gaan waaruit ze feitelijk voortspruiten en dat had spreker misschien wel kunnen doen. Daarna werden er enkele opmerkingen over de voordracht gemaakt.Jos Van der Steen vergastte ons toen op de voordracht 'Laat me mijn ziel dragen in 't gedrang' van Wies Moens, waarna de Zwarte Leeuw door allen vurig gezongen werd.Daarna besprak men of het mogelijk zou zijn dat de H. Kommunie door alle studenten aan de Nuttiging zou kunnen geschieden. Na het voor en tegen besproken te hebben, waarin het voorstel van J.V.d. Steen vooral uitblonk, nl. ook een bepaalde dag voor te stellen, besloot men zooveel mogelijk ten minste op dat oogenblik der H. Mis te communiceeren en ook, naar het voorbeeld van A.K.V.S. op een bepaalde dag de H. Kommunie op te dragen, voor de studentenbond.Daarna begon het gezellig samenzijn, waarin veel plezier gemaakt werd, en vooral met de potpourrie van liederen, niet waar Jos en Marcel, en Maurits. Was te keer zien dat ge een beetje meer liederen kent, om niet zooveel grappen te moeten uitsteken om alles terug te krijgen. De Vlaamsche Leeuw en een kort gebed sloten vergadering en gezellig samenzijn.

Robert Hennen verslagboek I Polderzonen p.97-100

PAASVAKANTIE 1933

39

Vergadering 01/04/1933 te ? (Ekeren) Verslag der Vergadering van 1e April 1933.Nadat de vergadering geopend is met de psalm van Rodenbach, wordt er lezing gegeven door de schrijver v/h verslag der vorige vergadering: er worden geen opmerkingen gemaakt.Ter gelegenheid v/h 4e eeuwfeest v/d geboorte van Willem van Oranje wordt er door onze schrijver een werkje opgedragen over Willem de Zwijger.Willem, te Dillenburg(?) (Duitsland) in 1533 geboren, was aanvankelijk de vertrouwensman van Karel V en Filips II. Schrijver schetst dan de oorzaken der ontevredenheid die heel ons land beroerde en waarvan de eerste was: geen godsdienstigheid. Vervolgens beschrijft hij hoe de strijd ontbrandde tegen Granvelle, hoe Willem van ornaje, na de dood van Brederode, leider der Anti-???beweging wordt, hoe de Beeldstormerij een nieuw stadium inzet van Willem's politiek, hoe Willem kampend tegen Alva zich over de Rijn moet terugtrekken, hoe hij vervolgens zijn toevlucht neemt tot Frankrijk. Hij houdt nochtans vol en wendt zich thans tot de Watergeuzen. De inneming van den Briel: 1 april 1572 is het begin der verovering. De Spanjaarden worden uit Nederland verdreven en men sluit in 1576 de Pacificatie van Gent waardoor de Zuidelijke beloofden samen te werken met de Noordelijke voor de gemeenschappelijke vrijheden. Doch na het teeken der Unie van Brussel in 1574 wil het Calvinisme in het katholieke Z.Nederland het bewind in handen nemen tot misnoegen en van het volk en van Willem van Oranje zelf, die een vurig voorstander der godsdienstvrijheid was. De Noordelijke scheuren zich af van de Zuidelijke, door de Unie van Utrecht, terwijl dez laatste door de Unie van Atrecht zich weer met de Spaansche koning verzoenen. Daarop wordt Oranje vogelvrijverklaard en 10 julie 1584 wordt hij te Delft vermoord door de Franschman Gérard.Willem's sterkte lag in zijn overredingskracht, zegt onze schrijver, en dat hij zijn groote doeleinden nl. de godsdienst igheid en van Zuid en Noord Nederland één staat te vormen, niet bereikt was te wijten o.a. hieraan dat hij over Vlamingen moest regeren.Na enkele opmerkingen gaat E.H. Aertssens over tot het lezen der lijkrede die moest uitgesproken worden op het graf van onze afgestorven goede vriend en voorzitter, Jef Gabriels, Groot-Seminarist.Jos Aertssens herinnert er ons aan dat 'Steeds hooger, steeds beter', de leuze v/d overledene was. Zijn langdurige ziekte, het offer van zijn roeping heeft hij gebracht voor zijnen, onzen Studentenbond. Nu is hij voor ons da?? bij O.L.H. een voorspreker.Om de gepaste stemming te bewaren wordt er besloten niet aan kluchtliederen te doen.E.H. T. Aertssens drukt de wensch uit dat het A.B.N. de omgangstaal der studenten ondereen worden zou. Vervolgens licht hij de studentenbond in over de aan te nemen houding tegenover de gouwdag van het A.K.V.S., Donderdag 27 (?) dezer. Waarna de vergadering gesloten wordt met het Weesgegroet, een stroof van het Bondslied, v/d Vl. Leeuw, en v/h Wilhelmus.N.B. Vanwege de Studentenbond zal een H. MIs tot zielelafenis van Jef Gabriels op Maandag 1 mei opgedragen worden. J. Van Dijck verslagboek I Polderzonen p.100-102

Vergadering 28/04/1933 te ? (Ekeren) (dan wel lange paasvakan tie) Verslag van de vergadering gehouden den 28 April '33.De vergadering werd geopend met den psalm van Rodenbach, waarna Joris Vandijck het verslag der vorige vergadering voorlas. Vervolgens werd door de 10 aanwezigen de Zwarte Leeuw gezongen. Jos Aertssens sprak ons dan over vredesaktie. Niet alleen onze natuurlijke gevoelens moeten ons tot den vrede dwingen maar ons katholiek-zijn zelf. Waar communistische en socialistische jeugd naar den wereldvrede streeft moet dan ook de katholieke jeugd daarvoor ijveren, indachtig het ideaal der liefde: het kruis. Oorlog echter is soms een heilige plicht bv. ter wille van het geloof. Jos Van der Steen las ons voor: De Vlaamsche Leeuw in 't oerwoud van Jozef Sintens. Het besluit kwam neer op: de volhouder wint. Hierna werd Klokke Roeland gezongen. Maurits Lenaerts deklameerde de Nis anders, waarna Nand Bellens ons sprak over Sobriëtas. De drankkwaal is een der ergste, zooniet de ergste kwaal in Vlaanderen. Sobriëtas geeft ons dan een uitstekende gelegenheid die kwaal te stuiten. Door geheelonthouding stelden ze in daden om doch alleen ten gunste der begoede standen. Het socialisme nu bedoelt deze vrijheden ook aan den werkman te klinen en op in dezen zin komt het Soc. van het liberalisme. Tegenwoordig staat het eerste sterker dan het tweede.Een kleine bespreking volgt.Men zingt de Zwarte Leeuw. Onze voorzitter zegt dan dat er zal gespeeld dit verlof en kondigt verder getroffen schikkingen aan voor de studentendagen.Tom Huybrechts geeft lezing van zijn werkje: 'Ierland' IIe deel. Schetst geschiedenis sedert 1799 het ontstaan der Sinn Feinn uit de unionisten partij. Aanvankelijk slaat alles tegen. 't Komt tot een revolutie te Dublin - wordt in 't bloed gesmoord. Sinn Feinn zendt afgevaardigden naar Westminster: eenige tijd later wordt de republiek uitgeroepen. Noord en Zuid krijgt elk zijn parlement. Ierland verwerft een status als Canada en streeft verder naar

40

totale onafhankelijkheid. De vergadering wordt gesloten met het gebed en een stroof van de Vlaamsche Leeuw, van de Polderzonen, van het Wilhelmus van Nassau.

Vandijck Joris verslagboek I Polderzonen p.103-105

ZOMERVAKANTIE 1933Vergadering 12/08/1933 te ? (Ekeren). Verslag der Vergadering van Zaterdag 12 Oogst.Als naar gewoonte werd de vergadering geopend met het gebed en den psalm van Rodenbach. Toen allen gezeten waren las Joris Vandijck ons een bondig verslag voor der vorige vergadering. Daarna uitte onze eerw. voorzitter eenige woorden van aansporing, om dit jaar gezamenlijk, met heel het kath. Vlaanderen, onze heldhaftige broeders te herdenken. Zij streden en vielen het kruis op de borst, voor hun Vlaanderen. Dit jaar immers vierden we de de 2 helden: gebroeders V. Raemdonck.Dan wist Jozef Aertssens ons te vergasten met een aangenaam werkje over onze Vl. Patrones: St. Lutgardis die wel terecht de patrones der Vl. gouwen mag heeten.Ook Jos Van der Steen dischte ons een stevig werkje op over Dinaso met als inleiding een gedicht van Wies Moens. Na een flink applaus werd het 'lied der Vl. Zonen' gezongen.Tom Huybrechts las ons dan een koddig verhaaltje voor uit 'Jongenskoppen' nl: 'Missieaktie van 't Boerken(?)'.Onze eerw. voorzitter duidt dan de verdeeling der rollen aan voor 'de klucht van Meester Patelijn' en de '???'Rik Kuylen wist ook op zijn beurt door zijn werk over Edgar Turich(?) de vergadering op te luisteren.Eindelijk werd ons het Slotwoord toegesproken door onzen eerw. voorzitter waarin hij ook meldde dat we onze H. Communie van Maandag 14 Oogst zouden opdragen aan het welgelukken der Ijzerbedevaart. Om te sluiten werd het gebed gezegd, Het lied der Polderzonen weergalmde, en de Vl. Leeuw deed de muren van het kleine zaaltje dreunen. verslagboek I Polderzonen p.105-106

AKVS-formulier: verslag werking groot verlof 1933. Gouw: AntwerpenGewest: niet ingevuldGild: Ekeren 'De Polderzonen'Aantal ingeschreven leden: Kerels: 11

Knapen: 22Aantal Blauwvoet-abonn.: niet ingevuldVergadering 4-8-1933- aantal aanw. leden: 22- sprekers en onderwerp:

- Jan Bellens Liberalisme en Socialisme- Tom Huybrechts Ierland (2)

Vergadering 12-8-1933- aantal aanw. leden: 23- sprekers en onderwerp:

- Jos Aertssens Gebr. Van Raemdonck- Jos Van der Steen Program v.h. Verdinaso(?)- Rik Kuylen Edgard Tinel (?)- Jos Andriessen St. Ludgardis

Vergadering 8-9-1933- aantal aanw. leden: 15- sprekers en onderwerp:

- Lod. Huybrechts Gebr. Van Raemdonck- E.H. P. Aertssens Proost Zijn reis naar Engeland

Aanmerkingen groot verlof 19334-8-33: Bestuursverkiezing

- Voorzitter: E.H. Jos Aertssens De Beuckelaarlaan 24 Ekeren- Onder-Voorzitter: Tom Huybrechts Steenstraat 78 Ekeren- Schrijver: Joris Van Dyck Dijkelsstraat 43 Ekeren- Schatbewaarder: J. Vander Steen Smoutakker? 45 Ekeren

41

- Vaandrig: Rik Kuylen Harrewijnlaan (?) Ekeren3-9-33: Toneelfeest:- 'De klucht van Meester Patelijn'- 'De Simpele'ten voordele van de Missies van Mgr. Matthys

Opmerkingen aangaande de GOUWWERKING: niet ingevuldWorden de bijzonderste Blauwvoet-artikels voorgelezen en besproken?: niet ingevuld AMVS

Aantal individuele AKVS-leden houden contact met gouwbestuur zomer 1933. Gouw Antwerpen bleef de laatste AKVS-vesting. Uit verslagen in De Blauwvoet en in het archief scheen het ons toe dat de oude beweging in de zomer van 1933 nog met 26 bonden contact had, waarvan er officieel nog 19 waren aangesloten.... Ook in de niet-aangesloten bonden van Puurs, O.L.Vrouw Waver, Zandhoven, Ekeren en Deurne was er een aantal AKVS-ers dat contact hield met het gouwbestuur. In de meeste van die bonden bestond een zeker evenwicht tussen KA- en AKVS-gezinden, maar in Willebroek en Merksem waren er tussen beide groepen grote spanningen. Vos II p.245, p.247

Toneelstuk ‘De klucht van meester Patelijn’ 03/09/1933. … 1933 3 sept. - De klucht van Meester Patelijn (C. Lindemans)

- De Simpele (J. Boon C.SS.R.°Ten voordele van de missie van Mgr. Matthijsen, apostolischPerfect in Kongo …

Brochure Bresseleers p.

KERSTVAKANTIE 1933-1934

PAASVAKANTIE 1934Vergadering 07/04/1934 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering v. 7 April 1934Het voorzitterschap wordt waargenomen bij onstentenis van den voorzittter, die in Italië reist, door den ondervoorzitter. Tom Huybrechts die te 2 uur de vergadering met het gebed opent. Aanwezig is ook: eerw. heer Proost: P. Aertssens.'N paar stroofen van het Bondslied weerklinken, dan spreekt de ondervoorzitter de inleiding uit: hij drukt er op dat de opkomst 's morgens in de H. Mis talrijker en beter kan zijn, stelt 'n Persijn en Verschaevehulde in 't vooruitzicht tijdens het groot verlof waarvoor 2 vergaderingen zouden moeten besteed worden, een kondigt 'n gouwdag aan.Dan geeft hij het woord aan den Schrijver die een werkje heeft gemaakt getiteld: 'n overzicht der Vl. Na-oorlogsche letteren. Na een algemeene schets opgegeven te hebben der modernen verdeelt spreker de na-oorlogsche Letterk. in 2 groepena) de modernen: hoofdleiders P.V. Ostayen, Wies Moens met het 'Roode Ziel', Marnick Gysen. Hij geeft van ieder een paar karakteristieken.b) de traditionelen: alias de dichters van het Fonteintje, M. Roelants, Richard Maine, R. Herreman, Leroux.Het 'lied der Vl. Zonen' ontrimpelt de bij de lezing ernstige gespannen gezichten.Onze Eerw. heer Proost neemt dan het woord om enkele hoogst belangrijke aanmerkingen te maken, deels in verband met het gemaakte werkje zooals deze: men moet trachten de moeilijke, hooge woorden zooveel mogelijk te weren, om de stof voor iedereen bevattelijker te maken. De vergadering zou ook moeten gesplitst worden in Kerels en Knapen afdeeling.Eerw. heer Proost wijst er verder op dat wij studenten, vooraal moeten leren denken en handelen: waar de kans hebben met ons menschen spreken om hen zoo te leeren kennen. hen en hun woord. Er zouden ook méér werkjes kunnen gemaakt.Onze ondervoorzitter maakt dan bekend dat een verwacht spreker: E.H. Lauwers op het laatst oogenblik weerhouden geworden is zoodat hij voorstelt de vergadering met het gebed door het zingen v. de Vl. Leeuw, en een stroof v. het Wilhelmus v. Nassauw. Vandijck J.

42

verslagboek I Polderzonen p.106-109

ZOMERVAKANTIE 1934Vergadering 13/08/1934 te ? (Ekeren). Verslag der Vergadering van 13 Oogst 1934.Na het inleidend gebed voor Monseigneur Matthysen, en na lezing van het verslag, heeft onmiddellijk de bestuursverkiezing plaats. De uitslag ervan luidt: voorzitter, E.H. Jos Aertsens; ondervoorzitter, Tom Huybrechts; schrijver, Jos Andriessen; schatbewaarder, Rik Kuylen; vaandrig, Maurits Leenaerts.De voorzitter wijst erop dat de werking dit jaar minstens zoo goed moet zijn als die van het voorgaande. Na nog een woord van dank aan de twee aftredende bestuursleden, handelt hij over eenige speciale puntjes: gezamenlijk bijwonen der H. Mis, gewestdag te Brasschaat, een verbroederen met de naburige studentenbonden.Dan zingen wij het Lied der Vlaamsche Zonen waarop Joris Vandijck aan het woord komt met een spreekbeurt over Prosper Van Langendonck. In 1862 te Brussel geboren, deed deze er zijn studies in 't Fransch. Hij werd de leidsman van de Van Nu en Straks-beweging. Zwaarmoedig, somber, iets wat achterdochtig, zoo was zijn temperament, en zoo waren ook de meeste zijner verzen; de weinige schertsende verzen zijn dan nog extremistisch. Ze doen ons den dichter kennen als een hoogstrevenden maar zoo dikwijls teleurgestelden mensch. Zijn bekendste gedichten zijn; 'Hannibal' 'De Torens' 'Beatrice' 'God'.In aansluiting hieraan maakt de voorzitter de nuttige opmerking dat ieder der grootsten op eigen handje elke volgend werk zou bestudeeren, om er een beteren kijk op te hebben.Als verpoozing schotelt hij ons dan een brokje Ierschen humor voor, en een paar luimige moppen, aanschouwelijk voorgesteld. Waarna hij een korte beschrijving geeft van zijne reis naar Italië.De Psalm van Rodenbach, de Vlaamsche Leeuw en het Polderzonenlied sloten deze eerste vergadering van het verlof.

Jos Andriessen verslagboek I Polderzonen p.109-111

Bijwonen toneelopvoering 21/08/1934 van Merksem. Uitstappen.Dinsdag 21 Oogst vertrekken wij, negen man sterk, om 7u. naar Merksem, waar de plaatselijke studentenbond: 'Strijd Staalt' een toneelopvoering gaf ten voordeele van E.P. Van Roey, die Vrijdag daarop naar Kongo vertrekken zou.Voor de poos een mooie uitvoering van spreekkoren en liederen, onder de poos een drietal toespraken, na de poos het luimige tooneelstuk : Van den Dood die bijna stierf. Te half twaalf keerden wij, tevreden over dezen eersten uitstap, te Ekeren terug.... verslagboek I Polderzonen p.111

Uitstap 24/08/1934: afscheid nemen van E.P. Lauwers (Kongo) Antwerpen. ...Vrijdag 24 Oogst gingen wij weer op weg; ditmaal naar Antwerpen, want om 2 u. vertrok E.P. Lauwers, onze Ekersche missionaris voor de derde maal naar Kongo. Als wij op de Thijsville komen, zien wij al veel bekende gezichten uit Ekeren; een hartelijk afscheid en dra wordt de boot ontruimd, maar de studenten willen hem een speciaal uitgeleide bezorgen: met een motorbootje vergezelden wij - E.H. Polleunis, onze E.H. Proost, onze Voorzitter en zes andere leden - de afreizenden tot aan Austerweel. Heilkreten en handgewuif wisselden malkaar af. Spijts een paar nijdige regendruppels en het zoute Schelde-water waren allen uiterst voldaan over ons boottochtje. ... verslagboek I Polderzonen p.112

Deelname aan optocht (met vlag) aan inzegening nieuwe kapel 26/08/1934 te Leugenberg. ...Na een uitstap per fiets en een reisje per boot, volgde een tochtje... te voet! Naar den Leugenberg, waar op Zondag 26 Oogst de plechtige inzegening der nieuwe kapel plaats greep. Vier afgevaardigden namen met het vaandel deel aan den optocht. ... verslagboek Polderzonen p.112

Opdragen Mis en Kommunie 26/08/1934 voor zielerust van Heer de Borger, vader van Modest (hoogstudent) en Joz. (jongstudent) te ? (Ekeren) 't Mag hier ook wel vermeld worden dat ons studentengild de Mis en Kommunie van dien Zondag opdroeg voor de zielerust van den Heer de Borger, vader van Modest De Borger, hoogstudent, en Joz. De Borger, jongstudent.... verslagboek I Polderzonen p.113

43

Bijwonen toneelavond 26/08/1934 studentengild Brasschaat. En nog dienzelfden Zondag reden wij, nogmaals negen man sterk, naar het Gildenhuis van Brasschaat om de tooneelopvoering van 't studentengild 'We willen' bij te wonen. Geef Caesar wat Caesar toekomt. Proficiat aan de mannen van Brasschaat; 't was prachtig: twee fijne spreekkoren, een meesterlijke opvoering van het drama 'Onder de Sovjetvlag', een luimige scherts ; 'De Ijzeren Man' en om te sluiten een onbetaalbare klucht: 'De moord in de Holmessergasse'. De nachtelijke terugtocht gebeurde zonder ongevallen nevens de Donksche beek.Voor al die uitstappen een woord van hulde aan alle deelnemers: het klassieke Ekersche half-uurtje is bijna verdwenen; nog een vijf minuutjes vroeger en 't is klaar! verslagboek I Polderzonen p.113-114

Bijwonen gewestdag 30/08/1934 te Brasschaat. Verslag van den Gewestdag te Brasschaat op 30 Oogst 1934.Twee minuten voor negen fietsten 18 kleppers uit Ekeren weg. Die 18 zouden er 19 worden nog voor wij te Brasschaat arriveerden, dank een moedige achtervolging van den Jan Negentien! en voor drie jaar gingen we eens met vijf man naar een gewestdag te Borgerhout! Om twintig voor tien werd door E.H. Roosens, professor aan het Sint Jan Berchmans-kollege, de Hoogmis gecelebreerd, waarna de morgenvergadering doorging, welke aan Conscience gewijd was.Op het podium hadden de voorzitters der verschillige bonden, nl. Deurne, Merxem, Kalmpthout, Esschen, Schooten, Wijnegem, Ekeren en Brasschaat, plaatsgenomen, alsook E.H. Roosens.Lang gewacht, een paar liederen gezongen; om 10 u. werd de zitting dan geopend. In zijn inleidend woord stelde de voorzitter dezen gewestdag onder de bescherming van O.L.Vrouw van Vlaanderen. Sprekers waren: een vertegenwoordiger van Schooten over Conscience's leven, een van Deurne over zijn werk en onze ondervoorzitter Tom Huybrechts over de beteekenis van den man 'die zijn volk leerde lezen'. Na een stevig middagmaal treken wij, bij 't zingen van ons gildelied, de bosschen in, waar we een blijve verpoozing vonden. Nog een par loopwedstrijden, waar Ekeren zich fel onderscheidde en 't werd tijd om terug te keeren naar het dorp. De geimproviseerde optocht liet nogal veel te wenschen over inzake orde. Te kwart voor drie ging dan de tweede zitting door, ditmaal gewijd aan Peter Benoit. Doch eerst nog een intermezzo door de studenten van Merxem: een spreekkoor: Groeninghe, en een paar lustige liedjes.Dan sprak een vertegenwoordiger van Kalmpthout over Peter Benoit, waarna eenige muziekstukken van den toondichter ten gehoore werden gebracht, met als slot de prachtige Van Rijswijck-kantate en het Lied der Vlamingen. De E.H. Roosens besloot dezen gewestdag met een paar begeesterende woorden. verslagboek I Polderzonen p.114-115

Noot 1 "voor drie jaar gingen we eens met vijf man naar een gewestdag te Borgerhout", geen verslag van in het verslagboekNoot 2 toevoeging bonden verslagboek Kalmthout: bond Wijnegem(-Deurne-Schilde)

Bijwonen jeugddag KA 02/09/1934 te Boom. Jeugddag voor K.A. te Boom op 2 Set.Te half negen togen acht studenten naar Boom, waar een diocesane Jeugddag voor Katholieke Aktie gehouden werd. In een stampvolle kerk droeg Monseigneur Van Cauwenbergh om 10 u. het Misoffer op. Daarop gingen de sektievergaderingen door; bij de studenten sprak men over: de Student en de K.A. en over de redding door de K.A. Monseigneur kwam de vergadering met een kort bezoek vereeren. Nadat de dorstigen gelaafd ('t was tikheet) en de hongerigen gespijsd waren, werd een plechtig Lof gehouden in openlucht.Toen defileerde de 5000 deelnemers door de Boomsche straten tusschen een dichte haag kijkers en onder 't zingen van geestdriftige liederen. De feestvergadering greep plaats op de koer van het Kollege; voerden er het woord: de E.H. Deken van Boom en de Heer De Schoett, voorzitter van het J.V.K.A. Het spreekkoor 'Nu' oogstte veel succes, waarna Monseigneur deze jeugddag besloot. Na een korte rust in de kamer van een zekere Eerwaarden Heer, keerden wij naar onze 'heimat' terug. verslagboek I Polderzonen p.116-117

Opvoering toneelavond 'Zwarte Hostiën' en 'De verschijning van de ijzeren man' 09/09/1934 te ? (Ekeren). Op Zondag 9 September had onze toneelavond plaats. Voor programma en verslag zie deze papieren hierbij gevoegd.'Zwarte Hostiën' - 'De Verschijning v.d. ijzeren man' verslagboek I Polderzonen p.117

… 1934 – 9 sept. - De verschijning van den Ijzeren Man

44

- Zwarte Hostiën (J. Boon C.SS.r.)Voor de missie van E.P. Lauwers, redemptorist… Brochure Bresseleers p.

Vergadering 10/09/1934 te ? (Ekeren). Verslag der Vergadering van 10 September 1934.Kort na 2 uur opend onze E.H. Voorzitter de vergadering met het gebed. Daarna wordt lezing gegeven van het verslag der vorige vergadering, dat goedgekeurd wordt. De prachtige uitslagen van den tooneelavond, gegeven door ons studentengild, brengen nog het hunne bij om de blijde stemming te verhoogen.Jozef Andriessen zal ons nu vergasten op zijn buitengewoone werk over Cyriel Verschaeve. Verschaeve werd geboren op 30 April 1874. Van in zijn jeugd was hij simpel en eenvoudig, doch met hart en ziel aan Vlaanderen gehecht. Onder den deknaam van 'Zeemeeuw' dichtte hij voor het blad: 'De Vlaamsche Vlagge'. In 1897 priester gewijd werd hij leeraar te Tielt. Sedert 1911 is hij kapelaan en werkt reeds meer dan 23 jaar aan de verheffing van het Vlaamsche volk, 'zijn volk'. Verschaeve doet zich vooral gelden als ontleder, criticus en tooneelschrijver.Onze voorzitter dankt Jozef Andriessen voor de toewijding die hij aan zijn werk besteedde en verleent onmiddellijk het woord aan E.H. Polleunis die er ook aan hield ons eenige woordjes toe te spreken. - Om Liefde voor ons Kerk te koesteren moeten we eerst tot O.L. Heer gaan; door vorming en gebed kunnen we onzen apsotlaatsplicht vervullen; zonder menselijk opzicht moeten we onze voornemens doordrijven.Om onze genegenheid aan den E.H. Onderpastoor te betuigen wordt zijn aanmoedigend woordje op uitbundig handgeklap en gejuich onthaald. Daarna werden nog enkele nieuwtjes meegedeeld, vooral dat ieder er het zijne moet toe bijdragen om ons studentengild te doen bloeien.Hierop wordt de vergadering gesloten met het gebed, een dreunende Vlaamsche Leeuw en het lied der Polderzonen.

Van Borm Frans verslagboek I Polderzonen p.118-119

Fietstocht 14-15/09/1934 naar Drongen (op uitnodiging van gewezen ondervoorzitter Frater Bellens). Verslag van de fietstocht naar Drongen op 14 en 15 September 1934.Eenige minuten na half acht werd de aftocht aan Ekeren-kerk geblazen. Onze voorzitter had de tunnel nog niet gezien en wilde dan ook van die eenige gelegenheid gebruik maken om eens met de fiets op zoo'n vreeswekkende diepte af te dalen. Op Sint Anneken kregen we het eerste ongeluk: Lode Huybrechts kreeg een lekken band, en dat grapje was oorzaak, dat we even over half tien in Sint Niklaas aanlandden. Van afstappen geen spraak: 't scheen dat de typhus in de stad heerschte. Af en toe sprak er een zijn mondvoorraad aan, en tot even voor Lokeren verliep alles zeer kalm. Daar was het afstappen en even de innerlijke mensch van de noodige brandstof voorzien. Opgefrischt trokken we verder, door Gent, naar het einddoel van onze reis: Drongen! Frater Bellens, die verleden jaar als ondervoorzitter ons studentengild verlaten had, ontving ons met open armen. Op de 'peperbus' - de toren van Drongen - had het juist half één gerammeld: We waren daar op den afgesproken tijd! Na 'n heerlijk middagmaal en wat kouten in de hof van het retraitehuis, trokken we - te voet asjeblief naar Luchteren, naar het buitengoed der Paters Jezuïeten. Eenige tijd hebben we daar geroeid en dan 'de weg terug'; om kwart voor vijf werd onze koffie opgediend. Samen hebben we daarna in de hof het rozenhoedje gebeden. Toen moest Nand ons 'n tijdje alleen laten en onze voorzitter ging brevieren. Jos Van der Steen trok naar 't dorp om er postkaarten te koopen.Ook het avondmaal smaakte opperbest: we deden nog 'n avondwandeling door de hof en gingen toen in de kapel ons avondgebed bidden. Op de kamers (n33 tot 39) gekomen, kropen we allemaal bij onze vorzitter. Schoon liekens duren niet lang; 'n frater kwam vragen of het lang zou duren. Nauwelijks was hij weg of echte doodsbedreigingen werden aan zijn adres besteld. Toen hij echter 'n tweede keer kwam, gebeurde er niets en dropen we één voor één af naar ons kamer. 's Zaterdags 's morgens, na 't bijwonen der H. Mis en nog wat kouten, gingen we even afscheid nemen en P. Minister bedanken voor de gulle gastvrijheid, die we in 't retraitehuis mochten genieten. Nog 'n hartelijk 'tot weerziens' tot onze vriend Nand en 'de weg terug' werd aangevat. Te Gent in het klooster der Paters Dominikanen, was onze vriend Nand Goetstouwers, in retraite: we mochten er dus niet bij. Wel 'n tegenvaller! We deden onze mondvoorraad op en trokken naar Overmeire. 'n Uurtje roeien in die heerlijke omgeving was hartelijk welkom: duidelijk was het te merken dat het geslacht van Tromp? en De Ruyter nog niet uitgestorven was. Krachtig klonk over het water het stoere lied der Polderzonen. Nog 'n veertigtal kilometer voor den boeg: moedig werd er getrapt, in evenredigheid met het heerlijke weer. Buiten Sint Niklaas nog even afgestapt, en dan door de tunnel naar de stad. De voorlaatste statie was 'Ons Huis', 't lokaal van de werkliedenbond St. Paulus. Daarna werden de laatste kilometers blijmoedig afgelegd, en uiterst tevreden over de heerlijke en fijne tocht trok ieder naar zijn 'heimat'.

Tom Huybrechts. verslagboek I Polderzonen p.119-122

45

KERSTVAKANTIE 1934-1935Bijwonen voordracht E.H. Roosens 29/12/1934 te Merksem. Verslag van den tocht naar Merksem op 19-12-'34. Het studentengild van Merksem had ons uitgenodigd op een voordracht, die de E.H. Roosens, professor aan het Sint Jan Berchmans-kollege zou geven. Met zeven vertrokken we dan uit Ekeren en werden te Merksem nog door eenige kameraden vervoegd, zoodat alles samen ons gild door 14 man vertegenwoordigd was. De voordracht begon stipt een uur later dan aangekondigd was. Er werden ons eerst eenige beelden vertoond van de reusachtige Sint Pieterskerk te Rome, met uitleg van E.H. Roosens, die daarom een paar bladzijden voorlas uit de 'Uren bewondering' van Cyriel Verschaeve. Het tweede gedeelte was gewijd aan Pieter Pauwel Rubens: weerom lichtbeelden met uitleg, en een voorlezing. Door deze leerrijke voordracht waren we in de gelegenheid gesteld een duidelijker begrip te krijgen van den Renaissance-tijd, en tevens van het werk van onzen priester-dichter Cyriel Verschaeve. Een dankwoord van Merksems voorzitter sloot de vergadering. In een volgepropten tram midden een plassenden regen arriveerden we terug te Eekeren. verslagboek I Polderzonen p.122-123

Vergadering 31/12/1934 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op Oudejaarsavond 1934!Even na 5 uur opent de voorzitter de vergadering met een gebed voor de missies, waarna lezing wordt gegeven van het verslag.Dadelijk daarop neemt de voorzitter dan het woord. Na een hartelijk welkom te hebben gewenscht aan de talrijk nieuwe leden en allen tot ijver te hebben aangespoord, bizonder tot het trouw bijwonen der H. Mis, deelt hij ons mee dat dit verlof het laatste is, dat hij als student zal doorbrengen: op 24 Februari immers wordt hij priester gewijd. Hij twijfelt niet of iedereen zal hem in zijn gebed indachtig zijn. Maar al verlaat bij onze studentenrangen, toch mag het gild op zijn steun en hulp rekenen!Dan leest hij een brief voor van Pater Lauwers om het gild te bedanken voor den geldelijken steun, en regelt nog eenige praktische zaken. Hiermee eindigt het ernstige gedeelte der bijeenkomst.Na een korte pauze volgt het luimige deel, met als eerste nummer: spijziging der hongerigen en laving der dorstigen. Zeer geäpprecieerd werd het gebaar van Dokter Van Thillo, die ons een kistje sigaren present deed en van de bakkerijk Huylen, die een door pralines aanbood. Een tombola kwam de leute nog vermeerderen; de moppentappers kwamen aan 't woord; omstreeks 9 1/2 uur werd de vergadering dan gesloten en gingen allen naar 't nieuwe jaar 1935! Jos Andriessen Verslagboek I Polderzonen p.123-124

Driekoningenstoet januari 1935. N.B. De driekoningenstoet stelde ons in staat dit jaar 800fr. aan de missienaaikring te geven. Verslagboek I Polderzonen p.124

PAASVAKANTIE 1935Vergadering 27/04/1935 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 27 April 1935, te 2 u.Na het gebed sprak E.H. Jos Aertssens een dankwoord tot allen voor de gebeden, de wenschen en het geschenk, die hem ter gelegenheid van zijne priesterwijding vanwege het gild toegekomen waren. In krachtige woorden spoorde hij alleen aan zich waardige 'studentenbroeders' te toonen en drukte den wensch uit dat er uit het gild nog vele en heilige priesters mochten opgroeien. Wonen we ondertusschen als één man steeds de dagelijksche Mis bij.In aller naam feliciteerde Tom Huybrechts aftredenden voorzitter, want in het priesterschap heeft hij het hoogste ideaal bereikt, dat een jongeling kan hebben. Mocht het hem in de zware taak, die hem ongetwijfeld zal wachten, een sterkte zijn te weten dat de Polderzonen ’s Heerese zegen over zijn arbeid blijven afsmeeken. Hij besloot met een vurig dankwoord voor de verknochtheid, den ijver en de toewijding, waarmee de aftredende voorzitter altijd had gewerkt en ons vooruitgestuwd, voor al het door hem verrichte pionierswerk, dat het gild nieuw leven had ingestort.Toen werd overgegaan tot de keuze van een nieuwen voorzitter en de uitslag brengt Tom Huybrechts aan 't roer van ons gild. De nieuwgekozen voorzitter betuigt zijn dank voor het in hem gestelde vertrouwen en hoopt dat de bond zoowel in kwantiteit als in kwaliteit mag groeien. Dan gaat hij onmiddellijk over tot enkele zakelijke mededeelingen: vele studenten weten niet te best waarover ze zouden spreken. Daar Vlaamsche knapen in hunne jeugd dwepers moesten zijn om in 't later leven hun overtuiging te kunnen behouden, moeten in hen enthousiasme,

46

bewondering en liefde gewekt worden voor het verleden van hun volk. Leert die geschiedenis kennen, bestudeert ze, spreekt er over.Onderwerpen vindt men er met de vleet: het ontstaan van de taalgrens, met de drie theoriën daarover; de Vlaamsche Gemeenten en hun strijd; de Boergondische staat met den bloei van schilderkunst en muziek; het glanstijdperk der XVII Provinciën; de Vlaamsche schilderschool met Rubens, Van Dijck, enz.; de hereeniging van Noord en Zuid in 1815; de lichtpunten Conscience, Gezellen, Rodenbach, Verschaeve in den donkeren nacht; die België heet.Men meldt nog een K.A.-gouwdag, die Maandag 29 April te Berchem doorgaat; de sprekers voor de volgende vergadering worden aangeduid, en de vergadering wordt gesloten met gebed, Vlaamsche Leeuw en Polderzonenlied. Jos Andriessen Verslagboek I Polderzonen p.124-126

Vergadering 03/05/1935 te ? (Ekeren).Verslag van de vergadering op 3 Mei 1935.Na het inleidend gebed en het verslag der vorige vergadering sprak Paul Ceulemans ons over de missie-aktie van Vlaanderens volk. Hij wees op de talrijke zendelingen, die van uit Vlaanderen waren opgetrokken om zielen te gaan winnen in de heidenlanden, op de drie groote missiefiguren van den negentienden eeuw: Pater De Smedt, de apostel der Indianen, Pater Damiaan, de apostel der melaatschen, Pater Lievens, de apostel van ??-??. Van elk hunner beschreef spreker in korte woorden de jeugd, de roeping en de arbeid. Een achter de zendelingen, die in de eerste linie het missie-offensief waren staan de ontzaglijke scharen van biddende zielen, die hun broers steunen door offer en gebed, terwijl missiewerken en tijdschriften de aktie vervolledigen. Na een dankwoord van den voorzitter voor deze toespraak, brengt het 'Groeninghe-lied' een moment verpoozing. Waarop Eduard De Ridder aan 't woord komt met zijn werk over de lijkverbranding. Dit wetsvoorstel wordt gelanceerd door lieden, die enkel handelen met de bedoeling het katholiek geloof te ondermijnen en de maatschappij in haar geheel naar het materialisme te brengen. De argumenten die ze opgeven om hun voorstel te verrechtvaardigen, zooals: bevordering van de openbare gezondheid, gevoelsredenen, ekonomische profijtjes, waardering van ’s menschen vrijheid, weerlegt spreker één voor één. Op zichzelf is die lijkverbranding geen slechte daad, noch tegenstrijdig met verrijzenis, natuurwet of positief goddelijk voorschrift. Maar de Kerk verbiedt haar als een barbaarsche gewoonte, die indruischt tegen den eerbied welken de menschen de afgestorvenen bewijzen, en als een sluw verzet tegen het katholicisme. In zijn dankwoord wijst de voorzitter op het aktueele van deze kwestie door het voorbeeld aan te halen van den Duitschen K.A.-leider. Na het zingen van den Zwarten leeuw, wijdt Tom Huybrechts een oogenblik uit over de aktie en de organisatie der studentenbonden. Er wordt nog wat gesproken over het tooneel, voor de groote vakantie, een heel liederrepertorium wordt ten beste gegeven, waarna de vergadering op de traditionele wijze gesloten wordt. Jos Andriessen Verslagboek I Polderzonen p.126-128

ZOMERVAKANTIE 1935Vergadering 27/07/1935 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering van 27 Juli 1935.Van deze eerste vergadering van het groot verlof waren 31 leden aanwezig, wat wel een goede opkomst mocht heten. Na het gebed dankte de voorzitter de bestuursleden van het verlopen jaar en liet, nadat het verslag der vorige vergadering gelezen was, de nieuwe bestuursverkiezing doorgaan. Tom Huybrechts was onder de Paaschvakantie reeds tot voorzitter gekozen en bleef dit zonder kiezing. Wat de andere ambten betreft, ondervoorzitter werd Rik Heylen, schrijver Jos Andriessen, schatbewaarder Jan Wildiers terwijk Maurits Lenaerts eveneens zonder stemming als vaandrig behouden bleef. Het Blauwvoet-lied werd krachtig ingezet, maar naarmate de strofen vorderden, verslapte de kracht; in het vervolg moeten we alle strofen zien te kennen. Even dankte de voorzitter het kiezerskorps in naam der gekozen funktionarissen, waarop hij in korte krachtige termen verklaarde het gild een nog nieuwer leven en intensere werking idt jaar te willen leven door een algeheeele en onverpoosde aktie van al de leden. Om dit te verwezenlijken duidde hij voor de drie volgende vergaderingen de sprekers en declamaters aan; ieder kreeg zijn deel, zoodat er, naar mag verhoopt worden, meer evenwicht zal komen in het gild. Sarie Mareis beleefde een tienvoudige uitvoering, doch dit op één keer, op 't zelfde oogenblik. Volgde de tooneelregeling: de voorzitter vertelde in 't kort de geschiedenis van: 'De Duvelschuur' van E.H. Lindemans. Een tweede stuk was nog niet bepaald aangeduid. Hierop werd de vergadering gesloten, gildelied en Vlaamshe Leeuw. Jos Andriessen Verslagboek I Polderzonen p.128-129

Vergadering 08/08/1935 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering van 8 Oogst 1935.

47

Er zijn slechts 19 aanwezigen, als de voorzitter de vergadering opent; dus ruim de helft der leden, die afwezig is, dit met of zonder verontschuldiging. Na het Groeninghe-lied te hebben gezongen wordt de gewestdag aangekondigd, die op 28 Oogst te Stabroek zal doorgaan, er wordt kennis gegeven van enkele schikkingen, terwijl vooral aangedrongen wordt op een tuchtvolle, kranige houding.Een paar liederen zorgen voor afwisseling. Daar de spreekbeurten en deklamaties in de vorige vergadering waren aangeduid rekenden we op een heele reeks, maar jawel, van heel den hoop is er slechts één afwezig (Noot aanwezig). Waren de anderen dan werkelijk belet? Of stak bij enkelen een vrees achter, een gemis aan durf?Herman De Bie sprak ons dus over Gezelle en Verriest, twee uit de schare dichters, waar ons volk fier mag op gaan. Gezelle, de priesterdichter de verwekker van schoonheid en leven, met zijn wonderbare taalkennis en fijne zeggingskracht; Verriest, de milde gever van den rijkdom dien hij zelf bezat, de zaaier van geestdrift bij de jeugd, van zelfbewustzijn bij het volk. De voorzitter dankte spreker voor zijn optreden, waardoor deze vergadering toch niet nutteloos was en zette de anderen aan tot samenwerking, plichtbesef en durf. De 8 strofen van den Blauwvoet werden vlot en krachtig uitgegalmd; nog een korte maar hevige discussie over den datum voor een uitstap, die tenslotte op Dinsdag 13 Oogst gesteld werd. Waarna 't klassieke slot.N.B. De uitstap, die op 13 Oogst moest doorgaan, werd wegens den regen afgelascht...of uitgesteld. Jos Andriessen Verslagboek I Polderzonen p.129-130

1e Vergadering studiekring 12/08/1935 te ? (Ekeren). Op 12 Oogst gint te 6 1/2 u. de eerste vergadering plats van den pas gestichte studiekring, die een kring moet vormen van de studenten, vanaf poësis te beginnen, om vooral politieke, sociale en aktueele kwesties te bespreken en bestudeeren. 9 man zijn bij den eerste vergadering tegenwoordig. Midden een aandachtige interesse las Ward De Ridder ons zijn werk voor over het Nationaal Socialisme. Een zeer levendige en vruchtbare discussie volgde. Vervolgens sprak Rik Heylen over het Bolsjevisme! Eveneens interessante lezing, spijts de zware kost, die we te verorberen kregen. Deze eerste bijeenkomst is ongetwijfeld schitterend gelukt: er is aandacht en belangstelling, men vraagt en kritikeert. Goed begonnen, half gewonnen! verslagboek I Polderzonen p.130-131

Bijwonen toneelfeest 'Marten de Haas' 15/08/1935 studentenbond 'We willen' Schoten ('We willen' is de naam van Brasschaat) Donderdag 15 Oogst reden we, 11 man sterk, naar Schooten, naar het tooneelfeest bij te wonen, van het studentengild 'Wij willen!'. Liederen, opvoering van 'Maarten de haas' en 'Wachtersspel' vulden den avond. Verslagboek I Polderzonen p.131

Bijwonen toneelfeest 22/08/1935 Merksem. Donderdag 22 Oogst gaf Merksem zijn tooneelfeest, waar ons gild met 9 leden vetegenwoordigd was. 'Katgang'(?) werd opgevoerd en aan aftruggelarij op groote schaal, of te Amerikaansch opbod stond ook op de dagorde.… verslagboek I Polderzonen p.131

Recollectiedag/gewestvergadering 22/08/1935 KSA te ? (oa verhouding KSA-KVS) ...Dien dag had ook een rekollektie-dag plaats gegrepen der K.S.A., waar 6 leden tegenwoordig waren; in een gewestvergadering werd er gehandeld over de verhouding van K.S.A. en K.V.S. verslagboek I Polderzonen p.131-132

Bijwonen toneelavond 25/08/1935 studentengild Stabroek te LilloZondag 25 Oogst was het gild op en tooneelavond der studenten van Stabroek te Lillo opgevoerd, door zes leden vertegenwoordigd. Spijtig genoeg, daar we geen aankondiging ontvangen hadden kwamen we binnen als de tooneelavond reeds anderhalf uur bezig was. We zagen dan nog: 'Kabouters in Kongo', en 'De Boemelbazen' opvoeren. Op een nog fatsoenlijk uur – 10 uur – te Lillo vertrokken bereikten we door een niet gewenschte tegenvaller, slechts na elven Ekeren. Verslagboek I Polderzonen p.133

Geplande uitstap Peerdsbos 31/08/1935 wordt patronaat. Op Zaterdag 31 Oogst zou dan de uitstap doorgaan naar het Peerdsbosch en voor de tweede maal hoorden we te 7 u. Mis. Hoewel donkere wolken weinig goeds voorspelden, verklaarden een 15-tal dapperen zich paraat tot den marsch, zoodat we te 8 1/2 u. gelaarsd en gespoord klaar stonden om den aftocht te blazen. Maar plots komt er verbod van hooger zijde. Een momentaarzeling en protest... Zou er een gezagskrisis volgen? Neen! De overheid wint. En in tuchtvolle gelederen, op zijn van één trekken we triomfantelijk en zegepralend naar 't Patronaat, waar we

48

dan maar gingen kamperen. Pas binnen, of het begon al te regenen, wat heel den dag aanhield; maar we zaten hoog en droog bij biljart, kaarten en schaakspel; 't werd een vrolijke dag, die schitterde door de talrije kampioenschappen in dit en in dat. Daar we kampeerden, bleven we natuurlijk in ons kamp eten, behalve enkele uitzonderingen, die liever een warm diner verkozen! Na den middag konden we zelfs tusschen twee buien in onze beenen eens in beweging zetten en al onze voetballerskwaliteiten bovenhalen. Spijtig genoeg kon het kampvuur niet doorgaan. Te 5 1/2 u. keerden we van onze tocht terug. Daarmee is de uitstap naar 't Peerdsbosch al voor de tweeden keer in het water gevallen. Verslagboek I Polderzonen p.132-133

Vergadering 04/09/1935 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 4 September 1935.31 leden waren aanwezig, als na het inleidend gebed, het verslag van vorige vergadering werd gegeven. Dat zou, in tegenspraak van wat eerst aangekondigd was, de laatste vergadering van het groot verlof zijn. Het Groeninghe-lied, dat allen nu kennen, (cfr. tooneelopvoering) wordt gezongen, waarop Jan Huybrechts ons komt spreken over de houtsnijkunst, kunst, welk men op drieërlei wijze beoordelen kan: naar haar techniek, naar haar wezen en naar haar tijd; verders gaf spreker ons een korte historische schets door even uit te wijden over het ontstaan, de ontwikkelingen en de moderne heropbloei, waartoe Marc Elskamp veel toe bijdroeg. Na het zingen van 'De Zwarte Leeuw' draagt Leo De Schutter ons: 'De trouwe Leeuw' voor en zingt Herman Lenaerts: 'Slaat de trom'. Dan handelt de voorzitter over de dialekten in Nederland en den aard van het Dietsche karakter. Nederland heeft door zijn ligging en de historische omstandigheden naast zijn Germaansche stamaard ook een weinig van den Romaanschen gekregen, zoodat het bv. naast ruwe, kloeke zeelui ook behendige, fijne koopvaarders heeft voortgebracht. In den volksaard ligt ook een zeker particularisme verscholen en een zekere zucht om genieen en leiders te kleineeren. Voorts ging spreker in korte trekken de verschillende gewestgroepen na. Hiermee was de vergadering feitelijk afgelopen; doch er restte nog een ietwat pijnlijk afscheid te nemen. De voorzitter dankte van harte de twee kameraden Paul Ceulemans en Fons Storms, die over enkele dagen naar 't klooster zouden gaan, respektievelijk bij de Scheutisten en bij de Capucienen, voor al hetgene ze voor het gild verricht hadden; in hen wordt de voortzetting van de tradtie belichaamd, die reeds meerdere uit ons gild geroepen heeft. Hij sluit met een belofte in aller naam om de vertrekkenden indachtig te blijven en met een verzoek om gebeden van hunnen kant. Waarop Paul Ceulemans in enkele ernstige en Fons Storms in enkele pittige afscheidswoorden ons het beste wenschten voor de toekomst. Het voorlezen van een afscheidsgedicht en twee doodsbrieven voor de twee ex-leden kwam de gedrukte stemming wat opvrolijken. Hierop slot naar aloude gewoonte.

Jos Andriessen verslagboek I Polderzonen p.133-135

Toneelavond 08/09/1935 te ? (Ekeren). Op Zondag 8 September ging dan onze tooneelavond die Zondag daarvoor had moeten doorgaan, doch uitgesteld was om reden van het plotse afsterven van H.M. Koningin Astrid? Dat het feest opperbest gelukt is, kan men opmaken uit het hier bijgevoegd verslag, dat de 'Polderwacht' gaf. Terloops gezegd: zooveel tegenslag hebben we nog niet beleefd: 1 een week uitstel, deezen week minder van onze nog resterende dagen! 2 Fons Storms kan niet meespelen, dus plaatsvervangers; 3 Tot een paar uur voor de uitvoering waren we nog niet zeker van het optreden van en akteur, die 's morgens ziek gevallen was; met heroïschen moed verscheen hij nochtans op de planken, 4 het publiek mocht een klein halfuur wachten door het haperen van het doek! De opbrengst bedroeg +- 1600fr.; zuiver winst: +- 1100fr. We schonken 900fr. aan E.H. Roosenboom. Verslagboek I Polderzonen p.135-136

…1935 – 8 sept. - De Duivelschuur (C. Lindemans)- De Moord in de Kolmessergasse (A. Bergen)

Voor de missie van E.P. Roosenboom.… Brochure Bresseleers p.

2e Vergadering studiekring 11/09/1935 te ? (Ekeren). De tweede zitting van den studiekring had plaats op Maandag 11 September te 8 uur. Tom Huybrechts sprak over de bedrijfsorganisatie, legde enkele begrippen uit, duidde de houding van den baas aan ten opzichte der bedrijfsorganisatie en eindigde met enkele woorden over het Algemeen Christelijk Vakverbond. Nogmaals ontspon zich een levendige discussie onder de 7 aanwezigen. Verslagboek I Polderzonen p.136

Bijwonen gewestdag 13/09/1935 te Stabroek.

49

Verslag van den Gewestdag op 13 September 1935 te Stabroek gehouden.Toen te 10 u. de H. Mis begon, waren 18 Polderzonen in de kerk aanwezig, onze vlag was evenwel nog niet ter plaatse, daar de 4 pioniers die met de tram kwamen, nog niet gearriveerd waren. Doch toen na de wijding van Stabroeks gildevlag de stoet gevormd werd wapperde onze banier mee vooraan. Onder 't zingen van Vlaamsche strijdliederen trokken een 100-tal studenten door de voornaamste straten van 't dorp. Een klein uurtje verpoozing bracht gelegenheid tot biljart, kaartspel, kegelen, ja zelfs tot een autoritje, waarna gezamenlijk middagmaal en wederom een uurtje verpoozing. Te 2 uur begon de algemeene vergadering; op het podium hebben de voorzitters van de verschillende bonden plaats genomen naast de gewestleider, E.H. Roosens, en de E.H. Pastoor; ook de gouwleider en de gewestleider van Mechelen zijn in de zaal aanwezig. Nadat de gewestleider de vergadering geopend heeft en Stabroeks voorzitter een inleidend woord sprak, handelde een vertegenwoordiger van Brasschaat over de Ijzerbedevaart. Tom Huybrechts gaf een uitvoerige voordracht over Cyriel Verschaeve, Merksems afgevaardigde stelde ons Van de Perre voor, terwijl Wommelgem, dat over de Gruyter moest handelen afwezig was. Tusschendoor brachten liederen, koor en deklamatie de noodie afwisseling. Na het slotwoord van E.H. Roosens eindigde de vergadering met de Vlaamsche Leeuw.Tot in Hoevenen liep de terugtocht vlot van stapel onder gezang en geroep. Maar in het genoemde dorp konden we niet aan de bekoring weerstaan en wipten in alle bescheidenbeid een woning binnen, die nu toevallig juist een herberg was! Aan het herhaald (!) aandringen van de waardin konden we niet weigeren en een zangrepertorium te beste geven, aangestaard en toegejuicht door een talrijk publiek, meer dan 40 mans, meest jonge spruiten. Na dit kleine oponthoud werd met verdubbelden ijver de beklimming aangevangen van den 'Vie de Leugenberg' die in recordtempo bestegen werd en waar we gelegenheid hadden het niet genoegd gewaardeerde en nooit voldoende geprezen panorama te bewonderen van ons 'heimat-dorp'. Triomfantelijk kwamen we dan de Kloosterstraat ingereden onder 't zingen van ons gildelied, spijts heesche keelen; er kwamen koppen aan de deuren en nieuwsgierige blikken achter gordijntjes. Op de markt werd een plechtig afscheid genomen in afwachting van den volgenden dag. Verslagboek I Polderzonen p.136-138

Uitstap 14/09/1935 naar Trapistenabdij. Uitstap naar de Trappistenabdij op Donderdag 14 September 1935.'t Leek waarlijk een ramp te zullen worden: naarmate de studenten kwamen, klonk het: 'Ik kan niet mee gaan!'. Zonder zich daar die ongunstige vooruitzichten uit het veld te laten slaan, bleven de zes baanbrekers bij hun besluit: 'Wij gaan!'Doch toen te 9 u. de aftocht geblazen werd, waren er niet zes, maar 10 deelnemers opgekomen, zoodat we, spijts de inspanningen van den vorigen dag en het vooruitzicht van het nakende schooljaar, vol optimisme en zanglust de wijde wereld introkken, op zoek naar het stille hoekje, waar er naast gebeden, ook biergeuren ten hemel stegen. 'Op zoek' natuurlik goed te verstaan, want tot aan Sint-Job liep alles van een leien dakje, behalve een lekken band even voor Brasschaat. Vanaf Sint Job begon de ontdekkingstocht langs de slingerende heidepaadjes maar dank zij de speurzin en het geheugen van Jules De Schutter bereikten we het einddoel, waar ons in vriendelijke doch besliste termen werd meegedeeld dat de abdij slechts te 3 1/2 u. toegankelijk was. Dan gingen we in een café middagmalen, na eerst een uurtje te hebben gekaart, daarop terug de bosschen in; enkelen begonnen weer te kaarten, de anderen keken toe, wandelden, sliepen, zongen, bezagen foto's, kortom deden alles, behalve kaarten. Klokslag 3 1/2 u. stonden we terug aan de ingangspoort; ons getal vergroott doen nog met 4 eenheden, zoodat de toch, die zoo jammerlijk scheen te mislukken, een onverhoopt succes was geworden. Wat het bezoek aan de abdij betreft, wie er soms belang in stelt, vrage er maar inlichtingen over aan de deelnemers, want persoonlijk heb ik niet veel kunnen opvangen van al wat onze gids heeft gezegd. - Heeft hij wel iets gezegd? - Na enkele minuten rust, begon de terugreis langs de slingerende heidepaadjes van daar straks. Na een poos in Sint Job, een lekken band in Brasschaat te 7 u. was de laatste uitstap van het groot verlof ... afgeloopen. verslagboek I Polderzonen p.138-140

KERSTVAKANTIE 1935-1936Vergadering 31/12/1935 patronaatzaaltje Ekeren. Verslag van de vergadering op Oudejaarsavond 1935.Dit jaar viel Oudejaarsavond op 31 December, stond er op de uitnoodiging, die de leden het tradtioneele Oudejaarsfeest van den studentenbond ging aankondigen. In tegenstelling met de vorige jaren toen we ons moesten tevreden stelen met 'n in feestlokaal veranderde klas van de Eerwaarde Broeders, konden we thans beschikken over het gezellige Patronaatszaaltje; 'n stemmige versiering verhoogde nog de gezelligheid. Bijna scheen het feest nog 'n fiasco te zullen worden: te vier uur moesten alle boeken nog besteld worden, doch dank zij de snelle organisatiegeest, aan studenten eigen, en de bereidwillige offervaardigheid van den vriend Herman, was alles te 7 u. in orde voor het 'banket'.

50

Ondertusschen was te 6 uur de vergadering al geopend. Eerst lezing van 't verslag en van 'n brief van Pater Roosenboom, die ons bedankte voor onze tooneelavond; nog enkele schikkingen van praktischen aard, waarna onze wakkere schatbewaarder (ja wel schatbewaarder, niet meer schuld) Groenighe van Guido Gezelle voordroeg. Tom Huybrechts las 'n artikel voor uit den Blauwvoet: ''t Verleden leve in ons!' E.H. Jos Aertssens zette ons de betekeenis uiteen van dit feestje, dat, gelijk de uitnoodiging het zei, het verdienstelijke jaar 1935 waardig zou afsluiten.Want het verloopen jaar is inderdaad verdienstelijk geweest; we mogen fier zijn op onze prestaties doch ook den Heer dankbaar zijn voor al de weldaden, die Hij ons heeft geschonken: een flinke gezondheid, een bloeiende werking, twee roepingen.Juist gaf de voorzitter het teeken om den koffie te brengen, toen onze E.H. Proost binnenkwam, die er ook aan hield ons enkele woorden toe te sturen en bizonderlijk den nadruk legde op het dagelijksch Mis-hooren.Toen werd het ongeduld der aanwezigen niet langer op de proef gesteld; de koffie kwam; de koeken maakten kennis met de studententanden; 'n spel kaarten kwam al boven; 'n mop hier, 'n kluchtlied daar, 'n plastische voorstelling van 'Boerke Naas' en tot slot de verloting van de verrassingen. 10 u. was het officieele sluitingsuur, doch met veel 'treuzelen en truten' wred het 10 1/2 uur als de laatsten er uit trokken, die dan op de Markt nog 'n half uurtje 'koffiekranske' hielden.

Jos Andriessen verslagboek I Polderzonen p.140-142

Driekoningenstoet 04/01/1936 Ook dit jaar bood het studentengild weer zijn diensten aan voor den Driekoningenstoet. Op Zaterdag 4 Januari was het 'n luidruchtig gedoe in 't Gildenhuis, waar de deelnemers aan de stoet zich in 'breedrokkige kleederdracht' aan 't steken waren of ook in 't geraamte van 'n kemel.Of we veel bekijks hadden onderweg, is overbodig; daarvoor zorgden immers onze kemel, ons flink en kranig voorkomen (!) (c'est permis?), en ons kunstig gezongen missielied. 's Middags kregen we in het Gildenhuis een gezamenlijken maaltijd vanwege den Missienaaikring. Na den middag zat er wat minder vuur in bij de koningen en hun gevolg, behalve op 't laatste, waar er misschien wat te veel bij was.De opbrengst overtrof die van 't vorig jaar 'n weinig. P.S. Als bewijs van erkentelijkheid schonk de Missienaaikring een nieuwen vlaggestok, iets waarnaar we al lang hadden uitgekeken. verslagboek I Polderzonen p.142

PAASVAKANTIE 1936Vergadering 18/04/1936 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering van 18de April 1936.Na het gebed nam de voorzitter het woord voor een nogal talrijke vergadering en deed beroep, bij deze eerste vergadering van het nieuwe werkjaar, op den ijver van alle leden, bijzonder van de jongeren. Nadat Jan Wildiers al zijn redenaarstalenten heeft samengeraapt om het verslag van Jos Andriessen zoo goed mogelijk voor te lezen, komt Jules Johnson aan het woord, die ons spreekt over Pater Damiaan. Hij schetst dens leven en omkranst het met enkele lyrische uitlatingen. Jozef De Veuster, later Pater Damiaan, werd geboren den 3e Januari 1848 te Tremeloo. Getroffen door een prachtig sermoen, kwam in hem het verlangen naar de missies op. Den 19e Maart 1869 kwam hij dan ook, in plaats van zijn broer, op de Sandwich-eilanden aan en vertrok vandaar naar Molokaï, als eerste apostel der melaatschen. Toen hij stierf, mocht hij de vreugde smaken veen tweede pater en drie liefdezusters aan zijn zijde te zien. Na het lied 'Groeninghe' spreekt de voorzitter ons over 'Oostenrijksche toestanden'. Onder het keizerrijk bestond er in Oostenrijk een echt vermolmd katholicisme. Den 10e November 1918 breekt een omwenteling los, ten voordeele der socialisten, en komt er een triumviraat aan 't bewind, dat echter niet lang stand houdt. Mgr. Seipel die, met de hulp van Schussnigg het parlement doet verdwijnen, en den staat wil inrichten op zuiveree katholieke princiepen. Het is echter onmogelijk, wanneer men moet afrekenen 1 met de nazi's, die zeer invloedrijk zijn; 2 met de liberalen, d.w.z. Fey en Stabresseberg; 3 met het pleit dat Weenen 60% rood is.Er is dan ook nog zeer veel miserie in Oostenrijk. Het is dus zeer gevaarlijk een katholiek systeem te willen toepassen op een roode bevolking. We moeten 100% katholieken zijn, doch geen 105%.Vervolgens worden nog enkele meededeelingen gedaan.1 de Polderzonen zullen deelnemen aan de inhuldiging van den heer Aertssens als burgemeester, onder bevel= hebberschap van Jan Wildiers;2 een K.S.A.-bond zal gesticht worden, daarom deelname aan den gouwdag te Lier;3 'Maarten de haas' zal worden opgevoerd bij ons jaarlijksch tooneelfeest;4 Uitstap op Maandag a.s. naar Bergen-Op-Zoom. Vertrek 8 u. stipt.

51

Tot slot van de vergadering magen we de lang verwachtte vlaggestok begroeten, waarna de vergadering wordt gesloten volgens eeuwenoude tradities.

Maurits Lenaerts Verslagboek I Polderzonen p.143-145Fietstocht naar Nederland 20/04/1936. Verslag van den fietstocht naar Rijks-Nederland op Maandag 20 April 1936.Met 'n kleine vertraging slechts (20 min.!) vertrokken we, 15 man sterk, op de Markt. 't Weder was goed, beloofde een mooie dag. Met veel moed en vreugde ging het dan ook langs Sint Mariaburg, Kapellen, den macadam naar Kalmpthout en Esschen op, waar enkele pintjes wat leven in de brouwerij brachten. Te Esschen moeten we onze fietsen laten looden? en maken van dit oponthoud gebruik om 'n vefrissching te nemen - liefst geen bier, zegt de voorzitter, want dat zakt in de beenen. Enkele minuten later bollen we de grens over, welk in 1830 ons volk in twee deelen scheidde; Rijks-Nederland! Zonder stoornis wordt Roosendaal bereikt, waar we 'n paar moderne kerken bezichtigen. Onder 't geleide van een kameraad uit Roosendaal rijden we dan verder naar Oudenbosch, doch moeten onderweg 'n kwartier noodgedwongen rusten; een lekken band met vier 'fitten'... als je maar geluk hebt. Enfin, 't zaakje geraakt in orde! In Oudenbosch bezoeken we de kerk van de Heiligen Agatha en Barabas, 'n afbeelding van de Sint Pieterskerk van Rome, in 't klein natuurlijk! Pas zijn we echter terug buiten of we voelen enkele druppels: 't begin van 'n ferme vlaag? Dan is het te hopen dat ze wegdrijft! Want reeds langs heeft er ons een naar gevoel met steeds meer en meer kracht ons aangegrepen: de honger; 't is immers al één uur! We zoeken daarom een mooi plekje op om er ons middagmaal te nuttigen; in 'n café binnen te gaan achten we alles behalve voordeelig en raadzaam, inacht genomen de waarde van den gulden tegenover onze armzaligen gedevalueerden frank. Weldra bereiken we 'n bosch dat ons geschikt lijkt; op minder dan een minuut zijn de fietsen weggezet, de pakjes opengemaakt, de spijzen uitgestald en aangetast door gretige tanden: 't is te merken dat de rit deugd heeft gedaan! Doch plots, midden onzen maaltijd: klets ... de regenvlaag is er; een overtrokken hemel... wat nu aangevangen? Eer we het goed weten, zijn we al kletsnat. Waarna we het wijze besluit nemen den terugtocht aan te vatten, naar Esschen. De weg ligt vol plassen, 'n geweldige wind blaast op den kop, tot aan Roosendaal, een nat pak en daarbij rijden we bijn nog twee maréechaussée's omver. Toch komen we tamelijk vlug in Esschen, waar we recht een 'café' inwippen, natte jassen worden uitgespeeld, rond de weldoende kachel in 'n kring gaan de moppen hun gang; enkelen zetten hun onderbroken middagmaal voort. Buiten blijft het maar regenen; toch moeten we er door, al worden onze pas opgedroogde kleederen terug nat. Wat dan ook gebeurt! Hoewel 't weder leelijk tegenviel en we met nat pak en beslijkten fiets Ekeren terugzagen, waren we toch uiterst tevreden over dezen 90 Km.-langen uitstap.

Jos Andriessen verslagboek I Polderzonen p.145-147

Vergadering 2?/04/1936 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 21 April 1936.Na verslag van de vorige vergadering en van den uitstap naar Rijks-Nederland, verontschuldigt de voorzitter den ondervoorzitter om sociale redenen, den schatbewaarder om huiselijke aangelegenheden, den student van Stabroek, die vandaag over Zuid-Afrika moest komen spreken, om verkeerstegenslagen; deze laatste had namelijk te veel van zijn krachten gevergd bij een botsing. Die afwezigheid belet ons echter niet 'De Trommel slaat' te zingen, maar dat we wel degelijk getroffen zijn door de mededeeling van den voorzitter, blijkt wel hieruit dat we de tweede stroof tweemaal zongen; of waren de aanwezigen wat de veel bezig met die 'huiselijke aangelegenheden' van den schatbewaarder.Daarop kwam Frans Knapen voor den dag met z'n werkje over Pater Damiaan, dat juist van pas kwam, nu over een tiental dagen het stoffelijk overschot van de apostel der melaatschen terug naar vaderlandschen grond gebracht zou worden. Onder de lezing werd de aandacht der toehoorders echter een weinig afgeleid door het binnenkomen van onzen schatbewaarder, wiens 'huiselijke aangelegenheden' hem dus toch niet zoo erg hebben weerhouden als we vermoedden. Ter illustratie gaf E.H. Jos Aertssens ons een klein explicatie over zekere details in 't leven van P. Damiaan, o.a. wees hij ons op de onderduimsche tegenwerking, welke P. Damiaan te verduren had.Na als intermezzo de Zwarte Leeuw te hebben gebruld, hadden we het genoegen Rob Antheunissen te zien optreden, met een zeer interessante lezing over: het vlas, waarin spreker z'n uitgebreide kennis in dat terrein der menschelijke wetenschap liet blijken. Kort en bondig werden al de bewerkingen die het vlas moest ondergaan, ons door hem voorgeschoteld en opgediend. Uit die afmosfeer van plantenrijk en vlastechniek rukte Herman Lenaerts ons weg en voerde ons als verpoozing naar 't strijdtooneel van de zestiende eeuw: hij zong immers 't Geuzenlied: Beleg van Bergen-op-Zoom.En onmiddellijk daarop werden we nog nar hooger sfeer gevoerd: kameraad Brusselaars sprak ons op klaren, helderen toon over Sint Jan Berchmans, 't jongetje van Diest, 't studentenkrachtje van Mechelen, de jonge Jezuieten-novice, d eblije 'Fiamingo' te Rome; Berchmans, de patroon der Vlaamsche jeugd, het schoonste voorbeeld voor de studenten, de voorman op den weg nar de volmaaktheid, die het gewone op buitengewone wijze verrichtte.

52

Nog 'n Vlaamsche Leeuw, nog een gebed, tenslotte ons Polderzonenlied, daarmee was de vergadering ten einde.Jos Andriessen

verslagboek I Polderzonen p.147-150

ZOMERVAKANTIE 1936Vergadering 22/07/1936 bibliotheekhok te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 22 Juli 1936 te 2 uur.Een duizendtal seconden na het vastgestelde uur stormde een driftige massa studenten en evenveel stoelen het ongemakkelijke bibliotheekhok binnen. Men begon met het gebed waarna Tom Huybrechts onmiddellijk het woord nam om den tijd die hem nog overbleef als voorzitter nog rijkelijk te gebruiken. Eerst gaf hij melding van de Mariaverering te Rustoord die dit jaar nog onder het verlof zou plaats grijpen. Verdere berichten volgen. Dan zette hij er de rederijkers en de poëten toe aan om samen naar den studiedag te Stabroek op 31 Juli te gaan.Dan klonk sterker dan ooit: 'De trommel slaat'. Onmiddellijk daarop drukte onzen vriend Tom met warme, kranige woorden zijn afscheidswensch uit: 'Vrienden, zoo smeekte hij, ik vertrek, doet gij voort in dezelfde richting als vroeger.Volgde dan de ontzagwichtige bestuursverkiezing. De aftredende leden zijn: Tom Huybrechts, voorzitter, die andere zoete sferen gaat opzoeken: Hendrik Kuylen, ondervoorzitter, en Jos Andriessen, den gevierden schrijver die aan den drang van zijn geweten niet meer kan weerstaan en spijts alles Ekeren verlaten gaat om ergens in Drongen aan te landen.De stemming bracht als nieuw bestuur:Voorzitter: Jan Wildiers; Ondervoorzitter: Maurits Lenaerts; Schrijver: Edward De Ridder; Schatbewaarder: Lode Huybrechts; Vaandrig: André Ceulemans.Om plaats te ruimen voor die nieuwe heldenfiguren slaan de twee aftredende bestuursleden langs een achterdeur op de vlucht. Dan nam Jan Wildiers het woord: al de aanwezigen luisterden glimlachend naar die bij uitstek realistische spreekbeurt. Wij nemen kennis van het laatste plan 'De Polderzonen' uitgevonden door Jan Wildiers. Gaat vooraf een kleine geschiedkundige uiteenzetting van de gilde, en in 't bizonder van het vorige jaar: het bestuur leefde te afgezonderd van de leden, deze waren te passief. Daarom, voor dit jaar, meer samenwerking door het stichten van voetbalclubs, fietsbonden en trekkersgroepen. Daarbij het: verdubbelen der vergaderingen en het bijbrengen van afzonderlijke bestuursvergaderingen.Na deze uiteenzetting kon de voorzitter gerust eindigen.Onder vorm van spreekkoor zonder gebaren volgde dan: 'Het Vlaamsche Heir'.Nu kwam al meteens Jos Andriessen terug te voorschijn. Hij heeft nog een klein woordje te zeggen. Maar van dat woordje komt een rede, en va die rede, komt om zoo te zeggen een sermoen, maar een sermoen dat juist gepast is, voor studenten.De studeerende jeugd, zoo zegt hij, is te onverschillig en de hoogstudenten zijn niet sterk genoeg inzake godsdienst; en dat alles is veroorzaakt door de al te hevige liberalistische, materialistische en egoïstische strekkingen van dezen tijd. Daarom zet hij ons aan tot een geestelijke revolutie, en vooral in ons zelven, en dan verder in ons midden: wij moeten leiders worden door te dienen.Daar er aan de toejuichingen geen einde scheen te komen, meende de voorzitter het best de vergadering te sluiten om geen incidenten te verwekken.Na de psalm van Roodenbach, de Vlaamsche Leeuw en het lied der Polderzonen, verlaat eenieder luidruchtig te zaal. De Schrijver De Ridder Edg.N.B. Aantal leden 1936-1937:47 verslagboek I Polderzonen p.150-153

Bestuursvergadering 28/07/1936 te ? (Ekeren). Verslag van de bestuursvergadering op 28 Juli 1936.Na het gebed nam de voorzitter al dadelijk het woord. Hij wees er op dat de bestuursvergaderingen in princiep altijd hebben bestaan, maar dat zij nu voora een groote noodzakelijkheid zijn geworden. Hun doel is: het studentengild versterken en alzoo invloed uitoefenen op andere bonden.Dan ving de praktische bespreking aan. Werd door geheel het bestuur goedgekeurd en besloten:1) Het voortbestaan van de studiekringen gehouden om de 14 dagen.2) Gedurende het groot verlof zullen minstens 3 algemeene vergaderingen gehouden worden, onder het Paaschverlof 2 en onder het Kerstverlof 1.

53

3) Geen enkel lid zal op twee achtereenvolgende vergaderingen een spreekbeurt houden. Elkeen, zelfs de kleinen, zullen hun beurt krijgen. De sprekers zullen meestal door het bestuur aangeduid worden, en bij gebrek aan stof, kunnen deze de noodige werken na de vergadering komen halen4) Elk student, zelfs nog deel uitmakend van de lagere afdeeling, kan op de vergaderingen toegelaten worden.5) Nopens de gestichte voetbalclub werd besloten:a) geen enkel student zal de beschikbare voetbalpleinen gebruiken zonder vergezeld te zijn van den ondervoorzitter of eenig ander bestuurslid daartoe aangeduid.b) het aantal matchen wordt beperkt tot één of twee per week, dit volgens de overige bezigheden.c) 's morgens na de mis zal het uur en de plaats van den wedstrijd bepaald worden. Het optreden tegen vreemde ploegen is niet uitgesloten.d) Dient vooral opgemerkt dat het hier niet geldt als een sportieve meeting, maar wel als een uitstap of een samenkomst van het studentengild.6) De uitstappen zullen zooveel mogelijk om de 14 dagen doorgaan.7) Werd ook aangenomen dat in onze vergaderingen enkele K.A.mannen hun princiepen en gedachten zouden komen verdedigen, zonder daarom een vermenging te bewerken tusschen ons gild en de K.A.afdeeling. Op onze beurt zullen wij afgevaardigden zenden naar K.A.groepeeringen om daar onze belangen te verdedigen.8) Op voorstel van den voorzitter zal er voor gezorgd worden dat in de vergaderingen een brokje folklore zal ingevoerd worden om alzoo onzen vlaamschen geest beter te begrijpen. Voor documentatie zal gezorgd worden.9) Eindelijk wer besloten ons aan te sluiten bij 'Algem. Kath. Vlaams Tooneel, dat dit jaar een jury opstelt en daardoor eenigszins te oordelen over de wijze van toneelspelen in de verschillende studentengilden. Een wedstrijd wordt ingeschreven. Onkosten van lidmaatschap 30 fr., wat recht geeft op de brochure 'Tooneelleven'.Na het uitreiken der rollen voor den toneelavond die zal plaats grijpen op 6 September te 6.30 U., wordt de welgelukte vergadering met den Psalm van Rodenbach gesloten. Den Schrijver De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.154-156

Vergadering 30/07/1936 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 30 Juli 1936.Zoowel tijdens het gebed als na het gebed konden wij met groote neerslachtigheid vaststellen dat er meer dan de helft van de leden aan onzen oproep niet hadden beantwoord en dat ook zelfs bij het bestuur. In de meening dat allen zich vroeg of laat zouden verontschuldigen, opende de voorzitter dan de zitting.Hij gaf eerst lezing van de besluiten getroffen in de voorafgaande bestuursvergadering van 28 Juli en waarvan ik het goed meen nogmaals de bizonderste punten voor de gewoone leden te herhalen: elkeen krijgt zijn beurt om naar voor te komen en iets van zijn kennis aan de andere mede te deelen; de voetbalclub doet dienst als studentenbond en staat dus geheel onder het bestuur en beheer van den ondervoorzitter die met recht wenscht dat zijn bevelen nauwkeurig zouden uitgevoerd worden.Dan krijgen wij een heele reeks voordrachten van onze jongeren: eerst kwam Herman Lenaerts ons bekoren met zijn potpourri over Lore Lore en Sarie Marys; dan bracht Frans Tiest ons op het gladde gebied van de zeep en den barbier. Viel weg de boekbespreking door Robert Van Berm die al zijn krachten aan 't verspelen was bij een afmattend liefdewerk.Om de leegte te vervangen werd dan weer opgevoerd: 'Het Vlaamsche Heir'.Vervolgens kwam de verstrooide Odiel Van Den Bosch naar voor om enkele van zijn avonturen te komen vertellen zonder daar zelf te kunnen mee lachen. Hij droeg voor het gedicht: 'Verstrooid'.Dan zagen wij nogmaals Frans Tiest figureeren in het kwartet: 'Het spook' met als slot tusschen de regels de zedenles.Dient nog op te merken met welken vaderlijken zorg onzen voorzitter die jonge mannen telkens aanzette goeden moed te hebben en in hetzelfde pad voort te werken.Buiten alle verwachting volgde dan nog het verslag dat de voorzitter, midden al zijn drukke bezigheden niet op het programma van den dag had gezet. Om het einde aan te kondigen werd dan de Psalm van Rodenbach gebeden.Om te sluiten hoorden wij in zeven stemmen zonder koorleider: 'De Polderzonen' en 'De Vlaamsche Leeuw'.

De schrijverDe Ridder Edg.

verslagboek I Polderzonen p.157-159

Studievergadering 31/07/1936 te Stabroek. Verslag van de studiedag te Stabroek op 31 Juli 1936.Alhoewel het getal deelnemers beperkt was tot die van Rhetorica, Poësis en Normalisten, en daargelaten de verschillenden onder die dan nog in verlof waren, vertrokken we, met z'n vijfen om 9 u. stipt. Zoo juist was de

54

laatste de markt over of we werden achterhaald door E.H. Roosens die met ons de tocht naar Stabroek meedeed en die de studiedag aldaar zou voorzitten. Klokslag 9.30 u. doen we onze intrede in 't gildenhuis als de eerste deelnemers. Om 10 u. opent E.H. Roossens de vergadering van een 30tal deelnemers.Als onderwerp kwam in bespreking: 'De vlaamsche beweging'.- In een vergadering van 2 1/2 u. stipte de spreker aan: Wat de Vlaamsche Beweging is?Staat en VolkOrimanteit (?) van Vlaanderen op België.Vlaamsche Eentaligheid met duidelijk sprekende Statistieken - Gevolgen hiervan - Structureele hervorming - Middelen om dit alles te bereiken.Na deze leerzame voordracht werd de vergadering gesloten. Alhoewel de taak voor dien dag afgedaan was, waren allen die niet naar huis moesten gaan het eens om 's namiddags nog even nader te bespreken wat in de voormiddagvergadering slechts even kon aangestipt worden. Vooral A.B.N. - Davidsfonds - Toeristenbond -Hoogeschool - uitbreiding - A.K.V.T.Daarna ontspon zich een vinnige discutie naar aanleiding van een vraag: 'Bij welke politiek mag en kunnen de studenten best aansluiten?'Hierna werd de vergadering opgeheven. Om 4.30 u. reden we in de regen terug naar Eekeren, waar we het taaivol beklimmen van de 'Leugenberg' roemrijk binnen kwamen gebold.Verder uitwijden over de vergadering valt niet daar er dadelijk en in eerstkomende vergadering meer al over gezegd worden. Het zou veel plaats en tijd vergen. Daarom zullen we het punt voor punt later behandelen. verslagboek I Polderzonen p.164-166 Bedevaart naar Diest 13/08/1936. Verslag der Bedevaert naar Diest, 13 Oogst.Te kwart over zes vertrokken zeven Polderzonen naar Diest. Tot Antwerpen werd de rit echter belemmerd door de talrijke werklieden en dit werkte zoodanig op de zenuwen van twee onzer voormannen, dat ze nog liever wat gingen wachten, midden op de velobaan, om die trage heerschappen te laten passeeren. Deze rust dikte echter noodgedwongen aan tot een gansch uur. Het verdere verloop van de reis was vol afwisseling: er waren aangename oogenblikken te Lier en te Aarschot, waar we een verfrissching namen; tusschen deze twee steden ook werd een duivelsche jacht ontketend en daarna vond de ondervoorzitter dan ook geraadzaam even een verfrissching te nemen in een naastbij beek, tot groote vreugde van een paar wijze dames die dit als een straf beschouwden, door God zoo gezonden, voor onze wilde onstuimigheid. En ??? dan in Diest aankwamen, waren we al zoo aangedaan door een formidabele botsing met een auto dat we maar dadelijk heil en redding zochten in een goed Diestersch bierken. Dankzij de gladde tong en de gulle lach van onzen voorzitter konden we dan op het balei? van deze café de bedevaartprocessie met het relikwieschrijn van den H. Joannes Berchmans in oogenschouw nemen. We genoten er ook van het indrukwekkend spreekkoor door de studenten van E.P. Boon, en ten slotte zagen we de optocht van bijna 2.000 studenten. Benevens een ontroerend spreekkoor door St. Lievenscollege hoorden we dan, op de feestvergadering, een knappe uiteenzetting der hedendaagsche toestanden door den heer Delmartino en een feestrede over St. Jan Berchmans door E.H. Fierens. De terugreis was veel kalmer; bijzonder op het eerste gedeelte, waren wind en bergop volop te koop. In Aarschot echter konden we weer een zalige rust genieten, en de biljartkampioenen van onzen bond toonden hier hun talenten. Toen we tweemaal naar een goede crême-glace hadden gezocht, kwamen we tot het besluit dat deze onzer Ekersche fabrikanten toch nog altijd te verkiezen is boven de vreemde. Met een heerlijk weertje en gebrekkige fietslampen kwamen we na deze bewogen bedevaartreis toch weer allen behouden aan wal te Ekeren. M. Lenaerts verslagboek I Polderzonen p.159-161

Verbroedering met KSA-bond Kapellen 20/08/1936. Verslag der verbroedering met de K.S.A.-bond van Kapellen op Donderdag 20 Oogst.Als eerste punt mochten we genieten van een spannende voetbalmatch, waarbij onze ploeg en moeilijke doch wel verdiende overwinning kon afdwingen. Volgende ploeg kwam in lijn: Tiest. Andriessen, en Knapen; Pelemans, De Borger en Clément; Antheunissen, Melis, De Bie Maurtis, Van de Wiel, en Wouters. Van in het begin wordt het doel van Kapellen bedreigd; een penalty wordt dan ook afgedwongen, en kalm maar zeker door de Bie in de netten gezonden. Al dringt nog veder aan, doch plotseling breekt Kapellen los doch Andriessen, die 4maal achtereen ontzet, kan deze gevaarlijke situatie opklaren. Wouters is nu met de bal weg en doelt op zijn eentje nummer twee. Kapellen herleeft echter, en de centervoor geeft aan onze Frans tweemaal het nakijken. Daarop fluit scheidsrechter Ubertens de rust. Wanneer men om 4.15 u. hervat, is Ekeren steeds aan den aanval en Van de Wiel en Wouters brengen de stand op 4-2. Kapellen is heelemaal ingedeukt doch na een half uur spel breken ze opnieuw door, en

55

brengen de stand op 4-3. De gelijkmaker voor Kapellen wordt afgekeurd wegens off-side. Om de overwinning te verzekeren brengt Wouters de eindstand op 5-3 in het voordeel van Ekeren. Fair-play werd steeds in eer gehouden; geen enkel incident deed zich voor. Ook onze ???man Odiel v.d. Broeck kweet zich opperbest van zijn taak. Proficiat voor onze ploeg. Hierna volgde een korte vergadering in het gildenhuis. De voorzitter in zijn inleidingswoord drukte erop dat meer toenadering tusschen de studenten noodzakelijk is. Na het verslag der vorige vergadering houdt L. Huybrechts een causerie over de studiedag te Stabroek. Na een kort verslag wijdt hij even uit over het doel en bestaan der Vlaamsche Beweging, nl. streven naar meer volksontwikkeling op alle gebied langs de taal om. Het middel voor de opleiding zijn de vakscholen; daarom moeten de leeraars zelf in 't Vlaamsch worden opgeleid. Toenadering tusschen intellectueelen en arbeiders is noodzakelijk. Na het schreeuwen van 'De trommel slaat' en lezing van het verslag over de bedevaart van Diest, drukt de oud-voorzitter van Kapellen zijn dank uit om het initiatief van deze verbroedering. Zoowel Vlaamsche als Katholieke actie is noodig in deze slechte tijd, tot dit ééne ideaal: Vlaanderen schoon en groot maken in Kristus. De vergadering werd gesloten met de psalm, het lied der polderzonen, Evviva en de Vlaamsche Leeuw M. Lenaerts verslagboek I Polderzonen p.161-164

Uitstap naar St. Job in 't Goor 27/08/1936. Uitstap naar St. Job in 't Goor op Donderdag 27 Oogst 1936.'t Was maar met 15 minuten vertraging dat de jubelende stoet van de 16 Polderzonen de Ekersche markt verlieten.Dat er rap gereden werd mag niet gezegd, want alle 500 meter stapte een der renners af om iets aan zijn fiets te verdraaien of om te zien of er niets aan haperde. Toen we aan den beruchten vijver van Jan Kloon? aankwamen, stonden we allen pal stil. Betalen of terug! En hier dient een woord van hulde gebracht aan onzen kranigen voorzitter die door zijn geslepen gebaren en zijn gladde tong op alles geweldigen afslag wist te bekomen!Dat de uren snel voorbij gingen dient niet gezegd. Er werd geroeid, gepaddeld, zoowel onder water als boven water, gezwommen, dit natuurlijk in het water, en ook gelachen. Eén lachte zelfs zoo hard dat hij wankelde, een stap achterwaarts deed en, gelukkig dat het water zoo plastisch is, naar den bodem van 't meer wegzonk. Een 'reisje naar de onderwereld' gratis voor niets!De namiddag werd even prettig doorgebracht. Enkele kluchtzangers brachten het spelletje ingang en heel de muziekwereld brak los! Nog eens roeien, nog eens zwemmen, nog eens eten en de aftocht werd geblazen.Maar toen we in Ekeren aankwamen constateerden we dat drie van de aanvoerders verdwenen waren. De Rijkswacht werd verwittigd. Later vernamen wij dat de personen in kwestie toch heelhuids 't huis geraakten. De laatste schikkingen werden genomen, en zoo ging ieder naar huis. En ja, de bijval was zoo groot geweest, dat er de volgende dag weer enkele studenten terugreden met hun familieleden dit maal, om nog eens te gaan spartelen in de vijver van Jan Kloon.

De schrijverDe Ridder Edg.

verslagboek I Polderzonen p.166-168

Bijwonen toneelavond 30/08/1936 te Brasschaat. Verslag: Tooneelavond te Brasschaat op Zondag 30 Oogst 36.Slechts 4 studenten lieten hun gelievde Zondagsbezigheden staan om hunne Brasschaatsche broeders te gaan begroeten. Zulks nam niet weg dat die uitgekozen bende zeer mild werd ontvangen.Voor een halfvolle zaal begon dan: 'De gelaarsde kat' (alle kritiek blijft achterwege) waarna een voor de toeschouwers welverdiende poos aanvang nam. Onze vier kleppers konden er zich zeer smakelijk amuseren.Dan werd nog opgevoerd en puik vertolkt: 'De Hemelnar' hetgeen de aanwezigen zoodanig deed opleven, dat zij nog steeds zingend en schreeuwend te Ekeren aankwamen. Of ze nog zingen wanneer ze 't huis kwamen zou ik niet durven beweren. De schrijver De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.168-169

Bijwonen toneelavond 31/08/1936 te Schoten. Tooneelavond te Schoten op Maandag 31 Oogst.Een nogal talrijke opkomst: 10 man en 1 paardekop, die later kwam om de traditie getrouw te blijven. Spijtig genoeg, het noodlot achtervolgde ons, of ik zou misschien beter zeggen: de velomakers hadden ons beet en dat wel eens met de samenwerking van een hoop koeien. Maar onzen koenen voorzitter kwam het alweer recht krijgen en verloor er slechts een zeer klein stukje neus bij, dat echter nergens meer terug te vinden was.Om 7.30 u. stipt begon de vertooning.

56

Eerst het stukje: ''t Schooiertje' dat wel eerder een wedstrijd in worsteneten geleek dan een drama van menschlievendheid.Volgde dan 'Christoffel' dat zooals den Eerw. H. Roossens het ons ook zegde, nogal zwaar is voor een studentenbond. Nochtans werd het stuk goed recht gehouden door de drie hoofdfiguren die menig student sympathiek voorkwamen.In de terugreis - per nachttrein - was er ongelukkiglijk een fiets die zijn rechterbeen brak. De onbeholpen eigenaar kon niets anders doen dat zijn 'wagen' op de schouders nemen en te voet voort reizen. Maar de studentenharten zijn te mild om zulks te aanzien. Zij gingen werken voor twee. Al duwend en trekkend kwamen dan toch kort na middernacht in ons helderverlichte Ekeren aan. De schrijver De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.169-170

Bijwonen 'decennumviering' 04/09/1936 St. Laurentius Antwer pen. Verslag van de decennumviering te St. Laurentius Antwerpen op Vrijdag 4 September.Om 8.15 u. vertrokken 5 studenten uit Ekeren en dit wel de 5 bestuursleden. Afgesproken werk, werd er gemompeld, dat zit niet pluis!; en elk geval we vertrokken.Geweldig gehinderd door den stormwind kwamen we maar eerst aan het Evangelie in de Hoogmis. Gelukkig hoorden we nog de kanselrede van E.H. De Wit S.J.Na de mis in de kerk, vergadering onder de kerk. We hoorden een inleidend woord van den plaatselijke voorzitter Bard V.D.Voorde die er ons op wees dat wij het volk niet meer moeten leiden, maar het wel dienen. Na enkele praktische schikkingen kwam dan E.Pater Monden S.J. aan het woord.Met fijne stem maar kranig woord legde hij ons den huidigen wereldtoestand voor oogen. De nieuwe wereld staat tegenover de oude wereld. Er valt te kiezen: Gof of het heidendom. Het is een hevigen strijd. 'De jeugd, zoo zegt de spreker, staat voor een reuzenkamp, maar ja, zij zal de wereld veroveren. Maar daarvoor zijn 3 voorwaarden vereischt. Eerst moet de jeugd leeren 'zijn' en dat door zelfvorming en offerdaad, met stralend in het middelpunt: de Christusfiguur. daarom moet ze bidden en offeren.Ze moet ten tweede kunnen begrijpen, weten wat de vriendschap waard is, hoe zij te vatten is, en dat bekomt zij door genegenheid en broederlijkheid. En eindelijk: durven, geen menschelijk opzicht, geen schaamte, neen: als een jongen tegenover een jongen staan en handelen als een vriend.We zagen en hoorden vervolgens de 'Psalm van Roodenbach', gegeven door de kleinsten van het gild, waarna de algemeene secretaris Toon Vimmers onzen kritisch verslag gaf over de tien laatste jaren.In enkele woorden samengevat wat hij zoo breedvoerig uitlegde: jeugd is zwak (met een heele geschiedenis over het woordje zwak); jeugd is onafhankelijk; jeugd is een volksdeel (cfr. de Donksche beek).De vergadering eindigde met een slotwoord van den proost E.H. De Bond en de aanvurende woorden van E.H. Roossens over 'laat nie gerust'.In den namiddag kwamen er meer van onze studenten en dit wel terwijl er juist geredetwist werd over 'de Spaansche toekomst' en de 'leden van de koerskommissaris' hergeen heel wat herrie verwekte.Rond 4 uur gingen nog allen te samen weer naar de cinemazaal onder de kerk. En hier dient wel een woordje hulde gebracht aan St. Laurentius. 't Is met deze prachtige vertooning van 'Het proces tegen Douglas' dat voor ons de gansche dag goed werd. Gewis gingen hunne zorgen meer naar het tooneel dan naar de discipline onder de leden. Het stuk maakte zulk een indruk dat er bij de thuiskomst in Ekeren nog altijd geredekalvd werd over linksche en rechtsche bewegingen.Als algemeene indruk van den dag mag geschreven worden, zooals trouwens een vooraanstaand persoon het ook zegde: 'De voormidag was onder peil; de namiddag was prachtig'. De schrijver De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.170-173

Toneelavond 'Marten de Haas' en 'Het Valsche Etiket' 06/09/1 936 te ? (Ekeren) Verslag van de tooneelopvoering door de Polderzonen op 6 September 1936.cfr. het verslag door het A.K.V.T. te vinden in de 'losse schriften'.'Marten De Haas' en 'Het Valsche Etiket' verslagboek I Polderzonen p.173

…1936 – 6 sept. - Marten de Haas (C. Lindemans)- Het valse etiket (G. Nielen)

Voor de missie van E.P.J. Scheyvaerts… Brochure Bresseleers p.

57

Deelname Mariavaart 09/09/1936 te Rustoord (Ekeren?). Verslag van de Mariavaart te Rustoord op Woensdag 9 September 1936.Tijdens het H. Misoffer, opgedragen door E.H. Roosens in de Mariagrot zelf, hoorden we op de kansel voor de eerste maal de stem van E.H. Janssens van Oolen. Dat hij op allen indruk maakte dient niet gezegd en zeker hebben allen begrepen wat hij ons voorlegde: In Maria vond spreker, voor ons een driedubbele waarde en die herhaalde hij zoo eenvoudig in dit kleine slotzinnetje: Maria draagt den witten mantel van de dienstbaarheid, den gulden mantel van de dienstbaarheid, den gulden mantel van 't sterk geloof en dan rooden mantel van de reinheid.Na de mis begon het groote massaspel in de bosschen. Het was er echter te droog voor onze Polderzonen die dan ook ergens in Rustoord wat vochtigere aarde gingen zoeken. Na het smakelijk eten aangewakkerd door het heelkundig onderzoek van de opgave van Ronsse te Brasschaat, werd er nog wat gebillard, gefietst, gevoetbald, enzDaarna trok de machtige stoet van de 100 studenten door de mooi gemacadamiseerde lanen voor het schildeachtige rustoord tot ergens in een open bosch, war de 'heeren' ons stonden op te wachten. Na 't gebed opende de E.H. Stuer de vergadering en sprak over de waarde van deze Mariavaart.Om de gezelligheid te versterken moest elk gild iets voortbrengen. Herman Lenaerts vertegenwoordigde Ekeren. We mogen zeggen dat we flink gelachen hebben, met die gruwelijke moord en dat we dat liedje, nog wel eens willen hooren. Trad dan op in naam van K.V.S. Tom Huybrechts, gewestleider van Polder en Kempen. Hij verheugde zich over den geest van verbroedering tusschen K.V.S. en K.S.A. en hoopte op samensmelting in het nieuwe Dietsche Volksfront dat spoedig zal opkomen.Daarop volgde zegevierend de 'Zwarte Leeuw'.In naam van K.S.A. sprak ons dan De Rop van .... Hij drukte er nogmaals op: eerst zelfvorming, dan vorming bij de anderen. trad dan nogmaals op de E.H. Janssens die in het teeken van den strijd tusschen Marentius en Konstantijn, de beteekenis schetste van het K. Congres van Mechelen. Hij vroeg ons die 4 door te willen bidden voor den wereldvrede, de eenheid onder de Katholieken en de oplossing der crisis. Eindelijk kwam E.H. Roosens aan de beurt die ons zeer optimistisch bekeek. Wij leven zonder kommer, zoo zegde hij, wij zijn gelukkige jongens. Op enkele na geven wij hem gelijk en wij durven dan ook inzien dat wij een plicht te vervullen hebben later wanneer wij in de maatschappij zullen staan.Na het slotwoord van E.H. Stuer, de Vl. Leeuw en het Evivva, trokken de verschillende kringen door de bosschen naar huis. De schrijver

De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.174-176

Mariavaart 09/09/1936 te Ekeren? Den 9 September, daags na haar feest, gaan we Maria vieren, bidden en broederlijk één, KVS en KSA, onze kinderliefde betuigen.In Rustoord:10u. H. MisDaarna massaspel12u. Middagmaal2 u. Verbroedering.

Sprekers: namens KVS: Tom Huybrechtsnamens KSA: Jan Kockx

XP Imperat, 1e jaargang nr.3 p.5(Noot: wordt ook in verslagboek Polderzonen beschreven, Jan Kockx van Kalmthout?)

Vergadering 12/09/1936 te ? (Ekeren?) Verslag van de vergadering op Zaterdag 12 September 1936.Na het gebed werd een heele reeks verslagen over vergaderingen, uitstappen en feesten van het verlopen verlof voorgelezen! Na die eerste reeks verslagen kwam dan nog een extra verslag en dat wel door onzen schatbewaarder.Hij werd guldig toegejuichd, ten eerste omdat iedereen wel hoopte dat hij juist gerekend had, en ten tweede, omdat hij met zulke groote getallen voor den dag kwam. Wij vernamen dat de totale inkomsten voor ons tooneelfeest 1950 fr. bedroegen, waarvan we 1250 fr. zuiver winst overhielden. Daarvan schonken we 1150 fr. aan E. Pater Scheyvaerts van China. Die mooie som zal hem zeker best ten goede komen.Nu kwam Maurits Van De Poel aan het woord, met een werk over K.A. Hij schetste ons ondermeer al de verschillende K.A.groepeeringen en wees erop dat de K.A. een louter godsdienstige actie is, waarop een discutie uitbrak die na geweldige stuiptrekkingen diende geschorst. Om de gedachten weer te vereenigen zongen we het 'Evivva'.

58

De E.H. Jozef Aertssens gaf ons dan lezing van het verslag over onzen tooneelavond door het A.K.V.T. Als samenvatting kunnen we besluiten dat het waarlijk prachtig was. Nam dan het woord Jan Wildiers. Als voorzitter bedankte hij al de werkende leden van ons gild en in 't bizonder den E.H. Jozef Aertssens zoo juist tot proost uitgeroepen in vervanging van zijn eerwaarden broeder den Z.E.H. Pieter Aertssens. Spreker bedankte vervolgens de reeds afgetreden bestuursleden, echter nog zetelend in ons midden Tom Huybrechts, Jos Andriessen en Rik Kuylen waarna hij het woord verleende aan onzen nieuwen Proost.Zijn eerste werk was ons geluk te wenschen voor ons tooneelfeest en voor onze geest van missieijver dien we daarvoor getoond hebben. Dan gingen zijne gedachten naar onzen lieven vriend Jos Andriessen, die binnen enkele dagen naar het klooster vertrekken ging. Hij verheugde zich over zijne roeping en beloofde een eeuwigdurend gebed tot zijn heil.Elkeen verwachtte dan een warm antwoord van onzen Jos zelf, maar, geen wonder, hij zelf vond het nog te vroeg om een afscheidsrede uit te spreken. Hij verdween dan ook uit het lokaal om er terug te verschijnen met een zeer kostbare vracht, iets dat ons allen verrukte: een bak 'eerlijken paterdrank'. Was het een symbool misschien? In elk geval, onzen Jos werd flink toegejuichd en gevierd. Bijna twee uren werd er gefeest, gezongen en gelachen. Kortom het was een succes voor onzen kameraad. Eindelijk nam hij het woord. Hier weergeven wat hij ons voorlegde is onmogelijk. Met warme, goedhartige woorden bespiegelde hij ons de waarde van zijn ideaal, jok doorkruischte de laatste jaren van zijn studentenleven, en vond er zijn koene voorgangers weer, gegroeid uit ons studentengild. Hij ook beloofde ons een gebed, wanneer hij eens van ons verwijderd zou zijn.Na een laatste jubelzang liep dit gezellig samenzijn ten einde! De schrijver

De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.176-179

Deelname katholiek Kongres Mechelen 13/09/1936. Verslag van de deelname aan het Katholiek Kongres van Mechelen op Zondag 13 September 1936.Ons gild 'De Polderzonen' nam dit jaar deel aan het groote Katholieke Kongres. Het was er aan te zien, want midden de aangrijpende stilte in den trein die ons naar Brussel voerde, klonk eensklaps ons bondslied dat van uit een ander compartiment werd beantwoord. Daar er echter in Brussel geen voorbehouden plaats bleek te zijn voor het K.V.S. sloten wij ons aan bij het Patronaat van Ekeren dat echter ook niet op zijn bestemming kwam.Na de Hoogmis waarvan we enkel de melod.wijding hoorden, werden we, nog half levend, van de pleinen van Koekelberg naar het Stadion gevrongen waar we midden het ongedierte ons eten veroverden. In 't stadion hadden wij de gelegenheid ons wat de exerceeren in 't masseeren hetgeen nog geen lachspel was. Het spreekkoor dwong onze belangstelling af, maar hopeloos zochten we naar onzen vriend Frans Tiest die volgens zijn beweringen daar op de planken verscheen. We zullen het maar blindelings gelooven.Maar wat Zijne Eminentie Kardinaal Van Roey van de Polderzonen moet gedacht hebben wanneer hij ze tijdens zijn rede het stadion zag verlaten heeft hij gelukkig aan de dagbladschrijvers niet willen mededeeleb. In elk geval, we waren een van de eerste buiten zoodat we nog twee halten hebben kunnen maken voor we aan het station aankwamen. De tweede halt was snel de beste; daar kreeg men drank met suiker voor twee en een halve persoon. Wat er de uitwerking van was, kon men zien aan de 'filtercigaretten' met de 'twintig brekende lucifertjes'. In de terugreis kregen we of liever bestormden we met onze groep eenen speicalen 'wagon privé' waar we een compartiment per man konden gebruiken. Dat er weinig stil werd gezeten is best te verstaan. En om de kroon op 't werk te zetten werd er nog gepancrast en geworsteld, zoodat verschillende onder ons groot spijt hadden dat Ekeren geen 5 km verder van Brussel verwijderd was. De schrijver

De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.179-181

KERSTVAKANTIE 1936-1937Vergadering 31/12/1936 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 31 December 1936.Oudejaarsavond werd dit jaar als naar gewoonte gevierd door een gezellig samenzijn voorafgegaan door een ernstige vergadering. Deze nam aanvang met 'de Polderzonen' waarna den heer voorzitter Jan Wildiers ons de waarde schetste van het nieuwe jaar. Zooals elk mensch in zijn leven eens een beslising nemen moet, zooook, moeten wij nu het besluit nemen steeds Katholieke Vlaamsche mannen van de daad te blijven. Hij gaf ons melding van het nieuwe verbroederingsplan dat met veel genoegen werd aangenomen.Na de lezing van de verslagen der voorgaande vergaderingen, kwam de Z.E.H. Proost ons vergasten met een eigenaardig smalfilm die begon te Drongen, bij Jos Andriessen, die aanklopte bij Z.E.Pater Scheyvaerts van Scheut,

59

die zich dan uitbreidde op het terrein van onze studentenplichten; de voornaamheid in de taal en het opdragen der H. Mis, om dan te sluiten met de zingende stoet van de Ekersche Driekoningen. Wij begrepen die woorden omdat zij van uit een priesterziel tot ons toestroomden.Kwam dan weer aan de beurt de bekommernisvolle schrijver die eenige persoonlijke groeten aanbracht uit Drongen. De Nieuwjaarwensch van de Ekersche studenten moest dan ook zijn een algemeene communie en mis voor al de roepingen uit hun gild zijn ontstaan.Spreker ging dan verder met enkele beschouwingen over den politiek toestand op het einde van 1936. Hij zette de leden van het K.V.S. aan, indien zij ook lid waren van een andere politieke partij een grondig onderzoek in te stellen nopend de hoofdprinciepen van die partijen, om te zien of deze waarlijk kunnen overeenstemmen met hun katholiek en vlaamsch-ideaal. Als richtlijnen gaf hij verder: de zuivere taal en de ernst tijdens de H.Mis.En als slot van dit ernstig gedeelte wenschte de voorzitter ons allen een zalig en gelukkig Nieuwjaar, maar in den vollen zin va het woord.Over het gezellig samenzijn dat dan volgde dient niet veel gezegd, tenzij dat het even werd onderbroken door den uitstap, naar de Kerk om er een heilig half uur te gaan doorbrengen. De stemming was gunstig, de luchtdamping en de magen waren verzadigd! De Schrijver

De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.182-183

Driekoningenstoet januari 1937. N.B. De driekoningenstoet gaf dit jaar 1027 fr. verslagboek I Polderzonen p.183

PAASVAKANTIE 1937Vergadering 03/04/1937 patronaatzaal te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering van 3 April 1937.Het was een ware vreugde bij zulk een eerste zomerweertje 28 blijgezinde jongenskoppen in de patronaaltzaal bijeen te zien. Alles beloofde dan ook een aangename vergadering te verzekeren.Deze nam aanvang met het klassieke woordje van den voorzitter Jan Wildiers die de jonge harten wist mee te sleuren door zijn opgeruimde en lustige kwinkslagen.Volgde dan een persoonlijk werkje van Robert Antheunissen over de diepe gedachte van 'zelfstandigheid'. Alhoewel onzen jongen vriend ons nu en dan deed denken aan een zedenprredikant, wist hij ons toch door zijn eenvoud in uitdrukking en gedachten tot meer wilskracht en zelfbeheersching te brengen.In tegenstelling met deze welgeslaagde zedeles mochten we dan een realistische toespraak van onzen proost genieten. Vooreerst gaf hij lezing van twee brieven voor het studentengild. De eerste kwam uit China van Pater Scheyvaerts die ons hartelijk dankte voor de geldsom die wij voor hem hadden samengebracht, en de tweede brief kwam natuurlijk uit Drongen, van onzen alombekende 'pessimist'. Op zijn aanvraag werd dan de reis naar zijn heiligdom voor drie maanden uitgesteld. Na de lezing van deze brieven, ging de proost over naar zijn klassieke improvisatie die nooit gebrek lijdt aan humor en levenslust. Opnieuw vestigde hij onze aandacht op de belangrijkheid van het bijwoonen van de H.mis onder het verlof en op het beoefenen van de zuivere uitspraak tijdens en ook zoo mogelijk buiten de vergaderingen.Als eerste intermezzo werd op schitterende wijze: 'De trommel slaat' uitgegalmd.De vierde spreker van den vergadering was Frans Tiest die ons een brok van de vlaamsche letterkunde kwam voordragen. Hij vertolkte namelijk 'Fierheid' van Albrecht Roodenbach.Het tweede intermezzo dan was weer een uitgalming van heel de vergadering in het door ieder hooggeschatte lied: 'Mijn Sarie Marijs'.Om deze vergadering voort te zetten trad dan op ondervoorzitter Maurits Lenaerts met een wetenschappelijk werk over onzen grooten vlaamschen dichter en redenaar Hugo Verriest 1840-1922. Na een korte levenschets langs Roeselare, Brugge en de Nederlanden, gaf spreker ons zijn voornaamste werken te kennen wel de beroemde 'Twintig vlaamsche koppen' waar we vooral de karakterschrijver weervinden, en 'Keurbladen' dat allerlei genres bevat. Een welverdiend applaus kende dit werk alle lof toe.Na een korte aankondiging van een gouwdag van K.S.A. te Lier, werden we eenigzins in 't droomenland gevoerd door een humoristisch gedichtje van Jos Aertssens die zich 10 jaar jonger voorstelde en in die hoedanigheid 'Het manneke in de maan' kwam voordragen.En eindelijk om af te breken met de aloude traditie liet de voorzitter het verslag der Kerstmisvergadering op het einde van dit samenzijn volgen. De oorspronkelijke gedachte verviel echter weer bij de sluiting van de vergadering, die zooals steeds, eindigde met 'het lied der Polderzonen' en 'De Vlaamsche Leeuw'.

60

De Schrijver De Ridder Edg.

verslagboek I Polderzonen p.184-186

ZOMERVAKANTIE 1937Vergadering 20/07/1937 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering van 20 Juli 1937.35 flinke vlaamsche kerels waaronder drie nieuwe leden waren bijeengekomen om een nieuw bestuur te verkiezen. De spanning was geweldig, de stilte angstwekkend. Om nog meer inspiratie te bezorgen voor dit plechtige oogenblik kwam onze vriend Jan Bellens ons een van zijn prachtigste liederen over Vlaanderen voordragen.Dan wenschte de voorzitter Jan Wildiers het oude en vermoeide bestuur geluk om zijn noesten arbeid (en wel vooral den voorzitter zelf die geen enkele gelegenheid liet voorbijgaan om zijn genegenheid en liefde voor ons gild te betuigen) en ook al de andere leden die op een of andere wijze de leiding door hun ijver hadden gesteund. Dan begon de stemming nu en dan onderbroken door zang en poezij. De uitslag bleek dezelfde te zijn als die van 12 maanden te voren.Jan Wildiers blijft steeds onzen kloeken voorzitter met 23 stemmen op de 31 geldige; Maurits Lenaerts onzen ijverigen voorzitter (ondervoorzitter?) met 20 op de 32; Ward De Ridder, den duisteren pennenkrabber met 23 op de 31; Lode Huybrechts de vrijgevige schatbewaarder met 20 op de 32 en Andre Ceulemans spijts alles de machtigste vaandricht met 9 op 32.Onmiddellijk werd de schatbewaarder op het verhoog geroepen om rekenschap te geven over zijne geldzaken. De eenige som die ieder kon en waagde te onthouden was het hoge getal van 26,40 fr., de schat van 'De Polderzonen'.Volgde dan nog een klein woordje van Jan Wildiers, met een eerste belichting van zijn nieuw éénjarenplan, waarna dan op klassieke wijze deze eerste korte vergadering ten einde liep.Het bestuur hield dan nog een korte bespreking over het plan Wildiers dat dat ook in zij hoofdpunten werd aanvaard.

De SchrijverDe Ridder Edg.

N.B. Aantal leden 1937-1938: 53 verslagboek I Polderzonen p.187-188

Vergadering 26/07/1937 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 26 Juli 1937Deze eerste ernstige vergadering van de Polderzonen 1937-38 mag als ten zeerste geslaagd genoemd worden, eerst en vooral om het groote aantal aanwezigen, en tevens om de geest van samenwerking die de leden bezielde.Na de lezing van 't verslag en 'de Trommel Slaat', met banjo en solo, kwam een van de jongste leden, Odiel Van Den Broeck 'Het Stoommachien' voordragen zonder eenigzins het te veel ontwikkeld gehoor te ontgoochelen.Volgde dan een hoofdwerk door den heer Frans Knapen over den Vlaamschstrijdende held Dosfel.Zijn bewogen leven bracht hem ertoe het licht te geven aan het tijdschrift 'Jong Dietschland'; wegens zijn liefde voor de vervlaamschte hoogeschool van Gent, werd hij veroordeeld als activist, onrechtvaardigheid die hem nog meer aanzette tot den strijd voor een goed vlaamsch gezag en en de opbloeing van het volk.De Voorzitter Jan Wildiers kwam dit wel geslaagd werk nog verrijken door een bepaling van het woord 'activisme'.Gedurende ongeveer twintig minuten had de vergadering de buitengewoone krachtinspanning getoond van het stilzwijgen te bewaren. Eindelijk voorzag het wakend bestuur een ontspanning van de spieren die ze echter wist af te leiden door het melodieuze lied 'Vlaanderen' van Veremans. En dan weerklonk voor 't eerst in ons gild het 'Wilhelmus' echter nog niet als nationaal lied maar enkel ter herhaling en als voorbereiding op latere uitvoeringen.Een tweede spreekbeurt gaf ons den Heer Louis Brusseleers over 'Vlaanderen en de Spanjaards'. Spreker bedoelde hier voornamelijk de deelname van de vlaamsche pioniers aan de koloniale expedities van de Spanjaarden, lang voor onze onafhankelijkheid. Dat de spreker een rijke documentatie had verzameld was een van de groote oorzaken van zijn bijval. Hij gaf ons rede tot Vlaamsche fierheid.En alweer kwam een jonge kracht en tevens een nieuw lid aan het woord. Antoon Van Den Eeckhout kwam 'Oomken' voordragen met niet meer dan drie souffleurs. Het dient gezegd: met bangen trots zien de oudere leden het jongste geslacht vooruitgang maken.Zooals op elke vergadering volgde dan nog een 'Sarie Marijs' wat de schatbewaarder deed ontwaken, om ons het blijde nieuws te verkondigen dat ieder 1 fr. op tafel moest brengen om met die groote rijkdom een voetbal aan te koopen als eigendom van het gild.In hetzelfde teeken, maar zonder geldzaken, noodigde Maurits Lenaerts ons uit op spel en match.Een laatste woord over de Ijzerbedevaart op 22 Oogst en de vergadering werd gesloten.

De Schrijver

61

De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.189-191

Uitstap 05/08/1937 naar 's Gravenwezel en Westmalle. Uitstap op 5 Oogst naar S'Gravenwezel.Naar S'Gravenwezel luidde het om half tien aan de kerk. En natuurlijk men vertrok naar s'Gravenwezel, het dorp van den E.H. Roosens. En een 40 minuten later werd een belegering geslagen rond zijne poort en zijne meid. Eindelijk verscheen dan toch den E.H. Roosens zelf, maar de oude jaren en het drukke werk lieten hem niet toe ons gild te vergezellen. We reden dan maar zonder hem voort eerst naar Jan Kloon, afgekeurd, dan naar de bosschen, te droog, eindelijk dan langs doolhoven en schilderachtige valeien naar Westmalle. En daar was 't te zien aan onzen dorst dat wij van Ekeren kwamen!'s Namiddags reden we terug naar de heivlakten om er te spelen, van roovers en prinsesjes. Na drie uur verwoed spel werden dan de bloedwonden aan armen en benen in een naburige herberg verzorgd. In snel tempo bereikten we eindelijk de Ekersche wandelwegen waar ieder zijn rustbed ging zoeken. De Schrijver De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.191-192

Vergadering 07/08/1937 te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 7 Augustus 1937.'Deze vergadering is de prachtigste die 'k ooit heb meegemaakt' zegde een ex- en oud-bestuurslid na het zingen van de Vlaamsche Leeuw. En inderdaad de 'Polderzonen' verdienden allen lof. In het bijzijn van den H. Kerstens, vlaamsch strijder uit Ekeren en dan E.H. Stan Dries, nieuw gewestproost van Polder en Kempen, werd door onze leden de hoogste spanning en het wereldste idealisme bewaard. Om te beginnen vergat onze Schatbewaarder Lode Huybrechts voor de eerste maal zijner werking de hem zoo eigen geldzaken, maar kwam ons het woord toesturen als nieuw gewestleider over de actie die hij samen met de andere gemeenten wilde inzetten in het teeken van algemeene concentratie van de Vlaamsche Studentenbeweging. De eerste groote vergadering zou doorgaan op 26 Oogst te 's Gravenwezel. Verder werd volgens zijn voorstel, door verschillende leden een abonnement aangevraagd op de degelijke vlaamsche uitgaven van het 'Jong Volksche Front' uit W.Vlaanderen, waardoor spreker natuurlijk weer in de geldzaken terecht kwam.Na het 'O Kruise den Vlaming' kwam de proost ons een kleine uitbrander geven, als dat zoo mag genoemd worden, een uitbrander die toch eerder de geestelijke en zedelijke gehalten van onze jongenszielen moest beïnvloeden. Dan E.H. Jos Aertssens richtte onze aandacht vooral op het tegenwoordig zoo bestreden kenmerk van vlaamshe studentenfierheid: de voornaamheid. Wij moeten voornaam zijn niet alleen in onze gesprekken, niet alleen in onze gedachten en gevoelens, maar ook vooral tegenwoordig in de daden die wij plegen buiten ons. Na deze warme woorden kwam Lode Huybrechts ons voordragen 'Het Lied van de Bevrijding' door Mon Arnet, waarna dan eindelijk de Heer E. Kerstens het woord nam. Hij ging ons spreken over het Vlaamsche Lied en dat wellicht in het teeken van de groote nationale zangfeesten die de laatste jaren over heel Vlaanderen waren gehouden. Om ons des te beter de warde van het Vlaamsche Lied te doen gevoelen schetste de spreker de geschiedenis van ons lied door al de eeuwen heen. Deze geschiedenis kunnen we best alzoo samenvatten: Het Vlaamsche lied vindt zijn oorsprong in de kerkgezangen van de middeleeuwen, zooals ons dit wordt bewezen in de oud-zangverzameling van Florimond Van Duysse rond 1910 afgewerkt. Dat Vlaamsche Lied groeide steed verder aan en kwam in de XVI en XVIIe eeuw tot een geweldige bloei. De achttiende eeuw kende een eerste verval dat echter al dadelijk de plaats moest ruimen in de XIXe eeuw voor een groote figuur als Peter Benoit. Ekeren zelf kende dan zijn meester Ferdinand Pauwels. En eindelijk na de periode van Benoit krijgen wij de navolgers en hernieuwers als Wambach, Meulemans, Van Hoof, Hullebroeck, Poot en zoo meerdere. Spreker eindigde met ons allen te wijzen op de plicht die ons vervolgt van mede te werken aan de verspreiding van het Vlaamsche lied onder het volk.Toch was de taak van den moedigen spreker niet ten einde, want als uiting van vlaamsche fierheid gingen we vlaamsche liederen zingen onder de leiding van den Heer Kerstens zelf. Hij leerde ons beter kennen en begrijpen 'De Blauwvoet, 't lied der Knapenschap en het Wilhelmus'.Om deze prachtige vergadering dan te besluiten sprak ons nog toe de E.H. Stan Dries, nieuwe gewestproost. Hij stelde de gekende leuze voorop: 'Het volk leiden, beteekent; het volk dienen'. In kranige woorden zette hij deze thesis uiteen en wist hij ons te overtuigen. Daarna werd de vergadering gesloten. De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.192-195

Training en voetbalmatchen groot verlof 1937 tegen Brasschaat en Schilde (andere geplande matchen weggevallen voor toneel feest).

62

Verslag van de officieele voetbalmatchen van het seizoen 1937.Een feit dat veel zou bijdragen tot de ontwikkeling van onze sportkunst, was wel de aankoop van een voetbal, een nieuwe, als bezit van het gild. Van het begin van het verlof af, werd ons voetbalveld in de bosschen reeds dikswijls bespeeld om te zien op welke wijze wij een degelijke ploeg zouden kunnen samenstellen. Al deze oefeningen rolden zich af onder het leidende oog van den ondervoorzitter Maurits Lenaerts. Zoo kwam het eindelijk tot een eerste vriendenmatch te Brasschaat waar we optraden met natuurlijk elf spelers, een onpartijdige scheidsrechter van Ekeren, een beroepslinesman die door de hevigheid van het spel toch nu en dan in onzekerheid verkeerde en daarbij dan nog een geweldige groep supporters, anders genaamd invallers, die de groote zege van Ekeren moesten verzekeren.Onnoodig te zeggen dat ons elftal zich flink uit de muizenesten wist te trekken. De eene triomf volgde de andere en elke triomf volgde een doelschop.Het aantal hoekschoppen was overweldigend en het strafschop werd ten teeeken van rouw voor Brasschaat zachtjes in de handen van den doelverdediger geworpen. Nochtans moeten we zeggen dat Brasschaat wel enkele krachten zal weten op te voeden. Kortom de uitslag 6-8 (?) gaf op deftige wijze de waarde van de krachten weer. Een tweede optreden had plaats te Schilde en wel bij de paters Scheutisten waar onzen vriend Paul Ceulemans in roktenue als back optrad. Niemand, zelfs niet de scheidsrechter, de anderhalve grenswachter en de 4 invallers hadden durven verhopen dat er onder al die donkere sokken zulke vosbeenen konden geschuild zitten. Midden de groene natuur, onder de plassende regen en met het vooruitzicht op eenen boterham, gingen de Polderzonen een schitterende nederlaag tegemoet. Er werd van doelwachter veranderd, van voorlijn en achterhoede, de grenswachter werd beschuldigd van droomerij en nochtans bleef de zege uit. De eene inzinking volgde de andere, en voor de inzinking vloog de bal in de netten. Het is ongeveer beschamend de uitslag hier te moeten neerpennen, en nochtans is het een vreugde hier te mogen getuigen dat spijts de nederlaag van 13-4 er in onze ploeg, in tegenstelling met andere elftallen, niet het minste geschil is ontstaan noch met de overwinnaars, noch onder de spelers. Dit was de schoone zijde en ook een eerlijke overwinning van den dag.Enkele dagen later werden er besprekingen aangeknoopt om te voetballen tegen Merksem, tegen Esschen, ten het studentengild van Schilde en Stabroek, maar al deze feestelijkheden vielen te pletter omdat al de tijd die bestuur en leden nog overbleef, moest besteed worden aan de voorbereiding van het tooneelfeest.In elk geval mogen we zeggen dat onze sportkennis tegen al de vorige jaren gestegen is en dat zij nog in klimmende vaart de volgende verlofdagen tegemoet gaat. De schrijver

De Ridder Edg. verslagboek I Polderzonen p.196-198

Bijwonen gewestdag ../../1937 te 's Gravenwezel. Datum: ??/1937, in verslag 07/08/1937 spreekt men van 26/08/1937

Verslag van de gewestdag te 's Gravenwezel.De geestdrift, die de 25 deelnemers uit Ekeren aan dezen gewestdag bezielde was zoo groot dat we reeds om 9.04 u. de baan op waren, en na een dappere vaart in afgescheiden groepen het nieuwe werkterrein voor onzen onvermoeibaren leider, Z.E.H. Roosens bereikten. Voor een 200-tal deelnemers werd dan een plechtige hoogmis opgedragen door E.H. Roosens zelf. Na de hoogmis werd een flinke optocht gehouden door de straten van 's Gravenwezel, die echter nog flinker ware geweest, ware er een speciale leider geweest om de stapmaat aan te geven.Op de sectievergaderingen die dan volgden voerde Abr.(?) Kerstens het woord voor de jongeren. De grooten konde hun wilskracht betoonen, daar het een weinig regende, en er ook geen zitplaatsen voor handen waren. Na een korte welkomgroet door de nieuwe gewestleider, Louis Huybrechts - natuurlijk van Ekeren - en een declamatie uit Judas v. C. Verschaeve, kwam Jan Bellens van Ekeren aan het woord. Hij gaf ons een algemeen overzicht van de Vlaamsche schilderscholen. hunne kenmerken en invloeden, zonder echter te veel in details te treden, wat ik een goede eigenschap van deze rede vond. Het middagmaal - de pic-nic was nl. wegens de regen in 't water gevallen - riep ons nog enkele romantische herinneringen te binnen uit onze eerste broeksjaren in de bewaarschool. Toen vertrokken we stoetsgewijze naar de speelpleinen, waar enkele loopkoersen plaats vonden. Ekeren boekte 2 overwinningen, nl. dezen v. Jos de Borger en O. Van Den Broeck, en behaalde de 2e plaats in alg. rangschikking. Op de feestvergadering hoorden we, na een inleiding van de gewestproost, E.H. Dries, een spreekbeurt door Abr.(?) Kerstens over René de Clercq die echter door een ware zondvloed werd onder? Abr.(?) Kerstens gaf ons een alzijdig beeld van dezen grooten Nederlandschen dichter, die geboren werd op 14 Nov. 1877 te Deerlijk en stierf in 1932 te Bussum in Noord-Nederland. Hij was voornamelijk een volksdichter en schreef Gedichten, Toortsen, De Noordhoorn, de roman Harmen Riels enz. De voortreffelijke rede werd opgeluisterd door enkele treffende declamaties door spreker zelf, en verder ook door enkele studenten waarvan dat van Jules Johnson veruit het beste was. Vervolgens kwam de heer Lehambre aan het woord die ons op onze plichten wees als katholiek en als Vlaming. Hij wees erop dat een goed Vlaming eerst en vooral zijn dagelijksche plichten trouw vervult.

63

Deze welgeslaagde vergadering eindigde dan met een warme hulde aan Z.E.H. Roosens, waarbij hem 200 frank werd aangeboden. Zoo eindigde deze gewestdag met zijn zonnige toekomstdroomen en alras stonden we weer in de harde werkelijkheid van het leven, want met op elkaar geklemde tanden en gebogen rug, bereikten we door een plassende regen het vaderhuis te Ekeren. M. Lenaerts verslagboek I Polderzonen p.199-201

Bijwonen IJzerbedevaart 20-22/08/1937. Ijzerbedevaart te Dixmuide op 22 Oogst 1937.Voor de eerste maal sinds hun bestaan richtten de Polderzonen den prijzenswaardige tocht in naar de IJzervlakte van Dixmuide. Van in 't begin van het groot verlof stonden de plannen vast en met vastberadenheid werkten we aan hun verwezenlijking. De tocht zou per fiets worden afgelegd en het dient gezegd: degene die den uitstap voleindigden waren flinke kerels.Den vrijdag 20 Oogst, om 6U. stonden er reeds enkele fietsen in het kerkportaal, beladen met dekens en drinkebussen. Binnen in de Kerk zaten er 11 moedige jongens te 'wachten' op den twaalfden. Een vreugde was het dan ook dat 25 minuten later twee flinkgewasschen beenen onder het wijwatervat verschenen: het was onze Jan in sporttoilet.Maar, allen ernst samengenomen, om 6,45U. vertrokken 12 Polderzonen op bedevaart.En ja, de reis heeft zeker haar doel niet gemist, we gingen op bedevaart en moesten boeten: onder de Schelde kreeg Marcel De Schutter het benauwd en vond er niets beter op dan een grooten nagel in zijn band te steken en alzo o de samengeperste lucht in zijn mond op te vangen. Natuurlijk moesten we herstellen, maar we hadden den troost: beter den band plat dan den Marcel! Vijf kilometer verder: algemeene verfrissching: de wateren des hemels daalden over ons neer en bevuilden onze wangen!! Elkeen vocht om aan 't hoofd van den groep te rijden, spijts den hevigen wind, om toch maar niet gedurig het vuil van het spatbord van zijn gangmaker op de lippen te krijgen. Te St. Niklaas hielden wij 5 minuten rust om ons ontbijt in te slikken en dan voort naar ons ongeluk: de man met de mooie benen, onzen leider, stak zijn teen tusschen het tandwiel van zijn fiets en de ketting die er afvloog en vastgeraakte! Ocharmde die ketting! Gelukkig hadden wen den beroepshersteller Eugeen Vochten van Westmalle bij, als eenige student buiten Ekeren, die zich met hart en ziel aan den arbeid stelde. Ondertusschen brak het zadel van den gewichtkampioen onzer sportmannen, den braven Julien Metsu, die aanstonds op het prachtig idee kwam naar een velomaker te loopen. Een half uur later ongeveer konden we verder voor drie minuten, want eensklaps bemerkte een onzer gasten dat hij zijn drinkebus bij den velomaker had laten liggen; even terug en dan door regen en storm, langs heuvel, berg en dal naar Gent, de stad van de steenen en omwegen. Wij moesten naar Drongen, langs de andere zijde van Gent en daarvoor moesten wij draaien en kronkelen in lange reeks van tramriggels en bruggen en rotssteenen. Het natuurlijk gevolg was dan ook, dat alle 50 meters een pak loste of een bel afviel, enzoovoort. Om 12 Uur waren we toch de stad uit en moesten wij nog 3 Km doen vooraleer wij bij onzen vriend Jos Andriessen waren. Heel het klooster stond daar in rep en roer omdat er 15 studentjes uit Ekeren moesten aanlanden en langs alle zijden klonk het: de vijftien! Neen, 't waren er twaalf, maar flinke, die den Jos gingen opzoeken, en wat werd het een tromf als we daar opeens een groote poort zagen opengaan en een zwart roksken zagen aantrippen met een lachend gezicht erboven met twee brilglazen. Ho! Den dikken Jos! Het was natuurlijk een gebabbel en gelach van belang en een goeden dag voor ons allen. Buiten de goede paters en fraters die er in Drongen huisden, vonden we er ook nog veel lekkers aan chocolade en vleesch. In 't kort gezegd ons onthaal was geweldig. In den namiddag zagen we nog andere van onze vrienden in Drongen die reeds langer vertrokken waren: Nant Bellens, den sappigen gemoedelijken Polderzoon en ook Stan Joossens die zijn vrienden uit Ekeren nog in 't geheel niet vergeten was. We moesten aan heel Ekeren de groeten overbrengen. 's Avonds gingen we slapen in een schuur, midden het stroo, gedeeltelijk onder den blauwen hemel die echter later geweldig benevelde en het aandierf ons met flinke stortvlagen te besproeien.Den zaterdag zetten we weer in met de H. Mis die ongeveer 5 kwartuurs duurde, dankzij den overvloed van paters die in het klooster verbleven. Na de mis wilden we vertrekken, maar zie: het water stroomde langs alle zijden van de straten en aan vertrekken was niet te denken. Eindelijk om 10U. zagen we een kleine blauwe plek in den hemel: Vooruit! En, beste Jos, tot Maandag!!Door regen en stortvloeden reden we naar Tielt waar we met drie brooden en een aanzienlijke hoeveelheid boter genoeg hadden en dan was verder in steigende snelheid naar Dixmuide. Drie kilometer voor het Ijzermonument, 3U. en 10 minuten, Halt! Stoppen! Kaderbreuk! Iedereen is verschrikt! Men gaat zien! 't Is maar een platten band! Herstellen en dan naar den Ijzer! Nu komt de ernst bij allen binnen! Het A.V.V. V.V.K. treft onze gemoederen en we zwijgen. Eindelik besluiten we op den toren te klimmen. Eerst een bezoek aan de krypte, indrukwekkend! En dan ingetogen naar boven. Spijts den geweldig sterken wind blijven we langen tijd op de hoogte en bewonderen de ijzervlakte war het bloed van onze vlaamsche helden naar vrijheid schreeuwt. Nadat we onze hulde eerbiedig hebben gebracht stappen we weer op onze paardjes en draven naar Ramskapelle waar onzen vriend Julien Metsu een oom en een tante heeft wonen die zoo vriendelijk zijn ons twee dagen pensioen te geven en een legerstede waar we ons

64

onmogelijk in 't huis kunnen gevoelen in vergelijk met den vorigen nacht. Het moet hier geschreven worden als een blijvende dankbaarheid: Julien, uw tante was te goed voor ons.Dat we allen fel vermoeid waren, dat staat vast en Ramskapelle lag 15 Km ver van Dixmuide en het was stormweer; maar de vlaamsche fierheid werkte op onze krachten! De Ijzervlakte stond in 't licht, eertijds stond ze in vuur! We reden terug naar 't Vlaamsche Kruis. En ja, de moeite werd beloond! Prachtig stond onze leuze aan den hemel geschilderd en onder de indrukwekkende stilte der menigte hief men de vlaamsche vlag! Nog even een klein bezoek aan het kampvuur en dan nog 15 Km. naar Ramskapelle! Rond één uur werd het stil in de slaapzaal.De zondag, die dan volgde, 22 Oogst, ging de groote dag worden van onze vlaamsche overtuiging. Om half elf stonden we reds tusschen de dichte massa's onder het Ijzermonument en wanneer drie kwartuurs later het 'Confiteor' werd gebeden, dan zuchtte de schaar zeer diep om jaar vrijwillige zwakheid. Na het heilig misoffer werden twee reusachtige wimpels opgeheven met de schreeuwende roep: Amnestie. Verschillende sprekers traden dan op het verhoof en leidden het volk. Ook werd er gezongen van verslonken vlaamsche grootheid en komende macht. Maar alle toppunt werd bereikt onder de eenvoudige, maar edele overbrenging van Juul De Winde, den vlaamschen held uit ... (wellicht 1 blz. niet gekopieerd)...in 't uur. Om 5U. bereikten wij 't klooster van Drongen; wij vroegen naar Jos, maar Jos was op wandel, natuurlijk onder de hoede van zijn oversten. Spijts dezen tegenslag werd onze reis voortgezet. We kregen nog een pak chocolade mee van de pater Socius, lieten veel groeten overdragen aan onzen Jos en vertrokken.- Spijts het goede weder en de prachtige banen reed een onzer mannen in een soort sprint de ketting los. Een spoedige herstelling volgde waarop de jacht opnieuw begon. Op niet minder dan drie uur en 15 minuten en zooveel seconden bereikten we Ekeren in groepjes, deels per fiets, deels per tram, of misschien ook te voet. In elk geval, in Ekeren voelde men al dadelijk dat de jonge Polderzonen terug gekeerd waren. Langs de Steenstraat klonk het: 'Vliegt den blauwvoet, storm op zee'.En dan ging de groep uiteen, ieder was fier over zijn kracht en ieder was blij dat hij een flinke deelname had bewerkt aan den zegetocht van Vlaanderen.

De SchrijverDe Ridder Edg.

verslagboek I Polderzonen p.202-208 Bijwonen studentendag 31/08/1937 Retie. Verslag van de Studentendag te Retie op 31 Oogst 1937.Ter gelegenheid van hun 25jarig bestaan werd door het studentengild van Retie een algemeene studentendag op touw gezet. Hare traditie getrouw, nam onze gilde aan deze feestviering deel. Met 13 man vertrok men te Ekeren. Kerk om 6.30 u. Om 7 u. werd halt gehouden te Brasschaat waar we 6 leden van het gild aldaar in onze groep opnamen. In vrij snel tempo ging het over Schilde, Oostmalle en Turnhout naar Retie.Om 9.30 u. had aldaar een plechtige dankmis plaats, gezongen door ruim 1000 studenten. Een gelegenheidsermoen door P. L. Arts s.l. bracht reeds begeestering bij in de studentenharten en bracht veel goede hoop voor de toekomst.Na de mis had een optocht plaats door het dorp, gevolgd door eene plechtige feestzitting met als redenaars: Dr? Al. Verwaest, E.H. De Vocht en Lode Geysen (nadere bijz. cfr. verslag hierbijgevoegd verslag.)Om 1 uur was er middagmaal waarna we de vertooning gingen bijwonen van 'de Hemelnar'. Deze vertooning was wat betreft het spel en indruk, zoowel als de mooie natuurlijke ligging van het tooneel de bekroning van een welgelukte studenten- en begeesteringsdag.Om 6 ure ving den terugtocht aan naar het heimatdorp: Ekeren, waar we wel niet 's nachts, maar toch in het donker aanlandden. Hiermede sloot een aangename dag die in de gedachten van de studenten zal blijven voortleven. Ekeren 1937 L. Huybrechts verslagboek I Polderzonen p.209-210

Toneelavond 'Ferdinand Verbiest' 12/09/1937 in de Lambertuszaal Ekeren. Verslag van ons tooneelfeest op 12 September 1937.Sinds de laatse weken deed het kletterend nieuws de ronde dat de 'Polderzonen' hun dood hadden geteekend op kunstgebied want, zoo luidde het, het studentengild gaat 'Ferdinand Verbiest' van Cyriel Verschaeve in verzen vertolken!Elk hart van elk mensch van Ekeren klopte dan ook wat vlugger dien memorabelen dag van 12 September en ieder haastte zich naar de Lambertuszaal.Drie minuten over half zeven verscheen de voorzitter Jan Wildiers op het verhoog en bracht het publiek op de hoogte van de tooneelwedstrijd die in Ekeren gehouden werd tusschen verschillende tooneelkringen. De vertooning van het studentengild was de eerste die telde voor het tornooi. Ook zag onze voorzitter met zeer kleine oogjes naar de 7 juryleden die -vooraan in de zaal gedurig naar hun uurwerk keken.

65

Onmiddellijk daarna begon het eerste bedrijf van 'Ferdinand Verbiest'; maar vooraleer het zoover gekomen was krioelde het in de zaal van witte doeken, er werd gezucht (misschien van verveling!), gekucht (misschien om een of andere valling), geweend zelfs (maar dat om rede van de traanpoeder die de spelers vooraf in de zaal hadden geworpen). Eindelijk het vierde bedrijf en, wonder boven alle wonderen de spelers waren zoodanig in hun spel dat zij verzen dichtten uit het hoofd die zeker zoo goed waren als die van Verschaeve!? vermits niemand in de zaal er iets van vermoedde. Spijtig althans dat er menschen de zaal moesten verlaten om gemakkelijker lucht in te hademen. Om kort te zijn: niemand had gemeend dat de 'Polderzonen' een werk van C. Verschaeve ooit zouden kunnen vertolken op zulke treffende wijze.En dan, om de traanspieren te laten werken, volgde nog een klucht met name: 'De Fout van Tortelmans' die ook op sprekende wijze door onze leden werd uitgevoerd, mogelijks onder de leiding van E.H. Jozef Aertssens. En nu om praktisch te zijn: Deze toneelavond bracht in 't geheel op: 2.238 fr. De onkosten echter waren aanzienlijk. De opbrengst bekouden? na alle afrekening was 1239 fr. waarvan 1100 fr. aan de missienaaikring werd afgeleverd om verwerkt te worden in missiegoed voor onze Ekersche missionarissen.

De SchrijverDe Ridder

verslagboek I Polderzonen p.211-213

- …1937 – 12 sept. - Ferdinand Verbiest (Cyriel Verschaeve)Voor de Ekerse missionarissen.Deelname aan het gemeentelijk toneeltornooi Ekeren… Brochure Bresseleers p.

OKTOBER 1937.Deelname aan tentoonstelling 03/10/1937 Davidsfonds St. Lam bertuszaal Ekeren. Tentoonstelling in St. Lambertuszaal op 3 Oktober '37.Ter gelegenheid van zijn 25 jarig bestaan richtte het Davidsfonds van Ekeren op 3 Oktober '37 een tentoonsteling in met de medewerking van de andere organisaties van Ekeren. Natuurlijk waren de 'Polderzonen' er met hun afdeeling bij. Maar daar stonden zij tevens voor een dubbele moeilijkheid: Wat moest er tentoongesteld worden en wie moest er voor zorgen. Het tweede probleem kon aldra opgelost worden: het koppel hoogstudenten uit Ekeren, vermits de andere allemaal op school ware, maar het eerste vraagstuk vroeg meer nadenken. Onmiddellijk werden er verschillende besprekingen belegd met den E.H. Proost en ook met andere bekwame leden of bestuursleden. Veel werd er gezocht, maar weinig gevonden. In elk geval begon men met dat weinige te verwezenlijken en zooals verwacht, het eene bracht het andere mede. Er wreden nog enkele flinke teekenaars uit ons gild aangesproken en dan naar zaterdag 2 Oktober om 8U. Op dat ogenblik verscheen er een jury in de Lambertuszaal die ging oordeeln wie er het meest recht had op prijswinnen van den wedstrijd die door Davidsfonds werd uitgeschreven tusschen de verschillende standen. Nog heel de zondag beraadslaagde het hooge drietal, terwijl er zeer veel volk de tentoonsteling bezocht. Dat onze stand de moeite waard was om aan te zien, bewees wel de geweldige belangstelling van het publiek. Een kleine schets van onze stand is tusschen de schrijfnota's te vinden. Om 8U 's avonds had de uitspraak van de jury plaats. Een dichte massa woonde de plechtigheid bij. En zie, daar kwam het vonnis: 'De eereprijs van: 'het beste weergeven van de werking van het gild' wordt gewonnen gedeeltelijk door de 'Polderzonen' en gedeeltelijk door de stand 'Kunst na arbeid'. Een geweldig applaus bevestigde onze verdienste en na de afkondiging van de andere winnaars werden we langs alle zijden gelukgewenscht. Maar het eenige dat we met ons studentenhart vermochten te antwoorden was: alweer 25 fr. voor onze missionarissen. Maar toch deed het goed, dat we na zooveel moeite ook beloond werden. tevens is deze tentoonstelling voor onze werking zoowel op Vlamasch als katholiek gebied een goed reklaam geweest en zullen wij in de toekomst zeker op nog meer steun van ons Ekersch volk mogen rekenen.

De SchrijverDe Ridder

verslagboek I Polderzonen p.213-215

Schets stand 'Polderzonen' op tentoonstelling Davidsfonds 03/10/1937 in Lambertuszaal Ekeren. Studentengild: 'De Polderzonen'Schets van de stand op de tentoonstelling van het 'Davidsfonds' van Ekeren in de Lambertuszaal op 3 Oktober 1937.Deze stand behaalde samen met de stand van 'Kunst na Arbeid' (Werkliedenbond) de eereprijs van: het beste weergeven van de werking van het gild. Waarde: 25 fr.

SchetsDE POLDERZONEN

66

AVV VVK KATHOLIEK BLAUWVOETVlag. VLAAMSCH

VERMAAK - VERGADERINGEN - PROOST-WERKING - TOONEEL - DRIE KONINGEN

Vermaakuitstappen - verbroedering - tooneelphotos Dixmuide 1937, Drongen 1934uitnoodigingen, kenteekens, enz. wimpelsvoetbal - wandeltochten - fietstochten - verbroedering

Vergaderingenbondsliedledengrafieklevensscheten van Dosfel, Roydenbach enz.Reglement - verzekeringspolis - kasboek - verslagboekstudentenbladen; Blauwvoet, De Student, Jong Dietschland, enz.Besch. uitspraak- voordrachtopleiding - Vl. liederen

Proostwerkingmis - processie - ziekentrideum?onze oudleden photos 55prooststichters 1904

Toneel Drie Koningenopbrengst tooneelzwarte hostien - boekjes - programma's - clickes - missionarisDuvelschuurLied drie Koningen * Kemel - Kleeren - sterKlucht PatelijnMarten De HaasFerdinand VerbiestTooneelleven - DriekoningenMensenkennis - volksontwikkeling - tooneelwedstrijd

De Schrijver De Ridder verslagboek I Polderzonen, losse bijlage XV

(achteraan in verslagboek)

KERSTVAKANTIE 1937-1938Vergadering 31/12/1937 zaaltje patronaat te ? (Ekeren). Verslag van de vergadering op 31 December 1937.40 studenten waaronder 3 nieuwe leden waren in 't zaaltje van 't Patronaat vergaderd om den laatsten dag van 't jaar 1937 in vlaamschen ernst en vlaamsche leute door te brengen.Voorzitter Jan Wildiers wenschte in een lange redevoering al de leden een katholiek en vlaamsch nieuw jaar toe. Het jaar 1938 moet een voortzetting worden van de geweldige werking die het vorig jaar tot stand kwam en wat leiden tot een jaar van werkelijke daad. Door ons studentengild moeten we komen tot een driedubbel overtuiging en verwezenlijking: we moeten vooreerst ons volk leeren opleiden tot een waarachtige Vlaamsch en Katholiek volk, de 2 hoofdkenmerken.Katholieke studenten moeten we voortgaan steds de missionarissen uit Vlaanderen te steunen.Spreker eindigde dan met ons allen op te roepen voor de jaarlijksche driekoningenstoet die op 4 Januari 1938 doorging. Deze zou opbrengen dit jaar 1226 fr.En dan kwam de beurt dan Maurits Lenaerts, onzen jongen seminarist die ons kwam voorzingen: 'Mijn vlaanderen heb ik hartelijk lief'.En dan volgde lezing van een reeks verslagen van uitstappen en vergaderingen die allen onder het vorig groot verlof waren doorgegaan.

67

En eindelijk stond de gewestleider en tevens onze schatbewaarder Lode Huybrechts op die ons nog meer aanzette tot de daad van verbroedering en samenwerking met de andere gilden. En plechtig eindigde hij met de treffende zin die ons tot handelen aanpoort: 'Jongen, je houdt in je leven niets meer dan je daden'.- En zoo eindigde deze ernstige vergadering.Maar onmiddellijk kwam de vlaamsche leute ons te binnen. Eerst een goed, gezellig koffiefeestje met de noodige hapjes om iedereen en alles tevreden te stellen.En dan kwam er daar zoo een soort biervat te voorschijn met tafelsvol speelgoed of beter gezegd verrassingen die moesten dienen voor een grootsche tombola door het bestuur uitgeschreven. En boven dit alles, klonk in het donkere zaaltje een guitige salamander.De leute duurde heel den avond en werd nog aangevuurd door vroolijke liedjes, een kunstvolle filmvertooning door Herman De Bie aangeboden, een strenge gerechtzitting door het drietal Robert, Frans, Karel met onbeholpen beschuldigingen, enz.De avond was goed gevuld en toen er van 'opheffing' gesproken werd ontstond er een soort verslagenheid die zeker het succes van den avond bevestigde.Laat ons dan hopen dat de volgende jaren deze vlaamsche ernst en leute nog sterker zullen voorkomen op oudejaarsavond dank zij een kranige werking gedurende het voorbije jaar. De Schrijver

De Ridder verslagboek I Polderzonen p.215-217

MAART 1938Prijsuitdeling tentoonstellingsprijskamp Davidsfonds op 01/03/1938 te Ekeren. Prijsuitdeeling Tentoonstellingsprijskamp (op 3 Oktober 1937, Davidsfonds) op 1 Maart 1938.De Polderzonen behaalden, samen met 'kunst na Zrbeid' de prijs van: beste weergave der werking'.Het gild ontving hiervoor een diploma + 25fr.Zie verder schrijvresnotas.

De SchrijverDe Ridder

verslagboek I Polderzonen p.218

Prijsuitdeling Toneelwedstrijd 1937-1938 op 06/03/1938 in het gemeentehuis van Ekeren. Prijsuitdeeling Tooneelwedstrijd Ekeren 1937-1938Op 27 Februari werd volgende uitslag bekend gemaakt: 'De Polderzonen': 2de plaats in de rangschikking na 'Kunst na Arbeid': Behaald: 81, 1/2 punten op 100.'De Polderzonen' behaalden nog als bizonderste prizen:1e) de prijs van zuiverheid en uitspraak.2e) de prijs van beste rolkennis.Op Zondag 6 Maart had de prijsuitdeeling plaats op het gemeentehuis.Meerder gegevens vindt men in de schrijvers notas. verslagboek I Polderzonen p.217-218

PAASVAKANTIE 1938Vergadering 23/04/1938 patronaatlokaal te Ekeren. Verslag van de vergadering op 23 April 1938.Heel de namiddag stond ter beschikking van de 'Polderzonen' in het frissche patronaatslokaal en buiten een 10tal leden, waren al onze studenten tegenwoordig.Daar voorzitter Jan Wildiers zich voor de eerste oogenblikken had laten verontschuldigen, nam onze mooedige ondervoorzitter Maurits Lenaerts alle gezag in handen. Zalig Paaschfeest en welstemmend verlof!, ziedaar zijn dubbele wensch.Na 't voorlezen van 't verslag, begonnen we te zingen: 'een lied van 'Vlaamsche zonen!' en daarna haalde Lode Huybrechts, bestuurslid, enkele flinke gedachten te voorschijn in zijn verzorgde spreekbeurt over: 'De Vlaamsche Beweging'.Zooals Vermeylen en E.H. Roosens ze noemen is deze beweging een streven naar zelfstandigheid van ons ras, een streven dat niet werd opgedischt door een of ander heethoofdige, maar een streven dat groeide uit door drang van liefde tot taal en zeden. Doch het doel van de Vlaamsche beweging is niet het herstellen van ééntaligheid en het volledig toepassen der wetten; de huidige werking is slechts een middel om het ware doel te bereiken: de culturele ontwikkeling van het vlaamsche volk.

68

Na deze aanmoedigende spreekbeurt kwam Herman Lenaerts, we mogen hem bijna eenvoudigweg 'onze zanger' noemen, ons leiden door de bloeiende brem van Vlaanderen!Het vervolg dezer vergadering bestond dan hoofdzakelijk in een heel reeks mededeelingen van roemrijke gebeurtenissen uit het verleden, zooals Tooneelwedstrijd en Tentoonstellingsprijskamp, en ook van blijde verwachtingen der toekomst, zooals het stichten en opgroeien van het Roodenbachverbond, het nieuwe A.K.V.S., het deelnemen aan een officieel (!) voetbaltornooi voor het gewest Antwerpen, enz. Onder machtig applaus werd dan ondervoorzitter Maurits Lenaerts als sportleider aangeduid. En zoo naderden we geleidelijk het einde der vergadering die besloten werd met het gebed, een flinke Vlaamsche Leeuw en 'het lied der Polderzonen'. De Schrijver

De Ridder verslagboek I Polderzonen p.218-220

Voetbal 2e week paasverlof 1938 tegen Merksem. Ontspanning gedurende het Paaschverlof.Terwijl gedurende de eerste week, het slechte weer alle activiteit op dit gebied werd stil gelegd begonnen we de tweede week met onze eerste match in het officieel voetbaltornooi tegen Merksem. Met een 20-tal studenten vertrokken we dan te Ekeren en te half 2 1/2 u. stond onze ploeg kant en klaar te Merksem. Wanneer te 2.45 u. een scheidsrechter uit Schooten het sein geeft zetten onze jongens direkt alle zeilen open; enkele mooie aanvallen van Ekeren worden dan aan de 18e minuut bekroond door het eerste doelpunt dat door Staf de Borger op voorzet van Leo Clément via Knapen wordt aangeteekend. Merksem verliest echter geen moed, en een gelijkopgaande strijd volgt; doch alle aanvallen worden vernietigd door het verbluffende spel van keeper Melis, totdat op het einde de Ekersche voorlinie doorbreekt en S. de Borger op voorzet van Heyman kan doelen (2-0). Na de appelsientjes is Merksem terug ten aanval en een gevaarlijk stand voor Ekersche doel wordt door Melis opgeklaard. Een reeks aanvallen van onze voorlinie vooral van Knapen, Heyman en Antheunissen eindigt tenslotte met een derde doel door deze laatste. Van nu af is echter alle weerstand gebroken; Mertens laat nog een mooi stukje voetbal zien wanneer hij plots van ver mooi in den hoek weet te doelen; en A. Heyman besluit de reeks met een vijfde doel, dat als een reactie was tegen een klein incident uitgelokt door een supporter van Merksem juist op het oogenblik dat Antheunissen wilde doelen. Te 5 uur trok onze ploeg zegevierend te Ekeren binnen.Een 3-tal trainingsmatchen werden nog gehouden, alsook een aangename wandeltocht naar het Rustoord. M. Lenaerts verslagboek I Polderzonen p.220-221

ZOMERVAKANTIE 1938Reglement goedgekeurd in zitting van 23/07/1938. AVV VVKKatholiek Vlaamsch Studentengild 'De Polderzonen'ReglementI. Doel en MiddelenArt.1Doel: Verbroedering bewerken, tusschen de katholieke studenten dezer gemeente, om de betrachting van hooger Vlaming, hooger Katholiek, degelijk te bewerkstelligen; de kring wil dan vormend, opleidend zijn voor haar leden (door autonoom studentenwerk bizonder).Art.2Middelen:A. Daarom zullen leerrijke vergaderingen belegd worden, waarop voordrachten en lezingen worden gehouden, waarop wordt uitgegalmd en gezongen. De keus der onderwerpen is vrij, zoo bv. tusschen: Godsdienst - Vlaamsche gedachte - Letterkunde - Wetenschappen ... In voorkomend geval kan het bestuur ook een bepaald onderwerp opleggen.B. Daarom zullen de leden zich heel het jaar ijverig toeleggen op alles wat het hooger omschreven doel betreft; vooral zullen zij zich toeleggen op het beoefenen der moedertaal en het zich inburgeren in de Vlaamsche gedachte.C. Daarom ook stelt de kring een bibliotheek ter beschikking der leden.

II LedenArt.3Leden: Kan lid zijn elk katholiek student van de gemeente Ekeren, die een zekere kultureele opvoeding en ontwikkeling geniet of gedurende een bepaalde tijd genoten heeft.1e Aanmerking: student is hij die uit beroep studeert.

69

2e Aanmerking: de studenten der lagere klassen worden niet uit de vergadering geweerd, maar er zelfs toe aangespoord zich eigen te maken aan de bond waar zij kortelings beraadslagend lid van zullen worden.Art.4Overtuigde Vlaamschgezindheid en goed gedrag worden vereischt om lid te worden en te blijven.Art.5A. Om lid te worden moet men voorgedragen worden door het bestuur.B. Het bestuur mag, na grondige beraadslaging, een lid uitsluiten indien de belangen van den kring dit vereischen.Art.6Eereleden: Kunnen eerelid zijn alle Vlaamsche Katholieken.Art.7Oud-studenten: Oud-studenten mogen de vergaderingen bijwonen: kunnen werken en voordrachten inbrengen, hebben raadgevende stem, geen beraadslagende.

III. Het BestuurArt.8Het bestaat uit volgende leden: 1 Voorzitter, een ondervoorzitter, een schrijver, een schatbewaarder en boekbewaarder, een vaandrig.Art.9De bestuursverkiezing heeft plaats op de eerste vergadering van het groot verlof; alle leden moeten met volstrekte meerderheid gekozen worden; alle leden die minstens één jaar lid zijn, zijn kiesbaar en kiezers.Art.10De bestuursleden die aftreden voor het einde van hun mandaat worden op de eerstvolgende vergadering na stemming vervangen.

IV. GeldenArt.11A. Ieder lid betaalt een jaarlijksche bijdrage van 1 frank, wat recht geeft op het vrij gebruik der boeken, mits naleving van haar afzonderlijk reglement; die bijdrage wordt betaald op de eerste vergadering van 't groot verlof.B. Het bestuur beschikt over het geld doch geeft bij zijn aftreden rekenschap over inkomsten en uitgaven.Art.12De eereleden en oudstudenten betalen een jaarlijksche bijdrage van 5 franken.

V. Vergaderingen.Art.13Er hebben jaarlijks minstens 6 vergaderingen plaats: drie in 't groot verlof; twee in 't Paaschverlof; één in 't Kerstverlof. Het bestuur mag meer vergaderingen beleggen, het regelt dag en uur.Art.14De vergadering begint en eindigt met 't gebed en 't bondslied.Art.15Het bestuur regelt de dagorde. Elk lid is verplicht éénmaal per jaar het woord te voeren, 't zij om een voordracht of lezing te houden, om te zingen of uit te galmen. Lezingen en voordrachten moeten op aanvraag ter beschikking van 't bestuur worden. Jaarmijks worden minstens twee voordrachten gehouden over Vlaamsche en sociale beweging.Art.16De schrijver maakt het verslag van elke vergadering; het wordt afgelezen en goedgekeurd in de eerstkomende vergadering: de afwezigen worden telkens vermeld en aangeteekend.Art.17Zij die denken een vergadering niet te kunnen bijwonen, moeten het bestuur ervan verwittigen voor bedoelde vergadering.Art.18Zij die aangeduid waren om een voordracht te houden en in de materieele onmogelijkheid zijn deze te houden, moeten aan 't bestuur die onmogelijkheid en haar oorzaak doen kennen.

VI. Algemeenheden.Art.19Door den bond kunnen gedeeltelijke vergoedingen worden verleend aan de leden voor het bijwonen van gouwdagen en andere officieele studentendagen. Die vergoeding wordt uitbetaald op de eerstvolgende vergadering.Art.20

70

Geen veranderingen of bijvoegels mogen aan deze standregels komen, tenzij ze aangenomen wordt met de 2/3 der stemmen van 't bestuur.Gansch onvoorziene gevallen worden op gelijke wijze door 't bestuur geregeld na grondige raadpleging der leden.Goedgekeurd in zitting van 23 Juli 1938Ondertekent door:De ondervoorzitter: M. LenaertsDe Voorzitter: Jan WildiersDe Schrijver: E. De RidderDe Schatbewaarder: L. HuybrechtsDe Vaandrig: Ceulemansstempel Polderzonen(onder handtekening bijgeschreven) Art. 21 De vaandrig wordt gekozen door het bestuur maar is er geen lid meer van.(nota bij Art. 9)De leden van K.S.A. kunnen niet meer tot bestuurslid gekozen worden.Art. 22De bestuursleden worden onmiddellijk afgezet als ze overgaan tot K.S.A.Art. 23Er (worden) zijn nieuwe functies gestemd voor de leden, die echter geen stemrecht hebben in 't bestuur. verslagboek I Polderzonen, losse bijlage XIV p.6Noot. tekst art.21-23 komt achter de handtekeningen van het bestuur, misschien later toegevoegd? Toneelstuk ‘Radeske’ 11/09/1938. …1938 - 11 sept. - Radeske (Anton Van de Velde) Voor de Ekerse missionarissenDeelname aan het gemeentelijk toneeltornooi Ekeren.… Brochure Bresseleers p.

1938-1945Verslagboek 2, blijvende werking tijdens 2 e wereldoorlog. Van de twee lijvige verslagboeken behandelt het tweede boek uitsluitend de zeer aktieve periode van 1938 tot de ontbinding van de bond in 1945. Het verslag van het nieuwjaarsfeest op 7 januari 1942 vermeldt o.m.: "Werk, oorlog, koude en rantsoenering kunnen "De Polderzonen" niet beletten hun oude traditie voort tezetten, eerst in ‘t vroede en dan in 't sotte". En werkelijk, zowel tijdens de duur van de mobilisatie in 1938-1940 als tijdens de periode van de tweede wereldoorlog hebben "De Polderzonen" krachtdadig en ononderbroken hun werking voortgezet. Gedurende de oorlog heeft de studentenbond zich bovendien op een biezondere wijze ten dienste gesteld om bij de bevolking de nood te helpen lenigen. De studentenleuze luidde alsdan: "Tot alle hulpvaardigheid bereid!"

Driekoningenstoet tijdens de oorlog. E. Driekoningenstoeten.…Daar onder de tweede wereldoorlog het kontakt met de missionarissen in de vreemde landen verbroken was, schonken de studenten de opbrengst van hun bedeltocht aan Winterhulp voor de noodlijdenden van de gemeente.… brochure Frans Bresseleers p.

ZOMERVAKANTIE 1941Toneelstuk ‘Zuur en Zoet’ 14/09/1941.…1941 - 14 sept. - Zuur en Zoet (J. Grosfeld en G. Nielen)

- De afgedankte sopraan. … brochure Bresseleers p.

Vergadering 1941.…Een verslag in 1941 luidt als volgt: ‘De kachel was uitgebrand en de vergadering ook, maar ons ideaal bleef in ons branden als één liefdegevoel voor God en Vlaanderland!’… brochure Bresseleers

71

ZOMERVAKANTIE 1942Toneelstuk ‘De kleine wever Johannes’ 13/09/1942.…1942 - 13 sept. - De kleine wever Johannes (Y. Wagemans)

- Hans Worst (Anton Van de Velde).… brochure Bresseleers p.

+-1943Vragenlijst 1942-1943 vanuit Retie over geschiedenis, werking, ... van de Kempische studentengilden. (stak in evenloppe Bresseleers, met postzegel van koning Boudewijn, dus deze enveloppe zal wel niet origineel geweest zijn)AVV VVK Retie, postdatumJonge Vriend,De Kempische studentenbeweging had wel niet het leeuwenaandel in de Algem. Kath. Vla. Studentenbeweging, maar die idealistische studentenaktie, 'bij ons in de Kempen' heeft een niet te onderschatten rol gespeeld, vooral tusschen de twee oorlogen. Het was een gezonde en kranige reaktie tegen de burgelijke enggeestigheid, die al te vroeg bij onze studenten ingang vond. Het was een door en door Katholieke eén Vla. beweging, alzoo voor de liberaliseerende gedachten-invloed: een tegengif. Geen wonder, dat velen, in deze beweging opgegroeid, later groote diensten bewijzen zouden aan Kerk en Vlaanderen. 'Een volk zal nooit vergaan', een volk, dat trouw blijft aan de Liefde van God en in Zijn dienst wil leven: dit is ons aller ideaal gebleven. Een verjonging en vernieuwing bleek wel noodzakelijk; de loffelijke pogingen, die door onze priesters-jeugdvrienden en andere jeugdleiders werden op touw gezet en ten deele doorgevoerd, leverden ongetwijfeld daadwerkelijke en hoopvolle resultaten op, voor de toekomst. De tijdsomstandigheden en oorlogsverwikkelingen legden die schoone en goedbedoelde vereeningsaktie omzeggens volledig lam, maar wij dragen in ons nog de hoop en den goeden wil, dat eerlang, in de Kempen - zooals in gansch Vlaanderen - één studentenschap opgroeide, frisch als de morgen, kloek en schoon als een jonge dag, in dienst van ons Kempisch en Kristelijk volk.Wij zijn u, jong-vlaamsche vriend, zoo vrij, onderstaand vragenlijstje voor te leggen. Onze bedoeling: ..een zekere toenadering zoeken - in zooverre ze wenschelijk en noodig is - die nog aktief zijn. Zoo zullen we een interessante documentatie kunnen bijeen brengen, die we later - wie weet? - weleens konden te boek stelen, althans polycopieeren. Vooral we voelen er ons toe aangespoord de studentenbeweging onzer eigen gemeente te bestudeeren; en dit zal ons in de meeste gevallen (want bijna elle gilden hebben bloeide, ja 'roemrijke' perioden meegemaakt) een impuls zijn tot navolging. En ...overal kan men iets leeren.Wat we nu verlangen? Iedere vraag kan niet door iedereen beantwoord. Waar u antwoordt, antwoordt volledig, duidelijk, a.u.b. Wat gevraagd wordt is eigenlijk een beknopt, maar volledig overzicht van uw gildewerking: ontstaan, groei, bloei, nieuwe wendingen, huidige aktie en werkwijze. Het vragenlijstje moest wel van zeer uiteenloopenden aard zijn, omdat de werkwijze en -methode onzer Kempische gilden, omtrent het allerbelangrijkste en voornaamste één en dezelfde is, maar wat betreft de praktische uitwerking, verschillend; zij s(t)onden lang zelfstandig, velen zijn het tot op heden gebleven. Zij konden wel werken, hard, taai en onverpoosd, maar niet (genoeg) samen-werken.HIER VOLGT HET VRAGENLIJSTJE:- Wanneer werd uw gild gesticht? (juiste datum: dag, maand, kaar; stichter of animator; in welke omstandigheden, bij welke gelegenheid, om welke reden opgericht?)- Waarin bestond de eerste werking? (hoe werd er in 't begin vergaderd?)- Welke leuze of naam, of patroon, werd er aan uw gild gegeven? waarom? (werd één dezer gewijzigd of veranderd in den loop uwer studentenbew. ofwel behouden?)- Bezit uw gild een vlag? (door wie ontworpen, vervaardigd? - sommige bonden bezitten echte kunstvlaggen - Wanneer? Wat is erop afgebeeld? e.d.m.- Heeft uw bond een regelement? dat werd gevolgd? Vanaf het ontstaan van gild?- Aantal leden, bij stichting? Hoogste aantal? (dat bereikt werd?) huidig aantal?... werd er van de leden iets gevraagd, geeischt om toe te treden.- Wilt u de namen van gekende personen of figuren, die naam maakten in de Katholieke Vla. wereld, op welk terrein ook, uit uw dorpsstudentenwereld, opgeven? en welk waren hun prestaties, tijdens hun medewerking in hun gildeleven? (Hielden zij zich bezig met Taal of Letterkunde, Muziek, Tooneel, Jeugdbeweging, Liturgie, Vla. beweging, heimatkunde en zoo meer. Werd uwe beweging gesteund door andere intellektueele krachten van uw dorp? Welk was het aandeel der geestelijken un uw beweging? (mochten seminaristen in het bestuur zetelen?)- In wat bestond uw werking, vroeger? nu? Werkte u, na een studie- of werkplan vastgelegd te hebben? Hoeveel vergaderingen? Werden ze ingestudeerd? ....

72

- Deed uw bond aan tooneel? Aard der tooneelstukken? Voerde uw gild regelmatig stukken op? Gaf uw tooneelgroep opvoeringen in andere dorpen? (misschien zelfs - zooals dit het geval was voor grensdorpen - in Nederland? in welke dorpen? wanneer? welke stukken?)- Bestonden er in den schoot uwer studentengroepeering, andere kringen die uw gildewerking ten goede kwamen: Studiekring, Kerelskring, Knapenvendels, Kunstkring, voordrachtskring, A.B.N.-kring, heemkundige kring, Leiderskring, e.d.m. --- Werd hiermede iets bereikt? Welke sprekers traden er zooal op in uw studiekring? vreemde sprekers? intellektueelen van uw eigen orp of kunstenaars?- Werkte uw gild ooit samen met andere verenigingen (biv. Davidsfonds? K.A.-groepeeringen bij paushulde, driekoningenstoet, etc.- Greep er ooit in uw dorp, een gewestdag plaats? of enig ander belangrijk feit of gebeurtenis?- Had uu een eigen studententijdschrift? of waart u geabonneerd op een zgn. gewestblad? - werkte uw bond hieraan mede? - Hebt u een eigen boekerij? goed ingericht? of wordt er gezorgd voor goede, ontspannende, en vormende lektuur, door 't aanschaffen van beoken en tijdschriften, of door het oprichten van een verkoopdienst? - Hebt u een eigen gildelied (dichter en toondichter?). Wordt het nog gezongen en in eere gehouden?- Werden er regelmatig uitstappen gehouden? Wandelingen? Kleine of groote bedevaarten? ----- Deed uw gild aan sport? ----- Deed uw gild ooit mede aan een wedstrijd, waarin het zich eervol onderscheidde? (met welk gevolg, uitslag?)- Hoe is het met uw huidige werking gesteld? wordt het vendelsysteem toegepast? (groepswerk); en hoe? hoeveel vendels? (hebben deze vendels een eigen leuze, patroon, opdracht misschien? hoeveel vendels voor knapen en kerels?)- Andere belangrijke mededeelingen os aanwijzingen, die niet onder bovengenoemde vragen vallen, kunt u er altijd aan toevoegen. (Dit vragenlijstje werd er aan toegevoegd om u, dit onderzoek te vergemakkelijken; er konden stellig nog meerdere interessante vragen gesteld, zelfs een plaatselijk en meer direkt onderzoek zou wellicht nog betere en nauwkeuriger resultaten opleveren; maar u kent nu onze bedoeling, vriend, en iemand die in de K. VL. Studentenbew. stond of staat kan ons alle (gewenschte en verlangde) inlichtingen geven.) U zult het ons niet ten kwade duiden, vriend dat deze vragenlijst en dit schrijven in-de-haast moest opgesteld. Wij danken u reeds, bij voorbaat, voor uw belangsteling en vriendelijke medewerking.

'I N H O U E N D E T R O U'N.b.: Hierbij schrijfpapier, en postzegel. Indien het mogelijk is, Jong-Vla. vriend, stuur uwe inlichtingen op in het begin van het Paaschverlof, ten laatste voor 15 Augustus, 1943. We willen u graag de resultaten d(v)an dit onderzoek bij een volgend schrijven mededeelen, en u onze diensten aanbieden. verslagboek I Polderzonen, losse bijlage XI

(achteraan in verslagboek)

PAASVAKANTIE 1945Laatste vergadering Polderzonen 06/04/2002.…De laatste vergadering van de studentenbond werd gehouden op 6 april 1945 tijdens de paasvakantie. Heel wat studenten verbleven toen nog in West-Vlaanderen, waarheen zij met hun kollege of school gevlucht waren om hun studies ginder voort te zetten, daar de streek rond Antwerpen onvei lig was geworden wegens de15 V-bommen. Nadien werd het studentengild "Vl. Kath. Polderzonen" ontbonden, nadat elders op vele plaatsen de studentenbonden reeds hadden opgehouden te bestaan, doordat aldaar andere organisaties zoals K.S.A. waren gekomen. Het laatste ingeschreven verslag is dit van de vergadering op 6 april 1945. Op deze vergadering werd nog een spreekbeurt gehouden door Herman Lenaerts over de toekomst van het studentengild. Welke toekomst door de spreker voorspeld werd, staat niet aangegeven. Maar in de verslagboeken vernemen we niets meer over een verdere werking:, het was het einde van de 'studentenbond "De Polderzonen".… brochure Bresseleers p.

73

2. AANTAL LOSSE BIJLAGEN VERSLAGBOEK I

INDIEN ZINVOL, VERWERKT IN CHRONOLOGISCH OVERZICHT BOND

BIJLAGE I.Handgeschreven uittreksels uit het eerste verslagboek Polderzonen (1906-1907-1909-1910) door schrijver Frans Bril. (zie bijlage III, 2e deel) Uit het Eerste Verslagboek van 'De Vlaamsche Katholieke PolderzonenStudentengilde, gesticht op 4 Januari 1904.

Eerste ingeschreven Verslag: Vergadering van 6 september 1906 te Stabroek. Waren afwezig: o.m. Lod. De Schutter, Corn. De Schutter.---Vergadering van 4 april 1907 te Stabroek:'Zoolang reeds droomden wij van een bondslied dat wij zouden kunnen laten schallen op vergadering en feest en ons van verre zou doen kennen. Eindelijk, de woorden zijn er. Het muziek zal volgen. De dichter Corn. De Schutter las ons daarenboven nog een stel andere gedichten voor.'---Zitting van 16 september 1909:Voor de eerste maal luidt het verslag aldus:'De vergadering wred geopend met het teeken des + en 't zingen van 't bondslied'.---Vergadering van 31 maart 1910 te Stabroek:'Talrijk opgekomen waren onze vrienden. Heel veel en heel goed werk werd er afgedaan. In één woord het was een best gelukte vergadering...Nu kwam ons missionaris C. De Schutter aan het woord. Allen horen wij nog de zindering van zijn stem, de aandoening die doorklonk in zijn woord als hij zijn afscheid sprak, en hoe hij ons roerde door het uitzeggen van zijn heerlijk priesterzendelings-ideaal. Daarna sprak hij ons over de verstandelijke Liefde. Een prachtige voordracht. Spijtig dat ik zijn woord niet kan laten herleven. De gedachten alleen kan ik koud weergeven. Zoo: Wij moeten dan kennen het verleden: Vlaanderen, zijn geschiedenis, zijn kunstroem. Ons eigen maken de echte Vlaamsche deugden. Trouw aan taal en land en kunstliefde. We moeten ook Vlaanderen kennen in het heden: zijn welstand en zijn nood, zijn deugden en zijn gebreken. Daardoor zullen wij dan worden sociale werkers op elk gebied. Zoo gereed tot den strijd mogen wij blij de toekomst inzien.Juichend handgeklap begroette die schoone voordracht. Wij danken er onze vriend voor die gaat vertrekken naar de verre landen. Wij zullen steeds aan hem denken als een trouwe vriend en echt Vlaamsch strijder. Ook onze hulp is altijd voor hem. Na nog wat over en weer geklap over ons vlaggefeest werd er besloten één of twee tooneelavonden in te richten onder 't groot verlof ten voordeele van C. De Schutter.'

De Schrijver Bril Frans---Verslag van de vergadering van 11 Oogst 1910...Onze vriend, de Eerwaarde Pater De Schutter, nam daarna het woord; zijn eerste was in verband met 't voorgaande: Wat de Duitschers en Engelschen niet hebben, dat hebben wij: een Ideaal! Strijdlust! Nog zegde hij: Zijt mannen van de daad, durf jongens die eigen werk door eigen daad afdoet. Dan sprak hij ons zijn laatste afscheid toe, vroeg hulp voor zijn werk ginder in 't verre land, en dankte voor alles wat wij reeds gedaan hebben en nog zouden doen. verslagboek I Polderzonen, losse bijlage I

(zat tussen blz. 29 en 30)

BIJLAGE III, deel 1.Strijdlied der Vlaamsche Katholieke Polderzonen. STRIJDLIED der Vlaamsche Katholieke PolderzonenOpgedragen uit vriendschap aan de Vlaamsche broeders 'De Polderzonen'Woorden van C. De Schutter

74

Muziek van F. Swinnen

1Ziet de treurende akkers lijnenRijp voor stille en vroege dood;Looden rust drukt op de pleinenLooden rust drukt op de pleinen.Schreeuwt het uit in schelle seinen:Taal en godsdienst zijn in nood.

Refrein:De Polderzonen vuist omzwaardZijn immer 't schoone Vlaandren waard.Vooruit! Het kleppe storm en brand,En wij herscheppen 't oude land!

2Schelde, met uw vruchtbaar vloeien,Breng gij aan onz' blonde gouwKracht om heerlijk op te bloeien,Kracht om heerlijk op te bloeien.Zo moet 't groote Vlaandren groeienUit ons liefde en houwe trouw.

3Hier klonk eens de taal der heldenAls 'n siddering van metsel,Die de luide zege relde,Die de luide zege relde.Hoort weer trillen onze veldenVan ons eigen Vlaamsche taal.

4Zangen komen aangevarenHoort! en laat ons schallend liedZege-joelend ermee paren,Zege-joelend ermee paren:Uit de kleine knapenscharenGroeit het groote mannendiet!

Muziekdrukkerij Jan Bouchery, Hopland 22 AntwerpenVan de gedrukte muziekpartituur zijn nog twee eksemplaren bij:Fr. BresseleersDe Beukelaerlaan 13EKEREN(wellicht met andere info door Bresseleers opgestuurd aan Em.Van Hemeldonck) verslagboek I Polderzonen, losse bijlage III, 1e deel

BIJLAGE III, deel 2.Getypte versie uittreksels uit eerste verslagboek 'Polderzonen' (1906-1907-1909-1910); zie bijlage I (zo goed als identiek?) UITTREKSELS uit: Eerste Verslagboek van'De Vlaamsche Katholieke Polderzonen'StudentengildeGesticht op 4 januari 1904

75

Eerste ingeschreven Verslag: Vergadering van 6 september 1906 te Stabroek. Waren afwezig: o.m. Lod. De Schutter, Corn. De Schutter.---Vergadering van 4 april 1907 te Stabroek:'Zoolang reeds droomden wij van een bondslied dat wij zouden kunnen laten schallen op vergadering en feest en ons van verre zou doen kennen. Eindelijk, de woorden zijn er. Het muziek zal volgen. De dichter Corn. De Schutter las ons daarenboven nog een stel andere gedichten voor.'---Zitting van 16 september 1909:Voor de eerste maal luidt het verslag aldus:'De vergadering wred geopend met het teeken des + en 't zingen van 't bondslied'.---Vergadering van 31 maart 1910 te Stabroek:'Talrijk opgekomen waren onze vrienden. Heel veel en heel goed werk werd er afgedaan. In één woord het was een best gelukte vergadering...Nu kwam ons missionaris C. De Schutter aan het woord. Allen horen wij nog de zindering van zijn stem, de aandoening die doorklonk in zijn woord als hij zijn afscheid sprak, en hoe hij ons roerde door het uitzeggen van zijn heerlijk priesterzendelings-ideaal. Daarna sprak hij ons over de verstandelijke Liefde. Een prachtige voordracht. Spijtig dat ik zijn woord niet kan laten herleven. De gedachten alleen kan ik koud weergeven. Zoo: Wij moeten dan kennen het verleden: Vlaanderen, zijn geschiedenis, zijn kunstroem. Ons eigen maken de echte Vlaamsche deugden. Trouw aan taal en land en kunstliefde. We moeten ook Vlaanderen kennen in het heden: zijn welstand en zijn nood, zijn deugden en zijn gebreken. Daardoor zullen wij dan worden sociale werkers op elk gebied. Zoo gereed tot den strijd mogen wij blij de toekomst inzien.Juichend handgeklap begroette die schoone voordracht. Wij danken er onze vriend voor die gaat vertrekken naar de verre landen. Wij zullen steeds aan hem denken als een trouwe vriend en echt Vlaamsch strijder. Ook onze hulp is altijd voor hem. Na nog wat over en weer geklap over ons vlaggefeest werd er besloten één of twee tooneelavonden in te richten onder 't groot verlof ten voordeele van C. De Schutter.'

De Schrijver Bril Frans---Verslag van de vergadering van 11 Oogst 1910...Onze vriend, de Eerwaarde Pater De Schutter, nam daarna het woord; zijn eerste was in verband met 't voorgaande: Wat de Duitschers en Engelschen niet hebben, dat hebben wij: een Ideaal! Strijdlust! Nog zegde hij: Zijt mannen van de daad, durf jongens die eigen werk door eigen daad afdoet. Dan sprak hij ons zijn laatste afscheid toe, vroeg hulp voor zijn werk ginder in 't verre land, en dankte voor alles wat wij reeds gedaan hebben en nog zouden doen.'

De Schrijver Bril Frans verslagboek I Polderzonen, losse bijlage III, 2e deel

BIJLAGE IV, deel 1.Antwoord van Emiel Van Hemeldonck aan Frans Bressleers augustus 1971. E. VAN HEMELDONCK Vosselaar

22 augustus 1971

De Heer Frans BRESSELEERSDe Beukelaerlaan 132070 EKEREN

Waarde Vriend!

Van harte dank om Uw vriendelijk schrijven en de meegaande documentatie. Deze laatste heeft mij uitstekend gediend bij het uitspreken van een In Memoriam op het uitvaartmaal.

Ik zend U een doodsprentje voor Uw verzameling. Vroeg of laat hoop ik eens de gelegenheid te hebben van de muziekpartituur van het studentenlied een fotocopie te laten maken.

Met hartelijke groetenUw

76

handtekeningEm. van Hemeldonck

In handschrift: Uw brief deed mij echt veel genoegen. Het is altijd aangenaam gelijkvoelende mensen te ontmoeten. Hartelijke groeten aan uw echtgenote, een kennis van de tijd van de vlaamse meisjes.

E. Van HemeldonckP.S. Bij de begrafenis van Lutens was ik even in gesprek met Van Overstraeten (V.T.B.), zocht dan naar U en moest tot mijn ontgoocheling vaststellen dat U spoorloos verdwenen was... verslagboek I Polderzonen, losse bijlage IV, 1e deel

BIJLAGE V.Schrijven van L. Dries aan Frans Bresseleers maart 1968. L. DriesZwaluwenlei 22Edegem

Edegem, 3 maart 1968.

Waarde Heer,

Met dank las ik Uw kaartje van 1 l.l. Het betreft inderdaad mijn oom, die de schrijver was van de Polderzonen, in die periode. Ik ben blij te weten dat het 'archief' bij U berust. Misschien dat ik later dat eens mag komen raadplegen...? Het feit echter dat mij op dit ogenblik bezig houdt, is het weten 'waarom hij in 1914' de Leuvense universiteit moest verlaten'. Daar de jaren 11-19 ontbreken, zal er wel niets te vinden zijn over dat feit. Doch leven er te Ekeren nog leden uit die tijd, die er misschien iets zouden over kunnen voortvertellen?Met oprechtedank voor Uw antwoord en de meeste hoogachting.L. Dries verslagboek I Polderzonen, losse bijlage V

BIJLAGE VI.Nota in verslagboek I tussen blz.78-79. Studentengilde 'De Vl. Kat. Polderzonen'Vergadering van 17-8-1920Verslaggever: Studentenlid E. Van Aelstlater Pastoor-Deken te Ekeren verslagboek I Polderzonen, losse bijlage VI

BIJLAGE VII.Nota in verslagboek I tussen blz.80-81. Samenstelling nieuw bestuur 1931Jos is hier schrijver verslagboek I Polderzonen, losse bijlage VII

NIET GEDATEERD.Handgeschreven mededeling omtrent de herinrichting. Geen datum, nog nagaan: schrijver De Keyser, voorzitter Pater KerstensStudentenbond Polder (Eekeren)HerinrichtingVoordracht door den Voorzitter Pater Kerstens om onze jongens aan te moedigen om onzen heringerichtte Bond welhaast te doen bloeien.Bestuursverkiezing (voorloopig)

SchrijverDe Keyser

77

AMVS

3. BONDSOVERZICHT PROEFSCHRIFT LOUIS VOS.Gemeente : Ekeren-KapellenNaam of leuze : De Vlaamsche katholieke polderzonenWerking :- activiteit : 1918-19, 1920-21, 1921-22, 1922-23, 1923-24, 1924-25, 1928-29, 1932-33- De Blauwvoet : 1920-21, 1922-23, 1923-24- De Student : 1920-21, 1921-22, 1928-29Bijzonderheden :- dubbelbond waarin Ekeren de hoofdtoon voerde- vergaderingen : één tot twee in kerst- en paasvakantie, een drietal in de grote vakantie- bondslied geschreven door Korneel de Schutter, op muziek gezet door Firmin Swinnen- bondsvlag, ontworpen door Joe English- bond had een kerels- en knapenafdeling- toneelBestuur :- 1920-21 : afgevaardigde : W. Schramm- 1924-25 : voorzitter : Piet Kerstens schrijver : De Keyser- 1932-33 : voorzitter : E.H. Jos Aertsens ondervoorzitter : Tom Huybrechts schrijver : J. van Dyck schatbewaarder : J. van der Steen vaandrig : Ach. KuylenBronnen : A.A.S., Aa1, Ab3 Ab4, Ab6; De Student, De Blauwvoet, Encyclopedie van de Vlaamse beweging

78

4. BROCHURE FRANS BRESSELEERS.

- in zijn geheel behouden- wel stukken proberen in te voegen in I. chronologisch bondsoverzicht

BROCHURE GESCHIEDENIS VAN DE STUDENTENBOND “VLAAMSCHE KATHOLIEKE POLDERZONEN”(1904 – 1945)

door FRANS BRESSELEERS

En hier staan we, ‘t hoofd omhoge, vlamme in ‘t herte, vlamme in d'oge, en ons naam ons trillen doet: VLAAMSCHE KATHOLIEKE POLDERZONEN!

We beginnen deze geschiedenis met een variante op het bekende vers van Roden-bach, de bezieler destijds van de Vlaamse studentenbeweging: met dergelijke strijdkreet worden we dadelijk teruggebracht in de romantische sfeer van de vroegere studentenbonden, ook van onze studentenbond, die men kortweg noemde: "De Polderzonen".

Wij hebben deze geschiedenis geschreven in 1973, naar aanleiding van de geplande plechtigheid waarop de bondsvlag in bewaring zou worden gegeven aan de Centrale van de gemeentelijke openbare bibliotheken te Ekeren voor opname aldaar in de afdeling "Dokumentatie Antwerpse Noorderpolders".

Er kon geen spraak zijn de meer dan veertig jaren bondsleven van "De Polderzonen" tot in de kleinste details te behandelen. Wij moesten ons beperken tot het hoofdzakelijke. Dit wensen we duidelijk vooraf te zeggen aan degenen, die ons nadien zouden meedelen: "Er was ook nog dit" of "Wij weten ook nog het volgende", iets wat wij wellicht ook weten, maar wat wij wegens de beperkte plaatsruimte moesten achterwege laten.

Om in de tijdgeest van onze studentenjaren te blijven, hebben we, naar de voorschriften van de toenmalige "Kleine Mechelsche Catechismus", de geloofswaarheden van deze historiek gesteund op de Schriftuur én op de Apostolieke Overleveringen. De Schriftuur in dit geval zijn de twee dikke verslagboeken, die wij na de likwidatie van "De Polderzonen" mochten overerven voor ons persoonlijk archief. De Apostolieke Overleveringen omvatten de mondeling overgeleverde waarheden door de nog in leven zijnde oud-leden of getuigen van de studentenbond in kwestie.

In onze geschiedenis van "De Polderzonen" zullen we achtereenvolgens behandelen:

1. de stichting en de stichters 2. De leden 3. Het bondsleven 4. Het bondslied 5. De bondsvlag.

79

1. De stichting en de stichters

De studentenbond "Vlaamsche Katholieke Polderzonen" werd gesticht op 4 januari 1904, tijdens de kerst- en nieuwjaarsvakantie van studenten en seminaristen. De datum van de stichting staat duidelijk aangegeven op de titelbladzijde van het eerste verslagboek. Over de stichters en de plaats waar de bond tot stand kwam, wordt niets vermeld. Volgens sommige oud-leden gebeurde de stichting in "De Blauwhoef" te Stabroek.

Na de titelbladzijde van het eerste verslagboek zijn vier pagina's blanco gebleven, wellicht met de bedoeling hierop later één en ander te schrijven over de stichting en de stichters. Dit is echter - spijtig genoeg - nooit gebeurd.

Het eerste ingeschreven verslag is dit van een vergadering te Stabroek op 4 september 1906, hetzij ruim twee jaar na de stichting van de bond. In dit verslag staan de namen van de aanwezigen niet aangegeven,

maar wel die van de afwezigen, wat voor ons van belang is: we leren immers daarmee enkelen van de allereerste leden kennen. We vermelden hier de afwezigen met of zonder voornaam, zoals we die aantekenden uit het verslag: Lod. De Schutter, Corn. De Schutter, Ed. Janssens, J. Huybrechts, Wouters, Ferd. Bril, Jos Janssens, Jacobs, Van Loock, Jan Meyer, Delannoy, De Bièvre. Het is niet onmogelijk, dat er onder deze afwezige leden mede-stichters van de studentenbond geweest zijn.

Het eerste punt van de dagorde was de herkiezing van het bestuur.

Werden gekozen: Voorzitter: H. Van Oeckel;ondervoorzitter: P. Danis;schatbewaarder: Eug. Truyens;schrijver: Lod. Bril.

Voor meer inlichtingen hebben we ons gewend tot de oudste nog inleven zijnde oud-leden van het studentengilde. De eerste, die we konden raadplegen, was E.H. Lodewijk De Schutter, geboren te Wilmarsdonk in 1883. Van hem,werd in 1919 nagenoeg met zekerheid gezegd, dat hij maximum nog veertien dagen in leven kon blijven wegens longziekte. Hij is echter nadien nog "pastoor" geweest in het Begijnhof te Antwerpen van 1924 tot 1972. Hij overleed aldaar op 13 september 1972. Toen wij hem in 1971 interviewden en hem spraken over "De Polderzonen", veerde hij op, en "'t hoofd omhoge, vlamme in 't herte, vlamme in d'oge" getuigde hij: "De tijd van de studentenbond was ne schone tijd, niewaar! Maar over de stichting en de stichters van onze bond herinner ik me niks meer, neen gare niks meer. Vraag dit eens aan Mr. Bril van Stabroek".

De naam Bril komt meermaals voor in de verslagen v66r en na de eerste wereldoorlog. De verslagboeken vermelden verschillende "Bril-len", evenals verschillende "De Schutter-s", "Huybrechts-en" en "Johnson-s". Er was een Frans Bril uit Stabroek, die als schrijver van de studentenbond heel wat verslagen heeft neergepend en die in de studentenbeweging van ons poldergewest zeer aktief moet geweest zijn. Een tijdlang studeerde Frans Bril aan de universiteit te Leuven. Tijdens de eerste wereldoorlog nam hij als vrijwilliger dienst in het leger en sneuvelde in 1916. ln de krypte van de IJzertoren staat tussen de geredde heldenhuldezerkjes ook de zerk van Frans Bril met het onderschrift: "Studentenleider". De raadsman, ons aangeduid door de pastoor van het Antwerpse Begijnhof, was echter niet Frans Bril, maar E.H. Lodewijk Bril, geboren te Stabroek in 1888, later inspekteur op het sekretariaat van de Katholieke Scholen te Antwerpen, thans rustend-priester in het Aalmoezenier-Cuypersgesticht te Stabroek. Deze schreef ons het volgende: "Mijn overtuiging is, dat de eerste vergadering werd gehouden in de zaal bij de herberg "Blauwhoef". Daar waren studenten uit het middelbaar en het hoger onderwijs aanwezig. Als voornaamste promotors dienen vermeld: L. De Schutter, student in de geneeskunde te Berendrecht; Jaak Bril, die later voor veearts studeerde, en Rik Van Oeckel uit Kapellen”.

Naar aanleiding van dit schrijven hebben wij de vraag gesteld: Werd op die eerste vergadering de studentenbond werkelijk gesticht? Zo ja, dan werden "De Polderzonen" geboren in een welgekende herberg van de Antwerpse Polder, gelegen in het centraal gedeelte van Stabroek-Oorderen-LiIlo-Berendrecht. Een herberg of drankhuis lijkt ons niet slecht geschikt voor dergelijke aangelegenheid: er is daar meteen voldoende water en ander vocht ter beschikking voor de doopplechtigheid. Toch weten wij, door eigen beleving, dat later slechts werd vergaderd in parochiale lokalen, hoofdzakelijk in een giIdehuis, of zoals een verslag in 1939 zegt "in 't muffe zaaltje van 't patronaat te Ekeren" of ook soms "in 't kajotsterszaaltje" en "in 't bibliotheekhokje" (1936). E.H. Lod. BriI heeft nadien ons nog geschreven: "Ik peins, dat ge de stichting met zekerheid moogt plaatsen als geschied in de "Blauwhoef". Alleszins is de studentenbond "De Polderzonen" in het leven gekomen in het jaar1904 op 4 januari d.i. twee dagen voor het Feest van de H.H. Driekoningen of het "Feest der Wijzen".

80

2. De leden

Volgens het reglement van 9 apriI 1912 kon Iid zijn van "De Polderzonen": elke katholieke student van het kanton Ekeren "en omstreken". In de bond waren toen studenten van Stabroek, Berendrecht, Zandvliet, Ekeren, Oorderen, WiImarsdonk, Brasschaat, Kapellen en Kapellen-Putte. Daar Merksem geen eigen studentenbond had, waren er ook Merksemnaren, zoals E.H. Constant Roosens en M. Meyer, aangesloten bij "De Polderzonen". Volgens een later reglement van 11 augustus 1921 werden nog enkel katholieke studenten van het kanton Ekeren als Iid aanvaard en niet meer die van "de omstreken". Om Iid te kunnen worden moest men studeren:

a) in het middelbaar onderwijs, oude of nieuwe humaniora vanaf de vierde; b) in het normaalonderwijs vanaf het 2de jaar; c) in het hoger onderwijs.

Verdere voorwaarden tot het lidmaatschap waren: overtuigde Vlaamsgezindheid en goed gedrag. Benevens de gewone leden telde de bond ook ereleden. Afgestudeerde studenten waren steeds welkom; zij hadden echter slechts een raadgevende stem. Leerlingen van lagere klassen werden niet uit de vergaderingen geweerd; zij hadden evenwel geen beraadslagende stem.

Na 1930 bestond de bond nagenoeg uitsluitend uit studenten van de gemeente Ekeren. Het reglement van 23 juli 1938 bepaalde dan ook, dat voortaan alleen studenten van Ekeren waren toegelaten tot het lidmaatschap. Dit laatste reglement werd trouwens ondertekend door een bestuur, dat was samengesteld uit Ekerenaars:

Voorzitter: Jan WiIdiers; ondervoorzitter: Maurits Lenaerts; schrijver: Ward De Ridder; schatbewaarder: Lode Huybrechts;vaandrig: André Ceulemans (volgens het reglement werd de vaandrig gekozen door het bestuur, maar hij was geen lid van het bestuur).

Het is ons onmogelijk al de voorzitters en de bestuursleden hier te vermelden wegens het te grote aantal. Het aantal bestuursleden is zo groot, omdat zij slechts mochten blijven regeren tijdens hun studentenjaren. Het bestuur moest daarom ieder jaar gekozen of herkozen worden.

Een ledenaantal vinden we in de verslagen niet aangegeven voor het jaar 1932. In 1936 bestond de bond uit 47 leden. Het hoogste aantal leden, dat de bond ooit telde, althans volgens de verslagen, bedroeg: 70.

Tijdens de periode 1932-1945 waren gemiddeld een dertigtal studenten aanwezig op de vergaderingen en de andere aktiviteiten van de bond. Op heden, achtentwintig jaar na de ontbinding van het studentengild, zijn er nog meer dan honderd oud-leden in leven. Moest men thans nog een optocht kunnen houden van al degenen, die ooit lid zijn geweest van "De Polderzonen" sedert de stichting van de studentenbond in 1904, dan zou men in het défilé bemerken: monseigneurs; kanunniken; pastoors; dekens; "petits-vicaires"; scheutisten en andere missiona-Rissen; jezuïten, dominikanen, norbertijnen, franciskanen, redemptoristen en andere paters; leden van het Ruusbroecgenootschap; schepenen; gemeentesekretarissen; gemeenteontvangers; advokaten; ingenieurs; notarissen; huis-, tand- en veeartsen; apothekers; letterkundigen; toondichters; schoolinspekteurs; school-Direkteurs; professoren; leraars; onderwijzers...

Hierna volgt een lijst met namen van leden sedert de stichting van de bond tot zijn ontbinding in 1945. Wij hebben lang geaarzeld of wij een ledenlijst zouden geven: elke I ijst zal immers onvolledig blijven. Wegens veelvuldig aandringen van oud-leden publiceren wij.deze lijst. Wij vermelden alleen de leden van wie wij de naam gevonden hebben in één van de verslagboeken. Het spreekt vanzelf, dat er benevens de hierna vermelde leden nog anderen lid kunnen geweest zijn. Van sommige leden hebben wij tussen haakjes aangegeven het jaartal en de gemeente of de woonplaats in hun studentenjaren.

3. Het bondsleven

Het doel, dat "De Polderzonen" beoogden, wordt in artikel één van het reglement aangegeven als volgt: "Verbroedering bewerken tussen de "katholieke studenten van de streek (in 1930 wordt dit: van de gemeente) om de betrachting van hoger Vlaming en hoger katholiek zijn degelijk te bewerkstelligen".

Het reglement vermeldt de volgende middelen, waarmede de studenten dit doel willen bereiken:- eigen boekerij of bibliotheek;- vergaderingen waarop lezingen, voordrachten en boekbesprekingen worden gehouden;

81

- eigen toneelopvoeringen;- bijwonen van gewest- en gouwdagen;- eigen bondslied enz.

De éénenveertig jaren bondsleven van "De Polderzonen" kunnen we nagenoeg indelen in drie perioden:de eerste periode loopt van de stichting tot 1922;de tweede periode van 1923 tot 1931;de derde periode van 1932 tot de ontbinding van de bond in 1945.

Tijdens de eerste periode lag de werking van de bond verspreid over heel de Antwerpse Polder en de randgemeenten. Die werking was zeer intens, zeker tot 1911. Van de jaren vlak v66r en tijdens de eerste wereldoorlog staat geen enkel verslag in het verslagboek. Toch lag de werking niet stil, want we weteno.m. dat in 1915 een lange spreekbeurt werd gehouden te Stabroek over O'Connell, de Ierse bevrijdingsheld, door L. Moereels, de huidige pater-jezuïet van het Ruusbroecgenootschap. Na de eerste wereldoorlog wordt tijdens de jaren 1919-1922 een drukke bedrijvigheid vastgesteld bij "De Polderzonen".

Over de periode van 1923 tot 1931 vindt men in het verslagboek enkel een korte samenvatting. Na een buitengewoon gelukte gouwdag te Wuustwezel in 1923 lijkt het of "De Polderzonen" een tijdje op hun lauweren zijn gaan rusten. Er volgen minder drukke jaren, tijdens dewelke vooral E.H. Pieter Aertssens en Pieter Kerstens de studentenaktie In leven trachtten te houden. Het werkgebied van de studentenbond begon zich toen te beperken, eerst tot Ekeren met Kapellen en Putte en later tot Ekeren alleen.Na 1931 volgen voor "De Polderzonen" nog tweemaal zeven vette jaren, met leiders van formaat en met een grote studentenaktiviteit. Tijdens deze periode heeft vooral E.H. Jos Aertssens een zeer voorname rol gespeeld: hij was de bezieler van de bond zeker tot omstreeks 1940.

We gaan nu de verschillende aktiviteiten van de studentenbond elk afzonderlijk even nader omschrijven.

A. DE BOEKERIJ.

In het begin noemde men de boekerij ook wel "de boekenkast". Aan "de boekenkast" werd groot belang gehecht vooral tijdens de eerste levensjaren van het gild. Dit moet ons niet verwonderen, want bij de aanvang van de 20ste eeuw waren de openbare bibliotheken nog weinig in aantal. Tot voor 1907 bestonden in heel ons poldergewest slechts twee openbare bibliotheken, namelijk te Oorderen en te Berendrecht, en dan waren het nog maar omgevormde schoolbibliotheken, verbonden aan de avondkursus voor volwassenen. In 1907 kwam er een eerste openbare bibliotheek in de gemeente Ekeren op het gehucht Sint-Mariaburg, in 1909 te Stabroek, in 1910 te Ekeren-Centrum en in 1913 te Ekeren-Donk.

Door het bestuur van de studentenbond werden aan de leden vooral boeken aanbevolen in de lijn van het bondsstreven, dat zij bondig formuleerden in het

A VVK "Alles voor Vlaanderen en Vlaanderen voor Kristus".

V

Dit motief schreven de studenten boven hun werken, ook in de school.

Voor het bedrag van het lidmaatschap (in het begin 50 centimes per jaar) kregen de leden boeken in bruikleen van de bondsbibliotheek.

B. DE VERGADERINGEN.

Er werd vergaderd tijdens de kerst-, paas- en zomervakantie. Voor de wereldoorlog van 1914-1918 deden meerdere studenten van de polder- en randgemeenten hun middelbare studies in internaten, vooral in het Klein Seminarie te Hoogstraten en te Mechelen.

Op de vergaderingen hielden de studenten spreekbeurten over allerlei onderwerpen: wetenschappelijke, godsdienstige en literaire. Na de vergadering bleven de aanwezige leden altijd nog een tijd onder mekaar in gezellig gepraat en gekout, afgewisseld door liederen. Een verslag in 1941 luidt als volgt: "De kachel was uitgebrand en de vergadering ook, maar ons ideaal bleef in ons branden als één liefdegevoel voor God en Vlaanderland!"

82

De geschiedenis van onze studentenbond zou te beknopt kunnen genoemd worden, wanneer hierin geen enkel woord moest voorkomen over de houding van de hoge geestelijkheid tegen het streven van de Vlaamse studentenbeweging. In het eerste verslagboek van "De Polderzonen" kan men dan ook lezen in 1907 over het ongenoegen bij de studenten, toen de geestelijke overheid de volledige vervlaamsing van hetmiddelbaar en het universitair onderwijs weigerde. En na de eerste wereldoorlog kwam de strijd van de hoge geestelijkheid tegen het A.KV.S. (Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond).

C. DE GEWEST - EN GOUWDAGEN.

Voor dergelijke aangelegenheden ontvingen de leden een geldelijke tegemoetkoming. Op een gewestdag te Brasschaat in 1934 waren studentenbonden aanwezig van Deurne, Merksem, Kalmthout, Essen, Schoten, Wijnegem, Ekeren en Brasschaat.

De gewest- en gouwdagen waren voor de studenten gelegenheden om met kracht uiting te geven aan hun vlaamsgezindheid. Heel veel zou er kunnen aangehaald worden i.v.m. de regelmatig weerkerende gewest- en gouwdagen. De beperkte plaatsruimte laat het hier niet toe. Toch willen we speciaal vermelden de for-midabele gouwdag te Wuustwezel op donderdag 23 april 1923, tijdens de paasvakantie. "De Polderzonen" keerden van deze gouwdag weer met hun bondsvlag zonder stok. het verslagboek meldt, dat de vlaggestok ginder was verloren geraakt. Doordat de Vlaamse Meisjesbond van Wuustwezel meewerkte aan de gouwdag, was niet enkel de vlaggestok verloren geraakt, maar had de schrijver van deze kroniek alsPolderzonen er ook zijn hart verloren. De vlaggestok moet wel meer kwijt gespeeld zijn, want in 1936 meldt de verslaggever Jos Andriessen in een postscriptum: "Als bewijs van erkentelijkheid voor de opbrengst van de Driekoningenstoet schonk de Missienaaikring van Ekeren een nieuwe vlaggestok, waarnaar we allang hadden uitgekeken".

D. EIGEN TONEELOPVOERINGEN.

Wie ooit de gesch1edenis wil schrijven van het toneelleven in de Polder of in de gemeente Ekeren, zal van "De Polderzonen" volstrekt de verslagboeken en de losse archiefstukken moeten raadplegen. In de verslagboeken staan" toneelavonden door de studenten aangegeven vanaf het jaar 1906. Voor de repetities en de opvoe-ringen in andere gemeenten moesten de studenten zich verplaatsen per fiets of met een stoomtrammeke. De opvoeringen stonden op een hoog peil. Dit bewijzen de uitslagen, die "De Polderzonen" behaalden bij hun deelneming aan het gemeentelijk toneeltornooi te Ekeren. In het archief van de studentenbond vonden weprogramma’s van de hierna volgende toneelopvoeringen door het "Kath. VI. Studentengild Ekeren" in de Sint-Lambertuszaal te Ekeren:1933 - 3 sept. - De Klucht van Meester Patelin (C. Lindemans)

- De Simpele (J. Boon C.SS.R.)Ten voordele van de missie van Mgr. Matthijsen, apostolisch prefekt in Kongo.

1934 - 9 sept. - De verschijning van den IJzeren Man- Zware Hostiën (J. Boon C.SS.R.)Voor de missie van E.P. Lauwers, redemptorist.

1935 - 8 sept. - De Duivelschuur (C. Lindemans)- De Moord in de Kolmessergasse (A. Bergen)Voor de missie van E.P. Roosenboom.

1936 - 6 sept. - Marten De Haas (C. Lindemans)- Het valse etiket (G. Nielen)Voor de missie van E.P.J. Scheyvaerts.

1937 - 12 sept. - Ferdinand Verbiest (Cyriel Verschaeve)Voor de Ekerse missionarissenDeelname aan het gemeentelijk toneeltornooi Ekeren.

1938 - 11 sept. - Radeske (Anton Van de Velde)Voor de Ekerse missionarissenDeelname aan het gemeentelijk toneeltornooi Ekeren.

1941 - 14 sept. - Zuur en Zoet (J. Grosfeld en G. Nielen)- De afgedankte sopraan.

1942 - 13 sept. - De kleine wever Johannes (Y. Wagemans)- Hans Worst (Anton Van de Velde).

E. DE DRIEKONINGENSTOETEN.

83

In de periode voor en tijdens de tweede wereldoorlog werden door de studentenbond naast de oude aktiviteiten ook nieuwe ingevoerd, zoals de jaarlijkse Driekoningenstoet en de voetbalmatchen. Tijdens de Driekoningenstoet onder het nieuwjaarsverlof bedelden de verklede studenten voor de missies en voor de Eker-se missienaaikring. Daar onder de tweede wereldoorlog het kontakt met de missionarissen in de vreemde landen verbroken was, schonken de studenten de opbrengst van hun bedeltocht aan Winterhulp voor de noodlijdenden van de gemeente.

VOETBAL was voor de Ekerse studenten een geliefkoosde sporttak geworden. Het moet gezegd: in de verslagboeken zijn de verslagen over de voetbalmatchen lang niet de kortste noch de minst gedetailleerde. Er werd gevoetbald tegen de kollega's-studenten van Stabroek, Brasschaat, Kalmthout, St.-Antonius-Brecht. TeEkeren voetbalden de studenten op "De Vink" en "op 't stadion van 't Venneke". Natuurlijk speelden "De Polderzonen" in zwart-gele kleuren.

F. UITSTAPPEN EN TREKTOCHTEN.

Tijdens de vakantiedagen hielden de studenten erg veel van uitstappen of van wandel-, fiets- en trektochten in groepsverband. Meer dan eens werd te voet of met de fiets een tocht ondernomen naar de abdij van de Trappisten te Westmalle. De meest geliefde tochten waren die naar de vijver van "Jan Kloon" tussen Scho-ten en Sint-Job-in-'t-Goor. De verslagen van de tochten naar die zwemgelegenheid zijn machtig.

G. IJZERBEDEVAARTEN.

Een verslag dd. 22 oogst 1937 begint aldus: "Voor de eerste maal sinds hun bestaan richtten "DE POLDERZONEN" een tocht in naar de IJzerbedevaart te Diksmuide". Zoals we verder zullen vermelden, was een groep van vier Polderzonen reeds aanwezig op de allereerste Ijzerbedevaart in 1920.

Het is ons onmogelijk een volledige opsomming te geven van alles wat de studentenbond heeft gepresteerd tijdens zijn bestaan. Toch willen we nog even vermelden dat "De Polderzonen" in 1912 het eeuwfeest hebben gevierd van de geboorte van Hendrik Conscience. In 1909 hadden zij Rodehbach herdacht: bij de onthul-ling van Rodenbachs standbeeld te Roeselare waren enkele Polderzonen aanwezig.Speciaal dient ook vermeld de deelname van "De Polderzonen" aan de welgelukte tentoonstelling in de grote Sint-Lambertuszaal op 3 oktober 1937 ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Davidsfonds-Ekeren. De grote bedrijvigheid door het ijverige bestuur en de leden van de studentenbond toen aan de dag gelegd,heeft ons werk zeer vergemakkelijkt bij het opsporen van de namen der oud-leden. "De Polderzonen" behaalden in deze tentoonstelling de tweede prijs in de algemene rangschikking, na de toneelkring "Kunst na Arbeid".

Van de twee lijvige verslagboeken behandelt het tweede boek uitsluitend de zeer aktieve periode van 1938 tot de ontbinding van de bond in 1945. Het verslag van het nieuwjaarsfeest op 7 januari 1942 vermeldt o.m.: "Werk, oorlog, koude en rantsoenering kunnen "De Polderzonen" niet beletten hun oude traditie voort tezetten, eerst in ‘t vroede en dan in 't sotte". En werkelijk, zowel tijdens de duur van de mobilisatie in 1938-1940 als tijdens de periode van de tweede wereldoorlog hebben "De Polderzonen" krachtdadig en ononderbroken hun werking voortgezet. Gedurende de oorlog heeft de studentenbond zich bovendien op eenbiezondere wijze ten dienste gesteld om bij de bevolking de nood te helpen lenigen. De studentenleuze luidde alsdan: "Tot alle hulpvaardigheid bereid!"

De laatste vergadering van de studentenbond werd gehouden op 6 april 1945 tijdens de paasvakantie. Heel wat studenten verbleven toen nog in West-Vlaanderen, waarheen zij met hun kollege of school gevlucht waren om hun studies ginder voort te zetten, daar de streek rond Antwerpen onvei lig was geworden wegens de15 V-bommen. Nadien werd het studentengild "Vl. Kath. Polderzonen" ontbonden, nadat elders op vele plaatsen de studentenbonden reeds hadden opgehouden te bestaan, doordat aldaar andere organisaties zoals K.S.A. waren gekomen. Het laatste ingeschreven verslag is dit van de vergadering op 6 april 1945. Op deze vergadering werd nog een spreekbeurt gehouden door Herman Lenaerts over de toekomst van het studentengild. Welke toekomst door de spreker voorspeld werd, staat niet aangegeven. Maar in de verslagboeken vernemen we niets meer over een verdere werking:, het was het einde van de 'studentenbond "De Polderzonen".

4. Het bondslied

In het verslag van een vergadering gehouden te Stabroek op 4 april 1907 lezen: we: "Zo lang reeds droomden wij van een bondslied, dat wij zouden kunnen laten galmen op vergadering en feest, en dat ons van verre zou doen kennen. Eindelijk, de woorden zijn er en de muziek zal er komen!"

84

Die muziek kwam er inderdaad, want de vergadering van 16 september 1909 werd volgens het verslag "geopend met het teken des + en met het zingen van het bondslied".

In het archief bewaren wij van het bondslied een gedrukt eksemplaar met tekst en muziek, uitgegeven door de Muziekdrukkerij Jan Bouchery, Hopland 22, Antwerpen. Het bondslied, getiteld "Strijdlied der Vlaamsche Katholieke.Polderzonen", werd getoonzet door Firmin Swinnen op tekst van Cornelis De Schutter. Wij laten hierenkele biografische gegevens volgen over de tekst- en over de toondichter.

DE TEKSTDICHTER, Corneel De Schutter, missionaris van Scheut, werd geboren te Kapellen op 3 maart 1887. Hij staat vermeld als lid van "De Polderzonen" in het eerste ingeschreven verslag van 6 september 1906. Wij vermoeden, dat hij een mede-stichtend lid van de studentenbond is geweest. Zeker was hij één van deallereerste leden.Corneel De Schutter had schrijvers- en dichterstalent. De tekst van het bondslied is in verre na niet het enige gedicht, dat uit zijn pen is gevloeid.

Op 11 oogst 1910 tijdens een vergadering te Stabroek sprak Corneel De Schutter zijn afscheidswoord tot zijn medeleden van de studentenbond. Kort nadien zou hij als missionaris vertrekken naar China. "Allen", zo meldt het verslag, "horen nog de zindering van zijn stem, en de aandoening die doorklonk in zijn woord, toen hij zijn afscheid sprak".

Pater Corneel De Schutter vertrok uit onze gewesten in 1910, en in de lange periode tot aan zijn dood in 1971 is hij niet éénmaal teruggekeerd in het vaderland. Hij was missionaris in China van 1910 tot 1953. Toen hij China gedwongen moest verlaten, werd hij missionaris in de Fi lippijnen. Hij overleed op 84-jarige ouderdom te Taytay (Manilla) op 6 augustus 1971, na 61 jaar ononderbroken dienstbaarheid in ‘t missiegebied.

Een plechtige zieledienst te zijner nagedachtenis werd opgedragen te Kapellen op 21 augustus 1971. Tijdens het uitvaartmaal werd door de letterkundige Emiel Van Hemeldonck, oud-lid van de studentenbond, een "In Memoriam" uitgesproken over de tekstdichter van het bondslied der Polderzonen. Dit "In Memoriam" ver-scheen in "Komaan", het driemaandelijks tijdschrift uitgegeven door het Klein-Seminarie te Hoogstraten voor leerlingen en oud-leerlingen, jg. 1971, nr. 4.

DE TOONDICHTER, Firmin Swinnen, werd geboren te Scherpenheuvel in 1885. Hij studeerde aan het Kon. VI. Konservatorium te Antwerpen en volgde er de lessen van orgel bij Jos Callaerts en van kontrapunt bij Jan Blockx. Gedurende een viertal jaren was hij organist in de kerk te Herselt en nadien, van 1911 tot1914, in Sint-Walburgis te Antwerpen. In 1914 week hij uit naar Engeland. Daar gaf hij koncerten ten bate van de Vlaamse vluchtelingen tijdens de eerste wereldoorlog. Via Nederland ging hij in 1916 naar Amerika in Philadelphia. Hij werd er orgelist in bioskopen (het was toen nog de periode van de stomme film). Later werd hij organist bij de heer Du Pont, een fabrikant in nylonkousen. Hier beschikte hij over een orgel met 270 registers. In 1964 kwam hij voor het laatst nog over naar België met zijn vrouw, die in 1969 overleed. Tijdens zijnlaatste levensjaren verbleef Firmin Swinnen in het gesticht "Your Home Trustees" te Wilmington in de stad Delaware, U.S.A. Hier overleed hij kinderloos op 18 april 1972.

Benevens meerdere orgelkomposities en een Spaanse dans publiceerde hij drie liederbundels. Zijn liederen zijn dichterlijk lief in populaire trant.

De biografische gegevens over de toondichter Firmin Swinnen werden ons meegedeeld deels door zijn neef, E. Pater Swinnen o.praem., leraar aan het St.-Michielskollege te Brasschaat-Vriesdonk, en deels via de heer Edw. Kerstens door E. Pater Timmerman, norbertijn van de abdij van Tongerlo.

Wij hebben niet kunnen achterhalen hoe het gekomen is, dat "De Polderzonen" de Kempense toondichter Firmin Swinnen hebben gekozen voor het komponeren van hun bondslied. Sommigen menen, dat hij ook voor andere verenigingen had gekomponeerd en zo naam had gemaakt.

5. De bondsvlag

De vlag dateert van 1910: het jaartal staat aangegeven op de vlag,. die ontworpen werd door Joe English. Naar men ons heeft meegedeeld, zouden ook de vlaggen van de volgende .studentenbonden ontworpen geweest zijn door Joe English:- Verbondsvlag Leuven 1908;

85

- Studentenbond van Berlaar: de vlag werd gedeponeerd in het IJzermuseum te Diksmuide;- "Vlaamsch en Volks", studentenbond van Mol: de vlag werd gedeponeerd in de Witherenabdij van Postel; ons meegedeeld door E.H. Aug. Derdin, pastoor van St.-Lambertusparochie Ekeren en oud-lid van "Vlaamsch en Volks";- "Dietsche Diest", studentenbond van Diest;- Studentenbond van Avelgem;- Studentenbond van Roeselare: de vlag wordt bewaard in het Klein Seminarie te Roeselare.- Gouwvlag Oost-Vlaanderen (1913): in bewaring bij R. De Cauwer, Klein Seminarie Sint-Niklaas;- "Vlaamsch en Vrij", studentenbond van Beveren (1912): vlag bij R. De Cauwer, Sint-Niklaas..- "Het Heidebloempje", studentenbond van Essen-Kalmthout (1911): de vlag wordt bewaard in het heemkundig museum "Gerard Meeusen", gemeentehuis Essen.

De mooie foto van onze vlag hebben we bekomen door toedoen van E.H.K. Jacobs, aalmoezenier van het Godshuis te Ekeren en oud-lid van de studentenbond "Sterk door Werk" van Grimbergen. Vol enthousiasme voor de tekening van Joe English liet hij de vlag fotograferen door A. Condes, fotograaf, Steenstraat 72, Ekeren.

Joe English werd geboren te Brugge op 5 augustus 1882. Zijn vader, een geboren Ier, had zich te Brugge gevestigd als kunstborduurder. Zijn moeder, Maria Dinneweth, stamde uit een oude Brugse familie. Er heerste een kunstminnende atmosfeer in de huiskring. Joe volgde de lessen aan de Akademie te Antwerpen bijJuliaan De Vriendt. In 1910 huwde hij met Elisa Goedemé, een muzikale vrouw. Uit hun huwelijk sproten twee kinderen.

In 1914 moest Joe English dienst nemen in het leger. Als soldaat tekende hij aan het IJzerfront taferelen uit de eerste wereldoorlog. Welbekend zijn van hem de sluitzegels van het S.K.V.H. (Sekretariaat van Kath. VI. Hoogstudenten), alsook zijn tekeningen in het "Gebedenboek van den Vlaamschen IJzersoldaat", zijnvele karikaturen en zijn schilderij "Onze-Lieve-Vrouwke van den Ijzer". Hij maakte het ontwerp van de heldenhuldezerkjes.

Joe English overleed kortstondig aan een blindedarmontsteking op 31 augustus 1918. Hij werd op 3 september 1918 te Steenkerke begraven. In 1931 heeft men zijn stoffelijk overschot overgebracht naar de krypte van de IJzertoren.

Kort na de eerste wereldoorlog, op 4 en 5 september 1920, had een Joe English-hulde ptaats te Veurne en te Steenkerke. Deze plechtigheid werd de eerste Ijzerbedevaart. Op deze eerste Ijzerbedevaart, die in het teken stond van een hulde aan Joe English, waren vier leden van de studentenbond "Vl. Kath. Polder-zonen" aanwezig: de letterkundige Emiel Van Hemeldonck, de muziekleraar Edw. Kerstens, zijn broer Frans z.g., en de schrijver van deze historiek.

E.H. Aloïs De Schutter, erepastoor-deken van Lier en oud-lid van "De Polderzonen", vertelde ons, dat Joe English meer dan eens in Ekeren is geweest:mogelijk stond zulks in verband met de te ontwerpen vlag van de studentenbond.

In de verslagboeken wordt niets vermeld over de wijze waarop de vlag er gekomen is, wel over "het vlaggefeest" d.i. de feestelijke dag waarop de vlag "gewijd en ingehuldigd" werd. Dit "vlaggefeest" had plaats op 7 april 1910, samen met een gouwdag te Ekeren en met een Hullebroeckavond. Het "vlaggefeest" was degelijk voorbereid, want "alle Polderzonen wilden dat het schoon zou zijn en ten volle moest lukken".

Na de ontbinding van het studentengild werd de vlag in bewaring gegeven in de dekenij te Ekeren. E.H. Em. Van Aelst, pastoor-deken te Ekeren, was een oud-lid van "De Polderzonen", en - het moet gezegd worden! - hij is steeds zeer bezorgd geweest en gebleven voor de bondsvlag. Af en toe werd de kleurrijke vlaggevraagd voor tentoonstellingen. Alleen mits degelijke waarborgen werd zij dan in bruikleen gegeven. Op verzoek van dhr. Jozef Van Overstraeten, voorzitter van V.T.B. prijkte de vlag in het bondsgebouw van V.T.B. te Antwerpen op de Joe English-tentoonstelling in mei 1967.

Wij hebben nergens kunnen lezen hoeveel de vlag gekost heeft. Wel menen wij te weten, dat zij betaald is met het geld dat door de studenten werd opgehaald bij de bevolking, en met de opbrengst van hun toneelfeesten.

Toen E.H. Deken Van Aelst Ekeren verliet in 1968, gaf hij formeel opdracht devlag van zijn studentenbond immer in ere te houden.

86

Op 4 augustus 1971 verscheen in de krant "De Standaard" onder de rubriek "Beknopt Verslag" het volgende bericht: "Voor een licentiaatsverhandeling koos Paul De Baere, St.-Jorisstraat 4 te Brugge, als onderwerp het leven en het werk van Joe English. Wie schilderijen of grafiek van Joe English kent, kan kontakt opnemen met Paul De Baere". Nog diezelfde dag lieten wij naar Brugge weten, dat de studentenbond "De Polderzonen" een bondsvlag bezat, die getekend werd door Joe English en dat deze vlag nog steeds bewaard bleef.

Vijf dagen later meldde ons Rik De Ghein, algemeen sekretaris van de IJzerbedevaart: "We zijn zeer sterk geïnteresseerd om de vlag van "De Polderzonen" in het IJzermuseum over te brengen. We hebben reeds de studentenvlag van Berlaar, die eveneens ontworpen werd door Joe English; zij is in het museum tentoonge-steld".

Met toelating van E.H.E. Van der Auwera, pastoor-deken te Ekeren, deden we kort nadien opsporingen naar de bondsvlag in het gebouw van de dekenij, dat lange tijd onbewoond was gebleven. We vonden echter de vlag niet. Er restte ons nog een kleine hoop; één kamer was op slot en niet toegankelijk. Twee dagen later bracht Juffr. Maria Wiercx van het Parochiaal Sekretariaat triomfantelijk de vlag bij ons thuis: een werkleider van de gemeente had de vlag gevonden; veilig lag zij achter slot op de niet toegankelijke kamer in de dekenij. Maar jammer: de vlaggestok en de mooie speer op de top ontbraken. Met speciale opdracht van burgemeester Frans Palinckx deed de werkleider van de gemeente opsporingen in de dekenij naar de vlaggestok en de speer. Helaas 'vruchteloos!

Op 22 augustus 1971 richtten wij een schrijven aan 22 oud-leden van de studentenbond: wij vroegen hun zich akkoord te willen verklaren om de bondsvlag af te staan aan het museum van het I Jzermonument. Na de ontbinding van de studentenbond was er ooit spraak geweest tussen enkele oud-leden, dat de vlag misschienbest en meest veilig zou gedeponeerd worden in het museum van het IJzermonument.

Bij deze oud-leden was o.a. E.H. Jos Adriessen s.j. van het Ruusbroecgenootschap. Er werd echter nooit verder over beraadslaagd noch een definitieve beslissing genomen, en zo was de vlag steeds gebleven waar zij veilig was: in de dekenij te Ekeren.

Op 24 november 1971, drie maanden na de verzending van ons rondschrijven aan de 22 oud-leden, was de akkoordverklaring bij ons nog altijd niet weergekeerd: blijkbaar werd er terdege gewikt en gewogen en bleek de vlag een stuk van hun hart.

Om te weten waar de brief bleef hangen, informeerden we bij het oudlid Jan Wi1diers, tandarts te Antwerpen. Zijn antwoord: "Gaarne akkoord met het voorstel de vlag over te maken aan het IJzermuseum, mits de overhandiging zal geschieden op een waardige en passende wijze, bijvoorbeeld op het "Hof De Bist" als Kultu-reel Centrum van Ekeren". Hij zou zulks onmiddellijk telefonisch voorstellen aan de schepen Frans Tiest te Ekeren, eveneens oud-lid van "De Polderzonen". Nog geen uur nadien ontvingen we in onze woning de eerste schepen van Ekeren. Hij kwam ons het grote plan Tiest-Wildiers uiteenzetten voor het overmaken vande bondsvlag. Begrijpelijk moest er eerst nog over gesproken worden met de heer Burgemeester en de kollega's in het schepenkollege. "Maar", zo verzekerde hij, "indien het plan Tiest-Wildiers wordt uitgevoerd, moet gij de geschiedenis van de studentenbond schrijven". Wij gingen met dit voorstel akkoord.

Met het oog op .de geplande plechtigheid van de vlagoverhandiging werd een beperkte vergadering gehouden op het gemeentehuis te Ekeren op 12 januari 1972. Hier waren aanwezig: de heren Fr. Tiest en Bruno Peeters,. schepenen van Ekeren, alsook Jan Wildiers, tandarts, en de schrijver van deze historiek. De overmaking van de vlag leek een passende gelegenheid voor een Ekerse Kultuurdag, waaraan al de kultuur- en jeugdverenigingen van Ekeren zouden meewerken. Het bleek echter, dat de meningen om de vlag over te maken aan het museum van het IJzermonument gewijzigd waren en dat drie van de vier aanwezigen de vlag als eigen kultuurbezit in Ekeren wensten te bewaren: volgens hen was een zeer geschikte plaats hiervoor de gemeentelijke bibliotheek, waar reeds tal van waardevolle stukken en dokumenten berusten in de afdeling "Dokumentatie Antwerpse Noorderpolders". Hiertegen werd door Fr. Bresseleers opgeworpen, dat zulks niet strookte met de uitspraak van de 22 geraadpleegde oud-.leden van de studentenbond, die allen op één na hadden geopteerd voor het museum te Diksmuide. Mogelijk hadden meerderen van hen niet voor Diksmuide maar voor Ekeren geopteerd, indienzij de verzekering hadden gekregen, dat voor de vlag een veilige bewaarplaats te Ekeren voorhanden was.

Kort nadien werd op een vergadering van de beheerraad van de Gemeentelijke Kulturele Raad door de heer schepen Bruno Peeters de hem gestelde vraag betreffende de vlag ter bespreking voorgelegd aan de leden. De beheerraad bleek unaniem akkoord om te trachten de vlag als plaatselijk kultuurbezit in eigen midden tehouden.

87

Door de heren F. Thys en P. Philips, respektievelijk voorzitter en sekretaris van de Gemeentelijke Kulturele Raad, werd op ons beroep gedaan om te bemiddelen bij de betrokken personen, opdat de vlag in de gemeente Ekeren zou kunnen blijven. Na onderhandeling kwam men overeen een nieuw schrijven te richten aan de22 geraadpleegde oud-leden van de studentenbond. Er zou gevraagd worden zich wel of niet akkoord te verklaren om de bondsvlag over te maken aan de gemeentelijke openbare bibliotheek te Ekeren, waar zij opgenomen zou worden in de afdeling "Dokumentatie Antwerpse Noorderpolders". Van de 22 geraadpleegde oud-leden gaven achttien een positief antwoord om Ekeren als bewaarplaats van de vlag aan te duiden. Daarmede stond ten slotte het sein op groen voor het bewaren van de bondsvlag der Polderzonen in de gemeente Ekeren. De omstandigheden, die hiertoe geleid hebben, gelden als een getuigenis, dat de oud-leden nog steeds zin hebben voor het behoud van "Eigen Schoon" in eigen midden.

De dag van de overhandiging van de vlag aan het Gemeentebestuur van Ekeren werd bepaald op 7 oktober 1973. De organisatie van de feestelijkheden werd toevertrouwd aan de Gemeentelijke Kulturele Raad, onder het voorzitterschap van de Heer R. Rombaut.

En evenals wij onze geschiedenis van de "Vlaamsche Katholieke Polderzonen" begonnen zijn met een verwijzing naar A. Rodenbach, zo past dan ook als slot van deze geschiedenis de variante op een ander vers van de bezieler der vroegere studentenbeweging:

Sa, Polderzonen, 't hoofd omhoog!DE OUDE VANE OMHOOG!De herten hoog:'T VERLEDEN LEEFT NOG STEEDS IN ONS!

Fr. BresseleersEkeren, 1973.

LIJST VAN DE LEDEN VANAF DE STICHTING TOT DE ONTBINDING VAN DE BOND IN 1945

Wij hebben lang geaarzeld of wij een ledenlijst zouden geven., omdat elke lijst onvolledig zal zijn. Slechts na herhaald aandringen hebben wij ons laten overhalen om toch de lijst te publiceren. Hierna volgen de leden van wie de naam gevonden hebben in één van de verslagboeken. Het spreekt vanzelf, dat er benevens de door ons vermelde personen nog anderen lid kunnen geweest zijn.

De gemeente en het jaartal tussen haakjes is de woonplaats en het jaar van het lid in zijn studententijd.

AERTSSENS Alfons tandarts BorgerhoutAERTSSENS Jozef E.H. (Ekeren) pastoor-deken AntwerpenAERTSSENS Jozef E.H. (Ekeren) onderpastoor WilrijkAERTSSENS Pieter E.H. (Ekeren) pastoor Grasheide PutteAERTSSENS, E.H. pastoor DeurneANDRIESSEN Jos E.P. (Ekeren) Ruusbroecgenootschap AntwerpenANTHEUNISSENS Paul EkerenANTHEUN ISSENS Robert (Ekeren)AVERMATE Willy (Ekeren)BELLENS Ferdinand E.P. (Ekeren) AntwerpenBELLENS Jan E.P. (Ekeren) missionaris ZaïreBELLENS Viktor (Ekeren) kondukteur St.-Katelijne-WaverBERVOETS (1908)BLOKMANS RenéBRAEMBRAEM E.H. (Korbeek-Lo) rustend priesterBRESSELEERS Frans heemkundige EkerenBRESSELEERS Jozef E.P. pastoor Kolmont-OverrepenBRIL Ernest (Stabroek)BRIL Frans E.H. (Stabroek) missionaris, China scheutist MiddelkerkeBRIL Frans (Stabroek) E.P. redemptorist

88

BRIL Jaak, rijksveearts KontichBRIL Lodewijk E.H. (Stabroek) inspekteur secr. Kath. Scholen Antw. StabroekBRIL Lod. archivaris BrusselBROOSBRUSSELAERS Alois Antwerpen-LuchtbalBRUSSELAERS Jan journalist EkerenCEULEMANS Andr. E.H. (Ekeren) pastoor AntwerpenCEULEMANS Paul E.P. (Ekeren) missionaris ZaïreCLEMENT Leo, EkerenCRAEYBECKX Herman (Ekeren)CUYPERS Aug. E.P. (Stabroek) missionaris-scheutist ZaïreCUYPERS Constant E.P. (Stabroek) missionaris-scheutistDANIS Petrus E.H. (Oorderen) diocesaan best. christ. arbeiderzorg. provo AntwerpenDE BIE Alex (Ekeren)DE BIE Constant E.H. (Ekeren) pastoor BorgerhoutDE BIE HermanDE BIE JosDE BIE Maurits (Ekeren) AntwerpenDE BIEVRE Alois (Brasschaat) ingenieurDE BIEVRE Cyriel (Brasschaat)DE BORGER Jos (Ekeren) SchotenDE BORGER Staf, EkerenDE COCK Cesar (Ekeren) BrasschaatDE HERDT Gustaaf onderwijzer EkerenDE KEYSER Felix (Ekeren) geneesheer BurchtDE KEYSER Jan (Ekeren) advokaat SchotenDE KEYSER Willem, EkerenDELANNOY C. en J. (1906)DE METSENAERE A. (Ekeren)DE MEYER Herman (Ekeren)DE POORTER Marcel onderwijzer EkerenDE RIDDER Ward (Ekeren)DE SCHEPPER Arthuur (Ekeren)DE SCHUTTER Alfons E.H. (Wilmarsdonk) pastoor LeefdaalDE SCHUTTER Alfons E.H. KontichDE SCHUTTER Alois E.H. (Ekeren) erepastoor-deken Lier BoechoutDE SCHUTTER Constant E.H. (Wilmarsdonk) pastoor MortselDE SCHUTTER Corneel E.P. (Kapellen) missionaris ChinaDE SCHUTTER J. E.H. (Wilmarsdonk) pastoor HobokenDE SCHUTTER Jos, KapellenDE SCHUTTER Juul (Ekeren) BrasschaatDE SCHUTTER Leo E.H. (Ekeren) pastoor HoevenenDE SCHUTTER Lod. E.H. (Wilmarsdonk) Begijnhof AntwerpenDE SCHUTTER Lod. Geneesheer ZandvlietDE SCHUTTER Lod. E.H. (Kapellen)DE SCHUTTER Marcel BrasschaatDIERCKX Leo EkerenGABRIELS Jozef E.H.GABRIELS Constant geneesheer Kapellen (Heide)GEERTS Constant E.H. (Ekeren-Mariaburg) onderpastoor BoechoutGOETSTOUWERS Ferd. E.P. (Ekeren) dominikaanGOVAERTS Jos (Kapellen) Dr. in de Rechten KapellenHARREWIJN Hubert ingenieur EkerenHENDRICKX Jaak (1919)HENNEN Robert (Ekeren)HEYBEECK Lode (Ekeren)HEYMAN Alo;s (Ekeren)HUYBRECHTS Frans (Ekeren) BerchemHUYBRECHTS Jan (Ekeren) dagblad-direkteur AntwerpenHUYBRECHTS Jan E.H. (Kapellen-Putte) onderpastoor Oorderen

89

HUYBRECHTS Lode (Ekeren) AntwerpenHUYBRECHTS Tom (Ekeren) WilrijkJANSEN Roger (Ekeren)JANSSENS Edw. E.H. (1906) (Stabroek), seminarist Groot-SeminarieJANSSENS Gaspar. E.H. (1919)JANSSENS Jos (1906)JEURISSEN Paul koloniaal EkerenJOHNSON Arnold (Ekeren) LommelJOHNSON Guido E.H. (Ekeren) pastoor-deken WillebroekJOHNSON Hippoliet EkerenJOHNSON Juul E.H. (Ekeren) leraar Elsene-BrusselJOHNSON Rik EkerenJOHNSON Tom (Ekeren)JOOS Alexander onderwijzer EkerenJOOS FransJOOSEN Constant E.P. (Ekeren) missionarisJOOSSEN Edmond ere-schooldirekteur EkerenKANORA Karel, EkerenKERSTENS Edward ere-leraar EkerenKERSTENS Frans onderwijzer Kapellen-PutteKERSTENS Herman E.P. (Ekeren) godsdienstleraar TongerloKERSTENS Piet (Kapellen-Putte) leraar BrasschaatKNAPEN Frans EkerenKUYLEN Rik (Ekeren) sociale werker MortselLAMBRECHTS Jozef EkerenLAUWERS Alfons E.P. (Ekeren) missionaris redemptorist Belg. KongoLAUWERS Leo (Ekeren)LECLEIR Henri (Ekeren) BrusselLECLEIR Jozef, EkerenLEEMANS Alfons (Berendrecht) notarisLENAERTS Herman (Ekeren) adv. gen. hof van kassatie HoveLENAERTS Maurits E.H. (Ekeren) pastoor-deken AntwerpenLUCAS L. (1906), (Kapellen)MAES Marcel gemeentebediende EkerenMATHYSSEN Alfons Mgr. (Ekeren-Hoogboom) missionaris Belg. KongoMELIS Reimond (Ekeren) EdegemMERTENS Frans (Kapellen-Putte) leraar BrasschaatMERTENS Robert (Ekeren)METSU Juul (Ekeren) EdegemMEYER Jan (1906) MerksemMEYER Renaat apoteker MerksemMICHIELSEN August ingenieur EkerenMOEREELS Lod. E.P. (Stabroek) Ruusbroecgenootschap AntwerpenMOEREELS Leo geneesheer StabroekMOUWEN August E.H. (Ekeren) pastoor ItegemMOUWEN Lodewijk E.H. erepastoor Lisp. WommelgemORBAN Maurits senator-advokaat St.-NiklaasPEETERS Jozef schoolhoofd Kapellen-PuttePELCKMANS René (Ekeren) StabroekPELEMANSPUISSANT Piet (Ekeren) AntwerpenRAEYMAEKERS Jos onderwijzer Ekeren-MariaburgROOSENBOOM Juul E.P. (Ekeren) missionaris ZaïreROOSENS Constant E.H. (Merksem) pastoor ’s-GravenwezelROUFFARD Etienne KapellenSCHEYVAERTS Juul E.P. (Ekeren) missionaris China-FilippijnenSCHOBIJN Andr. (Ekeren) St.-NiklaasSCHRAM Georges (1910), (Kapellen)SCHRAUWEN Hip. EkerenSCHUERWEGS Jozef (Kapellen-Putte) onderwijzer Ekeren

90

SIMONS Gustaaf E.H. (Ekeren) pastoor, Antwerpen St.-WillibrordusSMET Maurits (Ekeren)STOCKMANS J. E.H. (Kapellen-Putte) pastoor Kalmthoutse-HoekSTORMS Alfons E.H. (Ekeren) onderpastoor MerksemTEYSEN Renaat (1907) (Ned. Putte)TEYSEN Theofiel E.H. (1906) (Ned. Putte) pastoor DeurneTEYSEN Arthuur E.P. (Ned. Putte) missionaris-scheutistTIEST Frans schepen EkerenTRUYENS Eugeen E.H. (1906) (Berendrecht, godsdienstleraar atheneum)VALCKENBORGH Marcel gemeenteontvanger EkerenVAN AELST Emiel E.H. (Brasschaat) erepastoor-deken Ekeren BorsbeekVAN BORM Robert (Ekeren)VAN BOUWEL Albert MortselVAN BOUWEL Frans (Kapellen-Putte) ere-schooldirekteur Ekeren-MariaburgVAN DEN BOSCH Alex (1911)VAN DEN BROECK Guido (Ekeren) direkteur Philips-fabr. RonseVAN DEN BROECK Hugo E.H. (Ekeren) missionaris ZaïreVAN DEN BROECK Jozef (Ekeren) BrasschaatVAN DEN EECKHOUT Ant. (Ekeren) GeelVAN DE PERRE (Kapellen-Putte) onderwijzerVAN DE PERRE Oscar (Ekeren)VAN DE PERRE Maurits (Ekeren)VAN DE POEL M. EkerenVAN DE POEL Oscar EkerenVAN DER STEEN Jos onderwi,jzer EkerenVAN DER STRATEN Louis advokaat AntwerpenVAN DE VELDE Pol (Ekeren)VAN DE WALLEVAN DE WEYNGAERT WillyVAN DE WIEL Frans inspecteur Registratie BorgerhoutVAN DIJCK Flor onderwijzer Kapellen-PutteVANDIJCK Joris E.P. (Ekeren) VaalbeekVAN HEMELDONCK Emiel (Ekeren) letterkundige VosselaarVAN HOOF Jozef (Ekeren)VANHOOREBEKE Eugeen E.H. (Ekeren) LuchtbalVAN HUMBEECK L. geneesheer EkerenVAN KOLEN RenéVAN LOOK Constant kandidaat-notaris EkerenVAN LOOVEREN Paul (1907) heelkundige AntwerpenVAN OEKEL Hendrik (1906) (Kapellen) advokaatVAN OEKEL Jaak (Kapellen) notaris AntwerpenVAN TICHELEN Theodoor E.H. (Stabroek) hoofdopziener M.O. BrusselVAN TICHELEN Jozef E.H. St.-Gillis-BrusselVERBERCK Jozef E.H. (Ekeren) St.-Augustinus-Ziekenhuis, WilrijkVERHAEGEN G.VERHAERT Constant (1907) geneesheer O.-L.-V.-WaverVOLANT Eugène EkerenWATTELE J. EkerenWENS Alfons ere-gemeentesekretaris EkerenWENS Constant (Ekeren)WENS Rik (Ekeren)WILDIERS Jan (Ekeren) tandarts AntwerpenWOUTERS Alfons E.H. (1910) (Kapellen-Putte) Sociale werkenWOUTERS Renaat, (Ekeren) onderwi,jzer Merksem

WIJ DANKEN: - FOTOGRAVURE DE SCHUTTER, Antwerpen, voor gratis clichéwerk- DRUKKERIJ H. TAVERNIERS, Ekeren, voor gratis kleurenafdrukUitgegeven door het GEMEENTEBESTUUR van EKEREN

91

D/1973/1991/1

5. BELANGRIJKE PERSONEN STUDENTENBOND.

1. THEODOOR VAN TICHELEN.De herlevende studentenbeweging in het aartsbisdom bleek ook uit de verjonging van de redactie van De Student in 1901. De oudere redacteurs Laporta, Frans Drijvers en Jakob Muyldermans werden bijgesprongen door jongeren: de Leuvense student Frans Van Cauwelaert en de Mechelse seminarist Theodoor Van Tichelen, twee boezemvrienden die in 1899 hun studies aan het Klein Seminarie van Hoogstraten hadden beëindigd en verder nog ... Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging p.1666

Er kwam kritiek van ouderen, zoals de priester Frans Drijvers, oud-redacteur van De Student, op de overdreven eerbied voor het gezag door de in 1901 aangetreden jongere redactieploeg, bestaande uit Van Cauwelaert, Emiel Vliebergh, Theodoor Van Tichelen, Jan Bernaerts, Jozef Muls, Floris Prims en Herman de Beucker. Vos I p.44

Na zijn overlijden (stichter en beheerder A. Laporta) werd de redactie overgenomen door een vriendengroepje van vier priesters uit het aartsbisdom onder leiding van Jan Bernaerts, die met A. de Boeck en Th. Van Tichelen voor de oorlog een kransje had gevormd in Brussel, waarbij zich toen ook L. Dosfel had aangesloten. Vos I p.94

Ook De Student voelde aan dat een volledig afwijzen van het zelfbestuurconcept moeilijk haalbaar was en gooide het daarom over een pragmatische boeg. In het hoofdartikel van het nummer dat kort na de Mechelse landdag vrescheen, betoogde Th. Van Tichelen dat er geen verschil in principe bestond tussen voor- en tegenstanders van zelfbestuur, maar enkel een verschil in temperament en efficiëntie - 'de zelfbestuursmannen mikken op de haas die buiten schot loopt, de anderen op wild binnen schot' - en dat de studentenbeweging niets zou bereiken 'met het programma alleen van zelfbestuur, zonder het hoofdgewicht te leggen op de onmiddellijke praktische uitwerking'. Daarom besloot hij met de stelling dat er geen enkel bezwaar bestond om voorstander te zijn van zelfbestuur zolang dat een vrije kwestie bleef en geen aanleiding gaf tot aansluiting bij het niet katholieke Vlaamse Front. (1920) Vos I p.226-227

Portret van E.H. Dr. Van Tichelenfoto en uitgebreide tekst Ons Volk Ontwaakt 02/12/1923 9e jaargang nr.48 p.593-594

Tichelen, Theodoor van (Stabroek 2 september 1877 -- Sint-Gillis 4 december 1945).Was de zoon van een dorpssmid en volgde de humaniora aan het Klein Seminarie van Hoogstraten, waar hij klasgenoot van Frans van Cauwelaert was; beiden waren propagandisten voor De Student. Vanaf de zomer van 1901 maakten zij deel uit van de redactieraad. Van Tichelen schreef onder meer in het kerstnummer van 1902 het artikel "Katholiek en flamingant" onder de schuilnaam Livinus. Hij doctoreerde in 1902 in de Thomistische wijsbegeerte en ging daarna naar het Mechelse Grootseminarie. In 1905 werd hij tot priester gewijd en in september dat jaar keerde hij terug naar Leuven om klassieke filologie te volgen. Hij zou zich nog mengen in de discussie rond het wetsvoorstel-Edward Coremans inzake de vernederlandsing van het vrij middelbaar onderwijs. Van 1906 tot 1908 studeerde hij aan de Bijbelschool in Jeruzalem.Bij Van Tichelens terugkeer in 1908 was zijn Vlaamsgezindheid een hinderpaal voor zijn benoeming tot professor in de bijbelexegese aan het Grootseminarie te Mechelen; hij werd benoemd tot kapelaan te Brussel. Niettemin doceerde hij een tijdlang bijbelwetenschap in het Scholasticaat der Missiën van Scheut en aan de Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen te Antwerpen, maar verder kwam zijn wetenschappelijk werk (een groot aantal boeken over exegese) uitsluitend ten goede aan de Vlaamse cultuur. Zijn wekelijkse artikelen in De Boer en zijn bijdragen in Ons Geloof, dat hij sedert 1912 leidde, waren een steun voor zowel de man uit het volk als voor de elite. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werkte hij mee aan het anti-Duitse clandestiene blad De Vlaamsche Leeuw, maar na de oorlog nam hij het op voor zijn activistische vrienden (activisme).Werken:Z. Peeters (pseudoniem), 'Coremans wetsvoorstel opnieuw onderzocht', in Dietsche Warande en Belfort, jg. 6, nr. 5 (1905), p. 407-432. Literatuur:D. de Pauw, 'In memoriam', in Boekengids (1946), p. 73-74;

92

L. Bril, 'Bij het graf van Th. van Tichelen', in Komaan (1947), p. 42-44; P.J.A. Nuyens, 'Van Tichelen, Theodoor', in NBW, VI, 1974; C. Wille, Theodoor Van Tichelen 1877-1945: vulgarisator van de bijbelwetenschap in Vlaanderen, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1983. Auteur(s): Jozef Lauwerys;Luc Vandeweyer

NEVB p.3066-3067

2. E.H. CONSTANT ROOSENS.1. Personalia. - Constant Roosens

geboren te Merksem, 18/09/1883priester gewijd, 18/09/1908pastoor te 's Gravenwezel van 30/04/1937 tot 08/12/1950gestorven te Merksem, 19/12/1964

(info kopie doodsprentje)- info '100 jaar parochiekerk, 150 klooster' door H. Breugelmans en zuster Berchmans (1978)Eerst kennen we nog: E.H. CONSTANT ROOSENS. Hij is geboren te Merksem op 18 september 1883. Na zijn priesterwijding werd hij geschiedenisleraar aan het Sint-Jan Berchmanscollege van Antwerpen. Toen hij op 30 april als pastoor werd aangesteld, kon hij zijn geschiedenisleraarsbloed niet verloochenen. Hij heeft alles bijgehouden en in fardes bewaard. Die verzameling van mededelingen en omzendbrieven kunnen een idee geven van die tijd. En 't was geen goeie tijd. Nog dagelijks woden we op een of andere manier herinnerd aan de tweede wereldoorlog.Zoals zovele intellectuelen werd pastoor Roosens nadien anoniem beschuldigd van duitsgezindheid. Er werden zelfs op een nacht hakenkruisen op de poortpilaren van de pastorij geschilderd.Misschien heeft die beschuldiging er mee toe bijgedragen dat E.H. Roosens op 8 december 1950 ontslag nam als pastoor. Hij heeft dan nog vele jaren van zijn pensioen kunnen genieten tot aan zijn overlijden op 19 december 1964 te Merksem." (p.26)

- info 'Alhier tot 'Sgravenwezele' door Jan Van den Bergh* bijlage 5: pastoors van 's-Gravenwezel:Constant Roosens 1937-1950 p.456

2. Betrokkenheid Roosens bij aansluiting + wedstrijd studen tenbonden AKVT. - (info uit nrs. archief Heidebloempje; dus nog aanvullen: zeker bekijken 2e jaargang)- vraag aansluiting Polderzonen

(verslagboek I Polderzonen)

Aansluiting studentenbonden.Studentenkringen sloten aan. Categoriewedstrijden werden tijdens dit groot verlof ingezet. De AKVT heeft haar werk gehad." Tooneelleven nr.1, 3e jaargang (06/09/1936) p.16Studenten en toneel.samenvatting: van belang omdat

1) prestatie van 'ontwikkelden' die het experiment, de avant-garde niet schuwen2) deze studenten-acteurs kunnen de leiders worden van de liefhebberskringen van morgen3) studententoneel maakt deel uit van het Katholiek Vlaams toneel4) studenten hebben leiding nodig en hebben er baat bij zich aan te sluiten bij AKVT

Tonneelleven, nr.6, 3e jaargang p.81-83E.H. Constant Roosens.Z.E.H. C. ROOSENS, die ons verleden jaar zulke goede diensten bewees voor de wedstrijd voor studententooneel werd benoemd tot pastoor van 's Gravenwezel. Onze oprechte gelukwenschen! Tooneelleven nr.40, 5e jg. nr.31-32 (10/06/1939) p.513Uitslag wedstrijd studentenkringen.De uitslag van den wedstrijd door Studentenkringen werd bekend gemaakt: en diplomas uitgereikt." (St. Norbertusgesticht) Tooneelleven nr.5, 3e jaargang (27/09/1936) p.74Studentengilde 'Vlaamsch Willen' Wilrijk in Tooneelleven, zeker okt.1936-sept.1939.

3. Betrokkenheid Roosens studentenbondenbijeenkomsten jaren dertig.

93

Bronnen.- verslagboek studentengilde Heidebloempje, afdeling Kalmthout 1922-1939- verslagboek I studentenbond Vlaamsche Katholieke Polderzonen Ekeren en omgeving 1906-1938- boek 75 jaar Katholieke Vlaamse Studentenboek 'Willen is Kunnen' Retie 1912-1987

3a. Roosens komt uit studentenbeweging.Lid (zeker periode paasvakantie 1907 tot en met kerstvakantie 1908) en ongeveer 1 jaar schrijver (gekozen op 12/09/1907, ontslag kenbaar gemaakt op 16/09/1908) van Vlaamsche Katholieke Polderzonen.Verslagboek I bekeken van 1e verslag 06/09/1967 tot verslag 17/09/1910- C. Roosens wordt in 7 verslagen van de 12 vermeldt: 04/04/1907, 16/08/1907, 12/09/1907 (tot schrijver gekozen), 29/12/1907 (schrijver), 23/04/1908 (schrijver), 29/12/1908 (schrijver), 16/09/1908 (ontslag kenbaar gemaakt als schrijver)

Correspedentie Frans Bresseleers-E.H. Roosens 1960-1961.- uitnodiging 09/11/1960 Frans Bresseleers via Ferd. Bilcke voor vergadering Kring van Heemkunde 24/11/1960 te Merksem door de voorzitter Z.E.H. C. Roosens- brief 22/11/1960 Bresseleers aan Ferd. Bilcke:* Bresseleers kan niet naar deze vergadering komen* Bresseleers heeft niet het adres van C. Roosens, maar vindt zijn naam meermaals terug in het verslagboek Vlaamsche Katholieke Polderzonen, ook als schrijver* vragen Bresseleers: " Was het werkelijk U, die destijds lid waart (aktief lid) van ons Polders Studentengild? Zo ja: Hoe zulks te verklaren? Is U dan een oude Poldenaar? Of heeft U van uit Merksem de vergaderingen in de Polder bijgewoond, bij gebrek aan studentenverenigingen te Merksem? Of hoe?"- antwoord 12/01/2001 E.H. C. Roosens aan Bresseleers:

Merksem 12-1-'61Mijn waarde HeerEen paar weken geleden ontving ik van mijn vriend F. Bilcke uw brief, door U naar deze gezonden. Verontschuldig mij zo laattijdig te antwoorden; ik had de brief in kwestie verloren gelegd.Ik ben wél inderdaad in mijn studentenjaren lid geweest van de Vl. Kath. Polderzonen.Wij hadden aanvankelijk nog geen bond van Merksem; ben ik in de jaren 1902-1905 de toenmalige studenten van de Polder in het Klein Seminarie te Mechelen, leerde kennen. Die jongens werden mijn beste vrienden, en met nog andere vrienden van bij ons, vertoefden wij veel in de Polder tijdens onze verlofdagen; gelukkige dagen!! We hebben later - die van Merksem, wel een nieuwe bond gesticht in Wijnegem-Deurne, maar we bleven toch lid van de Polderzonen.Uit die goei tijd ontmoet ik nog wel eens......Waar is de tijd! Ik zou er kunnen over vertellen.Gaarne ten uwen diensten als U meent dat ik nuttig kan zijn.

Hartelijke groeten,C. RoosensRustend pastoor (v. 's Gravenwezel)Pastorij St. Bartholomeus Merksem

verslagboek I Polderzonen, losse bijlagen IX en X

3b. Vermelding aanwezigheid Roosens op organisaties studentenbonden periode 30/08/1934-31/08/1937.Geen vermelding aanwezigheid E.H. Roosens op Algemene Studentendag Hoogstraten 10/08/1933 verslagboek Kalmthout p.132-139- geen vermelding van deze dag in verslagboek I Polderzonen

3b1. Gewestdag Brasschaat 30/08/1934....De manier waarop we best dien dank kunnen betuigen werd ons aangetoond door E.H. Roosens : 1e Die mannen navolgen, ook als zij, alles veilig hebben voor ons Vlaanderen, ook ten koste van alles in den strijd volharden, onbaatzuchtige en fiere Vlamingen zijn. 2e Kennis neemen van hunne werken. Geen enkel student mag er gevonden worden die niet 'De Leeuw van Vlaanderen' gelezen en overwogen heeft. Zooveel mogelijk moeten we gaan luisteren naar Benoit's werken.

94

Zoo zullen we mede kunnen bouwen en wroeten aan het grote gebouw van Vlaanderen en zoals onze vaderen in de Middeleeuwen hunne kathedralen torenhoog den hemel in deden schieten zoo ook moeten wij studenten ons volk ten hemel heffen en het plaatsen op de kurve? onzer zieletempels?, dicht bij Kristus.E.H. Roosens bedankte dan de 200 aanwezigen, en vuurde de geestdrift nog wat aan die zich uitte in het leid :'Dan mocht de beiaard spelen'"... ondertekend met "Jacobs (schrijver) J. Platteau voorzitter verslagboek studentenbond Kalmthout p.171-175

Noot: eerste vermelding van E.H. Roosens in verslagboek Kalmthout

Bijwonen gewestdag 30/08/1934 te Brasschaat.Verslag van den Gewestdag te Brasschaat op 30 Oogst 1934.Twee minuten voor negen fietsten 18 kleppers uit Ekeren weg. Die 18 zouden er 19 worden nog voor wij te Brasschaat arriveerden, dank een moedige achtervolging van den Jan Negentien! en voor drie jaar gingen we eens met vijf man naar een gewestdag te Borgerhout! Om twintig voor tien werd door E.H. Rooses, professor aan het Sint Jan Berchmans-kollege, de Hoogmis gecelebreerd, waarna de morgenvergadering doorging, welke aan Conscience gewijd was....... De E.H. Rooses besloot dezen gewestdag met een paar begeesterende woorden. verslagboek I Polderzonen p.114-115

3b2. Bijwonen voordracht E.H. Roosens 29/12/1934 te Merksem.Verslag van den tocht naar Merksem op 19-12-’34. Het studentengild van Merksem had ons uitgenodigd op een voordracht, die de E.H. Roosens, professor aan het Sint Jan Berchmans-kollege zou geven. Met zeven vertrokken we dan uit Ekeren en werden te Merksem nog door eenige kameraden vervoegd, zoodat alles samen ons gild door 14 man vertegenwoordigd was. De voordracht begon stipt een uur later dan aangekondigd was. Er werden ons eerst eeenige beelden vertoond van de reusachtige Sint Pieterskerk te Rome, met uitleg van E.H. Roosens, die daarom een paar bladzijden voorlas uit de ‘Uren bewondering’ van Cyriel Verschaeve. Het tweede gedeelte was gewijd aan Pieter Pauwel Rubens: weerom lichtbeelden met uitleg, en een voorlezing. Door deze leerrijke voordracht waren we in de gelegenheid gesteld een duidelijker begrip te krijgen van den Renaissance-tijd, en tevens van het werk van onzen priester-dichter Cyriel Verschaeve. Een dankwoord van Merksems voorzitter sloot de vergadering. In een volgepropten tram midden een plassenden regen arriveerden we terug te Eekeren. verslagboek I Polderzonen p.

3b3. Algemene leidersvergadering Lier 01/05/1935....Toen we met onze afvaardiging van Kalmthout binnentraden stond de E.H. Rosens (?) reeds op het podium en sprak over de Vlaamse studentenbeweging zoals ze tot hiertoe bestond. Hij bracht ons van ons jeugdig idealisme naar de harde werkelijkheid, deed uitschijnen dat ons doel nog ver van bereikt is -efr. de ellendige toestand op rechtsgebied. Daarom zullen we mannen vormen uit onze beweging die onvoorwaardelijk den Kamp aanbinden tegen deze wantoestanden. - Onze beweging is en moet zijn volgens E.H. Spreker :1) Strijdend. Deze strijd gaat door in een min of meer Romanties kader; Met fierheid en liefde kampen wij voor ons volk. De middelen tot dien strijd zijn het wijzen op onze grootheid in het verleden het aankweken van ras- en stam-bewustzijn. Daarom zullen we kennis nemen met de werken onzer groten : Geen enkele student mag er gevormd worden zonder die Conscience's 'Leeuw Van Vlaanderen' nog niet gelezen heeft. Verder zullen we de werken lezen en bestuderen van Rodenbach, Verriest, Benoit. Het bijzonderste in dien strijd is het gevoel. Dat is het eerste wat we bij onze jongstudenten meten raken omhen alzo te brengen van sympathie tot overtuiging. - Naast deze Romantiese tint zam onze beweging nog een Volkskarakter dragen. Wij studenten zullen kampen tegen de ongelijkheid der standen. Wij willen echte demokraten zijn. Wij willen staan voor, tussen en met een duurbaar Vlaamse Volk en het winnen van de Kulturele Groot-Nederlandse gedachte. De tijd van anti-Belgicisme en luidruchtige anti-vaderlandsche uitlatingen is voorbij. Nochtans wanneer het absoluut nodig is dat het huidige Staatsverband omgebouwd worden, zullen we ook hier niet voor terugdringen.- Een groot punt tot hiertoe nog altijd in onze beweging ontbreekt, en ook in onze Kalmthoutse studentenbond is de tucht.- Voor onze beweging moeten algemene richtlijnen kunnen getrokken door mensen die hiertoe bevoegd zijn en die de studentenbeweging en haar plaats in de samenleving tot in de puntjes toe begrepen hebben.

95

- Dan wordt voor de zoveelste maal het aloude A.K.V.S. onder de ??? (moeilijk leesbaar) gelegd. Hoe het stond en nog staat tegenover de geestelijke overheid, hoe het een lange pijnlike strijd gestreden heeft en aldus de grootste hoop der studenten en daarbij al de jongstudenten uit zijn rangen heeft geweerd.- Wij willen nochtans de oude geest van het A.K.V.S. zoals het oorspronkelik bestond bewaren. Deze geest en geen andere. Onze bond zal echter trachten deze geest ongeschonden te bewaren.- Van uit Brasschaat dat de hoofdplaats wordt van de studentenrepubliek zullen we de provincie en rep en roer zetten en zo zullen we trachten samen te koppelen met het jong Volkse front, zullen we Limburg trachten wakker te schudden en we staan weer voor één eenheidsfront.- Daverend handgeklap bewijst dat de E.H. Rosens werkelijk heeft ingezien waat we naartoe moeten en hier past wel een woordje van dank door Hulde aan de 'Max' ofte E.H. Rosens, die de ziel geworden is van onze studentenbeweging hier in 't gewest.... verslagboek Kalmthout 01/05/1935 p.194-198

3b4. Bijwonen gewestdag 13/09/1935 te Stabroek.Verslag van den Gewestdag op 13 September 1935 te Stabroek gehouden....Te 2 uur begon de algemeene vergadering; op het podium hebben de voorzitters van de verschillende bonden plaats genomen naast de gewestleider, E.H. Roosens, en de E.H. Pastoor; ook de gouwleider en de gewestleider van Mechelen zijn in de zaal aanwezig.......Na het slotwoord van E.H. Roosens eindigde de vergadering met de Vlaamsche Leeuw.... Verslagboek I Polderzonen p.136-138

3b5. Studievergadering 31/07/1936 te Stabroek.Verslag van de studiedag te Stabroek op 31 Juli 1936.Alhoewel het getal deelnemers beperkt was tot die van Rhetorica, Poësis en Normalisten, en daargelaten de verschillenden onder die dan nog in verlof waren, vertrokken we, met z'n vijfen om 9 u. stipt. Zoo juist was de laatste de markt over of we werden achterhaald door E.H. Roosens die met ons de tocht naar Stabroek meedeed en die de studiedag aldaar zou voorzitten. Klokslag 9.30 u. doen we onze intrede in 't gildenhuis als de eerste deelnemers. Om 10 u. opent E.H. Roossens de vergadering van een 30tal deelnemers.Als onderwerp kwam in bespreking: 'De vlaamsche beweging'.In een vergadering van 2 1/2 u. stipte de spreker aan: Wat de Vlaamsche Beweging is?Staat en VolkOrimanteit (?) van Vlaanderen op België.Vlaamsche Eentaligheid met duidelijk sprekende Statistieken - Gevolgen hiervan - Structureele hervorming - Middelen om dit alles te bereiken.Na deze leerzame voordracht werd de vergadering gesloten. Alhoewel de taak voor dien dag afgedaan was, waren allen die niet naar huis moesten gaan het eens om 's namiddags nog even nader te bespreken wat in de voormiddagvergadering slechts even kon aangestipt worden. Vooral A.B.N. - Davidsfonds - Toeristenbond -Hoogeschool - uitbreiding - A.K.V.T.Daarna ontspon zich een vinnige discutie naar aanleiding van een vraag: 'Bij welke politiek mag en kunnen de studenten best aansluiten?'Hierna werd de vergadering opgeheven. Om 4.30 u. reden we in de regen terug naar Eekeren, waar we het taaivol beklimmen van de 'Leugenberg' roemrijk binnen kwamen gebold.Verder uitwijden over de vergadering valt niet daar er dadelijk en in eerstkomende vergadering meer al over gezegd worden. Het zou veel plaats en tijd vergen. Daarom zullen we het punt voor punt later behandelen. verslagboek I Polderzonen p.164-166 3b6. Bijwonen toneelavond 31/08/1936 te Schoten....Eerst het stukje: ''t Schooiertje' dat wel eerder een wedstrijd in worsteneten geleek dan een drama van menschlie-vendheid.Volgde dan 'Christoffel' dat zooals den Eerw. H. Roossens het ons ook zegde, nogal zwaar is voor een studentenbond.... verslagboek I Polderzonen p.169-170

3b7. Bijwonen 'decennumviering' 04/09/1936 St. Laurentius Antwerpen....De vergadering eindigde met een slotwoord van den proost E.H. De Bond en de aanvurende woorden van E.H. Roossens over 'laat nie gerust'.... verslagboek I Polderzonen p.170-173

96

3b8. Deelname Mariavaart 09/09/1936 te Rustoord (Ekeren?).Verslag van de Mariavaart te Rustoord op Woensdag 9 September 1936.Tijdens het H. Misoffer, opgedragen door E.H. Roosens in de Mariagrot zelf, hoorden we op de kansel voor de eerste maal de stem van E.H. Janssens van Oolen. ......Eindelijk kwam E.H. Roosens aan de beurt die ons zeer optimistisch bekeek. Wij leven zonder kommer, zoo zegde hij, wij zijn gelukkige jongens. Op enkele na geven wij hem gelijk en wij durven dan ook inzien dat wij een plicht te vervullen hebben later wanneer wij in de maatschappij zullen staan.... De schrijver De Ridder Edg. verslagboek I Poldezonen p.174-176

3b9. Uitstap 05/08/1937 naar 's Gravenwezel en Westmalle.Uitstap op 5 Oogst naar S'Gravenwezel.Naar S'Gravenwezel luidde het om half tien aan de kerk. En natuurlijk men vertrok naar s'Gravenwezel, het dorp van den E.H. Roosens.......En een 40 minuten later werd een belegering geslagen rond zijne poort en zijne meid. Eindelijk verscheen dan toch den E.H. Roosens zelf, maar de oude jaren en het drukke werk lieten hem niet toe ons gild te vergezellen.... verslagboek I Polderzonen p.191-192

3b10. Gewestvergadering ’s Gravenwezel 26/08/1937....E.H. Rosens, eere-gewestproost werd hulde gebracht en een som van 250 fr. overhandigd.Met deze feestvergadering liep den als niet welgelukte gewestdag ten einde.... verslagboek Kalmthout 26/08/1937 p.222-223

Bijwonen gewestdag ../../1937 te 's Gravenwezel.Verslag van de gewestdag te 's Gravenwezel.De geestdrift, die de 25 deelnemers uit Ekeren aan dezen gewestdag bezielde was zoo groot dat we reeds om 9.04 u. de baan op waren, en na een dappere vaart in afgescheiden groepen het nieuwe werkterrein voor onzen onvermoeibaren leider, Z.E.H. Roosens bereikten.......Voor een 200-tal deelnemers werd dan een plechtige hoogmis opgedragen door E.H. Roosens zelf....Deze welgeslaagde vergadering eindigde dan met een warme hulde aan Z.E.H. Roosens, waarbij hem 200 frank werd aangeboden....

verslagboek I Polderzonen p.199-201

3b11. Algemeene studentendag (KVS) dinsdag 31 Oogst 1937 Retie....E.H. Roosens, pastoor van 's Gravenwezel, vurige ijveraar voor zijn beweging, werd verzocht op het verhoog plaats te nemen en enkele woorden te zeggen, die in hoofdzaak hierop neerkwamen: 'Vrienden, ge hoopt op heropbloei en hereniging. Ge zijt nog jonge studenten... Vermijdt alles wat politiek is of wat u in moeilijkheden kan brengen met de hogere overheid.... boek 75 jaar WIK Retie p.118-126

Voordrachten voor plaatselijke bonden 3b12 Voordracht Roosens voor studentenbond Wijneghem paasvakantie? 1909.Wijneghem: … over ’t maatschappelijk vraagstuk door E.H. Roosens

De Student Half-oogstt 1909 nr. 3 p.131

3b13. Voordracht Roosens voor studentenbond Borgerhout zomervakantie 1923 (toevallig gevonden)Voordracht voor studentenbond Borgerhout door E.H. Roosens over 'Eigenaardig Antwerpen' met lichtbeelden De Blauwvoet Kerstverlof 1923 p.88

4. Tekst Roosens in ‘Aanvulling 2002’ stichting 100 jaar Heidebloempje Essen. Aanvulling 2002 tekst over E.H. Roosens met titel Inspirerende leider p.253 door Rudi Smout

Inspirerende leiderTwee namen komen bij de poging tot het stichten van een overkoepelend Rodenbachverbond, geleid vanuit Leuven, regelmatig terug: Herman Wagemans van de Hoogstraatse gilde Zoo Woord Zoo Daad (zie N.E.V.B. 3661-3662), en E.H. Constant Roosens. De rol van Roosens willen we hier in het kort even toelichten, omdat we vermoeden dat over deze studentenleider nog niet veel gepubliceerd werd.

97

E.H. Constant Roosens (Merksem °18/09/1883), destijds in studentenmiddens ook bekend als ‘de Max’, mijkt voor de tijdspanne 1934-1937 zowat de geestelijke leider en bezieler van de katholieke studentenbeweging in onze streek te zijn geweest. Hij sprak op verscheidene gewestdagen (Brasschaat 1934 – Lier 1935 – ’s Gravenwezel 1937 – K.V.S.-dag Retie 1937), en gaf voordrachten voor plaatselijke bonden. In het verslagboek van Kalmthout schreef men in de paasvakantie van 1935 dat hij ‘de ziel geworden is van onze studentenbeweging in ’t gewest’, en bedacht men hem met de titel van ‘eere-gewestproost’ (zomer 1937). In Ekeren had men het in de zomer van 1937 over “onzen overmoeibaren leider’.Verder blijkt dat Roosens eind jaren dertig ook nog betrokken was bij de organisatie van een wedstrijd voor studententoneel van het A.K.V.T. (Algemeene Katholieke Vlaamsche Tooneelcentrale). Roosens kwam trouwens zelf uit die studentenbeweging. In zijn jeugd was hij lid en schrijver geweest van de Vlaamsche Katholieke Polderzonen. Nadien gaf hij geschiedenisles aan het Sint-Jan Berchmanscollege aan de Meir te Antwerpen. Tussen 1937 en 1950 was hij pastoor te ’s Gravenwezel. Constant Roosens overleed op 19 december 1964 te Merksem.

5. Andere informatie. Zoektocht.1. schetsen en situeren van de persoon- bijeen brengen gegevens : - verschillende manieren van schrijven naam: Roose, Roosen, Roosens, Rosens - voornaam : Constant of Stan, roepnaam : de Max - studentenleider jaren dertig - 'prof' aan St. Jan Berchmanscollege periode 1936 - 's Gravenwezel

- telefonisch contact op 06/12/2001:St. Jan Berchmanscollege Antwerpen Meir 36a1Antwerpen tel.03/233-79-95

info: - niet bekend- er was een St. Jan Berchmanscollege Merksem- M. De Schepper03/651-99-31 (beetje archivaris, maar vooral werking oud-leerlingen)gecontacteerd op 06/12/2001: niet thuis

- adres gezocht St. Jan Berchmans college Merksem door op 06/12/2001 te telefoneren naar het Diocesaan Secretariaat 03/543-97-00 (mogelijk contacpersoon de heer De Wulf)

- heet nu Groenendaalcollege 03/645-74-40- viert nu haar 50ste verjaardag - voor die periode verbleven wel internen en leerkrachten in een kasteeltje te Merksem: zij waren verbonden

aan het Sint-Jan Berchmanscollege te Antwerpen- mogelijk contactpersoon: de heer Breda- teruggebeld op 14/12/2001:

- Roosens was leerkracht geschiedenis op St. Jan Berchmanns aan de Meir- mogelijke contactpersonen:

* Jan Aertsens 03/321-89-33* pastoor Rik Aertsens 03/324-12-01 (spreken van de 'Max' Roosens)

-telefonisch contact met de HK Schilde-'s Gravenwezel op 07/12/2001 (tel.03/658-90-34)* telefoniste kende via haar moeder de E.H. Roosens* staat in boek "Alhier tot 's Gravenwezel" als pastoor* auteur: Jan Van den Bergh * uitgave : Gemeentebestuur* datum: 1993* HK belooft een kopie te maken van blz. met vermelding E.H. Roosens + kopie blz. bronvermelding, en op te sturen

- enveloppe met gevraagde documenatie toegekomen op maandag 17/12/2001 - na antwoord HK Schilde:

* bekijken antwoord* mijn tekst opsturen

98

* adres HK Merksem opvragen* telefoonboek Merksem, naam Roosens

2. meer zicht krijgen op mogelijke organisatie studentenbonden

3. E.H. KORNEEL DE SCHUTTER. Informatie Frans Bresseleers over Korneel De Schutter aan E. Van Hemeldonck augustus 1971 (zie bijlage IV)

Ekeren, 14 aug. 1971

Aan de heer en mevrouw E. Van Hemeldonck-JanssensBergstraat 5Vosselaar (Turnhout)

In het weekblad 'De Polder' nr. van 15 aug. 1971 verscheen een 'Ter Gedachtenis van Pater De Schutter uit Kapellen. Het ' In Memoriam' werd geschreven door Mevrouw Pauline? Janssens. Het eindigt aldus: 'Ik hoop dat anderen de pen ter hand nemen om dat licht in zijn volle waarde te laten schijnen'.In verband hiermede zend ik ten titel van dokumentatie de hierbij gevoegde uittreksels uit de Verslagboeken van de Studentenbond 'De Vl. Kath. Polderzonen'. Ze kunnen misschien ooit te pas komen, wie weet.Ikzelf heb de vermelde De Schutter in de Verslagen niet gekend; ik hoop dan ook dat ik me niet vergis nopend de C. De Schutter als dichter van het bondslied.Met welgenegen Ekers heemgroet,Fr. BresseleersZo mogelijk ontving ik wel ??? voor mijn dokumentatie.

Streekblad 'De Polder' nr. 21-8-1971Kapellen.Zieledienst voor Pater De Schutter.In ons vorig nummer hebben we het overlijden gemeld van Pater Cornelius De Schutter op 6 augustus te Manilla in de Filipijnen, waar hij als missionaris van Scheut na 61 jaar onafgebroken dienstbaarheid aan zijn volk in de missies door de Heer tot zich werd geroepen. We herinneren eraan dat op zaterdag 21 augustus te 10 u. in de parochiekerk van St. Jacobus een plechtige zielemis ter zijner nagedachtenis zal worden opgedragen.Hij werd priester gewijd op 17 juli 1910 en vertrok hetzelfde haar als Scheutist naar China. Na 41 jaar missieleven in China werd hij er, samen met zijn konfraters, uitgewezen. Onmiddellijk vertrok hij via Hong-Kong naar de Filipijnen, waar hij met evenveel liefde en geloof ijverde voor de evenmensen.

Streekblad 'De Polder' nr. 15-8-1971De Kapelse Missionaris pater De Schutter overledenEnige dagen geleden overleed Pater De Schutter van Kapellen. In zijn jonge jaren was hij leider van de Polderse studentenbeweging en door de ??? van de Polder best gekend als de simpatieke Nelis De Schutter. Na zijn priesterwijding vertrok hij als missionaris naar Zuidwest-Mongolië en later naar de Philipijnen. Vele boeken over zijn ??? zijn van zijn hand verschenen. Hij overleed op 84-jarige leeftijd in Manilla en zijn nicht Mevrouw Pauline Janssens, echtgenote van de schrijver Emiel Van Hemeldonck, die hem goed gekend heeft schreef volgend In Memoriam.In de parochiekerk te Kapellen zal op zaterdag 21 augustus om 10 uur ter zijner nagedachtenis een plechtige zieledienst worden opgedragen.'Ik was een kind van 8 jaar toen hij vertrok en ??? maar heeft hem nooit gezien. Toch leefde hij in ons gezin en in de gezinnen van de pachters? en zoon uit 'De Groene Swaen' te Stabroek als een geliefde vriend. Dat blijkt uit de vele verhalen van zijn moeder, zijn zuster; en later door de vele vriendschappelijke brieven die hij schreef uit het verre China en uit de Philippijnen.Er zou een boek samen te stellen zijn als zijn brieven uit West-Mongolië en uit de Philippijnen bijeen gebracht werden. Zonder overdrijving mag van hem gezegd worden: hij was een held. In Japanse gevangenschap leefde hij maandenlang op waer en vogeltjeszaad en hij moest nog zware arbeid verrichten. 'Zo leven miljoenen Chinese boeren waarom zou ik het ook niet kunnen' schreef hij.Toen hij door het communistisch regiem uit China verdreven werd, ging hij naar de Philippijnen. Hij leerde er grondig Engels en Spaans en werd eraar in het Klein Seminarie van Nakati tot zijn 80ste jaren. Hoeveel ,??? hij geleverd heeft, zal ,??, want hij was nog van de oude garde die geloofde dus het een grote weldaad ??? voor ??? als hun gewetensbezwaren werden weggenomen. De jongeren zullen hem conservatief? genoemd hebben, want de H. Kerk was zijn Moeder den de Paus zijn 'heilige Vader'. Over het priesterschap schreef hij: 'Ik heb nog nooit gefrustreerd gevoeld omdat ik celibateris was'.

99

Dit verhaal is misschie al te lang voor vele jongeren die hem niet gekend hebben, zonder het licht van zo'n edel mens als pater De Schutter moet op de kandelaar staan zodat het schijne ook onze modernistische wereld. Ik hoop dat anderen er ook zo over denken en de pen ter hand nemen om dat licht in zijn volle glans te laten schijnen.Een nicht uit 'De Groene Swaen'. verslagboek I Polderzonen, losse bijlage II

(zat tussen blz. 29 en 30)

Doodsprentje Korneel De Schutter DANKBAAR AANDENKENaanPater Korneel DE SCHUTTERMISSIONARIS VAN SCHEUT

Hij werd geboren te Kapellen op 3 maart 1887, trad in de Kongregatie in september 1904,was missionaris in China van 1910 tot 1953,en in de Filipijnen van 1953 tot 1971.Overleden te Taytay op 6 augustus 1971.

Met bewondering kijken we op naar de jaartallen van zijn levensloop: meer dan 60 jaar priester en missionaris.

Eerst ruim veertig jaar in China waar hij een deel van de wederwaardigheden kende die Paulus opsomt in zijn brief aan de Korintiërs: ziekte en gevangenschap, hongersnood en oorlog, gevaren van rovers en gevaren onderweg, tegenwerking, ontgoochelingen, ontrouw... Ondanks die zorgen heeft hij al die jaren de diepe vreugde beleefd van zijn priesterschap en van zijn totale gave aan de Heer.

Als jong missionaris in een ver-verloren dorpje was hij de vriend van allen; als direkteur van het klein-seminarie heeft hij onverdroten geijverd voor de vorming van toekomstige priesters; als provinciale overste was hij geheel en al bezorgdheid voor al zijn konfraters.

Onmiddellijk na zijn verbanning uit China trok Korneel naar de Filipijnen. Daar heeft hij zijn hart en talenten verder verpand, hoofdzakelijk aan de jeugd.

Hij wilde zijn missieroeping beleven tot het uiterste: in de missie leven en sterven. Van rust mocht eerst spraak zijn als de lichaamskrachten begaven.

We zijn de Heer dankbaar voor dit rijke leven dat voor zovelen een zegen geweest is.

Voor uw gebeden en deelneming danken Ude Missionarissen van Scheutde familie De Schutter

verslagboek I Polderzonen, losse bijlage IV, 2e deel

4. FRANS BRESSELEERS.- heemkundige Ekeren- schreef in 1973 een brochure over de Vlaamsche Katholieke Polderzonen

5. FRANS BRIL.foto Frans Bril (Stabroek) Ons Volk Ontwaakt 16/12/1923 9e jaargang nr.50 p.618

6. EMIEL VAN HEMELDONCK.…

100

6. FOTO’S EN ILLUSTRATIES.

1. Foto driekoningenstoet 1934.- in fotoboek Bewogen Beweging (opzoeken welke bladzijde)

2. Foto E.H. Th. Van Tichelen.- Ons Volk Ontwaakt 02/12/1923, 9e jaargang nr.48 p.593 of 594

3. Foto Frans Bril. - Ons Volk Ontwaakt 16/12/1923, 9e jaargang nr.50 p.618

4. Vaandel.- kleurenfoto vooraan in brochure van Frans Bresseleers

5. Foto Polderclub (Leuven?) 1922. - misschien met aantal leden van de Polderzonen?- foto en tekstje- Ons Volk Ontwaakt 30/04/1922 8e jaargang nr.18 p.208

6. Kaart bonden en gewestindeling gouw Antwerpen 1923-1924.- Bloei en Ondergang van het AKVS – Louis Vos – blz.167?7. Foto augustus 1937 te Drongen- zittend: Jan Wildiers met de drie Jezuïeten Ferdinand Bellens, Jos Andriessen en C. Joosen- links staand: Frans Tiest (later laatste burgemeester van het zelfstandige Ekeren)- verder ook o.m.: Marcel De Schutter, Maurits Leenaerts, Jan Bellens, Julien Metsu, Jan Huybrechts, Jozef Aertssens- was er in Drongen een opleidingscentrum of school voor Jezuïeten?Foto Documentatiecentrum Antwerpse Noorderpolders Ekeren (C167/65)Doorgemaild gekregen op 30/06/2003Verslag van die uitstap in het verslagboek (met 12): uitstap naar de IJzerbedevaart, en onderweg halte in Drongen: vrijdag 20 tot en met zondag 22 augustus 1937: vernoemd in het verslag: Marcel De Schutter, Eugeen Vochten (Westmalle, als enige niet student van Ekeren), Julien Metsu, Jos Andriessen, en de geestelijken Nant Bellens en Stan Joossens- op de foto staan 14 personen: 3 geestelijken en 12 studenten: dus 1 staat er niet op; diegene die de foto trok? Was dit de student van Westmalle?

101

7.

102